Grupa a

Środowisko przyrodnicze Polski .....................................................

imię i nazwisko
Poniższy test składa się z 10 zadań. Przy każdym poleceniu podano
liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. ...................
Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 20 punktów. klasa

1. Na ilustracji zaznaczono skrajne punkty Polski. 3. Przyporządkuj do wymienionych jednostek

(0–2 p.) geologicznych odpowiednie wydarzenia
z przeszłości geologicznej Polski. (0–2 p.)

A. czwartorzęd – …….
B. dewon – …….
C. ordowik – …….
D. paleogen – …….
E. prekambr – …….
a) alpejskie ruchy górotwórcze
a) Dokończ poniższe zdanie.
b) kaledońskie ruchy górotwórcze
Aby obliczyć rozciągłość równoleżnikową Polski, c) powstanie Morza Bałtyckiego
należy wziąć pod uwagę punkty ……...... i ............ . d) transgresje morskie
e) utworzenie fundamentu platformy
b) Uzupełnij tabelę właściwymi informacjami.
wschodnioeuropejskiej
Litera
Nazwa punktu
Długość Szerokość f) powstawanie złóż węgla kamiennego
na mapie geograficzna geograficzna

14°07'E 52°51'N 4. Na podstawie opisów rozpoznaj formy rzeźby

młodoglacjalnej i podaj ich nazwy. Następnie zapisz
24°09'E 50°52'N litery, którymi formy te zostały oznaczone
na ilustracji. (0–2 p.)

c) Oblicz rozciągłość równoleżnikową Polski.

.................................................................................................
.................................................................................................

2. Uzupełnij tabelę dotyczącą surowców mineralnych

występujących w Polsce właściwymi informacjami
wybranymi spośród podanych. (0–2 p.)
gaz ziemny, okolice Inowrocławia i Wapna, a) Długie i wąskie zagłębienia wyżłobione w podłożu
neogen, okolice Olkusza, Pogórze Karpackie, przez wody subglacjalne, często wypełnione wodą.
rudy cynku i ołowiu, sól kamienna, trias, perm, Nazwa formy: ........................................ Litera: .......
węgiel kamienny, Wyżyna Śląska, karbon
b) Niewielkie wzgórza o obłym kształcie zbudowane
Rodzaj Nazwa Czas Przykłady
z piasków, żwirów i niekiedy gliny.
surowca surowca powstania występowania Nazwa formy: ........................................ Litera: .......
c) Szerokie doliny utworzone wzdłuż czoła lądolodu
Surowce m.in. przez wody spływające z topniejącego
energetyczne lądolodu.
Nazwa formy: ........................................ Litera: .......
Surowiec
metaliczny d) Wzgórza zbudowane z gliny zwałowej, które
powstały przed czołem lądolodu podczas jego
Surowiec postoju.
chemiczny
Nazwa formy: ........................................ Litera: .......
5. Skreśl błędne informacje, tak aby zdania były 8. Połącz wymienione typy gleb z odpowiednimi
prawdziwe. (0–2 p.) nazwami skały macierzystej. (0–1 p.)
a) Jeden z głównych ośrodków barycznych
• wapienie, dolomity, gipsy
kształtujących pogodę w Polsce – Niż Islandzki – czarnoziemy •
• lessy
silniej oddziałuje zimą / latem. gleby bielicowe •
• piaski, żwiry
b) Położenie Polski sprawia, że klimat wschodniej gleby inicjalne •
• torf
części kraju ma więcej cech klimatu morskiego / rędziny •
• lite skały w górach
kontynentalnego.
c) Prąd Północnoatlantycki sprawia, że klimat 9. Wpisz obok zdania prawdziwego literę P, a obok
w Polsce jest chłodniejszy / cieplejszy niż fałszywego – literę F. (0–3 p.)
na większości obszarów położonych na podobnych
szerokościach geograficznych. a) Obszar Polski w ciągu roku otrzymuje
d) Układ nizin i gór w Europie sprzyja / nie sprzyja
przemieszczaniu się mas powietrza z zachodu oraz ok. 192 mld m3 wody. ........
ze wschodu. b) W Polsce bilans wodny sporządza się dla roku
kalendarzowego trwającego od stycznia
6. Ilustracja przedstawia kierunek napływu dwóch mas
powietrza kształtujących pogodę w Polsce. Uzupełnij do grudnia. ….....
poniższe zdania. (0–2 p.)
c) Polska jest zaliczana do krajów o dużych
zasobach wodnych. ........
d) Do obszarów, na których występuje deficyt
wody, należą m.in. Pojezierze Pomorskie
i Karpaty. …....
e) Niewielkie obszary w południowej Polsce leżą
Literą A oznaczono masy powietrza ................................. w zlewisku Morza Czarnego. ........
……........... . Napływają one znad ........................................ f) Dorzecze Wisły i dorzecze Odry zajmują łącznie
......................... . Latem przynoszą ......................................., niemal 60% powierzchni kraju. ….....
wzrost zachmurzenia i opady, a ...................................... –
10. Na mapie Bałtyku zaznaczono wybrane wybrzeża
ocieplenie, czasem odwilż, opady deszczu ze śniegiem (1–3). Przyporządkuj do cyfr właściwe fotografie
lub śniegu. (A–C) oraz podaj nazwy przedstawionych typów
wybrzeży. (0–2 p.)
Literą B oznaczono masy powietrza ..................................
................ . Napływają one znad ......................................... .

