Kartkówki Z Kluczami Odpowiedzi, Przyroda Z Klasą 6

I.1. Poznajemy wybrane zjawiska świetlne /gr. A/ I.1. Poznajemy wybrane zjawiska świetlne /gr.
B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
imię i nazwisko klasa imię i nazwisko klasa
1. Przyporządkuj i połącz liniami podane przykłady do źródeł światła. 1. Przyporządkuj i połącz liniami podane przykłady do źródeł światła.
Naturalne źródła światła Sztuczne źródła światła Sztuczne źródła światła Naturalne źródła światła
słońce świeczka laser błyskawica świetlówka gwiazdy żarówka laser błyskawica lampa naftowa
2. Dokończ rozpoczęte zdania. 2. Dokończ rozpoczęte zdania.

a) Światło rozchodzi się po ……………………………….. ………………………………. a) Światło rozchodzi się po ……………………………….. ……………………………….
b) Kąt padania światła równa się kątowi …………………………………………….. b) Kąt padania światła równa się kątowi ……………………………………………..
c) Kiedy promienie świetlne padają na chropowatą powierzchnię, to c) Kiedy promienie świetlne przechodzą np. z wody do powietrza, to
…………………………………………………………………………………………………………… dochodzi do ……………………………………..………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………………..
3. W letni upalny dzień Tomek ubrał się w granatową koszulkę i 3. W letni upalny dzień Piotrek ubrał się w białą koszulkę i jasne
ciemne spodnie. Napisz, czy Tomek ubrał się właściwie. Wyjaśnij, spodnie. Napisz, czy Piotrek ubrał się właściwie. Wyjaśnij, dlaczego
dlaczego tak uważasz. tak uważasz.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
Copyright: Wydawnictwo Klett sp. z o.o., 2014 Copyright: Wydawnictwo Klett sp. z o.o., 2014
I.2. Jak powstaje tęcza? /gr. A/ I.2. Jak powstaje tęcza? /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Podaj dwa przykłady, kiedy możemy zaobserwować tęczę. 1. Dokończ zdanie.
…………………………………………………………………………………………………………… Warunkami koniecznymi do powstania tęczy są: .………………..…………
…………………………………………………………………………………………………………… oraz ………………………..…………………...
2. Uporządkuj w kolejności, zaczynając od czerwonego, kolory tęczy.

(1) czerwony, (………) zielony, (………) indygo, 2. Uporządkuj w kolejności, zaczynając od fioletowego, kolory tęczy.
(………) niebieski, (………) pomarańczowy, (………) czerwony, (………) zielony, (………) indygo,
(………) fioletowy, (………) żółty

(………) niebieski, (………) pomarańczowy,
(1) fioletowy, (………) żółty

3. Dokończ zdanie.
Warunkami koniecznymi do powstania tęczy są: ……………………………….
3. Podaj dwa przykłady, kiedy możemy zaobserwować tęczę.
oraz ……….……………………………. .
……………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………..…………………………………………………………………………
I.3. Jak rozchodzą się dźwięki? /gr. A/ I.3. Jak rozchodzą się dźwięki? /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Podaj po dwa przykłady źródeł dźwięków: 1. Podaj po dwa przykłady źródeł dźwięków:
a) w lesie: a) na łące:
…………………………….……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
b) nad jeziorem: b) nad rzeką:

..…………………………………………………………………………………………………………… .….…………………………………………………..……………………………………………………
c) w domu: c) w szkole:
.…………………………………………………………………………………………………………… ….…………………………………………………………………………………………………………
2. Odpowiedz na pytanie: W jaki sposób rozchodzą się dźwięki? 2. Odpowiedz na pytanie: W jaki sposób rozchodzą się dźwięki?
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
3. Zdania prawdziwe oznacz literą P, a zdania fałszywe literą F. 3. Zdania prawdziwe oznacz literą P, a zdania fałszywe literą F.
a) Dźwięki wywoływane są przez drgające przedmioty. ………. a) Dźwięki rozchodzą się w powietrzu, glebie, wodzie i próżni. ……….
b) Różne drgające przedmioty wydają takie same dźwięki. ………. b) Dźwięki wywoływane są przez drgające przedmioty. ……….
c) Dźwięki rozchodzą się w powietrzu, glebie, wodzie i próżni. ………. c) Różne drgające przedmioty wydają takie same dźwięki. ……….
ODPOWIEDZI DO KARTKÓWEK – DZIAŁ I 1. deszcz (krople wody), słońce
I.1. Poznajemy wybrane zjawiska świetlne 2. czerwony (7), zielony (4), indygo (2), niebieski (3), pomarańczowy
Grupa A (6), fioletowy (1),
1. Naturalne źródła światła: słońce, błyskawica; żółty (5)
Sztuczne źródła światła: świeczka, laser, świetlówka 3. np. podczas deszczu, kiedy świeci słońce; podczas podlewania
2. a) liniach prostych, b) odbicia, c) ulegają rozproszeniu ogrodu, kiedy świeci słońce.
3. Tomek źle dobrał kolory swojego ubioru, ponieważ ciemne barwy I.3. Jak rozchodzą się dźwięki?
pochłaniają światło i jest nam wtedy bardziej gorąco. Grupa A
1. a) np.: śpiew ptaków, szelest liści
Grupa B
b) plusk wody, szum wiatru
1. Sztuczne źródła światła: żarówka, laser, lampa naftowa;
c) szuranie krzesłem, tykanie zegara
Naturalne źródła światła: gwiazdy, błyskawica
2. Dźwięki rozchodzą się poprzez wprawianie w ruch cząstek np.
2. a) liniach prostych, b) odbicia, c) załamania światła
powietrza.
3. Piotrek dobrze dobrał kolory swojego ubioru, ponieważ jasne
3. a) P, b) F, c) F
barwy odbijają światło i jest nam wtedy chłodniej.
I.2. Jak powstaje tęcza?
Grupa B
Grupa A
1. a) np. śpiew ptaków, bzyczenie pszczół
1. np. podczas deszczu, kiedy świeci słońce; podczas podlewania
b) plusk wody, szum wiatru
ogrodu, kiedy świeci słońce
c) szuranie krzesłem, tykanie zegara
2. czerwony (1), zielony (4), indygo (6), niebieski (5), pomarańczowy
2. Dźwięki rozchodzą się poprzez wprawianie w ruch cząstek np.
(2), fioletowy (7),
powietrza.
żółty (3)
3. a) F, b) P, c) F
3. deszcz (krople wody) i słońce
Grupa B
II.4. Gwiazdy, planety i planetoidy /gr. A/ II.4. Gwiazdy, planety i planetoidy /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Wyjaśnij, czym różni się teoria heliocentryczna Kopernika od teorii

1. Podaj nazwę nauki zajmującej się badaniem naturalnych obiektów
geocentrycznej.
znajdujących się we wszechświecie.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
2. Do podanych definicji dopisz nazwy. ……………………………………………………………………………………………………………
a) Kuliste ciała niebieskie, wewnątrz których zachodzą procesy 2. Do podanych definicji dopisz nazwy.
powodujące powstawanie energii – …………………………………………. a) Ciała niebieskie o kulistym kształcie, które świecą wyłącznie
światłem odbitym – ..……..........................................................................
b) Ciała niebieskie o kulistym kształcie, które świecą wyłącznie
światłem odbitym – ……................................................................. b) Ciała niebieskie zbudowane z lodu i pyłów, mające
charakterystyczny warkocz – ……………………..………………………………………..
c) Ciała niebieskie zbudowane z lodu i pyłów, mające
charakterystyczny warkocz – ….…………………..……………………………. c) Kuliste ciała niebieskie, wewnątrz których zachodzą procesy
powodujące powstawanie energii – …………………………………………………….
3. Wyjaśnij, czym różni się teoria heliocentryczna Kopernika od teorii
geocentrycznej. 3. Podaj nazwę nauki zajmującej się badaniem naturalnych obiektów
…………………………………………………………………………………………………………… znajdujących się we wszechświecie.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
II.5. Układ Słoneczny /gr. A/ II.5. Układ Słoneczny /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Podpisz przedstawione na schemacie planety Układu Słonecznego.

1. Podpisz przedstawione na schemacie planety Układu Słonecznego.
2. Podaj cechę wspólną planet: Merkurego, Wenus, Ziemi, Marsa. 2. Podaj cechę wspólną planet: Jowisza, Saturna, Uranu, Neptuna.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………
3. Wyjaśnij, dlaczego Księżyc jest naturalnym satelitą ziemskim.
3. Wyjaśnij, dlaczego Księżyc jest naturalnym satelitą ziemskim.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
II.6. Człowiek odkrywa kosmos /gr. A/ II.6. Człowiek odkrywa kosmos /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Podkreśl nazwy przyrządów i urządzeń służących do prowadzenia

1. Podkreśl nazwy przyrządów i urządzeń służących do prowadzenia
obserwacji kosmosu.
obserwacji kosmosu.
MIKROSKOP TELESKOP LUPA LUNETA SONDA
TELESKOP SONDA LUPA MIKROSKOP LUNETA
2. Do podanych nazwisk dopisz wydarzenie, którego ten człowiek
2. Do podanych nazwisk dopisz wydarzenie, którego ten człowiek
dokonał:
dokonał:
a) Jurij Gagarin – …………….…………………………………………………………………..
a) Mirosław Hermaszewski – .………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………..
b) Neil Armstrong – .…………………………………………………………………………..
b) Neil Armstrong – ..……………………………………………………………………………
...…………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………..
c) Mirosław Hermaszewski – ..……………………………………………………………
c) Jurij Gagarin – .………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………..
3. Podaj dwa argumenty przemawiające ze tym, że loty w kosmos
3. Podaj dwa argumenty przemawiające ze tym, że laty w kosmos
odrywają ważną rolę w życiu współczesnych ludzi.
odrywają ważną rolę w życiu współczesnych ludzi.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
………………………….…………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
II.7. Kształt, obwód, masa, czyli kilka faktów na temat Ziemi /gr. A/ 3. Do podanej definicji wybierz z ramki właściwą nazwę i jednostkę.
………………………………………………………………………………………………………… CIĘŻAR CIAŁA · MASA CIAŁA · KILOGRAM · NIUTON

imię i nazwisko klasa
Jest to ilość materii, z której zbudowane jest ciało – ….…………………………
1. Podpisz oznaczone na schemacie globusa elementy. Jednostka to – ……………………………….
4. Zaznacz strzałką działanie siły grawitacji.
II.7. Kształt, obwód, masa, czyli kilka faktów na temat Ziemi /gr. B/ 3. Do podanej definicji wybierz z ramki właściwą nazwę i jednostkę.
………………………………………………………………………………………………………… CIĘŻAR CIAŁA · MASA CIAŁA · KILOGRAM · NIUTON

Siła z jaką Ziemia przyciąga dane ciało – …..………………………….. .
1. Podpisz oznaczone na schemacie globusa elementy. Jednostka to – ……………………………………. .
2. Zaznacz strzałką działanie siły grawitacji.
II. 8. Jak określić położenie obiektu geograficznego na kuli ziemskiej?
/gr. A/
…………………………………………………………………………………………………………
imię i nazwisko klasa …………………….. dzieli Ziemię na dwie
półkule: północną i południową.

1. Na schemacie globusa oznacz kolorem zielonym południki i dokończ
zdania.
a) Południki mają kształt
3. Skreśl błędne wyrazy, tak aby otrzymać prawdziwą informację.
……………..…………………………………………. .
a) Punkt A jest położony na półkuli
b) Wszystkie południki są południowej/północnej.
…………………………………………… długości.
b) Punkt B jest położony na półkuli
c) Południki łączą oba wschodniej/zachodniej.
……………………………………………………………
c) Punkt C jest położony na półkuli
wschodniej/zachodniej.
d) Punkt D jest położony na półkuli

południowej/północnej.
2. Na schemacie globusa zakoloruj półkulę północną kolorem

niebieskim, a półkulę południową kolorem czerwonym. Następnie
uzupełnij zdanie.
II. 8. Jak określić położenie obiektu geograficznego na kuli ziemskiej?
/gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………. dzielą Ziemię na dwie

półkule: zachodnią i wschodnią.
1. Na schemacie globusa oznacz kolorem zielonym równoleżniki i
dokończ zdania.
a) Równoleżniki mają kształt
…………………………………………………
b) Równoleżniki są 3. Skreśl błędne wyrazy, tak aby otrzymać prawdziwą informację.

