LOGIKA ZDAŃ

Dzięki metodom logiki matematycznej możemy łatwo sprawdzić czy jakieś zdanie jest prawdziwe, czy
fałszywe.

Zdania logiczne
W logice matematycznej zajmujemy się tylko takimi zdaniami, którym można przypisać jedną z
dwóch ocen: prawdę albo fałsz.
Dla obu tych ocen będziemy stosować krótsze oznaczenia:
prawdę oznaczamy cyfrą 1
fałsz oznaczamy cyfrą 0

Koniunkcja
Koniunkcja - to dwa zdania połączone spójnikiem logicznym i.
Spójnik logiczny i w matematyce oznacza się symbolem ∧.
Koniunkcję zdań p i q zapisujemy tak: p∧q.
Koniunkcja dwóch zdań p∧q jest prawdziwa jedynie wtedy, gdy oba zdania p oraz q są prawdziwe.
Wszystkie możliwe przypadki dla koniunkcji zestawiliśmy w poniższej tabelce.

p q p∧q
1 1 1
1 0 0
0 1 0
0 0 0

Alternatywa
Alternatywa - to dwa zdania połączone spójnikiem logicznym lub.
Spójnik logiczny lub w matematyce oznacza się symbolem ∨.
Alternatywę zdań p lub q zapisujemy tak: p∨q.
Alternatywa dwóch zdań p∨q jest prawdziwa wtedy, gdy przynajmniej jedno ze zdań p lub q jest prawdziwe.
Wszystkie możliwe przypadki dla alternatywy zestawiliśmy w poniższej tabelce.

p q p∨q
1 1 1
1 0 1
0 1 1
0 0 0
 Implikacja
Implikacja - to dwa zdania połączone w następujący sposób: jeżeli (zdanie 1) to (zdanie 2).
Implikację w matematyce oznaczamy symbolem ⇒.
Implikację zdań: jeżeli p to q zapisujemy tak: p⇒q.
Implikacja dwóch zdań p⇒q jest fałszywa tylko wtedy, gdy zdanie p jest prawdziwe, a zdanie q jest fałszywe.
Wszystkie możliwe przypadki dla implikacji zestawiliśmy w poniższej tabelce.

p⇒
p q
q
1 1 1
1 0 0
0 1 1
0 0 1
Zdanie p nazywamy poprzednikiem implikacji, a zdanie q - jej następnikiem.

Równoważność
Równoważność - to dwa zdania połączone w następujący sposób: (zdanie 1) wtedy i tylko wtedy, gdy (zdanie
2).
Równoważność w matematyce oznaczamy symbolem ⇔.
Równoważność zdań: p wtedy i tylko wtedy, gdy q zapisujemy tak: p⇔q.
Równoważność dwóch zdań p⇔q jest prawdziwa tylko wtedy, gdy oba zdania p i q są równocześnie
prawdziwe lub równocześnie fałszywe.
Wszystkie możliwe przypadki dla równoważności zestawiliśmy w poniższej tabelce.

p q p⇔q
1 1 1
1 0 0
0 1 0
0 0 1
Dwa zdania są równoważne, jeżeli mają tę samą wartość logiczną.
 Negacja
Negacja - to zaprzeczenie zdania, czyli: nieprawda, że (zdanie).
Negację w matematyce oznaczamy symbolem ∼.
Negację zdania: nieprawda, że p zapisujemy tak: ∼p.
Negacja zdania ∼p jest prawdziwa tylko wtedy, gdy zdanie p jest fałszywe.
Wszystkie możliwe przypadki dla negacji zestawiliśmy w poniższej tabelce.

∼
p
p
1 0
0 1
Negacja zmienia wartość logiczną zdania na przeciwną.

Warunek konieczny i warunek wystarczający

Jeżeli ze zdania p wynika zdanie q, to mówimy, że p jest warunkiem wystarczającym dla q,
a q jest warunkiem koniecznym dla p.
Warunek wystarczający nazywany jest też warunkiem dostatecznym.

Metoda zero-jedynkowa dowodzenia tautologii

Tautologie dowodzimy metodą zero-jedynkową. Polega ona na odpowiednim wypełnianiu tabelki zerami i
jedynkami. W pierwszych kolumnach wypisujemy wszystkie możliwe wartości logiczne zdań prostych.
W kolejnych kolumnach wyznaczamy wartości coraz bardziej złożonych zdań, tworzących naszą tautologię.
Innymi słowy – uzupełnij tabelkę korzystając z posiadanej już wiedzy :D

Kwantyfikatory
Kwantyfikatorami nazywamy zwroty: dla każdego i istnieje takie.

Kwantyfikator ogólny oznaczamy symbolem ∀ (albo ⋀) i czytamy: dla każdego.

Kwantyfikator szczegółowy oznaczamy symbolem ∃ (albo ⋁) i czytamy: istnieje takie.

Pod kwantyfikatorem zawsze umieszczamy parametr, którego ma dotyczyć dany kwantyfikator.

