Saka HES ÇBD 24.05

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD T.
SAKA HES PROJES (Saka 1-2 Reglatrleri ve Saka Hidroelektrik Santrali)

ED BAVURU DOSYASI
(evresel Etki Deerlendirmesi Genel Formatna Gre Hazrlanmtr.)
ED RAPORU
ARTVN L, ARHAV LES
MAYIS-2011
MAVRLK VE PROJE HZ. LTD. T. Huzur Mah. 1139. Sok. nar Apt. No: 6/3 veler ANKAYA/ANKARA Tel : 0 312 472 38 39 Faks: 0 312 472 39 33 web: cinarmuhendislik.com e-mail: cinar@cinarmuhendislik.com
Bu raporun tm haklar sakldr. Raporun tamam ya da bir blm, 4110 sayl Yasa ile deiik 5846 sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarnca, nar Mhendislik Mavirlik ve Proje Hizmetleri Ltd. ti.nin yazl izni olmadka; hibir ekil ve yntemle saysal ve/veya elektronik ortamda oaltlamaz, kopya edilmez, oaltlm nshalar yaynlanamaz, ticarete konu edilemez, elektronik yntemlerle iletilemez, satlamaz, kiralanamaz, amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz.
AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..
SAKA I-II REGLTR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI
PROJE SAHBNN ADI ADRES TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENN ADI PROJE BEDEL PROJE N SELEN YERN AIK ADRES (L, LES, MEVK) PROJE N SELEN YERN KOORDNATLARI, ZONE
AB ENERJ ELETRK RETM LTD. T.. Musazade Mah. Cumhuriyet Meydan Mola Han Kat/4 Arhavi/ARTVN Tel Faks : 0 (466) 312 72 22 : 0 (466) 312 72 22
SAKA I-II REGLTRLER VE HES ~ 14.211.587 TL Artvin li, Arhavi lesi
Koordinatlar takip eden sayfada (a,b) sunulmutur.
PROJENN ED YNETMEL KAPSAMINDAK YER (SEKTR, ALT SEKTR)
EK-II Listesi / Enerji, Turizm, Konut Madde 28 Kurulu gc 0.5 MW ve zeri olan nehir tipi santraller
(evre ve Orman Bakanl, ED ve Planlama Genel Mdrlnn 27.12.2010 tarih ve 12605 sayl yazs gerei ED Ynetmeliinin 24. Madde (b) fkras kapsamnda deerlendirilmitir.)
RAPORU HAZIRLAYAN KURULUUN/ ALIMA GRUBUNUN ADI RAPORU HAZIRLAYAN KURULUUN/ ALIMA GRUBUNUN ADRES, TELEFON VE FAKS NUMARALARI
INAR MHENDSLK MAVRLK VE PROJE HZMETLER LTD. T. Yeterlik Belge No : 02 Yeterlik Belgesi Verili Tarihi : 26.02.2010 Huzur Mahallesi 1139. Sok. nar Apt. No: 6/3 06460 ankaya / ANKARA Tel : 0 (312) 472 38 39 Faks: 0 (312) 472 39 33 24.05.2011
Rapor Sunum Tarihi
AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T.
SAKA I-II REGLTR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI
Tablo. Proje in Seilen Yerin ve Alternatif olarak Dnlen Yerin Koordinatlar, Zone Koor. Sras: Saa, Yukar Datum: ED-50 Tr: UTM D.O.M.: 39 Zon: 37 lek Fak.: 6 derecelik 700053.206 4576772.218 701409.144 4576121.946 704193.184 4579329.189 703102.253 4575256.566 704206.521 4579323.896 703513.177 4579094.804 703410.009 4578829.301 703206.710 4578741.305 703077.751 4578940.054 702789.489 4579018.946 702416.346 4578838.266 702320.215 4578053.526 701970.025 4578006.442 701746.374 4578194.780 701833.676 4577852.437 702286.221 4577437.167 702037.363 4577128.146 702794.875 4576920.309 702379.425 4576561.477 703029.212 4575269.269 702525.861 4575409.000 702417.887 4575621.773 702224.168 4575534.441 702124.133 4575685.287 701743.047 4575596.367 701878.015 4576004.447 701412.773 4576101.306 701378.799 4576144.552 700871.525 4576563.604 700438.730 4576803.691 700037.711 4576796.891 701502.742 4575292.667 704176.448 4579359.183 703557.984 4579373.908 703295.657 4579227.807 702788.061 4579470.675 702205.359 4579563.234 701699.980 4579120.513 701179.982 4578516.705 700048.656 4576803.800 701502.742 4575292.667 701313.425 4575501.149 701025.230 4575528.496 700414.731 4576163.688 700396.248 4576367.840 700354.176 4576651.828 700217.441 4576773.838 700047.048 4576786.459 701325.414 4575485.541 701322.177 4575495.791 701329.191 4575499.028 701340.520 4575483.383 701351.849 4575448.316 701365.336 4575410.013 701380.442 4575387.354 701384.758 4575365.775 701363.178 4575380.880 701346.994 4575413.249 701025.072 4575570.861 701216.133 4575521.782 701229.279 4575516.231 701214.585 4575506.463 701151.429 4575512.153 701084.961 4575527.040 Koor. Sras: Enlem, Boylam Datum: WGS-84 Tr: Corafik D.O.M.: Zon: lek Fak.: 41.316035 41.389805 41.309846 41.405776 41.338010 41.440082 41.301633 41.425695 41.337959 41.440240 41.336072 41.431884 41.333709 41.430563 41.332968 41.428106 41.334789 41.426633 41.335572 41.423217 41.334040 41.418702 41.327001 41.417293 41.326665 41.413096 41.328416 41.410489 41.325314 41.411417 41.321463 41.416682 41.318744 41.413608 41.316684 41.422582 41.313559 41.417503 41.301766 41.424828 41.303150 41.418867 41.305092 41.417650 41.304354 41.415308 41.305737 41.414165 41.305032 41.409587 41.308671 41.411333 41.309659 41.405812 41.310057 41.405421 41.313955 41.399505 41.316223 41.394418 41.316261 41.389628 41.302359 41.406618 41.338284 41.439893 41.338573 41.432513 41.337324 41.429331 41.339638 41.423351 41.340617 41.416424 41.336759 41.410242 41.331455 41.403833 41.316321 41.389761 41.302359 41.406618 41.304283 41.404428 41.304600 41.400997 41.310469 41.393920 41.312311 41.393767 41.314877 41.393358 41.316009 41.391766 41.316165 41.389736 41.304139 41.404566 41.304232 41.404531 41.304260 41.404615 41.304116 41.404745 41.303797 41.404869 41.303449 41.405017 41.303242 41.405190 41.303046 41.405234 41.303188 41.404982 41.303483 41.404799 41.304982 41.401009 41.304492 41.403274 41.304439 41.403429 41.304355 41.403250 41.304422 41.402498 41.304573 41.401710
Proje Alan
SAKA HES Ykleme Havuzu SAKA-1 Reglatr SAKA-2 Reglatr
letim Hatt-1 (Borulu Sistem)
Cebri Boru (Alternatif) SAKA-2 Reglatr
(Alternatif) letim Hatt-1 (Borulu Sistem)
antiye ve Kaz Fazlas Malzeme Depolama Sahas - 1
AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T.
SAKA I-II REGLTR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI 4575548.951 4576578.690 4576553.950 4576510.504 4576447.749 4576384.390 4576371.115 4576389.821 4576429.043 4576456.197 4576500.246 4576555.761 4576848.951 4576862.443 4576871.719 4576865.816 4576816.065 4576817.751 4579352.042 4579292.048 4579248.458 4579237.210 4579213.774 4579248.927 4579299.079 4579332.825 4579352.042 41.304783 41.314227 41.313997 41.313602 41.313034 41.312461 41.312342 41.312514 41.312873 41.313120 41.313520 41.314024 41.316768 41.316885 41.316954 41.316890 41.316452 41.316481 41.338352 41.337817 41.337458 41.337370 41.337169 41.337487 41.337914 41.338203 41.338363 41.401089 41.392931 41.393282 41.393448 41.393622 41.393731 41.393669 41.393502 41.393234 41.393106 41.392962 41.392757 41.387810 41.388046 41.388733 41.389265 41.388775 41.388081 41.433648 41.433404 41.431805 41.431147 41.430685 41.430636 41.431800 41.432505 41.433127
antiye ve Kaz Fazlas Malzeme Depolama Sahas 3
701032.376 700320.366 700350.536 700365.622 700381.914 700392.776 700387.948 700373.466 700349.933 700338.468 700325.193 700306.487 699883.925 699903.319 699960.660 700005.352 699965.719 699907.535 703653.662 703634.914 703502.270 703447.432 703409.467 703404.311 703500.395 703558.515 703610.072
NDEKLER Sayfa No NDEKLER ....................................................................................................................... i TABLOLAR DZN............................................................................................................. iii EKLLER DZN............................................................................................................... iii EKLER DZN .................................................................................................................... iii KISALTMALAR .................................................................................................................. iv BLM I: PROJENN TANIMI VE GAYES ....................................................................... 1 I.1 Proje Konusu, Yatrmn Tanm, mr, Hizmet Maksatlar, nem ve Gereklilii. ......... 1 I.2 Projenin Fiziksel zelliklerinin, naat ve letme Safhalarnda Kullanlacak Arazi Miktar ve Arazinin Tanmlanmas. ...................................................................................... 5 I.3. nerilen Projeden Kaynaklanabilecek nemli evresel Etkilerin Genel Olarak Aklanmas (Su, Hava, Toprak Kirlilii, Grlt, Titreim, Ik, Is, Radyasyon ve benzeri.)15 I.3.1. Su Kullanm ve Atksu.............................................................................................. 15 I.3.2. Kat Atk,Atk Ya, Tehlikeli Atk, Tbbi Atk, Ambalaj At....................................... 17 I.3.3. Hafriyat almalar ve Toprak Kirlilii ...................................................................... 17 I.3.4. Hava Kalitesine Etkiler .............................................................................................. 19 I.3.5. Grlt ...................................................................................................................... 20 I.4. Yatrmc Tarafndan Aratrlan Ana Alternatiflerin Bir zeti ve Seilen Yerin Seili Nedenlerinin Belirtilmesi. ................................................................................................... 20 BLM II: PROJE N SELEN YERN KONUMU ...................................................... 21 II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanlarn Mevkii, Koordinatlar, Yeri Tantc Bilgiler. ............. 21 BLM III: PROJE YER VE ETK ALANININ MEVCUT EVRESEL ZELLKLER... 24 III.1. nerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan evrenin; Nfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik zellikler, Doal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava (Atmosferik Koullar) klimsel Faktrler, Mlkiyet Durumu, Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj zellikleri, Arazi Kullanm Durumu, Hassasiyet Derecesi (EK-V Deki Duyarl Yreler Listesi de Dikkate Alnarak) ve Yukardaki Faktrlerin Birbiri Arasndaki likileri de erecek ekilde Aklanmas. ........................................................................................... 24 III.1.1. Nfus ...................................................................................................................... 24 III.1.2. Flora ve Fauna........................................................................................................ 25 III.1.3 Jeolojik ve Hidrojeolojik zellikler ile Doal Afet Durumu ....................................... 26 III.1.4. Meteorolojik Durum ve klimsel zellikleri .............................................................. 26 III.1.5 Arazi Kullanm Durumu ve Toprak zellikleri .......................................................... 33 III.1.6 Mlkiyet Durumu ...................................................................................................... 33 III.1.7 Mimari ve Arkeolojik Miras ....................................................................................... 33 III.1.8 Proje Alannn Hassasiyet Derecesi ........................................................................ 33
i
III.1.9. Peyzaj zellikleri .................................................................................................... 33 BLM IV: PROJENN NEML EVRESEL ETKLER VE ALINACAK NLEMLER . 34 IV.1. nerilen Projenin Aada Belirtilen Hususlardan Kaynaklanmas Olas Etkilerinin Tantm. (Bu Tantm Ksa, Orta, Uzun Vadeli, Srekli, Geici ve Olumlu Olumsuz Etkileri ermelidir.) ........................................................................................................................ 34 a) Proje in Kullanlacak Alan ........................................................................................... 34 b) Doal Kaynaklarn Kullanm ......................................................................................... 34 c) Kirleticilerin Miktar, (Atmosferik artlar le Kirleticilerin Etkileimi) evreye Rahatszlk Verebilecek Olas Sorunlarn Aklanmas ve Atklarn Minimizasyonu ............................. 34 c.1.) Mevcut Durumun Tespitine Ynelik almalar ......................................................... 35 c.2.) Projenin evresel Etkilerine Kar Alnacak nlemler, .............................................. 36 c.2.1. Atksu ....................................................................................................................... 36 c.2.2. Kat Atk, Atk Ya, Tbbi Atk, Ambalaj At ........................................................... 38 c.2.3. Hava Kalitesine Etkiler ............................................................................................. 38 c.2.4. Grlt ..................................................................................................................... 40 c.2.5. Hafriyat almalar ve Toprak Kirlilii ..................................................................... 41 c.2.6. Peyzaj zerine Etkiler ve Alnacak nlemler........................................................... 41 c.2.7. Flora-Fauna zerine Etkiler ve Alnacak nlemler .................................................. 44 c.2.8. Balk Geidinin Projelendirilmesinde Gz nne Alnacak Hususlar ...................... 45 IV.2. Yatrmn evreye Olan Etkilerinin Deerlendirilmesinde Kullanlacak Tahmin Yntemlerinin Genel Tantm ............................................................................................ 46 IV.3. evreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltlmas in Alnmas Dnlen nlemlerin Tantm ........................................................................................................... 46 BLM V: HALKIN KATILIMI .......................................................................................... 50 V.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Halkn Belirlenmesi Ve Halkn Grlerinin evresel Etki Deerlendirmesi almasna Yanstlmas in nerilen Yntemler. ........................ 50 V.3 Bu Konuda Verebilecei Dier Bilgi ve Belgeler ......................................................... 50 BLM VI: YUKARIDA VERLEN BALIKLARA GRE TEMN EDLEN BLGLERN TEKNK OLMAYAN BR ZET ....................................................................................... 51 EKLER: evresel Etki Deerlendirmesi Bavuru Dosyas Hazrlanmasnda Kullanlan ve eitli Kurululardan Salanan Bilgi ve Belgeler le Raporda Kullanlan Tekniklerden Rapor Metninde Sunulamayan Aadaki Belgeler ........................................................... 55 NOTLAR VE KAYNAKLAR ED BAVURU DOSYASINI HAZIRLAYAN UZMANLARIN LSTES
ii
TABLOLAR DZN Sayfa No Tablo II.1.1 Proje Alannn evresindeki Yerleim Yerleri ve Yerleim Yerlerinin Proje nitelerine Olan Mesafeleri, ve Ynleri ............................................................................. 21 Tablo II.2.1 Alternatif Proje Alan evresindeki Yerleim Yerleri ve Yerleim Yerlerinin Proje nitelerine Olan Mesafeleri, ve Ynleri .................................................................... 22 Tablo II.1.3 Proje Alanna ve Alternatif Proje Alanna Ait UTM 6 Derece ve Corafik Koordinatlar .................................................................................................................... 22 Tablo III.1.1. 2009 Yl Adrese Dayal nfus kayt sistemine gre Artvin Merkez ve ilelerin nfuslar ................................................................................................................ 24 Tablo III.1.2. 2009 Yl Adrese Dayal nfus kayt sistemine gre Arhavi lesi ve Ky Nfuslar .................................................................................................................... 25 Tablo IV.1.1. Su Kullanlacak Yerler, Miktarlar, Temin Yerleri, Atksu Miktarlar ve Atksuyun Bertaraf ekli .................................................................................................... 37 Tablo IV.1.2. naat ve letme Aamasnda Oluacak Evsel Nitelikli Atksuyun Toplam Kirlilik Yk, .................................................................................................................... 37 Tablo IV.3.1. Projenin Arazi Hazrlk, naat ve letme Aamalarnda Kaynaklanacak evresel Etkiler,................................................................................................................. 46
EKLLER DZN Sayfa No ekil I.2.1. rnek Balk Geidi Ana Yap nitelerine Ait Grnmler, ....................... 13 ekil I.2.2. Saka Reglatr ve HES Projesine ait i akm emas........................... 14 ekil III.1.3.1. Proje alan ve evresi genel jeoloji haritas .............................................. 27 ekil III.1.3.2. Proje alan ve evresine ait genelletirilmi stratigrafik kesit.................... 28 ekil III.1.3.3. Proje Alan ve evresi Diri Fay Haritas ................................................... 30 ekil III.1.3.4. Artvin li Depremsellik Haritas ................................................................. 31 ekil III.1.3.5. Proje alan ve evresi mevcut su kullanm durumu, planlanan ve mevcut sulama tesisleri ................................................................................................................. 32 ekil Ek-6,1 kinci Formlasyona ait Saka II Regltr Yerinden Grnm .......... Ek-6.1 ekil Ek-6.2 kinci Formlasyona ait Saka II Reglatr Mansabndan Grnm-1 Ek-6.2 ekil Ek-6.3 kinci Formlasyona ait Saka II letim Gzergahndan Grnm-1 ..... Ek-6.3 ekil Ek-6,4 kinci Formlasyona ait Saka II letim Gzergahndan Grnm - 2 ... Ek-6.4 ekil Ek-6.5 Saka II-HES Arasnda Bulunan Yan Kol Grnm-1 ........................ Ek-6.5 ekil Ek-6.6 Saka II-HES Arasnda Bulunan Yan Kol Grnm-2 .......................... Ek-6.6 ekil Ek-6.7 Saka II-HES Arasnda Bulunan Yan Kol Grnm-3 .......................... Ek-6.7 ekil Ek-6,8 Saka I-HES Arasnda Bulunan Yan Kol Grnm-4 .......................... Ek-6.8 ekil Ek-6,9 Saka I-HES Arasnda Bulunan Yan Kol Grnm-5 ........................... Ek-6.9 ekil Ek-6.10 Saka I-HES Arasnda Bulunan Yan Kol Grnm-6 ......................... Ek-6.10 ekil Ek-6.11 Saka I-HES Arasnda Bulunan Yan Kol Grnm-7 ......................... Ek-6.11 ekil Ek-6.12 Saka I-HES Arasnda Bulunan Yan Kol Grnm-8 ......................... Ek-6.12 ekil Ek-6.13 Saka I-HES Arasnda Bulunan Yan Kol Grnm-9 ......................... Ek-6.13 ekil Ek-6.14 Saka I Regltrnden Grnm ...................................................... Ek-6.14 ekil Ek-6.15 Saka I-HES Arasnda Bulunan Balk iftliinden Grnm .............. Ek-6.15 ekil Ek-6.16 Santral Alanndan Grnm .............................................................. Ek-6.16
iii
EKLER DZN Ek-1 Resmi Yazlar DS Genel Mdrl 18.12.2009 tarih 12210 sayl yazs Yer Bulduru Haritas, Proje Alann Gsterir 1/25.000 lekli Topografik Harita zerinde Genel Yerleim
Ek-2 Ek-3 Plan, Ek-4 Proje Alann Gsterir 1/25.000 lekli Arazi Varl Haritas, Ek-5 Proje Alann Gsterir 1/25.000 lekli Orman Mesere Haritas, Ek-6 Proje Alann Gsterir Fotoraflar,
KISALTMALAR AB CBS ED DDY DS EH EE EPDK GPS kV MW km m sn(s) Hz dB TEA TM -Avrupa Birlii -Corafi Bilgi Sistemi -evresel Etki Deerlendirme -Devlet Demir Yollar -Devlet Su leri -Enerji letim Hatt -Elektrik leri Ett daresi Genel Mdrl -Enerji Piyasas Dzenleme Kurulu -Kresel Yer Belirleme Sistemi -Kilo volt -Mega watt -Kilometre -Metre -Saniye -Herz (frekans) -Desibel -Trkiye Elektrik letim Anonim irketi -Trafo Merkezi
iv
BLM 1 PROJENN TANIMI VE GAYES
SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI
BLM I: PROJENN TANIMI VE GAYES I.1 Proje Konusu, Yatrmn Tanm, mr, Hizmet Maksatlar, nem ve Gereklilii. Gnmzde, pek ok lkede srdrlebilir kalknmay srdrlebilir enerji yolu ile elde etmeye ynelik ulusal programlar tatbik edilmesi ve belirlenmi srdrlebilir hedeflere ulamak iin stratejiler gelitirilmesi ynnde almalar yaplmaktadr. Enerji konusunun giderek globallemesi, deien piyasa artlar ile izlenen liberal ekonomik modeller; bir yanda da bamll asgari seviyelere ekecek, te yanda ise ekonomik canlanmaya en st dzeyde katkda bulunacak enerji politikalarnn uygulanmasn gerekli hale getirmektedir. AB'nin 5. evresel Faaliyet Programnda yer alan "Srdrlebilirlie Doru" balnda; gelecekteki en nemli hedefin ekonomik gelimeyi salama, verimli ve gvenli enerji kaynaklar ve temiz bir evre olduu belirtilmektedir. Nitekim, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl tarafndan lkemizin enerji ve tabii kaynaklar politikalar perspektifinde, 2010-2014 yllarn kapsayan Stratejik Plan hazrlamtr. Bu planda, elektrik enerjisi sektrnde uzun vadeli lkemizin hedeflerini ortaya koyan Elektrik Enerjisi Piyasas Arz Gvenlii Strateji Belgesi 2009 ylnda Yksek Planlama Kurulu Karar uygulamaya konulmutur. Strateji Belgesi erevesinde; 2023 ylna kadar tm yerli kmr ve hidrolik potansiyelimizin ekonomimize kazandrlmas, rzgar enerjisi kurulu gcmzn 20.000 MW, jeotermal enerji kurulu gcmzn 600 MW mertebesine ulatrlmas ve ayrca, elektrik enerjisi retimimizin yzde 5inin nkleer enerjiden salanmas hedeflenmitir. Elektrik enerjisi tketimi, ekonomik gelimenin ve sosyal refahn en nemli gstergelerinden biridir. Bir lkede kii bana den elektrik enerjisi retimi ve/veya tketimi o lkedeki hayat standardn yanstmas bakmndan byk nem arz etmektedir. Hzla gelien ve endstrileen bir lke olarak Trkiye, bugn kesintisiz, kaliteli, gvenilir ve ekonomik enerji ihtiyac ierisindedir. Dnya Bankas verilerine gre lkemizde kii bana elektrik tketimi kii bana kilo watt olarak 2005 ylnda 1.898 olmasna ramen; Euro Blgesinde 6.926, Almanyada 7.111, ngilterede 6.253, Fransada 7.938, talyada 5.669, Hollandada 6.998, svete 15.440, Belikada 8.510, Danimarkada 6.663, spanyada 6.147, Lksemburgta 15.971, Finlandiyada 16.120, Yunanistanda 5.242 ve Portekizde 4.663 olduu dikkate alnrsa(1).; lkemiz iin kii bana den elektrik enerjisi tketiminin olduka dk seviyede olduu gzlenmektedir. Bu nedenle, elektrik enerjisi arznn artrlmasnn gerei ortadadr. zellikle lkemizde, gelimeye bal olarak enerji ihtiyac srekli artmaktadr. Dolaysyla bu ihtiyac karlamak bir zorunluluktur. Bu zorunlu ihtiyac karlamakta temiz, doal, evreye en az zarar veren enerji kayna olarak yenilenebilir enerji kaynaklarmzn en st dzeyde deerlendirilmesi asndan hidroelektrik enerji retimi byk nem arz etmektedir. Nitekim, Dokuzuncu Kalknma Plan(20072013), stikrar iinde byyen, gelirini daha adil paylaan, kresel lekte rekabet gcne sahip, bilgi toplumuna dnen, ABye yelik iin uyum srecini tamamlam bir Trkiye vizyonu ve Uzun Vadeli Strateji (2001-2023) erevesinde hazrlanmtr. Bu balamda planda: Ekonomik kalknmann ve sosyal gelimenin ihtiya duyduu enerjinin srekli, gvenli ve asgari maliyetle temini temel amalanmtr. Enerji talebi karlanrken evresel zararlarn en alt dzeyde tutulmas, enerjinin retimden nihai tketime kadar her safhada en verimli ve tasarruflu ekilde kullanlmas istenmitir.
1
Do.Dr. Levent Ksekahyaolu, Enerji Tketimi ve Byme Arasndaki Nedensizlik likisi, Trkiye zerinde Bir nceleme, Sleyman Demirel niversitesi,