………………………………………………… a) Punkt A jest położony na półkuli
długości. wschodniej/zachodniej.
c) Najdłuższy równoleżnik to b) Punkt B jest położony na półkuli

…………………….……………………….. . południowej/północnej.
c) Punkt C jest położony na półkuli
południowej/północnej.
d) Punkt D jest położony na półkuli

2. Na schemacie globusa zakoloruj półkulę zachodnią kolorem wschodniej/zachodniej.
niebieskim, a półkulę wschodnią kolorem czerwonym. Następnie
uzupełnij zdanie.
II.9. Gdzie leży Rzym, a gdzie Krym? /gr. A/ II.9. Gdzie leży Rzym, a gdzie Krym? /gr. B/
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
1. Na podstawie mapy fizycznej świata (w atlasie) określ współrzędne

1. Na podstawie mapy fizycznej świata (w atlasie) określ współrzędne
geograficzne miast:
geograficzne miast:
a) Warszawy – …………………………………………………………………………………..
a) Moskwy – ………………………………………………………………………………….
b) Sydney – ……………………………………………………………………………………….
b) Buenos Aires – ………………………………………………………………………….
2. Na podstawie podanych współrzędnych geograficznych podaj nazwy

2. Na podstawie podanych współrzędnych geograficznych podaj nazwy miast:
miast:
a) 56°N i 38°E – …………………………………………………………………………………
a) 52°N i 21°E – …………………………………………………………………………
b) 35°S i 58°W – ………………………………………………………………………………..
b) 34°S i 151°E – ……………………………………………………………………….
II.10. Dzień i noc skutkiem ruchu obrotowego Ziemi /gr. A/ II.10. Dzień i noc skutkiem ruchu obrotowego Ziemi /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Uzupełnij tekst wyrazami z ramki. UWAGA! Nie musisz wykorzystać

1. Uzupełnij tekst wyrazami z ramki. UWAGA! Nie musisz wykorzystać
wszystkich wyrazów! Pamiętaj, że część z nich może być błędna!
wszystkich wyrazów! Pamiętaj, że część z nich może być błędna!
zachodu · wschód · dzień · południe ·
zachodu · wschód · dzień · południe ·
noc · północy · oświetlona · 12 godzin · dnia · 24
noc · północy · oświetlona · 12 godzin · dnia · godziny · 365 dni · rokiem · dobą ·
24 godziny · 365 dni · rokiem · dobą · na przemian ciągle · obrotowego ·
na przemian · ciągle · obrotowego · zacieniona · nocy · obiegowego · osi ziemskiej
zacieniona · nocy · obiegowego · osi ziemskiej
Planeta Ziemia obraca się wokół ………………….……….……………… z
Planeta Ziemia obraca się wokół ……………………….…………… z
……………………………………. na ………………………..…………... . Pełen obrót
………………………. na ………………………... . Pełen obrót planety trwa
planety trwa …………………….……………… i nazywamy go
…………………………… i nazywamy go ………………………….. . W ciągu tego
………………………….. . W ciągu tego czasu część obszaru Ziemi jest
czasu część obszaru Ziemi jest ……………………………. i tam panuje
……………………………. i tam panuje ………..……. . Druga część Ziemi jest
………..……. . Druga część Ziemi jest .………………..……… i panuje tam noc.
……..…………. i panuje tam noc. Każdy punkt na Ziemi znajduje się
Każdy punkt na Ziemi znajduje się ……………………………………………… po
………………….……………………………….. po jasnej lub ciemnej stronie. Takie
jasnej lub ciemnej stronie. Takie zjawisko nazywamy występowaniem
zjawisko nazywamy występowaniem ……………….. i …………………. . Jest
ono następstwem ………………………………………. ruchu Ziemi. ……………….. i …………………. . Jest ono następstwem
………………………………………. ruchu Ziemi.
II.11. Pory roku skutkiem krążenia Ziemi wokół Słońca /gr. A/ 2. Wyjaśnij, dlaczego co 4 lata mamy rok przestępny.
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………..
imię i nazwisko klasa ……………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………..…………………
1. Na podstawie zamieszczonego schematu rozpoznaj rozpoczynającą
się kalendarzową porę roku. …………………………………………………………………………………………..…………………
3. Podkreśl zdania prawdziwe.

a) 22 grudnia na półkuli północnej rozpoczyna się kalendarzowe lato i
dzień ten nazywamy przesileniem zimowym.
b) 23 września następuje zrównanie dnia z nocą. Tego dnia na półkuli

północnej rozpoczyna się kalendarzowa jesień, a na półkuli
południowej kalendarzowa wiosna.
c) Strefy oświetleniowe Ziemi są skutkiem ruchu obiegowego Ziemi.
d) Najmniej oświetloną strefą jest strefa międzyzwrotnikowa.

Schemat przedstawia oświetlenie Ziemi dnia ………………………………………,
świadczy o tym ……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
II.11. Pory roku skutkiem krążenia Ziemi wokół Słońca /gr. B/ 2. Wyjaśnij, dlaczego co 4 lata mamy rok przestępny.
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
imię i nazwisko klasa ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
1. Na podstawie zamieszczonego schematu rozpoznaj
rozpoczynającą się kalendarzową porę roku. ……………………………………………………………………………………………………………
3. Podkreśl zdania fałszywe.

a) 23 września następuje zrównanie dnia z nocą. Tego dnia na półkuli
północnej rozpoczyna się kalendarzowa jesień, a na półkuli
południowej kalendarzowa wiosna.
b) 22 grudnia na półkuli północnej rozpoczyna się kalendarzowe lato i

dzień ten nazywamy przesileniem zimowym.
c) Strefy oświetleniowe Ziemi są skutkiem ruchu obrotowego Ziemi.
d) Najbardziej oświetloną strefą jest strefa międzyzwrotnikowa.

Schemat przedstawia oświetlenie Ziemi dnia ………………………………………,
świadczy o tym ……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
ODPOWIEDZI DO KARTKÓWEK – DZIAŁ II Grupa B
1. (od Słońca) Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran,
II.4. Gwiazdy, planety i planetoidy
Neptun
Grupa A
1. astronomia 2. Są to planety tzw. gazowe olbrzymy.
2. a) gwiazdy, b) planety, c) komety 3. Księżyc jest ciałem niebieskim krążącym wokół planty – Ziemi.
3. Kopernik odkrył, że Słońce jest w środku układu a planety krążą II.6. Człowiek odkrywa kosmos
wokół niego. Teoria geocentryczna mówiła o tym, że Ziemia znajduje Grupa A
się w centrum wszechświata. 1. TELESKOP, LUNETA, SONDA
Grupa B 2. a) Jurij Gagarin – pierwszy człowiek, który odbył lot w kosmos.

1. Kopernik odkrył, że Słońce jest w środku Układu, a planety krążą
b) Neil Armstrong – pierwszy człowiek na Księżycu.
wokół niego. Teoria geocentryczna mówiła o tym, że Ziemia znajduje
się w centrum wszechświata. c) Mirosław Hermaszewski – jedyny polski kosmonauta.
2. a) planety, b) komety, c) gwiazdy 3. np. przeprowadzanie eksperymentów naukowych, dalszy podbój
kosmosu
3. astronomia
Grupa B
II.5. Układ Słoneczny
1. TELESKOP, LUNETA, SONDA
Grupa A
1. (od Słońca) Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, 2. a) Mirosław Hermaszewski – jedyny polski kosmonauta.
Neptun
b) Neil Armstrong – pierwszy człowiek na Księżycu.
2. Są to planety typu ziemskiego.
c) Jurij Gagarin-pierwszy człowiek, który odbył lot w kosmos.
3. Księżyc jest ciałem niebieskim krążącym wokół planty – Ziemi.
3. np. przeprowadzanie eksperymentów naukowych, dalszy podbój
kosmosu
II.7. Kształt, obwód, masa i ciężar, czyli kilka faktów na temat Ziemi 1.
Grupa A
1. równik – 1, biegun północy – 2, biegun południowy – 3, oś ziemi – 4
2.
3. masa ciała, kilogram a) półokręgów, b) równej, c) bieguny geograficzne
Grupa B 2.
1. równik – 1, biegun północy – 2, biegun południowy – 3, oś ziemi – 4.
2.
3. ciężar ciała, niuton

Równik
II.8. Jak określić położenie obiektu geograficznego na kuli ziemskiej?
Grupa A 3. Wykreślamy: a) południowej, b) wschodniej, c) zachodniej, d)
północnej
Grupa B 2. a) Warszawa, b) Sydney
1.
Grupa B
1.a) 52o N i 21oE, b) 34oS i 151oE
2. a) Moskwa, b) Buenos Aires
II. 10. Dzień i noc skutkiem ruchu obrotowego Ziemi

Grupa A i B:
1. Planeta Ziemia obraca się wokół osi ziemskiej z zachodu na wschód.
Pełen obrót planety trwa 24 godziny i nazywamy go dobą. W ciągu
a) okręgów, b) różnej, c) równik tego czasu część obszaru Ziemi jest oświetlona i tam panuje dzień.
Druga część Ziemi jest zacieniona i panuje tam noc. Każdy punkt na
2. Ziemi znajduje się na przemian po jasnej lub ciemnej stronie. Takie
zjawisko nazywamy występowaniem dnia i nocy. Jest ono
następstwem obrotowego ruchu Ziemi.
II.11. Pory roku skutkiem krążenia Ziemi wokół Słońca

Grupa A
1. Rozpoczyna się lato – 22 czerwca, promienie słoneczne padają pod
kątem prostym na zwrotnik Raka. Tego dnia jest bardziej oświetlona
Południki Oo i 180o półkula północna.
3. wykreślamy: a) wschodniej, b) północnej, c) południowej, d) 2. Obieg Ziemi wokół Słońca trwa 365 dni i prawie 6 godzin, czyli jest
zachodniej dłuższy od roku kalendarzowego o 6 godzin. Przez 4 lata godziny te
tworzą dodatkową dobę i dlatego co 4 lata mamy rok trwający 366 dni,
II.9. Gdzie leży Rzym, a gdzie Krym?
czyli rok przestępny.
Grupa A
1.a) 56oN i 38oE, b) 35oS i 58oW 3. b), c)
Grupa B
1. Rozpoczyna się zima – 22 grudnia promienie słoneczne padają pod
kątem prostym na zwrotnik Koziorożca. Tego dnia jest bardziej
oświetlona półkula południowa.
2. Obieg Ziemi wokół Słońca trwa 365 dni i prawie 6 godzin, czyli jest
dłuższy od roku kalendarzowego o 6 godzin. Przez 4 lata godziny te
tworzą dodatkową dobę i dlatego co 4 lata mamy rok trwający 366 dni,
czyli rok przestępny.
3. b), c)
III.12. Położenie oceanów i kontynentów na kuli ziemskiej /gr. A/ c) Na zachód od Europy położony jest kontynent
………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………
d) Największym Oceanem jest ……………………………………………………………
1. Na zamieszczonej mapie świata wpisz we właściwe miejsca nazwy

podanych kontynentów i oceanów: Europa, Ameryka Południowa,
Afryka, Ocean Spokojny, Ocean Indyjski, Ocean Arktyczny.
2. Dokończ zdania:
a) Najmniejszym kontynentem jest …………………….……………………………….
b) Największym kontynentem jest ………………………………………………………
III.12. Położenie oceanów i kontynentów na kuli ziemskiej /gr. B/ b) Największym kontynentem jest ………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………… c) Na południe od Europy położony jest kontynent

