Το χρονικό του ξεσηκωμού | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ https://www.rizospastis.gr/storyPlain.do?

id=3747903&action=print

Τρίτη 17 Νοέµβρη 1998

Σελίδα 14

Το χρονικό του ξεσηκωµού

Τετάρτη 14 Νοέµβρη 1973: Το φοιτητικό κίνηµα βρίσκεται σε αναβρασµό, ύστερα από την προσπάθεια εκβιασµού -
εκφοβισµού, που επιχείρησε την προηγούµενη µέρα η χούντα, όταν ο υπουργός της για θέµατα Παιδεία Π. Σιφναίος,
επικαλούµενος ως δεύτερη εναλλακτική λύση τον κίνδυνο της αιµατοχυσίας, κάλεσε τους φοιτητές να δεχτούν την αναβολή των
εκλογών στους φοιτητικούς συλλόγους για µετά τις βουλευτικές εκλογές (µετά, δηλαδή, τις 15 Φλεβάρη του 1973).
Στο Πολυτεχνείο ορίζονται γενικές συνελεύσεις των σχολών για το µεσηµέρι της Τετάρτης, ενώ το πρωί της ίδιας µέρας στην αυλή
του ιδρύµατος πραγµατοποιείται παµπολυτεχνική συγκέντρωση για να πιεστεί η Σύγκλητος να δώσει την τυπική άδεια
πραγµατοποίησης των συνελεύσεων. Την ίδια ώρα της συγκέντρωσης, οι επιτροπές των πέντε πολυτεχνικών σχολών συνεδριάζουν
για να συζητήσουν κοινή πρόταση που θα κατέβει στις µεσηµεριανές γενικές συνελεύσεις. Κι ενώ αυτά συµβαίνουν στο
Πολυτεχνείο, στη Νοµική, πραγµατοποιείται παµφοιτητική συγκέντρωση, για να καθοριστεί στάση αντιµετώπισης της πρόκλησης
Σιφναίου.
Το µεσηµέρι της Τετάρτης αρχίζουν στο Πολυτεχνείο οι γενικές συνελεύσεις, ενώ στο προαύλιο εκατοντάδες φοιτητές συνεχίζουν
τη συγκέντρωσή τους, φωνάζοντας αντιδικτατορικά συνθήµατα. Η Αστυνοµία που έχει ζώσει το κτίριο προκαλεί και οι φοιτητές
απαντούν πετώντας νεράτζια. Αυτές οι αψιµαχίες φτάνουν στη Νοµική διογκωµένες: Στο Πολυτεχνείο γίνεται το σώσε...
Ετσι, οι συγκεντρωµένοι φοιτητές της Νοµικής αποφασίζουν να κατέβουν προς το Πολυτεχνείο και να µοιραστούν την τύχη των
συναδέλφων τους. Στην Κάνιγγος και τη Στουρνάρη συγκρούονται µε την Αστυνοµία που έχει αποκλείσει της προσβάσεις προς το
Μετσόβιο. Οι περισσότεροι σπάνε τον κλοιό και µπαίνουν στο Πολυτεχνείο. Οσοι δεν τα καταφέρνουν, συγκροτούν διαδηλώσεις
προς την Ακαδηµίας και την Οµόνοια.
Ως αυτή τη στιγµή, κανένας δεν µπορεί να φανταστεί την εξέλιξη των πραγµάτων. Κατά το απόγευµα όµως, όταν τελειώνουν οι
γενικές συνελεύσεις, αρχίζει να συζητιέται η παραµονή στο χώρο του Πολυτεχνείου για το βράδυ της Τετάρτης. Προς αυτή την
εξέλιξη ευνοεί και το γεγονός ότι γύρω από το ίδρυµα µαζεύεται κόσµος και υπάρχει συµπαράσταση. Πάντως, η κατάληψη δεν είχε
σχεδιαστεί. Προήλθε "αυθόρµητα" από την πορεία που πήραν τα πράγµατα.Οταν πια είναι καθαρό ότι τουλάχιστον για το βράδυ
της Τετάρτης οι φοιτητές θα µείνουν µέσα στο Πολυτεχνείο, µε πρωτοβουλία της ΚΝΕ και της Αντι-ΕΦΕΕ, συγκροτείται η πρώτη
Συντονιστική Επιτροπή Αγώνα και επιβάλλεται έλεγχος - αν και χαλαρός - σε µια σειρά λειτουργίες (µεγάφωνα, σταθµός,
συνθήµατα κ.ά.), οργανώνεται η σίτιση, η περιφρούρηση κλπ.
Πέµπτη 15 Νοέµβρη 1973: Το πρωί, η µαζικότητα και ο ενθουσιασµός της εκδήλωσης έχει πέσει, αλλά κατά το µεσηµέρι η λαϊκή
συµπαράσταση µεγαλώνει απότοµα. Στο χώρο του Πολυτεχνείου φτάνουν οργανωµένοι εργάτες, οικοδόµοι µε πλακάτ, νέοι κάθε
ηλικίας, µαθητές που µόλις έχουν σχολάσει από τα σχολεία τους. Η κοινωνική σύνθεση των συγκεντρωµένων θα ολοκληρωθεί,