Elektrik sektrnde, kamu retim tesislerinin ve datm sisteminin zelletirilmesi, Mart 2004te yrrle konulan Strateji Belgesi dorultusunda yaplmas; datm ve retim tesislerinin zelletirmesinden beklenen faydalarn bir an nce alnmas amacyla zelletirme srecinin hzlandrlmas ngrlmtr. Arz gvenliinin artrlmas amacyla birincil enerji kaynaklar baznda dengeli bir kaynak eitlendirmesine ve orijin lke farkllatrmasna gidilmitir. retim sistemi iinde yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarnn paynn azami lde ykseltilmesi hedeflenmitir. Kamunun sektrden ekilmesiyle orantl olarak zel sektrn, doacak a zamannda ikame etmesi ve yeni retim yatrmlarna arz-talep projeksiyonlar paralelinde bir an nce balamas iin gerekirse mevzuat dzenlemeleri ile uygun ortam salanaca; bylece, mevcut tesislerin zelletirilip yeni yatrm yknn kamu zerinde kalmamasna zen gsterilecei ifade edilmitir. Kamu, dzenleyici ve denetleyici rol erevesinde arz gvenliini yakndan takip edecek ve tedbir alacak ekilde donatlmas ngrlmektedir. Kamu sahipliinde kalacak olan elektrik iletiminde yatrmlar elektrik sisteminin gvenliini ve gvenilirliini koruyacak ekilde srdrlecektir. Kamu yatrm programnda yer alan, zellikle hidroelektrik santral projelerinin en dk maliyetlerle ve hzl ekilde tamamlanarak ekonomiye kazandrlmas esas alnmtr. Bu nedenle, yatrm maliyetlerinin gerei yanstmasna, sektrler aras apraz finansmana gidilmemesine ve projelerdeki gecikmelerden kaynaklanabilecek maliyet artlarnn nne geilmesine zen gsterilecektir. Ekonominin rekabet gcnn artrlmas ve toplumun refah seviyesinin ykseltilmesi amacyla elektrik sektrnn serbestletirilmesi erevesinde, en dk maliyetle enerji retecek bir sistem oluturulmas hedeflenmitir. Plan dneminde birincil enerji talebinde, ekonomik ve sosyal kalknmayla orantl olarak yllk ortalama yzde 6,2 orannda art ngrlmektedir. Enerji tketimi iinde doal gazn 2005 ylnda yzde 28 dzeyinde olan paynn yzde 34e ykselmesi, petrol rnlerinin paynn ise yzde 37den yzde 31e gerilemesi beklenmektedir. Dier yandan Dokuzuncu Kalknma Plan dneminde elektrik talebinin, arlkla sanayi retim ve hizmetler sektrndeki gelimelere paralel olarak, ylda ortalama yzde 8,1 orannda art gsterecei tahmin edilmektedir. lkemizde hidroelektrik enerji potansiyeli olduka yksektir. Ancak Trkiye hidroelektrik retim potansiyeli ile karlatrldnda, mevcut retim orannn dk olduu sylenebilir. Trkiyenin teknik ve ekonomik hidroelektrik enerji potansiyeli 127.381 GWh olarak belirlenmitir (DS 2005). Kurulu hidroelektrik santrallerinin kapasitesi, 2004 yl sonu itibariyle, 12.654 MW olup, bu rakam Trkiyedeki toplam kurulu enerji retim kapasitesinin (37.480 MW) %33,8ini oluturmaktadr. Ayn yl (2004) hidrolik kaynaklardan 47.614 GWh elektrik enerjisi retilmitir (DS, 2005). Bahse konu 2004 yl sonu itibariyle iletilir halde, %8i (10.645) ina halinde ve kalan %55lik (69.122 milyar kWh) ksm ise deiik planlama safhalarndadr. Hidroelektrik santrallerin retimi, ya koullarna baml olduundan her yl toplam retim iindeki pay deiim gstermektedir. Elektrik enerjisi retiminde; fosil ve nkleer yaktl termik ve doalgazl santraller yannda hidroelektrik santrallerin yenilenebilir ve puant alma gibi iki nemli zellii mevcuttur. Sonu olarak, Dokuzuncu Kalknma Plannda da belirtildii zere, ortalama yllk temel enerji talebi art (%6,2) gz nne alndnda, hidroelektrik gibi yenilenebilir kaynaklarn gelitirilmesi btn dnyada olduu gibi Trkiye iin de ok byk neme sahiptir.
Bu balamda Saka I-II Regltrleri ve Hidroelektrik Santrali (HES) Projesi, 3 Mart 2001 tarihinde Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren 4628 Sayl Elektrik Piyasas Kanunu (Sz konusu kanun, elektriin yeterli, kaliteli, srekli, dk maliyetli ve evreye uyumlu bir ekilde tketicilerin kullanmna sunulmas iin rekabet ortamnda zel hukuk hkmlerine gre faaliyet gsterebilecek, mali adan gl, istikrarl ve effaf bir elektrik enerjisi piyasasnn oluturulmas ve bu piyasada bamsz bir dzenleme ve denetimin salanmas amalanmtr. Kanun; elektriin retimi, iletimi, datm, toptan ve perakende sat, ithalat ve ihracat gibi faaliyetlerle ilikili tm gerek ve tzel kiilerin hak ve ykmllklerini belirlemektedir) kapsamnda retim irketi statsndeki AB Enerji Elektrik retim Ltd. ti. tarafndan yaplp iletilecek olup, Enerji Piyasas Dzenleme Kurumundan evresel Etki Deerlendirmesi ile ilgili yasal prosedr yerine getirildikten sonra (ED Olumlu belgesinin alnmasndan sonra) retim lisans alnacaktr. Saka I-II Regltrleri ve HES Projesi, Artvin li Arhavi lesi snrlar iinde yer almaktadr. Proje Karadeniz Blgesinde Kapistre aynn Sevail Dere ve rmak Deresi kollar zerindedir. Saka I-II Regltrleri ve HES Projesi, Artvin li Arhavi lesinin 15 km kadar gneydousunda, Rize linin 70 km kuzeydousunda, Artvin ilinin ise 50 km kadar gneybatsnda, Artvin F46-b3 numaral 1/25.000 lekli haritada yer almakta olup, toporafik harita zerinde Genel Yerleim Plan Ek-2 sunulmutur. Saka I-II Regltrleri ve HES projesi iin iki formlasyon ngrlmektedir. Birinci formlasyon DS tarafndan 18.12.2009 tarih 12210 sayl yazs uygun bulunmu ve fizibilite raporu bulunan formlasyondur. kinci formlasyon ise hala zerinde allan kuvvetle muhtemel yaplmas planlanan, DS ye revize fizibilite raporu sunularak onay alnacak formlasyondur. Birinci formlasyonda Saka I-II Regltrleri ve HES Projesi kapsamnda, Saka 1 Regltr ve ilgili tesisleri, keltim havuzu, kapal kutu kesitli iletim kanal, Saka 2 Regltr ve ilgili tesisleri, keltim havuzu, kapal kutu kesitli iletim kanal, ykleme havuzu, cebri boru ve Saka HES tesisleri yer almaktadr. Saka 1 Regltr yerinde talveg kotu 623,00 mdir. Regltr tirol tipindedir. Regltr iin kabul edilen 100 yllk takn debisi 37,1 m/sdir. Toplam gvde kret uzunluu 10,00 mdir. Regltr eik. kotu 628,50 mdir. Su alma kotu 627,50 m olarak ngrlmtr. Taknda maksimum su kotu 630,00 mdir. Regltr evre dzenleme kotu 631,00 mdir. Regltrn sa sahilinde 1 adet 2,00 m x 2,50 m ebadnda akl geidi ngrlmtr. akl geidine bitiik konumda balk geidi ngrlmtr. Saka 1 Regltr zerinde yer alan 1,50 m x 10,00 m ebadndaki zgaradan aa dklen sular bir kanalla alnp sola doru iletilerek keltim havuzuna ulamaktadr. keltim havuzu giriinde dey kayar kapak yer almaktadr. Su alma yaps kanal taban kotu 625,50 mdir. keltim havuzu genilii 4,00 m, uzunluu ise 15,00 mdir. keltim havuzu taban kotu 623,50 m dir. keltim havuzu tek gzldr. keltim havuzu sonunda 500 mm apnda tahliye borusu yer almaktadr. Takn dolusava uzunluu ise 4,00 mdir. Saka 1 Regltr ile ykleme havuzu arasndaki letim kanal kapal kutu kesitlidir. letim kanal toplam uzunluu 7890 mdir. letim kanallar meyli 0,0005 alnmtr. Kanal kapasitesi 1,00 m3/s dir. Kanaln taban genilii 1.35 m, su ykseklii 0,95 m, toplam hava pay 0,30 mdir. Beton kalnl 0,20 mdir. Kanal balangcndaki taban kotu 626,30 mdir. Saka 2 Reglatr yerinde talveg kotu 620,00 mdir. Regltr tirol tipindedir. Regltr iin kabul edilen 100 yllk takn debisi 21,4 m/sdir. Toplam gvde kret uzunluu 10.00 m dir. Regltr eik. kotu 626.00 mdir. Su alma kotu 625,00 m olarak ngrlmtr. Taknda maksimum su kotu 627,00 mdir regltr evre dzenleme kotu 628,00 mdir. Regltrn sol sahilinde 1 adet 2,00 m x 2,50 m ebadnda akl geidi ngrlmtr. akl geidine bitiik konumda balk geidi yer almaktadr.
Saka Regltrleri zerinde yer alan 1,50 m x 10,00 m ebadndaki zgaradan aa dklen sular bir kanalla alnp saa doru iletilerek keltim havuzuna ulamaktadr. keltim havuzu giriinde dey kayar kapak yer almaktadr. Su alma yaps kanal taban kotu 623,00 mdir. keltim havuzu genilii 3,00 m, uzunluu ise 10,00 mdir. keltim havuzu taban kotu 621,00 m dir. keltim havuzu tek gzldr. keltim havuzu sonunda 500 mm apnda tahliye borusu yer almaktadr. Takn dolusava uzunluu ise 4,00 mdir. Saka 2 regltr ile ykleme havuzu arasndaki letim kanal kapal kutu kesitlidir. letim kanal toplam uzunluu 2.740 mdir. letim kanallar meyli 0,0005 alnmtr. Kanal kapasitesi 0,600 m3/s dir. Kanaln taban genilii 1,15 m, su ykseklii 0,75 m, toplam hava pay 0,25 mdir. Beton kalnl 0,20 mdir. Kanal balangcndaki taban kotu 624,00 mdir. Ykleme havuzu 6,00 m geniliinde, 16,00 m uzunluundadr. Toplam efektif hacmi 100 m3tr. Taban kotu 618,96 mdir. Ykseklii 4,95 mdir. D kaybetmemek iin dolusavak yk 0,20 m alnm ve dolusavak uzunluu 10,00 m olarak hesaplanmtr. Dolusavaktan atlan sularn yan dereye kadar dearjn salayacak tarzda kaskatl bir kanal dnlecektir. Cebri boru ykleme havuzu ile santral arasnda yer almaktadr. Cebri boru uzunluu 1.700 m, cebri boru ap ise 0,60 mdir. Cebri boru et kalnl 10 mmdir. Cebri boru sonunda yer alan santraln kurulu gc 4,43 MWtr. Santral iki nitelidir niteler ise 2 x 2,215 MW gcndedir. Santral kuyruksuyu kanal dorudan Sevail ve rmak derelerinin birleim noktasna balanmaktadr. Kuyruksuyu kanalnn taban genilii 11,50 m, uzunluu ise 15,00 m dir. kinci formlasyon ise AB Enerji retim Ltd. ti. tarafndan hazrlanan " Saka I-II Regltrleri ve HES Kapistre aynn kollarnda Sevail dere zerinde 623,00 m talveg, 628,50 m kret, 630,00m maksimum su kotunda yaplacak Saka I Reglatr ve rmak deresi zerinde 410,00 m talveg, 416,00 m kret, 417,00 m maksimum su kotunda yaplacak Saka II Reglatr marifetiyle alnacak sularn 205,00 m kuyruksuyu kotunda tesis edilecek 4,43 MW kurulu gteki Saka HES' e drlerek ylda toplam 18,31 GWh enerji retilmesi ngrlmtr. Bu formlasyonda Saka I-II Reglatrleri ve HES tesisinde, Sevail Deresi ve rmak Deresi zerinde yer alan reglatrler ile alnan sular basnl boru yardm ile santrale aktarlarak enerji retilecektir. Bu formlasyon almalarna ilikin fizibilite raporu iin DS gr, sre ierisinde alnacaktr. Sz konusu ikinci formlasyona ait proje gzergah ve niteleri Ek-2de 1/25.000lik toporafik harita zerinde gsterilmitir. AB Enerji Elektrik retim Ltd. ti. tarafndan Artvin ili, Arhavi lesi snrlar ierisinde Kapistre aynn Sevail dere ve rmak deresi kollar zerinde planlanan Saka I-II Regltrleri ve (HES) Projesi (4,43 MWm/4,34 MWe) projesi 17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrle giren ED Ynetmeliinin Ek-II listesi Madde 28de (kurulu gc 0,5-25 MW aras olan nehir tipi santraller) yer almakta olup, yatrmla ilgili kredi almak iin finans kurulularnn istei zerine ED almalarnn yaplmas ve ED Olumlu/ED Olumsuz kararnn alnmas iin evre ve Orman Baknal, evresel Etki Deerlendirmesi ve Planlama Genel Mdrlne sz konusu projenin ED Ynetmeliinin 24. Madde (b) bendi kapsamnda deerlendirilmesi iin bavuru yaplm ve bavuru evre ve Orman Bakanl, evresel Etki Deerlendirmesi Genel Mdrlnn 27.12.2010 tarih ve 12605 sayl yazs ile uygun bulunmutur. Bu dorultuda bu ED Bavuru Dosyas hazrlanmtr. Sz konusu proje ile Kapistre aynn Sevail Dere ve rmak Deresi hidroelektrik enerjisi asndan deerlendirerek, 4,43 MWm/4,34 MWe kurulu g ve ylda toplam 18,31 GWh elektrik retimi ile ulusal geliime katk salamak zere planlanmtr. Projenin arazi hazrlk ve inaat aamalarnda Saka I-II Reglatr ve HES projesinde 80 kii, iletme aamasnda ise yaklak 10 kiinin almas ngrlmektedir. Proje dahilinde inaat aamasnda vasfsz personel mmkn olduunca blgeden istihdam edilecek, iletme aamasnda ise daimi personeller yine yreden istihdam edilerek az da olsa blge ekonomisine katk salanm olacaktr. Yatrmn iletme sresi 49 yl olarak ngrlmektedir.
4
I.2 Projenin Fiziksel zelliklerinin, naat ve letme Safhalarnda Kullanlacak Arazi Miktar ve Arazinin Tanmlanmas. Projeye ait yer bulduru haritas Ek-2de, proje alanlarn gsterir 1/25.000 lekli toporafik harita zerinde genel yerleim plan Ek-3te sunulmutur. Ayrca, proje iin yerinde yaplan evresel etd ve tesis evresi ile ilgili fotoraflarda Ek-5te verilmitir. Projenin evresel etki deerlendirme almalar kapsamnda, proje alan ierisinde ana madde, iklim, toporafya, bitki rts ve zamann etkisi ile eitli byk toprak gruplar, Artvin li Arazi Varl kitaplarndan ve Tarm ve Kyileri Bakanl tarafndan hazrlanan Artvin iline ait 1/25.000 lekli Arazi Varl haritalar incelenmitir. Buna gre proje alan ierisinde arlkl olarak tarm saylan araziler bulunmaktadr. 1/25.000 lekli arazi varl haritalarna gre proje alan ierisinde byk toprak gruplar olarak; sadece krmz sar podzolik topraklar (P) bulunmakta olup, arazi kullanm kabiliyet snflarna gre ise IV, VI. ve VII snf araziler yer almaktadr. Proje alan ierisinde imdiki arazi kullanm bakmndan ay, fndk, ormanlk ve nadassz tarm arazisi saylan araziler bulunmaktadr. Proje alan ve evresine ait 1/25.000 lekli orman mesere haritasna (Bkz. Ek-5) bakldnda ise, proje alan ierisindeki mesere tipleri genel olarak KsKzbd(Kestane, Kzlaa b a snf hakim arazi), KsKnbc (Kestane, Kayn c a snf hakim arazi), Z (tarm), P (Porsuk), ve KsKzcd (kestane, Kzlaa c a snf hakim arazi) olduu grlmektedir. Proje alanna ait arazi kullanm kabiliyet snflarn ve byk toprak gruplarn gsterir 1/25.000 lekli Arazi Varl ve Orman Mesere haritas Ek-4 ve Ek-5 te verilmi olup, proje alan jeolojisinin durumunun gsterildii ayrntl harita almalar halen devam etmekte olup, ED Raporunda verilecektir. I.2.1.Projenin fiziksel zellikleri, Planlanan Saka I-II Regltrleri ve HES Projesi kapsamnda; Artvin ili, Arhavi ilesi snrlar ierisinde Kapistre aynn Sevail dere ve rmak deresi kollar zerinde Saka reglatr ile evrilen sular iletim tesisleri vastas ile santral binalarna ulatrlacak ve burada trbinlenerek enerji retimi yaplacaktr. Saka hidroelektrik santralinin tek amac enerji retimidir. Saka hidroelektrik santrali toplam kurulu gc 4,43 MWm/4,34 MWe olup, yllk toplam 18.31 GWh elektriksel enerji retilecektir. Planlanan niteleri ve evresini gsterir 1/25.000 lekli toporafik harita Ek-2de sunulmutur. SAKA I-II REGLATRLER ve HES PROJES; Saka Reglatr ve HES Projesi kapsamnda yaplmas palanlanan tesislerin, projenin nehir tipi santral olmas ve enerji retiminde kullanlacak sularn reglatrle evrilecek olmas nedeniyle, gnlk reglasyon iin yaplan depolama haricinde bir depolama tesisi sz konusu deildir.Bu projede iki formlasyon dnlm olup, birinci formlasyon DS tarafndan onaylanm, ikinci formlasyonun ise hala stnde almalar yaplmaya devam edilmektedir. BRNC FORMLASYON ( DS TARAFINDAN ONAYLI ) ; Saka 1 Reglatr Saka 1 Regltr yerinde talveg kotu 623,00 mdir. Regltr tirol tipindedir. Reglatr iin kabul edilen 100 yllk takn debisi 37.1 m/sdir. Toplam gvde kret uzunluu 10,00 m dir. Regltr eik. kotu 628,50 mdir. Su alma kotu 627,50 m olarak ngrlmtr. Taknda maksimum su kotu 630,00 mdir. Reglatr evre dzenleme kotu 631,00 mdir. Regltr enerji krc tesisi yuvarlatlm sratma etei eklindedir. Reglatrn sa sahilinde 1 adet 2,00 m x 2,50 m ebadnda akl geidi ngrlmtr. akl geidine bitiik konumda balk geidi ngrlmtr.
5
Saka 1 Reglatr: Drenaj alan Yllk ortalama doal akm Yllk ortalama doal debi Yllk ortalama akm Yllk ortalama debi Tipi Eik kotu Su alma kotu Taknda maksimum kotu Kret uzunluu evre platform kotu Talveg kotu Temel kotu Talvegden gvde ykseklii Enerji krc tipi akl Geidi: akl geidi eik kotu akl geidi temel kotu akl geidi kapak adedi Kapak aral boyutlar akl geidi genilii : 623,00 m : 621,00 m :1 : 2,00 m x 2,50 m : 2,0 m : 8,38 km : 14,85 hm : 0,47 m/s : 13,43 hm : 0,43 m/s : Tirol : 628,50 m : 627,50 m : 630,00 m : 10,00 m : 631,00 m : 623,00 m : 621,00 m : 8,00 m : Yuvarlatlm sratma ucu
Saka 1 Reglatr Su Alma Yaps Saka 1 Reglatr zerinde yer alan 1,50 m x 10,00 m ebadndaki zgaradan aa dklen sular bir kanalla alnp sola doru iletilerek keltim havuzuna ulamaktadr. keltim havuzu giriinde dey kayar kapak yer almaktadr. Su alma yaps kanal taban kotu 625,50 mdir. keltim havuzu genilii 4,00 m, uzunluu ise 15,00 mdir. keltim havuzu taban kotu 623,50 m dir. keltim havuzu tek gzldr. keltim havuzu sonunda 500 mm apnda tahliye borusu yer almaktadr. Takn dolusava uzunluu ise 4.00 mdir. Yeri Eik kotu Su Alma kotu Giri kapak adedi Yaklak zgara boyutlar : Regltrn zerinde : 628,50 m : 627,50 m :1 : 1 x 1,5 x 10,00 m
Saka 1 Reglatr keltim Havuzu Su alma yapsnn bitiminden keltim havuzu balamaktadr. keltim havuzunda 0,3 mm den daha byk danelerin keltilecei kabul edilmitir. keltim havuzunun boyu 15,00 m, eni 4,00 m dir. Platform kotu 628,50 m, balangta taban kotu 623,5 m olup % 1 meyillidir. keltim havuzu bir tranzisyonla kapal kutu kesite balanmaktadr. keltim havuzunun sonuna yakn bir blmnde kret kotu 627,75 m olan takn sava yer almaktadr. Ayrca kelen sedimentin dereye tekrar verilmesini temin eden 500 mm apnda tahliye borusu yer almaktadr. Tahliye borusundan sonra yer alan eik sedimentin kanala gemesine mani olmaktadr. Bu eikten itibaren dikdrtgen kesitten kapal kutu kesite gei blgesi balamaktadr. keltim havuzunun zellikleri aada verilmitir. keltim havuzu uzunluu keltim Havuzu genilii Gz adedi Taban kotu keltilecek dane ap : 15,00 m : 4,00 m :1 : 623,50 m : 0,3 mm
Saka 1 Reglatr-Ykleme Havuzu aras letim Kanal letim kanal kapal kutu kesitli olarak seilmitir. Kanal uzunluu 7.890 mdir. letim kanallar meyli 0,0005 alnmtr. Kanal kapasitesi 1,00 m3/s dir. Kanaln taban genilii 1,35 m, su ykseklii 0,95 m, toplam hava pay 0,30 m dir. Beton kaplama kalnl 0,20 m dir. Kanal kapasitesi Toplam Kanal Uzunluu Kanal meyili Kanal ebad Hava pay Saka 2 Reglatr Saka 2 Reglatr yerinde talveg kotu 620,00 mdir. Reglatr tirol tipindedir. Reglatr iin kabul edilen 100 yllk takn debisi 21,4 m/sdir. Toplam gvde kret uzunluu 10,00 m dir. Reglatr eik kotu 626,00 mdir..Su alma kotu 625,00 m olarak ngrlmtr.Taknda maksimum su kotu 627,00 m dir Reglatr evre dzenleme kotu 628,00 mdir.Reglatr enerji krc tesisi yuvarlatlm sratma etei eklindedir.sahilinde 1 adet 2,00 m x 2,50 m ebadnda akl geidi ngrlmtr. akl geidine bitiik konumda balk geidi yer almaktadr. Saka 2 Reglatr: Drenaj alan Yllk ortalama doal akm Yllk ortalama doal debi Yllk ortalama akm Yllk ortalama debi Tipi Eik kotu Su alma kotu Taknda Maksimum su kotu Kret uzunluu evre platform kotu Talveg kotu Temel kotu Talvegden gvde ykseklii Enerji krc tipi akl Geidi: akl geidi eik kotu akl geidi temel kotu akl geidi kapak adedi Kapak aral boyutlar akl geidi genilii : 4,76 km : 8,49 hm : 0,27 m/s : 7,70 hm : 0,24 m/s : Tirol : 626,00 m : 625,00 m : 627,00 m : 10,00 m : 628,00 m : 620,00 m : 618,00 m : 8,00 m : Yuvarlatlm sratma ucu : 620,00 m : 618,00 m :1 : 2,00 m x 2,50 m : 2,0 m : 1,00 m/s : 7.890 m : 0,0005 : 1,35 m, 0,95 m : 0,30 m
Saka 2 Regltr Su Alma Yaps Saka 2 Regltr zerinde yer alan 1,50 m x 10,00 m ebadndaki zgaradan aa dklen sular bir kanalla alnp saa doru iletilerek keltim havuzuna ulamaktadr. keltim havuzu giriinde dey kayar kapak yer almaktadr. Su alma yaps kanal taban kotu 623,00 mdir. keltim havuzu genilii 3,00 m, uzunluu ise 10,00 mdir. keltim havuzu taban kotu 621,00 m dir. keltim havuzu tek gzldr. keltim havuzu sonunda 500 mm apnda tahliye borusu yer almaktadr. Takn dolusava uzunluu ise 4,00 mdir Yeri Eik kotu Su Alma kotu Giri kapak adedi Yaklak zgara boyutlar : Regltrn zerinde : 626,00 m : 625,00 m :1 : 1 x 1,5 x 10,00 m
Saka 2 Reglatr keltim Havuzu Su alma yapsnn bitiminden keltim havuzu balamaktadr. keltim havuzunda 0,3 mm den daha byk danelerin keltilecei kabul edilmitir. keltim havuzunun boyu 10,00 m, eni 3,00 m dir. Platform kotu 626,00 m, balangta taban kotu 621,00 m olup % 1 meyillidir. keltim havuzu bir tranzisyonla kapal kutu kesite balanmaktadr. keltim havuzunun sonuna yakn bir blmnde kret kotu 625,25 m olan takn sava yer almaktadr. Ayrca kelen sedimentin dereye tekrar verilmesini temin eden 500 mm apnda tahliye borusu yer almaktadr. Tahliye borusundan sonra yer alan eik sedimentin kanala gemesine mani olmaktadr. Bu eikten itibaren dikdrtgen kesitten kapal kutu kesite gei blgesi balamaktadr. keltim havuzunun zellikleri aada verilmitir. keltim havuzu uzunluu keltim Havuzu genilii Gz adedi Taban kotu keltilecek dane ap : 10,00 m : 3,00 m :1 : 621,00 m : 0,3 mm,
Saka 2 Reglatr - Ykleme Havuzu aras letim Kanal Saka 2 letim kanal kapal kutu kesitli olarak seilmitir. Kanal uzunluu 2.740 mdir. letim kanallar meyli 0,0005 alnmtr. Kanal kapasitesi 0.60 m3/s dir. Kanaln taban genilii 1,15 m, su ykseklii 0,75 m, toplam hava pay 0,25 mdir. Beton kaplama kalnl 0,20 m dir. Kanal kapasitesi Toplam Kanal Uzunluu Kanal meyili Kanal ebad Hava pay Ykleme havuzu Ykleme havuzu 6,00 m geniliinde, 16,00 m uzunluundadr. Toplam efektif hacmi 100 mtr. Taban kotu 618,96 mdir. Ykseklii 4,95 m dir. D kaybetmemek iin dolusavak yk 0.20 m alnm ve dolusavak uzunluu 10,00 m olarak hesaplanmtr. Dolusavaktan atlan sularn yan dereye kadar dearjn salayacak tarzda kaskatl bir kanal dnlecektir. Ykleme Havuzu hacmi Ykleme havuzu boyu Ykleme havuzu eni Min. Su seviyesi Maks. Su seviyesi Taban kotu Ykleme havuzu ykseklii : 100,00 m3 : 16,00 m : 6,00 m : 622,30 m : 623,55 m : 618,96 m : 4,95 m
8
: 0,60 m/s : 2.740 m : 0,0005 : 1,15 m, 0,75 m : 0,25 m
Cebri boru Cebri boru ykleme havuzu ile santral arasnda yer almaktadr. Cebri boru 0,60 m apnda ve 1.700 m uzunluundadr. Cebri boru et kalnl 10 mm dir. Cebri boru i ap Toplam cebri boru uzunluu Maksimum et kalnl : 0,60 m : 1.700 m : 10 mm
SANTRAL BNASI VE KUYRUKSUYU KANALI Cebri boru sonunda yer alan santraln kurulu gc 4,43 MWtr. Santral iki nitelidir. niteler ise 2 x 2,215 MW gcndedir. Santral binas 16,80 m x 27,10 m ebadndadr. Santral kuyruksuyu kanal Sevail dere ile rmak deresinin birleim noktasna balanmaktadr. Kuyruksuyu kanalnn taban genilii 11,50 m, uzunluu ise 15,00 m dir. Santral binas boyu Santral binas eni Proje debisi Brt d Net d Ortalama net d Trbin eksen kotu Toplam kurulu g nite adedi nite kurulu gleri Kuyruksuyu kanal genilii Kuyruksuyu kanal uzunluu : 27,10 m : 16,80 m : 1,60 m/s : 418,00 m : 319,72 m : 396,03 m : 205,00 m : 4,43 MW :2 : 2 x 2,215 MW : 11,50 m : 15,00 m
TRBN TP, NTE GC VE ADED Saka Reglatr ve HES kapsamnda 418,00 m brt d ve 1,60 m/s proje debisi iin 4,43 MW toplam kurulu gcnde iki niteli Pelton tipinde trbin nerilmitir. Trbin karakteristikleri aadadr. Toplam trbin gc Trbin nite adedi nite kurulu gleri Trbin tipi Senkron hz Spesifik hz Trbin verimi : 4,43 MW :2 : 2 x 2,215 MW : Pelton : 3000 d/d : 122 m-kW : 0,92
GENERATR TP VE KAPASTES Generatrler dey eksenli, kk kutuplu fazl olacaktr. Generatr genel karakteristikleri aada verilmitir. Tipi Adedi Gc G Faktr Frekans Kutup says Devir says Generatr verimi : Yatay eksenli senkron generatr : 2 adet : 2 x 2,56 MVA : 0,90 : 50 Hz : 1 ift (2 kutup) : 3000 d/d : 0,98
TRANSFORMATR ADED VE TP alt sahas iinde yer alan nite trafolar ve zellikleri aada verilmitir. nite Transformatrleri Adedi Tipi Devaml gc Anma gerilimi Frekans Balant grubu Soutma ekli Verim Ntr balants htiya Transformatrleri: Adedi Tipi Normal gc Anma gerilimi Frekans Balant grubu Soutma ekli Ntr balants : Bir (1) takm : Dahili tip, fazl reineli kuru tip : 40 kVA : 34,5 / 0,4 kV : 50 Hz : Dyn5 : AN :Dorudan toprakl :2 : Harici tip, 3 fazl, ya izoleli : 2 x 2,56 MVA : 6,4 / 34,5 kV : 50 Hz : YNd 5 : ONAN : 0,98 : Dorudan toprakl