…………………………………………………………… .
d) Największym Oceanem jest ……………………………………………………………

1. Na zamieszczonej mapie świata wpisz we właściwe miejsca nazwy
podanych kontynentów i oceanów: Azja, Antarktyda, Australia,
Ocean Atlantycki, Ocean Południowy, Ocean Spokojny.
2. Dokończ zdania:
a) Najmniejszym kontynentem jest …………………….………………………………
III.13. Krajobraz dna morza – fale, pływy i prądy morskie /gr. A/ III.13. Krajobraz dna morza – fale, pływy i prądy morskie /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Zaznacz na schemacie: grzbiet, długość i wysokość fali. 1. Zaznacz na schemacie: grzbiet, długość i wysokość fali.
2. Podaj przyczynę powstawania prądów morskich. 2. Podaj przyczynę powstawania przypływów i odpływów.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
3. Uzupełnij zdania. 3. Uzupełnij zdania.
a) Najpłytsze obszary mórz, znajdujące się przy lądach są nazywane a) Najpłytsze obszary mórz, znajdujące się przy lądach są nazywane
………………………….… ……………………………………………….. . ………………………….… ……………………………………………….. .
b) Najgłębszymi miejscami w oceanach są …………………………. b) Najgłębszymi miejscami w oceanach są ………………………….
………………………………………… . ………………………………………… .
c) Do form ukształtowania dna morskiego należą (podaj trzy przykłady) c) Do form ukształtowania dna morskiego należą (podaj 3 przykłady)
……………………………. , …………………………………………….. , ……………………………. , …………………………………………….. ,
……………………………………………………… . ……………………………………………………… .
III.14. Strefy życia w morzu /gr. A/ III.14. Strefy życia w morzu /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Scharakteryzuj warunki życia w strefie przybrzeżnej w morzu. 1. Scharakteryzuj warunki życia w strefie otwartej toni wodnej w
morzu.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………
2. Podaj 3 przykłady organizmów zamieszkujących strefę przybrzeżną.
2. Podaj 3 przykłady ryb zamieszkujących strefę otwartej toni wodnej. ………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………… 3. Spośród podanych organizmów wybierz i podkreśl te, które często

występują w strefie dennej.
3. Spośród podanych organizmów wybierz i podkreśl te, które często
występują w strefie dennej.
OTWORNICE OŚMIORNICE DELFINY KRABY HOMARY
KORALOWCE PĄKLE
KRABY HOMARY KORALOWCE PĄKLE OTWORNICE
OŚMIORNICE DELFINY
III.15. Niezwykli mieszkańcy mórz i oceanów /gr. A/ III.15. Niezwykli mieszkańcy mórz i oceanów /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Podaj 4 czynniki warunkujące powstawanie raf koralowych. 1. Podaj 4 czynniki warunkujące powstawanie raf koralowych.
1) …………………………………….………………………………………………… 1) …………………………………….…………………………………………………
2) …………………………………….………………………………………………… 2) …………………………………….…………………………………………………
3) …………………………………….………………………………………………… 3) …………………………………….…………………………………………………
4) …………………………………….………………………………………………… 4) …………………………………….…………………………………………………
2. Wyjaśnij, jakie korzyści odnoszą ryby – błazenki – z symbiozy z 2. Wyjaśnij, jakie korzyści odnoszą raki pustelniki z symbiozy z
ukwiałami. ukwiałami.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
3. Wyjaśnij, w jaki sposób ryby głębinowe wabią swoje ofiary. 3. Wyjaśnij, w jaki sposób ryby głębinowe wabią swoje ofiary.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ………………………..……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
III.16. Historia życia na Ziemi /gr. A/ III.16. Historia życia na Ziemi /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
imię i nazwisko klasa imię i nazwisko klas
1. Wyjaśnij pojęcia:
a) skamieniałości –
a) paleontolog –
……………………………………………………………………………………………………………
.……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
b) paleontolog –
b) skamieniałości –
..……………………………………………………………………………………………………………
........……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
a) Życie na Ziemi prawdopodobnie narodziło się na lądzie/w wodzie.
a) Pierwszymi organizmami lądowymi były zwierzęta/rośliny.
b) Pierwszymi organizmami na Ziemi były trylobity/bakterie i sinice.
b) Rozwój ptaków i ssaków nastąpił po wyginięciu olbrzymich
c) Atmosfera zawierająca tlen powstała dzięki pojawieniu się na Ziemi gadów/płazów.
organizmów samożywnych/cudzożywnych.
c) Pierwsi ludzie pojawili się na kontynencie
d) Pierwszymi organizmami lądowymi były zwierzęta/rośliny. amerykańskim/afrykańskim.
e) Rozwój ptaków i ssaków nastąpił po wyginięciu olbrzymich d) Życie na Ziemi prawdopodobnie narodziło się na lądzie/w wodzie.
gadów/płazów.
e) Pierwszymi organizmami na Ziemi były trylobity/bakterie i sinice.
f) Pierwsi ludzie pojawili się na kontynencie
amerykańskim/afrykańskim. f) Atmosfera zawierająca tlen powstała dzięki pojawieniu się na Ziemi
organizmów samożywnych/cudzożywnych.
III. 17. Z życia dinozaurów /gr. A/ III. 17. Z życia dinozaurów /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Z podanych cech wybierz te (obwiedź pętlą), które

1. Z podanych cech wybierz te (obwiedź pętlą), które charakteryzowały dinozaury roślinożerne.
charakteryzowały drapieżne dinozaury.
najczęściej niewielkie rozmiary ciała · najczęściej olbrzymie
niewielka głowa · mocne szczęki · połykanie kamieni rozmiary ciała · silne pazury · długi ogon · niewielka głowa
· ostre zęby · najczęściej niewielkie rozmiary ciała · najczęściej · mocne szczęki · połykanie kamieni · ostre zęby
olbrzymie rozmiary ciała · silne pazury · długi ogon
2. Wymień 2 cechy skóry dinozaurów.
2. Wymień 2 cechy skóry dinozaurów. a) ……………………………………………………………...............................................
a) ……………………………………………………………...............................................
b) ……………………………………………………………...............................................
b) …………………………………………………………................................................
3. Wyjaśnij, w jaki sposób tyranozaur był przystosowany do
3. Wyjaśnij, w jaki sposób dinozaury roślinożerne ułatwiały sobie drapieżnictwa.
trawienie pokarmu.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
III.18. Wielkie odkrycia geograficzne /gr. A/ III.18. Wielkie odkrycia geograficzne /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Podaj główną przyczynę organizowania wielkich wypraw 1. Podaj główną przyczynę organizowania wielkich wypraw
geograficznych. geograficznych.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
2. Wyjaśnij, jaki był cel i efekty wypraw Krzysztofa Kolumba. 2. Wyjaśnij, jaki był cel i efekt wypraw Krzysztofa Kolumba.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
3. Podaj po 2 przykłady skutków wielkich wypraw: 3. Podaj po 2 przykłady skutków wielkich wypraw:
a) ekonomicznych: a) ekonomicznych:
1) ………………………………………………………………………………………………………... 1) ………………………..………………………………………………………………………………
2) ………………………………………………………………………………………………………… 2) …………………..…………………………………………………………………....................
b) kulturowo-naukowych: b) kulturowo-naukowych:
1) …………………………………………………………………………………………………......... 1) ………………………………………………………………………………………………….........
2) …………………………………………………………………………………………………......... 2) ………………………………………………………………………………………………….........
ODPOWIEDZI DO KARTKÓWEK – DZIAŁ III 1.
12. Położenie oceanów i kontynentów na kuli ziemskiej

Grupa A
1.
2. a) Australia, b) Azja, c) Afryka, d) Ocean Spokojny (Pacyfik)
13. Krajobraz dna morza – fale, pływy i prądy morskie

Grupa A
2. a) Australia, b) Azja, c) Ameryka Północna, d) Ocean Spokojny 1.
(Pacyfik)
Grupa B
2. wiatry stałe
3. a) szelfami kontynentalnymi, b) rowy oceaniczne, c) np. wyspa

wulkaniczna, grzbiet oceaniczny, stok kontynentalny
Grupa B Grupa A
1. 1. czysta woda, duża zawartość tlenu, duża ilość światła, ciągły ruch
wody
2. Błazenki mają schronienie wśród czułków ukwiału.
3. Wabią głównie narządami świetlnymi.
2. siła grawitacji Księżyca Grupa B

1. czysta woda, duża zawartość tlenu, duża ilość światła, ciągły ruch
3. a) szelfami kontynentalnymi, b) rowy oceaniczne, c) np. wyspa wody
wulkaniczna, grzbiet oceaniczny, stok kontynentalny
2. Raki zyskują ochronę.
14. Strefy życia w morzu
Grupa A 3. Wabią głównie narządami świetlnymi.
1. ma niewielkie głębokości, duża ilość światła, duża zawartość tlenu,
obejmuje szelf
16. Historia życia na Ziemi
2. np. rekiny, płaszczki, tuńczyki Grupa A
1. a) zachowane w skałach szczątki organizmów; b) naukowiec
3. KRABY, HOMARY, PĄKLE, OŚMIORNICE badający skamieniałości
Grupa B 2. należy wykreślić:
1. znajduje się poza szelfem, jest dobrze oświetlona, ale wraz z a) na lądzie, b) trylobity, c) cudzożywnych, d) zwierzęta, e) płazów, f)
głębokością światła i tlenu jest coraz mniej amerykańskim
2. np. koralowce, pierwotniaki, otwornice Grupa B
3. KRABY, HOMARY, PĄKLE, OŚMIORNICE 1. a) naukowiec badający skamieniałości, b) zachowane w skałach
szczątki organizmów
15. Niezwykli mieszkańcy mórz i oceanów
2. należy wykreślić:
a)zwierzęta, b) płazów, c) amerykańskim, d) na lądzie, e) trylobity, f)
cudzożywnych
17. Z życia dinozaurów

Grupa A
1. mocne szczęki, ostre zęby, silne pazury, najczęściej niewielkie
rozmiary ciała
2. a) była gruba, b) była łuskowata
3. Połykały kamienie.
Grupa B
1. najczęściej olbrzymie rozmiary ciała, długi ogon, niewielka głowa,
połykanie kamieni
2. a) była gruba, b) była łuskowata
3. Miał mocne szczęki, ostre zęby i pazury.
18. Wielkie odkrycia geograficzne

Grupa A i B:
1. Poszukiwano drogi morskiej do Azji.
2. Kolumb chciał odkryć drogę do Indii, a odkrył Amerykę.
3. ekonomiczne: np. – pozyskanie nowych terenów, – pozyskanie złóż

surowców mineralnych
kulturowo-naukowe: np. – poznanie nowych kultur, – odkrycie nowych
gatunków roślin i zwierząt
IV.19. Klimat czynnikiem warunkującym życie na Ziemi /gr. A/ a) Miesiącem, w którym są największe opady jest
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………. , opady wynoszą ………………………………………

1. Wymień 4 czynniki, od których zależy klimat. b) Najmniejsze opady są w miesiącu …………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………............
c) Najcieplejszymi miesiącami w roku są miesiące ………………………………
……………………………………………………………………………………………............
i ………………………………………………….. , w których temperatura dochodzi
……………………………………………………………………………………………............
do ………………………….. .
……………………………………………………………………………………………............
2. Na podstawie zamieszczonego diagramu klimatycznego uzupełnij

zdania.
IV.19. Klimat czynnikiem warunkującym życie na Ziemi /gr. B/ a) Miesiącem, w którym są największe opady jest ………………………………,
………………………………………………………………………………………………………… opady wynoszą ………………………………………

1. Wymień 4 czynniki, od których zależy klimat. b) Najmniejsze opady są w miesiącu ……………………………………………………
……………………………………………………………………………………………............
c) Najcieplejszym miesiącem w roku jest miesiąc ………………………………,
……………………………………………………………………………………………............
w którym temperatura dochodzi do ………………………………….. .
……………………………………………………………………………………………...........
……………………………………………………………………………………………............
2. Na podstawie zamieszczonego diagramu klimatycznego uzupełnij

zdania.
IV.20. Strefy klimatyczne świata /gr. A/ ……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
1. Podpisz na mapie strefy klimatyczne: okołobiegunową,
……………………………………………………………………………………………………………
umiarkowaną i równikową.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
3. W jakim klimacie są Twoim zdaniem najdogodniejsze warunki do

rozwoju roślinności? Swój wybór krótko uzasadnij.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
2. Nazwij typ klimatu charakterystycznego dla Polski i podaj 3 cechy
charakterystyczne tego typu klimatu.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
IV.20. Strefy klimatyczne świata /gr. B/ ……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
1. Podpisz na mapie strefy klimatyczne: równikową, zwrotnikową i
…………….………………………………………………………………………………………………
umiarkowaną.
……………………………………………………………………………………………………………
3. W jakim klimacie są Twoim zdaniem najdogodniejsze warunki do

rozwoju roślinności? Swój wybór krótko uzasadnij.
……………………………………………………………………………………………………………
…………….………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
…………….………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
2. Nazwij typ klimatu charakterystycznego dla Polski i podaj 3 cechy
charakterystyczne tego typu klimatu.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
IV.21. W wilgotnym lesie równikowym /gr. A/ 4. Wyjaśnij pojęcie: liany.
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
1. Podkreśl cechy klimatu równikowego wilgotnego. ……………………………………………………………………………………………………………
a) brak pór roku
……………………………………………………………………………………………………………
b) obfite opady przez cały rok ……………………………………………………………………………………………………………
c) dwie pory roku: deszczowa i sucha
d) wysoka temperatura powietrza w ciągu dnia i niska w nocy
e) stała, wysoka temperatura powietrza w ciągu roku
2. Określ las równikowy 3 nazwami wybranymi z ramki.
GĘSTY · SŁABO ZADRZEWIONY · CIEMNY ·

WYSOKI · NISKI · ŚWIATŁO DOCHODZI DO DNA LASU
……………………………………………… , ……………………………………… ,
………………………………………..
3. Podaj 3 przykłady roślin rosnących w warstwie dna lasu.

