Httpsacikbilim - Yok.gov - trbitstreamhandle20.500.12812702245yokAcikBilim 10017769.pdfsequence 1&IsAllowed y

T.
RES
SOYUT SANAT VE SOYUT SANATTA
A ner ERDEN
115130102
Yrd. D Ahmet
2013
Z
Soyut Sanat ve Soyut Sanatta,
Erden,
, 2013
Soyut sanat, d
zamanda soyut sanat 20.
Picasso, Matisse , Delaunay, Malevich, Mondrian ve Kandisky
olan sana
-
Yedi tez ,
ki
ile ilgili konulardan bah tamamen
Orhon , ve
Anahtar Kelimeler
I
ABSTRACT
September, 2013
art has not depended on the nature views, refused to make use of the appereances of
materials, nature and living creatures. Abstract art aimed to arrange the colours and
lines thus reaching at the amazing compositions. At the same time abstract art has
brought a new understanding in the art and sculpture of the 20th century. At the
beginning of the twentieth century, to name the major pioneer artists of this art were
Picasso, Mattise, Delaunay, Malevich, Mondrian and Kandisky.
painter in question in this thesis, is a one of the artists who played an important role
in improving Abstract art in Turkey He spent most of his life of art in Paris and did
his paintings in the style of lyric non- figurative abstraction.
I study which was composed of seven chapters, the

abstract was done about the thesis in entrance part. we talked about abstract art as a
theory, creation of abstract art from past to present and its historical evolution,
providing information and images about the famous artists who created works of
abstract art in the world, Later on, the sources of inspiration in the terms of shapes of
abstract art in Turkish Painting were mentioned and information and images were
provided about the artists who created works in this regard. In addition, the
technique and periods were also mentioned in the third and the fourth part of this
study. As for the fifth
his paintings were done. In the sixth
artists who carried out their works in abstract art and finally the evaluation and the
results were assesed in the last part of the study.
Key Words:
II
kadar olan
dili ortaya
nda
duygu ve
n
kavra
a
III
IV
olarak
sevdiren
Y
manevi destek olan, en zor an
V
TEZ ONAY SAYFASI
..I
ABSTRACT ...II
.III
LER IX
KISALTMALAR XVIII
1
2. SOYUT SANAT VE KAVRAM OLARAK SOYUT SANATIN
TANIMLANMASI
2.1.
ve .....8
2.2. Resim
....17
2.3. Soyut Esin
.........................................................................42
2.3.1. Kaligrafiden -
Soyutla 42
2.3.2. Geometrik -
Soyutla 46
2.3.3. Lirik Non-
........................53
2.3.
.....................................................60
2.3.5.
...................................................67
2.3.
Soyutlamalar 74
2.4.
..............................................................................78
2.5.
....................................................................................................91
VI
3. ORHON VE 95
3.1. 95
3.2 98
4. VE .103
4.1. (1953- .....106
4.2. (1956- ..110
4.3. Hommage a Delacroix Dizisi
(1962- .....119
4.4. Monok (1971- ..124
135
5 135
5 ..150
6. SOYUT
ORHON 155
7. .. 170
KAYNA 175
EK... ........184
EK. .184
VII
LER
Sayfa No
Resim 1:
Resim 2: 9
Resim 3:
Resim 4: 18
Resim 5: 19
Resim 6:
19
Resim 7: Henri Matisse , Les toits de
21
Resim 8: 21
Resim 9: 22
Resim 10: Juan Gris, Me
22
Resim 11: 23
Resim 12:
y.boya 24
Resim 13: Joan Miro, Meraya (Otlaklar) kadar , kolaj
24
Resim 14: 26
Resim 15: n, ep ve
27
Resim 16: 28
Resim 17: Mark Rothko,Siyah, Gri, tuva 28
Resim 18: Aguste Macke, 30
Resim 19: Franz Marc, Mavi At 30
Resim 20: 31
Resim 21: ), tuval
Resim 22: Lyonel Feininger, Cizvitler (Jesuits II
33
Resim 23: 34
Resim 24 35
Resim 25: Kazimir Malevich, siyah k 37
Resim 26: ne
37
Resim 27: Wassily 40
Resim 28: 40
Resim 29:
y.boy 41
Resim 30: 43
Resim 31: 43
Resim 32: 44
Resim 33: P Zaferi, tu 44
Resim 34: 45
VIII
Resim 35 48
Resim 36: 48
Resim 37: 49
Resim 38: 50
Resim 39: 50
Resim 40: 51
Resim 41:
y.bo 52
Resim 42: Halil , ....................52
Resim 43: 53
Resim 44: 55
Resim 45: 56
Resim 46: ............56
Resim 47: Erdal Alantar, Harpe, tuval 56
Resim 48:
Resim 49: .................58
Resim 50: ( Horse With Wings of Wind),tuval
59
Resim 51: 59
Resim 52: Devrim Erbil, Haydarpasa, y. boya 61
Resim 53: Hamit 61
Resim 54: iman kompozisy 62
Resim 55: 63
Resim 56: , 63
Resim 57: Litografi 64
Resim 58: tuva 65
Resim 59: M. Zahit B , 65
Resim 60: 66
Resim 61: .........................68
Resim 62: 68
Resim 63: na , 69
Resim 64:
y.boya 69
Resim 65: Eren ,
y.boya ...........................................................................................................70
Resim 66: Abidin Dino, Madenci,
Resim 67: boya 71
Resim 68: , 71
Resim 69: Okul, 73
Resim 70: Tomur ne y. 73
Resim 71: Mustafa At 73
Resim 72: 75
Resim 73: boya
Resim 74: , Psikolojik Temelli
Resim 75: Aynur Okay, Psikolojik Temelli

76
IX
Resim 76: Adem ile Havva detay 77
Resim 77: ...........77
Resim 78: Muhittin Sebati, 79
Resim 79: Hale Portresi 79
Resim 80: Zeki Kocamemi, Mekkare evleri, 80
Resim 81: 81
Resim 82: 82
Resim 83: 83
Resim 84: Cemal Tollu, Ekin, 83
Resim 85: . 84
Resim 86: 85
Resim 87: 86
Resim 88: y.boya...86
Resim 89: Soyut Kompozisyon, 90
Resim 90: Kompozisyon, tuv 90
Resim 91:
108
Resim 92: suluboya ve g.boya
109
Resim 93: boya
113
Resim 94: ,
y.boya........................................................................................................................115
Resim 95: Soyut Kompozisyon,
.........................................................................................................................117
Resim 96: 120
Resim 98: , Soyut Kompozisyon, 123
Resim 99:
imz 125
Resim 100:
126
Resim 101: boya 128
Resim 102 bin Orhon, Kompozisy 129
Resim 103:
131
Resim 104: 132
Resim 105 erine g.boya
133
Resim 106: 135
Resim 107: bin Orhon, 136
Resim 108: , 137
Resim 109: 138
Resim 110: 139
Resim 111: 140
Resim 112: 141
Resim 113: Orhon, Kompozi 142
X
Resim 114: 143
Resim 115: Sans 144
Resim 116: Kompozisyon 145
Resim 117: 146
Resim 118: Kompozisyon Ruj (Composition Rouge),
y.boya 147
Resim 119: 148
Resim 120: 49
Resim 121: Selim Turhan, Soyut Kompozisyon,
156
Resim 123: ompozisyon
y.boya . 7
Resim 124: in Orhon, Soyut Kompozisyon(
y.boya 8
Resim 126: 160
Resim 127:
y.boya 161
Resim 128: boy 162
Resim 129: Wassily Kandinsky, 6. Kompozisyon, 163
Resim 130: Soyut Kompozisyon 164
Resim 131: Kazimir Malevich, Suprematist Kompozisyon ,
165
Resim 132: Orhon, Soyut Kompozisyon 166
Resim 133: Hans Hartung, Kompozisyon, 168
XI
KISALTMALAR
g.boya
F. Kompozisyon
karton
Psikolojik T. F. Kompozisyon
Ali A.
M.Zahit
XII
betimleme
1
Soyut sanat
tama
Kandinsky ve Malevich ilk defa tamamen
Bu sergide empresyonistlerin
- rhon
lirik non-
2
itmik bir
kaynak olarak
yerli-
3
2. SOYUT SANAT VE KAVRAM OLARAK SOYUT SANATIN
TANIMLANMASI
1
Adnan Turani,
2 , , Marmara
1989, s.2
3
Ana Britannica, Soyut Sanat
Sanatlar , s.42
4
t sanat
ile ilgili
dir. Non-objektif ( nesnel olmayan

) ve non- ;
, in
a Bu durumda elde edilen;
5
soyut sanat
rbirine
.
nedeni ile
5
Soyut Sanat,
6
Adnan Turani, , 13.bs., R
5
7
.
.
ederek,
Sanatta devrim, salt

