Grupa A Klasa .................... Numer z dziennika ..... Liczba punktów ...... / 35 p.

Imię .................................................................................. Ocena .............

Środowisko przyrodnicze Polski

1 Podkreśl właściwe dokończenia zdań. ( ... / 3 p.)
1. Konsekwencją rozciągłości równoleżnikowej Polski jest położenie w dwóch strefach
A. czasowych. B. klimatycznych.
2. Różnica w wysokości górowania Słońca pomiędzy północnymi i południowymi krańcami Polski wynosi
ok.
A. 10°. B. 6°.
3. Różnica czasu między zachodem Słońca na wschodnich i zachodnich krańcach Europy wynosi ponad
A. 70 min. B. 5 godz.
2 Oceń prawdziwość informacji. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F, jeśli jest fałszywa. ( ... / 3 p.)

Powierzchnia lądowa Polski jest mniejsza od całkowitej powierzchni naszego

1. P F
kraju o ok. 11 tys. km2.
Morskie wody wewnętrzne naszego kraju obejmują pas wód przybrzeżnych o
2. P F
szerokości 12 mil morskich.
W obrębie swojej morskiej strefy ekonomicznej Polska może eksploatować
3. P F
surowce mineralne.

3 ( ... / 3 p.)
Na podstawie poniższej grafiki wykonaj
polecenia.
A. Podkreśl współrzędne geograficzne
brzegu morskiego w Jastrzębiej
Górze.
a) 52°51'N, 14°07'E
b) 54°50'N, 18°18'E
c) 50°52'N, 24°09'E
d) 49°00'N, 22°51'E

B. Oblicz rozciągłość południkową w stopniach i kilometrach między

Jastrzębią Górą a matematycznym środkiem Polski.

4 Zaznacz nazwy krajów sąsiadujących z Polską. ( ... / 3 p.)

A. Niemcy. B. Rosja. C. Słowenia. D. Litwa.
5 Do każdego opisu wydarzenia geologicznego dopisz nazwę ery, w której ono wystąpiło. ( ... / 2 p.)
1. Alpejskie ruchy górotwórcze A. era paleozoiczna
2. Kaledońskie ruchy górotwórcze B. era kenozoiczna
3. Powstanie pokładów węgla kamiennego w C. era mezozoiczna
karbonie
4. Pojawienie się amonitów D. era paleozoiczna
6 Na podstawie opisu rozpoznaj pasmo górskie i zaznacz jego nazwę. ( ... / 1 p.)
Góry charakteryzujące się łagodnymi wzniesieniami nieprzekraczającymi wysokości 1350 m n.p.m. W
szczytowych partiach gór występują łąki zwane połoninami.
A. Góry Stołowe D. Bieszczady
B. Karkonosze E. Góry Świętokrzyskie
C. Tatry F. Gorce

Grupa A | strona 1 z 3
7 ( ... / 3 p.)
W tabeli zamieszczono opisy trzech krajów sąsiadujących z
Polską. Rozpoznaj te kraje,
a następnie wpisz we właściwe komórki tabeli
ich nazwy, nazwy stolic oraz litery, którymi zaznaczono
te kraje na mapie.

Lp. Opis kraju Kraj Stolica Litera

Północną granicę tego kraju wyznacza pasmo

1.
Karpat.

2. Z tym krajem Polska ma najkrótszą granicę.

Wschodnia granica tego kraju biegnie wzdłuż

3.
Odry i Nysy Łużyckiej.

8 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Górami fałdowymi w Europie są na przykład
A. Pireneje i Alpy. B. Harz i Schwarzwald. C. Karpaty i Harz.
9 Przyporządkuj każdemu opisowi nazwę formy polodowcowej, której dotyczy. Zaznacz jedną ( ... / 3 p.)
odpowiedź w każdym wierszu tabeli.
Opis A B C D

Podłużne zagłębienie powstałe w wyniku erozyjnej działalności

A B C D
wody płynącej pod lądolodem.

Szerokie doliny utworzone wzdłuż czoła lądolodu podczas jego

postoju. Powstały w wyniku erozyjnej działalności wód z A B C D
topniejącego lądolodu.

