Káso Ñemombe’u

Ko tembiapópe ojehai mba’epa ha’e Káso ñemombe’u, mba’éichapa ojeiporu ha

mbae’éichaite ñane retã ohechauka ñane mba’e teete.

Ñane ñe' ẽ guaraní he' ẽ asyetéva oguereko heta pukarã, káso ñemombe'u ha ñe'ënga.
Ko’aga ñaikumbyta kásokuérare ha jaikuaata mba’e mba’épa Káso ñemombe’u ha
mboy oĩ.

Rojapohagua ko tembiapo roheka Mba'ekuaarã karameguápe mba’e rehetépa oñeñe’ë

pe jahendúvape hag̃ua ha avei, mba’e mba’épa oñemombe’u upéva ore jere rehe.

Umíva oñemombe᾿úva atyha rupi térã ñemoñarenguéra apytépe, káso ñemombe’u oĩ

oipáichagua, jatopata: Pombéro, Peru Rima, Kuña Aña, Pláta yvyguy, Paje, Mboriahu
ryg̃uata káso, Jasy Jatere, Aka’ai, Piririta ha Pykasu, Pindo jero’a, kokue tapere ha
umíva rehegua.

Oĩ avei omombe'úva mba'éichapa heñói kuri tavakuéra, ỹramo oñe'ẽva guyra, mymba,
térã ka'avo kuera rehe ha hetave mba᾿e rehegua, umi avakuéra oĩva pype Paraguái
mba᾿e᾿apokuaa apytépente ojekuaa.

Paraguáipe jaguereko heta apohára ohaivaekue ha omombe’uvaekue káso, hikuái ha’e:

Rolando Rodi, Domingo Aguilera, Carlos Villagra Marsal, Feliciano Acosta Alcaraz ha oi
hetave ohaivaekue.

Káso ñemombe’u ndahaéi moñe’eraicha, ndahaéi mombeuraicha ojeiikuaava opa

rendápe, Paraguáipe ojeiporu táva rehegua, jepokuaa, omombe’uva tavayguakuéra.

Oñemombe’u ikatu hag̃ua ojepuka, ojekyhyje ha ojejerovia peteí mba’ere oikovaekue

ávakuera tekovépe.

Techapyra

Aka'ai (Acahay)
Oĩ va'ekue peteĩ indiomi ra'ãnga vai cháko, ha ohechauka ijyvápe peteĩ lado, ha
"acahay" he'i ipyti'áre, ohechaukájeko itaju (riqueza, oro) renda. Oúva la gente, ha oho
yvyty gotyo, ohechaukaha gotyo ta'ãngami, ha maymávapente ombotavy.
Upe rirente peteĩ árape, ou peteĩ kuimba'e, ha he'i upe ta'ãngamíme: "Etimádo, aréma
reiko nde japu. Ko'agui aikuaaukáta ndéve "aca hay", ha omopẽ hese peteĩ garróte.
Ojeka upe ta'ãngami ha henyhẽte ipype itaju (oro, riqueza); ha upeicha rupi ko hina
upeva upe tenda ojekuaa Acaháy pe.
Ko tembiapo rupive jahecha mboy káso oĩ ha jahendú, jaikuaave mba’e mba’épa ha
mba’éicha ojeiporu ko'ãga peve avakuéra jerere.

Kuatiañe’ ẽre rupive jaikumby opa mba’e káso rehegua, ohaíva umi moñe’ẽra
mbae’ere ha araka’e ojejapovaekue. Jaiporu kuatia hérava Káso Ñemombe’u cuentos
para ser contados Folklore del Paraguay. González Torres 1980.