‫‪24‬‬ ‫رﺷﺪ و ﮐﻤﺎل اﻧﺴﺎن و در ﻧﺘﯿﺠﻪ » رﺳﺘﮕﺎري « او ﺟﺰ ﺑﺎ ﭼﻪ ﭼﯿﺰي ﻣﯿﺴ‪‬ﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮد؟‬ ‫‪2‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺟﺰ ﺑﺎ ﮔﺎم ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻫﺪف ﻋﺒﻮدﯾﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯿﺴ‪‬ﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫او‪‬ﻟﯿﻦ ﮔﺎم ﺑﺮاي ﺣﺮﮐﺖ اﻧﺴﺎن در ﻣﺴﯿﺮ ﻋﺒﻮدﯾ‪‬ﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﭼﯿﺴﺖ و ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ؟‬ ‫‪3‬‬
‫‪24‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬اوﻟﯿﻦ ﮔﺎم ﺑﺮاي ﺣﺮﮐﺖ اﻧﺴﺎن در اﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ‪ » ،‬ﺷﻨﺎﺧﺖ اﻧﺴﺎن « اﺳﺖ؛ ﯾﻌﻨﯽ ﺷﻨﺎﺧﺖ » ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫـﺎ «‪» ،‬‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽﻫﺎ « و » اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي او « و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ » ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ ‬ﻣﻮاﻧﻊِ ﺣﺮﮐﺖ اﻧﺴﺎن « درﻣﺴﯿﺮ ﻋﺒﻮدﯾ‪‬ﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪24‬‬ ‫ﭼﻪ ﭼﯿﺰي ‪ ،‬ﺳﻮدﻣﻨﺪﺗﺮﯾﻦ داﻧﺶﻫﺎ ﺷﻤﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ؟‬ ‫‪4‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ » :‬ﺧــﻮدﺷﻨﺎﺳﯽ «‪.‬‬
‫‪25‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ‪،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻧﺴﺎن را ﮔﺮاﻣﯽ داﺷﺘﻪ و ﺑﻪ او ﮐﺮاﻣﺖ ﺑﺨﺸﯿﺪه و ﺑﺮ ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت »ﺑﺮﺗﺮي« داده اﺳﺖ؟‬ ‫‪5‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺑﺎ دادن ﻧﻌﻤﺖﻫﺎي » ﻣﺎدي « و » ﻣﻌﻨﻮي « ﺑﻪ او‪.‬‬
‫از ﮐﺠﺎ ﭘﯽ ﻣﯽ ﺑﺮﯾﻢ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن در ﻧﻈﺎم ﻫﺴﺘﯽ ﺟﺎﯾﮕﺎه وﯾﮋهاي ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ؟‬ ‫‪6‬‬
‫‪25‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬زﯾﺮا آﻧﭽﻪ در آﺳﻤﺎن ﻫﺎ و زﻣﯿﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑـﺮاي اﻧﺴﺎن آﻓﺮﯾﺪه و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪي از آﻧﻬﺎ را در وﺟـﻮد او‬
‫ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﻣﺴﯿﺮ ر‪‬ﺷﺪ وﮐﻤﺎل ﺧﻮد ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ و ﺑـﻪ ﻫﺪف ﺧﻠﻘﺖ دﺳﺖ ﯾﺎﺑـﺪ‪،‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪25‬‬ ‫ﭼﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ را در اﺧﺘﯿﺎرش ﻗﺮار داده اﺳﺖ؟ ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﯿﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪»:‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎﯾﯽ« دراﺧﺘﯿﺎرش ﻗﺮارداده اﺳﺖ؛ﺷﻨﺎﺧﺖ اﻧﺴﺎن وﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎﯾﺶ‪،‬درﮔﺎم ﻧﺨﺴﺖ و ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از آﻧﻬﺎ‬
