Quan Ly Chat Luong in San Pham 6419

Maät ñoä vaø pheùp ño maät ñoä
Chöông 1
MAÄT ÑOÄ
VAØ PHEÙP ÑO MAÄT ÑOÄ
100
userdefinedscreen SWOP!133lin
75%
75
50
25
top:25c,16m,16y;bot:25k top:50c,39m,39y;bot:50k top:7
20%
definedscreen userscreen SWOP Copyright©1997!2001,G
Gray
1
Quaûn lyù chaát löôïng saûn phaåm in
Ño maät ñoä laø phöông phaùp ño reû vaø phoå bieán nhaát
trong lónh vöïc cheá baûn vaø in. Caùc maùy ño maät ñoä
ñöôïc duøng nhö caùc thieát bò caàm tay hay döôùi daïng
caùc thieát bò ño töï ñoäng (caùc maùy ño maät ñoä töï ñoäng
keùo thang ño vaøo vaø ño töøng oâ kieåm tra).
Coù hai loaïi maùy ño maät ñoä ñöôïc duøng cho caùc
muïc ñích khaùc nhau:
♣ Caùc maùy ño maät ñoä thaáu minh ñöôïc duøng trong
cheá baûn ñeå ño ñoä ñen cuûa phim (ñeá trong).
♣ Caùc maùy ño maät ñoä phaûn xaï ñöôïc duøng ñeå ño
hình aûnh in (ñeá ñuïc).
Nguyeân lyù ño
cuûa maùy ño maät ñoä phaûn xaï
Trong kyõ thuaät ño maät ñoä phaûn xaï, lôùp möïc in seõ
ñöôïc chieáu saùng bôûi moät nguoàn saùng. Tia saùng ñi qua
lôùp möïc trong vaø ñöôïc haáp thuï moät phaàn. Phaàn aùnh
saùng khoâng ñöôïc haáp thuï bò phaân taùn nhieàu bôûi neàn
giaáy in (hoaëc caùc vaät lieäu khaùc). Phaàn aùnh saùng phaûn
2
xaï naøy laïi ñi qua lôùp möïc moät laàn nöõa vaø laïi bò haáp
thuï. Phaàn aùnh saùng coøn laïi khoâng bò haáp thuï seõ ñi
ñeán boä caûm nhaän cuûa maùy ño vaø ñöôïc chuyeån thaønh
tín hieäu ñieän. Keát quaû cuûa vieäc ño vôùi maùy ño maät
ñoä phaûn xaï ñöôïc thoâng baùo döôùi daïng caùc ñôn vò maät
ñoä.
Trong quaù trình ño, caùc heä thoáng thaáu kính ñöôïc
duøng ñeå taäp trung aùnh saùng. Caùc kính loïc phaân cöïc
duøng ñeå traùnh söï khaùc bieät trong caùc giaù trò ñöôïc ño
töø beà maët möïc in coøn öôùt vaø ñaõ khoâ. Caùc kính loïc
maøu thích hôïp ñöôïc duøng cho caùc maøu ño.Hình veõ
treân giaûi thích nguyeân lyù naøy, laáy moät maøng möïc
maøu ño laøm ví duï. Moät caùch lyù töôûng, aùnh saùng traéng
3
chieáu tôùi bao goàm caùc phaàn phoå Red, Green, Blue
baèng nhau. Möïc in chöùa caùc haït maøu haáp thuï phaàn
phoå Red vaø phaûn xaï phaàn phoå Green vaø Blue maø
chuùng ta goïi laø maøu Cyan (Cyan=Green + Blue).
Caùc maùy ño maät ñoä ñöôïc duøng ñeå ño trong phaïm vi
khoaûng haáp thuï cuûa moãi maøu, nôi maät ñoä vaø ñoä daøy
lôùp möïc töông quan chaët cheõ vôùi nhau. Trong ví duï
cuûa chuùng ta, moät kính loïc Red ñöôïc söû duïng chæ cho
caùc tia saùng Red ñi qua vaø chaën caùc tia saùng Blue vaø
Green laïi.
Maät ñoä cuûa moät lôùp möïc chuû yeáu phuï thuoäc vaøo
caùc haït möïc, maät ñoä taäp trung cuûa caùc haït möïc vaø ñoä
daøy cuûa lôùp möïc. Ñoái vôùi moät loaïi möïc, maät ñoä laø
pheùp ño ñoä daøy lôùp möïc chöù noù khoâng cho ta bieát gì
veà maøu saéc cuûa möïc.
Söû duïng caùc kính loïc trong ño maät ñoä

Caùc kính loïc maøu vaø caùc kính loïc ñoä saùng
Caùc kính loïc maøu trong moät maùy ño maät ñoä ñöôïc
duøng phuø hôïp vôùi hieäu quaû haáp thuï cuûa caùc maøu
Cyan, Magenta vaø Yellow.
Caùc tieâu chuaån chung nhö DIN 16 536 vaø
ISO/ANSI 5/3 xaùc ñònh caùc baêng truyeàn phoå vaø caùc
vò trí töông öùng cuûa söï truyeàn qua toái ña.
Caùc kính loïc maøu baêng roäng vaø baêng heïp ñöôïc
neâu ra ôû ñaây lieân heä ñeán tieâu chuaån A vaø T trong
ISO moät caùch töông öùng. Caùc kính loïc baêng heïp phaûi
4
ñöôïc söû duïng vì söï khaùc bieät keát quaû ño cuûa caùc loaïi
kính loïc cuûa caùc nhaø saûn xuaát khaùc nhau thaáp hôn so
vôùi kính loïc baêng roäng.
Caùc kính loïc maøu phaûi luoân ñöôïc choïn löïa sao
cho maøu cuûa noù laø maøu buø cuûa maøu möïc in ñöôïc ño.
Maøu ñen ñöôïc ño vôùi moät kính loïc thò giaùc ñöôïc ñieàu
chænh cho phuø hôïp vôùi caûm nhaän ñoä saùng phoå cuûa
maét ngöôøi.
Caùc maøu ñaëc bieät ñöôïc ño vôùi kính loïc cho giaù trò
ño cao nhaát.
Möïc in Maøu kính loïc

Cyan Red
Magenta Green
Yellow Blue
Ba hình minh hoaï trang keá beân cho thaáy caùc

ñöôøng cong phaûn xaï phoå cuûa caùc maøu Cyan,
Magenta vaø Yellow cuøng caùc kính loïc maøu töông öùng
theo DIN 16 536.
5
6
Caùc kính loïc phaân cöïc

Caùc maùy ño maät ñoä coù theå ñöôïc duøng ñeå ño caû
lôùp möïc öôùt laãn khoâ. Caùc maøu möïc öôùt coù moät beà
maët phaúng vaø choùi saùng.
Trong suoát quaù trình khoâ, möïc in hoaø hôïp vôùi caáu
truùc khoâng ñeàu ñaën cuûa beà maët giaáy vaø hieäu quaû
phaûn chieáu bò giaûm ñi. Neáu moät lôùp möïc ñöôïc ño laïi
sau khi ñaõ khoâ thì keát quaû ño seõ khaùc.
Ñeå loaïi tröø hieäu öùng naøy hai kính loïc phaân cöïc vôùi
caùc ñöôøng cheùo nhau ñöôïc laép ngang qua ñöôøng ñi
cuûa tia saùng. Caùc kính loïc phaân cöïc chæ cho pheùp aùnh
saùng dao ñoäng theo moät phöông nhaát ñònh ñi qua vaø
chaën laïi caùc soùng aùnh saùng dao ñoäng theo phöông
khaùc. Moät phaàn caùc tia saùng ñöôïc phaân cöïc bôûi kính
loïc phaân cöïc ñaàu tieân seõ phaûn xaï theo hieäu öùng töø
lôùp möïc töùc laø khoâng thay ñoåi phöông dao ñoäng cuûa
noù. Kính loïc phaân cöïc thöù hai ñöôïc ñaët ôû goùc 900 so
vôùi kính loïc phaân cöïc ñaàu tieân ñeå chaën caùc tia saùng
phaûn xaï ngöôïc laïi theo hieäu öùng göông naøy.
Tuy nhieân caùc tia saùng xuyeân qua lôùp möïc vaø bò
phaûn chieáu bôûi lôùp möïc hay neàn vaät lieäu in seõ maát
phöông phaân cöïc ban ñaàu cuûa chuùng. Vì leõ ñoù chuùng
coù theå ñi qua kính loïc phaân cöïc thöù hai vaø tôùi boä caûm
nhaän tín hieäu cuûa maùy ño maät ñoä.
Baèng caùch chaën caùc phaàn töû aùnh saùng phaûn xaï töø
beà maët möïc in coøn öôùt ta coù theå coù ñöôïc giaù trò ño
xaáp xæ baèng nhau cho möïc in coøn öôùt vaø ñaõ khoâ.
7
Do bò chaën bôûi caùc

kính loïc phaân cöïc neân
caùc tia saùng tôùi ñöôïc boä
caûm nhaän cuûa maùy ño
seõ ít hôn. Vì leõ ñoù caùc
giaù trò ño ñöôïc töø caùc
maùy ño coù kính loïc phaân
cöïc seõ thaáp hôn khi ño
bôûi caùc maùy ño khaùc.
Caùc giaù trò ño trong pheùp ño maät ñoä

Caùc maùy ño maät ñoä hieån thò caùc soá ño cuûa chuùng
cho maät ñoä möïc D döôùi daïng soá logarit. Ñoù laø tyû soá
logarit giöõa aùnh ñöôïc haáp thuï bôûi moät neàn traéng
tham chieáu* vôùi löôïng saùng ñöôïc haáp thuï cuûa lôùp
möïc ñöôïc ño. Trong thöïc teá caùc soá lieäu maät ñoä möïc
haàu nhö ñöôïc goïi chung laø “maät ñoä”.
Giaù trò maät ñoä möïc ñöôïc tính toaùn theo coâng thöùc
sau:
Heä soá phaûn xaï β ñöôïc tính toaùn nhö sau:
8
Vôùi Lep laø moät löôïng saùng phaûn xaï töø möïc in vaø
Lew laø löôïng saùng phaûn xaï töø neàn traéng tham chieáu.
Heä soá phaûn xaï β laø tyû soá giöõa aùnh saùng phaûn xaï
töø moät maãu ño (möïc in) vaø töø moät ñieåm traéng (giaù trò
tham chieáu).
Vôùi giaù trò β ñöôïc tính toaùn theo nhö treân, maät ñoä
ñöôïc tính theo coâng thöùc sau:
Coù moät moái töông quan chaët cheõ giöõa ñoä daøy lôùp
möïc vaø maät ñoä möïc. Hình veõ döôùi ñaây cho thaáy raèng
vôùi ñoä daøy lôùp möïc taêng, söï phaûn xaï aùnh saùng giaûm
vaø giaù trò maät ñoä taêng.
9
10
Ñoà thò treân cho thaáy moái töông quan giöõa ñoä daøy
lôùp möïc vaø maät ñoä möïc cuûa 4 maøu cô baûn trong in
offset.
Ñöôøng thaúng ñöùng ñaùnh daáu khoaûng ñoä daøy lôùp
möïc xaáp xæ 1mm thöôøng ñöôïc duøng trong in offset.
Ñoà thò cuõng cho thaáy raèng caùc ñöôøng cong maät ñoä
doác ôû phaàn ñaàu vaø raát ngang khi ñoä daøy lôùp möïc cao
nhaát ñaït ñöôïc. Töø ñoä daøy lôùp möïc naøy trôû leân haàu
nhö khoâng coù söï gia taêng maät ñoä möïc naøo nöõa thaäm
chí neáu vieäc ño ñöôïc thöïc hieän treân moät hoäp chöùa
ñaày möïc thì giaù trò maät ñoä cuõng seõ khoâng cao hôn.
Tuy nhieân, ñoä daøy cuûa lôùp möïc naøy khoâng coøn thích
hôïp cho in offset.
11
Ño maät ñoä
Laáy ñieåm zero treân giaáy traéng
Tröôùc khi baét ñaàu ño, caùc maùy ño maät ñoä phaûi
ñöôïc ñònh chuaån veà zero treân neàn traéng cuûa giaáy
(neàn traéng tham chieáu) ñeå loaïi tröø caùc aûnh höôûng veà
maøu saéc vaø ñaëc tính beà maët cuûa giaáy leân vieäc xaùc
ñònh ñoä daøy lôùp möïc in.
Vì muïc ñích naøy, maät ñoä cuûa giaáy traéng lieân heä
ñeán “neàn traéng tuyeät ñoái” ñöôïc ño vaø soá ño naøy ñöôïc
xaùc laäp laø zero (D=0.00).
Maät ñoä toâng nguyeân
Soá ño treân moät vuøng toâng nguyeân ñöôïc coi nhö
maät ñoä toâng nguyeân (DV). Noù ñöôïc ño treân daûi kieåm
tra quaù trình in ñöôïc in treân tôø in ñaët thaúng goùc vôùi
höôùng in.
Ngoaøi caùc phaàn töû kieåm tra khaùc, daûi kieåm tra in
coøn coù caùc oâ toâng nguyeân cho caû 4 maøu cô baûn vaø
neáu caàn thieát coøn coù caùc maøu boå sung.
Maät ñoä toâng nguyeân cho pheùp kieåm tra vaø duy trì
ñoä daøy lôùp möïc ñeàu ñaën (trong khoaûng dung sai nhaát
ñònh) treân toaøn boä tôø in vaø quaù trình in.
Maät ñoä taàng thöù
Maät ñoä taàng thöù ñöôïc ño treân caùc oâ taàng thöù cuûa
daûi kieåm tra in. Trong vuøng ño khoaûng 3 ñeán 4 mm
coù söï phoái hôïp giöõa caùc ñieåm tram vaø neàn traéng cuûa
giaáy, gioáng nhö khi ñöôïc nhìn bôûi maét ngöôøi.
Giaù trò ño ñöôïc laø maät ñoä möïc taïi moät giaù trò taàng
thöù (% dieän tích ñieåm tram). Tyû leä giöõa dieän tích cuûa
12
caùc ñieåm tram vaø toång dieän tích beà maët taïi vuøng
ñöôïc ño caøng lôùn thì ñoä daøy lôùp möïc caøng cao vaø giaù
trò maät ñoä taàng thöù caøng lôùn.
Dieän tích che quang hoïc hieäu duïng
(giaù trò taàng thöù treân tôø in)
Khi vuøng tram ñöôïc ño baèng moät maùy ño maät ñoä,
noù khoâng phaûi laø ñoä che phuû dieän tích hình hoïc töùc
laø tyû leä dieän tích giöõa caùc ñieåm tram vaø neàn traéng
cuûa giaáy maø laø ño ñoä che dieän tích quang hoïc hieäu
duïng.
Söï khaùc bieät giöõa ñoä che dieän tích hình hoïc vaø ñoä
che dieän tích quang hoïc hieäu duïng ôû choã laø caû khi
13
quan saùt laãn khi ño maät ñoä thì phaàn aùnh saùng chieáu
tôùi ñi vaøo trong neàn giaáy taïi caùc ñieåm khoâng ñöôïc in
bò giöõ laïi beân döôùi caùc haït tram trong quaù trình phaûn
xaï vaø coi nhö ñöôïc haáp thuï.
Hieäu öùng naøy ñöôïc goïi laø “söï taùn quang”. Noù laøm
cho caùc ñieåm tram xuaát hieän veà phöông dieän quang
hoïc to hôn kích thöôùc thaät cuûa noù. Ñoä che dieän tích
quang hoïc hieäu duïng phoái hôïp caû ñoä che dieän tích
hình hoïc laãn söï gia taêng dieän tích quang hoïc.
Caùc öùng duïng cô baûn cuûa maùy ño

maät ñoä trong vieäc kieåm tra chaát
löôïng
Töø caùc giaù trò ño maät ñoä toâng nguyeân vaø maät ñoä
taàng thöù ta coù theå tính ñöôïc söï gia taêng taàng thöù vaø
ñoä töông phaûn in. Tuy nhieân tröôùc tieân taát caû caùc
thieát bò ño phaûi ñöôïc caân chænh veà zero treân neàn giaáy
traéng.
Giaù trò taàng thöù trong in
Töø caùc giaù trò maät ñoä toâng nguyeân (DV) vaø giaù trò
maät ñoä cuûa taàng thöù ñöôïc ño (DR), giaù trò taàng thöù
(% dieän tích ñieåm tram) cuûa tôø in FD coù theå tính
ñöôïc baèng phöông trình Murray - Davies
14
Söï gia taêng taàng thöù

Söï gia taêng taàng thöù Z(%) laø hieäu soá giöõa giaù trò
taàng thöù ño ñöôïc treân tôø in (FD) vaø giaù trò taàng thöù
ñaõ bieát treân phim (FF).
Ñoä töông phaûn in

Ñoä töông phaûn in töông ñoái cuõng ñöôïc tính töø giaù
trò maät ñoä toâng nguyeân DV vaø maât ñoä toâng tram DR.
Giaù trò DR ôû ñaây toát nhaát neân ñöôïc ño ôû toâng ¾
(Toâng 75%).
Söï nhaän möïc

Söï nhaän möïc ñöôïc tính toaùn töø caùc giaù trò maät ñoä
toâng nguyeân cho moãi maøu rieâng bieät, noù cuõng ñöôïc
tính töø caùc oâ maøu toâng nguyeân ñöôïc in choàng 2 maøu
vaø 3 maøu treân thang kieåm tra in töông öùng vôùi thöù töï
maøu in.
Söï nhaän möïc ñöôïc tính toaùn baèng coâng thöùc sau
cho thaáy tyû leä % söï truyeàn moät lôùp möïc naøy leân treân
moät lôùp möïc khaùc. Maøu naèm beân döôùi (maøu in ñaàu
tieân leân giaáy) ñöôïc coi laø coù tình traïng nhaän möïc
100%.
15
In choàng 2 maøu
vôùi
D1+2 Maät ñoä möïc in cuûa caû hai maøu
D1 Maät ñoä möïc cuûa lôùp möïc in ñaàu tieân
D2 Maät ñoä möïc cuûa lôùp möïc in sau cuøng
Chuù yù: Taát caû caùc maät ñoä möïc phaûi ñöôïc ño vôùi
kính loïc maøu buø daønh cho maøu in thöù 2.
In choàng 3 maøu
vôùi
D1+2+3 Maät ñoä möïc in cuûa caû ba maøu
D3 Maät ñoä möïc cuûa lôùp möïc in sau cuøng
D1+2 Maät ñoä möïc cuûa hai lôùp möïc in ñaàu
tieân
Chuù yù: Taát caû caùc maät ñoä möïc phaûi ñöôïc ño vôùi
moät kính loïc maøu buø daønh cho maøu in thöù ba.
Coâng thöùc treân cuõng ñöôïc duøng trong boä phaän
kieåm tra chaát löôïng CPC 21 cuûa Heidelberg. Theâm
vaøo ñoù coøn coù caùc phöông phaùp khaùc ñeå tính toaùn
vieäc nhaän möïc. Taát caû caùc phöông phaùp naøy ñang
16
coøn laø caùc vaán ñeà tranh luaän, do caùc giaù trò ñaït ñöôïc
hieåu moät caùch quaù cöùng ngaéc. Tuy nhieân, ñeå so saùnh
giöõa caùc laàn in vaø ñaëc bieät laø giöõa caùc tôø in trong
cuøng moät ñôït in thì chuùng thöïc söï coù yù nghóa. Giaù trò
FA caøng cao vieäc nhaän möïc caøng toát.
Caùc giôùi haïn cuûa maùy ño maät ñoä

Cuõng gioáng nhö kyõ thuaät taùch maøu, caùc maùy ño
maät ñoä hoaït ñoäng vôùi caùc kính loïc ñöôïc ñieàu chænh
cho phuø hôïp vôùi 4 maøu cô baûn. Chuùng cung caáp moät
giaù trò töông ñoái veà ñoä daøy lôùp möïc nghóa laø chuùng
khoâng ño söï theå hieän quang hoïc cuûa maøu.
Caùc yeáu toá naøy ñaët ra moät soá giôùi haïn nhaát ñònh
cho vieäc öùng duïng caùc maùy ño. Baûng phía treân lieät
keâ caùc lónh vöïc aùp duïng tieâu bieåu khi so saùnh vôùi
maùy ño maøu vaø maùy ño phoå.
Moät baát lôïi chuû yeáu cuûa pheùp ño maät ñoä laø caùc
maät ñoä maøu gioáng nhau khoâng nhaát thieát daãn tôùi caùc
caûm nhaän quang hoïc gioáng nhau. Ñaây laø tröôøng hôïp
khi caùc chaát lieäu maøu ñöôïc so saùnh cho thaáy söï khaùc
bieät giöõa chuùng vôùi nhau. Vì leõ ñoù caùc giaù trò tham
chieáu coù theå khoâng ñöôïc laáy töø caùc baûn in thöû hay
caùc maãu khaùc.
Caùc haïn cheá cuûa 3 kính loïc maøu Red, Green, Blue
laø töông ñoái quan troïng. Khi caùc maøu maãu ñöôïc phoái
troän bôûi nhieàu hôn 4 maøu cô baûn thì vieäc ño caùc maøu
boå sung trôû thaønh moät vaán ñeà nan giaûi. Trong haàu heát
caùc tröôøng hôïp, khoâng coù kính loïc naøo thích hôïp cho
17
18
caùc maøu boå sung nhö theá keát quaû laø caùc giaù trò maät
ñoä möïc ño ñöôïc quaù thaáp vaø söï gia taêng taàng thöù
cuõng sai.
Vieäc söû duïng caùc maùy ño maät ñoä cuõng bò pheâ
phaùn khi kieåm tra maøu treân cô sôû caùc oâ taàng thöù
choàng nhieàu maøu nhö laø caùc oâ kieåm tra söï caân baèng
xaùm. Neáu moät oâ caân baèng xaùm ñöôïc ño vôùi 3 kính
loïc maøu thì caùc giaù trò maät ñoä möïc ñaït ñöôïc khaùc vôùi
caùc giaù trò nhaän ñöôïc khi ño rieâng töøng maøu baèng
kính loïc daønh cho noù. Ñieàu naøy xaûy ra vì moãi moät
maøu möïc trong 3 maøu möïc in seõ goùp phaàn vaøo toång
maät ñoä möïc vaø caùc maøu cô baûn khoâng phaûi laø nhöõng
möïc in hoaøn haûo (haáp thuï hoaøn haûo 1/3 vuøng quang
phoå thaáy ñöôïc vaø phaûn xaï 2/3 coøn laïi) neân chuùng seõ
haáp thuï theâm caùc khoaûng phoå maø leõ ra chuùng khoâng
ñöôïc haáp thuï.
Caùc maùy ño maät ñoä raát höõu ích trong vieäc theo doõi
quaù trình in cuûa moät maùy in 4 maøu. Trong taát caû caùc
tröôøng hôïp khaùc caùc maùy ño maät ñoä ñeàu bò giôùi haïn
khi söû duïng.
Hai ví duï döôùi ñaây cho thaáy caùc maøu boå sung
ñöôïc ño vôùi maùy ño maät ñoä nhö theá naøo.
19
Toâng maøu “xaùm” ñöôïc trình baøy ôû ñaây coù ñoä phaûn
xaï töông ñoái cao, hôi giaûm ñi veà phía khoaûng phoå
Blue (380 - 500 nm). Do vaäy giaù trò maät ñoä cao nhaát
(0.17 ) ñöôïc ño vôùi moät kính loïc maøu Blue. Giaù trò
thaáp naøy khoâng theå thay ñoåi moät caùch deã daøng, vì
thay ñoåi ñoä daøy lôùp möïc chæ daãn tôùi laøm thay ñoåi
khoâng ñaùng keå maät ñoä. Vì leõ ñoù treân thöïc teá caùc maøu
nhaït chuû yeáu ñöôïc ñaùnh giaù baèng maét treân cô sôû tôø
in khaùch haøng ñoàng yù vaø ñöôïc ñieàu chænh thuû coâng.
Caùc maøu boå sung HKS 8 vaø HKS 65 ôû ví duï thöù 2

naøy coù söï khaùc bieät hoaøn toaøn veà toâng maøu vaø coù theå
thaáy ñöôïc töø ñöôøng cong phaûn xaï phoå cuûa noù. Ñoái
vôùi caû hai maøu söï haáp thuï trong phaïm vi phoå Blue
(380 - 500 nm) laø lôùn nhaát. Vaø keát quaû laø maät ñoä cao
20
nhaát (1.6 cho moãi maøu) ñöôïc ño baèng kính loïc maøu
Blue. Do vaäy caùc giaù trò maät ñoä baèng nhau ñöôïc ño
bôûi cuøng moät kính loïc maøu khoâng coù nghóa laø caùc
toâng maøu cuûa chuùng nhö nhau!
Vì vaäy söï theå hieän cuûa moät maøu chæ coù theå ñaùnh
giaù ñöôïc bôûi pheùp ño maøu.
Caùc löu yù khi thöïc haønh

ño maät ñoää
Caùc tieâu chuaån caân chænh luoân ñöôïc cung caáp
keøm theo töøng thieát bò. Vieäc caân chænh caên baûn neân
ñöôïc tieán haønh theo chæ daãn trong saùch höôùng daãn söû
duïng, sau ñoù caùc maùy ño maät ñoä ñöôïc thieát laäp caùc
thoâng soá ñeå ño cho phuø hôïp vôùi caùc maøu theo caùc
höôùng daãn vaø ñònh giaù trò zero cho neàn giaáy traéng.
Neáu maùy ño maät ñoä khoâng theå traû veà 0.00 cho neàn
giaáy traéng thì caùc giaù trò ño ñöôïc phaûi tröø bôùt ñi maät
ñoä cuûa giaáy traéng (ñieàu naøy chæ xaûy ra vôùi caùc maùy
ño maät ñoä cuõ). Khi xaùc ñònh maät ñoä phaûi löu yù raèng
haàu heát caùc vaät lieäu in (tröø kim loaïi vaø moät soá loaïi
plastic) ñeàu cho aùnh saùng maët sau qua. Vì theá aûnh
höôûng cuûa beà maët maø maãu ño ñöôïc ñaët leân treân ñoù
phaûi ñöôïc caân nhaéc kyõ. Caùc chuyeân gia khuyeán caùo
raèng vaät lieäu ñöôïc in 1 maët phaûi ñöôïc ño khi maãu ño
naèm treân beà maët traéng vaø vaät lieäu ñöôïc in caû 2 maët
khi ño phaûi ñaët maãu ño leân neàn ñen. Tuøy thuoäc vaøo
daïng caáu taïo hình hoïc cuûa caùc maùy ño maät ñoâä phaûn
xaï, caùc giaù trò ño ñöôïc phuï thuoäc chuû yeáu vaøo
21
khoaûng caùch. Ñeå ñaûm baûo cho caùc thieát bò ño ñaùng

tin caäy, caùc maãu ño phaûi ñöôïc ñaët treân moät beà maët
phaúng vaø khoâng bò ñaùnh daáu bôûi baát kyø thöù gì. Caùc
maøu pha ñöôïc ño baèng caùch thieát laäp caùc thoâng soá
trong maùy ño maät ñoä ñeå taïo ra caùc giaù trò cao nhaát.
Trong tröôøng hôïp caùc thieát bò coù boä phaän töï ñoäng
choïn kính loïc thì caùc kính loïc ñuùng seõ ñöôïc choïn moät
caùch töï ñoäng.
Löu yù veà caân chænh maùy ño maät ñoä
Giaù trò ño ñöôïc treân giaáy traéng tuøy thuoäc vaøo loaïi
giaáy vaø kính loïc. Trong tröôøng hôïp caùc pheùp ño ñöôïc
tieán haønh treân nhieàu loaïi giaáy khaùc nhau thì thieát bò
phaûi ñöôïc ñaët veà giaù trò zero taïi beà maët traéng cuûa
giaáy tröôùc khi ño.
Löu yù khi ño maät ñoä cheânh leäch giöõa

möïc öôùt vaø möïc khoâ
Söû duïng maùy ño maät ñoä quang hoïc khoâng coù kính
phaân cöïc ñeå ño caùc giaù trò maät ñoä. Khi möïc coøn öôùt,
maät ñoä D = 1,45 , cuõng taïi ñieåm ñoù khi möïc ñaõ khoâ
sau hôn 30 phuùt coù maät ñoä D = 1,38. Vaäy maät ñoä
cheânh leäch giöõa möïc öôùc vaø möïc khoâ laø 0,07. Neáu
maät ñoä möïc khoâ ño ñöôïc laø D = 1,40 thì maät ñoä möïc
öôùt thöïc söï laø D = 1,40 + 0,07 = 1,47.
° Löu yù luoân giöõ cho ñaàu ño cuûa maùy ño maät ñoä
quang hoïc ñöôïc saïch seõ.
° Caùc giaù trò maät ñoä chæ coù tính chaát töông ñoái,
chuùng khoâng theå deã daøng chuyeån töø giaù trò naøy sang
22
giaù trò khaùc. Möïc cuûa caùc haõng saûn xuaát khaùc nhau
hay ngay caû nhöõng loaïi möïc khaùc nhau cuûa cuøng
moät haõng saûn xuaát ñeàu coù caùc giaù trò maät ñoä khaùc
nhau, ngay caû khi ta in treân cuøng moät loaïi giaáy vôùi
cuøng ñoä daøy lôùp möïc.
° Ñeå kieåm soaùt maät ñoä trong quaù trình in ñoøi
hoûi phaûi coù caùc thang kieåm tra chính xaùc (vd: thang
kieåm tra cuûa FOGRA - PMSI, FOGRA - PMS).
° Caùc pheùp ño maät ñoä thöôøng cung caáp caùc baùo
caùo khoâng chính xaùc veà toâng maøu cuûa möïc in thí duï
nhö maøu Magenta ñöôïc taïo ra “aám hôn” hay “laïnh
hôn”. Chæ coù caùc thieâát bò ño maøu môùi cung caáp caùc
giaù trò ñaùng tin caäy veà tính chaát naøy.
° Vieäc caân chænh maùy ño maät ñoä coù lieân quan
ñeán giaáy traéng phaûi ñöôïc kieåm tra nhieàu laàn moãi
ngaøy vôùi moãi maøu.
° Neân söû duïng maùy ño maät ñoä quang hoïc vôùi
cheá ñoä töï ñoäng choïn kính loïc vaø tính toaùn ñöôïc kích
thöôùc haït tram cuõng nhö söï gia taêng taàng thöù.
Thuaät ngöõ maät ñoä möïc öôùt ñöôïc duøng ñeå dieãn taû
giaù trò maät ñoä ño ñöôïc töø maãu 30 giaây sau khi in.
Thuaät ngöõ maät ñoä möïc khoâ duøng ñeå dieãn taû giaù trò
ño ñöôïc töø maãu toái thieåu 30 phuùt sau khi in.
23
24
Caùc pheùp ño maøu
Chöông 2
CAÙC PHEÙP ÑO MAØU
100
75%
75
50
25
20%
Gray
Ño maøu
Caùc maøu ñöôïc ño baèng phöông phaùp kích thích 3
giaù trò maøu gioáng nhö caûm nhaän cuûa maét ngöôøi hoaëc
ño phoå phaûn xaï.
Veà nguyeân taéc, caáu taïo cuûa caùc thieát bò ño maøu
phaûi tuaân theo phöông thöùc töông töï maét ngöôøi nhìn
maøu. (Xem hình trang beân)
Möïc (maãu ño) ñöôïc chieáu saùng bôûi moät nguoàn
saùng phaùt xaï. Moät phaàn aùnh saùng chieáu tôùi bò maãu ño
haáp thuï vaø phaàn coøn laïi phaûn xaï. AÙnh saùng phaûn xaï
ñöôïc maét ngöôøi thu nhaän. Khi aùnh saùng chieáu tôùi
maét, caùc teá baøo hình noùn nhaïy vôùi caùc maøu Red,
Green, Blue bò kích thích vaø ñöôïc caùc teá baøo thaàn
kinh thò giaùc chuyeån tín hieäu kích thích tôùi naõo boä
cho pheùp caûm nhaän maøu.
Tieán trình caûm nhaän maøu töï nhieân naøy ñöôïc moâ
phoûng laïi trong caùc thieát bò ño. Trong quaù trình ño
aùnh saùng ñöôïc chieáu tôùi maãu ño. AÙnh saùng phaûn xaï
ñi qua moät heä thoáng oáng kính vaø tôùi boä caûm bieán, boä
caûm bieán naøy duøng ñeå ño cöôøng ñoä aùnh saùng cuûa
moãi maøu vaø chuyeån tín hieäu caûm nhaän ñöôïc cho moät
maùy tính. Taïi ñoù, caùc tín hieäu naøy ñöôïc ñoái chieáu vôùi
giaù trò caûm nhaän töông öùng cuûa 3 loaïi teá baøo hình
noùn trong maét ngöôøi ñöôïc xaùc ñònh theo chuaån quan
saùt cuûa CIE. Keát quaû nhaän ñöôïc laø caùc giaù trò kích
thích X, Y vaø Z. Sau cuøng, caùc giaù trò naøy ñöôïc
chuyeån ñoåi thaønh caùc ñoä maøu hay caùc toaï ñoä cuûa caùc
khoâng gian maøu khaùc (thí duï nhö CIE LAB hay CIE
LUV).
26
27
Caùc giaù trò kích thích 3 thaønh

phaàn/ Ñieåm traéng tham chieáu
Trong ño maøu, vieäc xaùc ñònh caùc giaù trò kích thích
3 thaønh phaàn töø caùc vaät phaûn xaï hoaëc phaùt xaï ñoøi hoûi
nhöõng ñieàu kieän phaûi ñöôïc chuaån hoaù tröôùc. Haàu heát
caùc ñieàu kieän ñöôïc chuaån hoaù naøy ñöôïc nhaø saûn
xuaát thieát bò ño döï kieán coá yù ñeå ngöôøi söû duïng ñöøng
quan taâm xa hôn nöõa. Tuy nhieân, trong pheùp ño maøu
cuûa vaät theå coù 3 yeáu toá thöôøng thay ñoåi vaø phaûi ñöôïc
ngöôøi söû duïng ñieàu chænh, ñoù laø: ñieåm traéng tham
chieáu, loaïi aùnh saùng vaø ngöôøi (chuû theå) quan saùt.
Thoâng thöôøng, caùc giaù trò ño maøu lieân quan tôùi ñoä
traéng tuyeät ñoái. Vì theá, vieäc caân chænh chính laø caân
chænh caùc ñôn vò ño laàn löôït theo moät ñoä traéng tuyeät
ñoái theo lyù thuyeát. Ngöôïc vôùi pheùp ño maät ñoä, giaáy
chæ ñöôïc duøng nhö ñieåm traéng tham chieáu trong
nhöõng tröôøng hôïp ngoaïi leä.
Caùc ñieàu kieän chieáu saùng chuaån

Khoâng coù aùnh saùng - khoâng coù maøu saéc. Nhöng
ñieàu naøy cuõng coù nghóa loaïi aùnh saùng ñoù aûnh höôûng
ñeán vieäc caûm nhaän maøu cuûa chuùng ta. Maøu saéc cuûa
aùnh saùng ñöôïc xaùc ñònh bôûi thaønh phaàn quang phoå
cuûa noù.
Trong töï nhieân, aùnh saùng maët trôøi, tuyø theo thôøi
tieát cuõng nhö muøa vaø töøng thôøi ñieåm trong ngaøy ñeàu
coù aûnh höôûng ñeán thaønh phaàn quang phoå aùnh saùng.
28
29
Caùc nhaø ñaïo dieãn phim hoaëc nhieáp aûnh gia thöôøng
phaûi ñôïi moät thôøi gian daøi cho ñeán khi ñieàu kieän
chieáu saùng ñaït ñöôïc nhö yù hoï.
Hôn nöõa, coù söï khaùc bieät trong thaønh phaàn quang
phoå cuûa ñeøn chieáu saùng nhaân taïo. Moät vaøi loaïi ñeøn
taïo ra aùnh saùng hôi ngaû sang ñoû trong khi loaïi ñeøn
khaùc toaû ra aùnh saùng hôi ngaû sang luïc hoaëc xanh
nhaït.
Söï phaûn xaï phoå vaø caûm nhaän maøu thay ñoåi tuyø
thuoäc vaøo ñieàu kieän chieáu saùng. Do ñoù, vieäc xaùc
ñònh caùc giaù trò kích thích 3 thaønh phaàn phaûi döïa treân
cô sôû aùnh saùng chuaån.
Theo tieâu chuaån, söï phaân boá cöôøng ñoä saùng cho
caùc loaïi aùnh saùng khaùc nhau naèm trong khoaûng giöõa
380 vaø 780 nm (caùch nhau töøng khoaûng 5 nm). Hình
minh hoaï ôû treân cho thaáy söï phaân boá phoå cho caùc
nguoàn chieáu saùng chuaån A, C, D50 vaø D65.
Caùc nguoàn chieáu saùng chuaån C, D50 vaø D65
töông ñoàng nhö aùnh saùng trung bình ban ngaøy vôùi
cöôøng ñoä böùc xaï cao nhaát ôû vuøng maøu tím. Hình
minh hoaï keá beân cho thaáy
thaønh phaàn cuûa nguoàn
saùng D65. Moät nguoàn
chieáu saùng chuaån A coù
cöôøng ñoä ñænh (cöôøng ñoä
cao nhaát) naèm trong vuøng
maøu Red thì noù ngaû ñoû
(aùnh saùng buoåi chieàu vaø
ñeøn ñieän)
30
Ngöôøi quan saùt chuaån

Caùc ñöôøng cong phoái hôïp maøu
Moãi ngöôøi coù 3 ñöôøng cong phoái hôïp maøu ñeå öôùc
löôïng caùc maøu Red, Green vaø Blue. Ñoái vôùi nhöõng
ngöôøi nhìn maøu bình thöôøng thì caùc ñöôøng cong naøy
haàu nhö gioáng nhau. Vì theá, caùc maøu chæ ñöôïc caûm
nhaän khaùc nhau taïi caùc vuøng bieân. Thí duï, vaãn coù
nhöõng maøu ñöôïc ngöôøi naøy caûm nhaän laø xanh ngaû
luïc, nhöng ngöôøi khaùc laïi cho laø luïc ngaû xanh. Ñoù laø
lyù do taïi sao, ñoái vôùi vieäc ño maøu, caàn thieát phaûi
ñònh nghóa moät caù nhaân vôùi caûm nhaän veà maøu bình
thöôøng ñöôïc xem nhö laø “ngöôøi quan saùt chuaån”.
Moät loaït caùc cuoäc thöû nghieäm toaøn dieän vôùi moät soá
löôïng lôùn cho nhöõng ngöôøi nhìn maøu bình thöôøng
ñöôïc tieán haønh vaøo naêm 1931. Treân cô sôû thöû
nghieäm naøy, caùc ñöôøng cong phoái hôïp maøu x_, y_ vaø
z_ ñöôïc xaùc ñònh vaø trôû thaønh caùc tieâu chuaån quoác
gia vaø quoác teá nhö DIN 5033 vaø ISO/ DC 12
647.Vieäc nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh cho ngöôøi quan
saùt ôû goùc 20 . Goùc quan saùt trong boái caûnh caùc tieâu
chuaån cuûa pheùp ño maøu laø goùc nhìn vaøo moät vuøng
31
maøu ñang ñöôïc quan saùt (xem hình veõ beân). Thí duï:
neáu moät vuøng maøu coù ñöôøng kính 3,5cm ñöôïc quan
saùt ôû khoaûng caùch 1m thì goùc nhìn maøu chính xaùc laø
20.
Naêm 1964, cuoäc thöû
nghieäm töông töï ñaõ ñöôïc laëp
laïi nhöng vôùi goùc quan saùt
100, vaø cuõng nhö tröôùc, caùc
keát quaû ñöôïc trôû thaønh tieâu
chuaån boå sung. Ngöôøi ta coøn
goïi goùc quan saùt 100 laø “ngöôøi
quan saùt chuaån 1964”.
Ño maøu baèng maùy ño phoå