………………………………………………. , ………………………………………. ,
…………………………………………..
IV.21. W wilgotnym lesie równikowym /gr. B/ 4. Wyjaśnij pojęcie: liany.
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
1. Podkreśl cechy klimatu równikowego wilgotnego. ……………………………………………………………………………………………………………
a) wysoka temperatura powietrza w ciągu dnia i niska w nocy
……………………………………………………………………………………………………………
b) stała, wysoka temperatura powietrza w ciągu roku ……………………………………………………………………………………………………………
c) brak pór roku
d) obfite opady przez cały rok
e) dwie pory roku: deszczowa i sucha
2. Określ las równikowy 3 nazwami wybranymi z ramki.

GĘSTY · SŁABO ZADRZEWIONY · CIEMNY ·
WYSOKI · NISKI · ŚWIATŁO DOCHODZI DO DNA LASU
……………………………………………… , ……………………………………… ,
………………………………………..
3. Podaj 3 przykłady roślin (epifitów) rosnących na gałęziach drzew i

w zagłębieniach pni.
…………………………………… , ………………………………. , …………………………………
IV.22. Las równikowy – współistnienie roślin, zwierząt i ludzi /gr. A/
………………………………………………………………………………………………………… 2. Podaj 3 przykłady roślin uprawianych przez ludzi zamieszkujących
imię i nazwisko klasa równikowe lasy deszczowe.
……………………………………………. , …………………………………………….. ,
1. Rozpoznaj i podpisz przedstawione na zdjęciach zwierzęta. Podaj
jedną cechę charakterystyczną dla każdego z przedstawionych …………………………………………
zwierząt.
3. Wymień 3 powody, dla których niszczy się lasy równikowe.
…………………………………………………………………………………………...............
..................................................................
…………………………………………………………………………………………...............
..................................................................
…………………………………………………………………………………………...............
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
IV.22. Las równikowy – współistnienie roślin, zwierząt i ludzi /gr. B/
..................................................................
…………………………………………………………………………………………………………
..................................................................
1. Rozpoznaj i podpisz przedstawione na zdjęciach zwierzęta. Podaj ..................................................................
jedną cechę charakterystyczną dla każdego z przedstawionych
zwierząt.
2. Napisz 3 przykłady zajęć, którymi zajmują się ludzie
zamieszkujący równikowe lasy deszczowe.
..................................................................
……………………………………………. , …………………………………………….. ,
.................................................................. …………………………………………
.................................................................. 3. Wymień 3 powody, dla których niszczy się lasy równikowe.

………………………………………………………………………………………….....................
.................................................................. ………………………………………………………………………………………….....................
………………………………………………………………………………………….....................
..................................................................
..................................................................
IV.23. Wśród wysokich traw sawanny /gr. A/
………………………………………........................
…………………………………………………………………………………………………………
1. Na podstawie diagramu klimatycznego podaj 2 cechy

charakterystyczne klimatu sawanny afrykańskiej.
……………………………………….......................
……………………………………….........................
3. Wyjaśnij, w jaki sposób rośliny rosnące na sawannie są

1) …………………………………………………………………………………… przystosowane do braku wody. Podaj 2 przykłady.
2) …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
2. Rozpoznaj i podpisz przedstawione rośliny charakterystyczne dla ……………………………………………………………………………………………………………

sawanny. ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
IV.23. Wśród wysokich traw sawanny /gr. B/
……………………………………….........................
…………………………………………………………………………………………………………
1. Na podstawie diagramu klimatycznego podaj 2 cechy

charakterystyczne klimatu sawanny afrykańskiej. ……………………………………….........................
……………………………………….........................
3. Wyjaśnij, w jaki sposób rośliny rosnące na sawannie są

przystosowane do braku wody. Podaj 2 przykłady.
1) …………………………………………………………………………………................... ……………………………………………………………………………………………………………
2) …………………………………………………………………………………….............. ……………………………………………………………………………………………………………
2. Rozpoznaj i podpisz przedstawione rośliny uprawiane w rejonie ……………………………………………………………………………………………………………

sawanny.
……………………………………………………………………………………………………………
IV.24. W świecie największych zwierząt afrykańskiej sawanny /gr. A/
………………………………………………………………………………………………………… 2. Zapisz przykład łańcucha pokarmowego funkcjonującego na

imię i nazwisko klasa sawannie.
1. Rozpoznaj przedstawione na zdjęciach zwierzęta i połącz je z podaną ……………………………………………………………………………………………………………

grupą. …………………………………..........................................................................
3. Podaj 2 cechy przystosowawcze geparda do życia na sawannie.
1)
ROŚLINOŻERCY …………………………………………….…………………………………………………………
…………………………………………….…………………………………………………………
........................................... ...........................................
2)
…………………………………………….…………………………………………………………
…………………………………………….…………………………………………………………
PADLINOŻERCY
...........................................
...........................................
DRAPIEŻNIKI
...........................................
...........................................
IV.24. W świecie największych zwierząt afrykańskiej sawanny /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… 2. Zapisz przykład łańcucha pokarmowego funkcjonującego na

imię i nazwisko klasa sawannie.
1. Rozpoznaj przedstawione na zdjęciach zwierzęta i połącz je z podaną ……………………………………………………………………………………………………………

grupą.
…………………………………...........................................................................
3. Podaj 2 cechy przystosowawcze zebry do życia na sawannie.

ROŚLINOŻERCY
1)
…………………………………………….……….......................................................
........................................... …………………………………………….……….......................................................
...........................................
2)
PADLINOŻERCY
…………………………………………….……….......................................................…
………………………………………….………............................................................
...........................................
...........................................
DRAPIEŻNIKI
........................................... ...........................................
IV.25. Jak przeżyć na pustyni? /gr. A/ 3. Podaj 2 cechy przystosowawcze lisa pustynnego do życia na
pustyni.
…………………………………………………………………………………………………………
1. Podkreśl cechy charakterystyczne dla klimatu pustyni. ……………………………………………………………………………………………………………
a) cztery pory roku b) znikoma ilość opadów ……………………………………………………………………………………………………………
c) duża dobowa amplituda temperatur d) gorące dni i zimne noce ……………………………………………………………………………………………………………
e) obfite opady w miesiącach: styczeń – marzec

4. Uzupełnij zdanie.
Mięsiste łodygi i liście przekształcone w ciernie to cechy
2. Podpisz przedstawione na zdjęciach rodzaje pustyń.
przystosowawcze ………………………......................... do życia na pustyni.
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
IV.25. Jak przeżyć na pustyni? /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… 3. Podaj 2 cechy przystosowawcze wielbłąda do życia na pustyni.

1. Podkreśl cechy charakterystyczne dla klimatu pustyni. ………………………….…………………………………………………………………………………
a) duża dobowa amplituda temperatur b) gorące dni i zimne noce
……………………………………………………………………………………………………………
c) obfite opady w miesiącach: styczeń – marzec
……………………………………………………………………………………………………………
d) cztery pory roku e) znikoma ilość opadów
2. Podpisz przedstawione na zdjęciach rodzaje pustyń. 4. Uzupełnij zdanie.

Mięsiste łodygi i liście przekształcone w ciernie to cechy
przystosowawcze ………………………............................ do życia na pustyni.
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
IV.26. Nad Morzem Śródziemnym /gr. A/ 4. Wyjaśnij pojęcie: makia.
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
1. Podaj 4 nazwy państw leżących nad Morzem Śródziemnym. ……………………………………………………………………………………………………………
………………………………….. , …………………………………. ,………………………………,
……………………………………………………………………………………………………………
………………………..……............
……………………………………………………………………………………………………………
2. Rozpoznaj i podpisz przedstawione na zdjęciach rośliny uprawiane
w rejonie Morza Śródziemnego.
…………………………………….. …………………………………….. ……………………………………..
3. Podaj 3 przykłady zwierząt żyjących w tym rejonie świata.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
IV.26. Nad Morzem Śródziemnym /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… 4. Wyjaśnij pojęcie: makia.

1. Podaj 4 nazwy państw leżących nad Morzem Śródziemnym: ……………………………………………………………………………………………………………
………………………………….., …………………………………., …………………….........,
……………………………………………………………………………………………………………
………………………..……
……………………………………………………………………………………………………………
2. Rozpoznaj i podpisz przedstawione na zdjęciach rośliny
charakterystyczne dla rejonu Morza Śródziemnego. ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………….. …………………………………….. ……………………………………..
3. Podaj 3 przykłady zwierząt żyjących w tym rejonie świata.

………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………...
IV.27. W kolebce starożytnych cywilizacji /gr. A/
……………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
1. Wyjaśnij, dlaczego rejon Morza Śródziemnego jest często
……………………………………………
wybierany jako cel wyjazdów turystycznych i wakacyjnych.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………
2. Rozpoznaj i podpisz przedstawione na zdjęciach zabytki. ……………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
…………………………………………… 3. Zapisz nazwę obiektu geograficznego, który nazywany jest „latarnią
Morza Śródziemnego”.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
IV.27. W kolebce starożytnych cywilizacji /gr. B/
……………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
1. Wyjaśnij, dlaczego rejon Morza Śródziemnego jest często
……………………………………………
wybierany jako cel wyjazdów turystycznych i wakacyjnych.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………
……………………………………………
2. Rozpoznaj i podpisz przedstawione na zdjęciach zabytki.
……………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
3. Napisz, jakie zagrożenie ze strony przyrody zagraża ludziom
mieszkającym w rejonie Morza Śródziemnego.
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
ODPOWIEDZI DO KARTKÓWEK – DZIAŁ IV 2. klimat umiarkowany ciepły, przejściowy
cechy: np. 4 pory roku, ciepłe lata i zimy z temp. poniżej O°C, opady
19. Klimat czynnikiem warunkującym życie na Ziemi
występują w każdym miesiącu, ale najwięcej w lecie
Grupa A
1. odległość od równika, odległość od oceanu, prądy morskie, 3. Najlepsze warunki panują w klimacie równikowym wilgotnym,
wysokość nad poziomem morza ponieważ wysoka temp. powietrza stabilna przez cały rok i obfite
opady są optymalne dla rozwoju roślin.
2. a) październik, ok. 125 mm, b) lipcu, c) lipiec (dopuszczalna
odpowiedź: i/lub sierpień), ok. 25°C Grupa B:
1.
Grupa B
1. odległość od równika, odległość od oceanu, prądy morskie,
wysokość nad poziomem morza
2. a) sierpień, ok. 100 mm, b) kwietniu, c) lipiec i/lub sierpień, ok. 20°C
20. Strefy klimatyczne świata

Grupa A:
1.
2. klimat umiarkowany ciepły, przejściowy
cechy: np. 4 pory roku, ciepłe lata i zimy z temp. poniżej O°C, opady
występują w każdym miesiącu, ale najwięcej w lecie
3. Najlepsze warunki panują w klimacie równikowym wilgotnym,

ponieważ wysoka temp. powietrza stabilna przez cały rok i obfite
opady są optymalne dla rozwoju roślin.
21. W wilgotnym lesie równikowym