‫در ﮔﺎم ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻤﯽ ﺑﺮاي ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻫﺪف اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪25‬‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎي وﺟﻮدي اﻧﺴﺎن را ﻓﻘﻂ ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ‪ 4 ) .‬ﻣﻮرد (‬ ‫‪8‬‬
‫و‬ ‫‪ ( 2‬ﻗﺪرت اﻧﺘﺨﺎب و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ‪ ( 1 :‬ﻗﺪرت ﺗﻔﮑّﺮ و اﻧﺪﯾﺸﻪ‬
‫‪26‬‬ ‫‪ (4‬وﺟﺪان اﺧﻼﻗﯽ ) ﻧﻔﺲِ ﻟﻮ‪‬اﻣﻪ (‬ ‫‪ (3‬ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﺧﯿﺮ و ﻧﯿﮑﯽ و ﺑﯿﺰاري از ﺑﺪي و زﺷﺘﯽ‬
‫» ﭘﺮوردﮔﺎر‪ ،‬ﺑﻪ ﻣـﺎ ﻧﯿﺮوﯾﯽ ﻋﻨﺎﯾﺖ ﮐﺮده ﺗﺎ ﺑﺎ آن ﺑﯿﻨﺪﯾﺸﯿﻢ و ﻣﺴﯿﺮ درﺳﺖ زﻧﺪﮔﯽ را از راهﻫـﺎي ﻏﻠﻂ‪ ،‬و ﺧﻮب را‬ ‫‪9‬‬
‫‪25‬‬ ‫از ﺑـﺪ‪ ،‬ﺗﺸﺨﯿﺺ دﻫﯿﻢ‪ .‬ﺣﻘﺎﯾﻖ را درﯾﺎﺑﯿﻢ و از ﺟﻬﻞ و ﻧﺎداﻧﯽ دور ﺷـﻮﯾﻢ‪ .‬درﺳﺖ را از ﻧﺎدرﺳﺖ و ﺣﻖ را از‬
‫ﺑﺎﻃﻞ ﺗﺸﺨﯿﺺ دﻫﯿﻢ‪ « .‬ﻧﺎم اﯾﻦ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﭼﯿﺴﺖ؟‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ » :‬ﻗﺪرت ﺗﻔﮑّﺮ و اﻧﺪﯾﺸﻪ «‬
‫‪25‬‬ ‫ﭼﺮا اﻧﺴﺎن ﻣﺴﺌﻮل ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ‪ ‬ﺧﻮد اﺳﺖ؟‬ ‫‪10‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬زﯾﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺴﺎن را ﺻﺎﺣﺐ اراده و اﺧﺘﯿﺎر آﻓﺮﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫» ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﻣـﺎ را ﺻﺎﺣﺐ اراده و اﺧﺘﯿﺎر آﻓـﺮﯾـﺪه و ﻣﺴﺌـﻮل ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮﯾﺶ ﻗﺮار داد‪ .‬ﺳﭙﺲ راه رﺳﺘﮕﺎري و‬ ‫‪11‬‬
‫‪25‬‬ ‫راه ﺷﻘﺎوت را ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن داد ﺗﺎ ﺧﻮد راه رﺳﺘﮕﺎري را ﺑﺮﮔﺰﯾﻨﯿﻢ واز ﺷﻘﺎوت دوري ﮐﻨﯿﻢ‪ «.‬ﻧـﺎم اﯾﻦ ﺳﺮﻣﺎﯾﮥ اﻧﺴﺎن‬
‫را ﻧﺎم ﺑﺮده و آﯾﮥ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﻗﺪرت اﻧﺘﺨﺎب و ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي؛ آﯾﮥ اﻧﺴﺎن‪ » :3 ،‬إِﻧﱠﺎ ﻫ‪‬ﺪ‪‬ﯾ‪‬ﻨَﺎه‪ ‬اﻟﺴ‪‬ﺒِﯿﻞَ إِﻣ‪‬ﺎ ﺷَﺎﮐ‪‬ﺮًا و‪‬إِﻣ‪‬ﺎ ﮐَﻔُﻮر‪‬ا «‬

‫‪٤‬‬
 ‫ﭼﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﯿﺮ و ﻧﯿﮑﯽ و ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ آن و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺪي و زﺷﺘﯽ و ﺑﯿﺰاري از آن را در ﻣﺎ ﻗﺮار‬ ‫‪12‬‬
‫داد؟ ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺗـﺎ ﺑـﻪ ﺧﯿﺮ و ﻧﯿﮑﯽ رو آورﯾﻢ و از ﮔﻨﺎه و زﺷﺘﯽ ﺑﭙﺮﻫﯿﺰﯾﻢ‪ .‬از اﯾﻦ روﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﮥ ﻣﺎ ﻓﻀﺎﺋﻠﯽ ﭼﻮن‬
‫‪25‬‬ ‫ﺻﺪاﻗﺖ‪ ،‬ﻋﺰّت ﻧﻔﺲ و ﻋﺪاﻟﺖ را دوﺳﺖ دارﯾﻢ و از دوروﯾﯽ‪ ،‬ﺣﻘﺎرت ﻧﻔﺲ‪ ،‬رﯾـﺎ و ﻇﻠﻢ ﺑﯿﺰارﯾﻢ‪ .‬آﯾـﺎت ‪ 7‬و ‪8‬‬
‫ﺳﻮرة ﺷﻤﺲ‪ » :‬و‪‬ﻧَﻔْﺲٍ و‪‬ﻣ‪‬ﺎ ﺳ‪‬ﻮ‪‬اﻫ‪‬ﺎ ﻓَﺄَﻟْﻬ‪‬ﻤ‪‬ﻬ‪‬ﺎ ﻓُﺠ‪‬ﻮر‪‬ﻫ‪‬ﺎ و‪‬ﺗَﻘْﻮ‪‬اﻫ‪‬ﺎ « اﺷﺎره ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع دارد‪.‬‬
‫ﮐﺪام ﻋﺎﻣﻞ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﻧﺴﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮔﻨﺎه و زﺷﺘﯽ واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ و آنﮔﺎه ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﻨﺎه آﻟﻮده ﺷﺪ‪،‬‬ ‫‪13‬‬