Caùc giaù trò maøu tieâu chuaån ñöôïc tính töø ñöôøng
cong böùc xaï cuûa nguoàn saùng S(l), phaûn xaï phoå ño
ñöôïc töø moät maãu ño (l) cuõng nhö laø caùc ñöôøng cong
phoái hôïp maøu x_ (l), y_ (l) vaø z_ (l) cuûa chuaån
quan saùt.
Daáu l ñeå giöõa 2 daáu ngoaëc ñôn cho thaáy raèng vieäc
tính toaùn phuï thuoäc vaøo böôùc soùng l cuûa aùnh saùng
(vd: trong böôùc soùng giöõa khoaûng 400-700 nm, caùch
khoaûng 5 nm). Trong böôùc ñaàu tieân cuûa vieäc tính
toaùn, caùc giaù trò cuûa haøm böùc xaï cuûa nguoàn chieáu
saùng chuaån S(l) ñöôïc nhaân vôùi giaù trò phoå phaûn xaï
b(l) cuûa maãu ño cho moãi böôùc soùng. Keát quaû laø coù
ñöôøng cong môùi - ñöôøng cong kích thích maøu j(l).
32
ÔÛ böôùc thöù hai, caùc giaù trò töø ñöôøng cong kích
thích maøu ñöôïc nhaân vôùi caùc giaù trò töø ñöôøng cong
phoái hôïp maøu x_ (l), y_ (l) vaø z_ (l). Keát quaû cho
ra 3 ñöôøng cong môùi.
Cuoái cuøng, baèng pheùp tích phaân vaø nhaân vôùi caùc
thoâng soá ñöôïc chuaån hoaù, caùc giaù trò kích thích 3
thaønh phaàn X, Y, Z ñöôïc tính töø caùc vuøng naèm trong
ñöôøng cong baèng pheùp tích phaân khieán noù coù khaû
naêng moâ taû maøu ño moät caùch chính xaùc.
33
Khoaûng sai bieät maøu ∆E

Khoaûng sai bieät maøu laø pheùp ño khoaûng caùch giöõa
hai vò trí maøu trong khoâng gian maøu (thí duï giöõa maøu
treân baøi maãu vaø maøu treân tôø in).
Khoâng gian maøu CIE ñaõ ñöôïc giaûi thích trong
chöông “Caùc heä thoáng phaân loaïi maøu”. Nhöng khoâng
gian maøu naøy coù moät nhöôïc ñieåm chuû yeáu, ñoù laø:
khoâng phaûi taát caû caùc maøu ñöôïc caûm nhaän bôûi maét
ngöôøi taïi caùc vò trí khaùc nhau ñeàu coù ñoä khaùc bieät
töông öùng vôùi vieäc caûm nhaän.
MacAdam, moät ngöôøi Myõ ñaõ nghieân cöùu söï kieän
naøy trong moät loaït caùc thöû nghieäm. OÂng ñaõ phaân tích
vaø minh hoaï caùc keát quaû theo hình sau. Hình veõ cho
thaáy caùi goïi laø hình elip MacAdam ñöôïc phoùng ñaïi
gaáp 10 laàn. Vì khoâng gian maøu CIE laø khoâng gian
maøu 3 chieàu neân hình elip thöïc söï laø caùc khoái elip.
Kích thöôùc cuûa caùc khoái elip naøy laø moät söï ño ñaïc töø
ngöôõng caûm nhaän cuûa caùc ñoä leäch maøu (moãi khoái
elip ñöôïc nhìn töø taâm vaø cho töøng toâng maøu rieâng
bieät).
Heä thoáng naøy khoâng ñöôïc söû duïng trong thöïc teá
ñeå öôùc löôïng khoaûng sai bieät maøu vì noù nguï yù raèng
caùc dung sai coù theå chaáp nhaän ñöôïc ñeàu khaùc nhau
giöõa caùc toâng maøu. Ñeå vieäc tính toaùn khoaûng sai bieät
maøu ñaùng tin caäy hôn, caàn phaûi coù moät khoâng gian
maøu, trong ñoù nhöõng söï khaùc bieät veà maøu ñöôïc caûm
nhaän nhö nhau ñeàu coù cuøng moät trò soá nhö nhau. CIE
LAB vaø CIE LUV laø hai heä thoáng coù öu ñieåm nhö
34
theá. Chuùng ñöôïc phaùt trieån baèng caùch chuyeån ñoåi

toaùn hoïc töø khoâng gian maøu CIE.
Thoâng qua söï chuyeån ñoåi naøy, caùc khoái elip
MacAdam vôùi caùc kích thöôùc khaùc nhau ñöôïc aùnh xaï
leân caùc khoái caàu coù kích thöôùc gioáng nhö nhau. Baèng
caùch naøy, maét ngöôøi caûm nhaän söï sai bieät maøu cho
taát caû caùc maøu nhö nhau.
35
Vaøo naêm 1976, caùc khoâng gian maøu CIE LAB vaø
CIE LUV- caùc khoâng gian maøu söû duïng thoâng duïng
nhaát trong ngaønh in ñöôïc tieâu chuaån hoaù quoác teá.
Hình minh hoaï cho thaáy caùc vò trí cuûa caùc truïc a*
vaø b* cuûa khoâng gian maøu CIE LAB trong baûng maøu
xy.
Caùc khoâng gian maøu khaùc nhö heä thoáng CMC vaø
khoâng gian maøu Munsell cuõng ñöôïc söû duïng taïi Myõ.
36
Khoâng gian maøu CIE LAB

Khoâng gian maøu CIE LAB ñöôïc söû
duïng nhieàu nhaát cho vieäc ño maøu
vaät theå (möïc in), thí duï, ñeå pha
moät coâng thöùc möïc hay kieåm tra
chaát löôïng in. Caùc toâng maøu vaø
ñoä baõo hoaø maøu ñöôïc veõ treân
caùc truïc a* vaø b*. Truïc a chaïy
töø -a* (Green) ñeán +a* (Red) vaø
truïc b chaïy töø -b* (Blue) ñeán +b*
(Yellow). Truïc ñoä saùng L* coù giaù trò
töø 0 (ñen ôû ñaùy) ñeán 100 (traéng ôû ñænh).
Hình minh hoaï döôùi ñaây chæ ra khoâng gian maøu
CIE LAB duøng ñeå ño maøu caùc vaät theå. Vì noù laø keát
quaû cuûa quaù trình chuyeån ñoåi neân hình daïng cuûa noù
khaùc vôùi khoâng gian maøu CIE. Cuõng vaäy, hình daïng
cuûa moãi giaù trò ñoä saùng thay ñoåi vôùi L*.
37
Trong hình minh hoaï, maët caét ngang qua khoâng

gian maøu CIE LAB cho thaáy caùc maøu cuûa vaät theå coù
giaù trò ñoä saùng L* = 50. Vuøng maøu Green ñöôïc thu
heïp laïi vaø vuøng maøu Blue ñöôïc thaáy roõ hôn.
Nhöõng sai bieät maøu ñöôïc tính baèng

caùch söû duïng coâng thöùc sau:
∆ L* = L*act - L*ref
∆ a* = a*act - a*ref
∆ b* = b*act - b*ref
∆ E*ab = ∆ L*2 + ∆ a*2 + ∆ b*2
Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi söû duïng trong thöïc teá,

giaûn ñoà naøy raát caàn thieát.
Ví duï: Maøu tham chieáu Maøu ño ñöôïc.

ñaõ bieát giaù trò.
L* 70.0 75.3
a* 55.0 51.2
b* 54.0 48.4
L* = 75.3 coù nghóa laø moät maøu saùng naèm giöõa

vaøng vaø ñoû côø coù giaù trò a* = 51.2 vaø b* = 48.4. Vì leõ
ñoù, ta coù theå ñoaùn ñaây laø moät maøu cam saùng.
38
Maøu tham chieáu: laø maøu ñöôïc choïn ñeå laøm chuaån hay
maøu caàn phaûi phuïc cheá laïi.
Keát quaû: Maøu tham chieáu vaø maøu ño coù vò trí

khaùc nhau treân khoâng gian maøu neân maøu cuûa chuùng
khaùc nhau.
Keát quaû tính ñöôïc:
∆ L* = 75.3 - 70.0 = 5.3

∆ a* = 51.2 - 55.0 = - 3.8
∆ b* = 48.4 - 54.0 = - 5.6
∆ E*ab = 5.32 + (- 3.8)2 + (-5.6)2 = 8.6
39
Söï khaùc bieät veà vò trí maøu coù theå ñöôïc phaân loaïi
nhö sau:
∆ E naèm giöõa 0 vaø 1 Thoâng thöôøng söï khaùc bieät
naøy khoâng theå caûm nhaän
ñöôïc.
∆ E naèm giöõa 1 vaø 2 Khaùc bieät raát nhoû, chæ caûm
nhaän ñöôïc bôûi ngöôøi coù
kinh nghieäm.
∆ E naèm giöõa 2 vaø 3.5 Khaùc bieät töông ñoái, coù theå
caûm nhaän ñöôïc bôûi ngöôøi
khoâng coù kinh nghieäm.
∆ E naèm giöõa 3.5 vaø 5 Khaùc bieät lôùn.
∆ E lôùn hôn 5 Khaùc bieät raát lôùn.
Vì vieäc chuyeån ñoåi khoâng tuyeán tính neân caùc quy

luaät cuûa khoâng gian maøu CIE khoâng aùp duïng ñöôïc
cho khoâng gian maøu CIE LAB.
Khoâng gian maøu CIE LUV
Khoâng gian maøu CIE LUV
cuõng ñöôïc taïo thaønh qua söï
chuyeån ñoåi töø khoâng gian
maøu CIE nhöng söû duïng
coâng thöùc chuyeån ñoåi
khaùc. Ba truïc toïa ñoä
ñöôïc xaùc ñònh bôûi caùc
giaù trò L*, u* vaø v*.
40
Vì khoâng gian maøu CIE LUV vaø CIE LAB laø keát
quaû cuûa söï chuyeån ñoåi khaùc nhau neân chuùng coù hình
daïng khaùc nhau. Caû hai khoâng gian naøy ñeàu ñöôïc
duøng ñeå ño maøu cuûa vaät theå.
Hình minh hoaï döôùi ñaây cho thaáy, maët caét ngang
qua khoâng gian maøu CIE LUV cho caùc maøu cuûa vaät
theå coù ñoä saùng L* = 50 . Vuøng maøu Green treân khoâng
gian maøu CIE LUV ñöôïc ñònh vò gaàn taâm hôn so vôùi
khoâng gian maøu CIE LAB, hôn nöõa, vuøng maøu Blue
cuõng roäng hôn.
Khoâng gian maøu CIE LUV thöôøng ñöôïc duøng cho

vieäc ñaùnh giaù maøu treân maøn hình (thí duï nhö treân
maùy queùt hay maùy tính). Öu ñieåm cuûa noù laø coù söï
chuyeån ñoåi tuyeán tính ñeå taát caû caùc tính caân ñoái cuûa
khoâng gian maøu CIE ñöôïc giöõ nguyeân khoâng ñoåi
(khaùc vôùi khoâng gian maøu CIE LAB).
41
Khoâng gian maøu CIE LCH

Thuaät ngöõ CIE LCH ñöôïc söû duïng khi toaï ñoä cöïc
C (khoaûng caùch so vôùi taâm) vaø goùc toâng maøu h ñöôïc
duøng thay cho caùc truïc toaï ñoä Cartesian a, b hay u, v
trong khoâng gian maøu CIE LAB hay CIE LUV.
Khoâng gian maøu CIE LCH laø khoâng gian maøu boå
sung.
Ñoä saùng L* giöõ nguyeân khoâng ñoåi.
Cöôøng ñoä maøu C*ab ñöôïc tính bôûi coâng thöùc:

C*ab = a*2 + b*2.
Goùc toâng maøu h*ab ñöôïc tính bôûi coâng thöùc:

( )
h = arctan a* .
b*
Ñoái vôùi khoâng gian maøu CIE LUV vieäc tính toaùn
cuõng töông töï.
Vò trí maøu thöïc:

L*=75.3
C*=70.5
h*=43.40.
42
Heä CMC
CMC laø moät caùch öôùc löôïng söï khaùc bieät vò trí
maøu treân khoâng gian maøu CIE LAB, ñöôïc phaùt trieån
taïi Anh naêm 1988 bôûi Uyû Ban Ño Ñaïc Maøu Saéc cuûa
Hieäp Hoäi Caùc Nhaø Cheá Taïo Maøu Vaø Thuoác Nhuoäm.
Noù khoâng moâ taû söï caûm nhaän khaùc bieät maøu (nhö
CIE LAB hay CIE LUV).
Thoâng thöôøng söï thay ñoåi maøu gaàn truïc ñoä saùng
ñöôïc caûm nhaän nhieàu hôn söï thay ñoåi veà ñoä baõo hoaø
maøu. Hôn nöõa, söï khaùc bieät ñoä baõo hoøa maøu deã daøng
ñöôïc chaáp nhaän hôn laø goùc toâng maøu.
Hình veõ cho thaáy nguyeân lyù ñaùnh giaù maøu CMC
cho caùc vò trí maøu khaùc nhau trong khoâng gian maøu
CIELAB. Moãi hình elip chæ ra caùc vò trí vôùi söï khaùc
bieät maøu khoâng ñoåi phuø hôïp vôùi coâng thöùc CMC. Ta
coù theå thaáy roõ raøng laø caùc hình elip (khoaûng dung sai
trong khoâng gian maøu CMC) trong vuøng khoâng gian
maøu nhoû hôn so vôùi hình elip taïi vuøng coù ñoä baõo hoaø
cao. Theâm vaøo ñoù hình daïng cuûa chuùng ñöôïc thieát
laäp sao cho goùc toâng maøu nhoû hôn ôû ñoä baõo hoaø
maøu. Caùc hình elip cuõng coù khaû naêng ñöôïc ñieàu
chænh rieâng reõ giöõa söï khaùc bieät ñoä saùng vaø toâng
maøu. Söï ñieàu chænh naøy ñöôïc thöïc hieän bôûi hai heä soá
l vaø c. (l laø heä soá ño ñoä saùng vaø c laø heä soá ño löôøng
toâng maøu thöôøng = 1). Ngaønh coâng nghieäp deät
thöôøng duøng tyû leä l : c = 2 : 1 ñieàu naøy coù nghóa laø
söï bieán ñoåi gaáp ñoâi veà ñoä saùng seõ ñöôïc chaáp nhaän
nhö ñoä bieán ñoåi veà toâng maøu.
43
Tyû leä naøy coù theå ñaùp öùng ñöôïc caùc nhu caàu öùng
duïng ñang ñöôïc baøn luaän. Vì vaäy caùc giaù trò veà söï
khaùc bieät vò trí maøu coù yù nghóa vaø coù theå so saùnh
ñöôïc chæ trong moái lieân heä vôùi caùc heä soá ño löôøng.
44
Heâï Munsell
Munsell ñaõ phaùt trieån
moät heä thoáng phaân loaïi
maøu vôùi khoaûng caùch veà söï
khaùc bieät maøu ñeàu nhau
vaøo naêm 1905. Trong heä
thoáng naøy caùc maøu ñöôïc
saép xeáp theo toâng maøu, ñoä
saùng vaø ñoä baõo hoøa maøu.
Caùc toâng maøu cô baûn laø
Red, Yellow, Green, Blue
vaø Purple (ñoû tía). Heä
thoáng ñöôïc phaùt haønh vaøo
naêm 1915 döôùi daïng “Saùch maøu Munsell” cho 40
toâng maøu, aùnh saùng loaïi C vaø maãu in treân giaáy saùng
vaø boùng môø.
Naêm toâng maøu cô baûn laïi ñöôïc chia nhoû ra thaønh
100 toâng, moãi toâng coù 16 ñoä baõo hoaø maøu vaø 10 möùc
ñoä saùng. Hình minh hoaï cho thaáy moät maët caét 40
toâng maøu. Keát quaû cho ra moät khoâng gian maøu
khoâng bình thöôøng, vì ñoái vôùi moät soá maøu vaø giaù trò
ñoä saùng khoâng bao truøm taát caû moïi vuøng ño maøu.
Toaï ñoä maøu Munsell khoâng theå chuyeån sang toaï
ñoä maøu CIE.
Caùc heä thoáng phaân loaïi maøu sau naøy laø caùc theû
maøu DIN (DIN 6164). Heä Maøu Töï Nhieân NCS, heä
maøu cuûa Hieäp Hoäi Quang Hoïc Hoa Kyø OSA vaø heä
maøu thieát keá RAL (RAL-DS).
45
Phöông phaùp kích thích

ba thaønh phaàn maøu
Caáu taïo cuûa caùc maùy ño kích thích 3 thaønh phaàn
maøu gioáng vôùi caáu taïo cuûa maùy ño maät ñoä. Thay vì
duøng 3 kính loïc maøu Red, Green, Blue vaø kính loïc
thò giaùc ñeå loïc maøu ñen nhö maùy ño maät ñoä ngöôøi ta
phoái hôïp nhieàu kính loïc ñeå moâ phoûng 3 ñöôøng cong
phoái hôïp maøu x_, y_, z_.
Tuy nhieân caùc maùy ño maøu theo phöông phaùp
kích thích 3 thaønh phaàn maøu coù ñoä chính xaùc tuyeät
ñoái thaáp hôn maùy ño phoå vì caùc ñöôøng cong phoái hôïp
maøu coù theå ñöôïc moâ phoûng chính xaùc hay khoâng coøn
46
tuyø thuoäc vaø söï chieáu saùng chuaån. Tuy nhieân, chuùng
thích hôïp cho vieäc ñaùnh giaù söï sai bieät maøu vì trong
tröôøng hôïp naøy caùc giaù trò tuyeät ñoái khoâng caàn thieát
phaûi coù ñoä chính xaùc.
Theâm vaøo ñoù, caùc thieát bò duøng ñeå cheá taïo maùy
ño theo phöông phaùp kích thích 3 thaønh phaàn maøu reû
hôn nhieàu so vôùi maùy ño phoå.
Vuøng ño ñöôïc chieáu saùng vôùi ñeøn coù caùc thaønh
phaàn quang phoå gioáng nhö aùnh saùng chuaån. Trong ví
duï döôùi ñaây cuûa chuùng ta, maøu Cyan ñang ñöôïc ño.
Phoå phaûn xaï ñöôïc ño baèng vieäc phoái troän 3 kính
loïc khaùc nhau vaø giaù trò kích thích X ñöôïc ño vôùi
kính loïc Red, Y vôùi kính loïc Green vaø Z vôùi kính loïc
Blue.
Nguyeân taéc ño cuûa maùy ño maøu kích thích

ba thaønh phaàn.
47
Sau khi ño caùc giaù trò kích thích coù theå ñöôïc
chuyeån ñoåi sang khoâng gian maøu (CIELAB hay
CIELUV) ñeå coù theå ñaùnh giaù söï khaùc bieät maøu.
Ño maøu phoå
Trong tieán trình ño maøu phoå toaøn boä quang phoå
thaáy ñöôïc töø 380 ñeán 780nm ñeàu ñöôïc ño. AÙnh saùng
phaûn xaï töø lôùp möïc in ñöôïc taùch thaønh caùc thaønh
phaàn phoå baèng moät thieát bò nhieãu xaï vaø ñöôïc ño
baèng moät loaït caùc boä caûm bieán.
Tuyø thuoäc vaøo ñoä chính xaùc yeâu caàu maø söï ñoàng
nhaát cuûa aùnh saùng chieáu tôùi ñöôïc ño theo töøng
khoaûng 1 nm, 5 nm hay 10 nm. Caùc giaù trò kích thích
X, Y, Z ñöôïc tính töø caùc phoå phaûn xaï ñöôïc ño. Ñeå
tính toaùn, caùc ñöôøng cong phoái hôïp maøu seõ ñöôïc löu
trong maùy tính. Vì nhöõng ñöôøng cong naøy ñöôïc moâ
phoûng bôûi caùc kính loïc neân ñoä chính xaùc tuyeät ñoái
cuûa maùy ño phoå raát cao. Tuy nhieân, chuùng ñaét hôn
nhieàu so vôùi caùc maùy ño theo phöông phaùp kích thích
3 thaønh phaàn.
Ngoaøi ñoä chính xaùc tuyeät ñoái cao, moät öu ñieåm
lôùn cuûa phöông phaùp ño maøu phoå laø noù coù theå ñoïc
ñöôïc caùc giaù trò kích thích theo taát caû caùc loaïi nguoàn
saùng vaø taát caû caùc chuaån quan saùt neáu caùc giaù trò ñoù
ñöôïc löu trong maùy tính. Hôn theá nöõa chuùng coù theå
tính maät ñoä maøu cho taát caû caùc tieâu chuaån kính loïc.
Cho ñeán nay phöông phaùp ño phoå ñaõ döôïc aùp
duïng nhieàu trong ngaønh coâng nghieäp cheá taïo möïc in.
48
Trong quaù trình nghieàn möïc, caùc nhaø saûn xuaát

möïc phaûi tuaân thuû nghieâm ngaët theo caùc maãu maøu
cho tröôùc. Ñieàu naøy raát quan troïng trong tröôøng hôïp
möïc in ñaõ ñöôïc tieâu chuaån hoaù. Trong nhöõng tröôøng
hôïp nhö theá caùc maãu möïc phaûi ñöôïc ño baèng maùy ño
phoå vaø tyû leä phoái troän caùc loaïi möïc in ñöôïc tính toaùn
treân maùy tính qua chöông trình tính toaùn tæ leä möïc
pha troän.
Tröôùc ñaây trong caùc nhaø in ngöôøi ta khoâng theå
khai thaùc toái öu maùy ño phoå bôûi vì chuùng quaù ñaét vaø
coàng keành cuõng nhö khoâng theå söû duïng chuùng moät
caùch tröïc tieáp cho caùc maøu cô baûn. Vì leõ ñoù chuùng
chæ ñöôïc söû duïng ñeå ño caùc maøu ñaëc bieät vaø kieåm tra
nguyeân vaät lieäu (thí duï giaáy vaø möïc in) vaø ngöôøi ta
ñaõ khoâng quan taâm söû duïng chuùng trong vieäc kieåm
soaùt chaát löôïng in.
Nguyeân lyù ño cuûa boä phaän kieåm

tra chaát löôïng phoå CPC 21 cuûa
Heidelberg
Taïi Drupa naêm 1990, haõng Heidelberg laø nhaø saûn
xuaát ñaàu tieân vaø duy nhaát giôùi thieäu moät boä phaän ño
phoå cho maùy in offset: CPC 21, boä phaän naøy ñöôïc
noái tröïc tieáp vôùi caùc maùy in offset qua boä phaän kieåm
tra maøu töï ñoäng töø xa CPC 1.
Trong quaù trình ño, moät ñaàu ño seõ queùt qua daûi
kieåm tra maøu ñeå ño phoå cuûa taát caû caùc phaàn töû kieåm
tra, caùc nguoàn saùng treân chuaån A, C, D50 hay D65 vaø
49
caùc chuaån quan saùt 1931 vaø 1964 coù theå ñöôïc söû
duïng.
Nguyeân lyù ño cuûa boä CPC 21 ñöôïc moâ taû trong
hình veõ döôùi ñaây.
Tröôùc tieân, nguoàn saùng ñöôïc chieáu tôùi maãu in qua

göông phaûn xaï hình caàu ôû goùc tôùi 450. AÙnh saùng
phaûn xaï taïi goùc 00 höôùng ñeán göông chuyeån höôùng
roài ñi qua moät sôïi caùp quang daãn saùng töø ñaàu ño ñeán
maùy ño phoå. Taïi ñoù aùnh saùng phaûn xaï töø maãu ño
ñöôïc taùch thaønh caùc maøu phoå baèng moät boä phaän
nhieãu xaï aùnh saùng hoaït ñoäng nhö moät laêng kính.
Caùc diod quang seõ ño söï phaân boå böùc xaï treân toaøn
boä daûi quang phoå thaáy ñöôïc (töø 380 ñeán 730nm) vaø
50
gôûi keát quaû ñeán maùy tính theo pheùp ño maøu. Keát quaû
ñöa ra duôùi daïng caùc giaù trò kích thích X, Y, Z vaø caùc
truïc toaï ñoä maøu x, y vaø Y.
Caùc giaù trò coù theå ñöôïc ñoåi qua caùc khoâng gian
maøu CIELAB hay CIELUV. Sau khi caùc giaù trò ño
ñöôïc töø maãu in ñöôïc so saùnh vôùi caùc giaù trò tham
chieáu ñaõ ñöôïc thieát laäp töø tröôùc (ñeå kieåm tra xem
khoaûng dung sai DE coù phuø hôïp khoâng), caùc yeâu caàu
söûa ñoåi seõ ñöôïc chuyeån qua CPC 1 ñeå noù truyeàn tín
hieäu ñeán caùc loâ caáp möïc cuûa caùc boä phaän in ñeå
chuùng tieán haønh ñieàu chænh ngay laäp töùc.
Caùc daûi kieåm tra maøu vaø in thöû

Caùc daûi kieåm tra in thöû
Caùc tôø in thöû khoâng qua in thöû treân maùy in offset
ngaøy caøng ñöôïc söû duïng nhieàu, vì chuùng reû hôn vaø
coù theå taïo ra nhanh hôn caùc tôø in thöû baèng maùy in
offset. Coù nhieàu phöông phaùp in thöû khaùc nhau, taát
caû caùc phöông phaùp naøy ñeàu khoâng duøng möïc in off-
set. Tuy nhieân, caùc chaát taïo maøu duøng in thöû (thí duï
nhö boät hoaëc möïc nöôùc) vaø möïc in offset khaùc nhau
veà thaønh phaàn.
Haõng Heidelberg ñaõ phaùt trieån moät daûi kieåm tra
in thöû ñaëc bieät (xem hình veõ döôùi ñaây).
51
Daûi kieåm tra naøy coù caùc oâ vuoâng toâng nguyeân

maøu Ñen, Cyan, Magenta vaø Yellow, coäng vôùi caùc oâ
taàng thöù 70% cho moãi maøu, caùc oâ kieåm tra vieäc
truyeàn möïc vaø caùc oâ xaùm goàm coù 70% Cyan, 60%
Magenta vaø 60% Vaøng. Theâm vaøo ñoù coøn coù caùc
phaàn töû giao dieän giuùp cho vieäc ñoïc töï ñoäng caùc giaù
trò tham chieáu trong CPC 21. Khi caùc phaàn töû naøy
ñöôïc boá trí vöøa khôùp, taát caû caùc phaàn töû kieåm tra seõ
ñöôïc ghi nhaän. Treân cô sôû naøy, caùc giaù trò ñöôïc ño coù
theå ñöôïc löu tröõ nhö caùc giaù trò tham chieáu.
Caùc daûi kieåm tra maøu
Daûi kieåm tra maøu cho vieäc ño ñaïc ñaëc bieät vôùi
CPC21 cuõng ñöôïc phaùt trieån bôûi haõng Heidelberg vaø
bao goàm caùc phaàn töû ño kieåm tra in thöû (ngoaïi tröø
caùc phaàn töû giao dieän). Theâm vaøo ñoù caùc phaàn töû ño
kieåm tra vieäc phôi baûn cho vieäc phôi baûn chuaån cuõng
coù saün.
Haõng Heidelberg cung caáp 3 daõi kieåm tra maøu
khaùc nhau: daûi kieåm tra in loaïi 4GS (goàm caùc oâ kieåm
tra xaùm vaø caùc oâ toâng nguyeân) cho in 4 maøu, daûi
kieåm tra loaïi 6GS cho in 5 vaø 6 maøu vaø daûi kieåm tra
loaïi 8GS cho in 7 vaø 8 maøu.
Döõ lieäu veà caùc daûi kieåm tra maøu vaø kieåm tra in
naøy cuûa caùc boä phaän ño maät ñoä cuõ hôn loaïi CPC 2-
01 ñöôïc löu tröõ trong CPC 21.
Ngöôøi söû duïng cuõng coù theå naïp caùc daûi kieåm tra
in boå sung baèng phöông phaùp thuû coâng.
52
Kieåm soaùt möïc vôùi CPC 21 cuûa

Heidelberg
CPC 21 cho pheùp 3 daïng kieåm tra möïc:
§ Kieåm soaùt vieäc ño maøu treân cô sôû caùc oâ xaùm.
§ Kieåm soaùt vieäc ño maøu treân cô sôû caùc oâ maøu
toâng nguyeân hoaëc oâ taàng thöù.
§ Kieåm soaùt vieäc ño maät ñoä treân cô sôû caùc oâ maøu
toâng nguyeân vaø oâ taàng thöù.
Kieåm soaùt maøu qua caùc oâ xaùm
Vieäc caân baèng maøu laø tieâu chuaån quyeát ñònh ñeán
caûm nhaän quang hoïc cuûa moät hình aûnh in. Caùc loãi veà
caân baèng maøu coù theå thaáy roõ raøng ôû caùc oâ xaùm. Vì
leõ ñoù ta coù theå söû duïng caùc oâ xaùm laøm cô sôû ñieàu
chænh pheùp ño cuõng nhö ñeå kieåm tra vaø theo doõi tính
oån ñònh cuûa quaù trình in. Caùc pheùp ño maøu thöïc söï
thích hôïp cho vieäc naøy neân caùc möïc in Cyan,
Magenta, Vaøng neân ñöôïc kieåm tra theo pheùp ño maøu
treân cô sôû caùc oâ xaùm (neáu coù theå ñöôïc neân duøng caùc
toâng 3/4).
Caùc tieâu chuaån trong nhaø in laãn caùc giaù trò töø daûi
kieåm tra in thöû coù theå ñöôïc söû duïng nhö caùc giaù trò
tham chieáu.
53
Hình treân cho thaáy maøn hình hieån thò cuûa CPC 21.
Toaï ñoä cuûa maøu tham chieáu ñöôïc hieän ra treân maët
phaúng toaï ñoä a-b ôû goùc treân beân traùi.
Trong ví duï cuûa chuùng ta noù ñöôïc ñònh vò ôû taâm
töùc laø naèm treân truïc saùng. Voøng troøn lôùn ôû giöõa maøn
hình cho thaáy vuøng xung quanh toaï ñoä maøu tham
chieáu ñöôïc phoùng lôùn. Ba voøng troøn ñaùnh daáu ñöôøng
bieân cuûa 3 khoaûng dung sai ∆E gaàn, trung bình vaø
roäng. Truïc ñoä saùng ñöôïc ñaët gaàn meùp beân phaûi cuûa
maøn hình cuõng töông öùng vôùi toaï ñoä maøu tham chieáu
vaø ôû ñaây 3 khoaûng dung sai cuõng ñöôïc ñaùnh daáu.
Moãi moät daáu thaäp ñaùnh daáu vò trí cuûa caùc vuøng maøu
leäch veà phía Yellow - Green vaø saùng hôn.
Neáu söï sai leäch lôùn hôn khoaûng dung sai ∆E cho
pheùp caùc boä phaän xöû lyù seõ töï ñoäng tính toaùn vieäc
54
chænh söûa caàn thieát cho maøu Cyan, Magenta vaø

Yellow. Theâm vaøo vieäc ño phoå ôû oâ xaùm, vieäc ño phoå
ôû caùc oâ kieåm tra maøu Cyan, Magenta vaø Yellow cuõng
nhö caùc trò soá phoå ñoïc ñöôïc cuûa caùc oâ choàng maøu
toâng nguyeân cuõng ñöôïc tính toaùn. Theo caùch naøy, taát
caû caùc yeáu toá lieân quan cuõng phaûi caân nhaéc kyõ
löôõng. Vieäc chænh söûa treân maùy in seõ ñöôïc thöïc hieän
töï ñoäng qua boä phaän kieåm soaùt CPC 1.
Kieåm soaùt maøu vôùi caùc oâ toâng nguyeân
Vieäc kieåm tra caùc maøu toâng nguyeân noùi chung
thích hôïp hôn cho maøu ñen vaø caùc maøu ñaëc bieät.
Maøu ñen chuû yeáu aûnh höôûng ñeán ñoä saùng. Vì maét
ngöôøi coù khuynh höôùng nhaïy vôùi caùc bieán ñoåi veà ñoä
saùng hôn laø veà maøu, maøu ñen coù theå ñöôïc kieåm tra
treân cô sôû caùc oâ toâng nguyeân. Kinh nghieäm cho thaáy
raèng aûnh höôûng cuûa maøu ñen leân vieäc caân baèng maøu
caàn thieát phaûi ñöôïc löu yù ñeán.
Caùc maøu in boå sung ña soá ñöôïc in rieâng bieät vaø in
neàn toâng nguyeân neân coù theå caûm nhaän vaø chænh söûa
ñeå theo doõi noù treân cô sôû caùc oâ toâng nguyeân.
Nhöng ôû caùc oâ kieåm tra toâng nguyeân vieäc ño phoå
vaø tính toaùn maøu coù nhieàu öu ñieåm hôn so vôùi kieåm
tra baèng vieäc ño maät ñoä: noù coù theå xaùc ñònh moät caùch
chính xaùc caùc toâng maøu chuaån coù ñaït ñöôïc hay
khoâng. Hôn theá nöõa caùc toaï ñoä maøu tham chieáu coù
theå ñöôïc naïp vaøo döôùi daïng trò soá hay baèng vieäc ño
caùc maãu. Ñieàu naøy khoâng theå thöïc hieän ñöôïc baèng
vieäc ño maät ñoä maøu.
55
Sau laàn ño ñaàu tieân CPC 21 cho bieát caùc toaï ñoä
maøu tham chieáu coù theå ñaït ñöôïc vôùi moät maøu maãu
hay khoâng. Neáu khoâng, söï khaùc bieät toaï ñoä maøu coù
theå xaûy ra ∆Ep seõ ñöôïc thoâng baùo.
Hình treân cho thaáy maøn hình cuûa CPC 21 khi kieåm
tra caùc oâ toâng nguyeân. Ôû phía treân beân traùi laø toaï ñoä
maøu tham chieáu treân maët phaúng toaï ñoä a-b, voøng
troøn ôû giöõa maøn hình laø vuøng phoùng lôùn cho thaáy caùc
toaï ñoä maøu toát nhaát seõ ñaït ñöôïc vôùi dung sai nhoû
nhaát ∆Epossible so vôùi toaï ñoä maøu tham chieáu.
Toaï ñoä cuûa maøu tham chieáu theo lyù thuyeát ñöôïc
ñaùnh daáu bôûi moät voøng troøn (Trong thí duï treân truïc
Red naèm thaúng goùc vôùi truïc Yellow).
56
Neáu coù caùc ñoä leäch vöôït ra ngoaøi khoaûng dung sai
cho pheùp caùc ñieàu chænh caàn thieát seõ ñöôïc tính toaùn
laïi baèng maùy tính.
Caùc soá lieäu phoå cuûa caùc oâ maøu toâng nguyeân ñôn
hay caùc oâ maøu taàng thöù ñôn ñöôïc duøng ñeå tính toaùn.
Kieåm soaùt maät ñoä toâng nguyeân
Theâm vaøo caùc döõ lieäu maøu, caùc maùy ño phoå cuõng
coù theå thieát laäp caùc giaù trò maät ñoä cho baát kyø kính loïc
maøu naøo. Ñeå hoã trôï cho ngöôøi söû duïng, boä phaän CPC
21 cuûa Heidelberg cuõng cung caáp caùc giaù trò maät ñoä
maøu ñoäc laäp vôùi caùc loaïi hình kieåm tra.
Ñaëc bieät ñoái vôùi caùc leänh taùi baûn, caùc giaù trò tham
chieáu maät ñoä maøu ñaõ ñöôïc tính toaùn roài thì vieäc
kieåm soaùt maät ñoä toâng nguyeân cuõng ñöôïc söû duïng.
57
58
Caùc ñaëc tröng in vaø caùc thuoäc tính
Chöông 3
CAÙC ÑAËC TRÖNG IN &
THUOÄC TÍNH CUÛA CHUÙNG
100
75%
75
50
25
20%
Gray
59
Caùc ñaëc tröng in

Ñoái vôùi cheá baûn, caùc ñaëc tröng in coù theå ñöôïc
ñònh nghóa laø " caùc aûnh höôûng ñöôïc keát hôïp cuûa moät
soá caùc ñaëc tröng caàn phaûi ñöôïc buø tröø khi taïo ra caùc
baûn taùch maøu".
Trong quaù trình cheá baûn, caùc ñaëc tröng in xaùc ñònh
söï caân chænh maùy queùt vaø thöôøng ñöôïc xaùc ñònh theo
caùc döõ lieäu veà maät ñoä tôø in vaø caân baèng xaùm.
Ñoái vôùi quaù trình in, caùc ñaëc tröng in ñöôïc ñònh
nghóa laø : " taäp hôïp caùc ñaëc tröng coù aûnh höôûng ñeán
phuïc cheá in vaø aûnh höôûng ñeán söï chính xaùc giöõa tôø
in thöû vaø tôø in thaät cuõng nhö giöõa caùc tôø in trong moät
laàn in hay giöõa nhieàu laàn taùi baûn"
Caùc thuoäc tính cuûa caùc ñaëc tröng in

Coù nhieàu yeáu toá bieán ñoåi gaây ra söï khaùc bieät giöõa
tôø in thöû vaø tôø in thaät, giöõa caùc tôø in trong moät laàn
in vaø giöõa caùc laàn in. Caùc yeáu toá naøy coù theå ñöôïc
phaân thaønh caùc thuoäc tính cô baûn nhö sau:
Beà maët tôø in
Maøu möïc cô baûn (toâng maøu, maät ñoä)
Söï truyeàn toâng (gia taêng taàng thöù)
Maøu möïc sô caáp (söï nhaän möïc, thöù töï in
choàng maøu)
Caân baèng xaùm.
Maëc duø caùc thuoäc tính naøy ñöôïc lieät keâ nhö nhöõng
thuoäc tính rieâng leû nhöng chuùng khoâng theå taùch rôøi
60
nhau maø trong thöïc teá chuùng coù aûnh höôûng qua laïi
laãn nhau. Tuy nhieân chuùng ta caàn phaûi ño caùc thuoäc
tính naøy moät caùch rieâng bieät ñeå coù theå xem xeùt aûnh
höôûng cuûa chuùng ñeán söï bieán ñoåi toång theå.
Beà maët tôø in.