Latem przynoszą upały i ……........…...………, natomiast

jesienią – pogodę ciepłą, ……….………… i pozbawioną
opadów.

7. Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania. Następnie

podkreśl nazwy typów gleb występujących w Polsce
i należących do grupy, której dotyczy zdanie.
(0–2 p.)

Gleby, których występowanie wiąże się ściśle

z warunkami klimatycznymi i szatą roślinną,
określa się mianem
a) pozastrefowych.
b) śródstrefowych.
c) strefowych. 1 – …...... – ...................................................................
d) niestrefowych.
2 – .......... – ...................................................................
gleby bagienne, gleby bielicowe, gleby brunatne,
czarne ziemie, czarnoziemy, 3 – …...... – ...................................................................
gleby górskie, mady, gleby płowe
 Grupa b

Środowisko przyrodnicze Polski .....................................................

imię i nazwisko
Poniższy test składa się z 10 zadań. Przy każdym poleceniu podano
liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. ...................
Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 20 punktów. klasa

1. Na mapie konturowej zaznaczono skrajne punkty 3. Przyporządkuj do wymienionych okresów

Polski. (0–2 p.) geologicznych odpowiednie wydarzenia
z przeszłości geologicznej Polski. (0–2 p.)

A. czwartorzęd – ........
B. karbon – ........
C. perm – ........
D. sylur – ........
E. trias – ........
a) powstanie geosynkliny karpackiej
a) Dokończ poniższe zdanie. b) hercyńskie ruchy górotwórcze
Aby obliczyć rozciągłość południkową Polski, c) kaledońskie ruchy górotwórcze
d) lądolód skandynawski
należy wziąć pod uwagę punkty ........... i ........... . e) powstanie złóż soli kamiennej w okolicach
Inowrocławia
b) Uzupełnij tabelę właściwymi informacjami. f) utworzenie fundamentu platformy
wschodnioeuropejskiej
Litera Długość Szerokość
Nazwa punktu
na mapie geograficzna geograficzna
4. Na podstawie opisów rozpoznaj formy rzeźby
18°18'E 54°50'N młodoglacjalnej i podaj ich nazwy. Następnie zapisz
litery, którymi formy te zostały oznaczone
na ilustracji. (0–2 p.)
22°51'E 49°00'N

c) Oblicz rozciągłość południkową Polski.

...................................................................................................
..................................................................................................