Acil htiya Dizel - Generatr Grubu: Adedi Tipi Normal gc Anma gerilimi Frekans G faktr Devir says Soutma ekli kaz ekli KNC FORMLASYON : kinci formlasyon ise AB Enerji retim Ltd. ti. tarafndan hazrlanan " Saka I-II Regltrleri ve HES Kapistre aynn kollarnda Sevail dere zerinde 623,00 m talveg, 628,50 m kret, 630,00m maksimum su kotunda yaplacak Saka I Reglatr ve rmak deresi zerinde 410,00 m talveg, 416,00 m kret, 417,00 m maksimum su kotunda yaplacak Saka II Reglatr marifetiyle alnacak sularn 205,00 m kuyruksuyu kotunda tesis edilecek 4,43 MW kurulu gteki Saka HES' e drlerek ylda toplam 18,31 GWh enerji retilmesi ngrlmtr. Bu formlasyonda Saka I-II Reglatrleri ve HES tesisinde, Sevail Deresi ve rmak Deresi zerinde yer alan reglatrler ile alnan sular basnl boru yardm ile santrale aktarlarak enerji retilecektir. Bu formlasyon almalarna ilikin fizibilite raporu iin DS gr, sre ierisinde alnacaktr. Sz konusu ikinci formlasyona ait proje gzergah ve niteleri Ek-3de 1/25.000lik toporafik harita zerinde gsterilmitir. : Bir (1) takm : Drt zamanl Dey silindirli : Deniz seviyesinde 10 kVA : 400/231 V : 50 Hz : 0,8 (endktif) :1500 d/dak : Radyatr, kapal devre su soutmal : Dner diyotlu ikaz
10
ALT SAHASI 34,5 kVluk alt sahas santralin iinde yer almaktadr. alt sahas iinde trafolar, kesiciler, ayrclar, parafudrlar vb. elektrik tehizatlar yer almaktadr. Santralin alt merkezinin giri, bir kublaj ve bir k fiderinden oluan toplam be blmeli ak alt olarak yaplmas tasarlanmtr. ift bara sistemi kullanlan alt sahasnda ayrca bir adet donanmsz hat fideri yedek olarak bulundurulacaktr. nitelerin, alt sahas tehizatnn ve tm yardmc sistemlerin kontrol, lme ve izlenmesi ilemlerinin merkezi bir bilgisayar sistemi tarafndan salanmas n grlmtr. Kontrol sisteminin merkezi bilgisayarla haberlemesi ethernet a ile yaplacaktr. Santralin i ihtiya sisteminin, 1 ve 2 numaral generatr klarna bal bir adet 34,5/0,4 kV, 40 kVA lk kuru i ihtiya transformatr ile beslenmesi n grlmtr. Ayrca acil durumlar iin, drenaj ve ya pompalar, acil aydnlatma, lme, arza, ihbar gibi ncelikli sistemlerin kesintisiz olarak beslenmelerinin salanmas maksad ile bir adet 10 kVAlk acil ihtiya-dizel generatr grubunun tesisi dnlmtr. Santralde retilen enerjinin lm, Elektrik Piyasas Lisans Ynetmeliine uygun olarak 34,5 kv luk proje sahas iin en uygun trafo merkezinde tehiz edilecek 0,2S snfl akm ve 0,5 snfl gerilim l trafolar ile beslenen nmerik sayalarla (tariff metre) vastas ile bilgi amal llecektir. Esas lm sayalar Saka HES alt sahasna konan asl veyedek sayal olarak tesis edilecek olan tarife sayalarndan yaplacaktr. ENERJ LETM Saka HES 4.43 MW gcnde olup bu santralda retilen enerji ulusal ebekeye verilecektir. ULAIM YOLU Saka I Regltr yerine ulamak iin Arhavi-Derecik-Ulukent ky yolundan yararlanlacaktr. Bu yol Arhavi-Derecik aras asfalt kapl olup, Derecik-Ulukent aras ise beton kapldr. Ulukent Knden reglatr blgesine kadar stabilize yol mevcuttur. Stabilize yoldan Saka-1 regltrne ulaabilmek iin yaklak 200 m yol almas planlanmaktadr. Mevcut yoldan Saka-2 regltrne ulaabilmek iin Derecik-rmak ky yolu kullanacak olup bu yol beton ile kapldr. Saka-2 reglatr yerine ulaabilmek iin ise yaklak olarak 400 m yeni yol almas planlanmaktadr. Hidroelektrik santralinin yaplmas planlanan alana ise Arhavi-Derecik-Ulukent yoluna balamak iin 300 m yeni yol alarak ulalmas planlanmaktadr. REGLTRLERDE BALIK GED Balk geidi, bir akarsu zerinde ina edilen reglatrde (su alma yapsnda), akarsuda yaayan balklarn memba ve mansap arasnda hareketini salayan su yoludur. Proje kapsamnda da ED raporunda hazrlanacak olan fauna ksmnda belirtilen balk trleri iin balklarn yaamnn srekliliinin salanmas ve dere ortamnda doal dengenin bozulmamas iin, balklarn akarsuyun kaynana gidip gelmelerini salamak amacyla balk geidi yaplacaktr.
11
Balk geidindeki ana yap niteleri aada verilmitir. 1-Balk geidi balk giri veya su k yaps; Balklarn geide girdii, akarsuyun geidi terk ettii ve genelde kapak bulunmayan ve en dk kotta yer alan u yapsdr (Bkz. ekil I.2.1.). Bu yapnn bir blm su ierisinde batktr. Burada baln rahata giriini salamas bakmndan su hznn dk, trblanslar az olacak ekilde yaplacaktr. Nehir genilii 50 mden az olduundan tek balk geidi, derenin sa sahilinde ina edilecektir. Ayrca giri ksmnda balklarn kanala giriini salamak iin su rltsn oluturmak zere boru ile arma suyu braklacaktr. 2-Balk geidi perdeleri ve blmeleri; Balk geidi havuzlarn birbirinden ayran betondan yaplm blmelerdir (Bkz. ekil I.2.1.). Blme veya perdeler zerinde baln gemesine uygun aklklar veya yarklar bulunur. Bu aklarn tipine gre balk geitleri isimlendirilir. Perdeler suyun hzn azaltr, trblanslar nler ve baln perde gerisinde nispeten akntnn az olduu yerde dinlenmesini salar. Balk perde gerisinde trlere gre deiiklik gstermekle beraber 20-30 saniye ile 2-4 dakikaya varan sreler ierisinde dinlenirler. Daha sonra ani bir atakla, perdedeki delik (orifis) veya yarktan geerek bir sonraki blme gerisinde ve havuzun nispeten durgun bir kesinde dinlenirler. Bir sre dinlendikten sonra tekrar harekete geerek tm blme ve havuzlar geerler. 3-Balk geidi havuzlar; Balk geidi boyunca yer alan ve blme duvarlar ile ayrlan genelde dikdrtgen kesitte yaplardr (Bkz. ekil I.2.1.). Havuz uzunluu, genilii ve derinlii, balk geidi tipine, d yksekliklerine, balk trne, su hz ve debisine gre deimekle beraber, genelde 1.20-3.00 m uzunluunda, 0,8-1,5 m geniliinde ve 0,60 1,20 m derinliinde ina edilirler. Havuzlardaki su hareketi ok nemlidir. Bu nedenle balklarn membaya yzerken dinlenmesini ve g kazanmalarn temin eden havuzlarda su hz mmkn olduu kadar az ve istenmeyen girdap ve akntlar yok edilecek ekilde tasarlanacaktr (Ortalama maksimum hz: 2,4 m/s ve su giri hz maksimum 1,2-2,4 m/s). ( 2 ) Balklarn nehir akntsna ve mansaptan membaya doru hareket ederken buraya ina edilen yap, balklarn hareketini nler. Bir taraftan yapnn kendisi engel tekil ederken, dier taraftan, yap zerinden savaklanan suda oluan yksek hza kar balklar yzemezler. Su jetine kar atlamaya alan balklar 2-3 mlik ykseklik farkn geemezler. t yksekliklerinin yksek tutulmas balklarn hareketini nler, t yksekliklerinin gereinden az tutulmas balk geidi boyunu uzatacandan maliyet ykselir dolaysyla geidin yaplmas ekonomik olmaz. Bu nedenle, ykseklik farknn kademeli olarak azaltlmas ve ortalama 0,20-0,40 mye drlmesi gerekmektedir. Bu nedenle balk geidi tler ihtiva edecek ekilde kademeli olarak ina edilecektir (Bkz. ekil I.2.1). 5-Balk geidi aydnlatma penceresi; Bu proje kapsamnda tasarlanacak balk geidi, toporafik yapnn uygun olmasndan dolay, st ak olarak tasarlanacak ve ina edilecektir. Dolaysyla balk geidi aydnlatma pencerelerinin yaplmas sz konusu olmayacaktr. 6-Balk geidi k ve priz kapaklar; Balk geidinin en st noktasnda ve balk geidinin sonunda bulunan kapakl yapdr.
Kaynak: 1987 Ankara, Devlet Su leri Genel Mdrl, Balk Geitleri,
12
Balk Geitleri Tipleri: Balk geitleri tabii aka en yakn su akmn temin etmek amacyla deiik tiplerde ina edilirler. En yaygn olarak havuzlu ve blmeli balk geidi, havuzlu ve orifisli balk geidi, denil tipi balk geidi ve dikey yarkl balk geidi yaplmaktadr. Bu balk geitleri arasnda daha verimli almasndan dolay Dikey Yarkl Tipte balk geitleri lkemizde en yaygn olarak ina edilen balk geidi tipidir. Ancak ED srecinde hazrlanacak Hidrobiyolojik Deerlendirme Raporu sonunda en uygun balk geidi tipi nerisinde bulunulacaktr.
ekil I.2.1. rnek Balk Geidi Ana Yap nitelerine Ait Grnmler,
Faaliyet sahibi, dere yatann su alma yeri mansabnda doal hayatn idamesini salayacak ve bu kesimde su haklarn karlayacak miktardaki suyu yataa brakacaktr. Ancak, doal hayatn devam iin mansaba braklacak su miktar projeye esas alnan son on yllk ortalama akmn en az %10 u olur. ED srecinde ekolojik ihtiyalar gz nne alndnda bu miktarn yeterli olmayacann belirlenmesi durumunda miktar artrlabilecektir. Belirlenen bu miktara mansaptaki dier teesss etmi su haklar ayrca ilave edilecek ve kesin proje almalar belirlenen toplam bu miktar dikkate alnarak yaplacaktr. Nehirde son on yllk ortalama akmn %10 undan daha az akm olmas halinde suyun tamam doal hayatn devam iin mansaba braklacaktr. Drdnc blmn c.2.8. maddesinde de balk geitlerinin projelendirilmesinde gz nnde bulunan hususlara uyularak balk geidi tasarm yaplacaktr.
13
Yardmc niteler Planlanan proje kapsamnda kurulacak olan tesislerden reglatr, santral binas ve ykleme havuzu inaatnda beton malzemesi kullanlacaktr. Proje kapsamnda mobil beton santrali ve krma-eleme-ykama tesisi kurulmayacak olup; Malzeme tedarikinin blgedeki iletmelerden yaplmas ngrlmektedir. Bu konuda ED Gerekli Deildir/ED Olumlu belgesi bulunan firmalar ile allacaktr. Proje kapsamnda 5 adet antiye ve kaz fazlas malzeme depolama alanlar belirlenmi olup 1/25.000 lekli toporafik harita zerinde gsterilmitir (Bkz Ek3).ngrlen antiye ve hafriyat depolama alanlar Ek-4te sunulan arazi varl haritasnda da grlecei zere ay, fndk, orman ve nadassz kuru tarm alanlarnda kalmaktadr. Proje kapsamnda alternatif antiye ve kaz fazlas malzeme depolama alanlar almalar devam etmektedir. Bu proje kapsamnda hazrlanacak ED raporunda enerji nakil hatlar ile ilgili evresel deerlendirmelere mevzuat gerei yer verilemeyecek olup, konuyla ilgili almalar TEA/TEDA uhdesinde gerekleecek ayr bir proje ile yrtlecek ve ED Ynetmelii kapsamndaki ykmllkler ayrca yerine getirilecektir. Projenin enerji retimi i ak emas ekil III.2.1.de sunulmutur.
naat hazrlk almalar ncesi
antiye tesislerinin kurulmas
Proje kapsamndaki yaplarn inaat imalatlarnn yaplmas
Su tutulmas ve test retiminin yaplmas
HES geici kabul
Enerji retimi
ekil I.2.2. Saka Reglatr ve HES Projesine ait i akm emas
14
I.3. nerilen Projeden Kaynaklanabilecek nemli evresel Etkilerin Genel Olarak Aklanmas (Su, Hava, Toprak Kirlilii, Grlt, Titreim, Ik, Is, Radyasyon ve benzeri.) AB Enerji Elektrik retim Ltd. ti. tarafndan yaplp iletilmesi planlanan Saka I-I Reglatrleri ve HES Projesi kapsamnda, ina edilecek ana tesisler; regltr (evirme yaps), letim Hatt, cebri boru ve santral binasdr. Projenin inaat aamasnda kullanlmak zere destek nitesi olarak antiye sahalar (prefabrik tanabilir yaplardan oluan) oluturulacaktr. Planlanan tesislerin uygulanmas (inaat) sonucu oluacak evresel etkiler ile ilgili genel bilgiler aada detay bilgiler ise Blm IVte verilmitir. evirme yaps, iletim tneli, cebri boru ve santral binas iin arazinin hazrlanmas, ina edilmesi ile bu alandaki jeolojik yap bir miktar rselenecek ve arazi topografyas ok az deiecektir. Sz konusu proje ile ilgili olarak 22.04.2011 tarihinde arazi etd yaplmtr. Yaplmas planlanan ikinci formlasyonda Saka I regltr ile santral binas arasnda, alternatif iletim hatt zerinde 375 kotu, 4.579.061K, 701.579D koordinatnda Kozluca mahallesine 75 m, Gltepe mahallesine 100 metre uzaklkta balk iftlii bulunmaktadr. (Bkz Ek-3, Ek-6) Saka I-II Regltrleri ve HES Projesi kapsamnda Katistre aynn Sevail ve rmak Dereleri sular, bir evirme yaps ile alnacandan baraj gl eklinde bir gl oluumu sz konusu olmayacaktr. Regltrn bulunduu alanda biyolojik evre zerine olabilecek etkilerin banda akmn azalmas sonucu zellikle canl hayat zerine olabilecek etkiler gelmektedir. Faaliyet sahibi, dere yatann su alma yeri mansabnda doal hayatn idamesini salayacak ve bu kesimde su haklarn karlayacak miktardaki suyu yataa brakacaktr. ED srecinde ekolojik ihtiyalar gz nne alndnda bu miktarn yeterli olmayacann belirlenmesi durumunda miktar artrlabilecektir. Belirlenen bu miktara mansaptaki dier teesss etmi su haklar ayrca ilave edilecek ve kesin proje almalar belirlenen toplam bu miktar dikkate alnarak yaplacaktr. Sz konusu proje ile ilgili olarak havzadaki su kullanmlar (Tarmsal, ime vb.) deerlendirilecek, Su Kullanm Haklar Planlama Raporu hazrlanarak ED raporunda sunulacaktr. Saka I-II Regltrleri ve HES projesi inaat almalarnda toplam 80 kiinin almas ngrlmektedir. Projede su kullanm ve atksu bertaraf, atk bertaraf, hafriyat, grlt, hava kalitesi zerine etkiler aada ksaca aklanmtr. I.3.1. Su Kullanm ve Atksu Projenin arazi hazrlk, inaat ve iletme aamasnda alacak personellerden kaynakl su kullanm olacaktr. Personelin ime suyu ve kullanma suyu ihtiyac mevcut yzey sularndan ve/veya kaynak sularndan gerekli izinler alndktan sonra temin edilecektir. Proje alannda meydana gelebilecek tozumay nlemek iin sulama ilemlerinde kullanlacak su ise yzey sularndan gerekli izinler alndktan sonra temin edilecektir. Saka I-II Regltrleri ve HES projesi kapsamnda inaat almalarnda 80 kii, iletme aamasnda ise yaklak 10 kiinin almas ngrlmektedir.
15
Dolaysyla projenin arazi hazrlk almalar esnasnda alacak olan personelden (toplam 80 kii) kaynakl atk su miktar bir kiinin ihtiya duyaca su 150 lt/gn (3) olarak kabul edilirse; 80 kii x 150 lt/kii-gn = 12.000 lt/gn = 12 m3/gn su kullanlacaktr. Kullanlacak suyun %100nn atk su olarak geri dnecei kabulyle arazi hazrlk almalar esasnda oluacak evsel nitelikli atksu miktar 12 m3/gn olacaktr. Arazi hazrlk almalar esnasnda alacak olan personelin idari ve sosyal gereksinimleri, ana antiye binasnda karlanacak olup, inaat aamasnda oluacak evsel nitelikli atksu faaliyet alan ve yakn evresinde herhangi bir atksu (kanalizasyon) sistemi olmadndan, proje alannda ana antiye alannda yaplacak paket atksu artma tesisinde ve destek antiyede ise yaplacak szdrmasz fosseptikte toplanacaktr. Fosseptikte toplanan atksular, paket atksu artma tesisine vidanjr ile getirilerek artlacak ve artldktan sonra en yakn alc ortama dearj edilecektir. letme aamasnda ise oluacak evsel nitelikli atksular, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait Ynetmelik uyarnca, szdrmasz olarak yaplacak fosseptik ukurunda biriktirilecek, dolduunda Arhavi Belediyesinden temin edilecek vidanjrle, creti karlnda aldrlarak atksuyun bertaraf edilmesi salanacaktr. alma blgesinde kullanlacak ky yollarnda tozumay nlemek iin yzey sular kullanlarak arazz ile nemlendirme ilemi yaplacak olup, bu ilemde su toprak bnyesinde kalaca iin atksu oluturmayacaktr. Konu ile ilgili detayl bilgiler, Blm IV.1.c.de verilmitir. Proje kapsamnda aa kacak evsel nitelikli atksu, orta kirlilikte evsel atksu zellii ile karakterize edilebilir. Uzun aratrmalar sonucu ortaya kan literatr bilgilerine gre oluacak evsel nitelikli atksuyun karakteristii ile ilgili toplam kirlilik ykleri Tablo 1.c.2.de verilmitir. Proje dahilinde yaplacak her trl ilemde, 31 Aralk 2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii, 13 ubat 2008 tarih ve 26786 sayl Resmi Gazetede ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik ve 1380 sayl Su rnleri Kanunu ve Ynetmelik erevesinde yer alan alc ortam deerleri ile atksu dearj kriterlerine uyulacaktr.
Kaynak: Su Temini ve Atksu Uzaklatrlmas Uygulamalar T - 1998, Prof. Dr. Diner TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROLU)
16
I.3.2. Kat Atk,Atk Ya, Tehlikeli Atk, Tbbi Atk, Ambalaj At Arazi hazrlk ve inaat aamas Evsel Nitelikli Kat Atk ve Ambalaj Atklar: Projenin arazi hazrlama ve inaat aamalarnda alacak toplam 80 kiiden kaynakl, evsel nitelikli kat atk (organik atk vb.) ve inaat almalarndan dolay atk (tahta, demir, imento kad vb.) olumas sz konusu olacaktr. Evsel Nitelikli Kat Atk ve Ambalaj Atklar: Bir kiiden kaynakl gnlk kat atk miktar 1,34 kg ( 4 ) kabulyle; 80 kii x 1,34 kg/gn = 107,2 kg/gn evsel nitelikli kat atk oluacaktr. Projenin arazi hazrlama ve inaat aamasnda, alacak personeller, antiye alanlarnda inaat almalarn yrtlecektir. Projede alacak personelden kaynaklanan evsel kat atklar, antiye olarak kullanlacak sahalar ierisinde eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacaktr. Konteynrlarda biriktirilecek bu kat atklar ise belli periyotlarda Arhavi Belediyesi kat atk toplama sistemine verilerek bertaraf edilmesi salanacaktr. naat almalarndan oluacak para demir, elik, imento torbas, ambalaj malzemesi ve benzeri kat atklardan; geri kazanm mmkn olanlar inaat imalatlarnda yeniden deerlendirilecek, geri kazanm mmkn olmayan atklar ise zel atk grubunda olduundan trlerine bal olarak tabi olduu ynetmelik erevesinde bertaraf edilecektir (Atk pil ve akmlatrler Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii erevesinde, atk lastikler mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii vb. erevesinde bertaraf edilecektir.). Atk Ya Projenin arazi hazrlama ve inaat aamasnda ykleyici, mikser, ekskavatr, dozer, damperli kamyon, titreimli silindir, beton pompas vb. i makineleri alacaktr. alacak aralarn bakm, onarm ve temizlikleri proje sahasnda yaplmayacak olup, en yakn yetkili servislerde ve/veya akaryakt istasyonlarnda yaptrlacaktr. Ancak ara bakmlarnn zorunlu olarak proje sahasnda yaplmas sz konusu olursa, bu durumda olumas muhtemel atk yalarn bertaraf iin 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii" ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik hkmleri uygulanacaktr. Tehlikeli Atk, Tbbi Atk, Atk Pil ve Akmlatrler Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda olumas muhtemel tehlikeli atklar 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliinde belirtildii zere, srekli kapal olacak ekilde ve kimyasal reaksiyona uramamasn salayarak geici olarak depolayacaktr. Geici olarak depolanan tehlikeli atklar daha sonra evre ve Orman Bakanl tarafndan lisans alm firmalara teslim edilerek bertaraf edilmesi salanacaktr. Bu kapsamda oluacak tehlikeli atklarn geici depolanmas, tanmas ve bertaraf sresince lisansl aralar kullanlacak olup, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir.
4
Kaynak: evre Bakanl, Belediyeler in evre El Kitab, evre Kirlilii nleme ve Kontrol Genel Mdrl, 1998
17
Ayrca projede kullanlacak olan aralarn bakm ve onarmlarnn faaliyet alan ierisinde yaplmas durumunda, ortaya kmas muhtemel atk akler, 31.08.2004 tarih ve 25569 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii, 03.03.2005 tarih ve 25744 sayl Resmi Gazetede ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmeliindeki deiiklik hkmleri dorultusunda proje alan ierisinde taban szdrmazl salanm, kapal bir ortamda muhafaza edilecek ve lisans alm geri kazanm firmasna verilmek sureti ile bertaraf salanacaktr. Projenin arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda alacak kiilerin salk sorunlarna mdahale etmek amacyla yaplacak Derecik ky salk Oca. kullanlmas planlanmaktadr. Konu ile ilgili detayl bilgiler, Blm IV.1.c.de verilmitir. letme Aamas Tesisin iletme aamasnda alacak personelden kaynaklanan evsel kat atk miktar (kii bana oluan gnlk kat atk miktar 1,34 kg/gn-kii alnarak); 10 kii x 1,34 kg/gn-kii = 13,40 kg/gn olacak ve oluacak bu atklar, proje sahas ierisinde eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacak ve belli periyotlarda Arhavi Belediyesi kat atk toplama sistemine gtrlerek bertaraf edilecektir. Atk Ya Trafolarda izolasyon yalar kullanlmaktadr. Tesiste byk apl arza durumlarnda, yaplacak ya transferi ilemi srasnda, meydana gelebilecek kazalar sonucunda, ortama dklen veya taan izolasyon ya zerine kum, akl veya tala gibi absorban dklerek ortama szmas nlenecek daha sonra bu karm varillere alnarak depolanacaktr. Bakm ekipleri tarafndan belirli zamanlarda vanalardan izolasyon ya numunesi alnarak hava ve gaz oranlar tespit edilecektir. Hava ve gaz ierii fazla olan yalar, vakumlama ilemine tabi tutularak tekrar kullanlacaktr. Kullanlacak izolasyon yann yaklak mr 25-30 yl arasndadr. Kullanm mrn tamamlam izolasyon yalarnn bertaraf ise, lisansl bertaraf tesislerinde, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 2. Blm Madde 9da belirtildii ekilde gerekletirilecektir. Atklarn bertaraf tesislerine tanmas lisansl tayc vastas ile yaplacaktr. Bertaraf tesislerine aktarlncaya kadar Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 4. ve 5. Blmlerde ngrlen artlar salanacak, iletme iindeki Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde belirtilen standartlara uygun olarak yaplm geici depolarda depolanacaktr. Daha sonra evre ve Orman Bakanlndan lisans alm firmalara satlarak deerlendirilecektir. Ayrca izolasyon yalarnn dklmeye, szmaya, tamaya ve yamura kar gerekli nlemler alnacak ve emniyet havuzu yaplacaktr. zolasyon yalar ile ilgili yaplacak ilemlerin tamamnda 27 Aralk 2007 tarih ve 26739 Sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Polikorlu Bifenil ve Polikorlu Terfenillerin Kontrol Hakknda Ynetmelik hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir.
18
Sonu olarak; Projenin tm aamalarnda oluacak kat atklarn (yemek art, vb.) 14.03.1991 tarihli ve 20814 sayl Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii Madde 18de belirtildii gibi denizlere, gllere ve benzeri alc ortamlara, caddelere dklmesinin yasak olduu konusunda alanlar uyarlacak ve gerek bu yasaa gerekse Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinin tm hkmlerine proje dahilinde uyulacaktr. Ayrca projenin tm aamalarnda olumas muhtemel ambalaj ve ambalaj atklar; 24.06.2007 tarih ve 26562 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii ve ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik hkmlerine uygun olarak bertaraf edilecektir. Bunlara ilaveten 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii ve ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik hkmleri ile 08.06.2010 tarih ve 27605 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Toprak Kirliliinin Kontrol ve Noktasal Kaynakl Kirlenmi Sahalara Dair Ynetmelik hkmleri yerine getirilecektir. I.3.3. Hafriyat almalar ve Toprak Kirlilii Projenin arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda; reglatr yerinde, santralin kurulaca alanda, tnel almas esnasnda ve dier yardmc nitelerin arazi hazrlk ilemleri esnasnda hafriyat almalar yaplacaktr. Yaplacak olan hafriyat almalar esnasnda ortaya kacak hafriyat malzemesinin bir ksm temel i dolgu ilemleri ile arazi tesviye almalar esnasnda tekrar kullanlacak olup, geriye kalan hafriyat malzemeleri ise, Ek-3de verilen 1/25.000 lekli toporafik harita zerinde gsterilen antiye ve kaz fazlas depolama alanlarnda gerekli tm izinler alndktan sonra dklecektir. Alternatif antiye ve kaz fazlas depolama alanlar aratrmas devam etmektedir. Projenin arazi hazrlk almalar esnasnda meydana gelecek olan hafriyat malzemeleri, dkm iin izin alnan alanlar dnda, dere yataklarna ve/veya proje alan ierisinde kullanlan dier alanlara kontrolsz bir ekilde kesinlikle atlmayacaktr. Hafriyat almalar esnasnda, hafriyat topra ile inaat ve yknt atklarnn evreye zarar vermeyecek ekilde ncelikle kaynakta azaltlmas, toplanmas, geici biriktirilmesi, tanmas, geri kazanlmas, deerlendirilmesi ve bertaraf edilmesine ilikin teknik ve idari hususlar ile uyulmas gereken genel kurallar belirleyen Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmlerinin gerei yerine getirilecektir. Arazi hazrlk almalar esnasnda hafriyat almas yaplacak olan blgelere ait alansal bilgiler, bu kapsamda meydana gelecek toplam hafriyat miktarlar ile ilgili detayl hesaplamalar ED Raporunda sunulacaktr. I.3.4. Hava Kalitesine Etkiler Projenin arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda, hafriyat almalarndan, malzemenin tama gzergahlar boyunca nakledilmesi esnasnda ve hafriyat almalarndan kaynakl toz emisyonu olumas sz konusu olacaktr.