-
7
Resim- ,
8
Joanna Wickery, , ,
-175,s.16
6
9
konusudur.
10
Bu
mutlaka
9
- , s.119
10
E.H. Gombrich, , -
7
2.1.
hakk vermemektedir
11
resimleri ve heyk
11
, 7.bs, Remzi Ki
8
12
R.1: hayvan resimleri
R.2:
12
Resi , s.20
9
-
-
13
13
, s.24
10
14
dol
-
15
14
15
Ayla Ersoy, ,
2002, s. 74
11
getiril
resimde
, insan kadar
16
16
Ersoy, ,s. 74
12
birlikt
17
.18
Empresyonizm daha sonra yerini Neo
17
-
1994, s. 292-293
18
Simona Bartolena, Monet Masters of Art, Prestel Publishing Ltd, Munich. London.Newyork 2011,
s.10
13
19
derinde olan temellerini,
nesnel
20
19
Thema Larousse Tematik Ansiklopedi, c.5, s.296-297
20
Ersoy, , s.76
14
r
resimlerindeki duyusal
21
izlenimini duygusal izlenimine
22
Beckman
diye belirtirken, Franz Marc ise
23
Burada
21
Christiane Weidemann, Christine Nippe, 50 Modern Artists You Should Know, Prestel
Publishing Ltd, Munich. London. Newyork, 2010, s.38-39
22
(
s.11
23
Turani, , s.554
15
24
gizli bir
25
26
Kandinsky 1910
24
, , Marmara
25
- y.y.
http://www.turkceciler.com/forum/sanat/393-soyut-sanat-
akimi-ve-sonrasi.html, 18 . 10. 2012
26
Turani, Sanat Tarihi, s.554
16
2.2. Soyut Sanat
Resim :
J. M. William Turner (1775-1851)
27
Daha sonra 17. y , Wilson
Paul Cezanne ( 1839- 1906 )
28
lodramatik
ve
29
R.3:William Turner
27
28
Weidemann, Nippe, 50 Modern Artists You Should Know, s.16-17
29
Resim , s.266
17
Georges Seurat ( 1859-1891)
30
n neo empresyonistler deyimi ni

31
Paul Signac ( 1863-1935)
-
.32
30
31
Resim , s.276
32
18
R.5: Georges Seurat, Seine
R.6: Paul Signac, Palais des Papes Avignon
Henri Matisse ( 1869-1954)
19
33
34
edi ton
35
Pablo Picasso ( 1881-1973 )
Munch,
36
1914
37
ini
38
33
34
35
36
37
38
Resim , s. 274
20
R.7: Henri Matisse, Les toits de Collioure
R.8:
Georges Braque ( 1882-1963 )

1882 ile 1963
21
39
1920
40
Juan Gris ( 1887-1927)
41
42
R.9: Georges Braque, R.10:Juan Gris,
39
40
Resim , s. 265
41
42
Ahu Antmen, ,
22
Robert Delaunay (1885-1941)
- Sade
ise Delaunay,
43
R.11:Robert Delaunay,
Marc Chagall (1887-1985)
1910 ile 1914

44
43
44
23
45
R.12: Marc
R.13: Joan Miro, Meraya ( Otlaklar) kadar, kolaj
Joan Miro ( 1893-1983)
45
Resim S , s.266
24
Resim,
46
bir
Ernst Ludwig Kirchner ( 1880-1938)
Alman ekspresyonist bir ressam olan Ernst, 1901
47
fakat en iyi koleksiyonu
48
Paul Klee ( 1879-1940)

49
Klee 1901
Pasyonu
50
Klee ilk gra
1911
46
47
48
Antmen, , s.40
49
50
53
25
Kandin
51
resimlerinde s
52
R.14: Ernst Ludwig ,
bestecilerden Roman Haubenstock-

53
51
Resim S , s.271
52
France Farago, Sanat 2006, s.169-170
53
26
R.15: .boya,
Jean Arp ( Hans) (1887-1966 )

54
Ernst, Klee
Kandinsky
55
Mark Rothko ( 1903-1970)

Rus as Yahudi
56
57
54
55
Resim S , s.264
56
Forum acil, y.y.(
http://www.forumacil.com/sanatcilar-ve-tanitimlari/383417-mark-rothko-kimdir-hakkinda-bilgi.html,
05. 12. 2012
57
27
58
R.16: Jean Arp Hans
R.
Antmen,
58
, s.156
28
Auguste Macke ( 1887-1914)
1887
zamanda 1911
59
in
resim- renk- nde
- ,
60
61
Franz Marc (1880-1916)
62
Der Balue Reiter
panteist Marc soyut
tir.
59
60
61
Antmen, , s.42
62
29
cephede
63
R.18: Aguste Macke,
R.19: Franz Marc, Mavi Atlar, y.boya
63
Antmen, , s.40
30
Alexey Won Jawlensky ( 1864-1941):
Alexey Won
64
'i ve
Murnau am Staffelsee
Kandinsky ile beraberliklerinden
Der Buckel (1911),

Selbstbildnis (1912) ve (191
R.20: Alexej von Jawlensky, Med
Hatice Sabahat,
64
Vassily Kandisky ( ,
Sivas, 2012,s.49
31
Alfred Kubin ( 1877- 1959)
birisidir.
65
Lyonel Charles Feininger (1871-1956)
n Lyonel Charles Feininger , ekspresyonizmin
66
67
68
Max Ernst ( 1891-1976)
65
66
Nazan- Sanatta Devrim, Rem
67
, s.46
68
Sabahat,
Kandisky ( , s.49
32
69
yapm bir
1919
t, frotaj te
70
R.22: Lyonel Feininger, Cizvitler,

(diesauger), (JesuitsIII),
69
70
33
R.23: Max Ernst, L'Ange du Foyer
Frank Kupka ( 1871- 1957)
Sinestezi
imler Kandin
resim ve
71
71
34
R
Kazimir Malevich (1878-1935)
Rus ressam olan Kaz k soyut resmin en

lerinden . Malevich 1904
.72 k
73
Beyaz
74
72
73
Baktabul.net, y.y.
http://www.baktabul.net/ressamlar/113761-kasimir-malevich-kimdir-
kasimir-malevich-hayati-kasimir-malevich-biyografisi.html, 15.12.2012
74
Antmen, , s.90
35
Piet Mondrian (1872-1944)
75
arda
Natural Reality and Abstract

76
( An Essay in Trialogue Form
77
75
, Marmara
Resim Ana
Antmen,
76
, s.96
77
s.106
36
R.25: Kazimir Malevich, R.26: Piet
Wassily Kandinsky (1866-1944)

n
in
;
. Kandinsky ve Malevich ilk defa tamamen

78
79
Bu sergide empresyonistlerin
80
78
79
, (
,
Resim-
80
Fisun Demir, Art Book K , Dost Kitabevi
-Ankara, Milano 1999, s.42
37
81
82
eorisini kendi
83
Kandinsky, resimlerinde her zaman
81
, 2006, s.62
82
Sabahat,
Kandisky ( , s.38
83
Resim , s. 271
38
rsiz bir resim
k
84
Jackson Pollock ( 1912-1956)
85
86
87
84
Wassily Kandisky, Sanatta Zihinsellik .
1993, s.10-11
85
86
87
Antmen, , s.154
39
II, t
40
R.29: Nicolas de Stael,
Nicolas de Stael ( 1914-1955)

,
Nicolas,
88
89
88
, s.277
89
, Wikipedia the free encyclopedia, y.y.
, 10.03.2013
41
sin
2.3.1. Kaligrafiden Hareketle -