όταν στο χώρο της εκδήλωσης θα φτάσουν πολυάριθµοι αγρότες των Μεγάρων, που προηγουµένως είχαν συγκεντρωθεί έξω από
τον Αρειο Πάγο, διαµαρτυρόµενοι για τις απαλλοτριώσεις χάριν της ιδρύσεως διυλιστηρίου του Ωνάση.
Η συµπαράσταση του λαού ανεβάζει το αγωνιστικό φρόνηµα. Από τις 12 το µεσηµέρι στους 1.015 χιλιοκύκλους λειτουργεί νέος
ποµπός των εξεγερµένων φοιτητών - πολύ πιο ισχυρότερος από τον προηγούµενο - που εκπέµπει σ' ολόκληρο το λεκανοπέδιο της
Αττικής και αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα αφύπνισης των λαϊκών συνειδήσεων. Μέσα στο Πολυτεχνείο δυναµώνει η
εσωτερική οργάνωση των φοιτητών, τα συνθήµατα αποκτούν πια σαφή αντιχουντικό και αντιαµερικάνικο περιεχόµενο.
Από τη νύχτα της Πέµπτης γίνονται γενικές συνελεύσεις, από τις οποίες θα προκύψει άµεσα νέα συντονιστική επιτροπή,
αποτελούµενη από 32 µέλη: 7 είναι της Αντι-ΕΦΕΕ, 8 του Ρήγα Φεραίου, 3 - 4 οργανωµένοι αριστεριστές και οι υπόλοιποι
διαφόρων τάσεων, βασικά, ανοργάνωτοι αριστεριστές. Υπήρχαν επίσης 2 εκπρόσωποι της "εργατικής συνέλευσης".
Παρασκευή 16 Νοέµβρη 1972: Το Πολυτεχνείο είναι και πάλι στο πόδι. Εκατοντάδες φοιτητές µοιράζουν προκηρύξεις στους
δρόµους. Αλλοι γαντζωµένοι στα κιγκλιδώµατα φωνάζουν αντιχουντικά και αντιιµπεριαλιστικά συνθήµατα. Μεικτές οµάδες
φοιτητών και εργατών τρέχουν στους χώρους δουλιάς για να µεταφέρουν το µήνυµα της εξέγερσης. Ο σταθµός εκπέµπει και τα
µεγάφωνα µεταδίδουν τη φωνή των ελεύθερων φοιτητών, των αγωνιζόµενων Ελλήνων. Χιλιάδες λαού συγκεντρώνονται από
νωρίς έξω από το κτίριο.
Το µεσηµέρι συνεδριάζει για πρώτη φορά ύστερα από την εκλογή της η νέα Συντονιστική Επιτροπή. Η συνεδρίαση είναι
θυελλώδης. Συζητιέται το περιεχόµενο της Διακήρυξης, που, εκ των πραγµάτων, θα προσδιορίζει τον πολιτικό χαρακτήρα της
κατάληψης. Τελικά, εγκρίνεται η ιστορική ανακοίνωση που προσδιορίζει µε απόλυτη σαφήνεια ότι ο χαρακτήρας της εκδήλωσης
είναι αντιφασιστικός - αντιιµπεριαλιστικός.
Από το απόγευµα της Παρασκευής, ιδιαίτερα δε τις πρώτες βραδινές ώρες, φαίνεται ότι τα πράγµατα οδηγούνται σε σύγκρουση.
Εξω από το Πολυτεχνείο, στο κέντρο της Αθήνας πραγµατοποιούνται συµπλοκές διαδηλωτών µε την Αστυνοµία. Τα δακρυγόνα και
τα καπνογόνα πέφτουν βροχή στο κέντρο της πόλης. Πολλά άτοµα τραυµατίζονται και µεταφέρονται στο Πολυτεχνείο. Επίσης ο
Σταθµός Α Βοηθειών είναι γεµάτος από τραυµατίες. Ο σταθµός των φοιτητών κάνει έκκληση για φάρµακα, ιατρικά εργαλεία,
γιατρούς και ασθενοφόρα.
Τώρα πια το ενδιαφέρον των φοιτητών και των άλλων διαδηλωτών έχει στραφεί εντελώς στο πρόβληµα της επικείµενης επίθεσης
των καθεστωτικών δυνάµεων. Ετσι, ανεγείρονται οδοφράγµατα κοντά στο Πολυτεχνείο και γι' αυτό το σκοπό χρησιµοποιούνται
αυτοκίνητα, τρόλεϊ, λεωφορεία και ό,τι άλλο είναι πρόσφορο γι' αυτή τη δουλιά. Γύρω στις 10 το βράδυ, στην περιοχή του
Πολυτεχνείου, ακούγονται πυροβολισµοί. Τα δακρυγόνα και τα καπνογόνα πέφτουν βροχή, οι τραυµατίες πολλαπλασιάζονται, το
ίδιο και οι εκκλήσεις για φαρµακευτικό υλικό, γιατρούς και ασθενοφόρα. Κατά τις 11, οι πυροβολισµοί γενικεύονται, οι διαδηλωτές
ενισχύουν τα οδοφράγµατα και ο σταθµός των φοιτητών απευθύνει εκκλήσεις στο λαό των Αθηνών για ενεργό συµπαράσταση.
Ωρα δώδεκα τα µεσάνυχτα: Από τους στρατώνες στο Γουδί και το Διόνυσο, βγαίνουν οι πρώτες στρατιωτικές µονάδες και