‫ﺧﻮد را ﺳﺮزﻧﺶ و ﻣﻼﻣﺖ ﮐﻨﺪ و در اﻧﺪﯾﺸﮥ ﺟﺒﺮان آن ﺑﺮآﯾﺪ؟‬
‫‪26‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ‪ » :‬ﮔﺮاﯾﺶ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻧﯿﮑﯽﻫﺎ و زﯾﺒﺎﯾﯽﻫﺎ « ؛ ﻗﺮآنﮐﺮﯾﻢ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ دروﻧﯽ اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ را » ﻧﻔﺲ ﻟﻮ‪‬اﻣﻪ « ﯾﻌﻨﯽ »‬
‫ﻧﻔﺲ ﺳﺮزﻧﺸﮕﺮ « ﻧﺎﻣﯿﺪه و ﺑﻪ آن ﺳـﻮﮔﻨـﺪ ﺧﻮرده اﺳﺖ‪ .‬آﯾﮥ ﻗﯿﺎﻣﺖ‪ » :2،‬و‪‬ﻟَﺎ أُﻗْﺴ‪‬ﻢ‪ ‬ﺑِﺎﻟﻨﱠﻔْﺲِ اﻟﻠﱠﻮ‪‬اﻣ‪‬ﮥِ « ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﯾﻦ‬
‫ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺳـﺮﻣـﺎﯾﻪ ﻫـﺎي ﺑﺰرگ‪ ،‬ﭼـﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان و ﭘﯿﺸﻮاﯾﺎن ﭘﺎك و دﻟﺴﻮزي را ﻫﻤﺮاه ﺑـﺎ ﮐﺘﺎبِ راﻫﻨﻤﺎ‬ ‫‪14‬‬
‫‪26‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎد؟ ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺗﺎ راه ﺳﻌﺎدت را ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ و در ﭘﯿﻤﻮدن راه ﺣﻖ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺪف و ﻣﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺎ ﭼﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ دارد؟ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﯿﺪ‪.‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪26‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺑﺎ » ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽﻫﺎ « و » ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎﯾﺶ « ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ دارد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪاي اﻧﺪك داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﺎري‬
‫ﮐﻮﭼﮏ روي ﻣﯽآورد‪ .‬وﻟﯽ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﻓﺰون ﮔﺮدد‪ ،‬ﻫﺪفﻫﺎي ﺑﺰرگﺗﺮي را ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣ‪‬ﺪ‪ ‬ﻧﻈﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ‬
‫و ﺑﻪ ﮐﺎرﻫﺎي ﺑﺰرگﺗﺮي رو آورد‪.‬‬
‫ﭼﺮا ﻫﺪف و ﻣﺴﯿﺮ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﯾﺪ » ﻣﺘﻔﺎوت « از ﺣﯿﻮاﻧﺎت و ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑﺎﺷﺪ؟‬ ‫‪16‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬زﯾﺮا اﻧﺴﺎن ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎي ﻋﻈﯿﻢ و ارزﺷﻤﻨﺪي ﻫﻤﭽﻮن » ﻋﻘﻞ «‪ » ،‬وﺟﺪان « و » راﻫﻨﻤﺎﯾﺎن اﻟﻬﯽ « دارد؛‬
‫‪26‬‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺣﯿﻮاﻧﺎت و ﮔﯿﺎﻫﺎن آن را ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﮐـﻪ ﻣـﺎ‪ ،‬ﺑﯿﺶ از ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ و اﺳﺘﻌﺪاد دارﯾﻢ‪،‬‬