Głaz narzutowy przyniesiony przez lądolód. A B C D

A. Pradolina. B. Rynna polodowcowa. C. Eratyk. D. Jezioro cyrkowe.
10 Uzupełnij zdania poprawnymi informacjami. ( ... / 2 p.)
Wysokości bezwzględne w Polsce maleją w kierunku _______________.
Pod względem ukształtowania powierzchni Polska jest krajem __________________.
Najniższy punkt Polski znajduje się w miejscowości _________________ i ma wysokość ____________.
11 Podkreśl właściwe informacje w poniższych zdaniach. ( ... / 2 p.)
A. Fala powodziowa może spowodować spłycenie / pogłębienie koryta rzecznego.
B. W wyniku katastrofalnej powodzi w dorzeczu Wisły / Odry w 1997 roku zginęło 56 osób.
12 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Morze Bałtyckie jest morzem
A. śródlądowym. B. międzywyspowym. C. międzykontynentalnym. D. przybrzeżnym.

Grupa A | strona 2 z 3
13 ( ... / 3 p.)
Na ilustracji zaznaczono literami (A–C) formy
polodowcowe. Przyporządkuj każdemu opisowi
właściwą nazwę formy wybraną spośród
podanych oraz literę, którą zaznaczono tę formę
na ilustracji.
pradolina, jezioro cyrkowe,
sandr, eratyk

Opis Nazwa formy Litera

Szeroka dolina powstała wzdłuż czoła lądolodu podczas jego

postoju.

Rozległa równina zbudowana ze żwiru i piasku naniesionego przez

wody roztopowe.

Głaz (często znacznych rozmiarów) przyniesiony przez lądolód.

14 ( ... / 2 p.)
Wybierz właściwe dokończenia zdań.

1. W miejscu przedstawionym na ilustracji zachodzi

A. akumulacyjna działalność morza. B. erozyjna działalność morza.
2. Typ wybrzeża pokazany na ilustracji występuje
A. na Półwyspie Helskim. B. w okolicach Gdyni.
15 Uzupełnij opisy. Zaznacz właściwe typy gleby, aby zdania były prawdziwe. ( ... / 2 p.)
1. A / B / C ma słabo wykształcony poziom próchniczny i wyraźnie zaznaczony poziom wymywania.
2. A / B / C charakteryzuje się warstwowaniem profilu widocznym w poziomie skały macierzystej. Należy
do gleb żyznych.
A. Gleba bielicowa. B. Czarnoziem. C. Mada.
16 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Udział lasów w całkowitej powierzchni Polski wynosi około
A. 25%. B. 30%. C. 35%. D. 40%.

Grupa A | strona 3 z 3
Grupa B Klasa .................... Numer z dziennika ..... Liczba punktów ...... / 35 p.
Imię .................................................................................. Ocena .............

Środowisko przyrodnicze Polski

1 Podkreśl właściwe dokończenia zdań. ( ... / 3 p.)

1. Występowanie w Europie trzech stref klimatycznych jest konsekwencją rozciągłości

A. południkowej. B. równoleżnikowej.
2. Różnica w wysokości górowania Słońca pomiędzy północnymi i południowymi krańcami Europy wynosi
A. 6°. B. 35°.
3. Różnica długości dnia i nocy między północą i południem Polski wynosi
ponad
A. 1 godz. B. 2 godz.
2 Oceń prawdziwość informacji. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F, jeśli jest fałszywa. ( ... / 3 p.)

Pas wód morza terytorialnego o szerokości 12 mil morskich wlicza się do

1. P F
całkowitej powierzchni Polski.

2. Całkowita powierzchnia Polski wynosi 312,7 tys. km2. P F

Powierzchnia całkowita Polski obejmuje tylko tereny lądowe i wody

3. P F
śródlądowe, czyli rzeki i jeziora.

3 ( ... / 3 p.)
Na podstawie poniższej grafiki
wykonaj polecenia.
A. Podkreśl współrzędne
geograficzne szczytu Opołonek.
a) 52°51'N, 14°07'E
b) 54°50'N, 18°18'E
c) 50°52'N, 24°09'E
d) 49°00'N, 22°51'E

B. Oblicz rozciągłość południkową w stopniach i kilometrach między

szczytem Opołonek a matematycznym środkiem Polski.

4 Zaznacz nazwy krajów sąsiadujących z Polską. ( ... / 3 p.)

A. Czechy. B. Słowacja. C. Łotwa. D. Ukraina.
5 Do każdego opisu wydarzenia geologicznego dopisz nazwę ery, w której ono wystąpiło. ( ... / 2 p.)
1. Powstanie wapieni jurajskich A. era paleozoiczna
2. Hercyńskie ruchy górotwórcze B. era kenozoiczna
3. Występowanie lądolodu na obszarze dzisiejszej C. era mezozoiczna
Polski
4. Wypiętrzenie Karpat D. era kenozoiczna
6 Na podstawie opisu rozpoznaj pasmo górskie i zaznacz jego nazwę. ( ... / 1 p.)
Góry charakteryzujące się wysokogórską rzeźbą (m.in. występowaniem turni, grani i piargów). W ich obrębie
wznosi się najwyższy szczyt Polski – Rysy (2499 m n.p.m.).
A. Góry Stołowe D. Bieszczady
B. Karkonosze E. Góry Świętokrzyskie
C. Tatry F. Gorce