19
Arazi hazrlama ve inaat almalar kapsamnda oluacak olan toz emisyon hesaplamalarnda, 03.07.2009 tarihli 27277 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii (SKHKKY) Ek-12, Tablo 12.6da verilen Toz Emisyonu Ktlesel Debi Hesaplamalarnda Kullanlacak Emisyon Faktrleri kullanlarak hesaplamalar yaplacak ve ayn ynetmelik erevesinde deerlendirilecektir. Konu ile ilgili bilgiler, Blm IV.1.c.de verilmi olup, detayl bilgiler ED Raporunda sunulacaktr. I.3.5. Grlt Projenin arazi hazrlk ve inaat almalarnda (kaz, dolgu, montaj vb.); regltr (su alma yaps), ykleme havuzu, cebri boru, hidroelektrik santral binas inaatnda alacak makine ve ekipmanlardan kaynakl grlt oluumu sz konusu olacaktr. Proje kapsamnda arazi hazrlk ve inaat aamasnda olumas muhtemel grltler ile ilgili tm hesaplamalar yaplacak olup, evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmeliine gre deerlendirilecek ve ED raporunda sunulacaktr. I.4. Yatrmc Tarafndan Aratrlan Ana Alternatiflerin Bir zeti ve Seilen Yerin Seili Nedenlerinin Belirtilmesi. Bu projede iki formlasyon dnlm olup, birinci formlasyon DS tarafndan onaylanm, ikinci formlasyonun ise hala stnde almalar yaplmaya devam edilmektedir. Planlanan Saka I-II Regltrleri ve HES Projesi kapsamnda Kapistre aynn Sevail dere ve rmak deresi kollar zerinde Saka I-II regltrleri ile evrilen sular iletim tesisleri vastas ile ykleme havuzuna tanp buradan cebri boru yardm ile santral binalarna ulatrlacak ve burada trbinlenerek enerji retimi yaplacaktr. kinci formlasyon ise AB Enerji retim Ltd. ti. tarafndan hazrlanan " Saka I-II Regltrleri ve HES Kapistre aynn kollarnda Sevail dere zerinde 623,00 m talveg, 628,50 m kret, 630,00m maksimum su kotunda yaplacak Saka I Reglatr ve rmak deresi zerinde 410,00 m talveg, 416,00 m kret, 417,00 m maksimum su kotunda yaplacak Saka II Reglatr marifetiyle alnacak sularn 205,00 m kuyruksuyu kotunda tesis edilecek 4,43 MW kurulu gteki Saka HES' e drlerek ylda toplam 18,31 GWh enerji retilmesi ngrlmtr. Bu formlasyonda Saka I-II Regltrleri ve HES tesisinde, Sevail Deresi ve rmak Deresi zerinde yer alan regltrler ile alnan sular basnl boru yardm ile santrale aktarlarak enerji retilecektir. Bu formlasyon almalarna ilikin fizibilite raporu iin DS gr, sre ierisinde alnacaktr. Sz konusu ikinci formlasyona ait proje gzergh ve niteleri Ek-3de 1/25.000lik toporafik harita zerinde gsterilmitir. Saka I-II Reglatrleri ve HES Projesi kapsamnda yaplan Fizibilite almalar neticesinde incelenen formlasyonlar optimum formlasyon olarak deerlendirilmi olup, baka bir alternatif zme gerek duyulmamtr. Yaplan almalar sonucunda birok alternatif Regltrleri ve HES projesi iin seilen bu iki alternatif, deerlendirilmi ve Saka
Gvenilir (firm) enerjisinin fazla olmas, Yllk net faydasnn (gelirinin) ve rantabilitesinin byk lde yksek olmas nedenlerinden dolay en avantajl projeler olduu ortaya kmtr. Ayrca proje sahibi; meteorolojik, jeolojik ve toporafik koullar dikkate alarak, gerek arazi gerekse broda yaplan almalarda deiik kotlarda nehrin suyunun daha optimum kullanlabilecei baka bir alternatif proje retmenin mmkn olmad sonucuna varmtr.
20
BLM II PROJE N SELEN YERN KONUMU
SAKA I-II REGLATRLER VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI
BLM II: PROJE N SELEN YERN KONUMU II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanlarn Mevkii, Koordinatlar, Yeri Tantc Bilgiler. Saka I-II Reglatrleri ve HES Projesi, Artvin li Arhavi lesi snrlar iinde yer almaktadr.Proje Karadeniz Blgesinde Kapistre aynn Sevail dere ve rmak deresi kollar zerindedir. Saka Reglatr ve HES Projesi, Artvin li Arhavi lesinin 15 km kadar gneydousunda, Rize linin 70 km kuzeydousunda, Artvin ilinin ise 50 km kadar gneybatsnda, Artvin G39 b2 numaral 1/25000 lekli haritada yer almakta olup, toporafik harita zerinde genel yerleim plan Ek-3 sunulmutur Saka hidroelektrik santralinin tek amac enerji retimidir. Saka reglatr ile evrilen sular iletim tesisleri vastas ile santral binalarna ulatrlacak ve burada trbinlenerek enerji retimi yaplacaktr. Saka HESin toplam kurulu gc 4,43 MWm/4,34 MWe olup, yllk toplam 18.31 GWh elektriksel enerji retilecektir. Sz konusu proje alanna en yakn yerleim birimleri Saka-1 reglatre 150 m mesafede bulunan lupra Mahallesi, santral binasna yaklak 180 m mesafede bulunan Ulukent Ky, letim hatt gzergahna yaklak 75 m mesafede Gnay mahallesidir. Saka II regltrne en yakn yerleim merkezi olan Dere mahallesine 100 m mesafededir. Saka I reglatrne ulamak iin Arhavi-Derecik Ulukent ky yolu kullanlmakta, Saka II reglatrne ulamak iinse Arhavi-Derecik-rmak ky yolu kullanlmaktadr. Birinci formlasyona ait proje alannn evresindeki yerleim yerleri ve yerleim yerlerinin proje nitelerine olan uzaklklar Tablo II.1.1de proje nitelerine ait UTM 6 derece ve corafik koordinatlar ise Tablo II.1.2de verilmitir.
Tablo II.1.1 Birinci Formlasyonun Proje Alann evresindeki Yerleim Yerleri ve Yerleim Yerlerinin Proje nitelerine Olan Mesafeleri ve Ynleri Yerleim Yeri rmak Ky Srtoba Ky Ulukent Ky Derecik Ky Balkl Ky Yediboa Mahallesi lupra Mahallesi Sima Mahallesi Gltepe Mahallesi KayabaMahallesi Kozluca Mahallesi Yukarsinansi Mahallesi Kestanealan Ky Gnay Mahallesi Dere Mahallesi En Yakn Olduu nite Saka-2 Reglatr Ykleme Havuzu HES HES letim Hatt Dzergah letim Hatt Dzergah Saka-1 Reglatr letim Hatt Dzergah letim Hatt Dzergah letim Hatt Dzergah letim Hatt Dzergah letim Hatt Dzergah HES letim Hatt Dzergah Saka-2 Reglatr Yn Gneybat Gneybat Kuzeydou Bat Kuzey Kuzey Kuzey Kuzey Bat Kuzeybat Kuzeybat Bat Gney Gney Kuzy Mesafesi (m) 100 980 180 250 125 100 150 125 150 375 1250 750 1000 75 100
Kaynak: 1/25.000 lekli Toporafik Harita (Bkz. Ek-3)
21
Yaplmas planlanan ikinci formlasyona, ait proje alanna en yakn yerleim birimleri Saka-1 regltre 150 m mesafede bulunan lupra Mahallesi, santral binasna yaklak 180 m mesafede bulunan Ulukent Ky, letim hatt gzerghna yaklak 50 m mesafede Kayaba mahallesi, 350 m mesafede Sima mahallesi, 75 m mesafede Kozluca mahallesi, 75 m mesafede Gltepe mahallesi, 50 m mesafede Yukarsinsani mahallesidir. Saka II regltrne en yakn yerleim merkezi olan rmak kyne 150 m mesafededir. Saka I reglatrne ulamak iin Arhavi-Derecik Ulukent ky yolu kullanlmakta, Saka II reglatrne ulamak iinse Arhavi-Derecik-rmak ky yolu kullanlmaktadr. kinci formlasyona ait Saka I-II Reglatrleri ve HES Proje alannn evresindeki yerleim yerleri ve yerleim yerlerinin proje nitelerine olan uzaklklar Tablo II.1.2de proje nitelerine ait UTM 6 derece ve corafik koordinatlar ise Tablo II.1.3te verilmitir.
Tablo II.2.1 kinci Formlasyona Ait Proje Alan evresindeki Yerleim Yerleri ve Yerleim Yerlerinin Proje nitelerine Olan Mesafeleri, ve Ynleri Yerleim Yeri rmak Ky Srtoba Ky Ulukent Ky Derecik Ky Balkl Ky Yediboa Mahallesi lupra Mahallesi Sima Mahallesi Gltepe Mahallesi KayabaMahallesi Kozluca Mahallesi Yukarsinansi Mahallesi Kestanealan Ky Gnay Mahallesi En Yakn Olduu nite Saka-2 Reglatr letim Hatt Dzergah HES HES letim Hatt Dzergah letim Hatt Dzergah Saka-1 Reglatr letim Hatt Dzergah letim Hatt Dzergah letim Hatt Dzergah letim Hatt Dzergah letim Hatt Dzergah HES Reglatr Yn Gneybat Gneybat Kuzeydou Bat Kuzey Kuzey Kuzey Kuzey Bat Kuzeybat Kuzeybat Bat Gney Gney Mesafesi (m) 150 150 180 250 125 500 150 350 75 50 75 50 1000 50
Kaynak: 1/25.000 lekli Toporafik Harita (Bkz. Ek-3)
Saka I-II Regltrleri ve HES (1. Ve 2. Formlasyonlara ait) Proje Alanna Ait UTM 6 Derece ve Corafik Koordinatlar Tablo II.1,3 de verilmitir.
Tablo II.1.3 Proje Alanna ve Alternatif Proje Alanna Ait UTM 6 Derece ve Corafik Koordinatlar Koor. Sras: Saa, Yukar Datum: ED-50 Tr: UTM D.O.M.: 39 Zon: 37 lek Fak.: 6 derecelik 700053.206 4576772.218 701409.144 4576121.946 704193.184 4579329.189 703102.253 4575256.566 704206.521 4579323.896 703513.177 4579094.804 703410.009 4578829.301 703206.710 4578741.305 703077.751 4578940.054 702789.489 4579018.946 702416.346 4578838.266 702320.215 4578053.526 701970.025 4578006.442 701746.374 4578194.780 701833.676 4577852.437 702286.221 4577437.167 702037.363 4577128.146 702794.875 4576920.309 702379.425 4576561.477 703029.212 4575269.269 Koor. Sras: Enlem, Boylam Datum: WGS-84 Tr: Corafik D.O.M.: Zon: lek Fak.: 41.316035 41.389805 41.309846 41.405776 41.338010 41.440082 41.301633 41.425695 41.337959 41.440240 41.336072 41.431884 41.333709 41.430563 41.332968 41.428106 41.334789 41.426633 41.335572 41.423217 41.334040 41.418702 41.327001 41.417293 41.326665 41.413096 41.328416 41.410489 41.325314 41.411417 41.321463 41.416682 41.318744 41.413608 41.316684 41.422582 41.313559 41.417503 41.301766 41.424828
Proje Alan
SAKA HES Ykleme Havuzu SAKA-1 Reglatr SAKA-2 Reglatr
22
SAKA I-II REGLATRLER VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI 4575409.000 4575621.773 4575534.441 4575685.287 4575596.367 4576004.447 4576101.306 4576144.552 4576563.604 4576803.691 4576796.891 4575292.667 4579359.183 4579373.908 4579227.807 4579470.675 4579563.234 4579120.513 4578516.705 4576803.800 4575292.667 4575501.149 4575528.496 4576163.688 4576367.840 4576651.828 4576773.838 4576786.459 4575485.541 4575495.791 4575499.028 4575483.383 4575448.316 4575410.013 4575387.354 4575365.775 4575380.880 4575413.249 4575570.861 4575521.782 4575516.231 4575506.463 4575512.153 4575527.040 4575548.951 4576578.690 4576553.950 4576510.504 4576447.749 4576384.390 4576371.115 4576389.821 4576429.043 4576456.197 4576500.246 4576555.761 4576848.951 4576862.443 4576871.719 4576865.816 4576816.065 4576817.751 4579352.042 4579292.048 4579248.458 4579237.210 4579213.774 4579248.927 4579299.079 4579332.825 4579352.042 41.303150 41.305092 41.304354 41.305737 41.305032 41.308671 41.309659 41.310057 41.313955 41.316223 41.316261 41.302359 41.338284 41.338573 41.337324 41.339638 41.340617 41.336759 41.331455 41.316321 41.302359 41.304283 41.304600 41.310469 41.312311 41.314877 41.316009 41.316165 41.304139 41.304232 41.304260 41.304116 41.303797 41.303449 41.303242 41.303046 41.303188 41.303483 41.304982 41.304492 41.304439 41.304355 41.304422 41.304573 41.304783 41.314227 41.313997 41.313602 41.313034 41.312461 41.312342 41.312514 41.312873 41.313120 41.313520 41.314024 41.316768 41.316885 41.316954 41.316890 41.316452 41.316481 41.338352 41.337817 41.337458 41.337370 41.337169 41.337487 41.337914 41.338203 41.338363 41.418867 41.417650 41.415308 41.414165 41.409587 41.411333 41.405812 41.405421 41.399505 41.394418 41.389628 41.406618 41.439893 41.432513 41.429331 41.423351 41.416424 41.410242 41.403833 41.389761 41.406618 41.404428 41.400997 41.393920 41.393767 41.393358 41.391766 41.389736 41.404566 41.404531 41.404615 41.404745 41.404869 41.405017 41.405190 41.405234 41.404982 41.404799 41.401009 41.403274 41.403429 41.403250 41.402498 41.401710 41.401089 41.392931 41.393282 41.393448 41.393622 41.393731 41.393669 41.393502 41.393234 41.393106 41.392962 41.392757 41.387810 41.388046 41.388733 41.389265 41.388775 41.388081 41.433648 41.433404 41.431805 41.431147 41.430685 41.430636 41.431800 41.432505 41.433127
Cebri Boru (Alternatif) SAKA-2 Reglatr
Alternatif antiye ve Depolama Sahas - 1
702525.861 702417.887 702224.168 702124.133 701743.047 701878.015 701412.773 701378.799 700871.525 700438.730 700037.711 701502.742 704176.448 703557.984 703295.657 702788.061 702205.359 701699.980 701179.982 700048.656 701502.742 701313.425 701025.230 700414.731 700396.248 700354.176 700217.441 700047.048 701325.414 701322.177 701329.191 701340.520 701351.849 701365.336 701380.442 701384.758 701363.178 701346.994 701025.072 701216.133 701229.279 701214.585 701151.429 701084.961 701032.376 700320.366 700350.536 700365.622 700381.914 700392.776 700387.948 700373.466 700349.933 700338.468 700325.193 700306.487 699883.925 699903.319 699960.660 700005.352 699965.719 699907.535 703653.662 703634.914 703502.270 703447.432 703409.467 703404.311 703500.395 703558.515 703610.072
23
24
BLM III PROJE YER VE ETK ALANININ MEVCUT EVRESEL ZELLKLER
BLM III: ZELLKLER
PROJE
YER
VE
ETK
ALANININ
MEVCUT
EVRESEL
III.1. nerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan evrenin; Nfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik zellikler, Doal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava (Atmosferik Koullar) klimsel Faktrler, Mlkiyet Durumu, Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj zellikleri, Arazi Kullanm Durumu, Hassasiyet Derecesi (EK-V Deki Duyarl Yreler Listesi de Dikkate Alnarak) ve Yukardaki Faktrlerin Birbiri Arasndaki likileri de erecek ekilde Aklanmas. III.1.1. Nfus Tesis edilmesi planlanan Saka I-II Regltrleri ve HES Projesi inaat ve iletme aamalarnda olas sosyo-ekonomik etkilerin en belirgin olmas tahmin edilen blge, proje alan yakn evresindeki yerleim alandr. Blm II.1de ayrntl olarak verilen bu blgeler birinci ncelikli olarak sosyo-ekonomik ynden etkilenecek yerleim yerleridir. Bahsi geen bu blgede sosyo-ekonomik etkilerin deerlendirilmesi ve mevcut sosyo-ekonomik yapnn belirlenmesi amacyla Adrese Dayal nfus kayt sistemden elde edilen nfus verileri deerlendirilmitir. 2009 yl Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi istatistiklerine gre proje alannn ierisinde bulunduu Artvin ili ve ileleri nfus istatistikleri Tablo III.1.1.de verilmitir.
Tablo III.1.1. 2009 Yl Adrese Dayal nfus kayt sistemine gre Artvin Merkez ve ilelerin nfuslar
Artvin Ardanu Arhavi Merkez Borka Hopa avat Yusufeli Murgul Toplam l/ile merkezleri Toplam Erkek Kadn 6.2 3.054 3.146 15.61 7.673 7.937 24.354 12.272 12.082 10.435 5.298 5.137 17.433 8.708 8.725 6.54 3.235 3.305 5.863 3.021 2.842 3.525 1.793 1.732 89.96 45.054 44.906 Belde/kyler Toplam Erkek 5.413 2.827 3.709 1.83 8.273 4.174 13.391 6.792 14.583 7.258 11.326 5.576 15.65 7.536 2.454 1.274 74.799 37.267 Kadn 2.586 1.879 4.099 6.599 7.325 5.75 8.114 1.18 37.532 Toplam 11.613 19.319 32.627 23.826 32.016 17.866 21.513 5.979 164.759 Toplam Erkek 5.881 9.503 16.446 12.09 15.966 8.811 10.557 3.067 82.321 Kadn 5.732 9.816 16.181 11.736 16.05 9.055 10.956 2.912 82.438
Kaynak: http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul
24
Tablo III.1.2. 2009 Yl Adrese Dayal nfus kayt sistemine gre Arhavi lesi ve Ky Nfuslar
l le Bucak Merkez Belde/Ky Aaahinler Balkl Derecik Derest Gneli Gngren Grgencik Kavak Kemerkpr Kestanealan Kirelik Konakl Srtoba enky Tepeyurt Ula Ulukent rmak ler Yolgeen Yukarahinler Bucak toplam Arl Baky Boyuncuk Dikyama Dlgerli Kkky Soucak Yldzl Ortacalar Bucak toplam le toplam Toplam 57 69 64 164 94 175 27 543 135 96 121 263 90 34 107 113 120 76 88 339 171 2.946 126 91 23 93 235 70 63 23 39 763 19.319
Artvin
Arhavi
Ortacalar
Kaynak: http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul
Sz konusu il ve ilelerle ilgili daha geni nfus istatistikleri, ED Raporunda sunulacaktr. III.1.2. Flora ve Fauna Flora ve fauna almalar devam etmekte olup, verilecek olan zel formata gre ED Raporunda bu balk altndaki bilgiler detaylandrlacaktr. Flora listesinde bitki trlerinin Latince ve Trke adlar, endemizm durumlar, tehlike kategorileri, fitocorafik blgeleri, nispi bolluk dereceleri, habitatlar belirtilecektir. ED Raporunun flora ksm oluturulurken araziden toplanan bitki trlerinin tehisinde Davisin Flora of Turkey and East Aegean Islands adl eserinden yararlanlacak, hazrlanacak flora listesinin tam ve eksiksiz olmas amacyla ayn eserden literatr almas yaplacak, bu blgede yaplm aratrma, yayn, makale ve tez almalar varsa aratrlarak yaplan arazi almas desteklenecektir. Faaliyet alan ve evresinde bulunabilecek endemik bitki trlerinin belirlenmesinde Ekim, T. ve arkadalar (2000) tarafndan hazrlanan Trkiye Bitkileri Krmz Kitab adl yayndan yararlanlacaktr. Faaliyet alan ve evresinde endemik bitki trlerinin bulunmas halinde bunlarn adlar ve kategorileri kapsamlatrma sonras verilecek zgn formata gre hazrlanacak ED Raporunda yer alacaktr.
25
Fauna trlerinden amfibi, srngen, ku ve memeli trlerinin Latince ve Trke adlar, Bern Szlemesi Ek-2 ve Ek-3 listelerinin hangisinde yer ald, habitatlar, IUCN kategorileri, T.C. evre ve Orman Bakanl Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrlnn 26 Mays 2010 tarih ve 27592 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren 2010-2011 Av Dnemi Merkez Av Komisyonu Kararlar Ek-I (evre ve Orman Bakanlnca Koruma Altna Alnan Yaban Hayvanlar), Ek-II (Merkez Av Komisyonunca Koruma Altna Alnan Av Hayvanlar), Ek-III (Merkez Av Komisyonunca Avna Belli Edilen Srelerde zin Verilen Av Hayvanlar) listeleri ilgili tablolara ilenecektir. III.1.3 Jeolojik ve Hidrojeolojik zellikler ile Doal Afet Durumu Planlanan projenin, jeolojik ve hidrojeolojik zellikleri ile doal afet durumu genel olarak aada verilmitir. Genel Jeoloji Proje alan ve evresini de kapsayan blge, Pontid Tektonik Birlii iinde yer alr. Pontidler litostratigrafik zellikleri bakmndan birbirinden fakl iki zona ayrlr. Kuzeyde, Magmatik aktivitenin en youn ekilde etkiledii blge kuzey zon, gneyde magmatizma etki alan dnda kalan tortul havza kellerinin yzeylendii blge ise, gney zon olarak tanmlanr. Dou Pontidlerin kuzey zonu iinde Mesozoyik ve Senozoyik yal kaya birimleri yzeylenir. Liyastan balayan ve Eosen sonuna kadar peryotlar halinde geliimini srdren aktif bir magmatizmann etkisi altnda olan blgede, bu magmatizmann rn olan volkanik, volkano-tortul ve intrzif kayalar yaygndr. Volkanik faaliyetlerin duraklad dnemde ise tortul istifler birikmitir. En altta Liyas yal volkano-tortul istif olan Hamurkesen Formasyonu yer alr. Birim; bazalt, andezit, lav ve proklastlardan oluur. Birim iinde yer yer killi kireta, eyl ve kumta ara tabakalar bulunur. Bunun zerine neritik karbonatlardan oluan, st Jura-Alt Kretase yal Bedirga Formasyonu gelir. Birim; killi kireta, rtl kireta ve kumlu kiretandan oluur. Neritik kiretalar zerine uyumlu olarak st Kretase yal bazik karakterli volkano-tortul istif olan atak Formasyonu gelir. Birim; bazalt, andezit lav ve piroklastlar ile kumta, siltta, marn, eyl ve killi kireta ardalanmasndan oluur. atak Formasyonu zerine uyumlu olarak Turoniyen-Santoniyen(st Kretase) yal, asidik karakterli lav piroklastlardan oluan Kzlkaya Formasyonu gelir. Birim; riyodasitik ve dasitik lav ve piroklastlardan oluur. Asidik volkanitlerin zerine, ikinci evreli bazik karakterli volkanit, volkanoklastik ve kel kayalardan oluan, Santoniyen-Kampaniyen yal volkano-tortul bir istif olan alayan Formasyonu gelir. Birim; bazalt, andezit, lav ve piroklastlarndan oluur. Birim iinde kumta, marn ve killi kireta ara seviyeleri bulunur. Bunu zerine uyumlu olarak ikincil evreli asidik lav ve piroklastlarndan oluan, Kampaniyen-Maestrihtiyen yal ayrba Formasyonu gelir. Birim; riyolit, riyodasit ve bunlarn piroklastlarndan oluur. Volkanik ve volkano-tortul istiflerin zerine uyumlu olarak Maestrihtiyen-Paleosen yal, trbiditik fasiyes kellerinden olan Bakrky Formasyonu gelir. Birim; killi, kumlu kireta, marn, eyl ve kumta ardalanmasndan oluur. Blgede, st Kretase yal birimlerin daha sonraki yenilenmesi ile de Eosen yal birimlerin iine sokulan ve granitten gabroya kadar geni bir yelpaze iinde deiim gsteren Kakar Granitoyitleri intrzif kompleks zelliindedir. st Kretase yal birimleri kesen ve Eosen yal birimler tarafndan transgresif olarak rtlen granitoyidler Kakar Granitoyidi-I, Eosen yal birimler iine intrzyon yapm granitoyidler ise Kakar Granitoyidi-II olarak ayrt edilmitir. Granitoyidler mineral kompozisyonlar ve dokularna gre granit, granodiyorit, mikrogranit, kuvarsporfir, kuvarsl diyorit ve diyoritler eklinde ayrtlanabilir. Krntl kellerle balayan ve istifin en st blmnde, Alt-Orta Eosen yal, volkano-tortul istif olan Kabaky Formasyonu yer alr. st Kretase yal birimler zerine asal uyumsuzlukla gelen birim; kumta, kumlu kireta ve marn ara tabakalar ieren andezit, bazalt lav ve piroklastlarndan oluur. Blgede Kuvaterner yal gen keller taraa, yama molozu ve alvyon ile temsil edilirler.
26
Proje Alan Jeolojisi Proje alannda Mesozoyik ve Senozoyik yal kayalar yzeylemektedir. Sanat yap yerlerinden Saka-I reglatr yerinde Orta Eosen yal Kabaky formasyonuna ait bazaltandezitler yzeylerken, Saka-II reglatr yerinde st Kretase yal alayan formasyonu (andezit-bazalt lav ve piroklastlar) temel kayay oluturmaktadr. letim borusu-I boyunca ise Kabaky formasyonu ait bazalt-andezitler ile st Kretase-Paleosen yal Bakrky formasyonu (tf, marn, volkanik kumta, aglomera kar) yzeylemektedir. letim borusu-II gzergahnda ise yine st Kretase yal alayan formasyonu (andezit-bazalt lav ve piroklastlar) yzeylemektedir. Saka I-II Reglatrleri ve HES evresine ait genelletirilmi stratigrafik stun kesit ekil III.1.3.2.de, genel jeoloji haritas ise ekil III.1.3.1.de verilmitir.
Proje Alan
ekil III.1.3.1. Proje alan ve evresi genel jeoloji haritas Kaynak: MTA, 2002
27
ekil III.1.3.2. Proje alan ve evresine ait genelletirilmi stratigrafik kesit Kaynak: Gven, ., MTA
28
