Η θυσία είναι η κυριότερη μορφή της λεγομένης δημοσίας λατρείας κυρίως στις παγανιστικές

θρησκείες. Στους Εθνικούς θεωρείται αδιανόητη μία λατρεία χωρίς θυσιαστική πράξη, έχει δε αυτή
πολλές μορφές και σε όλον τον προχριστιανικό κόσμο αποτελούσε για όλα τα έθνη ένα δώρο προς
τους Θεούς, προσφερόμενο ευλαβικά μέσα από ένα συγκροτημένο τελετουργικό, με το οποίο
επιδιωκόταν από τους ευσεβείς η εύνοια των Θεών κατά την πανάρχαια αρχή. Μία θυσία μπορεί να
έχει την μορφή:
•θανάτωσης ανθρώπου (ανθρωποθυσία)
Στην Αχαϊα, οι τρεις οικισμοί: Αρόη, Μεσάτις και Άνθεια, κατοικήθηκαν από Ίωνες. Οι τρεις πόλεις
συνδέθηκαν έχοντας κοινή λατρεία της Άρτεμης της Τρικλαρίας, που τιμούσαν κάθε χρόνο με γιορτές
στο ιερό της κοντά στο ποτάμι Μείλιχο (στα μετέπειτα Συχαινά) όπου το είδε στον καιρό του ο
Παυσανίας. Όπως και αλλού, πρόσφεραν στη θεά ανθρώπινα θύματα. Και επίσης όπως κι αλλού, οι
ανθρωποθυσίες αντικαταστάθηκαν με θυσίες ζώων εκέι γύρω στα χρόνια του Τρωικού πολέμου (ελάφι
αντί για την Ιφιγένεια στην Αυλίδα). Οι ανθρωποθυσίες εκεί, σταμάτησαν μετά από καιρό, μετά από την
πτώση της Τροίας, όταν ο Ευρύπυλος κατέθεσε εκεί τη λάρνακα με το άγαλμα του Διονύσου, κατά τη
στιγμή που θυσιαζόταν ένα αγόρι και ένα κορίτσι στην αχαϊκή παραλία. Από τότε, ο Ευρύπυλος τιμάτο
μαζί με τον Διόνυσο ως λυτρωτής τους.

•Τα Ελαφηβόλια
Ήταν εορτή της Άρτεμης. Η παλιά ιδιότητα της θεάς του κυνηγιού είχε παραμερισθεί αφότου έπαψε η
συνήθεια αυτή να αποτελεί βιοποριστικό μέσο. Αν και το περιεχόμενο της εορτής είχε ξεχασθεί,
ωστόσο θυσιάζονταν στην Άρτεμη ελάφια για να ευοδωθούν οι θηρευτικές εξορμήσεις. Θυσίες ελαφιών
τελούσαν οι πλουσιότεροι στην εορτής της Ίσιδας στην Τιθορέα της Φωκίδας και σύμφωνα με
επιγραφή του Απόλλωνα της Δήλου. Δεν αποκλείεται όμως πολλά από αυτά να ήταν δάμα και όχι
κανονικά ελάφια, όπως αυτό που απεικονίζεται σε αναθηματικό, επίσης ανάγλυφο στην Βραυρώνια
Άρτεμη. Πάντως στους Λουσούς της Αρκαδίας αναφέρονται ιερά πάρκα για την προστασία των
ελαφιών ενώ κατά μαρτυρία της ύστερης αρχαιότητας, αντί θυσίας γίνονταν προσφορά κεράτων στο
βωμό και στο ιερό δένδρο της Άρτεμης. Στην Αττική επίσης, αντί πραγματικής θυσίας, προσέφεραν την
«έλαφο», που ήταν γλυκό από μέλι, αλεύρι και σουσάμι.

•ΑΓΡΙΑ ΖΩΑ
Κατά την διάρκεια των Λαφρίων, εορτή προς τιμή της Άρτεμης, την οποία περιέγραψε ο Παυσανίας το
Β’ μισό του 2ουαιώνα μ.Χ εκτελισσόταν ένα πολύβάρβαροέθιμο. Πρόκειται γιαολοκαύτωμαδιάφορων
ζώων, εκ των οποίων πολλά άγρια, όπως ελάφια, ζαρκάδια, αγριόχοιροι ακόμη και λύκοι ή αρκούδες.
Αυτάκαίγοντανζωντανάσε ένα τεράστιο βωμό κατασκευασμένο από τεράστιους κορμούς δένδρων. Η
εορτή, σκοπός της οποίας ήταν να εξευμενιστεί η θεά και να προστατεύει τα ζώα, είχε μεταφερθεί στην
Πάτρα από την Αιτωλική καλυδώνα, όπου, όπως σε όλη την ορεινή Δ. Ελλάδα, ο θηρευτικός βίος είχε
μεγαλύτερη διάρκεια από ότι στην υπόλοιπη χώρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ιέρεια της Άρτεμης έκλεινε
την πομπή, η οποία προηγούνταν του ολοκαυτώματος, καθισμένη σε άρμα που σύρονταν από ελάφια,
σκηνή που παρίσταται και σε νομίσματα της πόλης των ρωμαϊκών χρόνων.

•Tης εκατόμβης (θυσιάζουμε 100 βουβάλια)

Η Εκατόμβη είναι μία μεγαλόπρεπη θυσία, αρχικά εκατό βοδιών, αλλά αργότερα και άλλων θυμάτων
αντίστοιχης αξίας. Προσφερόταν κατά τους αρχαίους χρόνους στην Ελλάδα προπάντων προς τιμήν
του Δία και του Απόλλωνα με σκοπό εξιλασμού, αλλά και σαν ευκαιρία για να προσφερθεί στο λαό
πλούσιο συμπόσιο. Εκατομβαιώνα επίσης ονόμαζαν τον πρωτο μήνα του τοτε ελληνικού ημερολογίου
(τον σημερινο Ιούλιο) επειδή τότε συνήθως θυσίαζαν εκατόμβες.

•Το κουρμπάνι (ή κουρπάνι) είναι ένα παλαιό έθιμο του ευρύτερου ελλαδικού χώρου και διατηρείται
σήμερα στον ελληνικό και τουρκικό πολιτισμό. Βασικά συνίσταται στο τελετουργικό σφάξιμο και
μαγείρεμα ενός αρνιού, μοσχαριού, ταύρου ή αγελάδας. Για τους χριστιανούς συνήθως συνδέεται με
την εορτή του Αγίου Γεωργίου. Το κρέας καταναλώνεται από τους πιστούς που έχουν προσέλθει στη
γιορτή του Αγίου. Ανάλογο έθιμο τηρείται και από τους Τούρκους με αφορμή διάφορες εορτές ή
περιστάσεις, περιλαμβανομένης της εορτής του Αγίου Γεωργίου.

•Το ταυροβόλιο ήταν μία αρχαία θρησκευτική τελετή του Μιθραϊσμού, που αρχικά γινόταν στην Περσία.
Σκοπός της τελετής ήταν να καθαρθούν οι λάτρεις με το αίμα του θυσιασμένου ταύρου. Το
θυσιαζόμενο ζώο μπορεί να ήταν κριάρι (οπότε η τελετή ονομαζόταν «κριοβόλιο») ή αίγα. Κατά την
ελληνιστική εποχή το ταυροβόλιο διαδόθηκε στη Μικρά Ασία, στη Ρώμη και αλλού.