2. Uzupełnij tabelę dotyczącą wybranych surowców

mineralnych Polski właściwymi informacjami
wybranymi spośród podanych. (0–2 p.) a) Długie, wąskie i kręte wały zbudowane z piasków
holocen, neogen, okolice Bełchatowa, perm, i żwirów osadzonych w szczelinach lub tunelach
okolice Legnicy, pojezierza, rudy miedzi, torf, lodowcowych.
siarka rodzima, węgiel brunatny, okolice Tarnobrzega Nazwa formy: ........................................ Litera: .......
b) Obszar zbudowany z materiału skalnego, który
Rodzaj Nazwa Czas Przykłady
surowca surowca powstania występowania pozostał po wytopieniu się lądolodu.
Nazwa formy: ........................................ Litera: .......
Surowce c) Piaszczysto-żwirowe pagórki utworzone
energetyczne w szczelinach lodowcowych.
Nazwa formy: ........................................ Litera: .......
Surowiec d) Rozległe równiny zbudowane ze żwirów oraz
metaliczny
piasków naniesionych przez wody roztopowe.
Surowiec
chemiczny
Nazwa formy: ........................................ Litera: .......
5. Skreśl błędne określenia, tak aby zdania były 8. Połącz wymienione typy gleb z odpowiednimi
prawdziwe. (0–2 p.) nazwami skały macierzystej. (0–1 p.)

a) Jeden z głównych ośrodków barycznych • aluwia rzeczne

gleby bagienne •
kształtujących pogodę w Polsce – Niż Islandzki / • wapienie, dolomity
gleby brunatne •
Wyż Azorski powoduje napływ mas powietrza • gliny
gleby inicjalne •
zwrotnikowego (zwłaszcza latem). • torf
mady •
b) Położenie Polski w środkowej Europie sprawia, • piaski wydmowe
że klimat zachodniej części kraju ma więcej cech
klimatu morskiego / kontynentalnego. 9. Wpisz obok zdania prawdziwego literę P, a obok
c) Prąd Północnoatlantycki / Kanaryjski sprawia, fałszywego – literę F. (0–3 p.)
że klimat w Polsce jest łagodniejszy i cieplejszy
a) Na jednego mieszkańca naszego kraju przypada
niż na większości obszarów położonych
na podobnych szerokościach geograficznych. ok. 1700 m3 wody na rok. ….....
d) Karpaty i Sudety ułatwiają / hamują napływ mas b) Rok hydrologiczny rozpoczyna się w Polsce
powietrza znad obszarów zwrotnikowych.
1 listopada.. ......
6. Ilustracja przedstawia kierunek napływu dwóch mas c) Obszary zagrożone deficytem wody zajmują
powietrza kształtujących pogodę w Polsce.
Uzupełnij poniższe zdania. (0–2 p.) stosunkowo niewielką część Polski. ......
d) Obszary zagrożone deficytem wody dla przemysłu
i gospodarki komunalnej to m.in. Nizina
Wielkopolska oraz Wyżyna Lubelska. ......
e) Niewielkie obszary w południowo-zachodniej
Polsce leżą w zlewisku Morza Północnego. ......
Literą A oznaczono masy powietrza .......................... f) Najniższe stany wód na polskich rzekach

.................. . Napływają one znad ...................................... .

występują latem i jesienią. ......

Masy te w ................................................ przynoszą upały
i burze, a ......................................... – gwałtowne odwilże.
Literą B oznaczono masy powietrza ..................................
...................... . Napływają one znad .....................................
10. Na mapie Bałtyku zaznaczono wybrane wybrzeża
(1–3). Przyporządkuj do cyfr właściwe fotografie
(A–C) oraz podaj nazwy przedstawionych typów
wybrzeży. (0–2 p.)

............... . Latem przynoszą pogodę ciepłą i ……...........,

a zimą – ...................................... i słoneczną.

7. Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania. Następnie

podkreśl nazwy typów gleb występujących w Polsce
i należących do grupy, której dotyczy zdanie.
(0–2 p.)

Gleby, które tworzą się w określonych warunkach

geologicznych i wodnych nazywa się
a) pozastrefowymi.
b) śródstrefowymi.
c) strefowymi.
d) niestrefowymi. 1 – …...... – ...................................................................

gleby bielicowe, gleby brunatne, 2 – .......... – ...................................................................

czarne ziemie, czarnoziemy, gleby górskie,
3 – …...... – ...................................................................
mady, gleby płowe, rędziny