Tektonik Blge Dou Pontid tektonik birlii ierisinde yer alr. Sahadaki kaya birimleri Alp Orojenezinin etkisi altnda kalmtr. Bu orojenik faaliyetlere bal olarak st Kimmerik, Anadolu, Prenik ve Atik fazlar etkili olmutur. Ad geen da hareketleri sonucunda yrede uyumsuzluklar, kvrml ve krkl yaplar, blok faylanmalar ve bindirmeler olumutur. Blgede genellikle krk tektonii hakim olup, yaklak KD-GB dorultulu byk lekli faylar gelimitir. Bu tektonik nite batda Kzlrmak vadisinden, douda Grcistan snrna kadar, kuzeyde Karadeniz kysndan, gneyde Kuzey Anadolu Fayna kadar bir kuak oluturur. Geni anlamda Alpin Da oluumuna bal olarak Jura-Pliyosen zaman aralnda gelimi ada yay dizisinin bir parasdr. Paleozoyik ile Jura, Jura ile st Kretase , Paleosen ile Eosen, Eosen ile Miyosen, Miyosen ile Pliyosen arasnda uyumsuzluk vardr. Blgede etkili olan Alp Orojenezi nedeniyle, kvrm ve krk tektonii iyi gelimitir . Sahada kvrml yaplar Paleosen yal flilerde ve Eosen yal volkano- tortul kayalarda belirgin olarak izlenmektedir . Blgede st Kretase yal istiflenmeleri kesen granitik karman yerleimi, st Kretase sonras kabuk hareketlerine balanabilir. Yine ayn kuvvetlerin etkisiyle formasyonlar knlm ve faylanmlardr. Blgede baz yrelerde izlenen bindirmeler blgenin bir skma etkisi altnda kaldn gstermektedir. Proje alan ve evresine ait diri fay haritas ekil III.1.3.3.de verilmitir. Katmanlanma Tabakalar KD ve KB dorultulu olup, temel olarak KD dorultusu egemendir. Eim ynleri KB ve GD ynnde gelimitir. Ortalama eim derecesi 10-30 arasnda deimektedir. Volkanik kkenli kayalarn ounlukta oluu nedeniyle katmanl yaplar fazla gelimemitir. Faylar Faylar egemen tektonie uygun olrak KD-GB ve KB-GD dorultularnda olumutur. Blgedeki faylarn byk bir ksm dorultu atml normal faylardr.
29
Proje Alan
ekil III.1.3.3. Proje Alan ve evresi Diri Fay Haritas Kaynak: MTA,1992
Doal Afet Durumu Depremsellik Proje alan, Bayndrlk ve skan Bakanl nn Trkiye Deprem Blgeleri Haritas na gre 4. Derece deprem blgesi ierisinde yer almaktadr. Artvin iline ait depremsellik haritas ekil III.1.3.4.de verilmitir. Karadeniz Blgesinde depremlerin byk ksm Kuzey Anadolu Fay Zonuna bal olarak meydana gelmekle birlikte, bu zonun dnda da depremler olumaktadr. Kuzey Anadolu Fay zonu proje alannn yaklak 220 km gneybatsnda yer alrken, Erzurum fay zonu ise yaklak 122 km gneyinde bulunmaktadr. Artvin ilinde 1881-1986 yllar arasnda Deprem Aratrma Dairesi kaytlarna gre 110 adet deprem meydana gelmitir. Magnitd 5.0' ten byk deprem says 55 adet olarak gereklemitir.
30
Proje Alan
ekil III.1.3.4. Artvin li Depremsellik Haritas Kaynak: deprem.gov.tr
Proje kapsamndaki tm inaat almalar; T.C. Bayndrlk skan Bakanlnn 06.03.2007 tarih ve 26454 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda Ynetmelik ve bu Ynetmelikte deiiklik yaplmasna dair 03.05.2007 tarih ve 26511 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ynetmelik hkmlerine uygun olarak yaplacaktr. Hidrolojik ve Hidrojeolojik zellikler Saka I-II reglatrleri HES Trkiye genelinde ayrlm olan havzalardan Dou Karadeniz Havzas iinde yer almaktadr. Saka-I reglatr su kaynan Sevail deresi olutururken, Saka-II reglatr su kaynan rmak deresi oluturmaktadr. Sevail ve rmak dereleri Saka HES civarnda birleerek yaklak 6 km batda Kabisre deresine dklmektedir. Proje alannda ve blgede yzeyleyen kayalar Dou Karadeniz Blgesinin dier yrelerinde olduu gibi genelde volkanik kkenli olup sedimanter kkenli kayalar ise, genellikle ara katk eklinde gelimitir. Bu nedenle akifer zellii gstermezler. Blgedeki birimler ilksel olarak geirimsiz kayalardr. Ancak, bu birimlerde tektonik hareketler sonucu gelien eklem sistemleri ile volkanik kayalardaki souma atlaklar ikincil geirimli zelliktedir ve havzaya den ya miktarnn byk bir blm bu eklem krk hatlar boyunca aka gemektedir. Krk ve atlak sistemlerinde bulundurduklar az miktardaki suyu da st kotlarda kk kaynaklar eklinde boaltmakta olup yer yer vadi diplerinde ak gsteren akarsular beslemektedir. Blgede yeraltsuyu yalnzca akarsularn mansap blmlerinde oluan akifer zelliindeki alvyonlarda bulunmaktadr. Ancak proje alannda dere yataklarnn eiminin yksek olmas nedeniyle alvyonun yaylm olduka dar ve derinlii de azdr. Dolaysyla nemli kalnla sahip olmayan bu tr akiferler yeraltsuyu potansiyeli bakmndan verimsizdir. Proje alannn bulunduu Artvin ilinde emniyetli yeraltsuyu rezervi 25 hm3/yldr. Proje alan evresinde yer alan mevcut su kullanm durumu, planlanan ve mevcut sulama tesisleri ekil III.1.3.5.de verilmitir. verilmitir.
31
Proje Alan
ekil III.1.3.5. Proje alan ve evresi mevcut su kullanm durumu, planlanan ve mevcut sulama tesisleri Kaynak: DS, 2006
III.1.4. Meteorolojik Durum ve klimsel zellikleri Saka Reglatr ve HES Projesi, Artvin li Arhavi lesi snrlar iinde yer almaktadr. Proje Karadeniz Blgesinde Kapistre aynn Sevail dere ve rmak deresi kollar zerindedir. Saka Reglatr ve HES Projesi, Artvin li Arhavi lesinin 15 km kadar gneydousunda, Rize linin 70 km kuzeydousunda, Artvin ilinin ise 50 km kadar gneybatsnda yer almaktadr. Dou Karadeniz sra dalarnn denize bakan yamalarnda ya deerleri ykseklikle artmakta, buna karlk scaklk deerleri azalmaktadr. Dou Karadeniz dalarnn gney yamalar ve i kesimlerinde iklim karakteristikleri deimekte, yalar azalmakta, karasallk etkisi artmakta ve Dou Anadolu iklimi ile Dou Karadeniz iklimi arasnda bir gei blgesi iklimi ortaya kmaktadr.
32
Arhavide yln en scak ay olan Temmuz ortalamas 22,1 C, en souk ay olan Ocak- ortalamas ise 8,5 Ctir. En yal ay Ekimdir ve ya ortalamas 266,7 mmdir. En az ya den ay Maystr ve ya ortalamas 84,8 mm kadardr. Yllk scaklk amplitt 13,6 C'dir. Yllk ya amplitt ise 181,9 mm kadardr. Ya aa yukar her mevsime dzenli bir ekilde yaylmtr. Bu dzenli yayl scaklk iinde geerlidir. Ancak baz yllar grlen ani scaklk d don olaylarna neden olmakta, bundan da yredeki kltr bitkileri olduka zarar grmektedir. Detayl meteorolojik bilgi ED Raporunda verilecektir. III.1.5 Arazi Kullanm Durumu ve Toprak zellikleri Proje alan ierisinde arlkl olarak tarm saylan araziler bulunmaktadr. 1/25.000 lekli arazi varl haritalarna gre proje alan ierisinde byk toprak gruplar olarak; sadece krmz sar podzolik topraklar (P) bulunmakta olup, arazi kullanm kabiliyet snflarna gre ise VII, VI ve IV. snf araziler yer almaktadr. Proje alan ierisinde imdiki arazi kullanm bakmndan ay, fndk, ormanlk ve nadassz tarm arazisi saylan araziler bulunmaktadr. Planlanan proje kapsamnda kamulatrmas yaplacak toplam alan ve bu alanlarn mlkiyet durumuna ilikin detayl bilgiler ED Raporu ierisinde sunulacaktr. III.1.6 Mlkiyet Durumu Proje alan ierisinde arlkl olarak orman saylan araziler ile ahs arazileri (fndk, ay, bahe v.b.) bulunmaktadr. Orman alanlar iin kamulatrma sz konusu olmadndan; proje kapsamnda yer alan Orman saylan alanlarn kullanm iin, 6831 Sayl Orman Kanunun, 5192 sayl kanunla deiik, 17/3 maddesi gerei Artvin Orman Blge Mdrlnden ''Orman zni'' alnacaktr. Proje alan ierisinde kalan tarm alanlar iin 25.03.2005 tarih ve 25766 sayl Tarm Arazilerinin Korunmas ve Kullanlmasna Dair Ynetmelik hkmleri dorultusunda inaat almalarna balamadan nce tarm alanlarnn tarm d amala kullanlmas iin gerekli izinler alnacaktr Planlanan proje kapsamnda kamulatrmas yaplacak toplam alan ve bu alanlarn mlkiyet durumuna ilikin detayl bilgiler ED Raporu ierisinde sunulacaktr. III.1.7 Mimari ve Arkeolojik Miras Proje alan ve yakn evresinde herhangi bir mimari ve arkeolojik miras zelliini tayan kltr varlklar bulunmamaktadr. III.1.8 Proje Alannn Hassasiyet Derecesi Proje alan ve yakn evresinde 2872 sayl evre Kanunu zel evre Koruma Blgeleri balnda tanmlanm alan ve 2873 sayl Milli Parklar Kanununa giren Milli Parklar, Tabiat Koruma Alanlar, Tabiat Antlar, Tabiat Parklar maddesi altnda yer alan zellikte herhangi bir alan bulunmamaktadr.. Proje alannn yaklak 25 km gneyinde Artvin Hatila Vadisi, 50 km gneybatsnda Artvin Yusufeli oruh Vadisi Yaban Hayat Gelitirme Sahas ve yaklak 7 km kuzeyinde ise amburnu Tabiat Koruma Alan bulunmaktadr. III.1.9. Peyzaj zellikleri Tesis kurulduktan sonra proje alan ierisinde ve etrafnda yaplacak olan peyzaj almalar ED Raporunda ayrntl olarak verilecektir.
33
BLM IV PROJENN NEML EVRESEL ETKLER VE ALINACAK NLEMLER
BLM NLEMLER
IV:
PROJENN
NEML
EVRESEL
ETKLER
VE
ALINACAK
IV.1. nerilen Projenin Aada Belirtilen Hususlardan Kaynaklanmas Olas Etkilerinin Tantm. (Bu Tantm Ksa, Orta, Uzun Vadeli, Srekli, Geici ve Olumlu Olumsuz Etkileri ermelidir.) Projeden etkilenecek alann belirlenmesi iin, projeden kaynaklanan evresel, ekonomik ve sosyal boyutlardaki etkilerin bir arada deerlendirilmesi gerekmektedir. Bu etkilerin bazlar dorudan, bazlar ise dolayl etkilerdir. zellikle evresel kirlilik yaratacak unsurlar olan hava ve su kirliliklerinin ilgili ynetmeliklerde belirlenen snr deerlerinin altnda kalmas taahht edildiinden; proje etki alan, dier unsurlar (proje alan floras, faunas, jeoloji, grlt, istihdam, tarm ve orman alanlar vb.) gz nne alnarak seilmitir. Projeden ekonomik ve sosyal ynden bata Artvin ili Arhavi lesi, olmak zere tm Trkiyenin; evresel etkileim ynnden ise nitelerin yer ald vadinin ksa sreli etkilenecei ngrlmektedir. a) Proje in Kullanlacak Alan Saka I-II Regltrleri ve HES Projesi, Artvin li Arhavi lesi snrlar iinde yer almaktadr. Proje Karadeniz Blgesinde Kapistre aynn Sevail dere ve rmak deresi kollar zerindedir. Saka Reglatr ve HES Projesi, Artvin li Arhavi lesinin 15 km kadar gneydousunda, Rize linin 70 km kuzeydousunda, Artvin ilinin ise 50 km kadar gneybatsnda, Artvin G39 b2 numaral 1/25000 lekli haritada yer almakta olup, 6 derecelik koordinatlar; Saka 1 Reglatr 4 575 230 K, 703 100 D, Saka 2 Reglatr 4.579.300 K, 704.190 D, santral ise 4.576.800 K, 699.950 D koordinatlarnda yer almaktadr. Planlanan Saka I-II Regltrleri ve HES Projesi kapsamnda; Artvin ili, Arhavi ilesi snrlar ierisinde Kapistre aynn Sevail dere ve rmak deresi kollar zerinde Saka Regltrleri ile toplanan sularn santral binalarna alnmasyla elektrik retilmesi planlanmaktadr. Planlanan niteleri ve evresini gsterir 1/25.000 lekli toporafik harita Ek-3te sunulmutur. Proje alanna ait 1/25000 lekli Arazi Varl ve Orman Mesere haritas Ek-4 ve Ek-5te verilmitir. Proje alanna ait proje alan jeolojisinin gsterildii ayrntl harita almalar halen devam etmekte olup, ED Raporunda verilecektir. Sz konusu proje ile ilgili niteler iin kullanlacak alanlara ilikin detayl bilgiler ED Raporu ierisinde verilecektir. b) Doal Kaynaklarn Kullanm Saka hidroelektrik santralinin tek amac enerji retimidir. Saka reglatr ile evrilen sular iletim tesisleri vastas ile santral binalarna ulatrlacak ve burada trbinlenerek enerji retimi yaplacaktr. Saka hidroelektrik santrali toplam kurulu gc 4,43 MWm/4,34 MWe olup, yllk toplam 18.31 GWh elektriksel enerji retilecektir. Sevail dere ve rmak deresi sular, bir evirme yaps ile alnacandan baraj gl eklinde bir gl oluumu sz konusu olmayacaktr. Regltrlerin bulunduu alanda biyolojik evre zerine olabilecek etkilerin banda akmn azalmas sonucu zellikle canl hayat zerine olabilecek etkiler gelmektedir.
34
Sz konusu proje ile ilgili olarak 22.04.2011 tarihinde arazi etd yaplmtr. Proje alan ve yakn evresinde kozluca mahallesine 75 m, Gltepe mahallesine 100 metre uzaklkta, alternatif iletim hattnn 375 kotunda, 4.579.061K, 701579D koordinatnda balk iftlii bulunmaktadr. (Bkz Ek-3, Ek-6) Faaliyetin iletme aamasnda, reglatrn menba ve mansabnda yaayan sucul canllarn yaama ortamlarn kaybetmemesi iin bir miktar su, hayat suyu olarak yataa braklacaktr. Belirlenecek hayat suyu miktarna mansaptaki dier teesss etmi su haklar ayrca ilave edilecek ve kesin proje almalar belirlenen toplam bu miktar dikkate alnarak yaplacaktr. Sz konusu proje ile ilgili olarak havzadaki su kullanmlar (Tarmsal, ime) deerlendirilecek, su kullanm haklar planlama raporu hazrlanarak ED raporunda sunulacaktr. Saka I-II Regltrleri ve HES projesi arazi hazrlk ve inaat almalarnda toplam 80 kii ve iletme aamasnda ise yaklak 10 kiinin ime ve kullanma suyu ihtiyac sz konusu olacaktr. Enerji Tr Projenin inaat almalarnda, i makineleri ve kullanlacak aralar iin mazot, benzin, makine ya vb. akaryakt ve madeni yaa ihtiya olup, tm bunlar en yakn akaryakt istasyonundan karlanacaktr. Ayrca, antiye ve inaat almalarnda kullanlacak elektrik, ilgili kurumdan (TEDA) gerekli izinler alndktan sonra balant oluturularak karlanacaktr. Kamulatrma 4628 Sayl Elektrik Piyasas Kanununun 5496 sayl kanunla deiik 15. madde c ve d fkralar gerei kamulatrma ilemleri yaplacaktr. Ayrca proje alan ierisinde kalan tarm alanlar iin 25.03.2005 tarih ve 25766 sayl Tarm Arazilerinin Korunmas ve Kullanlmasna Dair Ynetmelik hkmleri dorultusunda inaat almalarna balamadan nce tarm alanlarnn tarm d amala kullanlmas iin gerekli izinler alnacaktr Orman alanlar iin kamulatrma sz konusu olmadndan; proje kapsamnda yer alan Orman saylan alanlarn kullanm iin, 6831 Sayl Orman Kanunun, 5192 sayl kanunla deiik, 17/3 maddesi gerei Artvin Orman Blge Mdrlnden ''Orman zni'' alnacaktr. c) Kirleticilerin Miktar, (Atmosferik artlar le Kirleticilerin Etkileimi) evreye Rahatszlk Verebilecek Olas Sorunlarn Aklanmas ve Atklarn Minimizasyonu c.1.) Mevcut Durumun Tespitine Ynelik almalar Flora-fauna ile ilgili detayl almalar devam etmekte olup, detaylar ED Raporunda verilecektir. Ayrca reglatr membasndan ve santral mansabndan olmak zere iki noktadan numune alnarak SKKY- Tablo -1 (Radyoaktivite hari) analizi nar evre Laboratuar tarafndan yaplmaktadr.
35
c.2.) Projenin evresel Etkilerine Kar Alnacak nlemler, c.2.1. Atksu Projenin arazi hazrlk, inaat ve iletme aamasnda alacak personellerden kaynakl su kullanm olacaktr. Personelin ime suyu ve kullanma suyu ihtiyac mevcut ky ime ve kullanma suyu ebekesinden veya yzey sularndan temin edilecektir. Ayrca, proje alannda meydana gelebilecek tozumay nlemek amacyla sulama iin gerekecek su ise yzey sularndan, gerekli izinler alndktan sonra temin edilecektir Projenin arazi hazrlk almalar esnasnda alacak olan personelden (toplam 80 kii) kaynakl atk su miktar 12 m3/gn olacaktr. Arazi hazrlk almalar esnasnda alacak olan personelin idari ve sosyal gereksinimleri, ana antiye binasnda karlanacak olup, inaat aamasnda oluacak evsel nitelikli atksu faaliyet alan ve yakn evresinde herhangi bir atksu (kanalizasyon) sistemi olmadndan, proje alannda ana antiye alannda yaplacak paket atksu artma tesisinde ve destek antiyede ise yaplacak szdrmasz fosseptikte toplanacaktr. Fosseptikte toplanan atksular, paket atksu artma tesisine vidanjr ile getirilerek artlacak ve artldktan sonra en yakn alc ortama dearj edilecektir. letme aamasnda ise oluacak evsel nitelikli atksular, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait Ynetmelik uyarnca, szdrmasz olarak yaplacak fosseptik ukurunda biriktirilecek, dolduunda Arhavi Belediyesinden temin edilecek vidanjrle, creti karlnda aldrlarak atksuyun bertaraf edilmesi salanacaktr. Projenin inaat ve iletme aamasnda aa kacak atksu orta kirlilikte evsel atksu zellii ile karakterize edilebilir. Uzun aratrmalar sonucu ortaya kan literatr bilgilerine gre oluacak evsel nitelikli atksuyun karakteristii ile ilgili birim kirlilik ykleri Tablo IV.1.2.de verilmitir. alma blgesinde kullanlacak ky yollarnda (asfalt yollar haricinde) tozumay nlemek iin yzey sular kullanlarak arazz ile nemlendirme ilemi yaplacak olup, bu ilemde su toprak bnyesinde kalaca iin atksu oluturmayacaktr. Projenin gerek inaat ve gerekse isletme aamasnda su kullanm ve atksu konularyla ve yaplacak paket atksu artma niteleri ile ilgili detayl bilgiler, ED Raporunda detayl olarak verilecektir. Projenin tm aamalarnda, 31 Aralk 2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii ve 1380 sayl Su rnleri Kanunu ve Ynetmeliinin hkmleri yerine getirilecektir.
36
Tablo IV.1.1. Su Kullanlacak Yerler, Miktarlar, Temin Yerleri, Atksu Miktarlar ve Atksuyun Bertaraf ekli
ARAZ HAZIRLIK VE NAAT AAMASI Su Kullanm Su Miktar Su Temin Yeri Atksu Miktar Atksuyun Bertaraf ekli Atksular, antiye alan ierisinde kurulacak olan paket atksu artma tesisinde artlacak olup, Artlan su, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii ve 13.02.2008 tarih ve 26786 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelikte verilen dearj kriterlerini saladkt)an sonra en yakn alc ortama (Sevail ve rmak deresi) dearj edilecektir. Nemlendirme ileminde su, toprak bnyesinde kalaca iin atksu olumayacaktr.
Projenin arazi hazrlk ve inaat almalarnda 80 kii in ime ve kullanma suyu
80 kii x 150 lt/kiign=12 m3/gn
Mevcut ky ime ve kullanma suyu ebekesinden temin edilecektir.
12 m3/gn
alma Blgesinde ve kullanlacak ky yollarnda tozumay nlemek iin arazz ile nemlendirme ilemi LETME AAMASI Su Kullanm
Yaklak 9,00 m3/gn
Yzeysuyundan pompaj ile (Sevail ve rmak deresi)
Su Miktar
Su Temin Yeri
Atksu Miktar
Atksuyun Bertaraf ekli Daimi personelin kalaca reglatr ve santral binalarnda atksular, yaplacak szdrmasz fosseptie verilecektir. Fosseptik dolduunda Arhavi Belediyesi tarafndan vidanjr ile creti karlnda atksular aldrlarak, bertaraf edilmesi salanacaktr.
letme Aamasnda alacak 10 Kii in me ve Kullanma Suyu
10 kii x 150 lt/kiign=1,50 m3/gn
Ky ime ve kullanma suyu ebekesinden temin edilecektir.
1,50 m3/gn
Not 1: Bir kiinin ihtiya duyaca su miktar 150 lt/kii-gn alnmtr. Not 2: Kullanlacak suyun % 100nn atk su olarak geri dnecei kabul edilmitir. Tablo IV.1.2. naat ve letme Aamasnda Oluacak Evsel Nitelikli Atksuyun Toplam Kirlilik Yk, PARAMETRE Birim yk (mg/l) Toplam yk (kg/h)
(5 )
BOI5 220 0.1100 KOI 500 0.2500 AKM 220 0.1100 Ya-gres 100 0.0500 Toplam P 8 0.0040 Toplam N 40 0.0200 Toplam Cl 50 0.0250 Toplam slfr 30 0.0150 Toplam organik karbon 160 0.0480 pH 6-9 Kaynak: Metcalf and Eddy. (2004). Wastewater Engineering; Treatment, Disposal and Reuse, Mc Graw Hill Book Company, New York, ABD.
Kaynak: Su Temini ve Atksu Uzaklatrlmas Uygulamalar T - 1998, Prof. Dr.Diner TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROLU)
37
c.2.2. Kat Atk, Atk Ya, Tbbi Atk, Ambalaj At Evsel Nitelikli Kat Atk ve Ambalaj Atklar: Projenin arazi hazrlama ve inaat aamasnda alacak personelden kaynakl evsel nitelikli kat atklar ile inaat atklar oluacaktr. Arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak evsel kat atklar; tesis ierisinde (antiye alannda) niteliklerine gre (organik, cam, plastik, kat, vb.) ayr ayr konteynrlarda toplanarak grn, toz, koku ve benzer faktrler ynnden evreyi kirletmeyecek ekilde kapal kaplarda muhafaza edilecektir. Atklar; tesis ierisinde eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacak, geri kazanm mmkn olanlar ayr konteynrlarda biriktirilerek lisans alm geri kazanm firmalarna verilecektir. Geri kazanm mmkn olmayan organik atklar ise belirli periyotlarda Arhavi Belediyesi kat atk toplama sistemine verilerek bertaraf edilmesi salanacaktr. Ayrca arazi hazrlk ve inaat almalarnda oluacak, inaat (demir, tahta metal vb.) ve ambalaj (imento kad, ekipmanlarn kaplar, kat, strafor vb.) atklar hurda olarak toplanacaktr. Geri kazanm mmkn olan atklar yeniden kullanlacak ve/veya lisans alm geri dnm firmalarna verilecektir. Geri kazanm mmkn olmayan atklar ise yine Arhavi Belediyesi kat atk toplama sistemine verilerek bertaraf edilmesi salanacaktr. Tesisin iletme aamasnda alacak personelden kaynaklanan evsel kat atklar; proje sahas ierisinde (HES ve reglatr) eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacak ve belli periyotlarda Arhavi Belediyesi kat atk toplama sistemine verilerek bertaraf edilecektir. Tesis ierisinde oluacak olan tm kat atklarn bertarafnda 14.3.1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliine ve bu ynetmelikte; 03.04.1991 tarih ve 20834 sayl Resmi Gazetede 22.02.1992 tarih ve 21150 sayl Resmi Gazetede 02.11.1994 tarih ve 22099 sayl Resmi Gazetede 15.09.1998 tarih ve 23464 sayl Resmi Gazetede 18.08.1999 tarih ve 23790 sayl Resmi Gazetede 29.04.2000 tarih ve 24034 sayl Resmi Gazetede 25.04.2002 tarih ve 24736 sayl Resmi Gazetede 05.04.2005 tarih ve 25777 sayl Resmi Gazetede yaplan deiikliklere uygun olarak hareket edilecektir. Ayrca, projenin tm aamalarnda olumas muhtemel ambalaj ve ambalaj atklar; 24.06.2007 tarih ve 26562 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik hkmlerine uygun olarak bertaraf edilecektir. Atk Ya Arazi hazrlama ve inaat aamasnda alacak aralarn bakm, onarm ve temizlikleri proje sahasnda yaplmayacak olup, en yakn yetkili servislerde ve/veya akaryakt istasyonlarnda yaptrlacaktr. Ancak ara bakmlarnn zorunlu olarak proje sahasnda yaplmas sz konusu olursa, bu durumda olumas muhtemel atk yalarn bertaraf iin 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii" ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik hkmleri uygulanacaktr.
38
Bunun yan sra trafoda izolasyon yalar kullanlmaktadr. Tesiste byk apl arza durumlarnda, yaplacak ya transferi ilemi srasnda, meydana gelebilecek kazalar sonucunda, ortama dklen veya taan izolasyon ya zerine kum, akl veya tala gibi absorban dklerek ortama szmas nlenecek daha sonra bu karm varillere alnarak Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii erevesinde, lisansl tama aralar yardm ile geri kazanm tesisine ve/veya bertaraf tesisine nakledilerek bertaraf edilmesi salanacaktr. Bakm ekipleri tarafndan belirli zamanlarda vanalardan izolasyon ya numunesi alnarak hava ve gaz oranlar tespit edilecektir. Hava ve gaz ierii fazla olan yalar, vakumlama ilemine tabi tutularak tekrar kullanlacaktr. Kullanlacak izolasyon yann yaklak mr 25-30 yl arasndadr. Kullanm mrn tamamlam izolasyon yalarnn bertaraf ise, lisansl bertaraf tesislerinde, 30 Temmuz 2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 2. Blm Madde 9da belirtildii ekilde gerekletirilecektir. Atklarn bertaraf tesislerine tanmas lisansl tayc vastas ile yaplacaktr. Bertaraf tesislerine aktarlncaya kadar Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 4. ve 5. Blmlerde ngrlen artlar salanacak, iletme iindeki Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde belirtilen standartlara uygun olarak yaplm geici depolarda depolanacaktr. Daha sonra ihale yolu ile evre ve Orman Bakanlndan lisans alm firmalara satlarak deerlendirilecektir. Tehlikeli Atk, Tbbi Atk, Atk Pil ve Akmlatrler Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda olumas muhtemel tehlikeli atklar 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliinde belirtildii zere, srekli kapal olacak ekilde ve kimyasal reaksiyona uramamasn salayarak geici olarak depolayacaktr. Geici olarak depolanan tehlikeli atklar daha sonra evre ve Orman Bakanl tarafndan lisans alm firmalara teslim edilerek bertaraf edilmesi salanacaktr. Bu kapsamda oluacak tehlikeli atklarn geici depolanmas, tanmas ve bertaraf sresince lisansl aralar kullanlacak olup, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir. Ayrca projede kullanlacak olan aralarn bakm ve onarmlarnn faaliyet alan ierisinde yaplmas durumunda, ortaya kmas muhtemel atk akler, 31.08.2004 tarih ve 25569 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii, 03.03.2005 tarih ve 25744 sayl Resmi Gazetede ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmeliindeki deiiklik hkmleri dorultusunda proje alan ierisinde taban szdrmazl salanm, kapal bir ortamda muhafaza edilecek ve lisans alm geri kazanm firmasna verilmek sureti ile bertaraf salanacaktr. Projenin arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda alacak kiilerin salk sorunlarna mdahale etmek amacyla yaplacak Derecik ky salk Oca.kullanlmas planlanmaktadr.