Beà maët tôø in coù aûnh höôûng quan troïng ñeán caùc
ñaëc tröng in xeùt caû veà yeáu toá thò giaùc laãn caùc thuoäc
tính ño ñöôïc treân tôø in. Phaàn lôùn caùc kyõ thuaät vieân
ngaønh in ñeàu traûi qua caùc khoù khaên khi coá gaéng in
cho gioáng baøi in thöû (ñaõ ñöôïc in treân giaáy traùng
phaán) vôùi giaáy in thaät laø giaáy khoâng traùng phaán. Caùc
aûnh höôûng cuûa beà maët tôø in coù theå ñöôïc thaáy roõ raøng
khi ño maät ñoä cuûa caùc loaïi giaáy khaùc nhau.
Nhöõng söï khaùc bieät naøy cho thaáy nhöõng khoù khaên
khi phaûi truyeàn taàng thöù treân caùc loaïi giaáy khaùc
LOAÏI GIAÁY KHOAÛNG MAÄT ÑOÄ
Giaáy in baùo 1.1

Giaáy khoâng traùng phaán 1.4
Giaáy coucheù matt (beà maët 1.6
khoâng boùng)
Giaáy coucheù beà maët boùng 1.9
Khoaûng maät ñoä toái ña coù theå ñaït ñöôïc khi in treân
caùc loaïi giaáy khaùc nhau.
61
nhau. Chuùng cuõng cho thaáy roõ khi phuïc cheá hình
maøu hay thaäm chí hình moät maøu coù moät söï khaùc bieät
lôùn veà caùc ñaëc tröng in khi
Ngoaøi nhöõng söï khaùc bieät veà maät ñoä coøn coù söï
khaùc bieät veà khoaûng maøu phuïc cheá khi in treân caùc
loaïi giaáy khaùc nhau. Hình veõ döôùi ñaây cho thaáy
khoaûng phuïc cheá maøu khi in treân loaïi giaáy in baùo
nhoû hôn nhieàu so vôùi khi in treân loaïi giaáy traéng coù
traùng phaán, vì lyù do naøy maø khoaûng maøu saéc in treân
giaáy in baùo thöôøng coù ñoä baõo hoaø maøu thaáp hôn khi
Giaáy in baùo
Giaáy traéng
coù traùng phaán
62
in treân caùc loaïi giaáy khaùc. Maëc duø cuõng coù söï dòch
chuyeån veà toâng maøu nhöng söï chuyeån dòch naøy
khoâng theå xaùc ñònh moät caùch chính xaùc töø bieåu ñoà
naøy vì möïc in söû duïng ñeå in treân hai loaïi giaáy naøy
khaùc nhau.
Caùc aûnh höôûng cuûa beà maët tôø in ñoái vôùi caùc toâng
maøu möïc coù theå ñöôïc quan saùt moät caùch roõ raøng khi
in cuøng moät loaïi möïc leân nhieàu loaïi giaáy khaùc nhau.
Söï so saùnh nhö theá coù theå khoâng chính xaùc hoaøn toaøn
vì söï sai bieät veà toâng maøu möïc bò aûnh höôûng chuû yeáu
bôûi ñoä daøy lôùp möïc ñöôïc in leân caùc beà maët tôø in ñoù.
Trong thöïc teá, söï sai bieät maøu seõ ít hôn neáu ñoä daøy
lôùp möïc ñöôïc ñieàu chænh ñeå ñaït ñöôïc giaù trò ñoä saùng
chung treân töøng loaïi giaáy. Ñoä sai bieät maøu cho moät
khoaûng maät ñoä tieâu bieåu cuûa caùc loaïi giaáy ñöôïc theå
hieän trong baûng döôùi ñaây.
Khoaûng sai bieät maøu chæ ra trong baûng laø khoaûng

sai bieät toái ña giöõa caùc loaïi giaáy trong cuøng moät
nhoùm giaáy.
63
Ta coù theå nhaän thaáy moät ñieàu thuù vò ôû ñaây laø söï
sai bieät maøu giöõa caùc loaïi giaáy trong cuøng nhoùm
giaáy khoâng traùng phaán khi in thaáp hôn so vôùi khi
chöa in, caùc loaïi giaáy trong nhoùm giaáy coù traùng phaán
thì ngöôïc laïi. Coù moät söï gia taêng khoaûng sai bieät
maøu ñaùng keå khi taát caû caùc loaïi giaáy ñöôïc ñöa ra so
saùnh, ñaây laø keát quaû cuûa söï khaùc bieät veà ñoä boùng, ñoä
haáp thuï, ñoä nhaün beà maët vaø caùc ñaëc tröng quang hoïc
cuûa caùc loaïi giaáy. Maøu saéc cuûa giaáy roõ raøng laø coù
aûnh höôûngleân toâng maøu cuûa möïc in. Nhöng coù moät
ñieàu caàn phaûi löu yù laø khi xem xeùt moät quaù trình
phuïc cheá maøu, giaáy in maëc nhieân ñöôïc xem nhö moät
neàn traéng tham chieáu vaø trong tieàm thöùc chuùng ta
luoân coù söï ñieàu chænh naøy. Maøu saéc cuûa giaáy in coøn
coù aûnh höôûng nhieàu hôn khi in caùc neàn maøu lôùn leân
treân ñoù vì caùc neàn maøu naøy loaïi tröø baát kyø khaû naêng
buø tröø naøo cuûa heä thoáng thò giaùc cuûa chuùng ta.
Moät thuoäc tính nöõa bò aûnh höôûng beà maët cuûa tôø in
chính laù söï gia taêng taàng thöù. Chuùng ta ñaõ bieát raèng
söï gia taêng taàng thöù chính laø hieän töôïng caùc haït tram
treân tôø in lôùn heân caùc haït tram treân phim, hieän töôïng
naøy cuõng bò aûnh höôûng moät phaàn bôûi söï taùn xaï aùnh
saùng treân beà maët tôø in, Coù moät söï khaùc bieät ñaùng keå
giöõa söï taùn xaï aùnh saùng treân beà maët giaáy traùng phaán
vaø giaáy khoâng traùng phaán. Moät laàn nöõa ta laïi thaáy
vieäc so saùnh giöõa caùc loaïi giaáy vôùi nhau khoâng hoaøn
toaøn chính xaùc khi caùc thuoäc tính khaùc nhö maät ñoä vaø
ñoä daøy lôùp möïc cuõng thay ñoåi. Tuy nhieân, caùc soá lieäu
ño ñaïc cho thaáy coù moät söï khaùc bieät khoaûng 3%
trong söï gia taêng taàng thöù ôû phaàn toâng trung gian
64
giöõa caùc loaïi giaáy traùng phaán cao caáp vaø caùc loaïi
giaáy khoâng traùng phaán vaø söï gia taêng taàng thöù cao
nhaát naèm ôû caùc loaïi giaáy khoâng traùng phaán.
Ngoaøi caùc aûnh höôûng cuûa beà maët tôø in, khoaûng
maät ñoä, söï gia taêng taàng thöù vaø khoaûng maøu phuïc
cheá, chuùng ta cuõng phaûi xem xeùt caùc aûnh höôûng thò
giaùc nhö caáu truùc beà maët tôø in vaø cac ñaëc tröng
quang hoïc khaùc.
Toâng maøu sô caáp

Toâng cuûa caùc maøu möïc in cô baûn khi ñöôïc in leân
moät loaïi giaáy cuï theå ñöôïc xaùc dònh bôûi caùc tieâu
chuaån phuø hôïp, thí duï nhö tieâu chuaån BS 4666. Tuy
nhieân cuõng coù söï bieán ñoåi veà toâng maøu giöõa caùc boä
möïc cuûa caùc haõng saûn xuaát möïc khaùc nhau. Söï khaùc
bieät veà toâng maøu giöõa caùc boä möïc seõ aûnh höôûng ñeán
khoaûng maøu phuïc cheá vaø do vaäy cuõng aûnh höôûng
ñeán keát quaû in khi in cuøng moät boä phim nhöng baèng
nhieàu loaïi möïc khaùc nhau. Lyù do coù söï khaùc bieät veà
toâng maøu chính laø giaù thaønh cuûa caùc loaïi haït maøu. Vì
quaù trình in khoâng hoaøn haûo neân noù coù theå laøm taêng
hay giaûm khoaûng maøu phuïc cheá taïi moät maøu naøo ñoù
thí duï nhö maøu Red baèng caùch thay ñoåi caùc toâng
maøu nhö Cyan vaø Magienta nhöng laïi laøm giaûm
khoaûng maøu phuïc cheá cuûa caùc maøu khaùc.
Thaäm chí neáu möïc in vaø beà maët tôø in gioáng nhau
nhöng ñoä daøy lôùp möïc khaùc nhau thì caù toâng maøu
cuõng seõ thay ñoåi. Hieäu öùng thò giaùc veà söï bieán ñoåi
toâng maøu do ñoä daøy lôùp möïc cuõg gioáng nhö khi in
65
treân caùc loaïi giaáy khaùc nhau. Vieäc ñieàu chænh giaûm
ñoä daøy lôùp möïc khi in treân giaáy traùng phaán hoaëc giaáy
khoâng traùng phaán seõ laøm giaûm ñoä baõo hoaø maøu vaø
khoaûng maät ñoä maøu phuïc cheá.
Toâng maøu in thöù hai vaø thöù ba

Caùc maøu möïc in thöù hai vaø thöù 3 bò aûnh höôûng bôûi
toâng maøu möïc in vaø ñoä daøy lôùp möïc in tröôùc ñoù.
Chuùng cuõng bò aûnh höôûng bôøi caùc ñaëc tröng veà söï
truyeàn möïc. Trong thöïc teá coù nhieàu tôø in khi so caùc
maøu möïc in ñaàu tieân thì gioáng nhau nhöng khi in
choàng theâm moät maøu nöõa thì laïi nhìn khaùc nhau, ñaëc
bieät khaùc nhau ôû ñoä baõo hoaø maøu.
Coâng vieäc in nhieàu maøu bao goàm vieäc in choàng
nhieàu lôùp möïc leân nhau vaø ñieàu quan troïng laø löôïng
möïc in choàng leân moät maøu ñaõ ñöôïc in tröôùc ñoù cuõng
cuõng ñöôïc chaáp nhaän nhö löôïng möïc in leân phaàn
traéng cuûa giaáy (vuøng chöa in). Khaû naêng in choàng
moät maøu naøy leân moät maøu khaùc ñöôïc goïi laø thuoäc
tính truyeàn möïc. Vieäc truyeàn möïc keùm coù nghóa laø
möïc in ñöôïc truyeàn leân treân moät lôùp möïc khaùc ít hôn
löôïng möïc caàn thieát neân maøu toång hôïp bò ngaû sang
maøu cuûa lôùp möïc in tröôùc ñoù.
Truyeàn toâng
Quaù trình tram hoaù hình aûnh taïo ra nhöõng söï bieán
ñoåi veà ñoä baõo hoaø maøu, caùc ñieåm tram coù kích thöôùc
khaùc nhau khi ñöôïc quan saùt töø moät khoaûng caùch
66
thích hôïp seõ ñöôïc hoaø troän bôûi quaù trình thò giaùc cuûa
chuùng ta. Cöôøng ñoä cuûa maøu maø chuùng ta thaáy ñöôïc
taïi baát kyø moät phaàn naøo treân thang ño kieåm tra toâng
maøu phuï thuoäc vaøo caû löôïng möïc ñöôïc truyeàn leân
giaáy laãn maät ñoä cuûa phaàn toâng nguyeân cuõng nhö kích
thöôùc cuûa ñieåm tram ñöôïc in. Vì caùc ñieåm tram coù
theå thay ñoåi kích thöôùc töø phim sang baûn in neân coù
khaû naêng moät toâng maøu thay ñoåi khoâng phuï thuoäc
vaøo söï thay ñoåi toâng maøu chung. Maëc duø kích thöôùc
ñieåm tram coù theå bò thay ñoåi theo höôùng nhoû ñi
nhöng thoâng thöôøng chuùng thay ñoåi theo höôùng lôùn
leân (söï gia taêng taàng thöù). Vieäc giaûm ñoä daøy lôùp möïc
coù theå cho pheùp ñaït ñöôïc moät toâng maøu naøo ñoù
nhöng laïi laøm cho toâng maøu chung thay ñoåi nhieàu.
Caùc ñaëc tröng in coøn bò aûnh höôûng nhieàu bôûi caùc
hieäu öùng thò giaùc cuûa caùc ñieåm tram coù kích thöôùc
khaùc nhau vaø söï khaùc bieät giöõa tôø in thöû vaø in thaät.
Trong tình huoáng caùc ñieåm tram lôùn hôn möùc cho
pheùp do loãi cuûa quaù trình cheá baûn thì khi in ta khoâng
theå naøo ñaït ñöôïc maät ñoä yeâu caàu treân taát caû caùc toâng
cuøng moät luùc.
Maëc duø hieän nay caùc nhaø in ñaõ bieát nhieàu veà söï
truyeàn toâng maøu nhöng phaàn lôùn caùc sai hoûng vaãn
lieân quan ñeán caùc vaán ñeà veà kieåm soaùt söï truyeàn
toâng hay phuïc cheá toâng khoâng chính xaùc ñaëc bieät laø
söï sai bieät toâng maøu giöõa caùc tôø in thöû vaø in thaät
(treân cuøng moät loaïi giaáy hay khaùc loaïi giaáy), giöõa
caùc tôø in trong cuøng moät laàn in vaø giöõa caùc laàn in.
67
Caân baèng xaùm

Caân baèng xaùm khoâng phaûi laø yeáu toá töï bieán ñoåi
maø bò bieán ñoåi do nhieàu yeáu toá khaùc. Neáu caùc lôùp
möïc ñöôïc in choàng leân ñuùng nhö yeâu caàu thì ôû phaàn
xaùm cuûa hình aûnh seõ coù maøu trung tính, neáu caùc lôùp
möïc truyeàn leân nhau khoâng chính xaùc thì phaàn maøu
xaùm cuûa hình aûnh seõ bò ngaû sang moät toâng maøu naøo
ñoù. Nhö ta ñaõ phaân tích ôû treân söï truyeàn möïc chính
xaùc coøn phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nhö söï gia taêng
taàng thöù…neân caân baèng xaùm cuõng phuï thuoäc vaøo
toaøn boä caùc yeáu toá ñaõ keå treân. Caân baèng xaùm deã bò
phaùt hieän baèng maét thöôøng khi in nhöõng aûnh coù
maûng toâng xaùm lôùn nhöng laïi ít bò phaùt hieän khi in
nhöõng hình coù nhieàu toâng maøu. Caân baèng xaùm thöïc
chaát cuõng laø caân baèng maøu vì vieäc truyeàn toâng maøu
khoâng chính xaùc ñöôïc phaùt hieän nhanh nhaát taïi
nhöõng vuøng toâng xaùm.
Xaùc ñònh qui caùch cuûa caùc ñaëc

tröng in
Aûnh höôûng cuûa caùc ñaëc tröng leân vieäc phuïc cheá
maøu caàn phaûi ñöôïc moâ taû hay xaùc laäp thaønh qui
caùch. Coù hai caùch xaùc laäp qui caùch. Moät qui caùch coù
theå ñöôïc xaùc ñònh bôûi caùc thang kieåm tra in nhaèm
thieát laäp caùc ñaëc tröng in caàn thieát cho moät baøi in hay
moät tieâu chuaån in trong moät ñieàu kieän cuï theå. Moät
qui caùch in nhö theá coù theå ñöôïc thieát laäp cho moät
maùy in cuï theå hay moät nhoùm caùc maùy in. Moät
68
phöông phaùp khaùc ñeå xaùc laäp qui caùch laø tuaân thuû
moät soá caùc tieâu chuaån in ñaõ ñöôïc coâng boá.
Caùch ñaàu tieân neân ñöôïc thöïc hieän khi coâng vieäc
in coù nhöõng ñieåm khoâng bình thöôøng thí duï nhö beà
maët giaáy in ñaëc bieät hay ñoä phaân giaûi tram cao. Ñaây
cuõng chính laø phöông phaùp toát nhaát khi caùc phim
taùch maøu ñöôïc thöïc hieän döôùi söï kieåm soaùt cuûa nhaø
in vì noù cho pheùp thieát laäp caùc ñieàu kieän toái öu cho
quaù trình in cuûa nhaø maùy ngay taïi khaâu cheá baûn. Tuy
nhieân khi caùc phim taùch maøu ñöôïc khaùch haøng cung
caáp cho nhaø in vaø caùc boä phim naøy khoâng tuaân thuû
caùc qui caùch maø nhaø in ñang söû duïng thì moät qui
caùch tieâu chuaån seõ ñöôïc duøng ñeå thay theá
Caùc qui caùch in tieâu chuaån

Ñeå coù theå thoaû hieäp vôùi nhieàu qui caùch in khaùc
nhau ngöôøi ta ñaõ ñöa ra caùc tieâu chuaån chung vaø
chuùng ñöôïc coi nhö nhöõng tieâu chuaån coâng nghieäp
thoâng thöôøng. Caùc qui caùch ñang duøng cho baùo vaø
taïp chí laø tieâu chuaån cuûa hieäp hoäi caùc nhaø in ñònh kyø
(FIPP) vaø qui caùch cho in baùo baèng phöông phaùp in
offset cuûa Anh Quoác (UKONS). Caùc qui caùch töông
töï cuõng ñöôïc aùp duïng ôû Hoa Kyø, ñoù la qui caùch cho
in offset cuoän (SWOP) vaø qui caùch cho in quaûng caùo
khoâng saáy (SNAP). Ngoaøi ra coøn nhieàu qui caùch nöõa
maø caùc nhaø in phaûi löu yù tìm hieåu ñeå söû duïng cho
phuø hôïp.
69
Söï chuyeån dòch taàng thöù trong caùc quaù trình phuïc
cheá laø nhöõng nguyeân nhaân cô baûn gaây ra söï cheânh
leäch caùc giaù trò maät ñoä giöõa baøi maãu vaø tôø in cuõng
nhö giöõa caùc giai ñoaïn cuûa quaù trình phuïc cheá. Beân
caïnh möïc in vaø maøu cuûa giaáy in, caùc thoâng soá quan
troïng nhaát laø ñoä daøy lôùp möïc, giaù trò taàng thöù, caân
baèng maøu, söï nhaän möïc vaø thöù töï choàng maøu.
Ñoä daøy lôùp möïc

Caûm giaùc veà maøu cuûa moät hình aûnh in phuï thuoäc
vaøo lôùp möïc in ôû moät möùc ñoä nhaát ñònh.
Vì caùc lyù do kyõ thuaät, ñoä daøy lôùp möïc toái ña trong
kyõ thuaät in offset vaøo khoaûng 3,5 mm.
Ñoái vôùi giaáy traùng phaán vaø caùc maøu möïc theo tieâu
chuaån DIN 16 539, caùc vò vò trí maøu chính xaùc coù theå
ñaït ñöôïc vôùi ñoä daøy lôùp möïc naèm giöõa khoaûng 0,7
vaø 1,1 mm.
Tuy nhieân, neáu söû duïng giaáy vaø möïc in khoâng
thích hôïp ta khoâng theå phuïc cheá ñöôïc caùc maøu naèm
ôû caùc goùc cuûa bieåu ñoà maøu CIE (caùc maøu coù ñoä baõo
hoaø maøu cao nhaát). Khoaûng maøu coù theå phuïc cheá
ñöôïc cuõng giaûm neáu ñoä baõo hoaø maøu khoâng ñuû.
Trong minh hoaï moâ taû ôû trang beân, vuøng maøu traéng
cho thaáy khoaûng maøu phuïc cheá bò thu heïp laïi khi in
baèng caùc loaïi möïc khoâng ñaït chaát löôïng.
Xeùt veà khía caïnh vaät lyù, aûnh höôûng cuûa ñoä daøy
lôùp möïc leân caùc ñaëc tính quang hoïc coù theå ñöôïc giaûi
thích nhö sau:
70
Möïc in khoâng che phuû giaáy maø chuùng trong suoát.

AÙnh saùng xuyeân qua möïc in. Trong quaù trình ñi qua
möïc in, aùnh saùng seõ ñuïng phaûi caùc haït maøu, caùc haït
maøu naøy seõ haáp thuï nhieàu hay ít caùc böôùc soùng naøo
ñoù cuûa aùnh saùng.
Söï taäp trung cuûa caùc haït maøu vaø ñoä daøy lôùp möïc
caøng cao thì caøng coù nhieàu haït maøu ñuïng phaûi aùnh
saùng vaø aùnh saùng seõ ñöôïc haáp thuï nhieàu hôn.
y
520
530
0.8
540
0.7 550
560
0.6
Y+C 570
Y
0.5 580
590
0.4
600
E 610
620
0.3
490 Y+M 650
700-780
0.2
C M
480
0.1
M+C
470
450 400-380
0.0
0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 x
Cuoái cuøng, caùc tia saùng tôùi ñöôïc beà maët giaáy maøu
traéng vaø ñöôïc phaûn xaï. Trong quaù trình phaûn xaï, aùnh
saùng laïi phaûi ñi qua ñoä daøy lôùp möïc moät laàn nöõa roài
môùi tôùi maét ngöôøi quan saùt.
71
Moät lôùp möïc in daøy haáp thuï nhieàu vaø phaûn xaï ít
aùnh saùng hôn so vôùi lôùp möïc in moûng, vì leõ ñoù ngöôøi
quan saùt caûm nhaän maøu toái hôn vaø coù ñoä baõo hoaø cao
hôn. Vì vaäy, phaàn aùnh saùng ñi ñeán maét ngöôøi ñöôïc
coi laø cô sôû ñeå ñaùnh giaù maøu.
Söï chuyeån dòch taàng thöù trong

quaù trình phuïc cheá
Tieáp theo möïc in, caùc giaù trò toâng tram laø thoâng soá
quan troïng nhaát ñeå ñaùnh giaù toâng maøu.
ÖÙng vôùi moãi dieän tích (ñoä lôùn) cuûa ñieåm tram ta
seõ coù moät giaù trò taàng thöù, ngöôøi ta thöôøng goïi laø giaù
trò toâng tram F (%). Noù cho bieát tæ leä phaàn traêm veà
dieän tích cuûa caùc ñieåm tram vaø phaàn giaáy traéng.
Trong tröôøng hôïp giaáy traéng F=0%. Khi in phuû neàn
F=100%. Neáu F=40% thì coù nghóa laø caùc ñieåm tram
che 40% dieän tích vaø 60% dieän tích coøn laïi laø phaàn
traéng cuûa giaáy. Caùc toâng maøu caøng saùng thì giaù trò
toâng tram caøng nhoû.
Söï dòch chuyeån taàng thöù
Khi moät haït tram ñöôïc truyeàn töø phim sang baûn in
roài töø baûn in qua taám cao su, roài cuoái cuøng truyeàn leân
giaáy, haøng loaït caùc yeáu toá coù theå laøm thay ñoåi kích
thöôùc hình hoïc cuûa noù.
Söï thay ñoåi caùc giaù trò taàng thöù gaây ra bôûi caùc quaù
trình treân coù theå ñöôïc buø tröø töø coâng ñoaïn cheá baûn.
Moät ñöôøng cong moâ taû caùc ñaëc tính truyeàn taàng thöù
72
coù theå ñöôïc veõ baèng caùch ño caùc thang kieåm tra in
vaø so saùnh chuùng vôùi baøi maãu. Neáu trong toaøn boä
quaù trình in (töø khi queùt hình cho ñeán khi in hoaøn
chænh) neáu ñaït ñöôïc caùc thoâng soá so vôùi tieâu chuaån
thì coù theå mong ñôïi saûn phaåm in ra gioáng baøi maãu.
Tuy nhieân, söï dòch chuyeån taàng thöù laø vaán ñeà khoù
cuûa ngaønh in khoâng theå thaáy tröôùc ñöôïc. Chuùng caàn
ñöôïc löu yù, ñaëc bieät trong suoát quaù trình in. Caùc yeáu
toá quan troïng nhaát laø:
Ñöôøng ñi cuûa Caùc yeáu toá Hình daïng

ñieåm tram aûnh höôûng ñieåm tram
Phim Gôø caïnh phim,

Bình baûn
baêng keo, keo daùn
EÙp phim
Hoaù chaát, thôøi gian
Hieän phim Hai ñieåm tram treân phim
hieän (Phoùng ñaïi khoaûng 150 laàn)
Baûn in Vaät lieäu in, ñoä maøi

moøn theo soá löôïng in
Thôøi gian phôi, huùt

Phôi baûn chaân khoâng, chieáu
saùng ngang hoâng. Ñieåm tram treân baûn
tröôùc khi chaø möïc
Löôïng nöôùc aåm, ñoä
Laøm aåm pH, söùc caêng beà maët,
ñoä cöùng cuûa nöôùc,
nhieät ñoä.
Chaø möïc Ñoä daøy lôùp möïc, ñoä

quaùnh, nhieät ñoä Ñieåm tram treân baûn
sau khi chaø möïc
In Quaù trình laên eùp
73
Ñöôøng ñi cuûa Caùc yeáu toá Hình daïng

ñieåm tram aûnh höôûng ñieåm tram
Taám cao su Vaät lieäu, tình traïng

beà maët
Cao su/ vaät lieäu Quaù trình eùp laên

in Haït tram treân taám
cao su
Vaät lieäu in Beà maët,
chaát löôïng giaáy
Truyeàn giaáy Söï aên khôùp khi

truyeàn giaáy Hình phoùng ñaïi
Ra giaáy cho thaáy roõ keát

Queät lem
quaû toát nhaát cuûa
moät ñieåm tram.
SÖÏ TAÊNG / GIAÛM CAÙC GIAÙ TRÒ TOÂNG TRAM
Haït tram to ra Hieän töôïng haït tram to ra chính laø söï gia taêng
dieän tích ñieåm tram trong quaù trình in khi so
saùnh vôùi ñieåm tram treân phim. Söï gia taêng
dieän tích naøy moät phaàn laø do quaù trình in, vaät
lieäu in vaø maùy in vaø khoâng bò aûnh höôûng bôûi
ngöôøi thôï in. ÔÛ moät goùc ñoä naøo ñoù ngöôøi thôï
in cuõng goùp phaàn laøm taêng taàng thöù ñaëc bieät laø
khi hoï ñieàu chænh vieäc caáp möïc.
74
Hieän töôïng caùc phaàn khoâng in (ñeå traéng) bò

Phaàn traéng
nhoû ñi cho ñeán khi bò bít haún. Ñoâi khi söï keùo
bò bít
dòch vaø ñuùp neùt cuõng gaây bít.
Haït tram bò
nhoû ñi Laø hieän töôïng caùc haït tram treân tôø in nhoû
hôn so vôùi haït tram treân phim.
SÖÏ BIEÁN DAÏNG ÑIEÅM TRAM

Keùo dòch laø hieän töôïng hình daïng moät
ñieåm tram thay ñoåi trong quaù trình in do Haït tram bò keùo dòch
chuyeån ñoäng töông ñoái giöõa baûn in vaø taám cao
su, chính vì lyù do naøy maø moät ñieåm tram troøn
coù theå bieán daïng thaønh hình baàu duïc. Keùo
dòch phía goùc phaûi cuûa höôùng in ñöôïc goïi laø
keùo dòch beân. Keùo dòch cheùo chæ xaûy ra khi caû
hai daïng keùo dòch treân xaûy ra cuøng moät luùc.
Trong in offset, ñuùp neùt coù nghóa laø moät Haït tram bò ñuùp neùt
ñieåm boùng khoâng mong muoán coù hình daïng
gioáng nhö ñieåm tram xuaát hieän keá beân ñieåm
tram.
Laø söï bieán daïng cuûa ñieåm tram gaây ra bôûi Haït tram bò queät lem
caùc taùc ñoäng cô hoïc sau in. Thuaät ngöõ “queät
lem” cuõng ñöôïc söû duïng trong tröôøng hôïp möïc
in dính vaøo maët löng cuûa tôø in sau noù.
75
CAÙC ÑIEÅM CAÀN LÖU YÙ KHI KIEÅM TRA
Ñuùng Sai
Vôùi söï giuùp ñôõ cuûa thang kieåm tra, söï
gia taêng taàng thöù coù theå ñöôïc kieåm tra baèng
maét vaø ño ñöôïc. Ñeå phuïc vuï cho vieäc kieåm
tra baèng maét, caùc thang tín hieäu raát höõu
duïng. Hieän töôïng phaàn töû traéng bò bít coù
theå theo doõi ñöôïc toát nhaát vôùi söï trôï giuùp
cuûa caùc phaàn töû ño tram vôùi caùc giaù trò taàng
thöù cao.
Hieän töôïng haït tram to ra vaø phaàn traéng

bò bít chuû yeáu gaây ra bôûi söï caáp möïc quaù
nhieàu vaø caáp khoâng ñuû nöôùc, aùp löïc in quaù
lôùn giöõa baûn in vaø taám cao su, cao su caêng
khoâng chaët. Hôn theá nöõa, caùc loâ chaø möïc
vaø chaø baûn coù theå khoâng ñöôïc ñieàu chænh
thích hôïp.
Trong caùc ñieàu kieän in bình thöôøng vaø

phôi baûn chính xaùc, caùc phaàn töû in thöôøng
to hôn so vôùi phim. Caùc khieám khuyeát nhö
bay baûn hoaëc tuï möïc coù theå laøm cho phaàn
töû in nhoû laïi. Trong tröôøng hôïp ñoù ta neân
khaéc phuïc nhö sau: thöôøng xuyeân lau röûa
taám cao su vaø boä phaän möïc, thay ñoåi loaïi
möïc in vaø thöù töï choàng maøu. Kieåm tra caùc
loâ chaø baûn, aùp löïc in.
76
CAÙC ÑIEÅM CAÀN LÖU YÙ KHI KIEÅM TRA
Ñuùng Sai
Hieän töôïng keùo dòch thaáp nhaát ôû caùc
loaïi tram ñöôøng. Caùc ñöôøng song song
thöôøng chæ ra höôùng keùo dòch. Keùo dòch
theo höôùng in thöôøng do sai leäch laên eùp
giöõa oáng baûn vaø oáng cao su hoaëc do aùp löïc
in quaù cao. Ñaây laø lyù do taïi sao quaù trình
laên eùp in vaø aùp löïc in caàn ñöôïc kieåm tra
thaän troïng nhaát.
Ñuùp neùt ñöôïc kieåm tra baèng caùc phaàn

töû duøng ñeå kieåm tra keùo dòch. Theâm vaøo
ñoù, caùc haït tram phaûi ñöôïc kieåm tra baèng
kính phoùng ñaïi vì tram ñöôøng baûn thaân noù
khoâng cho pheùp phaân bieät giöõa keùo dòch vaø
ñuùp neùt. Coù nhieàu nguyeân nhaân gaây ra ñuùp
neùt, haàu heát caùc nguyeân nhaân khoâng ít thì
nhieàu ñeàu lieân quan ñeán giaáy in.
Hieän töôïng queät lem ít khi xaûy ra vôùi

caùc maùy in tôø rôøi hieän ñaïi. Nhöõng vuøng
treân maùy in tôø rôøi, nôi tôø giaáy vaø maët giaáy
môùi in tieáp xuùc cô hoïc laø nguyeân nhaân chuû
yeáu gaây ra hieän töôïng queät lem. Queät lem
coù theå xaûy ra khi xeáp choàng giaáy hoaëc khi
in treân caùc maùy in ñaûo maët giaáy.
77
Caùc phaàn töû tín hieäu in keøm vôùi taøi lieäu nhö daûi
SLUR laø moät coâng cuï coù giaù trò ñeå kieåm tra moät caùch
nhanh choùng nhöõng söï thay ñoåi giaù trò taàng thöù. Caùc
phaàn töû naøy phoùng ñaïi nhöõng loãi xaûy ra trong quaù
trình in.
Caùc loãi nhö haït tram bò to ra, bò thu nhoû, keùo dòch
hay ñuùp neùt aûnh höôûng ñeán caùc phaàn töû tram haït
nhuyeãn nhieàu hôn laø caùc phaàn töû tram haït lôùn.
Nguyeân nhaân xaûy ra hieän töôïng naøy coù theå ñöôïc lyù
giaûi nhö sau: caùc ñieåm tram nhoû (tram ñoä phaân giaûi
cao) taêng hoaëc giaûm dieän tích baèng vôùi söï taêng giaûm
xaûy ra ñoái vôùi caùc haït tram lôùn (tram coù ñoä phaân giaûi
thaáp) do vaäy khi in tram coù ñoä phaân giaûi cao ta seõ coù
nhieàu haït tram hôn neân deã bò taêng hoaëc giaûm nhieàu
hôn so vôùi tram thoâ. Ñoù chính laø lyù do taïi sao trong
suoát quaù trình in coù nhieàu möïc in tuï quanh caùc haït
tram mòn hôn vaø haäu quaû laø hình aûnh in ôû ñoä phaân
giaûi cao seõ toái hôn. Hieän töôïng naøy laø cô sôû ñeå thieát
laäp neân caùc phaàn töû tín hieäu vaø ño ñaïc.
Caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa daûi SLUR seõ giaûi thích
ngaén goïn cho hieän töôïng treân. Trong giaûi SLUR caùc
phaàn töû tram thoâ (phaàn vieàn quanh) ñöôïc phoái hôïp
vôùi caùc phaàn töû tram mòn (caùc con soá).
Trong daûi thang kieåm tra SLUR coù caùc giaù trò toâng
tram baèng nhau ñöôïc taïo ra töø tram thoâ. Caùc soá töø 0
tôùi 9 ñöôïc taïo ra töø tram mòn coù caùc giaù trò toâng thu
nhoû daàn. Trong quaù trình in saûn löôïng, treân tôø in
chuaån seõ coù soá 3 treân thang kieåm tra vaø khi naøo vuøng
78
tram thoâ xung quanh noù coù cuøng giaù trò toâng thì coù
theå soá 3 khoâng coøn ñoïc ñöôïc nöõa. Tuy nhieân, neáu söï
gia taêng taàng thöù xaûy ra trong suoát quaù trình in thì
con soá cao hôn keá tieáp vôùi taàng thöù thaáp hôn seõ coù
cuøng toâng vôùi vuøng tram thoâ bao quanh noù. Söï gia
taêng taàng thöù caøng cao thì söï caân baèng toâng giöõa soá
vaø vuøng tram thoâ bao quanh seõ dòch chuyeån veà con
soá cao hôn.
Ñoái vôùi hieän töôïng haït tram bò thu nhoû thì moïi
vieäc dieãn ra ngöôïc laïi.
Toát
Haït tram
to ra
Haït tram
nhoû ñi
Keùo dòch beân
Keùo dòch
theo höôùng in
79
Trong tröôøng hôïp naøy caùc con soá 2, 1 hay thaäm chí 0
coù theå khoâng ñoïc ñöôïc.
Caùc con soá chæ ñôn thuaàn cho bieát hieän töôïng gia
taêng taàng thöù hoaëc hieän töôïng thu nhoû haït tram coù
theå xaûy ra hay khoâng. Caùc nguyeân nhaân gaây ra hai
hieän töôïng naøy phaûi ñöôïc xem xeùt baèng kính phoùng
ñaïi treân tôø in hoaëc treân baûn in. Phaàn chöõ SLUR phía
beân phaûi cuûa caùc con soá cho bieát tôø in daïng chuaån,
haït tram to ra, keùo dòch hay ñuùp neùt. Khi in neáu hieän
töôïng gia taêng taàng thöù xaûy ra thì chöõ SLUR seõ
khoâng roõ raøng hôn so vôùi tôø in toát, maëc duø toaøn boä
vuøng chöùa chöõ SLUR troâng toái hôn.
Tuy nhieân, caùc ñieåm tram treân thang kieåm tra ít
thích hôïp ñeå nhaän bieát söï keùo dòch hay ñuùp neùt. ÔÛ
phaàn tram ta coù theå nhaän thaáy söï to ra nhöng söï bieán
daïng ñieån hình keøm theo höôùng keùo dòch coù theå thaáy
roõ hôn phaàn chöõ SLUR. Thí duï trong tröôøng hôïp keùo
dòch theo höôùng in thì caùc ñöôøng keû naèm ngang taïo
neân chöõ SLUR (song song vôùi caïnh nhíp) seõ roäng ra
laøm ta thaáy roõ chöõ. Ngöôïc laïi, trong tröôøng hôïp keùo
dòch beân, phaàn bao quanh chöõ SLUR coù caùc ñöôøng
keû doïc seõ trôû neân toái hôn.
Hình minh hoaï döôùi ñaây cho thaáy aûnh höôûng cuûa
söï thay ñoåi giaù trò dieän tích ñieåm tram ñeán aûnh in,
ñaây laø moät ví duï veà söï gia taêng taàng thöù. Thaäm chí
neáu caùc ñieåm tram cuûa chæ moät maøu cô baûn lôùn hôn
möùc yeâu caàu thì cuõng daãn ñeán söï thay ñoåi giaù trò
toâng maøu.
80
Ñuùng Sai
Dó nhieân, ñieàu naøy cuõng quan troïng ñoái vôùi vieäc

truyeàn taàng thöù chính xaùc treân maùy in. Quaù trình
truyeàn taàng thöù trong in offset (töø baûn sang cao su vaø
töø cao su sang tôø in), thöôøng laøm cho caùc ñieåm tram
lôùn hôn. Hieän töôïng naøy ñöôïc goïi laø söï gia taêng taàng
thöù.
Caùc daûi thang kieåm tra giuùp kieåm soaùt ñöôïc chaát
löôïng tôø in, nhöng chuùng khoâng cung caáp caùc thoâng
81
tin veà caùc giaù trò sai leäch cuï theå vaø caùc loãi. Ñeå coù theå
bieát ñöôïc chaát löôïng cuûa caùc giaù trò toâng caàn phaûi
duøng ñeán caùc phöông phaùp ño.
Söï gia taêng taàng thöù laø söï khaùc bieät giöõa caùc giaù
trò toâng tram treân phim vaø treân tôø in. Ñaây laø keát quaû
cuûa vieäc bieán daïng hình hoïc cuûa ñieåm tram laãn hieäu
öùng quang hoïc (hieän töôïng taùn quang*)
Cuõng gioáng nhö giaù trò toâng tram F, giaù trò gia taêng
taàng thöù Z thöôøng ñöôïc tính baèng phaàn traêm (coâng
thöùc tính söï gia taêng taàng thöù Z ñöôïc ñeà caäp ôû
chöông 3.5.1).
Söï gia taêng taàng thöù laø söï khaùc bieät giöõa giaù trò
toâng tram khi in FD vaø giaù trò toâng tram treân phim FF.
Vì söï gia taêng taàng thöù khaùc nhau tuyø thuoäc vaøo
caùc khoaûng giaù trò toâng, caùc soá lieäu veà söï gia taêng
taàng thöù cuõng neân noùi roõ veà giaù trò taàng thöù töông
öùng treân phim. Ví duï: ñoä gia taêng taàng thöù laø 15%
ñoái vôùi FF = 40%, hoaëc goïn hôn laø Z40 = 15%.
Caùc thieát bò ño hieän ñaïi cho bieát ñoä gia taêng taàng
thöù moät caùch tröïc tieáp.
Chuù yù: Ñoä gia taêng taàng thöù Z(%) laø hieäu soá giöõa
giaù trò toâng tram khi in FD vaø giaù trò toâng tram treân
phim FF. Do vaäy giaù trò naøy khoâng lieân quan ñeán giaù
trò toâng tram treân phim FF.
* Hieän töôïng taùn quang laø hieän töôïng aùnh saùng bò giöõ laïi treân tôø in,
khoâng phaûn xaï laïi maét hay maùy ño.
82
Ñöôøng ñaëc tröng in