1 sur 2 17/11/2022, 15:38

Το χρονικό του ξεσηκωμού | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ https://www.rizospastis.gr/storyPlain.do?id=3747903&action=print

κατευθύνονται προς το Πολυτεχνείο.

Σάββατο 17 Νοέµβρη 1973: Από τη στιγµή που ο στρατός θα κάνει την εµφάνισή του στο Πολυτεχνείο, ο ραδιοσταθµός της
εξέγερσης, αλλά και οι φοιτητές που είναι γαντζωµένοι στα κάγκελα ρίχνουν συνθήµατα συναδέλφωσης λαού και στρατού.
Μπροστά στην πύλη του Πολυτεχνείου, τα τανκ θα φτάσουν στις 2 πάρα τέταρτο, το πρωί του Σαββάτου 17 Νοέµβρη. Κι ενώ οι
προβολείς τους θα φωτίζουν το χώρο, ενώ οι κάννες τους θα τους σηµαδεύουν, οι εξεγερµένοι φοιτητές θα τραγουδούν τον
Εθνικό Υµνο και θα φωνάζουν: "Ο στρατός µε το λαό", "Είσαστε αδέλφια µας", "Οχι άλλο αδελφικό αίµα", "Ο στρατός µαζί µας".
Στις 3 παρά τέταρτο, οι αστυνοµικές και εισαγγελικές αρχές καλούν µε τηλεβόα τους φοιτητές να εκκενώσουν το χώρο της
κατάληψης.
Στις 3 ακριβώς, ένα τανκ πέφτει στην κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου και την γκρεµίζει. Θα ακολουθήσουν συµπλοκές
αστυνοµικών και φοιτητών µέσα στους χώρους του ιδρύµατος και τους γύρω δρόµους. Λίγα λεπτά πριν ο σταθµός των ελεύθερων
πολιορκηµένων έδινε το τελευταίο µήνυµά του: "Τώρα µπαίνουν µέσα. Βλέπω έναν έφεδρο ανθυπολοχαγό. Ξέρω τι µε περιµένει.
Εδώ Πολυτεχνείο... εδώ Πολυτεχνείο... Αγαπητοί ακροατές θα διακόψουµε για λίγο τη µετάδοση. Μείνετε στους δέκτες σας στο
ίδιο µήκος κύµατος". Ακολούθησε ο Εθνικός Υµνος και στη συνέχεια ο σταθµός καταστράφηκε, για να µη χρησιµοποιηθεί από το
στρατό και την Αστυνοµία.