39
c.2.3. Hava Kalitesine Etkiler Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda tm nitelerde yaplacak olan hafriyat almalarndan kaynakl bir toz emisyon oluacaktr. 03.07.2009 tarihli 27277 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii (SKHKKY) Ek-2de, hava kirlenmelerini temsil eden deerler, lmlerle elde edilen hava kalitesi deerleri, hesapla elde edilen hava kirlenmesine katk deerleri ve bu deerlerle tekil edilen toplam kirlenme deerlerinin tespit edilmesine, eer baca dndaki yerlerden yaylan toz emisyonlar 1 kg/saatten kkse gerek olmad belirtilmektedir. Projenin arazi hazrlk ve inaat almalar dahilinde yaplacak btn almalarn ayn zaman diliminde gerekletirilecei(en kt senaryo) ve yaplacak olan almalarda toz emisyonunu minimize edecek herhangi bir kontrol tedbirinin alnmad gz nne bulundurularak toz emisyon hesaplamalar yaplacaktr. Bu hesap sonularna gre Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Ek-2, Tablo 2.1.de belirtilen kirletici ktlesel debilerinin alp almayaca tespit edilecek; almas durumunda tesis etki alannda uluslararas kabul grm bir dalm modeli kullanmyla Hava Kirlenmesine Katk Deerinin Hesaplanmas yaplacaktr. Buna gre, proje alannda oluacak toz emisyonlarnn hava kalitesi zerine etkilerini ve atmosferik dalm profilini belirlemek zere, ABD EPA tarafndan gelitirilen ve ABDde yaplan ED almalarnda kullanlmas ayn kurulu tarafndan onaylanm olan ISCST3 (Industrial Source Complex Short Term 3) Modeli kullanlarak Hava Kirlenmesine Katk Deerleri hesaplanacak ve deerlendirmeleri ED Raporu ierisinde verilecektir. Arazide oluabilecek tozlanmay minimuma indirgemek iin emisyon kaynanda savurma yapmadan doldurma ve boaltma ilemlerinin yaplmas, yollarda tesviye yaplmas, malzeme tanmas srasnda aralarn zerinin branda ile kapatlmas, malzemenin st ksmnn %10 nemde tutulmas, gerektii durumlarda proje alannda bulunan yollar dzenli olarak arazz aralar ile sulanmas gibi nlemler ED Raporunda ayrntlandrlacaktr. Bunlara ek olarak, aralardan kaynaklanacak emisyonlarn da minimuma indirgenmesi iin, 04.04.2009 tarih ve 27190 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmeliinin 7. Maddesi uyarnca; kullanlacak tm ara ve ekipmanlarn rutin kontrolleri yaptrlarak bakm gereken aralar bakma alnacak ve bakmlar bitene dek almalarda baka aralar kullanlacaktr. Ayrca Trafik Kanununa uygun ekilde almalar konusunda uyarlarak zellikle ykleme standartlarna uygun ykleme yapmalarna dikkat edilecektir. c.2.4. Grlt Sz konusu projenin arazi hazrlk, inaat ve iletme aamalarnda kullanlacak ara ve tehizattan dolay oluacak grlt dzeyinin, proje alan yaknndaki yerleim yerlerine olabilecek olumsuz etkisi, ED Raporu ierisinde hazrlanarak sunulacak akustik rapor formatnda hazrlanacak rapor ile detayl olarak irdelenecektir. Planlanan projenin arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda meydana gelecek olan grlt dzeyinin tespit edilmesi amacyla Sound PLAN 6.5 programndan yararlanlacaktr. Yaplacak hesaplamalarda grlt kayna olacak ara ve ekipmanlarn grlt dzeyleri hakknda bilgi programn kitaplnda bulunan veritabanndan salanacaktr.
40
Programda ilk olarak, grlt dalmn direk olarak etkileyen doal zeminin ykseklik modeli ortaya kartlacaktr. Doal zeminin programa yanstlmas esnasnda 1/25.000 lekli toporafik harita zerinde bulunan ve 10 m ykseltilerle atlan ykselti konturlar saysallatrlacaktr. Ykseltilerin saysallatrlmasndan sonra programn saysallatrlan ykseltiyi alglamas amacyla geici SZM (saysal zemin modellemesi) oluturulacaktr. Geici SZM oluturulmas ileminden sonra ise arazi hazrlk almalar esnasnda alacak olan aralar tanmlanacak ve tesis oturum alan ierisine yerletirilecektir. Yaplacak hesaplamada arazi hazrlk almalar esnasnda tm aralarn ayn anda ve ayn noktada almalar varsaym ile veriler girilecektir. Saysal ykseklik verisinin oluturulmas, tesis alan ve grlt kaynaklarnn corafi veri tabanna aktarlmasna ilikin haritalar oluturulacak ve akabinde grlt haritalar hazrlanacaktr. Grlt haritalar dorultusunda da etkilenecek alanlar belirlenecek ve alnmas gereken nlemler ED Raporunda detaylandrlacaktr. c.2.5. Hafriyat almalar ve Toprak Kirlilii Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda, tesis nitelerinin imalatlarnda vb. ilemlerde hafriyat almalar yaplacaktr. Yaplacak olan hafriyat almalar esnasnda ortaya kacak hafriyat malzemesinin bir ksm dolgu ilemlerinde (yol, sanat yaplar dolgusu vb.) bir ksm arazi tesviye ilemleri esnasnda kullanlacak olup, geriye kalan hafriyat malzemeleri ise proje kapsamnda belirlenen Hafriyat Depolama Alanlarnda depo edilecektir. Ayrca arazi hazrlk, inaat ve iletme aamalarnda yaplacak almalar esnasnda Toprak Kirliliinin Kontrol Ynetmelii ve Noktasal Kaynakl Kirlenmi Sahalara Dair Ynetmelikte belirlenen hususlara uygun olarak hareket edilecektir. Hafriyat ilemleri srasnda dozer, paletli ve lastikli ykleyiciler, ekskavatr(krc azl dahil), greyder, silindir, damperli kamyon, hava kompresr, tanabilir jeneratr, drenaj pompas ve borusu, mobil aydnlatc kullanlmas planlanmaktadr. Proje kapsamnda herhangi bir patlatma yaplmas ngrlmemektedir. Ancak, yaplacak kaz almalarnda patlayc kullanlmas zorunlu hale gelirse bu kapsamda ANFO ve dinamit (Powergel Magnum) kullanlmas planlanmaktadr. Bahse konu patlayclar, gezici depo ierisinde ve gerekli gvenlik mesafelerine uygun olarak etraf teller ie evrili ekilde depolanacaktr. Ak saha patlatmalarnda; rockbit delici, anfo patlayc, powergel magnum yemleyici, exel kapsl ateleyici, infilak fitili, akm ln cihaz ve ateleyici manyeto; tnel patlatmalarnda, jumbo delici makinesi, sehpal delici el makinesi, powergel magnum patlayc, exel kapsl ateleyici, infilak fitili, akm ln cihaz ve ateleyici manyetodur. Patlatmalarda kullanlan patlayclarn zellikleri, titreim dalgalarnn genel zellikleri, patlatma ile oluturulan titreimin evre yaplara etkisi ve binalardaki hasarlarn titreim genlii ynnden incelenmesi konular ile ilgili detayl almalar ED Raporunda sunulacaktr. Proje kapsamnda gerekmesi durumunda hafriyat almalarnda kullanlmak zere alnacak patlayc malzemeler iin patlayc malzemelerin teslim alnmas, tanmas, datlmas, geri alnmas ve muhafazas bu amala eitilmi ve fenni nezareti tarafndan grevlendirilmi kimseler tarafndan ilgili mevzuat hkmlerine gre yaplacaktr. Doldurma, sklama, kapsl tellerinin temizlenmesi, balanmas ve atelenmesi bizzat fenni ziyareti grevlendirilmi, yeterlilik belgesine sahip atei tarafndan yaplacaktr. Patlayc yerletirilen delikler ok iyi sklama yaplacak ve para savrulma riskini nlemek amacyla deliklerin zeri rtlecektir.
41
Patlayc maddenin kullanlmas, korunmas, tanmas konular; Tekel d braklan patlayc maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin retimi, ithali, tanmas saklanmas, depolanmas, sat, kullanlmas, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esaslarna ilikin 29 Eyll 1987 tarih ve 19589 sayl resmi Gazetede yaymlanan 87/12028 karar sayl tze uygun olarak yaplacaktr. Projenin arazi hazrlk almalar esnasnda meydana gelecek olan hafriyat malzemeleri, dkm iin izin alnacak alanlar dnda, dere yataklarna ve/veya proje alan ierisinde kullanlan dier alanlara kesinlikle atlmayacaktr. Depo alanlar, dere yatan bozmayacak, derede yn deiiklii yapmayacak ekilde ve hafriyatn evreye dalmadan dzenli depo edilmesi salanacaktr. letim yaps almas esnasnda eve malzeme atlmayacaktr. Bunun iin, ekskavatr yardmyla yarmadan kan malzeme datlmadan iletim hattnn almas salanacaktr. Fazla hafriyat eve ve dere yataklarna braklmayacaktr. Bu balamda projenin tm aamalarnda 09.09.2006 tarih ve 26284 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Dere Yataklar ve Taknlar le lgili (2006/27) Babakanlk Genelgesine uygun olarak hareket edilecektir. Planlanan projenin arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnca yaplacak hafriyat almalar 18.03.2004 tarih ve 25406 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii" hkmlerine uygun olarak gerekletirilecektir. Sz konusu projenin hafriyat almalar esnasnca, Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmeliine gre aada belirtilen kontrol nlemleri alnacaktr. Bitkisel toprak dndaki hafriyat topraklar ncelikle dolgu, rekreasyon ve benzeri amala kullanlacak, kullanm mmkn olmayan atklar hafriyat dkm sahalarna nakledilecektir. Hafriyat almalarna balanmadan nce hafriyat dkm sahalar iin, mahallin en byk mlki amirine(Valilie) mracaat edilerek "Atk Tama ve Kabul Belgesi" alnacaktr. Hafriyat srasnda bitkisel toprak alt topraktan ayr olarak toplanacak ve derinliine ve yapsna bal olarak kazlarak yeniden kullanlmak zere dkm sahalarnda ayr olarak ylacaktr. Bitkisel topran saklanma srecinde olabilecek kayplarn nlenmesi ve topran kalitesinin korunmas amacyla; bitkisel topran depolanaca yerin % 5den fazla eimli olmamas salanacaktr. Bitkisel topran uzun sre akta braklmas durumunda; yzeyinin abuk gelien bitkiler ile rtlmesi temin edilecektir. Ayr toplanan bitkisel toprak arazi tesviyesi ve rehabilitasyonun almalar esnasnda tekrar kullanlacaktr. Hafriyat ilemleri srasnda kazdan kacak toprak miktar ile dolgu hacimlerinin eitlenecek ekilde ncelikle faaliyet alan ierisinde deerlendirilmesine allacaktr.
42
Hafriyat dkm sahalarnda oluabilecek oturma, kme ve kayma gibi zemin ve gvde hareketlerinin nlenmesi iin en uygun yn ve dkm boyutlandrmas yaplacaktr. Dkm alanlarnn yzeyleri ve ev dibi evresine insan ve dier canllarn yaklamasn engelleyici nlemler alnacak ve uyar levhalar konulacaktr. Hafriyat dkm sahalarnn kapasitelerinin dolmas veya herhangi bir nedenle dkm ve depolamann sona ermesi halinde bu sahalarn, insan ve dier canllarn gvenlii, canl yaamnn tesisi ve alann tekrar kullanlabilmesi iin doal topografik yapya uygun olarak rehabilite edilmesi salanacaktr.
Yaplacak olan rehabilitasyon almalar esnasnda aada belirtilen hususlara uygun olarak hareket edilecektir. - Rehabilitasyon almalar sonucunda, sahaya doal grnm kazandrlacaktr. - Projenin uygulanmas sonucunda ortaya kacak yapnn veya oluan yeni alann kullanm, yerel evre koullar ile tam uyum iinde olacak ve tm canllar iin tartmasz gvenli bir ortam salanacaktr. - nsanlarn dolamna alan alanlarda 3 metreden yksek kademe ve 5 metreden dar basamak bulunmayacaktr. - Btn ev yzeyleri dayanma duvar ile tutulmakszn doal hali ile stabil olacak ekilde dzenlenecektir. - Alann d evresinde eimli yzey var ise ta ve para yuvarlanmalar ile kaymalara kar kesin nlem alnacaktr. - Rehabilitasyon srasnda, atklarn ev alarnn deitirilmesi sz konusu ise, verilecek yeni eim rt toprann serilmesine, bitki rtsnn gelimesine izin verecek, erozyonu ve atklarn yzeye kmasn nleyecek deerlerde olacaktr. - Alan evresi su trafii asndan yeterince gvenli hale getirilecektir. - Alann zeri yaplacak bitkilendirme almasna bal olarak bitkisel st rt topra ile kaplanacak ve aalandrlacaktr. Yaplacak olan almalar esnasnda; evlerden aa kesinlikle malzeme braklmayacaktr. Tm hafriyat almalarnda 18.03.2004 tarih ve 25406 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii" hkmlerine uyularak hareket edilecektir. Ayrca yaplacak almalar esnasnda 31.05.2005 tarih ve 25831 sayl Resmi Gazetede Yaymlanarak yrrle giren Toprak Kirliliinin Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir. c.2.6. Peyzaj zerine Etkiler ve Alnacak nlemler Projenin inaat dneminde reglatr, ykleme havuzu, cebri boru, santral binas, antiye ve hafriyat depolama alanlarnda farkllk gstermeye balayacak olan peyzaj karakteri, iletme dneminde baz nitelerde geri dnm olmayacak biimde farkllklara urayacaktr. Proje alannda, peyzaj deiimine neden olabilecek balca sebepler u ekilde sralanmaktadr:
43
Tahrip olan ve bu tahrip sonucunda deien yzey rts, Ortadan kaldrlacak olan bitki rts, na edilecek niteler / kullanmlar, Arazi desenindeki / kullanmndaki deiim, Kaz dolgu almalar sonucunda deien topografya,
Doal ve fiziksel anlamda gerekleecek en byk deiim, reglatr, ykleme havuzu, cebri boru ve santral binalarnda yaanacaktr. Bu noktalarda doal bitki rts tahrip olurken, ekosistemdeki denge, mdahaleler sonucunda geici olarak aksaklklara urayacaktr. Bu aksakl ortadan kaldrabilmek adna yaplacak peyzaj almalaryla; ncelikle tahrip edilen blgenin rehabilitasyonu gerekletirilerek, alann doal peyzaj deerini tekrar kazanmas salanacaktr. Arazi hazrlk almalar balamadan nce tesis nitelerinin yaplaca alanlarn fotoraflar ekilerek alann grsel durumu ortaya konacaktr. letme faaliyete kapandktan sonra bu alanlar aslna uygun olarak bitkilendirilerek ayn ekilde dzenlenecektir. Bunun iin; Alanda syrlan st toprak stabil hale getirilecektir. Proje alannda, doal bitki rts deerlendirilerek alan temsil eden nc, katlmc ve hkim trler tespit edilecektir. Tespit edilen bu trler aa, aack, al ve orman alt rts olarak snflandrlacaktr. Proje alannda yaplacak olan rehabilitasyon almalar, bu trlerin tespiti dorultusunda, alana uyumlu olarak gerekletirilecektir. naat almalarnn ardndan, eimin yksek olduu ve toprak kaymasnn grld blgelerde, sekiler oluturmak suretiyle, daha dz yzeyler elde edilecek ve bu yzeyler yukarda bahsedilen sistematie gre bitkilendirilecektir. Bak noktalar olarak tanmlanabilecek geni vista salayan alanlarda grsel deiim olumamas bakmndan, bu almalar sistematik olarak yaplacaktr. Bylece; Projenin, proje inaat ve kullanm sreci ierisinde evreye olan etkilerini en aza indirgeyerek, alanda srdrlebilirlii desteklenecek, naat ve iletme aamasnda kaldrlan bitki rts, syrlan st toprak ve eim nedeniyle oluabilecek erozyon riskine kar, erozyon kontroln salanacak, Blgesel ve yerel karakter pekitirilecek, Proje gerekletirildikten sonra, alanda arzu edilen mevcut grntye yakn bir grnt oluturulacak, Grnt kirlilii oluturabilecek yaplar (reglatr, ykleme havuzu, cebri boru, santral binas v.b.) perdelenecek, zellikle, dere kenarnda grlen eitlilik gsteren, bitki trlerinin bir arada yaamas ve farkl habitatlarn bulumas sonucu oluan mevsimlik renklilii, peyzaj yapsn karlayacak nitelikte bir peyzaj tasarm ile gerekletirilecektir. c.2.7. Flora-Fauna zerine Etkiler ve Alnacak nlemler Projenin flora ve fauna zerine etkileri ve etkileri azaltc nlemler ED Raporunda detayl olarak irdelenecektir. Ayrca, Saka HES projesi iin yaplacak faaliyetin ekosistem asndan alana etkilerini ortaya koymak amacyla sucul ekosisteme zg bilimsel olarak Ekosistem Deerlendirme Raporu hazrlanacaktr.
44
Bununla birlikte projede ngrlen balk geitleri g eden balk trlerinin gn olumsuz etkilemeyecek ekilde Devlet Su leri Genel Mdrl ve FAOnun Tasarm, Boyutlandrma ve zleme yayn gz nnde bulundurularak bu bilimsel rapor ierisinde tasarlanmas, ayrca proje kapsamndaki hafriyat depolama sahalarnn yerinin biyolojik eitlilii ve akarsu ekosistemlerini etkilemeyecek ekilde seimi ve toz, grlt gibi faunay nemli lde etkileyen faktrlere ilikin alnmas gereken tedbirler de bilimsel olarak rapor ierisinde deerlendirilecektir. c.2.8. Balk Geidinin Projelendirilmesinde Gz nne Alnacak Hususlar Balk geidi, bir akarsu zerinde ina edilen reglatrde (su alma yapsnda), akarsuda yaayan balklarn memba ve mansap arasnda hareketini salayan su yoludur. -Balk trlerinin yzme hzlar genellikle e ayrmak mmkndr. -Normal hz (cruising speed): Balklar genellikle ve normal durumlarda yaptklar hzlardr. -Dayanma hz (sustain speed): Balklarn birka dakikalk zaman periyodu ierisinde baz durumlarda, zellikle dar alanlardan geerken yaptklar hzlardr. -Ani hz (darting speed): Balklarn besleme veya bir tehlikeden uzaklamak amacyla ani ataklarda yaptklar hzlardr. Bu hzlar, dier hzlara gre daha ksa sreli, fakat daha sratlidir. Balklar dk hzlarda az hareket ederler, bu nedenle projelendirmede ortalama deerlerin kullanlmas yanlglara neden olur. Dier taraftan balklar normalden daha hzl akan su ktlelerine, kar ynde igdsel olarak hareket etme eilimindedirler. Onlarn bu davran zellikleri, balk geidi tasarmnda nem arz etmektedir. Dolaysyla balklarn balk geidine giri noktalarnda su rlts oluturmak zere boru ile arma suyu braklacaktr. Balk geidinin son noktas olan, balk geidi giri yapsna balklar su akmna kar ynde yzerek girerler. Balklar geide girilerinde istedikleri su hz, kendi normal hzlarndan fazla, fakat ani hzlarnn altnda olmaldr. Bu deer normal hzn 1.25 katsay ile arplmasyla elde edilebilir. Sudaki znm oksijen balklarn yzme kabiliyetlerini etkilemektedir. znm oksijen normalden 1/3 daha az ise, balklarn yzme kabiliyeti % 60 orannda azalr. Dolaysyla sudaki oksijen miktar, balk geidinin projelendirilmesinde dikkate alnmaldr. Balklar karanlktan korktuklarndan balk geidinin stnn ak olarak ina edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde kar suyunun eridii ve maksimum debilere ulat dnemlerde balk geidi silt ile dolarak alamaz duruma gelebilir. Bu durumda kapal ve galeri eklinde balk geitleri ina edilmesi uygun grlmemektedir. Faaliyet sahibi, dere yatann su alma yeri mansabnda doal hayatn idamesini salayacak ve bu kesimde su haklarn karlayacak miktardaki suyu yataa brakacaktr. Ancak, doal hayatn devam iin mansaba braklacak su miktar projeye esas alnan son on yllk ortalama akmn en az %10 u olacaktr. ED srecinde ekolojik ihtiyalar gz nne alndnda bu miktarn yeterli olmayacann belirlenmesi durumunda miktar artrlabilecektir. Belirlenen bu miktara mansaptaki dier teesss etmi su haklar ayrca ilave edilecek ve kesin proje almalar belirlenen toplam bu miktar dikkate alnarak yaplacaktr. Nehirde son on yllk ortalama akmn %10 undan daha az akm olmas halinde suyun tamam doal hayatn devam iin mansaba braklacaktr.
45
IV.2. Yatrmn evreye Olan Etkilerinin Deerlendirilmesinde Kullanlacak Tahmin Yntemlerinin Genel Tantm Yatrmn evreye olan etkilerinin deerlendirilmesinde; Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii, evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii, Sanayi Kayanakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii, Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii, Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait Ynetmelik, Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii, Su rnleri Kanunu ve Ynetmelii, Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii, Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii, Egzoz Gaz Emisyonu Ynetmelii, ile ller Bankas deerleri, Dnya Salk rgt (WHO) evre Sal Blm, Trk Standartlar Enstits, Birlemi Milletler evre Program (UNEP)nn deerleri ayrca ulusal ve uluslararas literatrde kabul grm deerler kullanlacaktr. Sz konusu projenin gerek inaat ve gerekse iletme aamalarnda olas evresel etkiler beklenmektedir. Bu etkileri ksa balklar halinde; kat atklar, sv atklar, hava emisyonlar, grlt ve hafriyat olarak sralayabiliriz. Bu evresel etkilerin, evresel etki deerlendirme almalarnda, detayl incelenmesi yaplarak, olabilecek en kt hal senaryosu erevesinde nlemlerin alnmas salanacaktr. IV.3. evreye Olabilecek Dnlen nlemlerin Tantm Olumsuz Etkilerin Azaltlmas in Alnmas
Planlanan projenin arazi hazrlk, inaat ve iletme aamalarnda; Tablo IV.3.1.de belirtilen nlemler alnarak; evreye olabilecek olumsuz etkilerin minimuma indirilmesine allacaktr.
Tablo IV.3.1. Projenin Arazi Hazrlk, naat ve letme Aamalarnda Kaynaklanacak evresel Etkiler,
KAYNAK
OLASI ETKLER
ALINACAK NLEMLER Arazi hazrlk ve inaat aamasnda alacak olan personelin idari ve sosyal gereksinimleri, antiye binasnda karlanacak olup, antiye binasnda meydana gelecek olan evsel nitelikli atksular, faaliyet alan ve yakn evresinde herhangi bir atksu (kanalizasyon) sistemi olmadndan, proje alannda antiye alannda yaplacak paket atksu artma tesisinde artlacak ve artldktan sonra en yakn alc ortama dearj edilecektir.. letme aamasnda ise oluacak evsel nitelikli atksular, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait Ynetmelik uyarnca, szdrmasz olarak yaplacak fosseptik ukurunda biriktirilecek, dolduunda Arhavi Belediyesinden temin edilecek vidanjrle, creti karlnda aldrlarak atksuyun bertaraf edilmesi salanacaktr.
Arazi Hazrlk ve naat Aamas ATIK SU alacak personelden kaynakl evsel nitelikli atksu oluacaktr. letme Aamas Tesisin iletme aamasnda, personelden kaynakl evsel nitelikli atk su olumas sz konusudur.
Artlmadklarnda yer alt ve yer st su kirlilii ve toprak kirliliine neden olmaktadr.
46
Arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak bu kat atklar; tesis ierisinde (antiye alannda) niteliklerine gre (organik, cam, plastik, kat, vb.) ayr ayr konteynrlarda toplanarak grn, toz, koku ve benzer faktrler ynnden evreyi kirletmeyecek ekilde kapal kaplarda muhafaza edilecektir. Atklar; tesis ierisinde eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacak, geri kazanm mmkn olanlar ayr konteynrlarda biriktirilerek lisans alm geri kazanm firmalarna verilecektir. Geri kazanm mmkn olmayan organik atklar ise Arhavi Belediyesi tarafndan alnmas salanacaktr. Ayrca arazi hazrlk ve inaat almalarnda oluacak, inaat (demir, tahta metal vb.) ve ambalaj (imento kad, ekipmanlarn kaplar, kat, strafor vb.) atklar hurda olarak toplanacaktr. Geri kazanm mmkn olan atklar yeniden kullanlacak ve/veya lisans alm geri dnm firmalarna verilecektir. Geri kazanm mmkn olmayan atklar ise yine ilgili belediyenin (Arhavi Belediyesi) almas salanacaktr. Projenin kapsamnda alacak aralarn bakm ve onarmlar yetkili servislerinde yaptrlacak olup, bunun mmkn olmad ve bakm onarmlarnn tesis ierisinde yapld zamanlarda herhangi bir atk yan ortaya kmas durumunda, sz konusu yan topraa ve/veya suya karmasnn nlenmesi amac ile, atk ya kapal ve szdrmasz metal bir kapta toplanarak 30.07.2008 tarih ve 26952 Sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii kapsamnda lisans alm geri kazanm firmasna szleme dahilinde verilecektir. Aralarn tesis ierisinde bakm ve onarmlar; antiye alan ierisinde taban szdrmazl salanm ve zeri sundurma yap ile kapatlm alanda yaplacak olup, yaplacak almalar esnasnda 31.05.2005 tarih ve 25831 sayl Resmi Gazetede Yaymlanarak yrrle giren Toprak Kirliliinin Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir. Projede kullanlacak olan aralarn bakm ve onarmlarnn faaliyet alan ierisinde yaplmas durumunda, ortaya kmas muhtemel atk akler, 03.03.2005 tarih ve 25744 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii hkmleri dorultusunda proje alan ierisinde taban szdrmazl salanm, kapal bir ortamda muhafaza edilecek ve lisans alm geri kazanm firmasna verilmek sureti ile bertaraf salanacaktr. Proje alan iinde olumas muhtemel mrn tamamlam lastiklerin geri kazanm firmasna verilmesi salanacak olup, bu kapsamda 25.11.2006 tarih ve 26357 sayl mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir. Ayrca proje kapsamnda kullanlacak yemekhanede oluacak bitkisel atk yalarn bertarafnda 19.04.2005 tarih ve 25791 sayl Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir.