Soyutlamalar
90
Selim Tur
Erol A
-
Selim Tur
Selim Tur
Selim
57
91
disinin bol bol
92
90
Turani, , s.64
91
92
Ayla Ersoy, , Bilim Sanat Galerisi, Creative
42
dengeyi ne
93
R.30:Selim Turan, Soyut Kompozisyon,
R.31: Abidin Sireni,
Ayla Ersoy,
93
,S
Dergisi
43
R.32:
tur.
G
94
94
Katalog, Galeri Nev, Ankara, 1994
44
Elif Nac , Sanayi-i Nefise Mektebi
1933 Nurullah Berk, , Cemal Tollu , Abidin Dino ve

ile birlikte D Grubu
95
Kompozisyon, i
95
- Edebiyat ve
Sanat http://www.edebiyadvesanatakademisi.com/sanat/117-
cumhuriyet_d%C3%B6nemi_resmi_ve_resim_topluluklari.html, 13. 09. 2012
45
2.3. -
nesne yoktur. Sadece geometrik
- i ve onun ortaya
Ankara ve
rda b
tir.96
elerin
-
Al
ise geometrik non-
Kupka, Alfred Kubin, Paul Klee, Kazimir Malevich, Henri Mattise, Alexey Won
Jawlensky, Lyonel Feininger, M
96
(
, s.41
46
geometrik soyut
97
ilk soyut-
sal
98
99
97
Ersoy, , s.36
98
Ersoy, , s.36
99
,
47
, y.boya
48
G boya, 1953
ve
ise,
-
olarak belirlenmektedir.100
100
Ersoy, , s.39
49
Kompozisyon, duralit
oker Giz II,
50
an
101
hareket ederek non-
.
Onun resimlerinde birbirleriyle
102
Halil Akdeniz
103
ya
101
,Katalog, I
102
Ersoy, , s.41
103
, y.y. http://www.biyografi.info/kisi/halil-akdeniz , 10.
09.2012
51
104
R.41:
104
Ersoy, , s.43
52
R.43: Bubi,
Bubi ise,
z
ni,
105
2.3.3. Lirik Non
Lirik Non-
ik non-
105
, Lami Sanat, Ekim 1989, s.10
53
106
-
107
Lirik non-
ve Nejat Melih Devrim lirik non-
Rothko lirik non- .
, lirik non-
106
Nurullah Berk- Adnan Turani, Tarihi, c.2
Efe Korkut Kurt,

107
( Lisans
Tezi 2008, s.36
54
-
108
sonra lirik non-
-
109
110
syon
108
Ersoy, , s.48
109
,Ankara Sanat ,
s.23
110
Ersoy, , s.50
55
R.47: Erdal Alantar, Harpe,
g.boya boya
56
111
112
113
iren bir noktada,
114
111
(
http://www.timeoutistanbul.com/en/artculture/event/26770/M%C3%BCbin
-OrhonTime Out Istanbul in
28.08.2013
112
, Cumhuriyet Gazetesi, 4 Nisan 1979
113
Ersoy, ), s.52
114
Halil Akdeniz, - , Enlem 80, Ankara, 1989, s.3
57
R.48: A
-
115
-
-
116
IDGSA tur.
117
115
Beral Madra,
116
, , ,
117
Katalog- -
58
( Horse with Wings of Wind) ,
R.51:
59
2.3.
118
119
yapan Hamit
daha nda ve non-
120
Daha sonra k
121 122
soyut geometrik
,
118
-
http://www.kariyer.net/kariyer-rehberi/bir-omurdur-sanat-/864, 10.03.2013
119
Ayla Ersoy, , ,
120
, Tualim.net, y.y. http://www.tualim.net/turk-
ressamlarin-biyografisi-hayati/99-hamit-gorele-biyografisi.html, 12.04.2013
121
, Katalog
122
Adnan Turani,
Ankara, 1977, s.XII
60
1968
123
, duralit
123
- -
http://www.turkishpaintings.com/index.php?p=37&l=1&modPainters_artistDetailID=257,
08.04.2013
61
-
124
124
Devrim Erbil,
Dergisi,
62
R.56:
125
125
, Katalog
63
ketli bir
126
belli bir mekanlarda yer alan
127
yola
bir bi
128
R.57: A
126
Ersoy, ), s.60
127
Ersoy, , s.62
128
Zafer E. Bilgin, -10 Ekim
64
R.58:
65
i
ket
129
130
R.60:
129
Sanat
Dergisi, Haziran 1992, s.164, s.46-47
130
,
79
66
2.3.
nesn
, sadece o nesnenin
,
, bazen de tek bir
def
A
131
Ala
ir.
132
131
(
, s.37
132
Ersoy, , s.67
67
133
R.61: Maide Aral, R.
134
133
Ersoy, , s.67
134
Thema Larousse Tematik Ansiklopedi, Sanat Tarihi -1994,
s.363
68
135
135
, Katalog Mart 1995, s.7
69
136
137
renkler onun portrelerinde gen
eri(ilkel mabetler)
136
Jale N. Erzen, , Yeni Boyut Dergisi
137
Ersoy, , s.70
70
138
R.66: Abidin Dino, Madenci, ,
138
, - -24
71
d
139
140
141
142
139
Ayla Ersoy, ,
140
,
Ekim 1992, s.32
141
rgisi,
Ekim 1988, s.28-29
142
Ayla Ersoy,
s.12
72
R.70:
Okul, y.boya
73
2.3
soyutlamalar
psikiyatri
ana konu olarak insa
143
144
Tamer
ut bi
143
144
Ersoy, , s.79
74
145
boya,
R.74: T Kompozisyon
145
, Katalog
s.5
75
146
R.75:
Bu alanda
tir.147
148
146
Ersoy, , s.79
147
, Katalog
148
, Katalog, Etibank
76
ile Havva detay
R.77: boya
77
2.4.
,
,
.
geometrik-
grubu
149
Ceva
tamamen bir
150
149
(
), s.25
150
Thema Larousse Tematik Ansiklopedi, c.6 ,s.344
78
R.78: Muhittin Sebati, R.79: Hale Asaf,
in
79
151
152
153
R.80: Z. Kocamemi, Mekkare Evleri
151
,
y.y.
iyet+Donemi+Turk+Resim+Sanati/ , Ankara, 26.03.2013
152
Thema Larousse Tematik Ansiklopedi,c.6, s.340
153
Thema Larousse Tematik Ansiklopedi,c.6, s.346
80
R.81: Ali .A. ,
Yenilenme hareketleri
154
154
Ersoy, , s.25
81
155
kimliklerini ve sanat
R.82: R
irmektir. Bu
155
Thema Larousse Tematik Ansiklopedi,
82
156
Bir yandan b
157
R.83: Nurullah Berk, R.84: Cemal Tollu, Ekin,
156
Ayla Ersoy, Somut
157
83
R.85: Turgut Zaim,
158
158
Thema Larousse Tematik Ansiklopedi, c.6, s.350
84
yeni
grubuna tepki olarak

Bu grubun
Faruk Morel, Agop Arad, Selim

Turhan, Kemal ile birlikte bu
159
R.86: r,
159
Ersoy, , s.28
85
R.87: Turgut Atalay,
160
160
-II, , s.15
86
Yeniler grubunun san
161
konusu
diyerek
162
163
164
r. 165
166
161
,
s.6
162
Ersoy, , s.28
163
-II,s.15
164
Thema Larousse Tematik Ansiklopedi, c.6, s.370
165
1976, s.37
166
87
i bir
167
168
lerdir.
169
167
Resim Kalemi, y.y. http://www.resimkalemi.org/sanat-
egitimi/11766-1950-sonrasi-soyut-resim.html, 20.02. 2013
168
Ersoy, , s. 33
169
-
http://www.beykoz-
turkocagi.org.tr/yeni/index.php?option=com_content&view=article&id=20517&catid=1&sectionid=1
&Itemid=219, 17. 02. 2013
88
170
Soyut re
Nejad D
171
172
170
Ersoy, ( ), s.33
171
-12
172
-
89
R.89: , Soyut F. Kompozisyon
R.90:
90
un
173
2.5.
olan
(monochrome) derinlemesine
173
, s.363
91
bir yol izlemesin
ni Bu durum
cek
bir
bulunma
Bu
174
bilgi yoktur.
175
- Ancak bu
176
. gibi,
soyutun birey
a ek
, onu
bir
.177
174
Ali Artun, Benedicte Orhon,
Koleksiyonu, Yrd E. Deniz Artun, 2.bs, Galeri Nev, 2011, s.23
175
, -
-
176
, Son Havadis,
177
http://www.antikalar.com/v2/konuk/konuk0909.asp, 08.09.2013
92
konsant
resimlerinde kendilerini hissettirir.
bu ne bir tezat, ne de kompozisyonun dengesini bozan bir hal
178
179
Siyasal bilgiler
178
Daniel Gervis,
http://www.sondakika.com/haber-mubin-orhon-un-basyapitlari-londra-da-2579209/ ,08. 11.2012
179
Necmi , -
-
93
cu
94
3. MÜB N ORHON’UN YA AMI VE YA ADI I DÖNEM
3.1. Mübin Orhon'un Ya amı
Mübin Orhon 1924 yılında stanbul’da do mu tur. Esas adı Mustafa Mübin
Orhon’dur. Ama eserlerinde ‘’Mübin’’ adını kullanmı tır. Mübin Orhon’un annesi ,
altı aylıkken ölmü olan Fatma Servet hanım, babası da Ömer Lütfi bey’dir.1
Kendisinden ba ka dört karde i daha olan Mübin Orhon, ilk ve orta ö retimini 1939-
1942 yılları arasında Emirgan lkolulu ve Kumkapı Orta Okulu’nda tamamlamı tır.
Mübin Orhon, 1942 ile 1947 yılları arasında Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde
üniversite e itim alırken, Nusret Hızır, Oktay Rıfat, Melih Cevdet Anday ve
akrabası olan Orhan Veli ba ta olmak üzere Milli E itim Bakanlı ı’nın Tercüme
Bürosu’nda çalı an öncü edebiyatçılar ku a ıyla çok yakın bir ili ki içinde
olmu tur. Garip Akımı’nın kurucuları arasında yer alan bu airlerin ve
entellektüellerin tamamı Fransızcayı iyi bilmekteydi. Modern Fransız sanatı ‘’ algı
dünyaları’’ nın merkezinde yer almaktaydı. Mübin Orhon liseyi Almanca e itim
veren stanbul Erkek Lisesi’nde bitirmesine ra men, çok erken bir ya ta Türk
aydınlarının ‘’ Paris tutkusuna’’ ortak olmaya ba lamı tır. stanbul’a döndü ünde de
Orhan Veli’nin arkada grubuyla yakın ili kisini devam ettirmi ve bir ara stanbul
Tiyatrosu’nda figüran olarak çalı mı tır. II. Dünya Sava ı’nın karanlık yıllarında,
Ankara gibi sanata uzak bir kentten bakıldı ında, Paris’in ve Fransız sanat
ortamının büyüleci bir çekicili i vardır. Mübin Orhon ‘da bu durumdan bir hayli
etkilenmi ve kendisini hemen ilk fırsatta Paris’e atmanın yollarını aramı tır.
Paris, Mübin Orhon’un resim sanatı hakkındaki görü lerini kökünden de i tiren
atmosferiyle 1948 yılı A ustos ayında Sorbonne’da iktisat doktorası yapmaya
geldi inde onu doktora çalı ması yapmaktan bir süreli ine alıkoymu tur.
O yıllarda Paris’te Hıfzı Topuz’dan Trajeye, Nejad Devrim’den Osman Necmi