‫ﻗﻄﻌﺎً ﻫﺪف وﻣﺴﯿﺮ ﻣﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ » ﻣﺘﻔﺎوت « از آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﭘﺲ‪ ،‬ﻫﺪف ﻣﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ وﺳﻌﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎﯾﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻫﺪف از ﺧﻠﻘﺖ ﻣﺎ ﺧﻮردن‪،‬ﺧﻮاﺑﯿﺪن و ﺧﻮش ﺑﻮدن در اﯾﻦ دﻧﯿﺎي ﭼﻨﺪ روزه ﺑﻮد‪ ،‬آﯾﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎﯾﯽ ﻫﻤﭽﻮن‬ ‫‪17‬‬
‫ﻋﻘﻞ‪ ،‬وﺟﺪان و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان ﻧﯿﺎز داﺷﺘﯿﻢ؟‬
‫‪26‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﻋﻘﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ دور اﻧﺪﯾﺸﯽ‪ ،‬ﻣﺎ را از ﺧﻮﺷﯽﻫﺎي زودﮔﺬر ﻣﻨﻊ ﻣﯽﮐﻨﺪ و وﺟﺪاﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﮑﻤﻪﻫﺎﯾﺶ‪ ،‬ﻣـﺎ را‬
‫از راﺣﺖﻃﻠﺒﯽ ﺑﺎز ﻣﯽدارد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺧﻮردن و ﺧﻮاﺑﯿﺪن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﯿﻮاﻧﺎت از ﻣﺎ ﺧﻮشﺗﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ! ﭼﻮن ﻧﻪ‬
‫ﻋﻘﻞ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻊ آﻧﺎن ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻪ وﺟﺪاﻧﯽ ﮐﻪ ﮔﺎه و ﺑﯿﮕﺎه آﻧﺎن را ﺳﺮزﻧﺶ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪28‬‬ ‫ﻣﻮاﻧﻊ رﺳﯿﺪن اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻫﺪف ﮐﺪاماﻧﺪ؟ ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ‪.‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪ (2‬ﻋﺎﻣﻞ ﺑﯿﺮوﻧﯽ‪ ) :‬ﺷﯿﻄﺎن (‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ‪ (1 :‬ﻋﺎﻣﻞ دروﻧﯽ‪ ) :‬ﻧﻔﺲ اﻣ‪‬ﺎره (‬
‫ﺧﺪاي ﻣﺘﻌﺎل‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻋﻮاﻣﻞ رﺷﺪ و ﮐﻤﺎل را ﺑﻪ ﻣـﺎ ﻧﺸﺎن داده‪،‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﻘﻮط و ﮔﻨﺎه و دور ﻣـﺎﻧـﺪن از‬ ‫‪19‬‬
‫‪28‬‬ ‫ﻏﻠﻂ‬ ‫ﻫﺪف را ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺻﺤﯿﺢ‬

‫‪٥‬‬
 ‫ﺧﺪاي ﻣﺘﻌﺎل‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺎ ﯾﺎدآوري ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﺎﻣﻠﯽ»دروﻧﯽ«‪ ،‬اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻟﺬّتﻫﺎي زودﮔﺬر دﻧﯿﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫‪20‬‬
‫» ﮔﻨﺎه « دﻋﻮت ﻣﯽﮐﻨﺪ و از ﭘﯿﺮوي از » ﻋﻘﻞ « و » وﺟﺪان « ﺑﺎز ﻣﯽدارد‪ .‬ﻣﯿﻞ ﺳﺮﮐﺸﯽ ﮐـﻪ در درون اﻧﺴﺎن ﻃﻐﯿﺎن‬
‫‪28‬‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ و وي را ﺑﻪ ﮔﻨﺎه ﻓﺮا ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻧﺎم اﯾﻦ ﻣﺎﻧﻊ رﺷﺪ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﭼﯿﺴﺖ؟‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ » :‬ﻧﻔﺲِ اﻣ‪‬ﺎره «؛ ﯾﻌﻨﯽ » ﻓﺮﻣﺎن دﻫﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﺪيﻫﺎ «‪.‬‬
‫‪28‬‬ ‫ﻃﺒﻖ ﻓﺮﻣﺎﯾﺶ اﻣﺎم ﻋﻠﯽ)ع(‪ ،‬دﺷﻤﻦﺗﺮﯾﻦ دﺷﻤﻦ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﮐﺪام اﺳﺖ؟‬ ‫‪21‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﻫﻤﺎن ﻧﻔﺴﯽ ﮐﻪ در درون اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ ) .‬ﯾﻌﻨﯽ؛ ﻧﻔﺲ اﻣ‪‬ﺎره ﯾﺎ ﻓﺮﻣﺎن دﻫﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﺪيﻫﺎ (‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ‬ﻣﺘﻌﺎل‪ ،‬از ﻋﺎﻣﻠﯽ» ﺑـﯿـﺮوﻧـﯽ « ﺧﺒﺮ ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺑﺮﺗﺮ از آدﻣﯿﺎن ﻣﯽﭘﻨﺪارد و ﺳﻮﮔﻨﺪ ﯾﺎد ﮐﺮده ﮐﻪ‬ ‫‪22‬‬