Söï bieán ñoåi giaù trò toâng tram khi in FD so vôùi giaù
trò toâng tram treân phim FF coù theå ñöôïc moâ taû moät
caùch roõ raøng ñeå ñieàu chænh quaù trình cheá baûn qua
ñöôøng ñaëc tröng in.
Ñeå xaùc ñònh ñöôøng ñaëc tröng in, ngöôøi ta söû duïng
thang tram coù ít nhaát laø 3 naác taàng thöù vaø moät oâ toâng
nguyeân, coù nhieàu thang ño coù caùc oâ chuyeån ñoåi giaù
trò toâng töø 0% ñeán 100% vôùi caùc giaù trò toâng caùch
nhau moät khoaûng 5%. Vôùi maùy ño maät ñoä ta coù theå
ño maät ñoä möïc ôû toâng nguyeân vaø caùc baäc trong thang
tram ñeå töø ñoù xaùc ñònh taàng thöù tram. Ñöa toaï ñoä caùc
ñieåm ño ñöôïc vaøo ñoà thò ñaõ veõ saün caùc giaù trò taàng
thöù treân phim töông öùng, ta seõ coù ñöôøng ñaëc tröng
truyeàn taàng thöù töø phim sang tôø in khi quaù trình phôi
baûn ñöôïc tieâu chuaån hoùa.
Ñöôøng ñaëc tröng naøy chæ coù giaù trò ñoái vôùi söï phoái
hôïp möïc in, giaáy, aùp löïc in, cao su vaø baûn in theo
ñieàu kieän kieåm tra vì chuùng laø nhöõng yeáu toá töø ñoù
maø ta xaùc ñònh ñöôøng ñaëc tröng. Neáu ngöôøi ta kieåm
tra treân moät loaïi maùy in khaùc vôùi möïc in vaø giaáy
khaùc thì moãi tröôøng hôïp seõ cho ra moät ñöôøng ñaëc
tröng khaùc.
Treân ñoà thò ñöôøng ñaëc tröng I nghieâng moät goùc
450 bieåu dieãn ñöôøng ñaëc tröng in lyù töôûng thoâng
thöôøng khoâng ñaït ñöôïc. Trong tröôøng hôïp naøy caùc
giaù trò taàng thöù treân phim vaø treân tôø in hoaøn toaøn
truøng vôùi nhau.
83
Ñöôøng ñaëc tröng II theå hieän taàng thöù tram ño ñöôïc

treân tôø in chæ roõ söï thay ñoåi taàng thöù giöõa phim vaø tôø
in. Thí duï giaù trò toâng tram treân phim laø 40% nhöng
treân ñöôøng ñaëc tröng in thöù hai chæ ra giaù trò toâng treân
tôø in laø 55%. Töø ñoù ta coù ñoä taêng theâm taàng thöù Z(%)
= 55%-40% = 15%. Khi xaùc ñònh söï gia taêng taàng thöù
trong quaù trình in, phaàn toâng trung gian noùi leân nhieàu
yù nghóa nhaát. Ñöôøng ñaëc tröng in chæ ra raèng taïi phaàn
toâng naøy caùc giaù trò taàng thöù dòch chuyeån nhieàu nhaát.
Qua ñöôøng ñaëc tröng in thöù hai ta coù theå ñieàu chænh
caùc giaù trò taàng thöù tram treân phim ñeå caân baèng vaø
buø tröø cho ñoä gia taêng taàng thöù khi in.
20% 40% 80% 100%
Film
FF
Tôø in
FD
30% 55% 90% 100%

Z (%) 10% 15% 10% 0%
Tôø in
100%
90%
80%
70%
Ñöôøng ñaëc tuyeán II
60%
50%
Ñöôøng ñaëc tuyeán I
40%
30%
DV = 1.50
20%
10%
0%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Phim
84
Ñoä töông phaûn K(%)

Ñoä töông phaûn in töông ñoái K(%) duøng ñeå kieåm
tra ôû toâng ¾.
Moät tôø in caàn coù ñoä töông phaûn cao heát möùc maø
noù coù theå. Ñieàu ñoù coù nghóa laø caùc toâng nguyeân (in
neàn) caàn coù maät ñoä möïc cao, nhöng toâng tram vaãn
coøn hôû khoâng bò bít laïi (taàng thöù toái öu). Khi taêng
löôïng möïc, maät ñoä möïc trong caùc ñieåm tram taêng
leân vaø nhö vaäy ñoä töông phaûn cuõng taêng leân. Tuy
nhieân, vieäc taêng löôïng möïc ñöôïc caáp chæ coù yù nghóa
ñeán moät giôùi haïn nhaát ñònh, vì khi ñoä daøy cuûa lôùp
möïc taêng leân vuôït quaù giôùi haïn ñoù, ñieåm tram to ra
vaø phaàn traéng neàn giaáy ôû toâng ¾ bò bít laïi. Nhö vaäy,
phaàn traéng treân giaáy bò giaûm bôùt daãn ñeán ñoä töông
phaûn bò giaûm ñi.
Neáu ta khoâng coù saün thieát bò ño hieån thò tröïc tieáp
ñoä töông phaûn thì ñoä töông phaûn töông ñoái khi in coù
theå tính toaùn hay xaùc ñònh treân cô sôû thang kieåm tra
FOGRA PMS.
Ñieåm töông phaûn töông ñoái ñöôïc söû duïng ñeå kieåm
tra chaát löôïng ñieåm tram ôû toâng 3/4. Khi in saûn
löôïng, maëc duø maät ñoä maøu möïc ôû toâng nguyeân
khoâng thay ñoåi, nhöng khi trò soá ñoä töông phaûn K bò
giaûm ñi thì ñoù laø luùc caàn lau röûa taám cao su.
(DV - DR)
K(%) = . 100
DV
85
Neáu maät ñoä möïc ôû toâng nguyeân ñaït yeâu caàu, caùc
giaù trò ñoä töông phaûn coù theå ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh
giaù caùc yeáu toá khaùc aûnh höôûng ñeán quaù trình in nhö:
Söï laên eùp in vaø aùp löïc in.
Caùc taám cao su vaø tôø loùt.
Söï laøm aåm baûn.
Möïc in vaø phuï gia.
Khoâng gioáng nhö söï gia taêng taàng thöù, giaù trò ñoä
töông phaûn phuï thuoäc moät phaàn lôùn vaøo söï gia taêng
maät ñoä ôû toâng neàn, neân noù khoâng ñöôïc coi laø moät
bieán soá cho vieäc chuaån hoaù. Ñoù laø lyù do taïi sao cho
ñeán nay taàm quan troïng cuûa noù ngaøy caøng giaûm ñi
ñaùng keå.
Caân baèng maøu

Nhö ñaõ giaûi thích ôû phaàn treân, caùc toâng maøu ñöôïc
phuïc cheá trong in boán maøu baèng söï phoái troän caùc
thaønh phaàn khaùc nhau cuûa möïc Cyan, Magenta,
Yellow vaø Black. Neáu thaønh phaàn phoái hôïp giöõa
chuùng thay ñoåi chuùng seõ cho ra maøu khaùc. Ñeå traùnh
ñieàu naøy thaønh phaàn caùc maøu caáu taïo neân toâng maøu
mong muoán phaûi ñöôïc caân baèng chính xaùc vaø oån
ñònh.
Neáu chæ coù maøu Black thay ñoåi, toâng maøu trôû neân
saùng hoaëc toái hôn, chuùng ta khoâng xem hieän töôïng
naøy nhö toâng maøu bò roái loaïn. Tình traïng töông töï
cuõng xaûy ra khi thaønh phaàn taát caû caùc maøu höõu saéc
86
thay ñoåi moät caùch töông ñoái ñeàu nhau vaø cuøng
höôùng.
Tuy nhieân, chuùng ta chæ can thieäp khi toâng maøu
thay ñoåi. Söï thay ñoåi toâng nhö theá chæ xaûy ra khi caùc
maøu phoái troän thay ñoåi khoâng ñeàu nhau hoaëc teä hôn
neáu chuùng thay ñoåi theo höôùng ngöôïc nhau.
Söï thay ñoåi caân baèng maøu coù theå nhaän ra raát roõ
raøng treân caùc vuøng kieåm tra caân baèng xaùm. Vì leõ ñoù
caân baèng maøu thöôøng ñöôïc goïi laø caân baèng xaùm.
Söï gia taêng caùc bieán soá khoâng theå traùnh khoûi cuûa
moãi loaïi möïc trong quaù trình in chuû yeáu phuï thuoäc
vaøo nguyeân lyù caáu taïo aûnh ñöôïc choïn trong quaù trình
cheá baûn.
Tieáp theo ñaây, caùc daïng thieát laäp aûnh quan troïng
nhaát seõ ñöôïc dieãn giaûi. Caùc bieåu ñoà giaûn löôïc cho
thaáy caùc loaïi möïc lyù töôûng khoâng toàn taïi trong thöïc
teá. Theâm vaøo ñoù coù nhöõng thay ñoåi veà maøu do vieäc
nhaän möïc trong quaù trình in öôùt choàng öôùt (xem
theâm chöông 2.5). Ñaây laø lyù do taïi sao trong thöïc teá
caùc giaù trò taàng thöù thay ñoåi so vôùi giaù trò lyù thuyeát.
Ñeå ñaït ñöôïc caùc toâng maøu ñeàu nhau, caùc oâ kieåm tra
in choàng maøu phaûi ñöôïc chænh söûa töông öùng.
Hoãn hôïp caùc saéc maøu
Vieäc phoái troän maøu bao goàm caùc maøu sô caáp cuûa
toång hôïp tröø Cyan (C), Magenta(M), Yellow (Y) vaø
Black (K) thoâng thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå nhaán theâm
chieàu saâu cuûa hình aûnh vaø ñeå caûi thieän caùc ñöôøng
vieàn. Caùc toâng maøu toái ñöôïc phuïc cheá baèng caùch
phoái troän ba maøu sô caáp.
87
Laáy ví duï, maøu möïc in Cyan trôû neân toái hôn neáu
caùc thaønh phaàn baèng nhau cuûa Yellow vaø Magenta
ñöôïc theâm vaøo vaø luùc ñoù thaønh phaàn cuûa chuùng phaûi
ñöôïc duy trì thaáp hôn maøu Cyan. Tyû leä maøu Magenta
vaø Yellow neáu ñöôïc phoái troän vôùi maøu Cyan cuøng tyû
leä noù seõ taïo ra maøu ñen vaø vì theá noù laøm toái phaàn
coøn laïi cuûa maøu Cyan.
Ñieàu naøy ñöôïc minh hoaï baèng moät ví duï:
40% C 50% M 60% Y 30% K 180%
Maøu naâu ñöôïc ñöa ra trong hình minh hoaï ñöôïc

thieát laäp theo caáu truùc maøu 70% Cyan + 80%
Magenta vaø 90% Yellow. Löôïng maøu phuû leân beà maët
vaät lieäu leân ñeán 240%. Maøu Black khoâng ñöôïc söû
duïng. Tuy nhieân do caùc maøu ñöôïc phoái troän vôùi tyû leä
cao neân caân baèng maøu raát khoù ñöôïc duy trì trong
suoát quaù trình in.
100%
Theâm vaøo ñoù, vôùi moät
beà maët ñöôïc phuû möïc
Phaàn
maøu roäng nhö theá, thôøi gian
khoâ vaø löôïng möïc tieâu thuï
50% seõ gia taêng.
Phaàn
Caáu truùc caùc maøu cuûa
voâ
saéc
maøu naâu ñöôïc chæ ra ôû
hình minh hoaï keá beân bao
0% goàm hai maøu höõu saéc vaø
C M Y K
88
moät thaønh phaàn maøu voâ saéc (maøu ñen). Thaønh phaàn
maøu voâ saéc ñöôïc phoái troâän bôûi 70% Cyan, 70%
Magenta vaø 70% cho ra maøu xaùm (voâ saéc). 10%
Magenta vaø 20% Yellow coøn laïi laø phaàn maøu höõu
saéc.
Hoãn hôïp caùc maøu höõu saéc vaø thay theá
caùc maøu baèng maøu ñen
Kyõ thuaät thay theá
caùc maøu voâ saéc baèng
100%
maøu ñen (UCR -
Under Color Removal)
laø moät söï bieán ñoåi
thaønh phaàn maøu höõu
50% saéc vôùi moät thaønh
phaàn maøu voâ saéc ñöôïc
thay baèng maøu ñen.
Giaû söû raèng 30%
0%
caùc maøu ñöôïc loaïi boû
C M Y K
töø maøu naâu cuûa ví duï
treân.
Phaàn maøu voâ saéc bao goàm Cyan, Magenta vaø
Yellow döôïc loaïi boû ñi 30% vaø thay theá bôûi phaàn
maøu Black 30% töông öùng. Keát quaû laø beà maët phuû
möïc khoâng coøn laø 240% nöõa maø chæ coøn 180% vôùi
toâng maøu khoâng ñoåi.
40% C 50% M 60% Y 30% K 180%
89
Ñaây laø moät söï hoã trôï raát lôùn cho thôï in vì nguy cô
thaám möïc qua giaáy ñöôïc giaûm thieåu vaø söï caân baèng
maøu coù theå ñöôïc duy trì deã daøng hôn.
Hoãn hôïp maøu voâ saéc
Ngöôïc laïi vôùi söï 100%
phoái troän caùc maøu,
trong vieäc phoái troän
maøu voâ saéc taát caû
caùc thaønh phaàn maøu
voâ saéc ñöôïc thay theá 50%
bôûi maøu Black. Caùc

toâng maøu vì theá
khoâng coøn bò laøm toái
baèng caùc maøu boå 0%
sung maø ñöôïc laøm C M Y K
toái baèng maøu Black.

Caáu truùc voâ saéc ôû ví duï döôùi ñaây chæ goàm coù maøu ñoû,
vaøng vaø ñen. Noùi chung beà maët giaáy ñöôïc phuû moät
löôïng möïc khoâng quaù 100%. Kyõ thuaät naøy cho pheùp
caùc thaønh phaàn maøu Cyan, Magenta vaø Yellow ñöôïc
giaûm thieåu moät caùch ñaùng keå trong taát caû caùc hình
aûnh vaø toâng maøu. Tieán trình in nhö theá trôû neân ñaùng
tin caäy hôn vaø vieäc nhaän möïc ñöôïc caûi thieän ñaùng
keå.
0% C 10% M 20% Y 70% K 100%
90
Hoãn hôïp voâ saéc vôùi söï boå sung

caùc maøu höõu saéc
Vieäc theâm caùc maøu höõu
saéc vaøo laø moät söï bieán ñoåi
100%
thaønh phaàn maøu voâ saéc.

Neáu maät ñoä cuûa möïc in
maøu ñen trung tính khoâng
ñuû thì caùc maøu Cyan, 50%
Magenta vaø Yellow ñöôïc
theâm vaøo caáu truùc maøu voâ
saéc moät laàn nöõa ñeå caûi
thieän chieàu saâu cuûa hình 0%
aûnh trung tính (theo ví duï ôû C M Y K
ñaây laø 25%)

Kieåu phoái troän naøy ñöôïc söû duïng roäng raõi ngaøy
nay, noù ñaõ ñöôïc caûi thieän ñeå trôû thaønh moät phöông
phaùp coù giaù trò trong thöïc teá vaø cho chaát löôïng in aûnh
toát.
25% C 35% M 45% Y 45% K 150%
In 5-6-7 maøu
Kieåu in 4 maøu hieän ñaïi cho pheùp ñaït ñöôïc caùc
tieâu chuaån chaát löôïng cao. Tuy nhieân, trong moät soá
baøi maãu ta caàn moät söï phoái troän nhieàu maøu hôn ñeå
ñaït ñöôïc yeâu caàu chaát löôïng cao nhaát.
91
Khoaûng maøu phuïc cheá coù theå ñöôïc nôùi roäng baèng
caùch söû duïng caùc maøu ñaëc bieät (beân caïnh 4 maøu sô
caáp cuûa toång hôïp tröø). Thí duï neáu maøu ñoû côø ñöôïc söû
duïng boå sung cho 4 maøu cô baûn thì khoaûng maøu ñoû
côø ñöôïc phuïc cheá coù theå ñöôïc môû roäng. Neáu caàn
thieát moät vaøi maøu ñaëc bieät cuõng ñöôïc in boå sung
theâm.
Hình minh hoaï döôùi ñaây chæ ra caùc giaù trò maøu ño
ñöôïc töø vieäc in 7 maøu ñöôïc ñònh vò trong bieåu ñoà
maøu CIE.
y
520
530
0.8
540
0.7 550
G+Y
560
0.6 G
570
Y
0.5 C+G 580
Y+C
590
0.4 600
Y+M
610
E Y+M 620
0.3
490
R
650
R+M
C
700-780
0.2
C+M M
480
0.1 B+C
B
470 M+B
450 400-380
0.0
0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 x
92
Hình luïc giaùc naèm trong phaïm vi ñöôøng bieân cuûa

bieåu ñoà maøu ñöôïc giôùi haïn bôûi vieàn ñen cho thaáy
khoaûng maøu phuïc cheá töø caùc maøu in cô baûn Cyan,
Magenta, Yellow (caùc giaù trò ñöôïc ño). Hình 12 caïnh
bao quanh noù cho thaáy caùc khoaûng maøu coù theå ñöôïc
nôùi roäng nhö theá naøo khi in theâm caùc maøu Red,
Green vaø Blue.
Söï nhaän möïc vaø thöù töï maøu in

Söï nhaän möïc
Moät bieán soá khaùc aûnh höôûng ñeán vieäc phuïc cheá
toâng maøu laø tình traïng nhaän möïc. Noù chæ ra raèng moät
lôùp möïc ñöôïc chaáp nhaän nhö theá naøo khi in leân moät
lôùp möïc khaùc. Coù söï khaùc bieät khi in moät maøu leân
giaáy traéng vaø leân moät maøu ñaõ in, khaùc bieät giöõa kieåu
in öôùt choàng öôùt vaø öôùt choàng khoâ.
Thuaät ngöõ in “öôùt choàng khoâ” ñöôïc duøng khi in
moät lôùp möïc ñöôïc in tröïc tieáp leân beà maët vaät lieäu
hoaëc moät lôùp möïc khaùc ñaõ khoâ. Ngöôïc laïi neáu möïc
in ñöôïc in choàng leân moät lôùp möïc ñöôïc in tröôùc ñoù
vaø coøn öôùt thì ta duøng thuaät ngöõ “öôùt choàng öôùt”.
Ñoái vôùi maùy in nhieàu maøu thuaät ngöõ “öôùt choàng öôùt”
thöôøng ñöôïc söû duïng.
Neáu möïc phuû ñeàu vaø toâng maøu naèm ñuùng vò trí
(toaï ñoä) ta goïi ñoù laø tình traïng nhaän möïc toát.
Maëc khaùc, neáu toâng maøu mong muoán khoâng ñaït
ñöôïc thì tình traïng nhaän möïc ñaõ bò sai (xaùo troän).
93
Ñieàu naøy cuõng xaûy ra ñoái vôùi taát caû caùc maøu möïc
pha khaùc. Haäu quaû laø khoaûng phuïc cheá maøu bò thu
nhoû vaø coù nhöõng saéc maøu khoâng theå taùi taïo ñöôïc.
Neáu ñoä daøy lôùp möïc in ñuùng thì vò trí (toaï ñoä) caùc
maøu Cyan, Magenta vaø Yellow ñöôïc ñaët ñuùng, neáu
khoâng thì toaï ñoä caùc maøu Red, Green, Blue khoâng
theå ñaït ñöôïc do loãi trong vieäc in choàng maøu trong
quaù trình in.
Bieåu ñoà maøu CIE döôùi ñaây cho thaáy aûnh höôûng
cuûa söï nhaän möïc keùm hay thöù töï choàng maøu khoâng
ñuùng aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tôø in. Vuøng traéng cho
thaáy khoaûng toâng phuïc cheá bò thu heïp laïi do loãi cuûa
söï nhaän möïc.
y
520
530
0.8
540
0.7 550
560
0.6
Y+C 570
Y
0.5 580
590
0.4
600
E 610
620
0.3
490 Y+M 650
700-780
0.2
C M
480
0.1
M+C
470
450 400-380
0.0
0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 x
94
Thöù töï maøu in

Hình minh hoaï döôùi ñaây cho thaáy caùc keát quaû cuûa
ba laàn in choàng maøu khaùc nhau cuûa maøu Cyan vaø
Magenta do vieäc thay ñoåi thöù töï choàng maøu giöõa
chuùng.
C
M C M C
M
M C M C C
M
C M C M M
C
ÔÛ ví duï ñaàu moät lôùp möïc maøu Magenta ñöôïc in

treân maùy in moät maøu laø maøu in ñaàu tieân. Sau ñoù lôùp
möïc in maøu Cyan ñöôïc in choàng leân sau khi lôùp möïc
thöù nhaát ñaõ khoâ (kieåu in öôùt choàng khoâ). Ñoä daøy lôùp
möïc cuûa hai maøu ñeàu lyù töôûng, söï truyeàn möïc toát vaø
toaï ñoä maøu mong muoán ñaït ñöôïc yeâu caàu.
Ví duï thöù hai cho thaáy vieäc in choàng maøu treân
maùy in nhieàu maøu. Ñaàu tieân moät lôùp möïc Magenta
ñöôïc in treân giaáy khoâ (öôùt choàng khoâ). Sau ñoù lôùp
möïc in cyan ñöôïc in leân treân lôùp möïc Magenta vaãn
coøn öôùt (kieåu in öôùt choàng öôùt). Ngöôïc laïi vôùi lôùp
möïc in Magenta ñöôïc chaáp nhaän toát bôûi giaáy in, söï
nhaän lôùp möïc cyan khoâng ñaït (do vieäc ñoåi thöù töï in
95
maøu trong quaù trình in choàng maøu). Keát quaû, ta seõ coù
moät maøu ñoû côø ngaû xanh. Trong thí duï thöù 3, kieåu in
öôùt choàng öôùt cuõng ñöôïc söû duïng nhöng thay ñoåi thöù
töï in choàng maøu (in choàng Cyan leân Magenta). Keát
quaû, ta coù maøu xanh ngaû ñoû .
Khi in choàng 4 maøu thì thöù töï maøu Cyan-
Magenta-Yellow- Blackthoâng thöôøng ñöôïc chaáp
nhaän laø tieâu chuaån. Thöù töï in choàng maøu naøy cuõng laø
cô sôû ñeå ñieàu chænh ñoä seäch cuûa möïc in trong quaù
trình saûn xuaát möïc.
Ñeå giaûm thieåu caùc loãi do söï nhaän möïc gaây ra,
trong moät soá tröôøng hôïp ñaëc bieät, baûn in neân ñöôïc
kieåm tra kyõ löôõng tröôùc khi gaén leân maùy. Laáy ví duï,
ñoái vôùi caùc vuøng maøu toâng nguyeân keát quaû in seõ toát
hôn khi in caùc maøu nhaït tröôùc vaø maøu ñaäm sau.
Ñaëc bieät, ñieàu naøy ñöôïc aùp duïng khi in choàng caùc
neàn tram vôùi neàn toâng nguyeân. Ñaàu tieân neàn tram
neân ñöôïc in tröôùc leân giaáy traéng roài sau ñoù môùi in
neàn ñaäm hôn leân treân noù.
96
97
Ño vaø kieåm tra caùc ñaëc tröng in
Chöông 4
ÑO VAØ KIEÅM TRA
CAÙC ÑAËC TRÖNG IN
99
Caùc loaïi thang kieåm tra

Vieäc ño caùc ñaëc tính cuûa caùc ñaëc tröng in khoâng
nhöõng quan troïng trong vieäc cung caáp caùc qui caùch
trong caùc giai ñoaïn saûn xuaát in maø coøn giuùp kieåm
soaùt keát quaû in thaät ñuùng nhö tôø in thöû. Caùc thoâng soá
kieåm tra ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua caùc phaàn töû kieåm
tra ñöôïc gaén keøm hình aûnh in.
Caùc daûi kieåm tra in.
Caùc daûi kieåm tra in thöôøng coù caùc phaàn töû nhö
baûng döôùi ñaây
100
Vò trí cuûa caùc thang kieåm tra treân tôø in

Moät trong nhöõng ñieàu caàn caân nhaéc khi söû duïng
caùc thang hay daûi kieåm tra in chính laø vò trí cuûa noù
treân tôø in. Theo nguyeân taéc chung, noù phaûi ñöôïc ñaët
taïi vò trí naøo maø coù theå bieåu thò toát nhaát tình traïng
cuûa toaøn boä tôø in vaø sau ñoù noù phaûi ñöôïc caét hay daáu
ñi trong quaù trình thaønh phaåm. Treân maùy in offset tôø
rôøi, vò trí thuaän tieän nhaát ñeå ñaët thang kieåm tra caïnh
ñuoâi cuûa tôø in, tuy nhieân taïi vò trí naøy giaáy thöôøng bò
bieán daïng neân ta neân ñaët caùc thang kieåm tra taïi taâm
hay nöûa phía treân cuûa tôø in. Treân maùy in cuoän möïc
in gaàn nhö chaø lieân tuïc leân baûn in vì khoaûng hôû treân
oáng baûn gaàn nhö khoâng ñaùng keå, vì vaäy vò trí ñaët tôø
in khoâng quan troïng nhö in tôø rôøi, ngöôøi ta coù theå ñaët
ôû nhöõng nôi thuaän tieän ñeå khi thaønh phaåm noù seõ bò
caét ñi, traùnh ñaët thang kieåm tra taïi nhöõng vò trí maø
baûn in bò ñuïc loã ñònh vò.
Neân duøng thang kieåm tra naøo?
Vieäc duøng thang kieåm tra naøo tuyø thuoäc vaøo
nhöõng thuoäc tính in naøo maø ta muoán kieåm tra vaø
phöông tieän kieåm tra laø gì? Neáu ta khoâng coù saün
nhöõng thieát bò kieåm tra nhö maùy ño maät ñoä hay maùy
ño maøu thì ta phaûi duøng nhöõng thang kieåm tra naøo coù
theå giuùp ta kieåm tra caùc thuoäc tính in baèng caùch quan
saùt qua kính luùp. Neáu khoâng coù maùy ño maøu maø chæ
coù maùy ño maät ñoä thì phaûi tìm caùch boá trí thang ño
sao cho qua maät ñoä caùc maøu ta coù theå kieåm tra ñöôïc
maøu. Vieäc boá trí thang kieåm tra phaûi tuaân thuû caùc qui
101
caùch chuaån cuûa caùc nhaø saûn xuaát maùy in neáu nhö
treân maùy in ñoù coù caùc thieát bò ño kieåm tra töï ñoäng.
Caùc phaàn töû kieåm tra maøu möïc
vaø ñoä daøy lôùp möïc
Vieäc ño maät ñoä toâng nguyeân laø moät phöông thöùc
hieäu quaû ñeå theo doõi vaø kieåm soaùt ñoä daøy lôùp möïc.
Neáu chæ ñeå kieåm tra maät ñoä toâng nguyeân ta coù theå
chæ boá trí caùc oâ toâng nguyeân cho caùc maøu cuõng nhö
caùc oâ toâng nguyeân taïo ra do caùc maøu choàng leân
nhau, vieäc taïo ra caùc oâ kieåm tra toâng nguyeân heát söùc
ñôn giaûn. Tuy nhieân trong in offset chuùng ta phaûi ñoái
maët vôùi caùc khoù khaên gaây ra do vieäc kieåm soaùt caù
vuøng phuû möïc naèm theo chieàu ngang cuûa baûn in.
Theo lyù thuyeát ta phaûi boá trí moät thang ño traûi daøi töø
ñaàu naøy ñeán ñaàu kia theo chieàu ngang cuûa tôø in
nhöng treân thöïc teá ñieàu naøy khoâng theå thöïc hieän
ñöôïc vì neáu chieàu cao cuûa moät oâ kieåm tra laø 1 cm
thì ta phaûi duøng ñeán 4 cm giaáy ( 4 maøu) ñeå chöùa caùc
thang kieåm tra trong khi coøn nhieàu oâ kieåm tra caùc
cuõng caàn ñöôïc in.
Taát caû caùc thang kieåm tra hieän nay goàm coù moät soá
oâ toâng nguyeân cho moãi maøu vaø chuùng ñöôïc boá trí
theo töøng khoaûng laäp ñi laäp laïi doïc theo chieàu daøi
cuûa thang kieåm tra. Neáu thang kieåm tra chæ duøng cho
moät loaïi maùy in cuï theå naøo ñoù thì chieàu daøi cuûa
thang kieåm tra seõ baèng ñoä roäng cuûa vuøng phuû möïc.
Theo quan ñieåm kieåm soaùt vieäc caáp möïc thì caøng coù
nhieàu oâ kieåm tra toâng nguyeân laäp ñi laäp laïi thì caøng
102
toát, tuy nhieân caøng coù nhieàu oâ kieåm tra toâng nguyeân
thì caøng coù ít caùc oâ kieåm tra khaùc ñöôïc ñaët vaøo tôø in.
Trong tröôøng hôïp ta khoâng coù thieát bò ño thì vieäc
kieåm tra ñoä daøy lôùp möïc baèng caùch quan saùt coù theå
thöïc hieän ñöôïc baèng caùch duøng caùc ñöôøng coù ñoä daøy
thay ñoåi keát hôïp vôùi caùc soïc traéng maûnh nhö hình
döôùi ñaây.
Caùc phaàn töû kieåm tra söï truyeàn möïc

Ñeå kieåm tra söï truyeàn möïc ta duøng caùc oâ maøu
toâng nguyeân coù chöùa caùc maøu in choàng leân nhau,
Cyan choàng leân vaøng, cyan choàng leân Magienta vaø
Magienta choàng leân vaøng. Ta coù theå kieåm tra söï
truyeàn möïc baèng caùch quan saùt baèng maét thöôøng hay
duøng maùy ño maät ñoä hoaëc maùy ño phoå. Yeâu caàu ñoái
vôùi thang ño kieåm tra söï truyeàn möïc laø noù phaûi thaät
thaúng, oâ chöùa hai maøu in choàng leân nhau phaûi naèm
keá beân caùc oâ maøu toâng nguyeân cuûa töøng maøu rieâng
bieät ñeå tieän cho vieäc quan saùt. Caùc giaù trò ño söï
truyeàn möïc doïc theo chieàu roäng hay chieàu ngang
cuûa tôø in phaûi gioáng nhau.
Caùc phaàn töû kieåm tra söï caân baèng xaùm.
Haàu heát caùc thang kieåm tra ñeàu chöùa moät hay
nhieàu oâ maøu xaùm ñöôïc taïo thaønh do söï in choàng ba
maøu möïc cô baûn. Trong ñieàu kieän lyù töôûng caùc oâ naøy
phaûi coù maøu xaùm trung tính, tuy nhieân vì trong quaù
103
trình in coù nhieàu yeáu toá bieán ñoåi laøm cho caùc lôùp
möïc in choàng leân nhau khoâng ñeàu, keát quaû laø oâ xaùm
trung tính naøy ngaû sang moät toâng maøu naøo ñoù vaø
thoâng thöôøng ta coù theå thaáy baèng maét thöôøng. Ñeå
tieän cho vieäc quan saùt ngöôøi ta thöôøng boá trí caùc oâ
kieåm tra söï caân baèng xaùm keá beân caùc oâ coù in maøu
ñen vôùi maät ñoä töông öùn, chuùng thöôøng coù giaù trò maät
ñoä laø 25%, 50% vaø 75%.
Caùc oâ kieåm tra söï choàng maøu chính xaùc.
Haàu heát caùc thang kieåm tra in ñeàu coù caùc daáu
kieåm tra goàm nhöõng ñöôøng raát maûnh ñaët taïi phaàn
cuoái moãi daûi kieåm tra. Moät soá thang kieåm tra coù caùc
daáu kieåm tra ñoä chính xaùc khi in choàng maøu taïi caùc
khoaûng ñeàu nhau doïc theo thang kieåm tra. Taát caû caùc
oâ kieåm tra naøy phaûi naèm trong moät khu vöïc giôùi haïn
treân tôø in vì nhieàu khi hình aûnh treân tôø in ñaõ ñöôïc
choàng maøu chính xaùc roài nhöng caùc thang kieåm tra
vaãn chöa choàng khít leân nhau vì chuùng naèm taïi vò trí
meùp ñuoâi tôø giaáy hay taïi nôi tôø in bò keùo giaõn (daït
giaáy). Thoâng thöôøng ngöôøi ta boá trí boán oâ kieåm tra
choàng maøu chính xaùc taïi boán goùc cuûa tôø in vì ñaây laø
nôi maø tôø in deã bò keùo giaõn nhaát, dó nhieân laø vieäc boá
trí nhö theá khoâng mang laïi söï chính xaùc hoaøn toaøn
tröø khi ta boá trí caùc oâ kieåm tra naèm lieân tuïc doïc theo
caïnh ñaàu vaø caïnh ñuoâi cuûa tôø in.
Caùc oâ kieåm soaùt söï truyeàn toâng
Maëc duø vieäc ño dieän tích caùc ñieåm tram (ñöôïc
tính toaùn töø caùc pheùp ño maät ñoä) ñaõ ñöôïc phoå bieán
104
roäng raõi vaø laø caùch hieäu quaû ñeå xaùc ñònh vaø kieåm
soaùt söï gia taêng taàng thöù nhöng vaãn coù moät soá hình
aûnh ñöôïc thieát keá ñeå nhaïy moät caùch ñaëc bieät vôùi söï
truyeàn toâng. Moät soá aûnh kieåm tra cung caáp keøm theo
caùc giaù trò nhöng cuõng coù nhöõng aûnh chuû yeáu duøng
ñeå xaùc ñònh söï gia taêng taàng thöù baèng maét thöôøng.
Caùc ñöôøng cöïc maûnh
Caùc ñöôøng cöïc maûnh thöôøng ñöôïc boá trí treân caùc
thang kieåm tra baûn ñöôïc saûn xuaát bôûi Hieäp hoäi
nghieân cöùu phaùt trieån coâng nghieäp in cuûa Thuî Só
(UGRA). Hoï ñaõ taïo ra caùc ñöôïc cöïc maûnh vôùi caùc ñoä
daøy khaùc nhau döôùi daïng aâm baûn vaø döông baûn. Caùc
ñöôøng naøy ñöôïc thieát keá ñeå nhaïy caûm moät caùch ñaëc
bieät vôùi söï thay ñoåi cuûa vieäc truyeàn toâng. Neáu caùc
ñöôøng cöïc maûnh döông baûn bieán maát hay khoâng
ñöôïc phuïc cheá, vieäc truyeàn toâng aûnh bò giaûm ñi, neáu
caùc ñöôøng aâm baûn bò laáp, vieäc truyeàn toâng aûnh taêng
leân.
Daïng kieåm tra naøy raát höõu ích ñeå thieát laäp vieäc
truyeàn hình aûnh chính xaùc khi phôi baûn, sao chuïp
phim vaø in thöû baèng phöông phaùp quang hoaù, nhöng
noù bò giôùi haïn trong quaù trình in saûn löôïng vì noù chæ
theå hieän ñöôïc caùc giaù trò thaáp nhaát vaø cao nhaát trong
toaøn boä khoaûng maät ñoä. Caùc quaù trình in thöû khoâng
taïo ra caùc vaán ñeà nghieâm troïng khi söû duïng thang
kieåm tra naøy vì caùc khoaûng maät ñoä coøn laïi coù theå
tieân ñoaùn ñöôïc. Vieäc truyeàn möïc töø baûn in xuoáng cao
su vaø xuoáng giaáy in khoù coù theå tieân ñoaùn ñöôïc vaø
105
yeâu caàu phaûi ño nhieàu vuøng hôn treân khoaûng maät ñoä.
Caùc vuøng toâng trung gian laø caùc vuøng ñöôïc nhìn roõ
nhaát trong daûi toâng ñoä vaø chuùng ta phaûi ño caùc giaù trò
naøy. Maëc duø caùc oâ kieåm tra coù caùc ñöôøng cöïc maûnh
cuõng thöôøng xuaát hieän ôû caùc thang kieåm tra in nhöng
chuùng ñöôïc duøng chuû yeáu ñeå kieåm soaùt quaù trình
laøm baûn in.
Caùc ñieåm tram ôû phaàn saùng vaø phaàn toái.
Caùc ñieåm tram ôû phaàn saùng vaø phaàn toái thöïc hieän
chöùc naêng töông töï nhö caùc ñöôøng cöïc maûnh vaø chuû
yeáu ñöôïc duøng ñeå kieåm tra quaù trình truyeàn hình aûnh
qua quaù trình quang hoùa Thang kieåm tra baûn UGRA
laø moät thí duï ñieån hình. Chuùng bao goàm caùc oâ kieåm
tra phaàn saùng coù giaù trò toâng töø 1% ñeán 5% vaø caùc oâ
kieåm tra phaàn toái coù giaù trò töø 95% ñeán 99%, moãi naác
taêng 1%. Caùc oâ kieåm tra naøy coù cuøng giôùi haïn nhö
caùc oâ kieåm tra coù caùc neùt cöïc maûnh vaø cuõng ñöôïc
duøng chuû yeáu ñeå kieåm tra quaù trình laøm phim vaø
phôi baûn, tuy nhieân noù cung caáp caùc thoâng tin raát höõu
ích cho boä phaän cheá baûn qua vieäc cung caáp caùc giaù
trò toâng lôùn nhaát vaø nhoû nhaát coù theå phuïc cheá ñöôïc.
Caùc oâ kieåm tra hình sao ( caùc oâ kieåm
tra vôùi caùc neùt coù ñoä daøy thay ñoåi)
Caùc oâ kieåm tra hình sao cuûa hieäp hoäi kyõ thuaät in
(GAFT) laø moät trong nhöõng thang kieåm tra ñaàu tieân
ñöôïc thieát keá ñeå kieåm soaùt vieäc truyeàn toâng vaø
chuùng ñöôïc söû duïng roäng raõi trong ngaønh coâng
106
nghieäp in. Thang kieåm tra bao goàm caùc ñöôøng xuaát
phaùt töø taâm moät voøng troøn vaø coù ñoä daøy thay ñoåi töø
taâm ra phía ngoaøi (caøng caùch xa taâm caùc ñöôøng coù
ñoä daøy lôùn hôn. Trong moät soá lónh vöïc cuï theå, noù
cuõng gioáng nhö oâ kieåm tra coù caùc ñöôøng cöïc maûnh
nhöng ñoä daøy cuûa chuùng bieán ñoåi lieân tuïc vaø khoâng
maûnh nhö vaäy, thang kieåm tra hình sao cung caáp
nhieàu thoâng tin hôn ñeå kieåm soaùt quaù trình in.
Khi duøng ñeå kieåm tra quaù trình laøm phim hay laøm
baûn in, noù cuõng ñoùng vai troø nhö caùc oâ kieåm tra coù
caùc ñöôøng cöïc maûnh. Caùc ñöôøng ôû taâm cuûa oâ kieåm
tra coù ñoä maûnh cao nhaát vaø chuùng döôøng nhö xuaát
phaùt töø moät taâm ñieåm coù maøu traéng. Kích thöôùc cuûa
taâm ñieåm taéng naøy ñöôïc quyeát ñònh bôûi löôïng hình
aûnh bò maát ñi trong quaù trình laøm baûn in, traùi laïi hình
aûnh bò lôùn hôn seõ laøm cho caùc ñöôøng maûnh nhaát ôû
taâm dính vaøo nhau vaø taïo ra moät voøng troøn nhoû maøu
ñen ôû taâm, kích thöôùc cuûa voøng troøn maøu ñen naøy
xaùc ñònh ñoä gia taêng cuûa hình aûnh.
Bình thöôøng AÛnh to ra AÛnh bò thu nhoû
Thang kieåm tra hình sao cuûa Gaft khi ñöôïc phoùng
ta cho thaáy hình aûnh ôû caùc traïng thaùi: bình thöôøng,
bò lôùn leân vaø bò thu nhoû
107
Caùc oâ kieåm tra coù dieän tích ñieåm tram