Grupa A
1. a, b, e
2. gęsty, ciemny, wysoki 2. zbieractwo, myślistwo i uprawa roli
3. np. begonie, paprocie, trawy 3. np. budowa dróg, wydobycie bogactw naturalnych, pozyskiwanie
drewna
4. liany – pnącza o zdrewniałych łodygach osiągające nawet klika
metrów długości 23. Wśród wysokich traw sawanny
Grupa A
Grupa B
1. występowanie dwóch pór roku: suchej i deszczowej, wysoka
1. b, c, d
temperatura powietrza utrzymująca się przez cały rok
2. gęsty, ciemny, wysoki
2. akacja, baobab, trawy
3. np. storczyki, bromelie, ananasy
3. np. trawy usychają, drzewa tracą liście
4. liany – pnącza o zdrewniałych łodygach osiągające nawet klika
Grupa B
metrów długości
1. występowanie dwóch pór roku: suchej i deszczowej, wysoka
22. Las równikowy – współistnienie roślin, zwierząt i ludzi temperatura powietrza utrzymująca się przez cały rok
Grupa A
2. bawełna, kukurydza, orzeszki ziemne
1. koliber – najmniejszy ptak świata, drzewołaz – wytwarza bardzo
silna truciznę, jaguar – prowadzi samotny tryb życia 3. np. trawy usychają, drzewa tracą liście
2. bataty, maniok, banany 24. W świecie największych zwierząt afrykańskiej sawanny

Grupa A
3. np. budowa dróg, wydobycie bogactw naturalnych, pozyskiwanie
1.
drewna
roślinożercy: żyrafa, nosorożec,
Grupa B drapieżniki: lew, lampart,
1. patyczak – upodabnia się do gałązki przez co jest niewidzialny dla padlinożercy: sęp, szakal
drapieżników, mrówka – są najczęściej występującymi owadami w
2. np. trawy zebra lew
lesie równikowym, koliber – najmniejszy ptak świata
3. np. ubarwienie w plamy, bardzo szybki bieg 26. Nad Morzem Śródziemnym
Grupa A
Grupa B
1. np. Grecja, Włochy, Hiszpania, Tunezja
1.
roślinożercy: zebra, słoń, 2. figa, oliwka, pistacja
drapieżniki: gepard, lew,
3. np. daniele, modliszki, magoty
padlinożercy: sęp, hiena
4. Makia to cierniste, wiecznie zielone zarośla.
2.np. trawy zebra lew
Grupa B
3.np. ubarwienie w pasy, szybki bieg
1. np. Grecja, Włochy, Hiszpania, Tunezja
25. Jak przeżyć na pustyni?
2. cyprys, dąb korkowy, pinia
Grupa A
1. b, c, d 3 . np. daniele, modliszki, magoty
2. piaszczysta, skalista 4. Makia to cierniste, wiecznie zielone zarośla.
3. np. jasne ubarwienie ciała, duże uszy 27. W kolebce starożytnych cywilizacji
Grupa A
4. kaktusów
1. np. ciepłe morze, piaszczyste plaże, stała i „pewna” pogoda,
1. b, c, d bogactwo atrakcji turystycznych i zabytków
Grupa B 2. pałac w Knossos, Kolumna Trajana, Pałac Watykański

1. a, b, e
3. wulkan Stromboli
2. żwirowa, piaszczysta
Grupa B
3. np. szerokie stopy, gęste rzęsy 1. np. ciepłe morze, piaszczyste plaże, stała i „pewna” pogoda,
bogactwo atrakcji turystycznych i zabytków
4. kaktusów
2. Pałac Watykański, Koloseum, Partenon
3. czynne wulkany
V.28. W górach wysokich /gr. A/ b) Średnia miesięczna temperatura powietrza
………………………………………………………………………………………………………… nie spada poniżej ………………………….................. .

3. Wpisz w puste ramki brakujące nazwy pięter roślinności w
1. Wyjaśnij, dlaczego Himalaje należą do gór wysokich. Himalajach.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
2. Na podstawie zamieszczonego diagramu klimatycznego odpowiedz

na pytania.
4. Podkreśl nazwy zwierząt charakterystycznych dla Himalajów.
a) Największa ilość opadów jest charakterystyczna dla miesięcy: kozica nachur antylopa suhak irbis goral jak
….……………………………………… i ………………………………………, daniel leming
przekracza ona ……………………………………… .
V.28. W górach wysokich /gr. B/ b) Średnia miesięczna temperatura powietrza nie spada poniżej
………………………………………………………………………………………………………… …………………………. .
3. Wpisz w puste ramki brakujące nazwy pięter roślinności w
1. Wyjaśnij, dlaczego Himalaje należą do gór wysokich. Himalajach.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
2. Na podstawie zamieszczonego diagramu klimatycznego odpowiedz

na pytania:
a) Największa ilość opadów jest charakterystyczna dla miesięcy: 4. Podkreśl nazwy zwierząt charakterystycznych dla Himalajów.
….……………………………………… i ………………………………………, goral jak daniel leming kozica nachur
przekracza ona ……………………………………… . antylopa suhak irbis
V. 29. Alpy – najwyższe góry Europy /gr. A/
………………………………………..............
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………..............
1. Wymień cechy charakterystyczne klimatu alpejskiego.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
3. Wyjaśnij, dlaczego na terenie Alp rozwinęła się turystyka.
2. Rozpoznaj i podpisz przedstawione na zdjęciach organizmy Alp. ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………..............
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………….............. ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………..............
………………………………………..............
V. 29. Alpy – najwyższe góry Europy /gr. B/
………………………………………..............
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………..............
1. Wymień cechy charakterystyczne klimatu alpejskiego.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
2. Rozpoznaj i podpisz przedstawione na zdjęciach organizmy Alp.

3. Wyjaśnij, dlaczego na terenie Alp rozwinęła się turystyka.
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………..............
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………….............. ………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………..............
………………………………………..............
V.30. Cztery pory roku w lesie liściastym /gr. A/ 3. Rozpoznaj i podpisz zwierzęta przedstawione na zdjęciach.
…………………………………………………………………………………………………………
1. Wymień po 2 przykłady:
a) roślin runa leśnego: ……………………………………………………… i
……………………………………………….
b) drzew liściastych: ……………………………………………………… i
………………………………………………….. ………………………………………… ………………………………………………….
c) zwierząt roślinożernych: …………………………………………… i
……………………………………………………
d) zwierząt mięsożernych: ……………………………………………………… i
…………………………………………
2. Zapisz przykład łańcucha pokarmowego funkcjonującego w lesie

liściastym.
…………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………….............................................................................
V.30. Cztery pory roku w lesie liściastym /gr. B/ 3. Rozpoznaj i podpisz zwierzęta przedstawione na zdjęciach.
…………………………………………………………………………………………………………
1. Wymień po 2 przykłady:
a) roślin runa leśnego: ……………………………………………………… i
……………………………………………….
………………………………………… ………………………………………………….
b) drzew liściastych: ……………………………………………………… i
…………………………………………………..
c) zwierząt roślinożernych: …………………………………………… i
……………………………………………………
d) zwierząt mięsożernych: ……………………………………………………… i
………………………………………….
…………………………………………
2. Zapisz przykład łańcucha pokarmowego funkcjonującego w lesie
liściastym.
……………………………………………………………………………………………………………..
………………………………...............................................................................
V.31. Na stepie, prerii i pampie /gr. A/
…………………………………………………………………………………………………………
STEP
1. Dobierz i połącz liniami nazwy obszarów trawiastych do nazw
kontynentów: ……………………… ………………………
Step Ameryka Południowa
Preria Azja PRERIA

Pampa Ameryka Północna
……………………… ………………………
2. Wyjaśnij, w jaki sposób człowiek zagospodarował tereny stepów,

prerii lub pampy. PAMPA
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………… ………………………

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
3. Nazwij zwierzęta przedstawione na zdjęciach i przyporządkuj je

(połącz linią) do stepu, prerii lub pampy.
V.31. Na stepie, prerii i pampie /gr. B/
…………………………………………………………………………………………………………
1. Dobierz i połącz liniami nazwy obszarów trawiastych do nazw STEP

kontynentów.
Pampa Ameryka Północna
……………………… ………………………
Step Ameryka Południowa
Preria Azja
PRERIA
2. Wyjaśnij, w jaki sposób człowiek zagospodarował tereny stepów,
prerii lub pampy.
……………………… ………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
PAMPA
………………………………………………………………………………………………………
3. Nazwij zwierzęta przedstawione na zdjęciach i przyporządkuj je ……………………… ………………………

(połącz linią) do stepu, prerii lub pampy.
V.32. Życie w tajdze /gr. A/ V.32. Życie w tajdze /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Uzupełnij zdanie. 1. Uzupełnij zdanie.

W tajdze lata są ……………………………. i ……………………………... , a zimy W tajdze zimy są ……………………..…………….. i ……………………………..., a lata
…………………..…………….. i ……………………………………… . ………………………. i …………………..
2. Wymień po 2 przykłady drzew rosnących w tajdze. 2. Wymień po 2 przykłady drzew rosnących w tajdze:
a) iglastych: …………………………………………………………………………………… a) iglastych: ………………………………………………………………………………………….
b) liściastych: ………………………………………………………………………………… b) liściastych: ……………………………………………………………………………………….
3. Rozpoznaj i podpisz zwierzęta przedstawione na zdjęciach. 3. Rozpoznaj i podpisz zwierzęta przedstawione na zdjęciach
……………..………………… ……………………………… ……………………………

……………..………………… ……………………………… ……………………………………
4. Podaj 3 przykłady zajęć mieszkańców tajgi: 4. Podaj 3 przykłady zajęć mieszkańców tajgi:
………………………………………, ……………………………………, ………………………………………, ……………………………………,
……………………………………, ……………………………………,
V.33. Tundra krainą mchów i porostów /gr. A/ 3. Podaj nazwy 5 zwierząt charakterystycznych dla obszaru tundry.
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
1. Zakreśl zdjęcie przedstawiające krajobraz tundry. ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
4. Wyjaśnij, co to jest dzień polarny.

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
2. Wyjaśnij, dlaczego tundra jest często nazywana krainą mchów i

porostów.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
V.33. Tundra krainą mchów i porostów /gr. B/ 3. Podaj nazwy 5 zwierząt charakterystycznych dla obszaru tundry.
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
1. Podkreśl zdjęcie przedstawiające krajobraz tundry. ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
4. Wyjaśnij, co to jest noc polarna.

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
2. Wyjaśnij, dlaczego tundra jest często nazywana krainą mchów i

porostów.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
V.34. Pustynie lodowe – strefa wiecznych mrozów /gr. A/ 34. Pustynie lodowe – strefa wiecznych mrozów /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Dokończ zdania. 1. Dokończ zdania.

Arktyka to obszar położony wokół bieguna ……………………………………… Antarktyda to kontynent położony wokół bieguna
……………………………………………………………….
Antarktyda to kontynent położony wokół bieguna
………………………………………………………… Arktyka to obszar położony wokół bieguna ………………………………..………
2. Przyporządkuj (połącz liniami) podane nazwy zwierząt do Arktyki 2. Przyporządkuj (połącz liniami) podane nazwy zwierząt do Arktyki
lub do Antarktydy. lub do Antarktydy.
słoń morski lampart morski
pingwiny Arktyka wal biały Antarktyda
lampart morski kryl
wal biały Antarktyda słoń morski Arktyka
kryl pingwiny
3. Wyjaśnij, dlaczego góry lodowe stanowią tak duże 3. Wyjaśnij, dlaczego góry lodowe stanowią tak duże
niebezpieczeństwo dla statków. niebezpieczeństwo dla statków.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
ODPOWIEDZI DO KARTKÓWEK – DZIAŁ V 3.
28. W górach wysokich

Grupa A
1. Ich wysokość przekracza 1500 m n.p.m.
2. a) lipiec i sierpień, 300 mm, b) 10°C
3.
4. goral, jak, kozica nachur, irbis
29. Alpy – najwyższe góry Europy

Grupa A
1. krótkie lato i długa, śnieżna zima
2. szafran, koziorożec, nornik śnieżny
3. Z powodu: pięknych gór, jezior, licznych atrakcji turystycznych,

bardzo dobrej bazy turystycznej.
4. goral, jak, kozica nachur, irbis
Grupa B
Grupa B 1. krótkie lato i długa, śnieżna zima
1. Ich wysokość przekracza 1500 m n.p.m.
2. nornik śnieżny, szafran, koziorożec
2. a) lipiec i sierpień, 300 mm, b) 10°C
3. Z powodu: pięknych gór, jezior, licznych atrakcji turystycznych, Grupa B
bardzo dobrej bazy turystycznej. 1. pampa – Ameryka Południowa, Step – Azja, preria – Ameryka
Północna
30. Cztery pory roku w lesie liściastym
Grupa A 2. Ludzie uprawiają te tereny, wykorzystują także jako pastwiska.
1.a) np. zawilce, przylaszczki, b) np. dęby, klony, c) np. zając,
3. struś pampasowy – PAMPA, koń Przewalskiego – STEP, bizon –
wiewiórka, d) np. ryś, wilk
PRERIA, antylopa suhak – STEP, pieski preriowe – PRERIA, pancernik –
2.np. orzech laskowy wiewiórka lis PAMPA
3. ryś, wilk, niedźwiedź 32. Życie w tajdze