Gürmen’e Sabahattin Eyübo lu’ndan Fahri Petek’e kadar bir çok geni Türk
1
‘’Mübin Orhon’’, ’’Biography for Mübin Orhon’’,Ask Art, The Artists’ Bluebook-Worldwide
Edition, y.y.(Çevrimiçi): registrar@askart.com, 15.06.2013
95
aydın kitlesi ya amaktadır. Mübin Orhon öncelikle bunların arasında ressam olan
ünlü ki ilerle dostluk kurmaya karar vermi tir.
Fakat Mübin Orhon uluslararası sanat ortamına nasıl girecekti sorusuna en iyi
cevabı veren ki i, 1947 yılında Paris’e yerle en en arkada ı Selim Turhan’dır.
Selim Turhan öyle yanıtlıyor. ‘’ Bir gün 1949 yılında bana geldi inde Sanat
üzerine konferanslar olmuyor mu ? diye sordu . Onu Cite Universitaire’de
Atlan’ın konu masına götürdüm, çok memnun kaldı. Atlan’la sıkı dost oldu ve o
sayede Poliakoff’u tanıdı.’’2
Günümüzde ismi unutulmu olsa da, o dönemde Atlan, Hans Hartung ve Wols ile
birlikte ‘’ öncü sanatın en önemli temsilcilerinden biri olarak kabul ediliyordu.3
Paris sanat ortamında ise üçlü grupla ma ‘’Ele tirisel Figürasyon, Geometrik
Soyutlama ve Lirik( iirsel) Soyutlama’nın birbiriyle mücadelesi söz konusuydu.’’
Mübin Orhon özellikle Paris'te Selim Turhan, Abidin Dino, Albert Bitran, lhan
Koman ve Tiraje gibi ünlü Türk sanatçılarla yakın ili kiler kurmu ve 1949 ile 1950
yılları arasında Paris’te gezdi i sergiler ve orada tanı tı ı yerli ve yabancı
sanatçılar, onun resme yönelmesinde çok büyük etken olmu lardır. Mübin Orhon’un
bu sergilerde tanı tı ı sanatçılar bu üçlü grupla manın etrafında
kümelenmi lerdir.4
Paris’teki 1949 ile 1950 yılları arasında ‘’Grande Chaumière ‘’ Akademisi’nde ilk
önce serbest desen çalı mı daha sonra da Jean Dewasne ve Edgard Pillet
tarafından kurulan ‘’art abstrait’’ atölyesinde resim çalı malarına devam etmi tir.
Montparnasse’nin göbe indeki atölyeler ö rencilerin canlı modelden çalı masına,
desenle ya lıboya’nın temel ilkelerini ö renmesine olanak tanımı lardır. Oradaki
hava Güzel Sanatlar Okulu’nda düzenlenen yarı malardan ve ö rencilerin
kapandı ı odalardan çok farklıdır.5
2
Selim Turhan,’’ badet eder gibi resim yapardı’’, Cumhuriyet Gazetesi, 19.11.1992
3
Michel Ragon, L’ Aventure de l’ art abstrait, Paris 1957, s. 30-31
4
Artun, Sönmez, Mübin Orhon Robert ve Lisa Sainsbury Koleksiyonu, s.24
5
Serra Karapınar Yentürk, Mübin Orhon, Çev.Orçun Türkay ve Serra Karapınar Yentürk, Step
Grafik Limited irketi, Finansbank, stanbul, Ekim 2012, s.17
96
Mübin Orhon resim ya amına ilk ba ladı ı ‘’Academie de la Grande Chaumiere’’
adlı atölye özel bir resim akademisidir. Bu akademide kurs ücretini ödeyen
herkesin katılabilece i derslerde; katılımcılara hem gerçekçi hemde soyut tarzda
çalı ma olana ı tanınmı tır. Ayrıca Mübin Orhon o yıllarda yarıda bıraktı ı
Sorborne üniversitesindeki ekonomi yüksek lisansını tamamlamı tır.
Mübin Orhon 1950 ile 1953 yılları arasında Salon de Réalités Nouvelles ve 1956 -
1957 yılları arasında Salon de Mai sergilerine katılmı , ilk ki isel sergisini 1956
yılında kentin avangard galerilerinden Iris Clert’de açmı tır.6 Mübin Orhon’un
yapıtları orada Bitran, Jorn, Takis, Tsingos ve Messagier’ninkilerle bir araya
gelmi tir.7
Mübin Orhon bu dönemlerde César, Takis, Messagier ve Giacometti ile yakın