Arazi Hazrlk ve naat Aamas Projenin arazi hazrlama ve inaat almalarnda alacak personelden kaynakl evsel nitelikli kat atk ve inaat almalarndan dolay kat atk oluacaktr. Arazi hazrlama ve inaat aamasnda alacak aralarn bakm, onarm ve temizlikleri antiye alannda yaplmas zorunlu olduu durumlarda, Bunlarn yannda ambalaj atklar, atk ya, tehlikeli atk, atk pil ve akmlatr, mrn tamamlam lastik atklar ve bitkisel atk yalarn olumas sz konusudur.
KATI ATIK-ATIK YA
Bertaraf edilmediinde insan salna yer alt ve yerst su kaynaklarnn kirlenmesine, toprak kirliliine, koku problemlerine yol amaktadr.
47
letme Aamas Tesisin iletme aamasnda personelden kaynakl evsel nitelikli kat atklar oluacaktr. Trafo izolasyon yalar,
Tesisin iletme aamasnda alacak personelden kaynaklanan evsel kat atklar; kullanlacak binalar ierisinde eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacak ve belli periyotlarda ilgili belediyenin (Arhavi Belediyesi) kat atk toplama sistemine verilerek bertaraf edilecektir. Kullanlacak izolasyon yann yaklak mr 25-30 yl arasndadr. Kullanm mrn tamamlam izolasyon yalarnn bertaraf ise, lisansl bertaraf tesislerinde, 30 Temmuz 2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 2. Blm Madde 9da belirtildii ekilde gerekletirilecektir. Atklarn bertaraf tesislerine tanmas lisansl tayc vastas ile yaplacaktr. Bertaraf tesislerine aktarlncaya kadar Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 4. ve 5. Blmlerde ngrlen artlar salanacak, iletme iindeki Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde belirtilen standartlara uygun olarak yaplm geici depolarda depolanacaktr. Daha sonra ihale yolu ile evre ve Orman Bakanlndan lisans alm firmalara satlarak deerlendirilecektir.
KAYNAK
OLASI ETKLER
ALINACAK NLEMLER
Arazi Hazrlk naat Aamas HAVA KRLL
ve Emisyonlar geici olarak hava kirliliine ve dolayl olarak da toprak ve su kirliliine neden olabilir. Ayrca insan salna ve ortamn flora ve faunasna geici olarak etkisi olacaktr.
Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda tm nitelerde yaplacak olan hafriyat almalarndan kaynakl bir toz emisyon oluacaktr.
makinelerinden kaynaklanacak emisyonlarn en aza indirilmesi iin kullanlacak aralarn periyodik olarak bakmlar yaplacaktr. Toz oluumunu nlemek iin inaat almalar sresince savurma yapmadan boatma-doldurma ilemleri yaplacaktr. Tama ilemlerine gerek duyulmas durumunda ise aralarn stleri rtlecektir.
letme Aamas Hava kirlilii oluturacak faaliyet sz konusu deildir.
Arazi Hazrlk, naat ve letme Aamalar Projenin arazi hazrlk ve inaat aamalarnda i makinelerinin almasndan ve makine ekipmanlardan kaynakl grlt oluacaktr. letme aamasnda ise trbinlerin almasndan kaynakl yap ierisinde grltnn olumas sz konusu olacaktr. Kullanlacak i makinelerinin dzenli kontrol yaplarak ynetmelikte belirtilen snr deerlerin almamas salanacaktr. Mmkn olan en az sayda aracn ayn anda almasna zen gsterilecektir. Ayrca alanlarn grltden etkilenmemeleri iin kulak koruyucusu kullanlmas salanacaktr. letme aamasnda HES Binasnn ses izolasyonunun ok iyi yaplmas salanacaktr.
GRLT
Grltnn insan sal ve fauna zerine olumsuz etkileri vardr.
48
Arazi Hazrlk naat Aamas HAFRYAT
ve Bu almalarda, hafriyat topra ile inaat ve yknt atklarnn evreye zarar vermeyecek ekilde ncelikle kaynakta azaltlmas, toplanmas, geici biriktirilmesi, tanmas, geri kazanlmas, deerlendirilmesi ve bertaraf edilmesine ilikin teknik ve idari hususlar ile uyulmas gereken genel kurallar belirleyen Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmlerinin gerei yerine getirilecektir.
Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda, tesis nitelerinin oturtulmas ve yerletirilmesi iin hafriyat almalar yaplacaktr.
Bertaraf edilmediinde grsel kirlilie ve toz yaylmna sebebiyet verir.
Arazi Hazrlk naat Aamas
ve Doal ve fiziksel anlamda gerekleecek en byk deiim, reglatrler, iletim yaps, ykleme havuzlar, cebri borular ve santral binalarnda yaanacaktr. Bu noktalarda doal bitki rts tahrip olurken, ekosistemdeki denge, mdahaleler sonucunda geici olarak aksaklklara urayacaktr.
Projenin inaat dneminde reglatrler, iletim yaps, ykleme havuzu, cebri boru, santral binas, antiye ve hafriyat depolama alanlarnda farkllk gstermeye balayacak olan peyzaj karakteri, iletme dneminde baz nitelerde fiziki dnme urayacaktr.
Alanda syrlan st toprak stabil hale getirilecektir. Proje alannda, doal bitki rts deerlendirilerek alan temsil eden nc, katlmc ve hkim trler tespit edilecektir. Tespit edilen bu trler aa, aack, al ve orman alt rts olarak snflandrlacaktr. Proje alannda yaplacak olan rehabilitasyon almalar, bu trlerin tespiti dorultusunda, alana uyumlu olarak gerekletirilecektir. naat almalarnn ardndan, eimin yksek olduu ve toprak kaymasnn grld blgelerde, sekiler oluturmak suretiyle, daha dz yzeyler elde edilecek ve bu yzeyler yukarda bahsedilen sistematie gre bitkilendirilecektir. Bak noktalar olarak tanmlanabilecek geni vista salayan alanlarda grsel deiim olumamas bakmndan, bu almalar sistematik olarak yaplacaktr.
PEYZAJ
letme Aamas Reglatr ile santral arasnda dere ortamnda doal dengenin bozulmamas iin can suyunun verilmesi. Reglatrden dere ekosistemine su verilmedii taktirde doal hayat bozulabilecektir.
Balk geidi, bir akarsu zerinde ina edilen reglatrde (su alma yapsnda), akarsuda yaayan balklarn memba ve mansab arasnda hareketini salayan su yoludur. Bu proje kapsamnda, ED Raporunun fauna ksmnda belirtilecek balk trleri iin balklarn yaamnn srekliliinin salanmas ve dere ortamnda doal dengenin bozulmamas iin, balklarn akarsuyun kaynana gidip gelmelerini salamak amacyla balk geidi yaplacaktr. Bylece doal hayatn idamesi iin mansaba su braklm olacaktr.
FLORA-FAUNA
49
BLM V HALKIN KATILIMI
BLM V: HALKIN KATILIMI V.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Halkn Belirlenmesi Ve Halkn Grlerinin evresel Etki Deerlendirmesi almasna Yanstlmas in nerilen Yntemler. Proje kapsamnda birinci derece etkilenecek kesim, proje alanna yakn yerleim yerlerinde yaamn srdren yerel halktr. Yrede yaayan ve yreden geimini salayan yerel halk, ncelikli olarak etkileneceklerdir. Bunlarn yan sra, yakn evrede kylerde yaayan blge halk dolayl olarak etkileneceklerdir. Blm 2de proje alan ve yakn evresinde yer alan yerleim birimlerinin proje nitelerine olan uzaklklar ayrntl olarak verilmitir. Dolaysyla bu yerleim yerlerinde yaayanlar projeden dorudan ve dolayl olarak etkilenecek kesimdir. Proje ile ilgili ED almalar balam olup, bu almalar kapsamnda alma grubunca yre birok defa ziyaret edilmekte, arazi ettleri ve mahallinde incelemeler yaplmaktadr. Bu ziyaretlerde mmkn olduunca yre halk proje ile ilgili olarak bilgilendirilmekte ve yre halknn konuya ilikin dnce ve grleri alnmaya allmaktadr. Proje ile ilgili ED almalar, 17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evresel Etki Deerlendirme Ynetmeliine uygun olarak yrtlmektedir. Bu kapsamda ynetmeliin 9. Maddesi gerei, kapsam ve zel format belirleme toplantsndan nce, halk yatrm hakknda bilgilendirmek, projeye ilikin gr ve nerilerini almak zere evre ve Orman Bakanl tarafndan belirlenecek tarihte Halkn Katlm Toplants yaplacaktr. Halkn Katlm Toplants projeden en ok etkilenecek ve tm yerleim yerlerinden yre halknn kolayca ulaabilecei yerleim yerinde yaplacaktr. Halkn Katlm Toplants iin, projeden etkilenmesi muhtemel yerleim yerlerinde duyurular yaplacak ve toplantnn ierii, tarih ve saatinin yer ald duyuru metni, ulusal ve yerel dzeyde yayn yapan gazetelerde yaynlanarak ok sayda ilgilinin katlmas allacaktr. Bylece yre halknn faaliyetle ilgili gr ve nerilerini bildirmeleri mmkn olacaktr. Ayrca halkn proje ile ilgili bilgilendirilmesi amacyla; proje hakknda ksa grsel sunumlar yaplacak ve proje hakknda bilgiler verilecektir. V.2 Grlerine Bavurulmas ngrlen Dier Taraflar Projenin ED sreci kapsamnda; evre ve Orman Bakanlna bal ve ilgili kurulular, Tarm ve Kyileri Bakanlna bal ve ilgili kurulular, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlna bal ve ilgili kurulular ile Bayndrlk ve skan Bakanlna bal ve ilgili kurulularn grleri alnabilir. V.3 Bu Konuda Verebilecei Dier Bilgi ve Belgeler Halihazrda bu konuda belirtilebilecek baka bir bilgi ve belge bulunmamaktadr..
50
BLM VI YUKARIDA VERLEN BALIKLARA GRE TEMN EDLEN BLGLERN TEKNK OLMAYAN BR ZET
BLM VI: YUKARIDA VERLEN BALIKLARA GRE TEMN EDLEN BLGLERN TEKNK OLMAYAN BR ZET Saka Reglatr ve HES Projesi, Artvin li Arhavi lesi snrlar iinde yer almaktadr.Proje Karadeniz Blgesinde Kapistre aynn Sevail dere ve rmak deresi kollar zerindedir. Saka Reglatr ve HES Projesi, Artvin li Arhavi lesinin 15 km kadar gneydousunda, Rize linin 70 km kuzeydousunda, Artvin ilinin ise 50 km kadar gneybatsnda, Artvin G39 b2 numaral 1/25000 lekli haritada yer almakta olup, toporafik harita zerinde genel yerleim plan Ek-3 sunulmutur AB Enerji Elektrik retim Ltd. ti. tarafndan yaplp iletilmesi planlanan Saka I-II Reglatrleri ve HES Projesi kapsamnda, ina edilecek ana tesisler; regltr (evirme yaps), ykleme havuzu, cebri boru ve santral binasdr. Projenin inaat aamasnda kullanlmak zere destek nitesi olarak antiye sahalar (prefabrik tanabilir yaplardan oluan) ve hafriyat depolama alanlar oluturulacaktr. kinci formlasyonda Saka I-II Regltrleri ve HES tesisinde, Sevail Deresi ve rmak Deresi zerinde yer alan regltrler ile alnan sular basnl boru yardm ile santrale aktarlarak enerji retilecektir. Bu formlasyon almalarna ilikin fizibilite raporu iin DS gr, sre ierisinde alnacaktr. Sz konusu ikinci formlasyona ait proje gzergh ve niteleri Ek-3de 1/25.000lik toporafik harita zerinde gsterilmitir. Saka hidroelektrik santralinin tek amac enerji retimidir. Saka regltrleri ile evrilen sular iletim tesisleri vastas ile santral binalarna ulatrlacak ve burada trbinlenerek enerji retimi yaplacaktr. Saka HESin toplam kurulu gc 4,43 MWm/4,34 MWe olup, yllk toplam 18.31 GWh elektriksel enerji retilecektir. Projenin arazi hazrlk ve inaat aamalarnda tm nitelerde toplam 80 kii, iletme aamasnda ise yaklak 10 kiinin almas ngrlmektedir. Proje dahilinde inaat aamasnda vasfsz personel mmkn olduunca blgeden istihdam edilecek, iletme aamasnda ise daimi personeller yine yreden istihdam edilerek az da olsa blge ekonomisine katk salanm olacaktr. evirme yaps, cebri boru ve santral binas iin arazinin hazrlanmas, ina edilmesi, hafriyat depolama alanlarnda yaplacak kazlar ve depolamalar ile bu alandaki jeolojik yap bir miktar rselenecek ve arazi topografyas ok az deiecektir. Dere zerinde kurulacak evirme yaps ile sular alnacandan baraj gl eklinde bir gl oluumu sz konusu olmayacaktr. Reglatr bulunduu alanda biyolojik evre zerine olabilecek etkilerin banda akmn azalmas sonucu zellikle canl hayat zerine olabilecek etkiler gelmektedir. Faaliyetin iletme aamasnda, reglatrn memba ve mansabnda yaayan sucul canllarn yaama ortamlarn kaybetmemesi iin bir miktar su, hayat suyu olarak yataa braklacaktr. Belirlenecek hayat suyu miktarna mansaptaki dier teesss etmi su haklar ayrca ilave edilecek ve kesin proje almalar belirlenen toplam bu miktar dikkate alnarak yaplacaktr. Projenin arazi hazrlk, inaat ve iletme aamalarnda projeden kaynakl evresel etkiler beklenmekte olup, sz konusu evresel etkiler ile ilgili genel bilgiler bu ED Bavuru Dosyasnda detay bilgiler ise ED Raporunda verilecektir. Projenin evresel etki deerlendirme almalar kapsamnda, proje alan ierisinde ana madde, iklim, toporafya, bitki rts ve zamann etkisi ile eitli byk toprak gruplar, Artvin li Arazi Varl kitaplarndan ve Tarm ve Kyileri Bakanl tarafndan hazrlanan Artvin iline ait 1/25.000 lekli Arazi Varl haritalar incelenmitir. Buna gre Proje alan ierisinde arlkl olarak tarm saylan araziler bulunmaktadr. 1/25.000 lekli arazi varl haritalarna gre proje alan ierisinde byk toprak gruplar olarak; sadece krmz sar podzolik topraklar (P) bulunmakta olup, arazi kullanm kabiliyet snflarna gre ise VII, VI ve IV. snf araziler yer almaktadr. Proje alan ierisinde imdiki arazi kullanm bakmndan ay, fndk, ormanlk ve nadassz tarm arazisi saylan araziler bulunmaktadr.
51
Proje alan ve evresine ait 1/25.000 lekli orman mesere haritasna (Bkz. Ek-5) bakldnda ise, proje alan ierisindeki mesere tipleri genel olarak KsKzbd(Kestane, Kzlaa b a snf hakim arazi), KsKnbc (Kestane, Kayn c a snf hakim arazi), Z (tarm), P (Porsuk), ve KsKzcd (kestane, Kzlaa c a snf hakim arazi) olduu grlmektedir. Yatrmn evreye olan etkilerinin deerlendirilmesinde; Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii, evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii, Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii, Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii, Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait Ynetmelik, Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii, Su rnleri Kanunu ve Ynetmelii, Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii, Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii, Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmelii ile ller Bankas deerleri, Dnya Salk rgt (WHO) evre Sal Blm, Trk Standartlar Enstits, Birlemi Milletler evre Program (UNEP)nn deerleri ayrca ulusal ve uluslararas literatrde kabul grm deerler kullanlarak ED almalar srdrlecektir. Projenin inaat ve iletme sreci boyunca uyulacak olan kanun ve ynetmelikler aada sralanmaktadr: o 2872 sayl evre Kanunu ve 5491 sayl evre Kanununda deiiklik yaplmasna dair kanun o o o 4857 sayl Kanunu, 6831 sayl Orman Kanunu, 4342 sayl Mera Kanunu 1380 sayl Su rnleri Kanunu ve Ynetmelii Sal ve Gvenlii Tz (11.01.1974 tarih ve 14765 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) o Yap lerinde Salk ve Gvenlik Ynetmelii (23.12.2003 tarih ve 25325 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) o evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik (27.04.2011 tarih ve 27917 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) o evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii (04.06.2010 tarih ve 27601 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) o Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii ve Ynetmelikte yaplan deiiklikler (14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Ynetmelikte; 03.04.1991 tarih ve 20834 sayl Resmi Gazetede 22.02.1992 tarih ve 21150 sayl Resmi Gazetede 02.11.1994 tarih ve 22099 sayl Resmi Gazetede 15.09.1998 tarih ve 23464 sayl Resmi Gazetede
52
18.08.1999 tarih ve 23790 sayl Resmi Gazetede 29.04.2000 tarih ve 24034 sayl Resmi Gazetede 25.04.2002 tarih ve 24736 sayl Resmi Gazetede 05.04.2005 tarih ve 25777 sayl Resmi Gazetede yaplan deiiklikler. o Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii (18.03.2004 tarih ve 25406 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) o Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii (03.07.2009 tarih ve 27277 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) o Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik (30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) o Hava Kalitesi Deerlendirme ve Ynetimi Ynetmelii (06.06.2008 tarih ve 26898 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) o Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii ve Ynetmelikte Yaplan Deiiklikler (31.12.2004 tarih ve 25687 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) (Ynetmelikte 13 ubat 2008 tarih ve 26786 sayl Resmi Gazetede ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resm Gazetede yaplan deiiklikler) o Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmelii (17.05.2008 tarih ve 25818 sayl Resmi Gazetede yrrle girmitir.) o Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii (24.06.2007 tarih ve 26562 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) o Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik (30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) o Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii (30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) o Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik (30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.)
53
Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii (19.04.2008 tarih ve 25791 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik (30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelii (03.05.2007 tarih ve 26511 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii (25.11.2006 tarih ve 26357 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik (30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik (21.12.2010 tarih ve 27792 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmelii (04.04.2009 tarih ve 27190 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii (03.03.2005 tarih ve 25744 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik (30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii (14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik (30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.)
54
EKLER: evresel Etki Deerlendirmesi Bavuru Dosyas Hazrlanmasnda Kullanlan ve eitli Kurululardan Salanan Bilgi ve Belgeler le Raporda Kullanlan Tekniklerden Rapor Metninde Sunulamayan Aadaki Belgeler 1- Proje in Belirlenen Yer ve Alternatiflerinin Varsa; evre Dzeni, Nazm, Uygulama mar Plan, Vaziyet Plan veya Plan Deiiklii Teklifleri Projenin ierisinde bulunduu alanda Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Gmhane, Rize Planlama Blgesi 1/100.000 lekli evre Dzeni Plan 09.08.2007 tarihinde evre ve Orman Bakanlnca onaylanmtr. Ancak sz konusu plann iptali ve yrtmenin durdurulmas istemiyle Dantay 6.Dairesinin 2008/137 sayl esasnda alan davada 08.10.2008 tarihinde Dantay 6.Dairesince ad geen plan hakknda yrtmenin durdurulmas karar verilmitir. Proje alanna ait yrrlkte onanm evre Dzeni Plan bulunmamaktadr. Proje alann gsterir 1/25.000 lekli toporafik harita ekte sunulmutur (Bkz. Ek-3). 2-Yatrmc in Projesi le lgili Olarak Daha nceden Alnm zin, Onay, Ruhsat veya lgili Kurumlardan Alnm Belgeler ve benzeri. Yatrmc firma tarafndan alnm izin, onay, ruhsat ve ilgili kurumlardan alnm belge/belgeler Ek-1te sunulmutur. 3-Proje in Seilen Alana likin Arazi Kullanm Durumu Proje alanna ait arazi kullanm kabiliyet snflar ve imdiki alan kullanm haritas Ek-4te verilmitir. Projeye ait proje alan jeolojisinin gsterildii ayrntl harita almalar halen devam etmekte olup, ED raporunda verilecektir.
55
EKLER
EK-1 RESM YAZILAR
EK-2 YER BULDURU HARTASI
FAALYET SAHB
AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T
PROJE ADI
SAKA REGLATR VE HES PROJES
PAFTA ADI
YER BULDURU HARTASI
HAZIRLAYAN KURULU
EK-3 PROJE ALANINI GSTERR 1/25.000 LEKL TOPOGRAFK HARTA ZERNDE GENEL YERLEM PLANI
EK-4 PROJE ALANINI GSTERR 1/25.000 LEKL ARAZ VARLII HARTASI
EK-5 PROJE ALANINI GSTERR 1/25.000 ORMAN MESERE HARTASI
EK-6 PROJE ALANINI GSTERR FOTORAFLAR
AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T. .
SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI
ekil Ek-6,1 kinci Formlasyona ait Saka II Regltr Yerinden Grnm
Ek.4-1
ekil Ek-6.2 kinci Formlasyona ait Saka II Reglatr Mansabndan Grnm-1
Ek.4-2
letim Hatt
ekil Ek-6.3 kinci Formlasyona ait Saka II letim Hatt Gzergahndan Grnm-1
Ek.4-3
letim Hatt
ekil Ek-6,4 kinci Formlasyona ait Saka II letim Hatt Gzergahndan Grnm - 2
Ek.4-4
ekil Ek-6.5 Saka II-HES Arasnda Bulunan Yan Kol Grnm-1
Ek.4-5
Ek.4-6
Ek.4-7
ekil Ek-6,8 Saka I-HES Arasnda Bulunan Yan Kol Grnm-4
Ek.4-8
ekil Ek-6,9 Saka I-HES Arasnda Bulunan Yan Kol Grnm-5
Ek.4-9
ekil Ek-6.10 Saka I-HES Arasnda Bulunan Yan Kol Grnm-6
Ek.4-10
Ek.4-11
Ek.4-12
Ek.4-13
ekil Ek-6.14 Saka I Regltrnden Grnm-3
Ek.4-14
ekil Ek-6.15 Saka I-HES Arasnda Bulunan Balk iftliinden Grnm
Ek.4-15
Santral Alan
ekil Ek-6.16 Santral Alanndan Grnm
Ek.4-16
NOTLAR ve KAYNAKLAR
NOTLAR ve KAYNAKLAR Artvin l evre Durum Raporu, 2008 Saka Hidroelektrik Enerji Projesi, Fizibilite Raporu, Skopsu Proje, 2006, Trkiye statistik Kurumu Resmi Web sayfas (www.tuik.gov.tr) Tarm ve Ky leri Bakanl, Artvin Arazi Varl Kitaplar, MTA Genel Mdrl Resmi Web sayfas (www.mta.gov.tr), Afet leri Genel Mdrl Resmi Web Sayfas (www.deprem.gov.tr), Artvin Valilii Resmi Web sayfas (www.artvin.gov.tr) Dokuzuncu Kalknma Plan, DPT, Do.Dr. Levent Ksekahyaolu, Enerji Tketimi ve Byme Arasndaki Nedensizlik likisi, Trkiye zerinde Bir nceleme, Sleyman Demirel niversitesi, 1/25.000 lekli Arazi Varl Haritalar, Tarm ve Kyileri Bakanl, 2009 Su Temini ve Atksu Uzaklatrlmas Uygulamalar T - 1998, Prof. Dr. Diner TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROLU) Kopriv, D., 1976, Hopa-Arhavi Blgesinin Jeolojisi, Yapsal zellikleri ile Slfit ve Manganez Zuhurlar (NE Trkiye), MTA Dergisi say 87, s.1-20 Terlemez, , 1986, Fndkl Arhavi Hopa Ortacalar Arasnda kalan Blgenin Jeolojisi, MTA Gven, ., 1998, 1 / 100 000 lekli Trkiye Jeoloji Haritalar, Trabzon-C30 ve D30 Paftalar
ED BAVURU DOSYASINI HAZIRLAYANLARIN TANITIMI
YETERLK BELGES TEBL KAPSAMINDA ALITIRILMASI TAAHHT EDLEN PERSONEL TABLOSU Projenin Ad : Saka I-II Reglatrleri ve Hidroelektrik Santral Projesi Proje Sahibi : AB Enerji Elektrik retim Ltd. ti.. Projenin Mevkii : Artvin li, Arhavi lesi evresel Etki Deerlendirmesi Bavuru Dosyasn Hazrlayan Kurulu: nar Mhendislik Mavirlik ve Proje Hizmetleri Ltd. ti. Yeterlik Belge No : 02
Tebliin lgili Maddesi Kapsamnda altrlacak Personel Ad Soyad Meslei Sorumlu Olduu Blm Blm I.1, Blm III.1.1, Blm IV.3 mzas
evre Mhendisi (5/1-a)
Emre TANRIVERD
evre Mhendisi Oda Sicil No:5141
Mhendislik ve Mimarlk Faklteleri veya Faklte veya Akademi veya drt yllk yksek okul veya Fen Edebiyat Fakltelerinin Ziraat, Fizik, Kimya, Matematik, statistik, Biyoloji, Blmleri ile Jeoloji, Hidrojeoloji, Zooloji, Arkeoloji, Veteriner Hekim, Kamu Ynetimi, letme, Ekonomi, Maliye, Hukuk, ktisat, Ekonometri, Sosyoloji Blmleri Mezunu Personel (5/1-b) Kapsam Belirleme ve nceleme Deerlendirme Komisyonunca Belirlenmi Meslek Grubundaki Personel Rapor Koordinatr (5/1-c)
Serkan MURATLI
Jeoloji Yksek Mhendisi Oda Sicil No: 8988
Blm III.1.3 ve Haritalar
nci HACIMEROLU
Ziraat Yksek Mhendisi Oda Sicil No: 8120
Blm III.1.5
Mustafa AHN
evre Mhendisi Oda Sicil No: 1642 evre Mhendisi Oda Sicil No: 5709 Bilim Uzman Biyolog
Tm Rapor Blm I, Blm IV ve Blm VI. Blm III.1.2 Blm IV.1 c.2.7 ve Blm IV.1 c.2.8 Blm II, Blm III ve Blm V
Alper ATE
Levent BLER (Madde 5/1-) Kapsamndaki Personel Dr. Elif MANAV
Hidrobiyolog
Davut KARAMAN
evre Mhendisi Oda Sicil No: 7023