 Prawo wyłączonego środka
Prawo wyłączonego środka - to następująca tautologia:
p∨(∼p)
Dowodzimy ją metodą zero-jedynkową:

∼ p∨(∼p
p
p )

1 0 1

0 1 1

Prawo sprzeczności
Prawo sprzeczności - to następująca tautologia:
∼(p∧(∼p))
Dowodzimy ją metodą zero-jedynkową:

∼ p∧(∼p
p ∼(p∧(∼p))
p )

1 0 0 1

0 1 0 1

Prawo podwójnej negacji

Prawo podwójnej negacji - to następująca tautologia:
p⇔∼(∼p)
Dowodzimy ją metodą zero-jedynkową:

∼ ∼(∼p
p p⇔∼(∼p)
p )

1 0 1 1

0 1 0 1
 Prawo odrywania
Prawo odrywania - to następująca tautologia:

(p∧(p⇒q))⇒q

Głosi ona, że:

Jeśli prawdziwe są implikacja p⇒q oraz jej poprzednik p, to również jej następnik q jest zdaniem prawdziwym.
Dowodzimy ją metodą zero-jedynkową:

p⇒ p∧(p⇒q (p∧(p⇒q))
p q
q )
⇒q

1 1 1 1 1

1 0 0 0 1

0 1 1 0 1

0 0 1 0 1

Prawo negacji implikacji

Prawo negacji implikacji - to następująca tautologia:

(∼(p⇒q))⇔(p∧(∼q))

Głosi ona, że:

Zaprzeczenie implikacji dwóch zdań ∼(p⇒q) jest równoważne koniunkcjip∧(∼q).
Dowodzimy ją metodą zero-jedynkową:

(∼(p⇒q))⇔(p∧(∼q
p⇒ ∼(p⇒q ∼ p∧(∼q
p q
q ) q ) ))

1 1 1 0 0 0 1

1 0 0 1 1 1 1

0 1 1 0 0 0 1

0 0 1 0 1 0 1
 Prawo rozdzielności koniunkcji względem alternatywy
Prawo rozdzielności koniunkcji względem alternatywy - to następująca tautologia:

(p∧(q∨r))⇔((p∧q)∨(p∧r))

Dowodzimy ją metodą zero-jedynkową:

(p∧(q∨r))⇔((p∧q)∨(p∧r
(p∧q)∨(p∧r
p q r q∨r p∧(q∨r) p∧q p∧r
) ))

1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 0 1 1 1 0 1 1

1 0 1 1 1 0 1 1 1

1 0 0 0 0 0 0 0 1

0 1 1 1 0 0 0 0 1

0 1 0 1 0 0 0 0 1

0 0 1 1 0 0 0 0 1

0 0 0 0 0 0 0 0 1

Prawo rozdzielności alternatywy względem koniunkcji

Prawo rozdzielności alternatywy względem koniunkcji - to następująca tautologia:

(p∨(q∧r))⇔((p∨q)∧(p∨r))

Dowodzimy ją metodą zero-jedynkową:

(p∨(q∧r))⇔((p∨q)∧(p∨r
(p∨q)∧(p∨r
p q r q∧r p∨(q∧r) p∨q p∨r
) ))

1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 0 0 1 1 1 1 1

1 0 1 0 1 1 1 1 1
 1 0 0 0 1 1 1 1 1

0 1 1 1 1 1 1 1 1

0 1 0 0 0 1 0 0 1

0 0 1 0 0 0 1 0 1

0 0 0 0 0 0 0 0 1

I prawo de Morgana
I prawo de Morgana - to następująca tautologia:

(∼(p∧q))⇔((∼p)∨(∼q))

Głosi ona, że:

Zaprzeczenie koniunkcji dwóch zdań ∼(p∧q) jest równoważne alternatywie zaprzeczeń tych zdań (∼p)∨(∼q).
Dowodzimy ją metodą zero-jedynkową:

(∼(p∧q))⇔((∼p)∨(∼
∼(p∧q ∼ ∼ (∼p)∨(∼q
p q p∧q
) p q ) q))

1 1 1 0 0 0 0 1

1 0 0 1 0 1 1 1

0 1 0 1 1 0 1 1

0 0 0 1 1 1 1 1

II prawo de Morgana
II prawo de Morgana - to następująca tautologia:

(∼(p∨q))⇔((∼p)∧(∼q))

Głosi ona, że:

Zaprzeczenie alternatywy dwóch zdań ∼(p∨q) jest równoważne koniunkcji zaprzeczeń tych zdań (∼p)∧(∼q).
Dowodzimy ją metodą zero-jedynkową:
 (∼(p∨q))⇔((∼p)∧(∼
∼(p∨q ∼ ∼ (∼p)∧(∼q
p q p∨q
) p q ) q))

1 1 1 0 0 0 0 1

1 0 1 0 0 1 0 1

0 1 1 0 1 0 0 1

0 0 0 1 1 1 1 1