ili kiler kurmu , aynı yıllarda Charles Maussion ile ba layan dostlu u vefatına kadar
devam etmi tir. Mübin Orhon 1959 yılında Teh Chun’un ba ka lirik soyut
sanatçılarla birlikte yapıtlarını sergiledi i Lucien Durand Galerisine katılmı tır.Bir
yıl sonra da 1963 yılında Delacroix’e saygı çerçevesinde, Nasser Asar, Mihailoviç,
Schneider, Bertini, Lindstrom ve Saura ile birlikte Creuze Galerisi ve Galerie 7’
deki bir grup sergisinde de yapıtlarını sergilemi tir. 1960’lı yılların ba ında Robert
ve Lisa Sainsbury çifti Mübin Orhon’un eserlerine ilgi göstermi ve sanatçının
vefatına dek artarak devam etmi tir.Bu ilgi sonucu Mübin Orhon’un 63 eseri aynı
koleksiyondaki Degas, Bonnard, Modigliani, Picasso, Balthus, Giacometti ve
Bacon’ların arasına katılmı tır. Böylece Mübin, dostu Maussion ile birlikte, bu
koleksiyondaki sava sonrası “Paris Okulu” dönemini en geni temsil eden iki
sanatçıdan biri olmu tur. Öyle ki 1978 yılında East Anglia Üniversitesi’ne ba lı
olarak kurulan Sainsbury Visual Arts Centre’de bu koleksiyon düzenli olarak
sergilenmi tir. Mübin Orhon, Fransa’ nın dı ında ngiltere, talya, Almanya ve
Amerika’da da grup sergilerine katılmı tır.
1964-1967 yılları sanatçının Türkiye’de geçirdi i bir zaman dilimidir. Vatanda lık
hakkını yitirmemek için yedek subaylık görevini Polatlı ve Kırklareli’nde yapmı ,
6
Zeynep Kerman, Tanpınar’ın Mektupları, 3.bs., Dergah Yayınları, Eylül 2001, s.114………116
7
Yentürk, Mübin Orhon, s.19
97
1967 yılına dek Türkiye’de resim çalı malarında bulunmu , hatta ana vatanındaki ilk
ki isel sergisini 1967’de Butik Melda’da açmı tır. 1973 yılında tekrar Fransa’ya
dönmü tür Mübin Orhon ki isel sergilerini 1967’den sonra Paris Galerie Lucien
Durand ile Galata ve Maçka Sanat Galerileri’nde açmı , sanatçının vefatından sonra
da stanbul’da çe itli ki isel sergileri açılmı tır.. 1981’de vazgeçemedi i bohem
ya amına ve amansız hastalı ına yenilerek 57 ya ında yalnızlık içinde ölmü tür.8
Hümanite’de Raoul- Jean Mouline onun için’’ Resim yapma tutkusunun esiri olarak
günden güne yıkıma ve sıkıntılara sürüklenerek öldü’’ diyerek ya am biçimi olarak
resimle ya amayı tercih etti ini i aret etmi tir.
1996 yılından itibaren Mübin Orhon’un Sainsbury koleksiyonunda yer alan tüm
eserleri Ali Artun’un küratörlü ünde(sergi düzenleyicisi) Yapı Kredi Kazım
Ta kent Galerisi’nde düzenlenen sergi ile ilk defa Türkiye’de de izlenmi tir. Mübin
Orhon, Türkiye’de 21 yıldır Galeri Nev tarafından temsil edilmekte ve onun ar ivi
Ankara Galeri Nev’de korunmaktadır.
3.2. Mübin Orhon’un Ya adı ı Dönem
1948 yılında Paris, kinci Dünya sava ından sonra, edebiyattan görsel sanatlara,
tiyatrodan filme, mimariden foto rafa kadar bir çok alanda yirminci yüzyılın en
yaratıcı deneyimlerini ya ayan bir Avrupa kenti olarak tarihe geçmi tir. 1945 ile
1960 yılları arasında bu kentte olu an görsel sanat ortamını ele alan bir çok önemli
sergi ve konuya aynı olgularla vurgu yapmı tır. Batı, 20. yüzyıl sanatına çizgisel
bakan ve günümüzde pek önemi olmayan bir sanat tarihi yorumuyla yakla mı tır.
Fakat o yıllarda Japonya, ran, Mısır ve Türkiye ba ta olmak üzere farklı
ülkelerden sanatçılar Paris’e gelerek yerle mi ve gerçek bir uluslararası atmosferin
olu masına katkıda bulunmu lardır. Farklı bir modernizm gelene inden gelen bu
sanatçıların duru u ve etkileri hakkında çok fazla ara tırmalar yapılmamı tır. II.
Dünya sava ı sonrasında Paris’teki halk maddi ve manevi bir çöküntü içindedir.
Karnını zor doyuran Fransız toplumu ‘’ insan olgusunu’’ yeniden tartı maya
8
Sönmez 2001a, Necmi Sönmez, “Biyografi”, Mübin Orhon 1924-1981, stanbul, Milli Reasürans
T.A. ., 2001, s. 66……..69
98
ba lamı tır. Eskiden beri güçlü bir konuma sahip olan Fransız Komünist Partisi(
FKP) bu durumu kendi lehine çevirecek bir giri imde bulunmu tur. 1948 yılında
açılan ‘’Salon d’ automne’’ sırasında, kendi yayını olan ‘’ L Humanite’’ gazetesine
attı ı ‘’ Le Realisme Socialiste ‘’ ba lı ı altında ele tirel, politik ve toplumsal
sorunları ele alan figüratif resimleri ilk kez desteklemi tir.
Dönemin en önemli ele tirmenlerinden biri olan Julian Alvard’ın saptamasına göre,
Fougeron, Taslitky, Amblard ve Buffet gibi sanatçıları ön plana çıkaran yazılar
arka arkasına bu gazetede yayımlanmaya ba layınca, ‘’soyut sanata kar ı cephe
alındı ı’’9 ortaya çıkmı tır. Fransız Komünist Partili olan Picasso, Leger ve
Guttoso gibi ünlü sanatçılar bu e ilimi benimsemi lerdir.
Di er yandan Paris’te sava yıllarındaki kökenleri Matisse’e ve Fovizm’e

dayanan, renk olgusu üzerine giderek soyutlamaya yakın olan bir sanatçı ku a ı
varlı ını hissetirmeye ba armı tır. Jean Bazaine, Andre Lejard, Julius Bissere,
Pierre Soulages, Maria Elena Vieira da Silva, Rauol Ubac, Serge Poliakoff,
Nicolas de Stael, Andre Lanskoy, Hans Hartung ve Etienne Martin gibi
isimlerden olu an bu ku ak, önceleri ‘’ soyutlamaya’’ sonralarında ise ‘’ soyut’’ a
yönelmi tir.10 Bu sanatçıları birbirine ba layan tek nokta, hepsinin farklı ülkelerden
gelmelerine ra men Paris’te ya amı olmalarıdır.11
‘’ Ecole de Paris’’ ‘te 1910 ile 1930 yılları arasında Paris’te ya ayan ama Fransız
olmayan Chagall, Soutine, Pascin ve Modigliani gibi sanatçılar vardır.12
Fakat 1945 yılından sonra ‘’ Ecole de Paris’’ dönemin tüm sanatçıları tarafından
kullanılmaya ba lamı tır. Ecole de Paris’’ aslında bir akımı de il tamamen bir
dönemi temsil etti i için dü ünülmü tür.13
9
Julian Alvard, ‘’Le realisme socialiste au Salon d’ automne’’, Arts d’ aujourd’hui, Kasım 1948,
s.21
10
Bernard Dorival, Les Etapes de la peinture française contemporaine, Paris 1948, s.28
11
Jean Cassou, Panoroma des Arts Plastiques Contemporaine, Paris 1960, s.701
12
Loure de Buzon- Vallet,’’L’Ecole de Paris: ‘Elements d’ une enquette’’, Paris- Paris, Centre
National d’Art et de Culture Georges Pompiodu, Paris, 1981, s.244
13
Patrick- Gilles Persin, L’Envolee lyrique: Paris 1945-1956, Musee National du Luxembourg, Paris
2006, s.6…..9
99
Fransız Komünist Partisi’nin o dönemdeki tüm baskılarına ra men soyut sanat
Fransa’da filizlenme a amasındadır. Almanca konu ulan bir çok ülkede Bauhaus’un
atılımları 1911 ile 1933 yılları arasında bir tür ‘’modernist kopu u’’
gerçekle tirmi tir.
Klee, Kandisky, Albers, Moholy-Nagy, Bill ve Schlemmer gibi sanatçılar, bir çok
alandaki öncü çalı malarıyla günlük çalı maları da içine alarak köklü bir estetik
yenile me hareketi yaratmı lardır. Fakat Fransa’daki farklı kültürel anlayı keskin
bir ‘’modernist kopu u’’ önlemi tir.
1931 ile 1937 yılları arasında Paris’te kurulan ‘’Abstraction- Creation’’ adlı sanat
grubu arasında yer alan Mondrian, Arp, Delaunay, Herbin, Kupka, Doesburg,
Vordemberg- Gildewart ve Domela gibi ünlü sanatçılar, birbirini tamamlayan
düzenli yayınlar yapmı lar, konferanslar ve grup sergileriyle birlikte geometrik
temellere dayalı soyut sanatın geni kitlelere tanıtılmasında oldukça ba arılı
olmu lardır.14
II. Dünya Sava ından sonra 1946 yılında kurulan ’’Salon des realites nouvelles’’
isimli sanatçı derne i, ‘’Abstraction- Creation’’ adlı sanat grubunun gelene i
üzerine temellenen bir anlayı ın savunuculu unu üstlenmi tir. Bu sanatçı derne i;
Fransa ve dı ındaki konkre, figüratif olmayan, soyut sanat normlarında üretilmi
çalı maların düzenli olarak gösterilmesi amacıyla yıllık sergilerin düzenlenmesi
kararını almı tır.15
1947 yılında Paris’te açılan ‘’Palais des beaux Arts de la Ville de Paris’’
bugünkü adıyla ( Musee d’ art modern de la Ville de Paris) ilk olarak ‘Salon des
realites nouvelles’ de yer almı tır. 384 çalı ma sadece soyut sanatın gündeme
gelmesini sa layarak Paris’teki sanat ortamına hareketlilik getirmi tir. Her yıl
belirli bir jürinin seçti i resimlerden olu an grup sergilerinin ba arısı, daha
sonrasında figüratif resmin gündem dı ına itilmesini sa lamı tır.16
14
Bakınız sergi katalo u, Abstraction- Creation, Westfalisches Landesmuseum, Münster 1978
15
Dominique Vieville, ‘’Vous avez dit geometrique?: Salon des realites nouvelles 1946-1957’’
Paris-Paris, Centre National d’ Art et de Culture Georges Pompidou, Paris 1981, s.263……267
16
Artun, Sönmez, Mübin Orhon Robert ve Lisa Sainsbury Koleksiyonu, s.24-25
100
O dönemin cesaretli galericilerinden olan Rene Drouin ( 1905-1979) kendi adını
verdi i galerisinde, Wols ve Jean Dubuffet’nin izleyenleri adeta a kına çeviren
karalamaları ve kaba saba malzemelerle yaptıkları resimlerinden ki isel sergiler
açmı lardır.17
Ressam Georges Mathieu ile air ressam Camille Bryen ise Galerie du
Luxemborg’da ‘’ L Imaginaire’’ ba lı ı altında Arp, Atlan, Hartung, Picasso,
Riopelle, Solier, Ubac, Verroust ve Wols’un katıldı ı bir sergi düzenlemi lerdir.18
Bu sergiler soyut sanat içinde kristalle meye ba layan lirik (ço kulu duygusal)-
geometrik ayrı ımlar hakkında önemli ipuçları vermi lerdir. Sanat tarihi içinde
belirli bir gelene e ba lı olmadan, do açlamaya dayalı bir resim tarzının ifade
biçimlerini aramı lardır.
Daha sonra ‘’ Abstraction Lyrique’’, ‘’ Art Informe’’ veya ‘’ Tachisme’’ gibi