Grupa B | strona 1 z 3
7 ( ... / 3 p.)
W tabeli zamieszczono opisy trzech krajów sąsiadujących z
Polską. Rozpoznaj te kraje,
a następnie wpisz we właściwe komórki tabeli
ich nazwy, nazwy stolic oraz litery, którymi zaznaczono
te kraje na mapie.

Lp. Opis kraju Kraj Stolica Litera

Ten kraj ma dostęp do Morza Bałtyckiego i

1.
Zalewu Wiślanego.

Północna granica tego kraju biegnie wzdłuż

2.
pasma Sudetów.

Stolica tego kraju leży na południowy wschód od

3.
Warszawy.

8 Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Górami zrębowymi w Europie są na przykład
A. Pireneje i Alpy. B. Harz i Schwarzwald. C. Karpaty i Harz.
9 Przyporządkuj każdemu opisowi nazwę formy polodowcowej, której dotyczy. Zaznacz jedną ( ... / 3 p.)
odpowiedź w każdym wierszu tabeli.

Opis A B C D

Jezioro powstałe w kotle polodowcowym, czyli w zagłębieniu po

A B C D
dawnym polu firnowym.

Rozległa równina zbudowana ze żwiru i piasku naniesionego

A B C D
przez wody roztopowe.

Formy te powstawały w wyniku akumulacyjnej działalności

A B C D
lądolodu. Tworzyły się u jego czoła w czasie postoju lądolodu.
A. Wzgórza moreny czołowej. B. Sandr. C. Jezioro rynnowe. D. Jezioro cyrkowe.
10 Uzupełnij zdania poprawnymi informacjami. ( ... / 2 p.)
Średnia wysokość terenu w Polsce wynosi _______________.
Charakterystyczną cechą ukształtowania powierzchni Polski jest __________________
układ form rzeźby.
Najwyższy punkt Polski – _______________ – ma wysokość _______________.
11 Podkreśl właściwe informacje w poniższych zdaniach. ( ... / 2 p.)
A. Dwie katastrofalne powodzie w Polsce (z 1997 i 2010 r.) były wywołane intensywnym topnieniem
śniegu / intensywnymi opadami deszczu.
B. Powódź wpływa / nie wpływa na jakość wód gruntowych.

Grupa B | strona 2 z 3
12 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Morze Bałtyckie jest morzem
A. przybrzeżnym. B. międzykontynentalnym. C. śródlądowym. D. międzywyspowym.
13 ( ... / 3 p.)
Na ilustracji zaznaczono literami (A–C) formy
polodowcowe. Przyporządkuj każdemu opisowi
właściwą nazwę formy wybraną spośród
podanych oraz literę, którą zaznaczono tę formę
na ilustracji.
sandr, jezioro rynnowe, wzgórza moreny czołowej,
pradolina

Opis Nazwa formy Litera

Forma akumulacyjna, która tworzyła się u czoła lądolodu w czasie

jego postoju.

Rozległa równina zbudowana ze żwiru i piasku naniesionego przez

wody roztopowe.

Podłużne zagłębienie powstałe w wyniku erozyjnej działalności

wody płynącej pod lądolodem. Często wypełnione wodą.

14 ( ... / 2 p.)
Wybierz właściwe dokończenia zdań.

1. W miejscu przedstawionym na ilustracji zachodzi

A. erozyjna działalność morza. B. akumulacyjna działalność morza.
2. Typ wybrzeża pokazany na ilustracji występuje
A. w Wolińskim Parku Narodowym. B. w okolicach Łeby.
15 Uzupełnij opisy. Zaznacz właściwe typy gleby, aby zdania były prawdziwe. ( ... / 2 p.)
1. A / B / C należy do gleb żyznych, ale trudnych w uprawie ze względu na liczne odłamki skalne.
2. A / B / C odznacza się dużą grubością poziomu próchnicznego. Występuje na niewielkim obszarze naszego
kraju.
A. Czarnoziem. B. Rędzina. C. Gleba bielicowa.
16 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Największa lesistość występuje w województwie lubuskim i wynosi około
A. 25%. B. 30%. C. 35%. D. 40%.

Grupa B | strona 3 z 3