Grupa A
Grupa B
1. zimne i krótkie, długie i śnieżne
1. a) np. zawilce, przylaszczki, b) np. dęby, klony, c) np. zając,
wiewiórka, d) np. ryś, wilk, 2. np. jodły, świerki, np. brzozy, olsze
2. np. orzech laskowy wiewiórka lis 3. wół piżmowy, jemiołuszka, tygrys syberyjski
3. jeleń, wiewiórka, zając 4. np. rybołówstwo, myślistwo, zbieractwo
31. Na stepie, prerii i pampie Grupa B

Grupa A 1. długie i śnieżne, krótkie i zimne
1. Step – Azja, preria – Ameryka Północna, pampa – Ameryka
2. np. jodły, świerki, np. brzozy, olsze
Południowa
3. tygrys syberyjski, wół piżmowy, jemiołuszka
2. Ludzie uprawiają te tereny, wykorzystują także jako pastwiska.
4. np. rybołówstwo, myślistwo, zbieractwo
3. bizon – PRERIA, antylopa suhak – STEP, pieski preriowe – PRERIA,
pancernika – PAMPA, struś pampasowy – PAMPA, koń Przewalskiego –
STEP
33. Tundra krainą mchów i porostów 3. Góry lodowe są zagrożeniem dla statków, ponieważ tylko ok. 1/5 ich
Grupa A objętości jest widoczna nad powierzchnią wody.
1. Należy podkreślić zdjęcie 2.
Grupa B
2. Surowy i chłodny klimat uniemożliwia rozwój bujnej roślinności. 1. południowego, północnego
Teren jest bezleśny. Wieją silne wiatry. Drzewa przyjmują formę
2. Antarktyda: kryl, pingwiny, Arktyka: lampart morski, wal biały, słoń
skarłowaciałą. Dominują małe, rosnące blisko ziemi rośliny.
morski
3. np. renifer, lis polarny, zając bielak, sowa śnieżna, leming
3. Góry lodowe są zagrożeniem dla statków, ponieważ tylko ok. 1/5 ich
4. To czas od maja do lipca, kiedy słońce praktycznie nie zachodzi. objętości jest widoczna nad powierzchnią wody.
Grupa B
1. Należy podkreślić zdjęcie 1.
2. Surowy i chłodny klimat uniemożliwia rozwój bujnej roślinności.

Teren jest bezleśny. Wieją silne wiatry. Drzewa przyjmują formę
skarłowaciałą. Dominują małe, rosnące blisko ziemi rośliny.
3. np. renifer, lis polarny, zając bielak, sowa śnieżna, leming
4. To czas od listopada do stycznia, kiedy słońce w ogóle nie wschodzi.
34. Pustynie lodowe – strefa wiecznych mrozów

Grupa A
1. północnego, południowego
2. Arktyka: słoń morski, lampart morski, wal biały; Antarktyda: kryl,

pingwiny
VI.35. Pierścienice i ślimaki – zwierzęta o miękkim ciele /gr. A/ VI.35. Pierścienice i ślimaki – zwierzęta o miękkim ciele /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Podaj 3 przystosowania dżdżownicy do życia w glebie. 1. Podaj 3 przystosowania ślimaka winniczka do życia na lądzie.
1) ………………………………..………………………………………………………………………. 1) ………………………………..………………………………………………………………………
2) ………….……………………..……………………………………………………………………… 2) ………….……………………..……………………………………………………………………..
3) …..……………………………………………………………………………………………………. 3) …..……………………………………………………………………………………………………
2. Wyjaśnij, w jaki sposób ślimaki odżywiają się. 2. Wyjaśnij, w jaki sposób ślimaki odżywiają się.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
3. Zaznacz i podpisz na schemacie ślimaka: nogę, muszlę, worek 3. Zaznacz na schemacie dżdżownicy pierścienie i siodełko oraz
trzewiowy. dorysuj i podpisz szczecinki.
VI.36. Owady – zwierzęta wszystkich środowisk /gr. A/ 3. Podaj 3 przykłady pożytecznej działalności owadów w przyrodzie
lub życiu człowieka.
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
1. Podpisz zaznaczone na rysunku elementy budowy owada. ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
a)
…………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………
b)
…………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………
c)
…………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………
d)
……………………………………………………..
e)
……………………………………………………..
f)
……………………………………………………..
g)
……………………………………………………..
h)
……………………………………………………..
2. Do każdego typu aparatu gębowego podaj właściwy przykład

owada.
a) liżący – …………………………………………………………………………………….
b) ssący – ……………………………………………………………………………………
VI.36. Owady – zwierzęta wszystkich środowisk /gr. B/ 3. Podaj 3 przykłady szkodliwej działalności owadów w przyrodzie lub
życiu człowieka.
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
1. Podpisz zaznaczone na rysunku elementy budowy owada.
……………………………………………………………………………………………………………
a) ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………..
b) ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………..
c) ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………..
d)
……………………………………………………..
e)
……………………………………………………..
f)
……………………………………………………..
g)
……………………………………………………..
2. Do każdego typu aparatu gębowego dopisz właściwy przykład

owada.
a) kłująco-ssący – ……………………………………………………………..
b) gryzący – ………………………………………………………………………
VI.37. Pajęczaki – sprytni łowcy /gr. A/ 3. Podaj 3 przykłady pajęczaków, które nie należą do pająków.
1) ………………………………..…………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………
imię i nazwisko klasa 2) ………….……………………..…………………………………………………………………..
3) …..…………………………………………………………………………………………………
1. Podpisz zaznaczone elementy budowy pająka.
a) ……………………………………………
b) ……………………………………………
c) ……………………………………………
2. Wyjaśnij, w jaki sposób pająki zdobywają pożywienie.

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
VI.37. Pajęczaki – sprytni łowcy /gr. B/ 3. Podaj 3 przykłady pajęczaków, które nie należą do pająków.
1) ………………………………..…………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………
imię i nazwisko klasa 2) ………….……………………..……………………………………………………………
1. Podpisz zaznaczone elementy budowy pająka. 3) …..…………………………………………………………………………………………..

a)
……………………………………………….
b)
……………………………………………….
c)
……………………………………………….
2. Wyjaśnij, dlaczego pająk nigdy nie złapie się we własną sieć.

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
VI.38. Płazy – zwierzęta dwóch środowisk /gr. A/ VI.38. Płazy – zwierzęta dwóch środowisk /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Podkreśl cechy przystosowujące żabę do wodnego środowiska 1. Podkreśl cechy przystosowujące żabę do lądowego środowiska
życia. życia.
a) ruchome powieki a) ruchome powieki
b) ciało pokryte śluzem b) palce kończyny tylnej połączone błona pławną
c) palce kończyny tylnej połączone błoną pławną c) wyłupiaste oczy
d) wyłupiaste oczy d) cztery kończyny
e) cztery kończyny e) workowate płuca
2. Wyjaśnij pojęcie: zmiennocieplność. 2. Wyjaśnij pojęcie: zmiennocieplność.

…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
3. Wyjaśnij, dlaczego płazy nazywa się często sprzymierzeńcami 3. Wyjaśnij, dlaczego płazy nazywa się często sprzymierzeńcami
człowieka. człowieka.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
VI.39. Różnorodność w świecie płazów /gr. A/ VI.39. Różnorodność w świecie płazów /gr. B/
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
1. Ponumeruj etapy rozmnażania płazów, zaczynając od etapu
1. Ponumeruj etapy rozmnażania płazów zaczynając od etapu
najwcześniejszego, który jest oznaczony numerem 1.
najwcześniejszego, który jest oznaczony numerem 1.
[……] wykluwanie się kijanek [……] młody osobnik żaby
[……] młody osobnik żaby [……] zapłodnienie zewnętrzne
[……] wyrastanie kończyn u kijanek [……] złożenie skrzeku
[ 1 ] żaby łączą się w pary [……] wyrastanie kończyn u kijanek
[……] zapłodnienie zewnętrzne [ 1 ] żaby łączą się w pary
[……] wykluwanie się kijanek [……] złożenie skrzeku
[……] kijankom zanikają skrzela i odpada ogon
[……] kijankom zanikają skrzela i odpada ogon
2. Podaj dwie cechy różniące larwę płazów od osobnika dorosłego.
2. Podaj dwie cechy różniące larwę płazów od osobnika dorosłego.
1) …………………………………………………………………,
1) …………………………………………………………………,
2) …………………………………………………………………
2) …………………………………………………………………
3. Uzupełnij tabelkę, wykorzystując wszystkie podane przykłady
3. Uzupełnij tabelkę, wykorzystując wszystkie podane przykłady
płazów.
płazów.
SALAMANDRA PLAMISTA, KUMAK NIZINNY, RZEKOTKA DRZEWNA,
ROPUCHA SZARA, SALAMANDRA PLAMISTA, TRASZKA GÓRSKA, ŻABA
TRASZKA GÓRSKA
JEZIORKOWA
Płazy bezogonowe Płazy ogoniaste
Płazy bezogonowe Płazy ogoniaste
VI.40. Jak gady przystosowały się do życia na lądzie? /gr. A/ VI.40. Jak gady przystosowały się do życia na lądzie? /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Wyjaśnij, dlaczego większość gadów wybiera stanowiska suche i 1. Wyjaśnij, dlaczego większość gadów wybiera stanowiska suche i
ciepłe, np. kamienie. ciepłe, np. kamienie.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
2. Podaj 4 cechy charakterystyczne dla gadów. 2. Podaj 4 cechy charakterystyczne dla gadów.
1) …………….………..……………………………………………………………….., 1) …………….………..………………………………………………………………..,
2) …………….………..……………………………………………………………….., 2) …………….………..………………………………………………………………..,
3) …………….………..……………………………………………………………….., 3) …………….………..………………………………………………………………..,
4) …………….………..……………………………………………………………….., 4) …………….………..………………………………………………………………..,
3. Scharakteryzuj rozmnażanie się gadów. 3. Scharakteryzuj rozmnażanie się gadów.

…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
VI.41. Przegląd gadów /gr. A/ VI.41. Przegląd gadów /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Podaj nazwy 4 grup zwierząt należących do gadów. 1. Podaj nazwy 4 grup zwierząt należących do gadów.
………………………………………………… , ……………………………………………………… , ………………………………………………… , ……………………………………………… ,
………………………………………………….. , ……………………………………………………… ………………………………………………….. , ………………………………………………

2. Podaj 2 cechy różniące zaskrońca od żmii zygzakowatej.
2. Podaj 2 cechy różniące zaskrońca od żmii zygzakowatej.
1)
1)
………………………………………………………………………………….………………………
………………………………………………………………………………….………………………
2)
2)
………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………….
3. Podkreśl nazwy gadów żyjących w Polsce.
3. Podkreśl nazwy gadów żyjących w Polsce.
a) krokodyl nilowy b) pyton królewski

a) padalec b) żółw grecki
c) wąż Eskulapa d) kameleon
c) gniewosz plamisty d) kobra królewska
e) jaszczurka zwinka f) padalec
e) żółw błotny f) krokodyl nilowy
g) żółw grecki h) gniewosz plamisty
g) pyton królewski h) wąż Eskulapa
i) kobra królewska j) żółw błotny
i) kameleon j) jaszczurka zwinka
VI.42. Życie w powietrzu, czyli kilka słów o ptakach /gr. A/ 4. Do podanego przykładu ptaka dobierz zdjęcia przedstawiające jego
dziób i kończyny.
…………………………………………………………………………………………………………
imię i nazwisko klasa Łabędź
1. Dokończ zdanie.
Ptaki są zwierzami stałocieplnymi, czyli
……………………………………….…………………………………………………………………….
……………………………………….……………………………………………………………………
2. Podpisz przedstawione na schematach rodzaje piór ptasich.
………………………………… ………………………………. …………………………………….
a) kości pneumatyczne –
…..…………………………………………………………………………………………………………
…..………………………………………………………………………………………………………..
b) zagniazdowniki –
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
VI.42. Życie w powietrzu, czyli kilka słów o ptakach /gr. B/ 4. Do podanego przykładu ptaka dobierz zdjęcia przedstawiające jego
dziób i kończyny.
…………………………………………………………………………………………………………
imię i nazwisko klasa Wróbel
1. Dokończ zdanie:
Ptaki są zwierzami stałocieplnymi, czyli
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
2. Podpisz przedstawione na schematach rodzaje piór ptasich.
…………………………………… ……………………………… …………………………………
a) gniazdowniki –
………….…..……………………………………………………………………………………………
…..………………………………………………………………………………………………………..
b) kości pneumatyczne –
…..………………………………………………………………………………………………………..
…..………………………………………………………………………………………………………..
VI.43. Różnorodność w świecie ptaków /gr. A/ ……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
3. Wyjaśnij, w jaki sposób ptaki blaszkodziobe zdobywają pokarm.
1. Wpisz do tabelki po 2 przedstawicieli podanych grup ptaków. ……………………………………………………………………………………………………………
1) ……………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
Ptaki drapieżne
2) ………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
1) ……………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
Ptaki brodzące
2) ……………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
1) ………………………………………………………………
Kuraki
2) ………………………………………………………………
1) ………………………………………………………………
Wróblowate
2) ………………………………………………………………
1) ………………………………………………………………
Nieloty
2) ………………………………………………………………
2. Wyjaśnij, czym różnią się nieloty od innych ptaków.