bieán ñoåi
Caùc oâ kieåm tra loaïi naøy ñöôïc thieát keá ñeå löôïng
hoaù ñoä gia taêng kích thöôùc cuûa hình aûnh baèng caùch
öôùc löôïng söï thay ñoåi cuûa caù ñieåm tram coù kích
thöôùc bieán ñoåi. Moät trong nhöõng loaïi than kieåm tra
naøy laø thang kieåm tra söï gia taêng taàng thöù ôû phaàn
toâng trung gian cuûa GAFT.
Thang kieåm tra söï gia taêng taàng thöù phaàn trung gian
Ñoä phaân giaûi tram 120 ñöôøng/ inch
Treân phim
Thang kieåm tra söï gia taêng taàng thöù phaàn trung gian
Ñoä phaân giaûi tram 120 ñöôøng/ inch
Treân tôø in
Trong quaù trình in caùc ñieåm tram khi taêng kích

thöôùc seõ noái lieàn khoaûng hôû giöõa caùc goùc caïnh cuûa
caùc haït tram vaø noái lieàn caùc ñöôøng cheùo goùc. Ta coù
theå thaáy treân hình veõ, caùc oâ kieåm tra ñöôïc thieát keá
theo kieåu oâ kieåm tra naøo ñöôïc ñaùnh soá lôùn hôn seõ coù
kích thöôùc ñieåm tram nhoû hôn. Vì leõ ñoù, söï gia taêng
kích thöôùc cuûa ñieåm tram coù theå ñöôïc löôïng hoaù
baèng caùch xaùc ñònh vò trí maø caùc haït tram ñöôïc noái
lieàn nhau. Treân hình veõ ví duï ta thaáy haït tram taïi caùc
oâ kieåm tra ñöôïc ñaùnh soá 1, 2, 5,10 ñeàu ñaõ bò noái lieàn
nhau trong khi caùc haït tram cuûa oâ kieåm tra ñöôïc
108
ñaùnh soá 15 chöa bò noái lieàn, döïa vaøo hình veõ ta coù
theå suy ra söï gia taêng taàng thöù laø 10%.
Con soá naøy ñöôïc xem nhö xaáp xæ söï gia taêng cô
hoïc kích thöôùc ñieåm tram chöù khoâng phaûi söï gia taêng
taàng thöù vaät lyù khi ño baèng maùy ño maät ñoä ( caàn phaûi
löu yù raèng trong quaù trình ño maät ñoä do caùc yeáu toá
vaät lyù nhö söï taùn xaï vaø haáp thuï cuûa giaáy seõ laøm cho
maùy ño caûm nhaän söï haáp thuï aùnh saùng nhieàu hôn so
vôùi thöïc teá vaø daãn ñeán caùc soá lieäu hieån thò maät ñoä
gia taêng cao hôn). Neáu soá lieäu ño ñöôïc khoâng töông
öùng vôùi söï gia taêng trong thöïc teá thì ta phaûi söû duïng
caùc phaàn töû kieåm tra coù cuøng ñoä phaân giaûi tram vôùi
hình aûnh treân tôø in. Caùc thang loaïi naøy coù kích thöôùc
raát nhoû vaø höõu ích cho nhöõng coâng vieäc in coù dieän
tích chöøa traéng cho caùc thang kieåm tra nhoû. Tuy
nhieân khi söû duïng trong thöïc teá caùc kyõ thuaät vieân
nhaän thaáy raèng raát khoù xaùc ñònh vò trí naøo treân thang
kieåm tra coù caùc ñieåm tram bò noái lieàn nhau vì kích
thöôùc cuûa chuùng quaù nhoû.
Caùc oâ kieåm tra coù caùc giaù trò taàng thöù
ñöôïc taïo bôûi tram coù ñoä phaân giaûi cao
vaø tram coù ñoä phaân giaûi thaáp
Thöïc teá cho thaáy raèng vieäc truyeàn toâng thay ñoåi
ñaùng keå khi söû duïng caùc ñoä phaân giaûi tram khaùc
nhau treân cuøng moät tôø in. Caùc hình aûnh ñöôïc in baèng
tram coù ñoä phaân giaûi cao cho thaáy coù söï gia taêng
taàng thöù cao hôn so vôùi caùc hình aûnh coù ñoä phaân giaûi
thaáp coù cuøng toâng. Nhö vaäy hình aûnh ñöôïc taïo ra töø
109
caùc loaïi tram coù ñoä phaân giaûi thaáp seõ cho caùc giaù trò
maät ñoä oån ñònh hôn hình aûnh ñöôïc taïo ra töø caùc loaïi
tram coù maät ñoä thaáp, töø ñaëc ñieåm naøy ngöôøi ta ñaõ
thieát keá caùc thang kieåm tra treân cô sôû tham chieáu
qua laïi giöõa caùc oâ kieåm tra.
Neáu söï gia taêng taàng thöù trong quaù trình in hay
giöõa quaù trình in thöû vaø in thaät khaùc nhau, ñoä töông
phaûn giöõa caùc oâ kieåm tra coù caùc toâng ñöôïc taïo ra töø
tram thoâ vaø tram mòn seõ cho pheùp kieåm tra söï gia
taêng taàng thöù giöõa caùc tôø in vôùi nhau. Moät soá nhaø saûn
xuaát cung caáp caùc daûi kieåm tra coù caùc oâ kieåm tra vôùi
taàng thöù khaùc nhau ñöôïc taïo ra bôûi caùc ñoä phaân giaûi
khaùc nhau. Neáu quaù
trình in dieãn ra bình
thöôøng thì caùc oâ naøy
khoâng coù söï khaùc bieät
nhöng neáu söï gia taêng
taàng thöù quaù möùc cho
pheùp xaûy ra thì tuyø theo
möùc ñoä maø caùc oâ kieåm
tra seõ chæ ra söï töông
phaûn giöõa caùc oâ tram
thoâ vaø tram mòn, söï
khaùc bieät naøy coù theå
ñöôïc quan saùt baèng maét
thöôøng.
Moät trong nhöõng oâ
kieåm tra thoâng duïng
daïng naøy laø thang kieåm
110
ra söï gia taêng taàng thöù cuûa GAFT. Coù 10 möùc ñoä
khaùc nhau veà dieän tích ñieåm tram coù ñoä phaân giaûi
cao ñöôïc ñaùnh soá töø 0 ñeán 9. Caùc oâ kieåm tra naøy
cuõng chính laø caùc con soá ñöôïc laøm töø tram coù ñoä
phaân giaûi cao nhöng coù dieän tích ñieåm tram khaùc
nhau, bao beân ngoaøi caùc con soá naøy laø moät daûi toâng
ñoä ñeàu nhau ñöôïc laøm baèng tram coù ñoä phaân giaûi
thaáp. Trong quaù trình in tuyø thuoäc vaøo öï gia taêng
taàng thöù ôû möùc ñoä naøo maø con soá bieåu thò möùc ñoä ñoù
seõ töông phaûn haún so vôùi neàn tram thoâ bao quanh noù,
ngöôøi ta coù theå phaùt hieän baèng maét thöôøng. Thang
kieåm tra naøy coù theå duøng ñeå kieåm ta quaù trình in saûn
löôïng cuõng nhö quaù trình in thöû.
Caùc oâ kieåm tra duøng ñeå ño maät ñoä
Caùc yeáu toá caân nhaéc chính cho caùc phaàn töû ñöôïc
ño laø soá löôïng caùc oâ taàng thöù vaø giaù trò toâng cuûa
chuùng. Do khoâng coù nhieàu dieän tích daønh cho thang
kieåm tra neân ta khoâng caàn phaûi ñaët toaøn boä caùc giaù
trò toâng vaøo thang kieåm tra maø chæ caàn ñaët vaøo ba giaù
trò toâng cô baûn, moät soá thang kieåm tra chæ goàm moät
hoaëc hai oâtaàng thöù.
Caùc giaù trò toâng khaùc ñöôïc duøng khi yeâu caàu coù
theâm nhieàu thoâng tin, thí duï nhö khi so saùnh tôø in thöû
vaø tôø in thaät. Khi chæ coù maät ñoä toâng nguyeân vaø moät
giaù trò toâng khaùc nöõa ñöôïc ño thì giaù trò toâng ñoù neân
laø caùc toâng trung gian (40% hoaëc 50%) chöù khoâng
neân duøng caùc toâng ôû phaàn toái. Treân caùc maùy ño kieåm
tra töï ñoäng gaén lieàn vôùi maùy in coù cheá ñoä töï ñoäng
111
ñieàu chænh löôïng möïc cung caáp caàn phaûi coù caùc oâ
kieåm tra coù giaù trò toâng khoaûng 70% ñeán 75%.
Caùc oâ taàng thöù treân caùc tang ño thöôøng ñöôïc laøm
vôùi ñoä phaân giaûi tram 60 ñöôøng/ cm. Nhieàu coâng
vieäc in chaát löôïng cao hieän nay ñöôïc in vôùi ñoä phaân
giaûi cao hôn, ñieàu naøy coù nghóa laø söï thay ñoåi treân
hình aûnh ñöôïc in seõ lôùn hôn söï thay ñoåi treân thang
kieåm tra.
Caùc phaàn töû kieåm tra söï keùo dòch vaø
ñuùp neùt
Söï gia taêng taàng thöù laø yeáu toá khoâng theå traùnh
khoûi trong quaù trình in vaø ta phaûi kieåm soaùt söï gia
taêng ñoù ôû moät giôùi haïn nhaát ñònh. Söï gia taêng taàng
thöù bao goàm hai thaønh phaàn quan troïng khaùc nhau.
Söï gia taêng taàng thöù xaûy ra chuû yeáu ôû caùc rìa xung
quanh ñieåm tram hoaëc noù bò bieán ñoåi theo moät
höôùng. Söï bieán ñoåi taàng thöù theo moät höôùng xaûy ra
khi coù söï keùo dòch hay ñuùp neùt vaø ñöôïc xem loãi gaây
ra trong quaù trình in vì noù chính laø nguyeân nhaân gaây
neân söï khoâng oån ñònh vaø khoâng theå döï baùo veà caùc
haäu quaû do noù gaây ra.
Caùc phaàn töû kieåm soaùt tröôùc ñaây chuû yeáu duøng ñeå
theo doõi söï truyeàn toâng, noù cho bieát coù söï keùo dòch
nhöng khoâng coù khaû naêng taùch söï keùo dòch ra khoûi
söï gia taêng dieän tích ñieåm tram thoâng thöôøng. Caùc oâ
kieåm tra keùo dòch vaø ñuùp neùt ñöôïc duøng ñeå chæ ra söï
khaùc bieät naøy. Khoâng gioáng nhö caùc ñieåm, caùc
ñöôøng coù höôùng vaø vì caû keùo dòch vaø ñuùp neùt ñeàu laø
112
nhöõng hieäu öùng coù höôùng neân chuùng coù khaû naêng
phaùt hieän söï bieán ñoåi theo höôùng naøy.
Caùc oâ kieåm tra hình sao
Caùc oâ kieåm tra hình sao chæ ra söï thay ñoåi ñoä lôùn
cuûa hình aûnh thoâng qua kích thöôùc cuûa voøng troøn
trung taâm, do ñöôïc taïo thaønh töø caùc ñöôøng coù caùc
höôùng khaùc nhau neân noù cuõng coù khaû naêng chæ ra söï
thay ñoåi theo caùc höôùng. Neáu hieän töôïng keùo dòch
xaûy ra, voøng troøn ôû taâm seõ bieán thaønh hình elip vaø
höôùng cuûa ñöôøng kính nhoû hôn cuûa hình elip chæ ra
höôùng keùo dòch. Neáu hieän töôïng ñuùp neùt xaûy ra thì
voøng troøn ôû taâm cuûa oâ kieåm tra hình sao seõ coù hình
soá 8 vaø truïc ngaén cuûa hình naøy seõ chæ ra höôùng ñuùp
neùt cuûa hình aûnh. Maëc duø caùc oâ kieåm tra naøy coù theå
cho thaáy hieän töôïng keùo dòch hay ñuùp neùt nhöng
chuùng khoâng cho pheùp löôïng hoaù möùc ñoä keùo dòch
hay ñuùp neùt.
Hình trang 104: Aûnh höôûng cuûa keùo dòch vaø ñuùp
neùt treân caùc thang kieåm tra khaùc nhau
Caùc oâ kieåm tra goàm caùc voøng troøn ñoàng taâm
Cuõng gioáng nhö oâ kieåm tra hình sao, oâ kieåm tra
goàm caùc voøng troøn ñoàng taâm cuõng ñöôïc duøng ñeå
phaùt hieän ra söï ñuùp neùt hay keùo dòch vaø cuõng coù khaû
naêng phaân bieät ñöôïc hai hieän töôïng naøy. OÂ kieåm tra
naøy goàm caùc voøng troøn ñoàng taâm coù caùc ñöôøng kính
khaùc nhau, ñoä daøy cuûa caùc vieàn ñöôøng troøn vaø caùc
khoaûng hôû traéng giöõa chuùng baèng nhau ñeå coù ñoä phuû
113
möïc treân oâ kieåm tra laø 50%. Khi hieän töôïng keùo dòch
xaûy ra thì caùc cung cuûa voøng troøn theo höôùng 900 seõ
ñaäm hôn trong khi ñuùp neùt laïi taïo ra caùc cung nhoû
hôn.
Bình thöôøng
Keùo dòch theo höôùng in
Keùo dòch 45 0
AÛnh höôûng cuûa keùo dòch vaø ñuùp neùt leân caùc
phaàn töû khaùc nhau cuûa thang kieåm tra
Caùc oâ kieåm tra goàm caùc ñöôøng maûnh
Caùc ñöôøng maûnh vaø nhoû laø moät trong nhöõng daïng
thöùc thoâng duïng nhaát duøng ñeå kieåm tra söï keùo dòch
vaø ñuùp neùt. Nguyeân lyù kieåm tra nhö sau: neáu söï keùo
dòch xaûy ra theo höôùng naøo thì caùc ñöôøng kieåm tra
seõ coù ñoä daøy lôùn hôn theo höôùng ñoù trong khi caùc
ñöôøng kieåm tra theo höôùng khaùc vaãn giöõ nguyeân
khoâng ñoåi. Tuy nhieân caùc thang kieåm tra naøy coù theå
114
phaân bieät ñöôïc söï keùo dòch vaø ñuùp neùt maø khoâng
phaûi quan saùt baèng kính luùp do söï bieán ñoåi raát roõ cuûa
chuùng nhöng laïi coù nhöôïc ñieåm laø khoâng löôïng hoaù
ñöôïc möùc ñoä bieán ñoåi.
Phoùng to
Caùc thang kieåm tra goàm caùc ñöôøng maûnh

Caùc pheùp ño kieåm tra trong
quaù trình in
Ño dieän tích ñieåm tram
Ñeå coù theå ño ñöôïc dieän tích ñieåm tram ta caàn phaûi
coù moät vuøng toâng nguyeân naèm keá moät vuøng nöûa
toâng. Pheùp ño dieän tích ñieåm tram ñöôïc thöïc hieän
treân vuøng toâng nguyeân vaø vuøng nöûa toâng vaø caùc giaù
trò naøy ñöôïc duøng ñeå tính dieän tích ñieåm tram. Söï
tính toaùn döïa treân giaû thuyeát laø neáu vuøng toâng
nguyeân haáp thuï moät phaàn aùnh saùnh chieáu tôùi vaø
vuøng coù taàng thöù cuõng chæ haáp thuï moät phaàn aùnh
saùng chieáu tôùi tuyø thuoäc vaøo dieän tích ñieåm tram thì
115
Löôïng saùng haáp thuï taïi vuøng nöûa toâng

Dieän tích ñieåm tram =
Löôïng saùng haáp thuï taïi vuøng toâng nguyeân
Neáu söï haáp thuï aùnh saùng cuûa vuøng toâng nguyeân
laø 0,9 vaø vuøng nöûa toâng laø 0,45 thì dieän tích ñieåm
tram seõ laø:
0,45
Dieän tích ñieåm tram =
0,90
= 0,50 (50%)
ÔÛ ñaây ta thaáy vuøng nöûa toâng haáp thuï moät nöûa
löôïng saùng chieáu tôùi so vôùi vuøng toâng nguyeân.
Chuùng ta bieát raèng maùy ño maät ñoä ño löôïng saùng
haáp thuï vaø caûm nhaän veà aùnh saùng hay aâm thanh cuûa
con ngöôøi khoâng tuyeán tính maø noù chòu aûnh höôûng
cuûa haøm soá logarit vì theá söï haáp thuï töông ñöông vôùi
1- 10-D (vôùi D laø maät ñoä). Phöông trình tính dieän tích
ñieåm tram trôû thaønh:
1 - 10-Dt X 100
1 - 10-D s
Vôùi:
TV= Dieän tích ñieåm tram(%)
Ds = maät ñoä ño ñöôïc taïi oâ toâng nguyeân
Dt = maät ñoä ño ñöôïc taïi oâ nöûa toâng
116
Phöông trình Murray-Davies

Phöông trình neâu treân laø phöông trình Murray-
Davie vaø haàu heát caùc maùy ño maät ñoä ngaøy nay ñeàu
söû duïng phöông trình naøy ñeå tính toaùn dieän tích ñieåm
tram. Chuùng ta caàn thaän troïng khi söû duïng coâng thöùc
naøy vì giaù trò tram ño ñöôïc khoâng phaûi laø giaù trò ño
treân cô sôû ñoä che dieän tích hình hoïc cuûa caùc haït tram
(laø caùch tính dieän tích ñieåm tram döïa treân cô sôû tính
toaùn ñoä che dieän tích cuûa ñieåm tram trong moät khu
vöïc roài so saùnh noù vôùi phaàn khoâng bò che ñeå suy ra
tæ leä dieän tích che phuû). Trong thöïc teá vì baûn thaân
giaáy taùn xaï aùnh saùng ngay beân trong noù neân xaûy ra
tröôøng hôïp moät löôïng aùnh saùng ñaùng leõ phaûi phaûn xaï
khi ñöôïc chieáu tôùi phaàn traéng xung quanh cuûa ñieåm
tram thì laïi taùn xaï vaø troài leân töø phaàn giaáy naèm ngay
beân döôùi haït tram neân bò suy yeáu ñi.
Löôïng saùng bò giöõ laïi ngay beân döôùi tôø in laøm aûnh
höôûng ñeán pheùp ño.
117
Vieäc aùnh saùng bò giöõ laïi moät phaàn beân trong tôø in
seõ laøm löôïng aùnh saùng phaûn xaï ít ñi vaø do vaäy laøm
cho giaù trò maät ñoä ño ñöôïc cao hôn, ñoâi khi ngöôøi ta
goïi ñaây laø hieän töôïng gia taêng taàng thöù thò giaùc.
Phöông trình Yule-Nielsen
Ñeå khaéc phuïc caùc khieám khuyeát cuûa phöông trình
Murray-Davies, Yule vaø Nielsen ñaõ ñöa ra phöông
trình sau:
( /n(
( /n(
Vôùi n laø heä soá buø cho söï gia taêng maät ñoä
Heä soá n phuï thuoäc vaøo loaïi giaáy vaø ñoä phaân giaûi
tram. Noù cuõng ñöôïc ñieàu chænh tuyø theo giaù trò taàng
thöù nhöng ñieàu naøy thöôøng khoâng thöïc teá. Baèng caùch
löïa choïn giaù trò thích hôïp cho heä soá n ta coù theå ñieàu
chænh phöông trình Yule-Nielsen gaàn vôùi thöïc teá hôn.
Neáu pheùp ño dieän tích ñieåm tram chæ duøng cho
muïc ñích so saùnh giaù trò maät ñoä giöõa tôø in thöû vaø tôø
in thaät vaø giöõa caùc tôø in vôùi nhau thì vieäc söû duïng
phöông trình Murray-Davies hay phöông trình Yule-
Nielsen ñeàu coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Trong thöïc teá
vieäc choïn löïa heä soá n cho phuø hôïp laø moät vieäc phöùc
taïp vaø ñeå ñôn giaûn hoaù vieäc naøy ngöôøi ta ñaõ löïa choïn
noù döïa treân ba loaïi giaáy nhö baûng sau
118
Loaïi giaáy Heä soá n
Giaáy traùng phaán 1,65

Giaáy khoâng traùng phaán loaïi thöôøng 2,70
Giaáy khoâng traùng phaán loaïi toát 2,60

Pheùp ño söï gia taêng taàng thöù laø moät pheùp ño ñôn
giaûn döïa vaøo giaù trò tram ño ñöôïc treân phim vaø giaù
trò tram töông öùng ño ñöôïc treân tôø in. Laáy giaù trò tram
treân tôø in tröø ñi giaù trò tram treân phim seõ coù giaù trò gia
taêng taàng thöù töông öùng vôùi töøng giaù trò dieän tích
tram
Giaù trò ñieåm tram khi in _ Giaù trò ñieåm tram
treân phim = söï gia taêng taàng thöù
Ñoä töông phaûn in

Ñoä töông phaûn in laø ñoä töông phaûn ôû vuøng toái, nôi
maø ñeán moät möùc ñoä naøo ñoù ngöôøi quan saùt coù theå
phaân bieät ñöôïc caùc toâng ñöôïc in ôû vuøng toái. Ñoä
töông phaûn in ñöôïc tính toaùn baèng caùch so saùnh giaù
trò maät ñoä ño ñöôïc ôû toâng 3/4 (thoâng thöôøng laø 70
hoaëc 75%) vaø oâ toâng nguyeân theo coâng thöùc sau:
D - Dt x 100
%PC = s
Ds
Vôùi: Ds: Maät ñoä oâ toâng nguyeân (keå caû maät ñoä giaáy)
Dt: Maät ñoä cuûa toâng 3/4 (keå caû maät ñoä cuûa giaáy)
%PC: Ñoä töông phaûn in tính baêèng phaàn traêm
119
Caùc nghieân cöùu cuûa uûy ban nghieân cöùu in GCA ñaõ
ñeà nghò raèng khi in treân giaáy traùng phaán söû duïng tieán
trình In offset cuoän coù boä phaän saáy, giaù trò ñoä töông
phaûn in ñaït ñöôïc laø 25% hoaëc cao hôn coù nghóa laø
töông öùng vôùi vieäc ngöôøi quan saùt caûm nhaän tôø in
toát.
Vì theá töông phaûn in laø 1 thuoäc tính in coù ích caàn
phaûi ño vì:
· Ngöôøi thôï in vaø ngöôøi thôï taùch maøu cho raèng noù
höõu ích vì noù cung caáp 1 chæ soá cuûa vieäc phuïc cheá
aûnh taïi 1 ñieåm quan troïng cuûa ñöôøng cong phuïc cheá
toâng
· Ngöôøi thôï in - duø cho hoï coù söû duïng thanh kieåm
tra ñeå tính toaùn ñoä töông phaûn hay khoâng –cuõng vaän
haønh maùy in baèng caùch cho nhieàu möïc coù theå ñöôïc
vaøo vuøng toâng nguyeân trong khi vaãn giöõ cho caùc oâ
tram trong phaàn toái khoâng bò bít. Hoaït ñoäng naøy chuû
yeáu ñöôïc kieåm soaùt baèng caùch ñieàu chænh caân baèng
möïc nöôùc vaø coù theå ñöôïc ño vaø moâ taû baèng ñoä töông
phaûn in.
· Ngöôøi ñaët haøng in – duø cho hoï coù nhaän thöùc raèng
hoï ñang duøng phöông phaùp nhìn ñeå öôùc löôïng ñoä
töông phaûn in – Söû duïng ñoä töông phaûn in ñeå quyeát
ñònh chaát löôïng in. Tôø in vôùi ñoä töông phaûn in cao thì
thöôøng nhìn baét maét hôn vì caùc vuøng toái ñaäm ñaø vaø
coù chieàu saâu trong khi caùc vuøng trung gian vaø vuøng
toâng 3/4 vaãn theå hieän ñuû vai troø cuûa noù taïo cho hình
aûnh coù caûm giaùc 3 chieàu “ thoaùt “ ra khoûi tôø giaáy.
120
Traùi laïi tôø in coù ñoä töông phaûn thaáp thöôøng ñöôïc moâ
taû laø muø môø hay bò phai maøu
Soá lieäu veà ñoä töông phaûn in töï baûn thaân noù cung
caáp 1 thoâng tin roõ raøng veà tieán trình in nhö :
(1). Maät ñoä cuûa lôùp möïc. (2) söï gia taêng taàng thöù
trong vuøng toâng 3/4 vaø (3) Khaû naêng gia taêng ñoä daøy
lôùp möïc trong khi vaãn khoâng laøm taêng caùc giaù trò
taàng thöù ôû caùc vuøng toâng trung gian.Laáy thí duï, neáu
ñoä töông phaûn in taêng coù nghóa laø maät ñoä toâng
nguyeân taêng nhöng khoâng laøm taêng maät ñoä cuûa vuøng
toâng 3/4. Traùi laïi vieäc ñoä töông phaûn in giaûm coù
nghóa laø maät ñoä toâng nguyeân taêng nhöng caùc oâ trung
gian ôû toâng 3/4 bò bít, laøm hình aûnh ñöôïc phuïc cheá
khoâng coù chieàu saâu vaø laøm giaûm ñoä töông phaûn thaáy
ñöôïc giöõa caùc vuøng toâng nguyeân vaø toâng 3/4.
Löu yù raèng ñoä töông phaûn in khoâng moâ taû 1 moái
quan heä tuyeät ñoái vôùi taát caû caùc hình aûnh. Thay vaøo
ñoù ñoä töông phaûn in cho thaáy phía trong moät tôø in toát
treân cô sôû kinh nghieäm phuïc cheá. Thí du, 1 hình aûnh
coù ñoä töông phaûn cao hay thaáp (thí duï 1 con gaáu baéc
cöïc ñöùng treân tuyeát) seõ vaãn xuaát hieän vôùi ñoä töông
phaûn toái thieåu baát keå ñeán ñoä töông phaûn in laø bao
nhieâu.
Ñoä töông phaûn in hay ñoä töông phaûn phaàn toái cuûa
tôø in laø moät thuoäc tính quan troïng ñeå ñaùnh giaù chaát
löôïng in vì noù nhaïy vôùi haàu heát caùc thay ñoåi trong
quaù trình in. Ñoä töông phaûn in cuõng thöôøng ñöôïc ño
ñeå ñaùnh giaù :
121
AÙp löïc giöõa cao su vaø tôø in

Söï laøm aåm vaø caùc phuï gia laøm aåm
Möïc in.
Ñoä töông phaûn in töông ñoái %
50
40
30
20
10
0
0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5
Maät ñoä toâng nguyeân (Ds)
D t = 0.00 D t = 0.87 D t = 2.50
D s = 0.00 D s = 1.50 D s = 2.50
Ñoä töông phaûn = 0% Ñoä töông phaûn = 42% Ñoä töông phaûn = 0%
Ñöôøng cong töông phaûn in ñaëc tröng

Keùo dòch vaø ñuùp neùt
Phöông trình duøng ñeå tính dieän tích ñieåm tram qua
pheùp ño maät ñoä taàng thöù cuûa hình aûnh coù theå aùp
duïng cho baát kyø loaïi taàng thöù naøo. Neáu ño vuøng phuû
möïc ñöôïc taïo bôûi caùc ñöôøng taàng thöù ta coù theå ñònh
löôïng söï keùo dòch hay ñuùp neùt. Ñeå coù theå thöïc hieän
pheùp ño kieåm tra ta coù theå boá trí hai oâ taàng thöù 50%
naèm keá nhau, moät oâ coù goùc tram 00 vaø moät oâ coù goùc
xoay tram 900.
Trong quaù trình in ta tieán haønh ño ñoä phuû möïc cuûa
töøng oâ vaø tröø chuùng cho nhau. Ñoä khaùc bieät chính laø
söï gia taêng taàng thöù coù theå goùp phaàn laøm hình aûnh bò
keùo dòch hay ñuùp neùt. Kieåu ño vaø tính naøy thöôøng
khoâng coù saün treân caùc maùy ño maät ñoä töï ñoäng maø
phaûi thöïc hieän thuû coâng.
122
Ñöôøng cong ñaëc tröng cuûa söï gia taêng

taàng thöù.
Vieäc ño dieän tích ñieåm tram ñöôïc thöïc hieän treân
caùc thang kieåm tra thöôøng chæ ñöôïc thöïc hieän qua
moät hoaëc hai oâ taàng thöù coù saün treân thang, nhöng ñeå
ño vaø tính toaùn söï gia taêng taàng thöù caàn phaûi coù moät
thang kieåm tra coù ñuû caùc toâng ñöôïc in keøm theo hình
aûnh. Thang kieåm tra baûn UGRA laø thang thích hôïp
nhaát cho coâng vieäc naøy. Dieän tích ñieåm tram phaûi
ñöôïc ño treân töøng naác thang kieåm tra. Ñeå hoã trôï cho
quaù trình tính toaùn, caùc giaù trò ño naøy ñöôïc ñaùnh daáu
treân truïc toaï ñoä bieåu thò moái quan heä giöõa dieän tích
ñieåm tram treân phim vaø dieän tích ñieåm tram treân tôø
in, ñöôøng noái lieàn giöõa caùc giaù trò ñöôïc ñaùnh daáu
treân ñoà thò ñöôïc goïi laø ñöôøng cong ñaëc tröng cuûa söï
gia taêng taàng thöù.
(%)
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
(%)
Ñöôøng cong ñaëc tröng cuûa söï gia taêng taàng thöù
khi in vôùi baûn döông
123
Ñöôøng thaúng goùc 450 bieåu dieãn moái quan heä

tuyeán tính (lyù töôûng) giöõa phim vaø tôø in. Do vaäy söï
gia taêng taàng thöù coøn ñöôïc xem laø ñoä leäch cuûa ñöôøng
ñaëc tröng so vôùi ñöôøng thaúng goùc 450 . Ngoaøi ra coøn
coù moät caùch khaùc ñeå bieåu dieãn moái quan heä naøy laø
ñaùnh daáu giaù trò tram ño ñöôïc töø caùc naác cuûa kieåm
tra treân tôø in töông öùng vôùi caùc giaù trò tram treân
phim.
30
20
10
0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
(%)
Ñöôøng cong ñaëc tröng cuûa söï gia taêng taàng thöù
khi in vôùi baûn döông
Caùc pheùp ño söï truyeàn möïc
Caùc pheùp ño söï truyeàn möïc duøng ñeå ñònh löôïng söï
truyeàn moät lôùp möïc naøy leân treân moät lôùp möïc ñaõ
ñöôïc in tröôùc ñoù. Ñaây cuõng chính laø moät trong nhöõng
pheùp ño ñôn giaûn coù theå thöïc hieän baèng maùy ño maät
ñoä. Coù nhieàu coâng thöùc duøng ñeå tính söï truyeàn möïc
nhöng coâng thöùc döôùi ñaây laø thoâng duïng nhaát.
124
D1+2 - D1
Ñoä truyeàn möïc (%) =
D2
Vôùi
D1+2 = maät ñoä cuûa hai lôùp möïc in choàng leân nhau
D1 = maät ñoä cuûa lôùp möïc in ñaàu tieân
D2 = maät ñoä cuûa lôùp möïc in thöù hai.
Ño maät ñoä ñeå tính toaùn söï truyeàn möïc

Taát caû caùc maät ñoä ñöôïc ño baèng kính loïc daønh cho
maøu in sau cuøng. ÔÛ hình veõ treân, söï truyeàn möïc ñöôïc
tính nhö sau:
-
Ñoä truyeàn möïc (%) = 1,60 0,45 x 100
1,30
= 88
Ñoä truyeàn möïc hieám khi ñaït ñöôïc 100% maø

thöôøng naèm trong khoaûng 70% ñeán 90%. Ñoä truyeàn
möïc caøng cao thì söï truyeàn möïc caøng toát.
125
Ñeå tính ñoä truyeàn möïc khi in ba maøu ta coù coâng

thöùc sau:
D1+2+3 - D1+2
Ñoä truyeàn möïc (%) =
D3
Vôùi
D1+2+3 = maät ñoä cuûa ba lôùp möïc in choàng leân
nhau
D1+2 = maät ñoä cuûa 2 lôùp möïc in ñaàu tieân
D3 = maät ñoä cuûa lôùp möïc in thöù ba.
Taát caû caùc maät ñoä ñöôïc ño baèng kính loïc daønh cho
maøu in sau cuøng (maøu thöù ba)
Phöông trình naøy khoâng cung caáp moät pheùp ño
chính xaùc cho söï truyeàn möïc trong thöïc teá vì noù ñöôïc
giaû ñònh raèng coù aùp duïng nhöõng qui ñònh boå sung.
Qui ñònh naøy cho raèng maät ñoä cuûa caùc maøu möïc in
phoái troän vôùi nhau ñöôïc ño qua 1 kính loïc baèng vôùi
toång maät ñoä cuûa caùc möïc in thaønh phaàn ñöôïc ño qua
caùc kính loïc daønh cho rieâng noù. Trong thöïc teá qui
ñònh naøy khoâng ñuùng vì caùc yeáu toá sau:
@ Coù söï khaùc bieät giöõa vieäc truyeàn möïc leân beà
maët giaáy chöa in vaø beà maët giaáy ñaõ in
@ Möïc in khoâng trong suoát hoaøn toaøn
@ Coù söï phaûn xaï vaø taùn xaï aùnh saùng beân trong tôø
in.
@ Söï phaûn xaï phoå cuûa caùc maùy ño maät ñoä
126
Ño ñoä leäch toâng maøu vaø ñoä ngaû xaùm