‫‪28‬‬ ‫ﻓﺮزﻧﺪان آدم را ﻓﺮﯾﺐ دﻫﺪ و از رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺎز دارد‪ .‬ﻧﺎم اﯾﻦ ﻣﺎﻧﻊِ رﺷﺪ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﭼﯿﺴﺖ؟‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ » :‬ﺷﯿﻄﺎن «‪.‬‬
‫ﺷﯿﻄﺎن‪ ،‬در روز » ﻗﯿﺎﻣﺖ « ﮐﻪ ﻓﺮﺻﺘﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﺑﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ » أﻫﻞ ﺟﻬﻨّﻢ « ﭼﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ؟‬ ‫‪23‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ » :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ وﻋﺪة ﺣﻖ داد؛ اﻣ‪‬ﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ وﻋﺪهاي دادم و ﺧﻼف آن ﻋﻤﻞ ﮐﺮدم‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻦ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ‬
‫‪28‬‬
‫ﺗﺴﻠّﻄﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻢ؛ ﻓﻘﻂ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﮔﻨﺎه دﻋﻮت ﮐﺮدم‪ .‬اﯾﻦ ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﻮدﯾﺪ ﮐﻪ دﻋﻮت ﻣﺮا ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﯿﺪ‪ .‬اﻣﺮوز ﺧـﻮد را‬
‫ﺳﺮزﻧﺶ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﺮا‪ .‬ﻧﻪ ﻣﻦ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮐﻤﮑﯽ ﮐﻨﻢ و ﻧﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﻣﺮا ﻧﺠﺎت دﻫﯿﺪ‪« .‬‬
‫ﺷﯿﻄﺎن‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﮐﺪام راهﻫـﺎ ﻣـﺎ را ﻓﺮﯾﺐ ﻣﯽدﻫﺪ؟ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ‪.‬‬ ‫‪24‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ (1 :‬ﻏﺎﻓﻞ ﮐﺮدن از ﺧﺪا و ﯾﺎد او‪.‬‬
‫‪28‬‬ ‫‪ (2‬زﯾﺒﺎ و ﻟﺬّت ﺑﺨﺶ ﻧﺸﺎن دادن ﮔﻨﺎه‪.‬‬
‫‪ (3‬ﺳﺮﮔﺮم ﮐﺮدن ﺑﻪ آرزوﻫﺎي ﺳﺮاب ﮔﻮﻧﮥ دﻧﯿﺎﯾﯽ‪.‬‬
‫‪ (4‬اﯾﺠﺎد ﮐﯿﻨﻪ و دﺷﻤﻨﯽ ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم‪.‬‬
‫آﯾﺎ وﺟﻮد ﺷﯿﻄﺎن‪ ،‬ﻣﺎﻧﻊ اﺧﺘﯿﺎر و ارادة ﻣﺎ در ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮيﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮد؟ﭼﺮا؟‬ ‫‪25‬‬
‫‪28‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺧﯿﺮ‪ ،‬زﯾﺮا ﮐـﺎر او ﻓﻘﻂ وﺳـﻮﺳـﻪ ﮐـﺮدن و ﻓـﺮﯾﺐ دادن و ﺟـﺰ اﯾﻦ ﮐﺎر‪ ،‬راه ﻧﻔﻮذ دﯾﮕﺮي در ﻣﺎ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺧﻮد ﻣﺎ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ او اﺟﺎزة وﺳﻮﺳﻪ ﻣﯽدﻫﯿﻢ و ﯾﺎ راه ﻓﺮﯾﺐ را ﺑﺮ او ﻣﯽﺑﻨﺪﯾﻢ‪.‬‬
‫‪29‬‬ ‫ﭼﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ‪ ،‬ﺷﯿﻄﺎن را از درﮔﺎه ﺧﻮد راﻧﺪ و ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻃﺮد ﮐﺮد؟‬ ‫‪26‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﭼﻮن ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺪا را ﺑﺮاي ﺳﺠﺪة ﺑﺮ اﻧﺴﺎن اﻃﺎﻋﺖ ﻧﮑﺮد‪.‬‬