……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………..
VI.43. Różnorodność w świecie ptaków /gr. B/ ……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
3. Wyjaśnij, w jaki sposób ptaki drapieżne zdobywają pokarm.
1. Wpisz do tabelki po 2 przedstawicieli podanych grup ptaków. ……………………………………………………………………………………………………………
1) ……………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
Ptaki brodzące
2) ………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
1) ……………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
Wróblowate
2) ……………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
1) ………………………………………………………………
Kuraki
2) ………………………………………………………………
1) ………………………………………………………………
Ptaki drapieżne
2) ………………………………………………………………
1) ………………………………………………………………
Nieloty
2) ………………………………………………………………
2. Wyjaśnij, czym różnią się nieloty od innych ptaków.

……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………..
VI.44. Ssaki – niezwykła grupa zwierząt /gr. A/ VI.44. Ssaki – niezwykła grupa zwierząt /gr. B/
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
1. Spośród podanych cech podkreśl te, które charakteryzują ssaki. 1. Spośród podanych cech podkreśl te, które charakteryzują ssaki.
a) jednowarstwowa skóra b) zmiennocieplność a) pęcherzykowate płuca b) słabo rozwinięty mózg
c) młode ssie mleko matki d) stałocieplność c) zróżnicowanie zębów d) silnie rozwinięty mózg
e) wielowarstwowa skóra f) pęcherzykowate płuca e) workowate płuca f) jednowarstwowa skóra
g) słabo rozwinięty mózg h) zróżnicowanie zębów g) zmiennocieplność h) młode ssie mleko matki
i) silnie rozwinięty mózg j) workowate płuca i) stałocieplność j) wielowarstwowa skóra
2. Wyjaśnij, czym różni się uzębienie ssaków roślinożernych od 2. Wyjaśnij, czym różni się uzębienie ssaków roślinożernych od
ssaków drapieżnych. ssaków drapieżnych.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
3. Wyjaśnij, co to znaczy, że ssaki należą do owodniowców. 3. Wyjaśnij, co to znaczy, że ssaki należą do owodniowców.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
VI.45. Różnorodność w świecie ssaków /gr. A/ VI.45. Różnorodność w świecie ssaków /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Scharakteryzuj przystosowania gryzoni do życia.
1. Scharakteryzuj przystosowania ssaków drapieżnych do życia. ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
2. Wymień po 2 przedstawicieli:
2. Wymień po 2 przedstawicieli: a) naczelnych:
a) waleni: ………….…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
b) drapieżnych:
b) parzystokopytnych: ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
c) owadożernych:
c) gryzoni: ………..……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
3. Wyjaśnij, na czym polega echolokacja, którą wykorzystują
3. Wyjaśnij, na czym polega echolokacja, którą wykorzystują nietoperze.
nietoperze. ……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
VI.46. Czy miś koala jest na pewno misiem? /gr. A/ VI.46. Czy miś koala jest na pewno misiem? /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Wymień 2 przedstawicieli stekowców. 1. Wymień 2 przedstawicieli torbaczy.

…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
2. Wyjaśnij, czym różnią się stekowce od pozostałych ssaków. 2. Wyjaśnij, czym różnią się stekowce od pozostałych ssaków.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
3. Wyjaśnij, dlaczego miś koala nie jest misiem. 3. Wyjaśnij, dlaczego miś koala nie jest misiem.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
ODPOWIEDZI DO KARTKÓWEK – DZIAŁ VI 3.
35. Pierścienice i ślimaki – zwierzęta o miękkim ciele

Grupa A
1. np. ciało pokryte śluzem, ciało miękkie i elastyczne, podłużny kształt
ciała
2. Większość ślimaków lądowych jest roślinożerna. Pokarm zeskrobują 36. Owady – zwierzęta wszystkich środowisk
za pomocą specjalnej tarki pokrytej ostrymi ząbkami. Grupa A
1. a) głowa, b) czułki, c) oczy złożone, d) pazurki, e) tułów, f) dwie pary
3. skrzydeł, g) trzy pary odnóży, h) odwłok
2. a) np. mucha, b) motyl
3. np. zapylają kwiaty, dostarczają miodu i wosku, dostarczają nici

jedwabnej
Grupa B
Grupa B
1. np. ciało pokryte śluzem, ciało miękkie i elastyczne, muszla spełnia 1. a) głowa, b) czułki, c) oczy złożone, d) pazurki, e) tułów, f) dwie pary
funkcję ochronną. skrzydeł, g) trzy pary odnóży, h) odwłok
2. Większość ślimaków lądowych jest roślinożerna. Pokarm zeskrobują 2. a) np. komar, b) pasikonik
za pomocą specjalnej tarki pokrytej ostrymi ząbkami. 3. np. niszczą uprawy, przenoszą choroby, niszczą produkty spożywcze
37. Pajęczaki – sprytni łowcy

Grupa A
1. a) głowotułów, b) odnóża, c) odwłok
2. Pająk wstrzykuje do ciała ofiary jad, który rozpuszcza wnętrze ciała Grupa A
ofiary i pająk wysysa zawartość w postaci płynu. 1. wykluwanie się kijanek – 4; złożenie skrzeku – 2; wyrastanie kończyn
u kijanek – 5, młody osobnik żaby – 7, zapłodnienie zewnętrzne – 3,
3. np. kleszcz, skorpion, świerzbowce
żaby łączą się w pary – 1, kijankom zanikają skrzela i odpada ogon – 6
Grupa B
2. skrzela, ogon
1. a) głowotułów, b) odnóża, c) odwłok
3. Płazy bezogonowe – KUMAK NIZINNY, RZEKOTKA DRZEWNA; Płazy
2. Tylko część nici w pajęczynie jest lepka, nici biegnące promieniście w
ogoniaste – SALAMANDRA PLAMISTA¸ TRASZKA GÓRSKA
pajęczynie nie są lepkie, a po nich właśnie porusza się pająk.
Grupa B
3.np. kleszcz, skorpion, świerzbowce
1. młody osobnik żaby – 7; zapłodnienie zewnętrzne – 3; żaby łączą się
38. Płazy – zwierzęta dwóch środowisk w pary – 1; kijankom zanikają skrzela i odpada ogon – 6; wykluwanie
Grupa A się kijanek – 4; złożenie skrzeku – 2; wyrastanie kończyn u kijanek – 5
1. b, c, d
2. skrzela, ogon
2. Temperatura ciała jest zależna od temperatury otoczenia.
3. Płazy bezogonowe – ROPUCHA SZARA, ŻABA JEZIORKOWA; Płazy
3. Płazy żywią się owadami, ślimakami, a więc niszczą szkodniki upraw ogoniaste – SALAMANDRA PLAMISTA¸ TRASZKA GÓRSKA
człowieka.
40. Jak gady przystosowały się do życia na lądzie?
Grupa B Grupa A i B
1. a, d, e 1. Gady szukają miejsc, które umożliwiają im utrzymanie temperatury
ciała na optymalnym poziomie, ponieważ są zwierzętami
2. Temperatura ciała jest zależna od temperatury otoczenia. zmiennocieplnymi.
3. Płazy żywią się owadami, ślimakami, a więc niszczą szkodniki upraw 2. np. sucha skóra pokryta łuskami, palce zakończone pazurkami, płuca
człowieka. mające silnie pofałdowaną powierzchnię wewnętrzną, jaja otoczone
skórzastą osłonką
39. Różnorodność w świecie płazów
3. Są rozdzielnopłciowe. Jaja składają na lądzie. Rozwój błon 4.
płodowych. Rozwój prosty.
41. Przegląd gadów

Grupa A
1. jaszczurki, węże, żółwie, krokodyle
2. np.: kształt głowy – głowa żmii jest też bardziej trójkątna, a głowa
Grupa B
zaskrońca bardziej owalna, zaskroniec ma dwie żółte plamy po bokach
1. Utrzymuję stałą temp. ciała niezależnie od temp. otoczenia.
głowy, zaskroniec nie ma zygzaka charakterystycznego dla żmii
2. pokrywowe, puchowe, lotka
3. a, c, e, h, j
3. a) pisklęta wykluwają się nagie, ślepe i potrzebują troskliwej opieki
Grupa B
rodziców,
1. jaszczurki, węże, żółwie, krokodyle
b) kości puste w środku
2. np.: kształt głowy – głowa żmii jest też bardziej trójkątna, a głowa
4.
zaskrońca bardziej owalna, zaskroniec ma dwie żółte plamy po bokach
głowy, zaskroniec nie ma zygzaka charakterystycznego dla żmii
3. c, e, f, h, j
42. Życie w powietrzu, czyli kilka słów o ptakach

Grupa A
1. Utrzymuję stałą temp. ciała niezależnie od temp. otoczenia. 43. Różnorodność w świecie ptaków
Grupa A
2. pokrywowe, puchowe, lotka
1.
3. a) kości puste w środku; b) ptaki, których pisklęta tuż po wykluciu
Ptaki brodzące – np. bocian, czapla
zdolne są do biegania lub pływania i samodzielnie zdobywają pokarm
Wróblowate – np. zięba, słowik
Kuraki – np. kuropatwa, głuszec 3. Zarodek rozwija się w środowisku wodnym w organizmie matki, a
Ptaki drapieżne – np. orzeł, sowa tlen i pokarm są przekazywane przez pępowinę wraz z krwią.
Nieloty – np. kiwi, struś
2. Nieloty nie maja grzebienia na mostku, który służy do przyczepu Grupa B
mięśni poruszającymi skrzydłami. 1. a, c, d, h, i , j
3. Mają szerokie dzioby z rogowymi blaszkami, którymi odcedzają 2. Ssaki roślinożerne mają głównie rozwinięte zęby przedtrzonowe i
pokarm z wody. trzonowe, a często są pozbawione kłów.
Grupa B 3. Zarodek rozwija się w środowisku wodnym w organizmie matki, a

1. tlen i pokarm są przekazywane przez pępowinę wraz z krwią.
45. Różnorodność w świecie ssaków

Ptaki brodzące – np. bocian, czapla Grupa A
Wróblowate – np. zięba, słowik 1. Mają silne zęby, bardzo dobrze rozwinięte zmysły, szczególnie:
Kuraki – np. kuropatwa, głuszec
wzrok, słuch i węch.
Ptaki drapieżne – np. orzeł, sowa
Nieloty – np. kiwi, struś
2. a) waleni: np. orki, delfiny; b) parzystokopytnych: np. żubr, świnia; c)
2. Nieloty nie maja grzebienia na mostku, który służy do przyczepu
gryzoni: np. mysz, wiewiórka
mięśni poruszającymi skrzydłami.
3. Zdolność polegająca na wysyłaniu przez nietoperze ultradźwięków,
3. Mają haczykowato zagięty dziób i silne szpony, którymi rozrywają
które odbite od przeszkód wracają jako echo, informując o świecie
mięso. Mają bardzo dobry wzrok.
zewnętrznym.
44. Ssaki – niezwykła grupa zwierząt
Grupa B
Grupa A
1. Górne siekacze tych zwierząt rosną przez całe życie.
1. c, d, e, f, h, i
2. a) naczelnych: np. goryl, pawian; b) drapieżnych: np. wilk, tygrys; c)
2. Ssaki roślinożerne mają głównie rozwinięte zęby przedtrzonowe i
owadożernych: np. jeż, kret
trzonowe, a często są pozbawione kłów.
3. Zdolność polegająca na wysyłaniu przez nietoperze ultradźwięków,
które odbite od przeszkód wracają jako echo, informując o świecie
zewnętrznym.
46. Czy miś koala jest na pewno misiem?