Saka HES ÇBD 24.05

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Saka HES ÇBD 24.05

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD T.

SAKA HES PROJES (Saka 1-2 Reglatrleri ve Saka Hidroelektrik Santrali)

ARTVN L, ARHAV LES

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

SAKA I-II REGLTRLER VE HES ~ 14.211.587 TL Artvin li, Arhavi lesi

Koordinatlar takip eden sayfada (a,b) sunulmutur.

PROJENN ED YNETMEL KAPSAMINDAK YER (SEKTR, ALT SEKTR)

Rapor Sunum Tarihi

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T.

SAKA I-II REGLTR VE HES PROJES ED BAVURU DOSYASI

SAKA HES Ykleme Havuzu SAKA-1 Reglatr SAKA-2 Reglatr

letim Hatt-1 (Borulu Sistem)

letim Hatt-2 (Borulu Sistem)

Cebri Boru (Alternatif) SAKA-2 Reglatr

(Alternatif) letim Hatt-1 (Borulu Sistem)

(Alternatif) letim Hatt-2 (Borulu Sistem)

antiye ve Kaz Fazlas Malzeme Depolama Sahas - 1

antiye ve Kaz Fazlas Malzeme Depolama Sahas - 2

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T.

antiye ve Kaz Fazlas Malzeme Depolama Sahas 3

antiye ve Kaz Fazlas Malzeme Depolama Sahas - 4

antiye ve Kaz Fazlas Malzeme Depolama Sahas - 5

BLM 1 PROJENN TANIMI VE GAYES

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

: 0,60 m/s : 2.740 m : 0,0005 : 1,15 m, 0,75 m : 0,25 m

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

Kaynak: 1987 Ankara, Devlet Su leri Genel Mdrl, Balk Geitleri,

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

naat hazrlk almalar ncesi

antiye tesislerinin kurulmas

Proje kapsamndaki yaplarn inaat imalatlarnn yaplmas

Su tutulmas ve test retiminin yaplmas

HES geici kabul

ekil I.2.2. Saka Reglatr ve HES Projesine ait i akm emas

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..

SAKA I-II REGLTRLER VE HES PROJESI ED BAVURU DOSYASI

AB ENERJ ELEKTRK RETM LTD. T..