‫ﮐﺪام ﮔﺰﯾﻨﻪ‪ ،‬ﮔﺰارة زﯾﺮ را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ؟‬ ‫‪27‬‬

‫‪29‬‬ ‫ﻃﺒﻖ ﻓﺮﻣﺎﯾﺶ اﻣﺎم ﻋﺼﺮ )ﻋﺞ(‪ » ،‬ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ ............‬ﺑﯿﻨﯽ ﺷﯿﻄﺎن را ﺑﻪ ﺧﺎك ﻧﻤﯽﻣﺎﻟﺪ‪« .‬‬
‫د( دﻋﺎ‬ ‫ج( زﮐﺎت‬ ‫ب( روزه‬ ‫اﻟﻒ( ﻧﻤﺎز‬

‫‪٦‬‬
 ‫» ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل‪ ،‬ﺑﻪ ﺑـﺮﺧـﯽ از اﻧﺴﺎنﻫـﺎ ﺧﻄﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؛ ﻣـﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗـﻮ ﺷﯿﻄﺎن را ﻃﺮد ﮐﺮدم اﻣﺎ ﺗﻮ‪ ،‬او را‬ ‫‪28‬‬
‫دوﺳﺖ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﯽ و ﺑﻪ اﻃﺎﻋﺖ او درآﻣﺪي! «‪:‬‬
‫‪29‬‬ ‫اﻟﻒ( ﺣﺪﯾﺚ ﺑﺎﻻ از زﺑﺎن ﮐﺪام ﻣﻌﺼﻮم‪ ،‬ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ؟ ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﮐﺮم)ص(‬
‫ب( ﺣﺪﯾﺚ ﺑﺎﻻ‪ ،‬درﺑﺎرة ﮐﺪام ﮔﺮوه آدﻣﯿﺎن اﺳﺖ؟‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺑﺮﺧﯽ آدﻣﯿﺎن ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺪا ﺳﺠﺪه ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺣﻠﻘﮥ ﺑﻨﺪﮔﯽ ﺷﯿﻄﺎن ﺑﻪ ﮔﺮدن ﻣﯽآوﯾﺰﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫درس ﺳﻮم ) ﭘﻨﺠﺮهاي ﺑﻪ روﺷﻨﺎﯾﯽ (‬ ‫ردﯾﻒ‬
‫‪34‬‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺎ ﻗﺮار داده‪ » ،‬ﻣﺤﺪود « اﺳﺖ ﯾﺎ » ﻧﺎﻣﺤﺪود «؟ﭼﺮا؟‬ ‫‪1‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ » :‬ﻣﺤﺪود «؛ زﯾﺮا ﺑﺎ » ﻣﺮگ « اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫از ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎي ﻓﺮاﮔﯿﺮي ﮐـﻪ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ‪ ،‬ذﻫﻦ ﻋﻤﻮم اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﺑـﻪ ﺧـﻮد ﻣﺸﻐﻮل ﮐـﺮده اﺳـﺖ‪ ،‬ﭼﯿﺴﺖ؟‬ ‫‪2‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ » :‬ﭼﯿﺴﺘﯽ ﻣﺮگ « و » آﯾﻨﺪة اﻧﺴﺎن ﭘﺲ از آن «‪.‬‬
‫‪34‬‬ ‫‪ } .1‬ﭼﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎﻣﯽ در اﻧﺘﻈﺎر اﻧﺴﺎن اﺳﺖ؟ {‬
‫‪ } .2‬آﯾﺎ واﻗﻌﺎً ﭘﺲ از اﻣﺮوز‪ ،‬ﻓﺮداﯾﯽ در ﮐﺎر اﺳﺖ؟ {‬
‫‪ } .3‬اﮔﺮ ﻓﺮداﯾﯽ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟ {‬
‫‪35‬‬ ‫ﭼﻪ زﻣﺎﻧﯽ داﺳﺘﺎن زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن ﭘﺎﯾﺎن اﻧﺪوﻫﻨﺎك دارد؟ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ‪.‬‬ ‫‪3‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬اﮔﺮ ﯾﮑﺒﺎره ﺑﺎ ﻣﺮگ‪ ،‬راﻫﯽ دﯾﺎر ﻓﻨﺎ و ﻧﯿﺴﺘﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪35‬‬ ‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻣﺮگ » دو دﯾﺪﮔﺎه « دارﻧﺪ؛ آنﻫﺎ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﯾﺪ‪.‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪ (2‬اﻧﮑﺎر ﻣﻌﺎد‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ‪ (1 :‬اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﻣﻌﺎد‬