Vieäc tính toaùn ñoä leäch toâng maøu vaø ñoä ngaû xaùm
laø chöùc naêng thoâng thöôøng coù saün trong caùc maùy ño
maät ñoä hieän nay
Caû ñoä leäch toâng maøu vaø ñoä ngaû xaùm ñeàu lieân heä
ñeán maøu cuûa möïc in,ø vì chuùng ta khoâng theå ño maøu
tröïc tieáp baèng maùy ño maät ñoä neân chuùng ta coù theå ño
giaùn tieáp thoâng qua caùc thoâng soá khaùc. Caùc pheùp ño
ñoä leäch toâng maøu vaø ñoä ngaû xaùm raát höõu duïng khi
chuùng ta so saùnh ñoä oån ñònh veà maët toâng maøu cuûa
caùc hoäp möïc trong cuøng moät loâ haøng hay kieåm tra
tình traïng nhieãm baån cuûa caùc möïc in ñang söû duïng.
Theo lyù thuyeát, möïc in neân haáp thuï 1/3 daûi quang
phoå aùnh saùng vaø phaûn xaï 2/3 daûi quang phoå coøn laïi.
Maùy ño maät ñoä coù theå ño söï haáp thuï caùc maøu Red,
Green, Blue cuûa caùc maøu cô baûn Cyan, magienta vaø
vaøng thoâng qua taát caû caùc kính loïc. Neáu ñaëc tính phoå
cuûa möïc in vaø kính loïc ñaït ñeán ñoä lyù töôûng nhö lyù
thuyeát thì ñoà thò phaûn xaï phoå cuûa ba maøu möïc in cô
baûn coù daïng nhö hình döôùi ñaây.
1.4 R G B R G B R G B
1.2
1.0
0.8
0.6
0.4
0.2
0.0
Cyan Magenta Yellow
129
Vì möïc in vaø kính loïc lyù töôûng khoâng toàn taïi treân
thöïc teá neân chuùng luoân coù söï cheânh leäch so vôùi hình
veõ treân. Ta coù theå löôïng hoaù ñöôïc ñoä leäch toâng maøu
vaø ñoä ngaû xaùm baèng caùch ño nhöõng haáp thuï phoå
khoâng mong ñôïi cuûa caùc maøu (maät ñoä).
Ñoä leäâch toâng
Ñeå ño ñoä leäch toâng maøu, maãu treân tôø in phaûi ñöôïc
ño qua caû ba kính loïc vaø aùp duïng coâng thöùc sau:
Dmed - Dmin
Ñoä leäch toâng (%) = x 100
Dmax - Dmin
Vôùi
Dmin= giaù trò maät ñoä thaáp nhaát
Dmed= giaù trò maät ñoä trung bình
Dmin= giaù trò maät ñoä cao nhaát
Hình veõ döôùi ñaây moâ taû caùc pheùp ño ñöôïc tieán
haønh töø maãu ño laø maøu magienta
1.4 R G B R G B Dh R G B
1.2
1.0
0.8
Dm
0.6
0.4
Dl
0.2
0.0
Ideal magenta Hue error Greyness
130
Töø ví duï naøy, ñoä leäch toâng cuûa maøu Magien ta laø:
0,66 - 0,20
Ñoä leäch toâng (%) = x 100
1,30 - 0,20
= 42%
Ñoä leäch toâng maøu laø 42% nhöng chuùng ta cuõng

caàn phaûi caân nhaéc khuynh höôùng leäch toâng maøu.
Höôùng leäch toâng maøu ñöôïc quyeát ñònh bôûi kính loïc
cho maät ñoä thaáp nhaát, trong tröôøng hôïp naøy höôùng
leäch toâng chính laø maøu Red. Neáu moät maùy ño maät
ñoä ñöôïc laäp trình ñeå tính ñoä leäch toâng, noù seõ hieån thò
ñoä leäch toâng cuøng vôùi höôùng leäch toâng, neáu chuùng ta
ño ñoä leäch toâng cuûa caùc vuøng ñöôïc in choàng (Red,
Green vaø Blue) töø hai maøu möïc in cô baûn thì giaù trò
ñoä leäch thu ñöôïc raát cao. Giaù trò lyù töôûng trong
tröôøng hôïp naøy laø 100%, nhöng thaäm chí neáu söï
truyeàn möïc ñöôïc cho laø hoaøn haûo thì giaù trò lyù töôûng
naøy cuõng seõ khoâng ñaït ñöôïc do nhöõng lyù do keå treân.
Ñoä ngaû xaùm
Töø caùc giaù trò ño ñeå tính ñoä leäch toâng ta coù theå
duøng ñeå tính ñoä ngaû xaùm. Chuùng ta thaáy raèng ñoä
leäch toâng coù lieân quan ñeán söï khaùc bieät giöõa giaù trò
maät ñoä thaáp nhaát vaø giaù trò maät ñoä trung bình. Neáu
caùc loaïi möïc coù ñoä leäch toâng maøu baèng khoâng thì
cuõng chöa theå xem caùc loaïi möïc ñoù laø lyù töôûng. Neáu
maät ñoä ño ñöôïc qua caùc kính loïc ñeàu cho thaáy coù söï
131
haáp thuï, nghóa laø coù toàn taïi moät löôïng maøu xaùm nhaát
ñònh trong möïc in vaø maät ñoä thu ñöôïc qua kính loïc.
Maät ñoä thaáp nhaát ño ñöôïc qua kính loïc quyeát ñònh
ñeán ñoä ngaû xaùm cuûa moät maøu. Ta coù coâng thöùc tính
ñoä ngaû xaùm nhö sau:
Dmin
Ñoä ngaû xaùm (%) = x 100
Dmax
Söû duïng ví duï nhö hình treân ta coù ñoä ngaû xaùm laø:
0,20
Ñoä ngaû xaùm (%) = x 100
1,30
=15
Bieåu ñoà maøu luïc giaùc cuûa GAFT

Thoâng thöôøng chuùng ta seõ seõ söû duïng caùc giaù trò
ñoä leäch toâng maøu vaø ñoä ngaû xaùm ñeå so saùnh caùc loaïi
möïc in. Nhöng chuùng ta cuõng coù theå söû duïng caùc
pheùp ño töø bieåu ñoà caáu truùc maøu ñeå so saùnh khoaûng
phuïc cheá maøu cuûa hai tôø in hay giöõa tôø in thöû vaø tôø
in thaät. Bieåu ñoà naøy cuõng coù nhieàu ñieåm gioáng nhö
bieåu ñoà maøu CIELAB, noù coù daïng hình luïc giaùc vaø
cho pheùp bieåu dieãn söï khaùc bieät veà ñoä baõo hoaø maøu
vaø ñoä leäch toâng maøu. Ta caàn phaûi coù moät tôø giaáy
maãu ñeå veõ bieåu ñoà luïc giaùc vaø quaù trình veõ töông ñoái
132
ñôn giaûn vaø cuõng khoâng caàn thieát phaûi tính toaùn gì
caû. Noù ñöôïc xem laø bieåu ñoà höõu ích nhaát.
Green
1.5
Increasing
saturation
10
Cyan Yellow
05
Red = 0.2
Blue Red
Blue = 0.66
Green 1.3
Magenta ink
Magenta hue error = 42%
Veõ khoaûng phuïc cheá maøu treân bieåu ñoà luïc giaùc
cuûa Gaft
Ñeå ñaùnh daáu leân bieåu ñoà naøy, chuùng ta caàn phaûi
coù caùc giaù trò ño maät ñoä qua caùc kính loïc Red, Green
vaø Blue cuûa caùc maøu caàn ñaùnh daáu. Laáy ví duï maøu
Magienta cuûa caùc ví duï tröôùc, caùc giaù trò maät ñoä cuûa
noù ñöôïc ño qua caùc kính loïc laø: Red= 0,20; Green=
1,30 vaø Blue= 0,66. Ñieåm xuaát phaùt cuûa taát caû caùc
maøu luoân laø taâm cuûa hình luïc giaùc ñaïi dieän cho giaù
trò töø traéng ñeán ñen. Ñaàu tieân söû duïng maät ñoä cuûa
kính loïc Red, ta di chuyeån ra phía ngoaøi, höôùng ñeán
133
phía ñoái dieän cuûa Red laø Cyan ñeán moät giaù trò maät
ñoä laø 0,20. Taïi ñieåm naøy ta di chuyeån veà phía ñoái
dieän cuûa maøu Green laø maøu Magienta moät khoaûng
töông öùng vôùi giaù trò maät ñoä cuûa kính loïc Green laø
1,30, töø ñaây ta laïi tieáp tuïc di chuyeån höôùng veà phía
ñoái dieän cuûa maøu Blue laø vaøng moät khoaûng töông
öùng vôùi giaù trò maät ñoä cuûa kính loïc Blue laø 0,66. Ñaây
laø ñieåm maø ta ñaùnh daáu cho maøu möïc in magienta.
Maøu lí töôûng laø maøu ñöôïc ñaùnh daáu ñuùng ngay treân
truïc cuûa noù treân hình luïc giaùc. Khoaûng caùch cuûa
ñieåm ñöôïc ñaùnh daáu so vôùi taâm cuûa hình luïc giaùc
cho bieát ñoä baõo hoaø maøu.
Duøng bieåu ñoà maøu luïc giaùc ñeå xaùc ñònh khoaûng
maøu phuïc cheá khi in treân giaáy traùng phaán vaø giaáy in
baùo.
134
Cuõng caàn phaûi löu yù raèng vò trí töông ñoái cuûa caùc
maøu treân bieåu ñoà maøu luïc giaùc khoâng töông öùng vôùi
ñoä khaùc bieät maøu ñöôïc caûm nhaän baèng thò giaùc. Duø
sao ñi nöõa bieåu ñoà luïc giaùc naøy cuõng cho pheùp duøng
caùc maùy ño maät ñoä ñeå ño khoaûng khoâng gian maøu
phuïc cheá khi khoâng coù caùc thieát bò ño maøu maéc tieàn.
Ñoä töông phaûn maøu
Ñoä töông phaûn maøu laø thuoäc tính cuûa caùc maøu
möïc cô baûn. Noù ñöôïc tính thoâng qua caùc pheùp ño
maät ñoä. Coâng thöùc naøy cuõng coù theå duøng ñeå so saùnh
caùc ñaëc tính töông ñoái cuûa caùc maøu möïc in hay laø cô
sôû ñeå quyeát ñònh ñoä daøy lôùp möïc toái öu cuûa moät loaïi
möïc.
Trong haàu heát caùc quaù trình in maøu chuùng ta ñeàu
coá gaéng in sao cho khoaûng phuïc cheá maøu cao nhaát
trong khaû naêng cho pheùp cuûa giaáy in vaø möïc in. Ñieàu
naøy coù theå ñöôïc thöïc hieàn moät phaàn qua vieäc in caùc
maøu vôùi ñoä baõo hoaø maøu cao nhaát. ÔÛ maät ñoä thaáp ta
coù theå quan saùt ñoä baõo hoaø maøu bò giaûm ñi do ta coù
theå nhìn thaáy ñöôïc neàn giaáy phía döôùi lôùp möïc vaø
khi ñoä daøy lôùp möïc taêng leân thì ñoä baõo hoaø maøu
cuõng taêng leân, nhöng khoâng phaûi taêng lieân tuïc. Ñeán
moät möùc ñoä naøo ñoù, vieäc haáp thuï maøu khoâng mong
muoán seõ laøm giaûm ñoä baõo hoaø maøu vaø laøm cho maøu
toái hôn. Ñieàu naøy ñuùng cho maøu Cyan vaø maøu
magienta nhöng aûnh höôûng ít ñeán maøu vaøng vì haáp
thuï maøu khoâng mong muoán cuûa maøu naøy thaáp. Coâng
thöùc tính ñoä töông phaûn maøu nhö sau:
135
Ñoä töông phaûn maøu (%) = (10-Dmin) - (10-Dmax) x 100

Vôùi
Dmin= giaù trò maät ñoä thaáp nhaát
Dmax= giaù trò maät ñoä cao nhaát.
Coâng thöùc naøy töông töï nhö coâng thöùc tính ñoä ngaû
xaùm, pheùp ño ñoä töông phaûn maøu cuõng bò aûnh höôûng
bôûi tính laøm giaûm ñoä baõo hoaø maøu cuûa neàn giaáy.
Neáu coâng thöùc tính ñöôïc aùp duïng cho maãu in coù ñoä
daøy lôùp möïc taêng thì roõ raøng ñoä töông phaûn maøu
cuõng taêng (coù theå quan saùt ñöôïc). Ñoä töông phaûn
maøu nhoû khi ñoä daøy lôùp möïc thaáp vaø taêng khi ñoä daøy
lôùp möïc taêng nhöng chæ taêng ñeán moät ñænh ñieåm naøo
ñoù thì baét ñaàu giaûm xuoáng.
Söï thay ñoåi ñoä töông phaûn maøu öùng vôùi söï thay
ñoåi ñoä daøy lôùp möïc.
136
Ño caân baèng xaùm

OÂ caân baèng xaùm trong thang kieåm tra laø moät oâ
cho pheùp kieåm tra baèng maét thöôøng nhöng cuõng cung
caáp theâm nhieàu thoâng tin höõu ích cho quaù trình kieåm
soaùt vôùi caùc pheùp ño ñöôïc thöïc hieän vôùi moät maùy ño
maät ñoä. Giaû söû raèng maùy ño maät ñoä coù theå ño vôùi taát
caû caùc kính loïc cuøng moät luùc. Neáu caùc oâ kieåm tra caân
baèng xaùm coù maøu xaùm trung tính thìø maùy ño maät ñoä
seõ nhaän ñöôïc caùc giaù trò ño töø ba kính loïc ñeáu nhau.
Moät söï chuyeån dòch trong quaù trình caáp möïc hay söï
gia taêng taàng thöù ôû baát kyø maøu naøo cuõng ñeàu taïo ra
caùc keát quaû thaáy ñöôïc vaø ño ñöôïc treân caùc oâ caân
baèng xaùm.
Giaû söû tôø in ra khoâng ñaït ñöôïc söï caân baèng hoaøn
haûo treân oâ kieåm tra caân baèng xaùm vaø maät ñoä d0o
ñöôïc qua caùc kính loïc seõ khoâng baèng nhau, trong
tröôøng hôïp naøy ta coù theå ño oâ caân baèng xaùm cuûa
maãu ño vaø xaùc laäp noù baèng 0, khi ñoù caùc soá ño treân
caùc tôø in ra seõ phaûn aùnh roõ neùt hôn ñoä leäch caân baèng
xaùm. Pheùp ño nhö theá raát höõu ích vì noù cho thaáy aûnh
höôûng cuûa söï truyeàn möïc, söï gia taêng taàng thöù vaø
vieäc caáp möïc treân maùy. Tuy nhieân vieäc söû duïng caùc
giaù trò ño ñöôïc ñeå chænh söûa seõ khoâng chính xaùc nhö
chuùng ta thaáy trong hình veõ döôùi ñaây
137
Caùc pheùp ño söï khaùc bieät maät ñoä ñöôïc tieán haønh
treân caùc oâ caân baèng xaùm ñang maát oån ñònh vì söï bieán
ñoåi trong vieäc caáp möïc naøy coù theå lieân quan ñeán caùc
möïc khaùc
Chuùng ta coù theå thaáy raèng caû hai maøu möïc in
maøu cyan vaø magienta ñeàu haáp thuï aùnh saùng cuûa hai
maøu maø ñaùng lyù ra noù khoâng neân haáp thuï, moät söï
thay ñoåi trong vieäc caáp möïc cuûa moät maøu seõ taïo ra
söï thay ñoâi maät ñoä treân maøu khaùc. Ñaây laø moät söï
thay ñoåi thöïc teá maø chuùng ta coù theå quan saùt baèng
maét thöôøng, nhöng vieäc quyeát ñònh chænh söûa coù moät
chuùt khoù khaên vaø caùch giaûi quyeát toát nhaát vaãn laø
ñieàu chænh vieäc caáp möïc treân nhöõng maøu naøo ñang
taïo ra loãi nhieàu nhaát
138
139
Caùc loaïi thang kieåm tra ñoä chính xaùc
Chöông 5
CAÙC LOAÏI THANG

KIEÅM TRA ÑOÄ
CHÍNH XAÙC
100
75
50
25
20%
137
Caùc thang kieåm tra ñöôïc duøng ñeå kieåm tra vaø kieåm
soaùt quaù trình taïo baûn in vaø quaù trình in. Chöông naøy
ñöa ra caùch choïn löïa caùc thang kieåm tra thích hôïp theo
caùc tieâu chuaån caân chænh quy ñònh trong töøng tröôøng
hôïp cuï theå.
Chuùng ta seõ laàn löôït xem xeùt caáu taïo chi tieát vaø coâng
duïng cuûa caùc loaïi thang sau:
FOGRA - PMS I/N , thang kieåm tra in FOGRA -
PMS (N) vaø thang kieåm tra cuûa UGRA 1982, thang
kieåm tra FOGRA - PMS I, thang kieåm soaùt in
FOGRA - PMS (P) vaø thang kieåm tra baûn UGRA
1982.
Thang kieåm tra FOGRA - PMS I

Thang kieåm tra naøy goàm coù caùc phaàn sau:
° Caùc phaàn S, M vaø I cuûa thang kieåm soaùt
FOGRA - PMS I, ñeàu coù ñoä phaân giaûi tram töông
ñöông nhau 60l/cm.
° Phaàn T : vuøng tram 80%, laø nhöõng haït tram
troøn coù ñöôøng kính 85 µm (0,085 mm).
° Phaàn V : oâ toâng nguyeân.
° Phaàn M : laø nhöõng haït tram döông, troøn, coù
ñöôøng kính 120 µm vaø coù dieän tích ñieåm tram laø
39%.
° Phaàn S : laø nhöõng haït tram döông, troøn, coù
ñöôøng kính 50 µm vaø coù dieän tích ñieåm tram laø 7%.
° Phaàn D/D bao goàm nhöõng ñöôøng coù maät ñoä
48ñöôøng/cm ôû goùc 00 vaø 900 vaø moät vuøng heïp naèm
138
ôû giöõa coù caùc ñöôøng nghieâng moät goùc 450. Nhöõng

ñöôøng naøy coù beà roäng 130 µm vaø nhöõng ñöôøng aâm
thì coù beà roäng 80 µm, coù dieän tích tram laø 62%. Caùc
oâ naøy giuùp ta coù theå phaùt hieän ñöôïc nhöõng vuøng tram
bò ñuùp neùt hay bò keùo dòch baèng maét thöôøng hay baèng
maùy ño maät ñoä. Neáu maät ñoä cheânh leäch giöõa caùc oâ
naøy nhoû hôn 0,05 thì caùc tôø in ra laø chaáp nhaän ñöôïc.
° OÂ kieåm tra hình sao K : laø nhöõng ñöôøng aâm
hoaêëc döông raát maûnh coù ñoä roäng töø 4 - 40 µm. OÂ
kieâåm tra naøy ñöôïc duøng ñeå kieåm tra vieäc phôi baûn
baèng maét thöôøng.
Beân phaûi : thang kieåm tra FOGRA-PMS I/N

Beân traùi : thang kieåm tra FOGRA-PMS I (kích thöôùc thaâät)
139
Thang kieåm tra baûn UGRA 1982

Thieát bò kieåm tra tieâu chuaån naøy ñöôïc phaùt trieån
ñeå kieåm soaùt quaù trình taïo baûn in offset, noù coøn coù
theå ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù ñöôøng ñaëc tuyeán in trong
in thöû vaø in thaät. Trong tröôøng hôïp ñoái vôùi quaù trình
taïo baûn aâm thì thang kieåm tra baûn cuûa UGRA 1982
duøng thích hôïp hôn so vôùi thang kieâåm tra FOGRA -
PMS I/N do caùc naác toâng lieân tuïc cuaû noù.
Thang kieåm tra baûn UGRA 1982.
Thang kieâåm tra baûn UGRA 1982 goàm coù 5 nhoùm

oâ kieåm tra:
° Vuøng coù toâng lieân tuïc: goâàâm 13 naác toâng lieân
tuïc coù kích thöôùc (4 x 5) mm.
Phaàn kieåm tra caùc oâ coù toâng lieân tuïc (ñöôïc phoùng ñaïi 3 laàn)
140
° Vuøng coù nhöõng ñöôøng cong raát maûnh: ñöôïc

chia thaønh phaàn aâm vaø döông, coù ñöôøng kính 4,5
mm, chuyeån ñoåi maät ñoä lieân tuïc töø 7 - 10 µm. Söï taêng
daàn caùc oâ naøy töông töï vôùi heä thoáng cuaû FOGRA -
PMS. Tyû leä giöõa ñoä roäng ñöôøng vaø khoaûng traéng laø
1 : 9.
Phaàn kieåm tra goàm caùc ñöôøng maûnh töông thích vôùi FOGRA-
PMS (phoùng ñaïi 3 laàn)
° Vuøng taàng thöù tram: coù ñoä phaân giaûi 150lpi
bao goàm 10 oâ coù kích thöôùc (5 x 5) mm. Caùc oâ naøy
duøng heä thoáng tram elip cuûa FOGRA.
PPhaàn kieåm tra goàm caùc oâ toâng ñöôïc taïo bôûi caùc haït tram hình elip,
coù ñoä phaân giaûi tram lpi laø 150lpi (phoùng ñaïi 3 laàn).
141
° Vuøng kieåm tra ñuùp neùt vaø keùo leäch: goàm 4 oâ

coù kích thöôùc (5 x 5) mm.
Caùc oâ kieåm tra keùo dòch vaø ñuùp

neùt (phoùng ñaïi 3 laàn).
° Caùc oâ kieåm tra vuøng saùng: duøng cho caû baûn in

aâm laãn baûn in döông, bao goàm 12 oâ coù kích thöôùc (5
x 5) mm vaø coù toâng töø 0,5% - 5%.
Caùc oâ kieåm tra vuøng saùng coù ñoä phaân giaûi tram lpi laø 150lpi
(phoùng ñaïi 3 laàn).
142
Caùc thang kieåm tra in

Ñeå kieåm soaùt chaát löôïng in treân cô sôû caùc döõ lieäu
ño ñöôïc, caùc daûi kieåm tra in phaûi ñöôïc in cuøng vôùi
hình aûnh. Caùc daûi kieåm tra naøy ñöôïc cheá taïo vaø cung
caáp töø caùc vieän nghieân cöùu in vaø caùc nhaø cung caáp
thieát bò in. Tuy nhieân chæ coù caùc baûn goác ñöôïc cung
caáp töø nhaø saûn xuaát môùi coù theå duøng ñöôïc coøn caùc
baûn phim ñöôïc sao chuïp laïi khoâng ñaûm baûo ñöôïc caùc
thoâng soá kieåm tra.
Caùc daûi kieåm tra in hieän ñang coù saün cho caùc maùy
in töø 4 ñeán 8 maøu. Ñoái vôùi caùc daûi kieåm tra in cho
vieäc in hôn 4 maøu, soá löôïng caùc oâ nöûa toâng vaø oâ
kieåm tra keùo dòch seõ ít ñi nhöng taêng caùc oâ in toâng
nguyeân vaø caân baèng maøu ñeå kieåm tra söï caáp möïc.
Taát caû caùc daûi kieåm tra in bao goàm nhieàu phaàn töû
kieåm tra, moãi phaàn töû ñöôïc theå hieän döôùi daïng moät
oâ kieåm tra, moãi oâ kieåm tra coù chöùc naêng giuùp ngö‘ôøi
kyõ thuaät vieân vaän haønh maùy in kieåm soaùt caùc ñaëc
tính cuûa quaù trình in baèng maét thöôøng hay baèng caùc
thieát bò kieåm tra. Nhìn chung caùc thang kieåm tra in
seõ goàm caùc phaàn töû sau:
Caùc oâ kieåm tra toâng nguyeân
Caùc oâ kieåm tra toâng nguyeân cho pheùp kieåm tra ñoä
ñoàng ñeàu phuû möïc. Caùc nhaø saûn xuaát khuyeán caùo
ngöôøi söû duïng neân ñaët laàn löôït
B C M Y moãi oâ kieåm tra toâng nguyeân cho
töøng maøu caùch nhau baèng vôùi
vuøng phuû möïc (Ñoái vôùi maùy cuûa
143
Heidelberg laø 32,5 mm). Baèng caùch naøy ta coù theå söû
duïng oâ kieåm tra toâng nguyeân vôùi caùc thieát bò kieåm
soaùt töï ñoäng.
Caùc oâ kieåm tra in
MY CY CM
choàng maøu
Caùc phaàn töû naøy ñöôïc
thieát keá cho vieäc kieåm tra
vaø ñaùnh giaù tình traïng
nhaän möïc baèng maét cuõng
nhö maùy ño.
Caùc oâ caân baèng maøu
Ngöôøi ta phaân bieät giöõa oâ neàn vaø oâ tram caân baèng
maøu. ÔÛ oâ neàn, keát quaû in choàng cuûa caùc maøu Cyan,
Magenta vaø Yellow phaûi cho ra maøu ñen gaàn trung
tính. Keá beân oâ naøy laø oâ in bôûi neàn maøu ñen ñeå so
saùnh.
Khi ñoä daøy lôùp möïc ñaït yeâu CMY B
caàu, thöù töï in choàng maøu ñöôïc
chuaån hoùa vaø söï gia taêng taàng thöù
bình thöôøng thì caùc oâ in choàng
maøu Cyan, Magenta vaø Yellow
phaûi xaùm keå caû oâ choàng maøu
toâng nguyeân cuõng nhö ôû caùc taàng
B CMY
thöù khaùc nhau. Caùc giaù trò taàng
thöù khaùc nhau ñöôïc söû duïng bôûi
caùc nhaø saûn xuaát ñeå taïo neân caùc oâ
choàng maøu vôùi giaù trò taàng thöù
144
cuûa töøng maøu phoái hôïp sao cho chuùng taïo ra maøu
xaùm:
Caùc oâ caân baèng maøu cuõng ñöôïc duøng ñeå kieåm tra
caân baèng xaùm töï ñoäng cho caùc maøu Cyan, Magenta,
Yellow
Heidelberg 70% Cyan 60% Magenta 60% Yellow
FOGRA 28% Cyan 21% Magenta 19% Yellow
Brunner 50% Cyan 41% Magenta 41% Yellow
Caùc oâ kieåm tra taàng thöù

Tuyø thuoäc vaøo nhaø saûn xuaát, caùc oâ kieåm tra taàng
thöù chöùa caùc giaù trò taàng thöù tram khaùc nhau.
Qua caùc döõ lieäu ño ñöôïc töø caùc oâ taàng thöù vaø oâ
toâng nguyeân maø söï gia taêng taàng thöù vaø ñoä töông
phaûn in ñöôïc tính toaùn.
Caùc oâ kieåm tra keùo dòch vaø ñuùp neùt
Heidelberg Fogra Brunner

75% 40% vaø 80% 50% vaø 75%
70% 40% 80% 50% 50% 75%
Caùc ñöôøng vaïch song song nhau ñöôïc ñaët ôû caùc

goùc ñoä cho pheùp ngöôøi thôï in kieåm tra baèng maét vaø
maùy ño maät ñoä caùc loãi keùo dòch hoaëc ñuùp neùt.
145
Caùc oâ kieåm tra quaù trình phôi baûn

Caùc oâ kieåm tra quaù trình phôi baûn ñöôïc thieát keá
ñeå kieåm tra baèng maét. Caùc phaàn töû kieåm tra laø caùc
ñöôøng keû cöïc maûnh vaø ñöôøng keû aâm baûn cuûa chuùng
cuõng nhö caùc vuøng tram vôùi caùc giaù trò tram ghi saün
trong ñoù. Treân cô sôû söï xuaát hieän cuûa caùc ñöôøng
maûnh maø ta ñaùnh giaù
ñöôïc ñoä phaân giaûi, treân cô
sôû ño ñoä lôùn caùc haït tram
treân baûn ñeå kieåm tra söï
khaùc bieät giöõa noù vaø giaù
trò tram chuaån treân phim
maø ta xaùc ñònh ñöôïc ñoà thò truyeàn taàng thöù.
Thang kieåm tra in FOGRA-PMS

Duïng cuï kieåm tra naøy ñöôïc phaùt trieån ñeå kieåm tra
vaø giaùm saùt tôø in thöû cuõng nhö tôø in thaät. Coù 4 maøu
kieåm tra keá tieáp nhau treân thang theo thöù töï caùc oâ
30 0.5% 1% 99.5%
2 0.5%
20
15 3 1% 99%
12 2% 3%
10 4 2% 98%
8
6 5 3% 97%
4% 5%
FOGRA PMS Döông baûn Brunner AÂm baûn Brunner
toâng nguyeân C, M, Y, K; cho 3 maøu R, G, B vaø cho

3 maøu in choàng C + M + Y cuõng nhö laø moät nhoùm
chính goàm caùc oâ toâng nguyeân vaø caùc oâ taàng thöù tram.
Theâm nöõa, nhöõng vuøng kieåm tra saün coù treân baûn
146
giuùp cho ngöôøi thôï in kieåm tra ñoä ñoàng nhaát töø baûn
naøy sang baûn khaùc. Löu yù raèng caùc chæ soá cuûa caùc
phaàn naøy coù theå dao ñoäng leân xuoáng khoâng quaù 3 µm
so vôùi giaù trò goác. Khi xaùc ñònh ñoä phaân giaûi vaø kieåm
tra baûn in thì thang kieåm tra baûn cuûa UGRA 1982
hay thang kieåm tra FORGA - PMS I duøng toát hôn so
vôùi duøng thang kieåm tra in.
Thang kieåm tra in FOGRA - PMS bao goàm caùc oâ
kieåm tra coù kích thöôùc (6 x 6)mm, vaø coù moät oâ goàm
caû 2 vuøng K vaø S (6 x 8)mm goäp laïi. Caùc phieân baûn
ñaëc bieät ñöôïc duøng cho caùc maùy in coù duøng heä thoáng
CCI hay CPC. Thang kieåm tra in FOGRA - PMS coù
baùn taïi caùc nhaø cung caáp thieát bò cheá baûn döôùi daïng
phim aâm hoaëc döông. Phieân baûn 80% ñöôïc duøng ñaëc
bieät cho vieäc kieåm tra vaø theo doõi in aûnh (hình A 2-
3.2). Phieân baûn 100% ñöôïc thieát keá duøng ñeå kieåm
tra vaø theo doõi vieäc in bao bì vaø caùc aán phaåm coù toâng
neàn (toâng nguyeân) chieám ña soá.
147
148
Thang kieåm tra in FOGRA-PMS phieân baûn 100% (kích thöôùc thaät).
Thang kieåm tra in FOGRA-PMS phieân baûn 80% (kích thöôùc thaät).
Caùc oâ kieåm tra taàng 40% 80%

thöù coù giaù trò 40% cho
toâng trung gian vaø
80% cho vuøng toái
ñöôïc duøng ñeå kieåm tra
söï gia taêng taàng thöù,
maät ñoä vaø ñoä töông
Caùc oâ kieåm tra taàng thöù tram
phaûn in baèng caùc pheùp (phoùng ñaïi 5 laâàn).
ño maät ñoä. ÔÛ phieân
baûn 80%, caùc oâ kieåm tra ñöôïc ñaët caùch nhau 5 cm. ÔÛ
phieân baûn 100%, caùc oâ kieåm tra ñöôïc ñaët caùch xa
nhau hôn.
ÔÛ phieân baûn 100%, caùc oâ
toâng nguyeân cho moãi maøu
thöôøng ñöôïc ñaët caùch nhau 5
cm cho pheùp maät ñoä toâng
nguyeân ñöôïc kieåm tra chaët
cheõ hôn. Caùc toâng nguyeân
OÂ kieåm tra toâng
cuûa caùc maøu thöù caáp (Red, nguyeân (phoùng ñaïi
Green, Blue) cho pheùp kieåm 5 laâàn).
tra vieäc truyeàn möïc baèng maét
thöôøng hay baèng maùy ño maät
ñoä.
Phaàn D ñöôïc duøng ñeå kieåm tra söï ñuùp neùt hay keùo
dòch baèng maét thöôøng. Neáu trong phaàn naøy xuaát hieän
döôùi daïng moät toâng ñoàng nhaát, noù giuùp ta öôùc löôïng
ñöôïc söï gia taêng taàng thöù.
149
OÂ kieåm tra ñuùp neùt hay

keùo dòch (phoùng ñaïi 5 laâàn).
150
OÂ kieåm tra K vôùi caùc ñöôøng raát maûnh

ñöôïc duøng ñeå kieåm tra vieäc phôi baûn
baèng maét thöôøng treân suoát chieàu roäng
cuûa baûn vaø töø baûn naøy sang baûn khaùc.
Noù chæ ra cho ngöôøi thôï in bieát baûn in coù
cho pheùp phuïc cheá laïi caùc ñöôøng raát OÂ kieåm tra K vaø S
maûnh naèm trong khoaûng tieâu chuaån hay (phoùng ñaïi 5 laâàn).
khoâng ?
Khi chæ ñöôïc duøng ñeå kieåm tra ñoä phaân giaûi thì
phaûi söû duïng caùc thang kieåm tra ñaõ ñöôïc ñeà caäp töø
tröôùc. Tyû leä giöõa ñoä daøy neùt ñen vaø khoaûng traéng laø
1 : 9.
OÂ kieåm tra S ñöôïc duøng ñeå kieåm tra baèng maét
thöôøng vieäc truyeàn taàng thöù ôû phaàn saùng vôùi caùc
ñieåm tram coù dieän tích 2% , 3% , 4% vaø 5%. Neáu
vieäc truyeàn taàng thöù chính xaùc caùc oâ kieåm tra seõ cho
thaáy moät toâng ñoàng nhaát.
Hai vuøng kieåm tra söï caân baèng xaùm vôùi ba maøu in
choàng cho thaáy toâng
xaùm trung gian xaáp xæ
vôùi caùc toâng ñen coù
dieän tích ñieåm tram laø
80% hay 40% naèm keá
OÂ kieåm tra caân baèng xaùm (phoùng beân noù. Söï thay ñoåi caân
ñaïi 5 laâàn). baèng xaùm giöõa tôø in
thöû vaø tôø in chuaån trong quaù trình in coù theå ñöôïc
phaùt hieän baèng maét thöôøng vôùi ñoä chính xaùc raát cao.
151
Thang kieåm tra cuûa GAFT

Thang kieåm tra phôi baûn
152
Thang kieåm tra in thöû vaø in thaät
153
154
155
Thang kieåm tra söï chuyeån dòch caân

baèng xaùm
156
Thang kieåm tra aûnh höôûng cuûa maøu vieàn
157
Thang kieåm tra quaù trình in
158
Kieåm tra söï dòch chuyeån maøu trong kyõ

thuaät UCR vaø GCR
159
Caùc löu yù khi söû duïng thang

kieåm tra trong thöïc teá
° Vieäc maát caùc ñieåm tram cuïc boä coù theå daãn
ñeán nhöõng giaù trò kieåm tra sai leäch, nguyeân nhaân laø
do gôø film, do buïi baån hay phim bò coäm do daùn baêng
keo hai maët ... Vì lí do ñoù, caùc thang kieåm soaùt phaûi
ñöôïc gaén ôû caùc choã troáng (khoâng bò coäm leân). Chuù yù
giöõ cho nhöõng oâ kieåm tra neùt maûnh, oâ kieåm tra taàng
thöù vaø oâ kieåm tra phaàn saùng phaûi giöõ khoâng coù buïi
baån hay coù daùn baêng keo. Baêng keo phaûi ñöôïc daùn
caùch xa nhöõng vuøng naøy töø 5 -10 mm .
° Caùc chæ soá khaùc nhau trong caùc oâ kieåm tra neùt
maûnh laø do aùnh saùng chieáu leân theo suoát chieàu roäng
cuûa baûn khaùc nhau, do söï maát tram cuïc boä maø
nguyeân nhaân coù theå do baêng keo daùn quaù gaàn vuøng
tram, do ñoä gôø cuûa baêng keo hay do buïi baån, do söï
khaùc nhau cuïc boä veà film, baûn hay dung dòch hieän
baûn cuõng nhö do söï tieáp xuùc khoâng toát giöõa phim vaø
baûn trong maùy phôi baûn. Khi kieåm tra söï khaùc bieät
veà chæ soá giöõa caùc ñöôøng maûnh phaûi löu yù raèng coù
moät söï khaùc bieät 3 mm töông öùng vôùi söï bieán ñoåi giaù
trò toâng toái ña laø 1,2 % .
° Caùc thang kieåm tra baûn coù theå ñöôïc daùn theo
höôùng in (chieàu doïc cuûa baûn) hay theo chieàu ngang
cuûa baûn, chæ coù thang kieåm tra in laø phaûi daùn theo
chieàu ngang cuûa baûn .
160
° Neáu khoâng ñuû choã ñeå gaén thang kieåm tra treân
tôø in, ta coù theå gaén leân support taïi ñuoâi hay ñaàu nhiùp
treân baûn keõm.
° Caùc thang kieåm tra phaûi ñöôïc giöõ trong tình
traïng hoaøn haûo (khoâng ñöôïc laøm traày söôùt hay sao
cheùp) .
° OÂ kieåm tra taàng thöù trong thang kieåm tra baûn
UGRA 1982 ñöôïc duøng ñeå xaùc ñònh söï chuyeån ñoåi
taàng thöù cuûa baûn vaø cuõng ñöôïc duøng ñeå kieåm tra
vieäc phôi baûn aâm. Chuùng ta ñònh nghóa söï chuyeån
ñoåi taàng thöù laø soá caùc böôùc toâng lieân tuïc ñöôïc
chuyeån ñeán hay chuyeån ñi bò gaõy khuùc. Moät soá
löôïng lôùn caùc böôùc chuyeån trung gian nhö theá coù
nghóa laø moät söï chuyeån ñoåi taàng thöù ñeàu ñaën.
° Ñoái vôùi vieäc in caùc aán phaåm khoâng coù toâng
nguyeân chieám ña soá, caùc chyuyeân gia khuyeán caùo
raèng maät ñoä cuûa caùc oâ kieåm tra 80% treân baûn in thöû
hoaëc tôø in chuaån phaûi ñöôïc phuïc cheá chính xaùc.
161
162
162
Kieåm tra quaù trình laøm phim vaø baûn in
Chöông 6
KIEÅM TRA QUAÙ TRÌNH

LAØM PHIM & BAÛN IN
100
75%
75
50
25
20%
Gray
163
Xaùc ñònh ñoä phaân giaûi cuûa baûn in

Muïc ñích cuûa vieäc tieâu chuaån hoaù quaù trình laøm
baûn in laø baûo ñaûm cho phim vaø thang kieåm tra luoân
luoân coù cuøng söï gia taêng taàng thöù baát keå ñoù laø loaïi
baûn in gì hay trong ñieàu kieän naøo. Ñieàu naøy ñöôïc
baûo ñaûm neáu quaù trình laøm baûn in ñöôïc thöïc hieän
trong khoaûng neùt cöïc maûnh ñöôïc tieâu chuaån hoaù phuø
hôïp vôùi baûng tham chieáu cho phôi baûn. Moät baûn
tham chieáu thích hôïp coù theå ñöôïc xaùc ñònh döïa treân
cô sôû moät thoâng soá cuûa baûn in ñoù laø ñoä phaân giaûi. Noù
coù theå ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch duøng moät tôø tham
chieáu cho quaù trình laøm baûn in hay baèng caùch chieáu
saùng vôùi nhieàu thôøi gian khaùc nhau.
Caùc khaùi nieäm cô baûn
Ñoä phaân giaûi
Ñoä phaân giaûi cuûa baûn in laø ñoä daøy nhoû nhaát cuûa
caùc ñöôøng cöïc maûnh aâm hay döông treân thang kieåm
tra coù theå ñöôïc taùi taïo laïi treân baûn. Giaù trò naøy coù
ñôn vò laø micrometres (µm).
Böôùc kieåm tra
Ñaây laø moät loaït caùc thôøi gian chieáu saùng rieâng
bieät vôùi nhieàu thôøi gian chieáu saùng taêng daàn treân
moät baûn in. Thôøi gian chieáu saùng phaûi ñöôïc choïn sao
cho caùc böôùc chieáu saùng laø boäi soá cuûa thôøi gian
chieáu saùng tröôùc (ví duï nhö 1, 4 hay 2).Ví duï nhö caùc
soá sau: 10, 14, 20, 28, 40, 56, 80, 112 hay 1, 2, 4, 8,
16.... Loaït chieáu saùng thöù hai thích hôïp cho caùc böôùc
164
chuyeån lieân tuïc treân thang kieåm tra baûn UGRA