de i ik ba lıklar altında anılan bu ifade biçimi Paris’teki sanat ortamına 1945 ile
1955 yılları arasında hakim olan sanat anlayı ını betimlemi tir. Fakat bu kadar
farklı açılımlara sahip olan soyut sanatın kesin bir tanımı olmamı , onu yorumlama
tarzında da farklılıklar olmu ve bu farklı yorumlar, o dönemde Paris’te oldukça
zengin soyut anlatım biçimlerinin gündemde olmasını sa lamı tır.
1947 ile 1948 yıllarında açılan ‘’Salon des realites nouvelles’’ sergileri söz konusu
olan zenginli i belirgin kılmı , Hartung, Poliakoff ve Mathieu gibi ünlü sanatçılar,
soyut sanatın bünyesinde barındırdı ı çok yönlülü ü a mak için bir manifesto
yayınlamak istemi lerdir. Bu geli melerin sonucunda 1949 yılında ‘’Premier
manifest des realites nouvelles ‘’ kaleme alınmı tır.19
’’ Soyut Sanat nedir ‘’ sorusuna yanıt arayan, bu manifestonun o yıllarda oldukça

çok etkili bir sanat teorisyeni olan Auguste Herbin’in ‘’ L’Art non figuratif, non
objectif’’20 adlı kitabındaki tezlere dayanmı , o zamana dek beraber hareket eden
17
Vieville, ‘’Vous avez dit geometrique?: Salon des realites nouvelles 1946-1957’’, s.265
18
Georges Mathieu, Au- dela du tachisme, Paris 1963, s.47…….49
19
Bu manifesto 1949’daki 2.sergi kitapçı ında yayınlanmı tır:’’ Premier manifest des realites
nouvelles’’, Paris 1949
20
Auguste Herbin, L’ Art non figuratif, non objectif, Paris 1949
101
soyut ressamların arasına girmi ve Atlan, Bryen, Mathieu, Arp, Magnelli ve
Doyrelle gruptan ayrılarak, daha ba ımsız hareket etmeye ba lamı lardır.21
21
Jean Bouret, Realites nouvelles, Paris 1949 ( Sergi katalo u)
102
4
benzetilebilir.
tir. A
lardan da Bu durumu
it o Orhon Bizans
nnesini de
ndeki bir annesinin da yol
resmi
-ki
.
1
Artun, Benedicte( Orhon) Schribaux, ,
20
103
2
esini
leri,
2
Artun, Schribaux, , s.17 .20
Jose Villarreal,
3
Art Auction to Be Headlined byMubin
, http://artdaily.com/news/45563/Sotheby-s-Contemporary-Turkish-
Art-Auction-to-Be-Headlined-by-Mubin-Orhon-Paintings#.UiS4i6JrPIU, artdaily.org, 29.08.2013
104
4
mistik bir
4
Artun, Schribaux, , s.22
105
5
resimlerinde kendilerini hissettirir.
bu ne bir tezat, ne de kompozisyonun dengesini bozan bir hal
4 -1956)
.7
5
Ersoy, ), s.39
6
Gervis, , 08. 03.2011
7
Katalist - , Milli Reaurans Sanat Galerisi,
http://www.millireasuranssanatgalerisi.com/en/sergiler/mubin-
orhon, Copyright
reserved
106
8
am
8
Kerman, 116
9
, s.28
107
R.91: .boya
108
nouvelles
10
R.92:
10
Koleksiyonu, s.28
109
-il un
met
11
4 -1962)
, hem de kurgusal
,
ve
O
11
Charles Estienne, -il un academisme?, Paris 1950
110
yirmi metrekarelik bir alanda
12
bir araya
13
-
14
Jacques-
inceltmeden ve zorlanmadan
. da
denilmektedir.15
isimli resmiyle
12
Iris Clert, 115
13
,s.19
14
Clert, ,
15
Jacques- Louis Thibault,
111
kopya etmek yerine
16
arbeleri ile
17
ni
da
18
Ann Goldstein,
16
, Sam Francis, Kunst- und Ausstellungshalle der
Bundesrepublik Deustchland 406
17
, 08.09.2013
18
Artun, , s.29
112
.19
19
Artun, , s.30
113
kompozisyonu
lgudur.
kurulan bu
20
20
Artun, , s.31
114
R.94:
Iris Clert
21
21
Clert, 115
115
sergisinde fakat dost
Lucien Durand
n Orhon ve
22
Lucien Durand,
23
22
Villarreal, Art Auction to Be Headlined by Mubin Orhon
23
Artun, , s.32
116
R.95: y.boya
117
24
her ne kadar
olarak ta
darbeleriyle adeta dans edercesine hareketlendirdi
25
24
Laurie Hurtwitz, archieve Paris Auction Roundup: Picture of a Lively
Market-
http://www.artnews.com/2012/04/04/paris-auction-roundup-picture-of-a-
lively-market/ , Newyork, 28. 08. 2013
Artun,
25
, s.33
118
4.3.
Delacroix Dizisi ( 1962-1971)
Nasser Assar, Gianni Bertini, Ronaldo de Juan, Mariano Hernandez, Asger Jorn,
26
27
26
, s.19
27
Artun, , s.33
119
duygusal
bir
R.96:
120
R.97: rhon, Soyut Kompozisyon, y.
28
28
Artun, Lisa Sainsbury Koleksiyonu, s.34
121
29
yorumlanabilecek mekansal alanlar
colour-field
.30
Artun,
29
, s.34
30
, s.19
122
Mey
edir.31
R.98: y.boya
31
Artun, , s.34
123
4 -1981)
32
de bir Rothko retrospektifi

33
32
Artun, Lisa Sainsbury Koleksiyonu, s.35
33
Mark Rothko,
124
34
R.99:
Rothko maalesef
34
Artun, , s.35
125
35
36
R.100:
Dora Ashton, About Rothko

35
25
Artun,
36
, s.36
126
1971 y
37
edilemezdi
Demir F trat Onger resmi
38
Nicolas de Stael
37
Artun, , s.36
38
Muammer Elveren, ,
http://www.hobimlemutluyum.com/haber/5622/5/0/paristeki-turk-resminin-kara-
kutusu.aspx , 012
127
39
R.101:
39
, Kosta Daponte,
, Cumhuriyet Gazetesi,
09.07.1974
128
lanan
40
bunu
40
Artun, s.37
129
ince
sahip
-ev
.
.41
resimlerinden biriside
r -pozitif olarak
41
Artun, ve Lisa Sainsbury Koleksiyonu, s.37
130
,
131
132
42
R.105:
( Bilge
42
Artun, s.38
133
43
sorunu
resm
44
43
Artun, s.38
44
Son Dakika Haberleri, -
http://www.hurriyet.com.tr/kultur-sanat/haber/23159367.asp,
134
5
5.
bu resim bize pencere
135
R.107:
birbirleri ile
136
Bu resimde Monokrom
birisidir.
Bu resimde derinlik ve Bu resim

ve pencere olgusunu
137
R.109:
Bu resimde yine
iyi bir b
kasvetli bir durum yerine,
138
R.110:
Bu resim ise lardan
Beyaz
in bu
139
R.111
Bu resimde lardan
kullanara Bu resme
140
R.112
141
142
R.114
birisidir.
dik bir
olgusu hisse
perspektiflik
143
R.115 y.boya
birisidir.
Bu resme
bu
ktif olgusu bu
144
Bu resimde Monokrom
birisidir.
u
145
R.117:
Bu resimde ait
birisidir.
vermektedir.
146
R.118 Kompozisyon Ruj (C
Bu resimde ait
birisidir.
Bu
147
R.119:
Bu resim ise Monokrom