Μετά την "άλωση" του Πολυτεχνείου

Οι συγκρούσεις του λαού µε το δικτατορικό καθεστώς δε σταµατάνε µε την "άλωση" Πολυτεχνείου από τα τανκ και το µακελειό
που ακολούθησε. Το Σαββατοκύριακο, 17 και 18 Νοέµβρη, οι µαζικές συγκεντρώσεις, οι διαδηλώσεις και οι συγκρούσεις µε τα
όργανα της τάξης συνεχίζονται. Τώρα στους δρόµους κυριαρχούν οι εργάτες, οι οικοδόµοι, ο µαθητόκοσµος και µετά έρχονται οι
φοιτητές.
Το Σάββατο το πρωί, οι οικοδόµοι δεν πάνε στα γιαπιά, πολλά εργοστάσια αδειάζουν, τα γραφεία κλείνουν και οι µαθητές από τα
σχολεία κατεβαίνουν στους δρόµους τους ελεγχόµενους από τα άρµατα µάχης. Στις 10 το πρωί διαδηλώσεις ξεφυτρώνουν παντού:
Στην πλατεία Κοτζιά, στην Οµόνοια, στην Πειραιώς, στην Πατησίων µπροστά στον ΟΤΕ, στη Βικτώρια, στην πλατεία Αµερικής, στα
Χαυτεία, στη Σταδίου και λίγο αργότερα στη Βάθης, στη Μητρόπολη, στην Ακαδηµίας, στου Φιξ, στο Σύνταγµα. Στο Αιγάλεω, ο
µαθητόκοσµος ξεσηκώνεται και καταλαµβάνει πρόσκαιρα το Δηµαρχείο. Από τη Ριζούπολη ένας παράνοµος ποµπός καλεί το λαό να
ξεσηκωθεί. Σε λίγο, τα ραδιογωνιόµετρα της Ασφάλειας θα τον ανακαλύψουν.
Απέναντι στον άοπλο, λαό τα όργανα του καθεστώτος δε θα διστάσουν να πυροβολήσουν στον ψαχνό, µε αποτέλεσµα να
υπάρξουν πολλοί νεκροί και τραυµατίες. Οµως, ο λαός δε γονατίζει. Νέο κύµα διαδηλώσεων θα ξεχυθεί στους δρόµους της
στρατοκρατούµενης πρωτεύουσας την Κυριακή 18 Νοέµβρη και θα κρατήσουν ως αργά το βράδυ. Τα όργανα της χούντας χτυπάνε
και πάλι στο ψαχνό ό,τι κινείται και οι συλλήψεις πολιτών δίνουν και παίρνουν. Δύο µέρες αργότερα, το καθεστώς θα παραδεχτεί
τη σύλληψη 866 προσώπων (στην πραγµατικότητα, οι συλλήψεις ήταν πολλαπλάσιες) και δίνει στοιχεία για την κοινωνική τους
ταυτότητα: 475 εργάτες, 268 φοιτητές, 74 µαθητές και 49 σπουδαστές του Πολυτεχνείου.
Τη Δευτέρα, η "τάξις" έχει αποκατασταθεί. Ο στρατιωτικός νόµος εν πλήρει ισχύι, οι συλλήψεις συνεχίζονται, η πρωτεύουσα
στρατοκρατείται και ο επίσηµος απολογισµός - που σε αριθµούς σίγουρα υστερεί της πραγµατικότητας - κάνει λόγο για 18 νεκρούς
"πλήρως βεβαιωθέντες", για 16, τουλάχιστον, νεκρούς "βασίµως προκύπτοντες" και τραυµατισµένους 1.103 πολίτες και 61
αστυνοµικούς. Οπως αργότερα κατατέθηκε, µε επίσηµα στοιχεία, στη δίκη του Πολυτεχνείου, τις µέρες του ξεσηκωµού η
Αστυνοµία έριξε 34 χιλιάδες σφαίρες και 300 χιλιάδες έριξε ο στρατός. Είναι κι αυτό ένα στοιχείο απολογισµού. Μα, πάνω από
κάθε τέτοιο ή άλλο απολογισµό, είναι το µήνυµα εκείνων των ηµερών, ότι χωρίς αντίσταση, χωρίς αγώνα και θυσίες τίποτα δεν
κερδίζεται. Αν, λοιπόν, άφησε κάτι µεγάλο και σηµαντικό το Πολυτεχνείο, πέρα από τη θυσία και την αυτοθυσία ως στάση ζωής,
είναι αυτό το ανυπότακτο πνεύµα αντίστασης σε κάθε ντόπιο και ξένο δυνάστη.

2 sur 2 17/11/2022, 15:38