‫‪35‬‬ ‫دﻗّﺖ در آﯾﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ » آﻓﺮﯾﻨﺶ اﻧﺴﺎن «‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ‪ ،‬اﻧﺴﺎن داراي ﭼﻨﺪ ﺑ‪‬ﻌﺪ اﺳﺖ؟ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ‪.‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪ (2‬ﺑ‪‬ﻌﺪ روﺣﺎﻧﯽ ) ﻏﯿﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ (‬ ‫‪ (1‬ﺑ‪‬ﻌﺪ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬دو ﺑ‪‬ﻌﺪ‪:‬‬
‫وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﺑ‪‬ﻌﺪ » ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ « اﻧﺴﺎن را ﺑﺎ ﺑ‪‬ﻌﺪ » روﺣﺎﻧﯽ « او‪ ،‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪.‬‬ ‫‪6‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ‪ » :‬ﺑ‪‬ﻌﺪ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ « ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﯾﺮ اﺟﺴﺎم و ﻣﻮاد‪ ،‬داﺋﻢ در ﺣﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ و دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ اﺳﺖ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻓﺮﺳﻮده و‬
‫‪35‬‬
‫ﻣﺘﻼﺷﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ » ،‬ﺑ‪‬ﻌﺪ روﺣﺎﻧﯽ « و » ﻏﯿﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ« اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﻤﯽﭘﺬﯾﺮد‪ ،‬ﻣﺘﻼﺷﯽ‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻮد و ﺑﻌﺪ از ﻣﺮگ ﺑﺪن ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ و آﮔﺎﻫﯽ وﺣﯿﺎت ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻧﻤﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺮگ را ﭘﺎﯾﺎنﺑﺨﺶ دﻓﺘﺮ زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن ﻧﻤﯽﭘﻨﺪارﻧﺪ؟ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﯿﺪ‪.‬‬ ‫‪7‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ‪ » :‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان اﻟﻬﯽ « و » ﭘﯿﺮوان آنﻫﺎ «؛ آﻧـﺎن ﻣـﺮگ را‪ ،‬ﻏـﺮوﺑـﯽ ﺑﺮاي » ﺟﺴﻢ و ﺗﻦ « اﻧﺴﺎن و ﻃﻠﻮﻋﯽ‬
‫‪35‬‬
‫درﺧﺸﺎنﺗﺮ ﺑﺮاي » روح « وي ﻣﯽداﻧﻨﺪ ﯾــﺎ ﭘﻠﯽ ﺑـﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽآورﻧﺪ ﮐﻪ آدﻣﯽ را از ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﮥ ﻫﺴﺘﯽ ) دﻧﯿﺎ (‬
‫ﺑﻪ ﻫﺴﺘﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ ) آﺧﺮت ( ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮلﺧﺪا)ص(‪ ،‬درﺑﺎرة اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﻣﻌﺎد ﭼﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ؟‬ ‫‪8‬‬
‫‪35‬‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ‪ :‬ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﻮدي و ﻓﻨﺎ ﺧﻠﻖ ﻧﺸﺪهاﯾﺪ‪،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮاي » ﺑﻘـﺎ « آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪهاﯾﺪ و ﺑﺎ ﻣﺮگ ﺗﻨﻬﺎ از ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺟﻬﺎنِ دﯾﮕﺮ‬
‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮﯾﺪ‪.‬‬

‫‪٧‬‬