birisidir. bu resminde mor renk
kare yaparak bir pencere e derinlik ve

Bu
148
Bu resimde Monokrom
birisidir.
siyah rengi pencere olgusunu
149
5
1956 Galerie
1957 Galerie
1959 Galerie Gillion, Paris
1959 Galerie Moyens, Washington
1959 Galery Lucien Durand, Paris
1960 Galerie Lucien Durand, Paris
1964 Couper Gallery, Londra
ien Durand, Paris
150
1992 Galeri N
1997 Galeri Nev, Ankara
1950 Cite Universite de Paris Monako Evi
1953 Salon des Realites Nouvelles, Paris
1955 Galerie Octobon, Saint- Paul Vence Salon Comparaisons, Paris
1956 Micro-Salon, Galerie Iris Clert, Paris
1957 Salon de Mai, Paris
1957 Micro- Salon, Galerie Iris Clert, Paris
1957 Galerie Apollinaire, Milano
151
1957 , Galerie Ceres Franco, Brezilya
1957 , Edinburgh, Aberdeen, Glasgow
1958 Salon de Mai, Paris
1958 - , Galerie Iris Clert, Paris, Atina
1958 Galerie Diderot, Paris
1959 Galerie des Quatres- Saisons, Paris
1960 Galerie Bonnier, Lausanne
1960 , Galerie Ceres Franco, Paris
1963 , Galerie Lucien Durand, Paris
1963 , Galerie Ceres Franco, Paris
1965
1969 Galerie Gervis, Paris
1970 VII Biennale de Menton, Menton
1973 , Cite Universitaire, Paris
1976 , Venisseux
1976
1976 , Tarbes
1981 , Sainsbury Centre for Visual Arts, University of East

Anglia, Norwich
152
-
- , Sainsbury Centre for Visual Arts, University of

East Anglia, Norwich
Cite International des Arts,

Paris
1990
1991 , Siyah Beyaz Galerisi, Ankara
1992 , Urart Sanat Galerisi, Ankara
hiri, Ruhani/
153
154
6. SOYUT SANA
ILARIN
,
etkileri olandan
Selim Turhan
k
ya
i ve leke uyumu ile
1
Ersoy, , s.48
155
R.121: Selim Turan, Soyut Kompozisyon, R.122:
2
Artun, , s.20
156
3
ompozisyon renk
http://www.ykykultur.com.tr/kitap/zeki-faik-izer, 06.12.2012
157
, temiz, sade ve disiplinli bir
, bu
158
bir resimlerinde
belirsizlik, gerilim ve gizem

.4
R.125
4
Ersoy, , s.39
159
g.boya
Rothko'nun
lokalize edilemeyen,
160
Mark : Siyah,
eyaz
Rothk nin oldu .5
R.127: Mark Rothko,
5
- 2001b:s. 18
161
R.128: Soyut Kompozisyon,
162
.6
R.129: Wassily Kandinsky, 6. Kompozisyon
6
, y.y. http://en.wikipedia.org/wiki/Wassily_Kandinsky,
09.06.2012
163
kendi deyimiyle
S
ile 1918
kimseye
re .
164
R.131:Kazimir Malevich, Suprematist Kompozisyon
165
R.132: Soyut Kompozisyon y.boya
Hans Hartung ise daha g iken

lekeleriyle soyut
ver Hans Hartung

lerinde,
un
Pavyo
166
7
Hans
8
a
7
Haber ve Bilgi, y.y. www.mersin2013.net
http://www.2013mersin.net/hans-hartung-kimdir.html,10
.02.2013
8
Robert ve Lisa Sainsbury Koleksiyonu, s.38
167
R.133:
168
R.134:
169
7
dal
mlere
yerini giderek soyut formlara
, resimlerinde nesnelerden v
olarak leri b
olarak, tamamen kendi ma
ke
bat yut
.
Bilgiler
ortak ol
edebiyattan
tiyatrodan filme, mimariden
Paris,
ki doktora
170
M Selim Turhan, Abidin Dino,
1949 ile
esimleri birbiri
eserlerinde,
r palette ifade
liklerine hakim olmak
yeniden
on
hon, karakterinden kaynaklanan
ur.
171
de de
,
arak
dalga dalga
Co lirik non-
rine
resimlerinde dinginlik ve mistik etkileri
men,
, kaligrafik etkileri
172
s resimler
lirik non-
resimlerinde belirsizlik, gerilim ve gizemli

A
,
in,
merkezlerinde sergilerini
Lisa ve Robert
n
rsel Sanatlar M bury
Balthus,Gocometti, Henry-Moore Ve Francis Bacon eserleri ya
edi
173
tamamen Lirik non- fig
bir kimlik ortaya
ayede
174
, MAKALELER,
VE TEZLER
Akdeniz, Halil: - , Enlem 80,

Ankara, 1989, s.3
, Funda: Soyut
Tezi)
Alvard, Julian: automne , Arts
Ana Britannica: Soyut Sanat
Antmen, Ahu: , 4.bs., 2012, Sel
Arda, Fethi: Sanatlar Gazetesi, 15
Artun, Ali: , Yrd. E.
2.bs., Galeri Nev, 2011,
Ashton, Dora: About Rothko, Newyork 1996
Bartolena, Simona: Monet Masters of Art, Prestel Publishing Ltd., Munich.

London. Newyork 2011,
Baraz , Sanat
,L.: Sonbahar sergisi , Sanat

Dergisi, Ekim 1992, s.32
Berk N, Turani A.: Tarihi,
Buzon, Loure de-V.: , Paris- Paris,

Centre Nati ges Pompiodu, Paris,
1981
, Zeki: , Cumhuriyet Gazetesi, 4 Nisan 1979
175
Cassou, Jean: Panoroma des Arts Plastiques Contemporaine, Paris 1960,
Clert, Iris: I , Paris 1978
Daponte, Kosta:
, Cumhuriyet Gazetesi,
09. 07.1974
Demir, Fisun:
, -Ankara, Milano 1999
Dokuyucu hin: Bir Kavram Olarak

Etkileri ( Y.
-
Dorival, Bernard: Les Etapes , Paris

1948,
A.: Soyut Sanat
Erbil, Devrim: ,
,
, Ekim 1988, s.28-29
,
Ersoy, Ayla: Somut,

s.7
Ersoy, Ayla: Devrim Erbil ,
Ersoy, Ayla: ,
1985, s.12
Ersoy, Ayla: , Bilim

Sanat Galerisi,
Ersoy, Ayla: ,
Dergisi
Ersoy, Ayla: Sanat , Yorum Sanat
176
Ersoy, Ayla:
, s.23
Erzen, Jale N.: , Yeni Boyut Dergisi

-10
Estienne, Charles: -il un academisme?, Paris 1950

Farago, France: Sanat
Goldstein, Ann: , Sam Francis, Kunst-und
Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deustchland, Bonn
1993
, E.H: , - uran, Remzi
Giray ,
Dergisi,
Giray
, , Haziran 1992, s.164, s.46-
47
, Turgay: ,
A.: ,
Dergisi
Samsun 2006
, Auguste: , Paris, 1949

, Nazan:
2002
, Nazan: , Remzi Kitabevi 1994
, Nazan: , 2.bs., Remzi Kitabevi
1995
, Nazan:
177
, Nazan: ,
, Nazan, Sanatta Devrim,

, Mazhar:
, Kemal: -II,
Kandisky, Wassily: Kredi
Kerman, Zeynep: Tan , 3.bs.
Kurt, Efe Korkut: (
Lami Sanat Dergisi: Ekim 1989, s.10

Madra, Beral: ,
Dergisi
Mathieu, Georges: Au- dela du tachisme, Paris 1963
, Ankara Sanat
Soyut
Tezi)
Persin, Patrick-Gilles: : Paris 1945-1956, Musee National du

Luxembourg, Paris 2006,s.6-9
Ragon, Michel: , Paris 1957
Sabahat, Hatice:
(
,Sivas 2012
Sadak ,
Sanat - -23
, Necmi: , , -1981,
2001a:s.66-72.
178
, Necmi: , -
-1981,
b:s. 8-18
,Yurdanur: Soyutta (
Tezi)
1999
, Ahmet: ,
, Sezer: , 5.bs.,
1999
, Sezer:
2011
, Sezer:
, Sezer: , 4.bs. Remzi
Thema Larousse: , c.5, Milliyet

-1994
Thema Larousse: Tematik Ansiklopedi, Sanat Tarihi, c.6, Milliyet Gazetecilik