Grupa A
1. kolczatka, dziobak
2. Stekowce są jajorodne.
3. Koala, popularnie nazywany misiem, jest torbaczem i nie należy do

niedźwiedzi.
Grupa B
1. np. kangur, wilk workowaty
2. Stekowce są jajorodne.
3. Koala, popularnie nazywany misiem, jest torbaczem i nie należy do

niedźwiedzi.
47. Globalne zagrożenia /gr. A/ ……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
4. Podkreśl nazwy zasobów przyrody zaliczanych do odnawialnych.
1. Podaj 5 przykładów zagrożeń globalnych naszej planety.
1) ………………………………………………………………….……………… WODA ROPA NAFTOWA WĘGIEL KAMIENNY
2) ………………………………………………………………….……………… POWIETRZE RUDY METALI ROŚLINY
3) ………………………………………………………………….……………… ZWIERZĘTA MINERAŁY
4) ………………………………………………………………….………………
5) ………………………………………………………………….………………
2. Podaj przyczynę, która spowodowała powstanie dziury ozonowej.

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
3. Wyjaśnij, dlaczego skutki ocieplenia klimatu są niekorzystne dla

Ziemi.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
47. Globalne zagrożenia /gr. B/ ……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
4. Podkreśl nazwy zasobów przyrody zaliczanych do nieodnawialnych.
1. Podaj 5 przykładów zagrożeń globalnych naszej planety. RUDY METALI ROŚLINY ZWIERZĘTA
1) ………………………………………………………………….………………
MINERAŁY WODA ROPA NAFTOWA
2) ………………………………………………………………….………………
WĘGIEL KAMIENNY POWIETRZE
3) ………………………………………………………………….………………
4) ………………………………………………………………….………………
5) ………………………………………………………………….………………
2. Podaj przyczynę, która spowoduje powstawanie kwaśnych deszczy.

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
3. Wyjaśnij, dlaczego skutki ocieplenia klimatu są niekorzystne dla
Ziemi.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
VII.48. Chrońmy Ziemię /gr. A/ VII.48. Chrońmy Ziemię /gr. B/
………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………
1. Wybierz i podkreśl nazwy alternatywnych źródeł energii. 1. Wybierz i podkreśl nazwy alternatywnych źródeł energii.
elektrownie wiatrowe · elektrociepłownie · ropa naftowa kolektory słoneczne · ciepło z wnętrza ziemi · węgiel kamienny
· elektrownie wodne · kolektory słoneczne · gaz ziemny · elektrownie wodne
· ciepło z wnętrza ziemi · gaz ziemny gatunki niektórych roślin np. wierzby · elektrownie wiatrowe
· węgiel kamienny · gatunki niektórych roślin, np. wierzby elektrociepłownie · ropa naftowa
2. Podaj 3 przykłady działań mających na celu ochronę przyrody, w 2. Podaj 3 przykłady działań mających na celu ochronę przyrody, w
które zaangażowana jest Polska. które zaangażowana jest Polska.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
3. Wyjaśnij, na czym polega stosowanie zasad zrównoważonego 3. Wyjaśnij, na czym polega stosowanie zasad zrównoważonego
rozwoju. rozwoju.
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
VII.49. Międzynarodowe organizacje ratujące przyrodę /gr. A/ 3. Napisz, czym wyróżnia się działalność ludzi należących do
organizacji Greenpeace na tle innych organizacji proekologicznych.
………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
1. Rozpoznaj i podpisz pełnymi nazwami logo organizacji zajmujących ……………………………………………………………………………………………………………
się ochroną przyrody.
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………..………..
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………..………..
………………………………………………………..………..
………………………………………………………………….
………………………………………………………..………..
2. Podaj 3 przykłady zwierząt żyjących w Polsce, a objętych

programami ochrony WWF.
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
VII.49. Międzynarodowe organizacje ratujące przyrodę /gr. B/ 3. Napisz, na czym polega misja WWF.
……………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
1. Rozpoznaj i podpisz pełnymi nazwami logo organizacji zajmujących
……………………………………………………………………………………………………………
się ochroną przyrody.
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………..………..
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………..………..
………………………………………………………..………..
………………………………………………………………….
………………………………………………………..………..
2. Podaj 3 przykłady zwierząt żyjących w Polsce, a objętych
programami ochrony WWF.
……………………………………….……………………………………….
……………………………………….……………………………………….
……………………………………….……………………………………….
ODPOWIEDŹ DO KARTKÓWEK – DZIAŁ VII 2. np. program NATURA 2000, program „Człowiek i biosfera”, umowy
międzynarodowe np. dotyczące zakazu handlu dzikimi zwierzętami i
47. Globalne zagrożenia
roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem.
Grupa A
1. np. dziura ozonowa, kwaśne deszcze, efekt cieplarniany, niszczenie 3. Polega na rozsądnym korzystaniu z zasobów przyrody, tak aby
lasów, produkcja śmieci wystarczyło ich dla następnych pokoleń.
2. freony 49. Międzynarodowe organizacje ratujące przyrodę

Grupa A
3. Powodują one nieodwracalne zmiany w przyrodzie np. zalewanie
1. World Wide Fund for Nature – tłum. „Światowy Fundusz na rzecz
niektórych obszarów Ziemi, konieczność zmiany uprawianych
Przyrody”, Liga ochrony Przyrody”
gatunków roślin, częstsze anomalia pogodowe.
2. np. wilk, ryś, niedźwiedź
4. WODA, POWIETRZE, ROŚLINY, ZWIERZĘTA
3. Greenpeace przeprowadza spektakularne akcje, celem których jest
Grupa B
zwrócenie uwagi ludzi na tematy środowiska naturalnego.
1. np. dziura ozonowa, kwaśne deszcze, efekt cieplarniany, niszczenie
lasów, produkcja śmieci Grupa B
1. Liga Ochrony Przyrody, World Wide Fund for Nature -tłum.
2. tlenki azotu i siarki
„Światowy Fundusz na rzecz Przyrody
3. Powodują one nieodwracalne zmiany w przyrodzie, np. zalewanie
2. np. wilk, ryś, niedźwiedź
niektórych obszarów Ziemi, konieczność zmiany uprawianych
gatunków roślin, częstsze anomalia pogodowe. 3. Misją WWF jest powstrzymanie degradacji środowiska naturalnego
naszej planety oraz kształtowanie przyszłości, w której ludzie będą żyli
4. RUDY METALI, MINERAŁY, ROPA NAFTOWA, WĘGIEL KAMIENNY
w harmonii z przyrodą.
48. Chrońmy Ziemię
Grupa A i B
1. kolektory słoneczne, ciepło z wnętrza ziemi, gatunki niektórych
roślin np. wierzby, elektrownie wiatrowe, elektrownie wodne

Kartkówki Z Kluczami Odpowiedzi, Przyroda Z Klasą 6

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kartkówki Z Kluczami Odpowiedzi, Przyroda Z Klasą 6

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

I.1. Poznajemy wybrane zjawiska świetlne /gr. A/ I.1. Poznajemy wybrane zjawiska świetlne /gr.

2. Dokończ rozpoczęte zdania. 2. Dokończ rozpoczęte zdania.

1. Podaj dwa przykłady, kiedy możemy zaobserwować tęczę. 1. Dokończ zdanie.

…………………………………………………………………………………………………………… Warunkami koniecznymi do powstania tęczy są: .………………..…………

…………………………………………………………………………………………………………… oraz ………………………..…………………...

2. Uporządkuj w kolejności, zaczynając od czerwonego, kolory tęczy.

(………) fioletowy, (………) żółty

(1) fioletowy, (………) żółty

b) nad jeziorem: b) nad rzeką:

1. Wyjaśnij, czym różni się teoria heliocentryczna Kopernika od teorii

2. Do podanych definicji dopisz nazwy. ……………………………………………………………………………………………………………

1. Podpisz przedstawione na schemacie planety Układu Słonecznego.

1. Podkreśl nazwy przyrządów i urządzeń służących do prowadzenia

………………………………………………………………………………………………………… CIĘŻAR CIAŁA · MASA CIAŁA · KILOGRAM · NIUTON

1. Podpisz oznaczone na schemacie globusa elementy. Jednostka to – ……………………………….

4. Zaznacz strzałką działanie siły grawitacji.

………………………………………………………………………………………………………… CIĘŻAR CIAŁA · MASA CIAŁA · KILOGRAM · NIUTON

1. Podpisz oznaczone na schemacie globusa elementy. Jednostka to – ……………………………………. .

2. Zaznacz strzałką działanie siły grawitacji.

półkule: północną i południową.

d) Punkt D jest położony na półkuli

2. Na schemacie globusa zakoloruj półkulę północną kolorem

………………………………………………………………………………………………………… …………………………. dzielą Ziemię na dwie

b) Równoleżniki są 3. Skreśl błędne wyrazy, tak aby otrzymać prawdziwą informację.

c) Najdłuższy równoleżnik to b) Punkt B jest położony na półkuli

d) Punkt D jest położony na półkuli

1. Na podstawie mapy fizycznej świata (w atlasie) określ współrzędne

2. Na podstawie podanych współrzędnych geograficznych podaj nazwy

1. Uzupełnij tekst wyrazami z ramki. UWAGA! Nie musisz wykorzystać

3. Podkreśl zdania prawdziwe.

b) 23 września następuje zrównanie dnia z nocą. Tego dnia na półkuli

c) Strefy oświetleniowe Ziemi są skutkiem ruchu obiegowego Ziemi.

d) Najmniej oświetloną strefą jest strefa międzyzwrotnikowa.

świadczy o tym ……………………………………………………………………………………

3. Podkreśl zdania fałszywe.

b) 22 grudnia na półkuli północnej rozpoczyna się kalendarzowe lato i

c) Strefy oświetleniowe Ziemi są skutkiem ruchu obrotowego Ziemi.

d) Najbardziej oświetloną strefą jest strefa międzyzwrotnikowa.

świadczy o tym ……………………………………………………………………………………

Grupa B 2. a) Jurij Gagarin – pierwszy człowiek, który odbył lot w kosmos.

3. masa ciała, kilogram a) półokręgów, b) równej, c) bieguny geograficzne

3. ciężar ciała, niuton

2. a) Moskwa, b) Buenos Aires

II. 10. Dzień i noc skutkiem ruchu obrotowego Ziemi

II.11. Pory roku skutkiem krążenia Ziemi wokół Słońca

1. Na zamieszczonej mapie świata wpisz we właściwe miejsca nazwy

b) Największym kontynentem jest ………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………… c) Na południe od Europy położony jest kontynent

d) Największym Oceanem jest ……………………………………………………………

2. Podaj 3 przykłady ryb zamieszkujących strefę otwartej toni wodnej. ………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………… 3. Spośród podanych organizmów wybierz i podkreśl te, które często

1. Z podanych cech wybierz te (obwiedź pętlą), które

12. Położenie oceanów i kontynentów na kuli ziemskiej

2. a) Australia, b) Azja, c) Afryka, d) Ocean Spokojny (Pacyfik)

13. Krajobraz dna morza – fale, pływy i prądy morskie

3. a) szelfami kontynentalnymi, b) rowy oceaniczne, c) np. wyspa

2. Błazenki mają schronienie wśród czułków ukwiału.

3. Wabią głównie narządami świetlnymi.

2. siła grawitacji Księżyca Grupa B

17. Z życia dinozaurów

2. a) była gruba, b) była łuskowata

2. a) była gruba, b) była łuskowata

3. Miał mocne szczęki, ostre zęby i pazury.