1982. Loaït chieáu saùng ñaàu tieân thích hôïp cho hai
böôùc chuyeån toâng lieân tuïc.
Chæ soá caùc ñöôøng cöïc maûnh
Chæ soá caùc ñöôøng cöïc maûnh laø soá löôïng caùc ñöôøng
cöïc maûnh aâm hay döông taùi taïo laïi ñöôïc treân baûn in.
Caùc chæ soá naøy lieân heä ñeán ñoä roäng cuûa caùc neùt
maûnh aâm hay döông truyeàn treân phim vaø coù ñôn vò
laø micrometres (µm).
(1 micrometre = 1 µm = 0,001 mm)
Caùc thang kieåm tra ñoä chính xaùc
Ñoù laø nhöõng taám film kieåm tra coù caùc oâ kieåm tra
laø caùc ñieåm tram hay caùc ñöôøng tram ñöôïc phuïc cheá
laïi vôùi ñoä chính xaùc cao. Caùc thang kieåm tra naøy
khoâng theå sao cheùp laïi ñöôïc trong thöïc teá vì ñoä chính
xaùc cuûa baûn sao bò giaûm ñi ôû caû caùc oâ kieåm tra taàng
thöù laãn caùc oâ kieåm tra neùt maûnh. Neân söû duïng thang
kieåm tra PMS I, PMS I/N, hay thang kieåm tra baûn
UGRA 1982 ñeå xaùc ñònh ñoä phaân giaûi.
Quaù trình thöïc hieän
Ñoä phaân giaûi cuûa baûn in ñoäc laäp, khoâng phuï thuoäc
vaøo vieäc huùt chaân khoâng hay vaøo maùy phôi baûn. Ñeå
xaùc ñònh ñoä phaân giaûi cuûa baûn in offset, töøng böôùc
kieåm tra ñöôïc thöïc hieän baèng caùch söû duïng moät oâ
chöùa caùc ñöôøng cöïc maûnh taïi moät ñieåm xaùc ñònh
treân baûn vaø tieán haønh chieáu saùng. Vôùi moät thôøi gian
chieáu saùng môùi, thang kieåm tra ñöôïc ñaët treân moät
vuøng cuûa baûn, nhöõng vuøng coøn laïi cuûa baûn ñöôïc che.
165
Phaûi löu yù caån thaän trong quaù trình thöïc hieän ñeå caùc
ñöôøng cöïc maûnh taùi taïo laïi ñöôïc treân baûn khoâng bò
bieán daïng do tieáp xuùc khoâng toát giöõa thang kieåm tra
vaø beà maët baûn (ví duï nhö do huùt chaân khoâng khoâng
toát, do gôø caét, do baêng keo daùn dính vaøo oâ coù caùc
ñöôøng cöïc maûnh hay daùn quaù gaàn vuøng coù caùc
ñöôøng cöïc maûnh).
Thôøi gian chieáu saùng ngaén nhaát phaûi ñöôïc choïn
sao cho lôùp nhuõ töông cuûa baûn khoâng theå hieän ñaày
ñuû (coù nghóa laø khi hieän baûn, nhöõng vuøng coù thôøi
gian chieáu saùng ít nhaát vaãn coøn maøng môø khoâng theå
hieän roõ ñöôïc).
Vieäc ñaùnh giaù ñöôïc thöïc hieän khi baûn ñaõ ñöôïc
hieän ñaày ñuû, coù theå ñem ñi in ñöôïc. Thôøi gian chieáu
saùng ñöôïc choïn laø thôøi gian maø soá löôïng caùc ñöôøng
cöïc maûnh hieän ñöôïc treân baûn phuø hôïp (trong phaïm
vi cho pheùp). Ñoä daøy cuûa caùc ñöôøng naøy lieân heä ñeán
ñoä phaân giaûi cuûa baûn in. Ñoä phaân giaûi cuûa baûn in
chính laø neùt maûnh nhaát coù theå hieän leân ñöôïc vôùi moät
thôøi gian chieáu saùng ñöôïc xaùc ñònh laø chuaån.
Moät ñoä phaân giaûi khaùc coù theå ñöôïc choïn neáu nhö
baûn in ñöôïc hieän khoâng theo chæ daãn cuûa nhaø saûn
xuaát.
Kieán thöùc veà ñoä phaân giaûi baûn in laø ñieàu kieän tieân
quyeát cho vieäc tieâu chuaån hoùa quaù trình laøm baûn in.
Thoâng soá naøy ñöôïc duøng ñeå aán ñònh baûn in thaønh
moät baûn tham chieáu vôùi soá caùc ñöôøng cöïc maûnh
quan saùt ñöôïc khi tieâu chuaån hoùa quaù trình chieáu
saùng.
166
5 ñôn vò
Ñ oä phaân giaûi 10 ñôn vò

8 micromet
(µm)
20 ñôn vò
40 ñôn vò
80 ñôn vò
167
Ví duï thöïc teá

Hình minh hoïa trang tröôùc cho thaáy caùc oâ chöùa
caùc ñöôøng cöïc maûnh cuûa caùc böôùc kieåm tra treân moät
baûn in döông. Ta coù theå thaáy raèng neáu thôøi gian
chieáu saùng taêng thì caùc ñöôøng roäng töông öùng bò maát
: baûn in trôû neân neùt hôn. Ñoái vôùi caùc baûn in aâm thì
ngöôïc laïi : baûn in trôû leân nhoøe hôn. Chieáu saùng ñöôïc
nhaân ñoâi trong töøng tröôøng hôïp; noù töông ñöông vôùi
hai böôùc maät ñoä lieân tuïc treân thang kieåm tra baûn
UGRA 1982. Hình minh hoaï cho thaáy trong tröôøng
hôïp chieáu saùng vôùi thôøi gian laø 10 ñôn vò chieáu saùng
(ngöôøi ta thöôøng quy ñònh 1 ñôn vò chieáu saùng laø 10s,
15s hoaëc lôùn hôn) chæ soá caùc ñöôøng cöïc maûnh aâm vaø
döông gioáng nhau, vì theá baûn in coù ñoä phaân giaûi laø
8µm.
Xaùc ñònh ñoä phaân giaûi baûn in baèng bieåu ñoà
Ñoä phaân giaûi coù theå ñöôïc xaùc ñònh chính xaùc hôn
vaø ñaùng tin caäy hôn baèng caùch söû duïng moät bieåu ñoà
töông töï nhö ví duï chæ ra trong hình veõ beân döôùi Chæ
soá caùc ñöôøng cöïc maûnh cuûa caùc oâ kieåm tra aâm hoaëc
döông ñöôïc chæ ra trong baûng trang beân, ví duï nhö
ñaùnh daáu treân truïc tung phía treân caùc soá chæ ñôn vò
chieáu saùng. Noái caùc ñieåm ñöôïc ñaùnh daáu laïi vôùi
nhau ta seõ coù hai ñöôøng cong trôn (cho aâm vaø
döông). Ñieàu naøy taïo ra moät giaù trò trung bình giöõa
caùc giaù trò ñöôïc ño. Caùc ñöôøng cong ñöôïc taïo ra
gioáng vôùi thöïc teá hôn laø ñöôøng zig zaéc ñöôïc taïo ra
khi noái caùc ñieåm ñöôïc ñaùnh daáu laïi vôùi nhau. Neáu
truïc hoaønh ñöôïc chia ñôn vò theo haøm logarith thì keát
168
Thôøi gian chieáu saùng (ñôn vò) 5 10 20 40 80
Caùc neùt cöïc maûnh aâm

xuaát hieän treân oâ kieåm tra (µm) 12 8 6 4 4
Caùc neùt cöïc maûnh döông
xuaát hieän treân oâ kieåm tra (µm) 6 8 10 12 15
Caùc böôùc kieåm tra treân moät baûn döông
quaû laø moät ñöôøng thaúng seõ ñöôïc taïo ra thay vì moät
ñöôøng cong, toái thieåu khoaûng neùt maûnh phaûi lôùn hôn
10 µm. Moät thuaän lôïi nöõa cuûa bieåu ñoà hình B 1-2 laø
hình daïng caùc ñöôøng cong cuûa moät baûn in thöôøng
gioáng nhau baát chaáp khoaûng caùch giöõa ñeøn vaø khung
phôi.
169
Caùc chuyeân gia khuyeán caùo raèng ñoä phaân giaûi cuûa
baûn aâm phaûi luoân ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch söû duïng
bieåu ñoà chæ ra ôû hình treân. Vieäc ñaùnh giaù ñoä phaân
giaûi cuûa baûi in aâm ñoøi hoûi phaûi coù moät kính phoùng
ñaïi toát (phoùng to khoaûng 20 laàn) vaø moät nguoàn saùng
maïnh ñeå ñaûm baûo raèng caùc quyeát ñònh veà baûn in aâm
luoân chính xaùc.
Taàm quan troïng cuûa vieäc söû duïng

caùc loaïi phim sao chuïp coù chaát
löôïng vaø caùc haït tram saéc caïnh.
Vieäc tieâu chuaån hoùa quaù trình phôi baûn ñoøi hoûi söï khaùc
bieät veà giaù trò toâng giöõa phim vaø baûn phaûi xaûy ra ñoàng
thôøi giöõa hình aûnh vaø thang kieåm tra. Chöông naøy ñöa
ra caùc ñieàu kieän caàn phaûi coù cho muïc ñích naøy. Neáu
baûn in ñöôïc cheá taïo baèng caùch söû duïng caùc haït tram coù
caïnh meàm vaø khoâng ñuû ñen thì khoâng theå ñaït ñöôïc moät
keát quaû oån ñònh vaø ñaùng tin caäy.
Caùc thuoäc tính cô baûn
Beà roäng vieàn tram
Beà roäng vieàn cuûa moät haït tram khoâng ñöôïc quaù lôùn. Beà
roäng naøy ñöôïc tính toaùn döïa treân cô sôû khoaûng caùch
giöõa caùc ñöôøng vieàn coù maät ñoä töø 0.3 ñeán 1.3 phía
ngoaøi vieàn cuûa ñieåm tram.
Maät ñoä loõi tram
Laø maät ñoä ôû trung taâm cuûa moät haït tram nöûa toâng. Ñeå
chaén chaén truyeàn tram chính xaùc, giaù trò maät ñoä nhoû
170
nhaát naøy phaûi baèng 2.4. Caùc chuyeân gia khuyeân raèng
giaù trò naøy neân baèng 3.
Vaät lieäu taïo phim lith
Ñöôïc söû duïng ñeå taïo ra caùc taám phim goàm caùc ñöôøng
hoaëc neùt. Noù taïo ra moät vieàn tram heïp (haït tram saéc
caïnh) neáu söû duïng dung dòch hieän hình daønh rieâng cho
phim lith.
Phim duøng ñöôïc vôùíù aùnh saùng ban ngaøy
Ñoù laø moät loaïi phim nhaïy vôùi tia cöïc tím (UV) maø coù
theå tieán haønh xöû lyù trong ñieàu kieän aùnh saùng ban ngaøy
vaø khoâng gioáng nhö phim neùt, loaïi phim naøy khoâng cho
pheùp laøm saéc caïnh caùc ñieåm tram ñöôïc sao cheùp töø
loaïi phim naøy.
Maät ñoä phaàn trong cuûa phim
Ñoù laø maät ñoä ôû caùc phaàn trong cuûa phim ñöôïc xaùc ñònh
baèng caùch söû duïng moät maùy ño maät ñoä thaáu minh (ño
baèng kính loïc maøu xanh tím hay kính loïc tia cöïc tím).
Caùc löu yù khi söû duïng caùc loaïi phim sao chuïp
Caùc loaïi phim coù ñoä ñen khoâng ñoàng nhaát hay beà
roâäng vieà n tram lôùn (minh hoïa nhö ôû hình B 3-1)
khoâng cho pheùp truyeàn taàng thöù moät caùch chính xaùc
vaø ñaùng tin caäy trong quaù trình phôi baûn. Ñieàu naøy
cuõng ñöôïc aùp duïng cho caùc haït tram bò chia caét hay
taïo bôûi caùc ñöôøng khoâng ñuû ñoä ñen. Hình daùng cuûa
caùc haït tram naøy laø do caùc xaùc laâäp khoâng chính xaùc
trong maùy taùch maøu ñieän töû hay maùy ghi phim.
171
Caùc ñöôøng vieàn co maät ñoä quang hoïc töông öùng

naèm phía beân ngoaøi rìa ñieåm tram ôû phaàn saùng : beà
roäng vieàn tram nhoû (haït tram beân phaûi) vaø beà roäng
haït tram lôùn (haït tram beân traùi). Moät milimet treân
hình töông öùng vôùi 0,001 mm treân phim.
AÛnh chuïp phoùng 1000 laàn ñieåm tram phía btreân.
Töông töï, chæ coù nhöõng loaïi phim chuyeân duøng cho
sao cheùp môùi ñöôïc duøng nhö caùc baûn goác trong in
thöû vaø in thaät vì chuùng coù beà roäng vieàn tram vaø maät
ñoä loõi tram caàn thieát. Ñieàu kieän naøy chæ coù theå boû
qua khi neáu caùc ñieåm tram coù beà roäng ñöôøng vieàn ñuû
172
heïp vaø maät ñoä loõi tram ñaït yeâu caàu. Ñeå xaùc ñònh
chính xaùc ngöôøi ta phaûi söû duïng caùc kính hieån vi coù
ñoä phoùng ñaïi cao.
Ñeå chaén chaén raèng böôùc kieåm tra chieáu saùng
baèng moät thang kieåm tra ñöôïc aùp duïng treân toaøn boä
beà maêt baûn, maät ñoä phim trong cuûa noù khoâng ñöôïc
quaù 0.1. Ví duï nhö maät ñoä phaàn trong cuûa phim cuûa
thang kieåm tra FOGRA - PMS nhoû hôn 0.05.
Trong khi giaù trò maät ñoä töông öùng cuûa phim goác
laø 0.13 thì löôïng aùnh saùng ño treân phaàn trong cuûa
phim bò giaûm ñi 0.08 khi so vôùi thang kieåm tra PMS.
Ñieàu naøy cuõng gioáng nhö laøm giaûm ñi 20% thôøi gian
chieáu saùng. Vì leõ ñoù caùc thôøi gian chieáu saùng thöû ñoái
vôùi thang PMS phaûi ñöôïc taêng leân 20% ñeå ñaûm baûo
raèng beà maët baûn naèm beân döôùi lôùp phim nhaän ñöôïc
löôïng aùnh saùng chính xaùc.
1. Baûn sao treân phim lith 1. Baûn sao treân phim duøng ñöôïc
vôùi aùnh saùng ban ngaøy.
173
Baûn sao treân phim lith Baûn sao treân phim duøng ñöôïc
vôùi aùnh saùng ban ngaøy.
Nguyeân nhaân
Quaù trình taùch maøu coù theå ñöa ñeán keát quaû treân
caùc loaïi phim lith laø caáu truùc vaø hình daïng cuûa moät
haït tram nöûa toâng gioáng nhö hình treân. Caùc taám phim
taùch maøu nhö vaäy khoâng neân ñöôïc söû duïng vì moät söï
truyeàn taàng thöù khoâng kieåm soaùt ñöôïc ñaõ xaûy ra
trong quaù trình phôi baûn. Vieäc sao cheùp phim taïo ra
caùc haït tram saêéc caïnh hôn vaø coù maät ñoä loõi phim ñuû
ñen.
Caùc baûn phim sao phaûi ñöôïc thöïc hieän moät caùch
chính xaùc neáu khoâng keát quaû seõ khoâng ñöôïc nhö
mong muoán; 2 thí duï nhö trong hình minh hoïa cho
ñieàu naøy. Hai baûn sao ñöôïc taïo ra thaønh coâng treân
phim lith baèng caùch duøng moät taám phim tröïc tieáp coù
caùc haït tram meàm. Keát quaû laø beà roäng vieàn tram
ñöôïc giaûm bôùt ñi tôùi moät möùc ñoä chaáp nhaän ñöôïc. Dó
nhieân, keát quaû mong muoán seõ khoâng ñaït ñöôïc khi
phim ñöôïc sao cheùp 2 laàn treân phim duøng ñöôïc vôùi
aùnh saùng ban ngaøy; caùc böôùc chuyeån taàng thöù cuûa
phim thì khoâng theo kòp caùc ñieàu kieän thöïc hieän.
174
Caùc haït tram treân phim coù theå ñöôïc chænh söûa vôùi
caùc beà roäng vieàn tram cöïc lôùn, beà roäng vieàn tram trôû
neân saùng hôn khi aùnh saùng ñi qua phim.
Caùc haït tram treân phim sau khi ñöôïc sao cheùp.
175
Caùc loaïi phim taùn xaï vaø vieäc maát

caùc ñieåm tram cuïc boä
Gôø phim
Cuõng gioáng nhö chieáu saùng treân baûn döông vôùi
caùc mieáng phim ñöôïc bình leân taám support, caùc neùt
ñen beân döôùi gôø phim coù theå xuaát hieän treân baûn.
Caùc phím taùn xaï
Ñaây laø caùc phim baùn trong suoát laøm cho aùnh saùng
bò taùn xaï theo taát caû caùc höôùng.
Tieáp xuùc
Söï tieáp xuùc ñöôïc coi laø toát khi khoâng coù buïi, boït
khí hay caùc vaät khaùc naèm giöõa phim vaø baûn in cuõng
nhö giöõa phim vaø ñeå support.
Vieäc maát ñieåm tram cuïc boä
Trong tröôøng hôïp tieáp xuùc khoâng ñuû saùt, aùnh saùng
thaâm nhaäp vaøo phía beân döôùi caùc ñöôøng neùt hay caùc
ñieåm tram, ñeán moät giôùi haïn naøo ñoù thì caùc haït tram
khoâng theå truyeàn qua ñöôïc baûn in vaø vieäc maát caùc
ñieåm tram dieãn ra taïi nhöng nôi tieáp xuùc khoâng toát
neân coøn goïi laø maát ñieåm tram cuïc boä. Taïi nhöõng nôi
tieáp xuùc khoâng toát, ngoaøi hieän töôïng maát ñieåm tram
coøn coù hieän töôïng taïo quaàng saùng taïi nôi ñoù treân baûn
trong töôøng hôïp phôi baûn döông vaø caùc ñieåm toái nôi
baûn aâm. Neáu hình aûnh laø nhöõng toâng ñoàng nhaát thì
176
hieän töôïng tieáp xuùc khoâng toát ñöôïc theå hieän qua tôø
in ra bò luø muø.
Thieát bò huùt chaân khoâng
Caùc khung phôi chuû yeáu ñöôïc trang bò vôùi bôm
huùt chaân khoâng, löïc huùt chaân khoâng ñaûm baûo aùp löïc
caàn thieát giöõa phim vaø baûn vaø loaïi boå caùc boït khí.
Thang kieåm tra söï tieáp xuùc KKS cuûa FOGRA
Thang kieåm tra söï tieáp xuùc KKS cuûa FOGRA

Vôùi thang kieåm tra naøy caùc oâ kieåm tra rieâng bieät ñaõ
ñöôïc caân chænh taïo ra moät söï maát ñieåm tram cuïc boä coù
theå xaùc ñònh ñöôïc vaø ño chính xaùc. Vôùi caùc loaïi baûn
döông, caùc neùt döông baûn xung quanh naèm oâ kieåm tra
khoâng theå phuï cheá laïi ñöôïc, caùc neùt seõ bò lôùp khí trong
tröôøng hôïp phôi baûn aâm.
Trong tröôøng hôïp phôi baûn tieâu chuaån töông öùng
vôùi baûn tham chieáu sao cheùp, caùc daáu gôø phim khoâng
ñöôïc taùi taïo vaø caùc buïi nhoû ñöôïc loaïi boû hoaøn toaøn.
Caùc phim taùn xaï ñöôïc söû duïng ñeå loaïi boû hoaøn toaøn
177
caùc gôø phim. Tuy nhieân ñieàu naøy laøm gia taêng khaû
naêng hö hoûng cuûa baûn do caùc ñieåm tram cuïc boä bò
maát nhieàu. Do vaäy, vieäc söû duïng taùn xaï yeâu caàu phaûi
coù söï tieáp xuùc hoaøn haûo giöõa phim vaø baûn in.
Caùc löu yù khi kieåm tra
Ñeå kieåm tra thôøi gian huùt chaân khoâng ñaõ ñuû ñeå
baét ñaàu chieáu saùng chöa nhaèm taïo ra söï tieáp xuùc
hoaøn haûo trong quaù trình chieáu saùng, moät taám Croâm
kyõ thuaät lôùn ñöôïc ñaët leân treân baûn vaø moät söï di
chuyeån cuûa daûi morieù ñöôïc quan saùt khi khoâng khí
ñöôïc ruùt khoûi khung phôi. Khi caùc söï di chuyeån naøy
môø daàn ñi thì thôøi gian huùt chaân khoâng ñaõ ñuû.
Caùch toát nhaát ñeå loaïi boû caùc caïnh, gôø phim laø tieán
haønh chieáu saùng laàn thöù hai vaø söû duïng moät baûn che.
Phoøng phôi baûn vaø khung huùt chaân khoâng phaûi
ñöôïc giöõ cho saïch seõ vaø traùnh buïi toái ña, neân traùnh
duøng caùc lôùp baêng keo duøng trong quaù trình bình
baûn, khi caét hoaëc caïo phim khoâng ñöôïc taïo caùc gôø
giöõa caùc caïnh phim. Neân ñaët thang kieåm tra caùch xa
vuøng coù hình aûnh ít nhaát 5mm vì caùc neùt maûnh treân
caùc oâ kieåm tra raát nhaïy.
Hình B 5-2 cho thaáy caùc phaàn cuûa moät khung phôi. Löïc
huùt chaân khoâng taïo ra giöõa taám loùt cao su e vaø taám
kính a laøm cho taám cao su loùt bò eùp saùt vaøo mieáng
kieáng vaø keát quaû laø phim c ñöôïc tieáp xuùc chaët vôùi
baûn d. Neáu taám ñeå support khoâng baèng phaúng hoaøn
toaøn (ta khoâng baøn ñeâán vaán ñeà naøy khi söû duïng phim
nguyeân laù) thì baûn in phaûi ñöôïc laø bieán daïng töông
öùng, ñieàu naøy khoâng phaûi luùc naøo cuõng xaûy ra ñaëc
178
bieät laø vôùi caùc baûn keõm daøy hoaëc baûn keõm ñöôïc ñoát
chaùy tröôùc nhaèm ñeå taêng soá löôïng in.
a = taám kính, b = taám Support, c = phim (ñöôïc daùn

baèng baêng keo).
d = baûn in, e = taám cao su loùt, f = taám phim taùn xaï.
Caùc giaù trò toái ña cho phaàn traêm thôøi

gian chieáu saùng vôùùi phim taùn xa
Khoaûng 15% ñeán 30% toång thôøi gian phôi baûn,
neân duøng vôùi phim taùn xaï. Khoaûng chieáu saùng naøy
chæ ít hôn hoaëc nhieàu hôn trong tröôøng hôïp ngoaïi leä
vì khuynh höôùng gaây maát ñieåm tram cuïc boä quaù cao.
Chæ soá treân thang kieåm tra söï tieáp xuùc KKN cuûa
FOGRA ñöôïc duøng laøm cô sôû ñeå ñaùnh giaù. Caùc giaù trò
sau ñaây ñöôïc xem nhö caùc giaù trò toái ña coù theå chaáp
nhaän ñöôïc cho ñoä taïo quaàng.
179
Töø 14 ñeán 19 ôû thang troøn soá 2 vaø

Töø 20 ñeán 25 ôû thang troøn soá 3
Trong thöïc teá, caùc baûn daøy hôn vaø caùc baûn ña kim
loaïi thöôøng bò maát ñieåm tram cuïc boä nhieàu hôn caùc
baûn moûng.
Neân duøng loaïi keo daùn hay baêng keo daùn phim coù
ñoä trong suoát, ñoä mòn vaø ñoä moûng cao nhaát.
Xaùc ñònh phaïm vi chieáu saùng treân

baûn in.
Phaïm vi chieáu saùng ñöôïc xaùc ñònh neáu nhö ta
muoán bieát chæ soá cuûa caùc ñöôøng cöïc maûnh rieâng leû
cuûa moät loaïi baûn in naøo ñoù thay ñoåi nhö theá naøo khi
chieáu saùng khaùc nhau. Giaù trò naøy cuûa ñöôøng ñaëc
tuyeán baûn in coù theå ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù xem caùc
dao ñoâäng gaây bôûi vieäc kieåm soaùt söï chieáu saùng
khoâng chính xaùc hay söï phaân boá löôïng aùnh saùng
180
chieáu tôùi baûn khoâng ñoàng ñeàu coù theå ñöôïc laøm cho
phuø hôïp trong phaïm vi khoaûng chieâáu saùng tieâu
chuaån hay khoâng ?
Ñoä phaân giaûi
Chuùng ta xaùc ñònh ñoä phaân giaûi cuûa baûn in nhö laø
ñoä roäng neùt nhoû nhaát cuûa daõy caùc ñöôøng cöïc maûnh
aâm hay döông cuûa thang kieåm tra treân baûn in. Vieäc
tham chieâáu coù theå ñöôïc duøfng ñeâå xaùc ñònh ñoä phaân
giaûi cho moät soá löôï ng lôùn caùc loaïi baûn in (xem cuoái
chöông).
Böôùc kieåm tra
Ñaây laø moät loaït caùc thôøi gian chieáu saùng rieâng
bieät theo möùc ñoä taêng daàn theo moâät khoaûng thôøi gian
nhaát ñònh treân moät baûn in.
Phaïm vi chieáu saùng
Ñaëc tính naøy cuûa baûn in ñöôïc tính nhö laø tyû soá
giöõa soá ñôn vò chieáu saùng (hay soá laàn chieáu saùng) ñeå
taïo ra caùc neùt maûnh naèm treân vaø döôùi khoaûng chæ soá
neùt maûnh tieâu chuaån. Phaïm vi chieáu saùng baûn in
khoâng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán vieäc truyeàn taàng thöù.
Ñoä chuyeån taàng thöù cuûa baûn in
Thuaät ngöõ ñoä chuyeån taàng thöù ñöôïc duøng ñeå lieân
heä ñeán soá böôùc maät ñoä chuyeån töø saùng nhaát ñeâán toái
nhaát khi taêng thôøi gian chieáu saùng trong phôi baûn
181
döông vaø phôi baûn aâm. Ñieàu naøy coù nghóa laø soá böôùc
chuyeån nhoû hôn thì ñoä chuyeâån taàng thöù saâu hôn (ñoä
töông phaûn cao hôn). Caùc baûn in vôùi ñoä töông phaûn
taàng thöù bình cho thaáy phaûn öùng nhaïy vôùi caùc gôø
baêng keo daùn treân phim (chæ khi phôi baûn döông).
Tuy nhieân, caùc loaïi phim coù caùc haït tram coù bieân
meàm (beà roâäng vieâàn tram lôùn) truyeàn taâàng thöù toát
hôn treân caùc loaïi baûn in naøy.
Chæ soá neùt maûnh
Laø nhöõng oâ kieåm tra neùt maûnh vôùi caù c ñöôøng thaät
maûnh aâm baûn hay döông baûn taïo neân treân baûn nhöõng
neùt maûnh coù ñoâä daøy khaùc nhau tuøy thuoäc vaøo caùc
ñieàu kieän phôi vaø xöû lyù treân moät loaïi baûn in .
Daõy caùc ñöôøng cöïc maûnh tieâu chuaån
Daõy caùc ñöôøng cöïc maûnh tieâu chuaån naøy ñöôïc löu
yù ñaëc bieät nhö laø moät tieâu chuaån treân moïi baûng tham
chieáu phôi baûn. Moät baûn in tieâu chuaån neân naèm
trong phaïm vi naøy. Vôùi nhieàu baûn in, coù theå tham
khaûo caùc baûng tham chieáu phôi baûn ñeå xaùc ñònh daõy
caùc ñöôøng cöïc maûnh.
Toång soá aùnh saùng böùc xaï
Ñoù laø toång cöôøng ñoä böùc xaï trong khoaûng nhaïy phoå
cuûa baûn in offset vaø toång böùc xaï ñaït ñöôïc trong thôøi
gian chieáu saù ng baûn Khi quaù trình phôi baûn, noù khoâng
quan troïng laém duø cho toång ñoä saùng ñaït ñöôïc do thôøi
gian chieáu saùng lôùn hay thôøi gian chieáu saùng ít vôùi böùc
xaï maïnh.
182
Caùc löu yù tröôùc khi xaùc ñònh

Trình töï xaùc ñònh cuõng gioáng nhö qui trình xaùc
ñònh ñoä phaân giaûi cuûa baûn in nhöng coù söï khaùc bieät
laø ta seõ chieáu saùng ñeå xaùc ñònh giôùi haïn treân vaø giôùi
haïn döôùi cuûa caùc ñöôøng cöïc maûnh cho pheùp, qui
trình sau duøng cho caû hai tröôøng hôïp, ñoái vôùi baûn in
döông vaø ñoái vôùi baûn in aâm. Chæ coù moät söï khaùc
nhau laø vuøng chieáu saùng cuûa baûn in aâm ñöôïc xaùc
ñònh baèng caùch söû duïng ñöôøng cong cuûa caùc ñöôøng
cöïc maûnh aâm toát nhaát chæ ra khi baûn in aâm ñaõ hieän
xong, chuaån bò ñem ñi in; trong khi ñoù thì caùc ñöôøng
cöïc maûnh döông toát nhaát thì coù giaù trò ñoái vôùi baûn in
döông.
Noùi chung, coù nhieàu loãi xaûy ra maø ta coù theå quan
saùt ñöôïc trong suoát quaù trình kieåm soaùt chieáu saùng.
Nguyeân nhaân cuûa caùc loãi naøy coù theå do söï phaân boá
cöôøng ñoä aùnh saùng khaùc nhau treân khung kính huùt
chaân khoâng, do loãi veà nhieät ñoä cuûa caùc teá baøo quang,
hay laø do coù moät söï thay ñoåi trong daõy quang phoå
toång hôïp cuûa aùnh saùng ñeøn phôi trong suoát quaù trình
laøm vieäc. Neân chuù yù ñaëc bieät ñeå bieát ñöôïc tyû leä phaàn
traêm treân toång böùc xaï aùnh saùng chieáu tôùi ñöôïc söû
duïng ñeå coù ñöôïc caùc neùt maûnh naèm trong khoaûng
möùc thaâáp nhaát trong khoaûng tieâu chuaån tröôùc khi caùc
chæ soâá neùt maûnh cao hôn vöôït quaù khoaûng tieâu
chuaån. Chuùng ta xaùc ñònh phaïm vi chieáu saùng baèng
coâng thöùc:
183
Phaïm vi chieáu saùng = chieáu saùng ñeå coù

ñöôïc chæ soá caùc ñöôøng cöïc maûnh cao hôn trong
khoaûng tieâu chuaån / chieáu saùng ñeå coù ñöôïc chæ soá caùc
ñöôøng cöïc maûnh thaáp hôn trong khoaûng tieâu chuaån.
Phaïm vi chieáu saùng ñöôïc xaùc ñònh theo caùch naøy
khoâng phuï thuoäc vaøo cöôøng ñoä chieáu saùng cuõng nhö
vaøo caùc ñieàu kieän phôi ñaëc bieät.
Xaùc ñònh phaïm vi chieáu saùng
Hình minh hoaï sau cho thaáy phaïm vi chieáu saùng ñöôïc
xaùc ñònh nhö theá naøo? Trong hình veõ ta thaáy keát quaû
cuûa 2 böôùc kieåm tra treân cuøng moät beà maët baûn aâm (ñoä
phaân giaûi 8 µm) döôùi cöôøng ñoâä böùc xaï aùnh saùng (böôùc
thöû a) vaø böùc xaï aùnh saùng keùp (böôùc thöû b) ñöôïc ño
baèng moät maùy ño ñoä saùng. Ñoà thò beân döôùi chöùa caùc
giaù trò töø khoaûng neùt maûnh tieâu chuaån vaø töø baûng sao
cheùp tham chieáu töông öùng (xem theâm chöông B 2).
Nhöõng ñieåm rieâng leû naøy khoâng neân ñöôïc noái
chính xaùc laïi vôùi nhau, toát hôn laø chuùng phaûi neân
ñöôïc noäi suy ñeå taïo ra moät ñöôøng cong trôn hay moät
ñöôøng cong thaúng. Ñöôøng taïo ra gioáng nhö moät
ñöôøng cong thöïc söï hôn laø gioáng nhö moät ñöôøng zig
zaêc. Phaïm vi chieáu saùng cuûa caùc böôùc kieåm tra a vaø
b ñöôïc tính toaùn laø tæ leä thôøi gian chieáu saùng ñeå ñaït
ñöôïc caùc ñöôøng cöïc maûnh daøy hôn (12 µm) vaø thôøi
gian chieáu saùng ñeå ñaït ñöôïc caùc ñöôøng cöïc maûnh
moûng hôn (10 µm). Thôøi gian chieáu saùng ñöôïc theå
hieän baèng moät ñöôøng cong chöù khoâng phaûi baèng caùc
ñieåm. Giaù trò 1.4 cuûa phaïm vi chieáu saùng (ñöôïc tính
184
Tính toaùn phaïm vi chieáu saùng baèng caùch söû duïng moät
bieåu ñoà chieáu saùng (thang logarit).
böôùc thöû a: cöôøng ñoä böùc xaï ñôn.
böôùc thöû b: cöôøng ñoä böùc xaï keùp.
toaùn cho bôûi ñöôøng cong a 69s / 48s = 1.4 ; vaø cho
bôûi ñöôøng cong b 140s / 98s = 1.4) ñeàu ñöôïc tìm thaáy
ôû caû hai böôùc kieåm tra. Ñieàu ñoù coù nghóa laø baûn in
naøy phaûn öùng vôùi söï gia taêng ñoä phaân giaûi 2µm khi
maø toång soá aùnh saùng trung bình taêng leân 40% (ví duï
nhö noù taêng leân töø 48s -> 69s hay taêng töø 98s -> 140s
). Neáu phaïm vi tieâu chuaån töø 10 - 12µm ñöôïc quan
saùt thì phaûi chaén chaén raèng söï dao ñoäng leân xuoáng
cuûa thôøi gian chieáu saùng vaø cöôøng ñoä phaân boá khoâng
ñöôïc quaù 40%.
185
Öôùc löôïng caùc chæ soá cuûa ñöôøng cöïc maûnh

Laøm theá naøo maø phaïm vi chieáu saùng coù theå ñöôïc
söû duïng ñeå öôùc löôïng caùc chæ soá khaùc nhau cuûa caùc
ñöôøng cöïc maûnh do cöôøng ñoä chieáu saùng phaân boá
khaùc nhau ?
Quy taéc sau ñöôïc aùp duïng neáu nhö tæ soá:
Cöôøng ñoä chieáu saùng ôû phaïm vi chieáu saùng lôùn nhaát
Cöôøng ñoä chieáu saùng ôû phaïm vi chieáu saùng nhoû nhaát
nhoû hôn phaïm vi chieáu saùng thì söï dao ñoäng

cöôøng ñoä aùnh saùng coù theå naèm trong phaïm vi khoaûng
neùt maûnh tieâu chuaån. Ñieàu kieän ñeå coù ñöôïc ñieàu naøy
laø thôøi gian chieáu saùng baûn phaûi ñöôïc xaùc laäp sao
cho giaù trò neùt maûnh nhoû hôn khoaûng neùt maûnh tieâu
chuaån coù theå ñaït ñöôïc vôùi söï chieáu saùng ít nhaát.
Ví duï:
Khi ño aùnh saùng chieáu tôùi moät khung kính huùt
chaân khoâng baèng moät duïng cuï ño ñoä saùng caàm tay,
moät giaù trò cöôøng ñoä saùng 7.000 lux ñöôïc ño taïi vuøng
coù ñoä saùng thaáp nhaát vaø giaù trò 14.000 lux taïi nôi coù
ñoä saùng cao hôn. Tæ soá cuûa chuùng laø 2, cao hôn giaù
trò 1.4 cuûa phaïm vi chieáu saùng tieâu chuaån cho maùy
phôi baûn. Neáu thang kieåm tra ñöôïc ñaët taïi nôi coù ñoä
saùng thaáp nhaát khi tieán haønh kieåm tra vaø moät giaù trò
thí duï nhö 10µm ñaït ñöôïc vôùi thôøi gian chieáu saùng
laø100 giaây töông öùng vôùi ñöôøng cong a, giaù trò 15µm
khi ñaït ñöôïc taïi nôi ñöôïc chieáu saùng cao nhaát (theo
hình B 6-1 : toång löôïng aùnh saùng chieáu tôùi baûn taêng
186
gaáp ñoâi töông öùng vôùi thôøi gian chieáu saùng 200 giaây
cho ñöôøng cong a) thì khoaûng neùt maûnh tieâu chuaån
naèm trong khoaûng töø 10µm ñeán 12µm nhö mong
muoán.
Moät ñoà thò khaùc ñaëc bieät thích hôïp duøng ñeå xaùc
ñònh phaïm vi chieáu saùng vì caùc ñöôøng cong trôû thaønh
caùc ñöôøng thaúng trong daõy treân 10µm. Traùi laïi, khi
caùc giaù trò naøy ñöôïc ñaùnh daáu treân ñoà thò theo moät
ñöôøng keû taêng daàn treân truïc hoaønh thì hai ñöôøng
cong khaùc nhau ñöôïc taïo ra coù moái quan heä chaët cheõ
vôùi nhau.
Phaïm vi chieáu saùng moâ taû ñoä doác cuûa caùc ñöôøng
thaúng treân ñoà thò töông töï nhö hình B 6-1. Moät ñöôøng
doác coù nghóa laø moät phaïm vi chieáu saùng nhoû, moät
ñöôøng doác ít hôn coù nghóa laø phaïm vi chieáu saùng
roäng hôn.
Phaïm vi chieáu saùng coù theå ñöôïc xaùc ñònh vôùi ñoä
chính xaùc cao nhaát neáu nhö caùc böôùc kieåm tra ñöôïc
ñaët theo caùch maø chæ soá caùc ñöôøng cöïc maûnh naèm
trong trong daõy töø 8 - 25µm hay 30µm.
Moät oâ chöùa caùc ñöôøng cöïc maûnh döông hay aâm
ñöôïc coi nhö laø taùi taïo hoaøn chænh neáu nhö ít nhaát
50% caùc ñöôøng cöïc maûnh taùi taïo laïi ñöôïc treân baûn.
Trong tröôøng hôïp coøn coù nghi ngôø, caùc giaù trò trung
bình ñöôïc ñaùnh daáu leân ñoà thò. Theo kinh nghieäm,
vôùi moät nguoàn saùng toát vaø moät kính phoùng ñaïi töø 10
ñeán 15 laàn coù theå quan saùt ñöôïc caùc oâ neùt maûnh töø
4µm ñeán 6µm. Moät caùch khaùc ñeå kieåm tra nöûa laø
187
quan saùt söï khaùc bieät veà ñoä saùng giöõa caùc oâ neùt
maûnh aâm vaø caùc oâ toâng nguyeân hay giöõa caùc oâ neùt
maûnh döuông vaø baûn in ñöôïc hieän ñaày ñuû.
° Moät phaïm vi chieáu saùng cao cho thaáy ñoä
chuyeån taàng thöù bình cuûa lôùp nhuõ töông treân baûn.
Tính toaùn phaïm vi chieáu saùng baèng caùch söû

duïng moät bieåu ñoà chieáu saùng (thang tuyeán tính).
böôùc thöû a: cöôøng ñoä böùc xaï ñôn.
böôùc thöû b: cöôøng ñoä böùc xaï keùp.
188
188
Kieåm tra quaù trình in vaø chaát löôïng tôø in
Chöông 7
KIEÅM TRA QUAÙ TRÌNH IN
VAØ CHAÁT LÖÔÏNG TÔØ IN
189
Neáu taát caû caùc giai ñoaïn chuaån bò tuaân thuû ñuùng
caùc qui caùch ñaõ moâ taû thì quaù trình in seõ ít gaëp phaûi
caùc khoù khaên. Tuy nhieân vaãn coù moät soáâ yeáu toá quan
troïng phaùt sinh trong quaù trình in. Tuyø thuoäc vaøo baûn
chaát coâng vieäc maø ta coù nhöõng chieán löôïc khaùc
nhau.. Coù raát nhieàu yeáu toá phaùt sinh trong quaù trình
in nhöng chuùng ta chæ coù theå kieåm soaùt ñöôïc ñoä daøy
lôùp möïc keát hôïp vôùi vieäc ñieàu chænh löôïng nöôùc. Dó
nhieân cuõng coù nhöõng yeáu toá bieán ñoåi vaø caùc thuoäc
tính maø ta khoâng xem ñoù laø caùc ñaëc tröng cuûa quaù
trình in nhö choàng maøu chính xaùc, keù, loät giaáy…Vì
caùc yeáu toá naøy khoâng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán quaù
trình phuïc cheá nhöng chuùng vaãn quan troïng xeùt veà
chaát löôïng chung cuûa saûn phaåm.
Maëc duø ñoä daøy lôùp möïc chæ laø moät thuoäc tính cuûa
ñaëc tröng in maø chuùng ta coù theå kieåm soaùt tröïc tieáp
trong quaù trình in nhöng noù laïi khoâng aûnh höôûng tröïc
tieáp ñeán caùc yeáu toá khaùc. Vì leõ ñoù ñieàu chænh ñoä daøy
lôùp möïc laø caùch ñeå ñieàu phoái keát quaû chung vaø ñoâ
khi noù cuõng ñöôïc duøng ñeå buø tröø cho caùc sai hoûng
cuûa caùc thuoäc tính khaùc. Thí duï neáu söï gia taêng taàng
thöù cuûa moät maøu cao hôn tieâu chuaån, chuùng ta seõ
phaûn öùng baèng caùch giaûm löôïng möïc cung caáp ñeå coù
ñöôïc maät ñoä ñuùng, ngöôïc laïi chuùng ta coù theå taêng
vieäc caáp möïc neáu söï gia taêng taàng thöù thaáp. Vieäc
ñieàu chænh nhö theá chæ coù theå ñöôïc chaáp nhaän trong
moät phaïm vi heïp. Neáu söï gia taêng taàng thöù quaù cao,
ñoä daøy lôùp möïc phaûi ñöôïc giaûm ñi tôùi moät möùc naøo
ñoù maø seõ coù söï suy giaûm ñoä baõo hoaø maøu khoâng theå
190
chaáp nhaän ñöôïc treân toaøn boä khoaûng toâng ñoä. Tình
huoáng nhö theá ñöôïc minh hoaï trong hình döôùi ñaây.
Ñieàu chænh vieäc caáp möïc ñeå buø tröø cho söï gia taêng
taàng thöù coù theå laøm giaûm ñoä baõo hoaø maøu treân toaøn
khoaûng toâng ñoä.
Khaû naêng ñieàu chænh ñoä daøy lôùp möïc theo kieåu
naøy chæ coù theå thöïc hieän trong phöông phaùp in offset
chöù khoâng thöïc hieän ñöôïc trong caùc phöông phaùp
khaùc nhö oáng ñoàng hay flexo, ñoâi khi ñieàu naøy cuõng
ñöôïc xem laø öu ñieåm cuûa phöông phaùp in offset
nhöng ñoâi khi cuõng laø khuyeát ñieåm vì noù laøm taêng
löôïng pheá phaåm vaø laøm quaù trình in maát ñi tính oån
ñònh.
Caùc ñaëc tính cuûa heä thoáng möïc in