-1994
Felsefenin Modern Resim-Modern Resimden

Avangard Resme
2008
Turani, Adnan:
Turani, Adnan: , 13.bs., Remzi Kitabevi

stanbul 2010
Turani, Adnan:
Turhan, Selim: , Cumhuriyet Gazetesi,

19.11.1992
: - -24
179
Vieville, Dominique: Vous avez dit geometrique?: Salon des realites nouvelles
1946-1957 , Paris-
Georges Pompidou, Paris 1981
Weidemann,Chr., 50 Modern Artists you should know, Prestel Publishing

Nippe, Christine: Ltd, Munich. London. Newyork, 2010
Wickery, Joanna:
-175
, Serra K.: , .
Ekim 2012
Tezi), , Edirne
2009
KAYNAK OLARAK YARARLANILAN KATALOGLAR
, Tamer: Katalog
s.5
, Erol: Katalog, Galeri Nev, Ankara, 1994
Katalog, Bilim
Bouret, Jean: Katalog- Realites nouvelles, Paris 1949

, Adnan: Katalog
s.81,s.3
, Erol: Katalog
, Eren: Katalog
1995, s.7
, Hamit: Katalog
, Gencay: Katalog
Katalog
, Ahmet: Katalog -
s.14
180
Rothko, Mark: Katalog, , Paris 1972
Aksu, -
http://www.kariyer.net/kariyer-rehberi/bir-
omurdur-sanat-/864, 10.03.2013
Baktabul.net: Malevich y.y.

http://www.baktabul.net/ressamlar/113761-kasimir-malevich-
kimdir-kasimir-malevich-hayati-kasimir-malevich-
biyografisi.html, 15.12.2012
De Stael, Nicolas: y.y.

http://en.wikipedia.org/wiki/Nicolas_de_Sta%C3
%ABl, 10 .03.2013
: - y.y.
http://www.turkceciler.com/forum/sanat/393-
soyut-sanat-akimi-ve-sonrasi.html, 18 . 10. 2012
Elveren,Muammer:
Resminin ,
http://www.hobimlemutluyum.com/haber/5622/5/0/paristeki-
turk-resminin-kara-kutusu.aspx
Forum Acil: Rothko y.y.(

http://www.forumacil.com/sanatcilar-ve-tanitimlari/383417-
mark-rothko-kimdir-hakkinda-bilgi.html, 05. 12. 2012
Gervis, Daniel: Orhon ,

http://www.sondakika.com/haber-
mubin-orhon-un- basyapitlari-londra-da-2579209/, 08.11.2012
1950 y.y.(
http://www.gorselsanatlar.org/resim/1950-sonrasi-soyut-resim/
08. 10. 2012
, Aykut:
http://www.antikalar.com/v2/konuk/konuk0909.as
p, 08.09.2013
Haber ve Bilgi: www.mersin2013.net
http://www.2013mersin.net/hans-hartung-
kimdir.html, 10.02.2013 y.y.
181
Halil Akdeniz B.: ): http://www.biyografi.info/kisi/halil-akdeniz,
10. 09.2012
Hurtwitz, Laurie: Paris Auction Roundup: Picture

of a Lively Market- Art news
http://www.artnews.com/2012/04/04/paris-auction-roundup-
picture-of-a-lively-market/ , Newyork, 28. 08. 2013
:
http://www.ykykultur.com.tr/kitap/zeki-faik-izer,
06.12.2012
Kandisky, Wassily: the free y.y.

( http://en.wikipedia.org/wiki/Wassily_Kandinsky,
y.y., 09.06.2012
Katalist: -
SanatGalerisi, y.y.
http://www.millireasuranssanatgalerisi.com/en/ser
giler/mubin-orhon
Kuzucular, : -
http://www.edebiyadvesanatakademisi.com/sanat/117-
cumhuriyet_d%C3%B6nemi_resmi_ve_resim_topluluklari.ht
ml, 13. 09. 2012
Orhon, ,
Bluebook-Worldwide Edition, y.y.
registrar@askart.com, 15.06.2013
Orhon, , Time out

y.y.
http://www.timeoutistanbul.com/en/artculture/event/26770/M
%C3%BCbin-OrhonTime Out Istanbul in
rights reserved, 28.08.2013
, Ahmet: -
http://www.beykoz-
turkocagi.org.tr/yeni/index.php?option=com_content&view=ar
ticle&id=20517&catid=1&sectionid=1&Itemid=219, 17.02.
2013
182
Resim Kalemi: S y.y. (
http://www.resimkalemi.org/sanat-egitimi/11766-1950-
sonrasi-soyut-resim.html, 20.02. 2013
Son Dakika Haberleri: , - anat,

-
Tualim.net: y.y.
http://www.tualim.net/turk-ressamlarin-
biyografisi-hayati/99-hamit-gorele-biyografisi.html,
12.04.2013
Turkish Painting: - y.y.

http://www.turkishpaintings.com/index.php?p=37&l=1&modP
ainters_artistDetailID=257 , 08.04.2013
: ,
http://sanalmuze.tcmb.gov.tr/sanalmuze/tr/htm
l/88/Cumhuriyet+Donemi+Turk+Resim+Sanati/ Ankara,
26.03.2013
Villarreal, Jose:
Headline by Mubin Orhon ,y.y.
http://artdaily.com/news/45563/Sotheby-s-
Contemporary-Turkish-Art-Auction-to-Be-Headlined-by-
Mubin-Orhon-Paintings#.UiS4i6JrPIU, artdaily.org,
29.08.2013
183
EK.1
1924 .
1930 ile 1942
1943 ile 1947
1949
1949 ile 1950 Academie de la Grande- deki soyut sanat

( art abstrait
1965 ile 1967
1981
184

Httpsacikbilim - Yok.gov - trbitstreamhandle20.500.12812702245yokAcikBilim 10017769.pdfsequence 1&IsAllowed y

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Httpsacikbilim - Yok.gov - trbitstreamhandle20.500.12812702245yokAcikBilim 10017769.pdfsequence 1&IsAllowed y

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.

SOYUT SANAT VE SOYUT SANATTA

zamanda soyut sanat 20.

Picasso, Matisse , Delaunay, Malevich, Mondrian ve Kandisky

ile ilgili konulardan bah tamamen

I study which was composed of seven chapters, the

Resim 75: Aynur Okay, Psikolojik Temelli

Kandinsky ve Malevich ilk defa tamamen

dir. Non-objektif ( nesnel olmayan

Sanatta devrim, salt

R.1: hayvan resimleri

Empresyonizm daha sonra yerini Neo

derinde olan temellerini,

J. M. William Turner (1775-1851)

Paul Cezanne ( 1839- 1906 )

n neo empresyonistler deyimi ni

Paul Signac ( 1863-1935)

R.6: Paul Signac, Palais des Papes Avignon

Henri Matisse ( 1869-1954)

Pablo Picasso ( 1881-1973 )

Georges Braque ( 1882-1963 )

Juan Gris ( 1887-1927)

R.9: Georges Braque, R.10:Juan Gris,

Marc Chagall (1887-1985)

1910 ile 1914

R.13: Joan Miro, Meraya ( Otlaklar) kadar, kolaj

Joan Miro ( 1893-1983)

Ernst Ludwig Kirchner ( 1880-1938)

Alman ekspresyonist bir ressam olan Ernst, 1901

fakat en iyi koleksiyonu

Paul Klee ( 1879-1940)

Klee ilk gra

R.14: Ernst Ludwig ,

bestecilerden Roman Haubenstock-

Jean Arp ( Hans) (1887-1966 )

Mark Rothko ( 1903-1970)

R.16: Jean Arp Hans

Franz Marc (1880-1916)

panteist Marc soyut

R.18: Aguste Macke,

R.19: Franz Marc, Mavi Atlar, y.boya

Der Buckel (1911),

R.20: Alexej von Jawlensky, Med

Lyonel Charles Feininger (1871-1956)

n Lyonel Charles Feininger , ekspresyonizmin

Max Ernst ( 1891-1976)

R.22: Lyonel Feininger, Cizvitler,

Frank Kupka ( 1871- 1957)

Kazimir Malevich (1878-1935)

Rus ressam olan Kaz k soyut resmin en

Natural Reality and Abstract

Wassily Kandinsky (1866-1944)

. Kandinsky ve Malevich ilk defa tamamen

Kandinsky, resimlerinde her zaman

Jackson Pollock ( 1912-1956)

Nicolas de Stael ( 1914-1955)

2.3.1. Kaligrafiden Hareketle -

disinin bol bol

R.30:Selim Turan, Soyut Kompozisyon,

R.31: Abidin Sireni,

1933 Nurullah Berk, , Cemal Tollu , Abidin Dino ve

nesne yoktur. Sadece geometrik

ise geometrik non-