Offset
Phaàn lôùn caùc khoù khaên trong vieäc kieåm soaùt quaù
trình in offset coù lieân quan ñeán heä thoáâng möïc. Ñaëc
tính truyeàn möïc vaø caùc ñoøi hoûi phaûi keát hôïp caû nöôùc
191
laãn möïc laøm cho heä thoáng caáp möïc trôû neân phöùc taïp
ñeå coù theå taùch lôùp möïc ra nhieàu laàn vaø truyeàn leân
baûn in vaø noù cuõng laøm cho vieäc kieåm soaùt möïc trôû
neân phöùc taïp.
Ñieàu chænh vuøng caáp möïc
Moät chuoãi caùc loâ möïc coù theå giöõ moät löôïng möïc
lôùn vaø ñieàu nay daãn ñeán vieäc caàn thieát phaûi ñieàu tieát
vieäc naïp möïc, vieäc naïp theâm möïc phuï thuoäc vaøo
möùc tieâu thuï möïc treân tôø in. Khoâng phaûi taát caû caùc
vuøng treân tôø in ñeàu nhaän moät löôïng möïc nhö nhau do
vaäy vieäc ñieàu chænh vuøng caáp möïc laø moät ñieàu
khoâng theå traùnh khoûi. Ngaøy nay vôùi caùc heä thoáng
ñònh löôïng möïc in hieän ñaïi ñieàu khieån bôûi caùc ñoäng
cô rieâng caùc maùy in ñaõ cho pheùp ñieàu khieån moät
löôïng möïc chính xaùc xuoáng tôø in nhöng beân caïnh ñoù
vaãn coøn nhöõng phöùc taïp chöa khaéc phuïc ñöôïc.
Vieäc keát hôïp caùc nuùt chænh möïc theo töøng vuøng vaø
heä thoáng truyeàn möïc qua caùc loâ ñaõ taïo neân nhöõng
khoù khaên, ñaëc bieät laø vieäc taïo ra caùc "daûi truyeàn
möïc", thuaät ngöõ naøy duøng ñeå moâ taû tình huoáng maø
caùc vuøng hình aûnh naèm treân cuøng moät höôùng nhaän
möïc bò eùp buoäc phaûi nhaän cuøng moät doøng truyeàn
möïc, töùc laø moät lôùp möïc coù ñoä daøy baèng nhau ñöôïc
truyeàn leân taát caû caùc hình aûnh. Ñieàu naøy khoâng taïo
ra vaán ñeà quaù khoù khaên khi caùc hình aûnh coù toâng ñeàu
nhau vaø phaân boá ñeàu treân toaøn tôø in, nhöng khi caùc
hình aûnh coù ñoä phuû möïc khaùc nhau thì caùc vaán ñeà
baét ñaàu phaùt sinh. Neáu treân cuøng moät daûi truyeàn möïc
192
coù moät maûng toâng nguyeân naèm tröôùc moät vuøng hình
aûnh coù ñoä phuû möïc thaáp thì maâu thuaãn seõ xaûy ra,
neáu truyeàn möïc ñeå ñaït ñöôïc ñuùng maät ñoä toâng
nguyeân theo yeâu caàu thì vuøng hình aûnh coù toâng nhaït
naèm treân cuøng daûi truyeàn möïc seõ nhaän ñöôïc moät
löôïng möïc thaëng dö vaø ngöôïc laïi neáu truyeàn vöøa ñuû
möïc cho hình aûnh toâng nhaït thì laïi khoâng ñuû möïc cho
vuøng toâng nguyeân.
Moät vaán ñeà phöùc taïp nöõa laø heä thoáng truyeàn möïc
hieám khi coù theå truyeàn möïc ñoàng nhaát töø ñaàu tôø in
ñeán cuoái tôø in. Söï dao ñoäng veà maät ñoä möïc thöôøng
laø +- 4% treân caùc maùy in offset tôø rôøi nhöng maùy in
offset cuoän laïi khoâng bò tình traïng naøy do khe hôû
treân oáng baûn khoâng ñaùng keå. Vieäc bieán ñoåi veà maät
ñoä treân tôø in trong in offset tôø rôøi coù theå ñöôïc ño vaø
löu thaønh moät boä hoà sô vaø ñöôïc theå hieän ôû hình döôùi
ñaây.Treân haàu heát caùc maùy in hieän ñaïi ngöôøi ta coù theå
caên cöù vaøo caùc hoà sô bieán ñoåi maät ñoä ñeå ñieàu chænh
caùc dao ñoäng cuûa loâ chaám möïc
Söï bieán ñoåi maät ñoä tieâu bieåu tôø caïnh ñaàu (caïnh
baét nhíp) ñeán ñuoâi tôø in
193
Thôøi gian ñaùp öùng

Caùc yeáu toá caàn caân nhaéc theâm laø thôøi gian ñaùp
öùng vaø thôøi gian oån ñònh caàn thieát sau khi chænh möïc
hay thay ñoåi caùc ñieàu kieän in. Khoâng coù qui luaät
tuyeät ñoái naøo ñeå xaùx ñònh khoaûng thôøi gian naøy vì noù
phuï thuoäc vaøo thieát keá cuûa heä thoáng möïc, heä thoáng
laøm aåm, ñoä phuû möïc vaø caùc möùc ñoä thay ñoåi. Tuy
nhieân roõ raøng laø chuùng ta phaûi chaáp nhaän moät soá
löôïng tôø in nhaát ñònh tröôùc khi ñaït ñöôïc söï oån ñònh
trong quaù trình chuaån bò in hay sau khi döøng maùy.
Hình minh hoaï döôùi ñaây cho thaáy chu kyø oån ñònh
vaøo thôøi ñieåm baét ñaàu in, sau khi döøng maùy vaø sau
khi lau taám cao su, thöïc nghieäm ñöôïc tieán haønh treân
moät maùy in offset tôø rôøi hieän ñaïi ñang in hình aûnh
vôùi ñoä phuû möïc lôùn vaø ñoàng nhaát.
Chu kyø oån ñònh coù theå laâu hôn nhieàu khi in caùc baøi
coù ñoä phuû möïc thaáp hay maùy in coù khieám khuyeát veà
heä thoáng laøm aåm hay heä thoáng möïc ñaëc bieät laø vaøo
luùc khôûi ñoäng sau khi döøng maùy. Trong moät ñieàu
kieän in oån ñònh, hoà sô veà ñoä daøy lôùp möïc ñöôïc thieát
laäp thoâng qua caùc loâ trong heä thoáng möïc. Khi maùy in
döøng laïi, möïc in coá gaéng ñaït ñöôïc söï caân baèng thoâng
qua caùc loâ trong heä thoáng vaø thoâng qua taát caû caùc
vuøng phuû möïc. Hình aûnh coù ñoä phuû möïc thaáp caàn
nhieàu thôøi gian hôn ñeå thieát laäp ñieàu kieän oån ñònh vì
chuùng caàn nhieàu thôøi gian hôn ñeå loaïi boû lôùp möïc
dö.
194
Löôïc ñoà kieåm soaùt cho thaáy söï oån ñònh vaøo thôøi
ñieåm khôûi ñoäng vaø khi döøng maùy.
Söï bieán ñoåi trong quaù trình in

Theo lyù thuyeát, moät khi möïc in ñaõ ñöôïc ñieàu
chænh vaø ñaït ñöôïc söï oån ñònh thì keát quaû ñaït ñöôïc
treân tôø in seõ oån ñònh trong suoát quaù trình in. Tuy
nhieân trong thöïc teá caùc tôø in khoâng theå naøo gioáng
nhau hoaøn toaøn ñöôïc vì coù moät soá bieán ñoåi khoâng
theå traùnh khoûi vaø noù ñöôïc xem laø caùc bieán ñoåi bình
thöôøng hay bieán ñoåi töï nhieân
195
Bieán ñoåi bình thöôøng

Bieán ñoåi bình thöôøng laø nhöõng bieán ñoåi coù lieân heä
ñeán quaù trình vaø laø keát quaû cuûa caùc dao ñoäng ngaãu
nhieân xaûy ra trong quaù trình truyeàn möïc xuoáng giaáy
in. Ñoù laø söï bieán ñoåi coù theå quan saùt ñöôïc khi ño vaø
phaân tích töø moät maãu ruùt ra töø caùc tôø in keá tieáp nhau
trong ñieàu kieän in oån ñònh, sau khi vieäc chænh möïc ñaõ
hoaøn taát vaø khoâng coù söï ñieàu chænh naøo nöõa. Maëc duø
chuùng ta khoâng theå chænh söûa nhöõng bieán ñoåi bình
thöôøng naøy nhöng ta bieát raèng ñoä khoâng oån ñònh cuûa
noù bò aûnh höôûng bôûi caùc yeáu toá sau:
@ Ñaëc tính ñang ñöôïc ño- maät ñoä toâng nguyeân,
dieän tích ñieåm tram, ñoä sai leäch maøu..
@ Vò trí cuûa tôø in khi ñöôïc ño- vò trí naøo tieáp xuùc
vôùi cao su caøng nhieàu thì thöôøng coù söï bieán ñoåi lôùn
hôn.
@ Maøu möïc- coù aûnh höôûng ñeán ñoä nhaïy cuûa pheùp
ño
@ Noàng ñoä pigment cuûa möïc in- coù aûnh höôûng
ñeán söï caûm nhaän khi ñoä daøy lôùp möïc thay ñoåi
@ Caùc bieán ñoåi treân beà maët tôø in vaø söï haáp thuï
cuûa chuùng
Söï chính xaùc veà choàng maøu treân maùy in nhieàu
maøu- coù aûnh höôûng ñeán söï keùo dòch, ñuùp neùt vaø caùc
toâng maøu.
196
Söï bieán ñoåi luyõ tieán

Söï bieán ñoåi luyõ tieán hay söï bieán ñoåi taêng daàn
thöôøng xaûy ra khi sau moät thôøi gian nhaát ñònh trong
quaù trình in nhöng maùy in khoâng ñöôïc döøng laïi maø
tieáp tuïc in. Söï bieán ñoåi luyõ tieán coù theå xaûy ra do caùc
bieán ñoåi veà moâi tröôøng nhö thay ñoåi veà nhieät ñoä hay
söï bieán ñoåi trong quaù trình in nhö cao su bò baån hay
taàng thöù gia taêng do coù söï thay ñoåi trong vieäc caáp
möïc. Söï bieán ñoåi luyõ tieán cuõng ñöôïc xem laø bieán ñoåi
töï nhieânnhöng khaùc nhau ôû choã bieán ñoåi luyõ tieán
khoâng mang tính ngaãu nhieân maø taêng daàn vaø baét
buoäc phaûi ñöôïc ñieàu chænh. Söï bieán ñoåi luyõ tieán cuõng
xaûy ra sau khi ñaõ thöïc hieän chænh söûa vì söï bieán noù
caàn moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh ñeå ñaït ñöôïc söï
oån ñònh vaø ñieàu quan troïng laø trong khi maùy in ñang
daàn daàn laáy laïi söï oån ñònh thì khoâng neân can thieäp
chænh söûa.
Söï bieán ñoåi ñoät ngoät
Söï bieán ñoåi ñoät ngoät xaûy ra khi coù moät thay ñoåi
nhanh choùng xaûy ra trong caùc ñieàu kieän in thí duï nhö
theâm möïc vaøo maùng möïc in hay ngay khi döøng maùy
laïi vaø khôûi ñoäng tieáp.
Caùc ñieàu caàn löu yù khi kieåm soaùt quaù
trình in.
Trong khi kieåm soaùt quaù trình in offset ngöôøi thôï
in phaûi nhaän thöùc ñöôïc caùc daïng bieán ñoåi khaùc nhau
ñeå coù söï can thieäp chính xaùc. Vieäc chænh söûa khoâng
ñuùng seõ laøm maát thôøi gian vaø gaây roái loaïn cho caùc
197
böôùc chænh söûa tieáp theo. Nhöõng ngöôøi thôï in coù kinh
nghieäm thöôøng khoâng chænh söûa gì theâm neáu nhö hoï
bieát ñöôïc maùy in ñang trong giai ñoaïn laáy laïi söï oån
ñònh sau moãi laàn chænh söûa, vieäc chænh söûa trong giai
ñoaïn naøy chæ laøm cho thôøi gian oån ñònh cuûa maùy in
laâu hôn vaø löôïng pheá phaåm nhieàu hôn. Thöïc teá cho
thaáy raèng nhöõng ngöôøi thôï in hay chænh söûa treân maùy
in chính laø nhöõng ngöôøi laøm gia taêng söï bieán ñoåi treân
maùy in nhieàu hôn vaø laøm cho caùc tôø in ra khoâng hoaøn
toaøn gioáng nhau.
Ngöôøi ta ñaõ thöïc hieän moät thöû nghieäm nhö sau ñeå
xem xeùt caùc bieán ñoåi xaûy ra nhieàu hôn hoaëc ít hôn
khi ngöôøi thôï in khoâng tham gia vaøo quaù trình chænh
söûa. Trong laàn in ñaàu tieân ngöôøi thôï ñöôïc yeâu caàu
chænh cho tôø in gioáng vôùi tôø in thöû maø khoâng coù söï
hoã trôï cuûa thieát bò ño. Trong laàn in sau ngöôøi ta yeâu
caàu ngöôøi thôï in cho baûn in qua maùy queùt baûn ñeå caùc
phím möïc ñöôïc ñieàu chænh töï ñoäng vaø ngöôøi thôï in
khoâng ñöôïc chænh söûa. Hai ñoà thò döôùi ñaây cho thaáy
söï bieán ñoåi khi ngöôøi thôï tham gia ñieàu chænh nhieàu
hôn so vôùi khi khoâng ñieàu chænh. Ñoà thò cuõng cho
thaáy caùc bieán ñoåi vôùi söï tham gia cuûa ngöôøi thôï
thöôøng laø do caùc ñieàu chænh quaù möùc caàn thieát gaây
ra. Neáu chæ xeùt rieâng veà yeáu toá bieán ñoåi chuùng ta coù
theå keát luaän raèng neáu ngöôøi thôï caøng chænh ít bao
nhieâu thì bieán ñoåi caøng ít baáy nhieâu. Tuy nhieân
nhieäm vuï cuûa ngöôøi thôï laø phaûi ñieàu chænh sao cho
tôø in thaät phaûi gioáng tôø in thöû vaø hoï caàn hieåu raèng söï
ñieàu chænh phaûi dieãn ra töø töø vì maùy in caàn phaûi coù
198
thôøi gian ñeå ñaït ñöôïc söï oån ñònh sau nhöõng ñieàu
chænh ñoù.
Ñoà thò cho thaáy söï bieán ñoåi trong quaù trình in khi
ngöôøi thôï tham gia ñieàu chænh maùy in.
Söï oån ñònh vaø chính xaùc treân tôø in chæ coù theå ñaït
ñöôïc khi vieäc caáp möïc cho töøng vuøng ñöôïc ñieàu tieát
sao cho löôïng möïc cung caáp cho caùc loâ möïc baèng vôùi
löôïng möïc truyeàn xuoáng tôø in. Neáu vieäc caáp möïc
quaù nhieàu, löôïng möïc dö seõ toàn ñoïng vaø phaân taùn
vaøo caùc daûi truyeàn möïc laân caän vaø hình aûnh treân caùc
199
vuøng ñoù seõ ñaäm hôn. Neáu söï caáp möïc khoâng ñuû treân
baát kyø vuøng naøo thì möïc in seõ heát daàn vaø möïc in töø
caùc vuøng laân caän laïi boå sung cho vuøng caáp thieáu möïc
khieán cho hình aûnh treân tôø in trôû neân nhaït hôn. Nhö
vaäy ñoái vôùi moãi baøi in, ngöôøi thôï in phaûi canh laïi caùc
khoaù möïc ñeå ñieàu chænh vieäc caáp möïc cho phuø hôïp
vôùi ñoä phuû möïc cuûa caùc vuøng treân hình aûnh.
Ñoà thò cho thaáy söï bieán ñoåi trong quaù trình in khi
ngöôøi thôï khoâng tham gia ñieàu chænh maùy in.
200
Roõ raøng laø tôø in seõ oån ñònh hôn neáu nhö caùc ñieàu
chænh töø phía ngöôøi thôï in ít hôn vaø thöïc teá cho thaáy
raèng ngoaøi vieäc ñieàu chænh ñeå coù ñöôïc maät ñoä mong
muoán, ngöôøi thôï in coøn coá gaéng ñieàu chænh ñeå ñaït
ñöôïc söï caân baèng giöõa caùc vuøng chænh möïc, ñaây laø
ñieàu raát khoù coù theå ñaït ñöôïc vì ñeå ñaït ñöôïc söï caân
baèng naøy laïi laøm phaùt sinh söï bieán ñoåi khaùc vaø quaù
trình ñieàu chænh cöù laàn löôït dieãn ra cho ñeán khi in
xong.
Caùc chieán löôïc kieåm soaùt

Qua caùc phaân tích ôû treân, heä thoáng möïc laø boä
phaän gaây ra nhieàu bieán ñoåi nhaát. Chuùng ta thöôøng boû
qua yeáu toá söï chænh söûa cuûa ngöôøi thôï in döïa treân cô
sôû naøo. Neáu vieäc kieåm soaùt chæ döïa treân söï so saùnh
baèng maét giöõa tôø in thöû vaø tôø in thaät hay giöõa caùc tôø
in thöû vôùi nhau thì baûn chaát cuûa coâng vieäc quyeát ñònh
ñeán vieäc ra quyeát ñònh ñieàu chænh cuûa ngöôøi thôï.
Neáu baøi in chæ goàm caùc hình aûnh toâng nguyeân hay
aûnh neùt thì vieäc ñieàu chænh sao cho toâng maøu gioáng
nhau, coù ñöôïc söï oån ñònh vaø ñoä daøy lôùp möïc ñoàng
nhaát treân toaøn boä tôø in chính laø caùc yeáu toá quyeát
ñònh. Neáu in moät baøi töông töï nhöng coù caùc vuøng coù
hình aûnh taàng thöù thì cuõng ñoøi hoûi caùc ñieàu chænh
treân nhöng löu yù hôn veà söï gia taêng taàng thöù.
Maëc duø chuùng ta coù theå aùp duïng chieán löôïc kieåm
soaùt naøy hay chieán löôïc kieåm soaùt khaùc nhöng roõ
raøng laø coù nhöõng baøi deã ñieàu chænh nhöng cuõng coù
201
nhöõng baøi raát khoù, thí duï nhö caùc baøi coù hình aûnh coù
ñoä töông phaûn thaáp vaø caùc toâng chuû yeáu laø toâng xaùm
seõ raát nhaïy vôùi söï bieán ñoåi trong caân baèng xaùm hay
maät ñoä giöõa caùc maøu, traùi laïi caùc hình aûnh coù ñoä
töông phaûn maïnh veà toâng vaø veà maøu laïi ít bò aûnh
höôûng bôûi caùc yeáu toá treân.
Heä thoáng PCP cuûa Brunner
Heä thoáng PCP cuûa Brunner ñaõ coù nhöõng noã löïc
nghieân cöùu quan troïng nhaèm ñònh löôïng caùc aûnh
höôûng cuûa caùc loaïi hình aûnh khaùc nhau ñeán dung sai
cho pheùp trong quaù trình in maøu. Haõng Brunner ñaõ
ñeà xuaát moät heä thoáng " Hoà sô ñoä töôøng phaûn hình
aûnh"-PCP, trong ñoù hình aûnh ñöôïc phaân thaønh caùc
nhoùm döïa treân ñoä nhaïy cuûa chuùng vôùi caùc loãi caân
baèng xaùm. Hình aûnh ñöôïc chia laøm ba loaïi xuaát phaùt
töø nhoùm 0 ñöôïc gaén caùc oâ maøu cuøng tính chaát ñöôïc
phuïc cheá baèng ba maøu möïc in cô baûn. Moãi nhoùm coù
caùc oâ taàng thöù vôùi möùc ñoä khaùc bieät veà dieän tích
ñieåm tram khaùc nhau, trong quaù trình in ngöôøi ta caên
cöù vaøo söï khaùc bieät cuûa caùc oâ naøy ñeå ñöa ra quyeát
ñònh xem hình aûnh coù theå ñöôïc chaáp nhaän trong quaù
trình phuïc cheá hay khoâng neáu xeùt rieâng veà maët thò
giaùc. Hình aûnh ñöôïc phaân loaïi laø nhoùm 3 coù ñoä töông
phaûn maøu maïnh vaø coù dung sai bieán ñoåi trong
khoaûng +- 6% dieän tích ñieåm tram taïi caùc vuøng toâng
trung gian. Caùc hình aûnh trong nhoùm 2 ( nhoùm coù ña
soá caùc loaïi hình aûnh) coù khaû naêng bieán ñoåi trong
khoaûng dung sai +- 4%. Nhoùm 1 chuû yeáu laø caùc hình
aûnh coù caùc toâng chuû yeáu thieân veà xaùm trung tính ví
202
duï nhö maøu kim loaïi, ñaây laø nhoùm khoù kieåm soaùt
nhaát vì chæ caàn moät söï bieán ñoåi khoaûng +- 2% thì ñaõ
bò phaùt hieän. Caùc nghieân cöùu khaùc cho thaáy söï bieán
ñoåi veà gia taêng taàng thöù trong suoát quaù trình in
thöôøng dao ñoäng trong khoaûng +-2% taïi caùc toâng
trung gian. Ñieàu naøy coù nghóa laø caùc oâ maøu ñoàng
nhaát hay hình aûnh trong nhoùm moät khoâng theå khoâng
bieán ñoåi trong quaù trình in. Nhöõng hình aûnh trong
nhoùm naøy phaûi ñöôïc chuyeån ñoåi sang hình aûnh thieân
veà maøu ñen baèng kyõ thuaät GCR ñeå laøm giaûm ñoä
nhaïy cuûa chuùng vôùi caùc bieán ñoåi trong quaù trình in.
Chieán löôïc ño
Neáu chieán löôïc kieåm soaùt chæ döïa treân nhöõng
pheùp ño thì vieäc löïa choïn oâ kieåm tra ñeå ño vaø tieâu
chí ñaùnh giaù laø yeáu toá quan troïng vì chuùng ta khoâng
coøn ñieàu chænh döïa treân söï caûm nhaän thò giaùc. Vì ñoä
daøy lôùp möïc laø yeáu toá duy nhaát maø chuùng ta coù theå
ñieàu chænh tröïc tieáp vaø söï ñieàu chænh naøy luoân ñöôïc
tieán haønh thoâg qua vieäc ño giaù trò maät ñoä toâng
nguyeân. Phaàn lôùn caùc heä thoáng ñieàu tieát löôïng möïc
töï ñoäng tröôùc ñaây ñeàu tuaân thuû phöông phaùp naøy.
Tuy nhieân vieäc ñieàu chænh nhö theá chæ thích hôïp cho
moät soá hình aûnh chöù khoâng thích hôïp vôùi toaøn boä
hình aûnh treân tôø in, do vaäy khi ñieàu chænh ñoä daøy lôùp
möïc ta phaûi chaáp nhaän tính töông ñoái cuûa hình aûnh
treân tôø in. Chuùng ta cuõng bieát raèng caùc thuoäc tính
khaùc cuûa caùc ñaëc tröng in, ñaëc bieät laø söï gia taêng
taàng thöù raát quan troïng. Vieäc duy trì maät ñoä toâng
203
nguyeân oån ñònh khoâng coù nghóa laø coù ñöôïc caùc maät
ñoä taàng thöù oån ñònh.
Vì leõ ñoù chuùng ta phaûi aùp duïng chieán löôïc ño vaø
ñieàu tieát tuyø thuoäc vaøo baûn chaát cuûa coâng vieäc. Baûng
döôùi ñaây seõ chæ ra caùc chieán löôïc ño vaø kieåm tra cho
töøng loaïi coâng vieäc in.
204
Chieán löôïc kieåm soaùt caùc oâ xaùm

Caân baèng xaùm laø moät ñaëc tính quan troïng cuûa moät
quaù trình phuïc cheá vaø noù bò aûnh höôûng bôûi caùc thuoäc
tính cuûa caùc ñaëc tröng in. Chuùng ta coù theå thaáy roõ
ñieàu naøy trong quaù trình phuïc cheá. Chuùng ta phaûi söû
duïng caân baèng xaùm ñeå cung caáp caùc thoâng tin veà caùc
ñaëc tröng in, do vaäy ñeå kieåm soaùt quaù trình in ta vaãn
coù theå söû duïng chieán löôïc kieåm soaùt döïa treân cô sôû
duy trì söï caân baèng xaùm ôû möùc oån ñònh.
Caùc oâ caân baèng xaùm coù theå ñöôïc ño baèng maùy ño
maät ñoä, ñoâi khi ta cuõng phaûi ño maät ñoä oâ xaùm baèng
ba loaïi kính loïc ñeå coù nhöõng quyeát ñònh ñieàu chænh
hôïp lyù. Ño maät ñoä laø phöông phaùp kieåm soaùt ñöôïc
phaùt trieån bôûi Brunner duøng cho caùc heä thoáng kieåm
soaùt Color Perfect cuûa Dupont vaø Auto Pilot cuûa
Man Roland.
Heä thoáng kieåm soaùt CPC 2S cuûa Heidelberg cuõng
laø moät heä thoáng kieåm tra tinh vi nhöng laïi duøng pheùp
ño maøu ñeå ño caùc oâ caân baèng xaùm. Heä thoáng naøy ño
maøu ôû caùc toâng 75%, oâ caân baèng xaùm in choàng ba
maøu treân tôø in thöû hay caùc tôø in thaät duy trì chuùng
trong khoaûng dung sai cho pheùp qua caùc thoâng soá DE
cuûa heä maøu CIELAB. Vôùi caùc maùy ño maät ñoä vieäc
chænh söûa caùc maøu Cyan, Magieta, vaøng khoâng theå
ñöôïc thöïc hieän ngay töø pheùp ño maø phaûi thoâng qua
vieäc tính toaùn. Caùc maùy tính khoâng chæ caàn thieát ñeå
xaùc ñònh thuoäc tính cuûa töøng maøu maø coøn xem xeùt
chænh söûa khi coù söï gia taêng taàng thöù. Chieán löôïc
205
kieåm soaùt ñöôïc aùp duïng trong heä thoáng maùy tính qua
löu ñoà döôùi ñaây
Löu ñoà ra quyeát ñònh chænh söûa treân caùc heä thoáng
kieåm soaùt baèng maùy tính thoâng qua caùc giaù trò maøu
ño ñöôïc ôû caùc oâ caân baèng xaùm
206
Moät trong nhöõng öu ñieåm khi söû duïng pheùp ño

maøu laø xaùc ñòng ñöôïc khoaûng dung sai cho pheùp
thoâng qua caùc giaù trò DE, caùc giaù trò naøy phuø hôïp vôùi
nhöõng caûm nhaän thò giaùc cuûa con ngöôøi tröôùc caùc
bieán ñoåi. Trong boái caûnh naøy, coù moät ñieàu thuù vò khi
xem xeùt moái quan heä giöõa giaù trò DE vôùi caùc möùc ñoä
bieán ñoåi dieän tích ñieåm tram ôû caùc toâng trung gian vaø
caùc loaïi hình aûnh ñöôïc phaân loaïi ôû heä thoáng Brunner
PCP. Caùc chæ soá veà moái quan heä ñaëc tröng naøy ñöôïc
theå hieän ôû hình döôùi ñaây.
Bieán ñoåi dieän tích ñieåm tram vaø DE.

Roõ raøng laø coù moät khoaûng bieán ñoåi dieän tích ñieåm
tram daãn ñeán moät giaù trò sai bieät maøu DE vaø coù
nhieàu caùch giaûi thích veà ñieàu naøy: caân baèng xaùm
khoâng theå ñaït ñöôïc neáu nhö chæ coù 3 giaù trò maøu möïc
in cô baûn baèng nhau, caùc bieán ñoåi veà truyeàn toâng
giöõa caùc maøu, söï khaùc bieät veà ñoä saùng giöõa ba maøu.
207
Tuy nhieân, vôùi caùc giaù trò sai bieät maøu nhoû hôn DE =
6, ta coù theå thaáy ñöôïc moái quan heä tuyeán tính giöõa
möùc ñoä bieán ñoåi dieän tích tram taïi caùc oâ caân baèng
xaùm vaø giaù trò DE ño ñöôïc taïi ñoù. Moái quan heä naøy
roõ raøg hôn khi in treân giaáy coucheù vôùi ñoä phaân giaûi
tram 60 ñöôøng/ cm.
Thöïc teá cho thaáy trong caùc ñieàu kieän in oån ñònh
nhaát thì bieán ñoåi bình thöôøng cuõng töông ñöông vôùi
giaù trò DE= 2 vaø noù töông ñöông vôùi söï bieán ñoåi dieän
tích tram laø 2%.
Ño treân caùc hình aûnh
Trong haàu heát caùc öùng duïng, vieäc ño chæ laø moät
phaàn cuûa quaù trình kieåm soaùt, yeáu toá quan troïng
chính laø baûn chaát cuûa hình aûnh ñang ñöôïc ño, vieäc ño
kieåm tra thöôøng ñöôïc tieán haønh thoâng qua caùc thang
kieåm tra. Caùc thang kieåm tra coù khuyeát ñieåm ôû choã
chuùng chieám dieän tích treân tôø in vaø khoâng phaûi luùc
naøo chuùng cuõng phaûn aùnh ñuùng nhöõng thay ñoåi ñang
dieãn ra treân tôø in. Do vaäy ngoaøi caùch duøng thang
kieåm tra ngöôøi ta coøn coù theå ño tröïc tieáp caùc hình
aûnh treân tôø in. Tuy nhieân, ñoái vôùi caùc coâng vieäc in cuï
theå, neáu coù caùc maûng hình aûnh ñuû lôùn vôùi caùc toâng
töông ñoái ñeàu nhau thì vieäc ño ñaïc khoâng coù vaán ñeà
nhöng kh khoâng coù choã ño hay choã ño coù nhieàu toâng
maøu choàng laán leân nhau thì vaán ñeà baét ñaàu phaùt sinh
vaø chuùng ta khoù coù theå kieåm soaùt thoâng qua vieäc ño
tröïc tieáp treân hình aûnh.
Ñònh vò ñieåm ño chính xaùc laø moät yeáu toá quan
troïng khi ño caùc hình aûnh khoâng coù toâng ñoàng nhaát.
208
Töø nhöõng quan saùt trong thöïc tieãn ngöôøi ta ñaõ thaáy
raèng chieán löôïc kieåm soaùt baèng caùch ño tröïc tieáp leân
hình aûnh treân tôø in khoâng deã aùp duïng cho phaàn lôùn
caùc loaïi coâng vieäc in maø chæ coù theå aùp duïng trong
nhöõng ñieàu kieän cuï theå.
209

Quan Ly Chat Luong in San Pham 6419

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Quan Ly Chat Luong in San Pham 6419

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Maät ñoä vaø pheùp ño maät ñoä

top:25c,16m,16y;bot:25k top:50c,39m,39y;bot:50k top:7

Söû duïng caùc kính loïc trong ño maät ñoä

Möïc in Maøu kính loïc

Ba hình minh hoaï trang keá beân cho thaáy caùc

Caùc kính loïc phaân cöïc

Do bò chaën bôûi caùc

Caùc giaù trò ño trong pheùp ño maät ñoä

Caùc öùng duïng cô baûn cuûa maùy ño

Söï gia taêng taàng thöù

Ñoä töông phaûn in

Söï nhaän möïc

Caùc giôùi haïn cuûa maùy ño maät ñoä

Caùc maøu boå sung HKS 8 vaø HKS 65 ôû ví duï thöù 2

Caùc löu yù khi thöïc haønh

khoaûng caùch. Ñeå ñaûm baûo cho caùc thieát bò ño ñaùng

Löu yù khi ño maät ñoä cheânh leäch giöõa

CAÙC PHEÙP ÑO MAØU

top:25c,16m,16y;bot:25k top:50c,39m,39y;bot:50k top:7

Caùc giaù trò kích thích 3 thaønh

Caùc ñieàu kieän chieáu saùng chuaån

Ngöôøi quan saùt chuaån

Ño maøu baèng maùy ño phoå

Khoaûng sai bieät maøu ∆E

theá. Chuùng ñöôïc phaùt trieån baèng caùch chuyeån ñoåi

Khoâng gian maøu CIE LAB

Trong hình minh hoaï, maët caét ngang qua khoâng

Nhöõng sai bieät maøu ñöôïc tính baèng

Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi söû duïng trong thöïc teá,

Ví duï: Maøu tham chieáu Maøu ño ñöôïc.

L* = 75.3 coù nghóa laø moät maøu saùng naèm giöõa

Keát quaû: Maøu tham chieáu vaø maøu ño coù vò trí

∆ L* = 75.3 - 70.0 = 5.3

Vì vieäc chuyeån ñoåi khoâng tuyeán tính neân caùc quy

Khoâng gian maøu CIE LUV thöôøng ñöôïc duøng cho

Khoâng gian maøu CIE LCH

Cöôøng ñoä maøu C*ab ñöôïc tính bôûi coâng thöùc:

Goùc toâng maøu h*ab ñöôïc tính bôûi coâng thöùc:

Vò trí maøu thöïc:

Phöông phaùp kích thích

Nguyeân taéc ño cuûa maùy ño maøu kích thích

Trong quaù trình nghieàn möïc, caùc nhaø saûn xuaát

Nguyeân lyù ño cuûa boä phaän kieåm

Tröôùc tieân, nguoàn saùng ñöôïc chieáu tôùi maãu in qua

Caùc daûi kieåm tra maøu vaø in thöû

Daûi kieåm tra naøy coù caùc oâ vuoâng toâng nguyeân

Kieåm soaùt möïc vôùi CPC 21 cuûa

chænh söûa caàn thieát cho maøu Cyan, Magenta vaø

top:25c,16m,16y;bot:25k top:50c,39m,39y;bot:50k top:7

Caùc ñaëc tröng in

Caùc thuoäc tính cuûa caùc ñaëc tröng in

Beà maët tôø in.

LOAÏI GIAÁY KHOAÛNG MAÄT ÑOÄ

Giaáy in baùo 1.1

Khoaûng sai bieät maøu chæ ra trong baûng laø khoaûng

Toâng maøu sô caáp

Toâng maøu in thöù hai vaø thöù ba

Caân baèng xaùm

Xaùc ñònh qui caùch cuûa caùc ñaëc

Caùc qui caùch in tieâu chuaån

Ñoä daøy lôùp möïc

Möïc in khoâng che phuû giaáy maø chuùng trong suoát.

Söï chuyeån dòch taàng thöù trong

Ñöôøng ñi cuûa Caùc yeáu toá Hình daïng