Bài thực hành số 5

Bài 1. Để đánh giá chất lượng chuối già và chuối sứ được trồng ở Thống Nhất, Đồng
Nai người ta tiến hành lấy mẫu ngẫu nhiên và phân tích các chỉ tiêu gồm: khối lượng
(g/ quả), chất khô tổng số (TS - %), chất khô hoà tan tổng số (TSS - %), protein (P-
g/100g ăn được), lipid (L - g/100 g ăn được) carbohydrate (Car- g/100 g ăn được) và
kali (K – mg/100g ăn được). Kết quả thu được như sau:

Bảng 1. Chất lượng của chuối già (G) và chuối sứ (S)

STT Giống m TS TSS P L Car K

1 G 120 25.6 22.4 2.01 0.31 22.0

320

2 S 105 18.5 12.5 1.15 0.23 12.6

286

3 S 100 16.8 13.3 0.97 0.32 13.2

180

4 G 128 28.0 25.9 2.25 0.28 25.5

329

5 G 125 26.7 24.2 1.97 0.27 23.6

321

6 S 98 16.7 13.1 0.87 0.19 12.3

282

7 G 121 24.9 22.7 1.85 0.30 21.8

325

8 G 117 27.5 25.1 2.14 0.28 24.7

327

9 G 124 23.8 21.9 1.79 0.27 21.0

324
10 S 101 15.9 12.0 0.85 0.19 11.2
283

11 S 103 16.0 12.7 0.92 0.21 11.5

281

12 G 122 25.8 22.8 1.77 0.25 21.6

279

13 S 106 17.2 13.7 0.85 0.22 12.1

285

14 G 127 27.3 22.9 1.79 0.28 21.9

327

15 G 114 23.9 21.3 1.59 0.29 20.5

320

16 S 109 15.9 11.6 0.82 0.22 10.2

279

17 S 104 16.5 12.3 0.91 0.19 11.4

280

18 S 105 17.1 13.6 1.08 0.20 12.1

281

19 S 108 15.8 12.9 0.75 0.18 11.5

285

20 G 118 27.0 23.8 2.26 0.28 22.1

327

21 G 116 24.7 21.3 1.89 0.25 20.5

322

22 S 104 16.8 12.6 0.87 0.19 11.2

283

23 S 107 15.7 11.9 0.75 0.18 10.9

285
24 S 99 17.3 12.8 0.79 0.20 11.6
279

25 G 116 25.3 22.5 2.09 0.25 21.7

321

26 G 114 24.8 22.0 1.95 0.23 21.1

325

27 S 95 15.5 12.2 0.87 0.17 11.5

278

28 G 117 26.4 23.6 1.91 0.24 22.0

320

29 S 107 16.2 12.6 0.86 0.19 11.0

283

30 S 106 16.7 13.0 0.94 0.19 12.2

282

31 S 96 17.5 13.8 1.08 0.21 12.6

277

32 G 115 26.6 22.5 2.24 0.28 21.2

320

33 G 123 25.7 22.1 2.13 0.25 21.0

329

34 S 105 16.7 12.7 0.85 0.21 11.4

281

35 S 107 16.4 12.2 0.82 0.19 11.9

281

36 G 128 23.9 20.2 1.78 0.24 18.5

323

37 S 104 15.5 11.4 0.77 0.17 10.0

279
38 G 119 24.7 22.3 1.99 0.24 21.2
319

39 S 110 17.0 13.7 1.01 0.21 12.4

285

40 S 102 16.4 12.5 0.82 0.19 11.3

281
1. Hãy loại trừ các giá trị bất thường nếu có (chi từng giống chuối và từng chỉ
tiêu riêng biệt).
2. Biết rằng hàm lượng TS trung bình của chuối già theo 25.6 %, hãy cho biết TS
của chuối già trồng ở Thống Nhất, Đồng Nai có khác so với giá trị TS trung
bình hay không?

Bài làm

Giong<-
c("G","S","S","G","G","S","G","G","G","S","S","G","S","G","G",
"S","S","S","S","G","G","S","S","S","G","G","S","G","S","S","S",
"G","G","S","S","G","S","G","S","S")

m<-c(120,
105,100,128,125,98,121,117,124,101,103,122,106,127,114,109,104,105,108,1
18,116,104,107,99,116,114,95,117,107,106,96,115,123,105,107,128,104,119,1
10,102)

ts<-
c(25.6,18.5,16.8,28,26.7,16.7,24.9,27.5,23.8,15.9,16,25.8,17.2,27.3,23.9,15.9,1
6.5,17.1,15.8,27,24.7,16.8,15.7,17.3,25.3,24.8,15.5,26.4,16.2,16.7,17.5,26.6,25
.7,16.7,16.4,23.9,15.5,24.7,17,16.4)

tss<-
c(22.4,12.5,13.3,25.9,24.2,13.1,22.7,25.1,21.9,12,12.7,22.8,13.7,22.9,21.3,11.6
,12.3,13.6,12.9,23.8,21.3,12.6,11.9,12.8,22.5,22,12.2,23.6,12.6,13,13.8,22.5,22
.1,12.7,12.2,20.2,11.4,22.3,13.7,12.5)
p<-c(2.01,1.15,0.97,2.25,1.97,0.87,1.85,2.14,1.79,0.85,0.92,1.77,0.85,1.79,
1.59,0.82,0.91,1.08,0.75,2.26,1.89,0.87,0.75,0.79,2.09,1.95,0.87,1.91,0.86,0.94
,1.08,2.24,2.13,0.85,0.82,1.78,0.77,1.99,1.01,0.82)

l<-
c(0.31,0.23,0.32,0.28,0.27,0.19,0.3,0.28,0.27,0.19,0.21,0.25,0.22,0.28,0.29,0.2
2,0.19,0.2,0.18,0.28,0.25,0.19,0.18,0.2,0.25,0.23,0.17,0.24,0.19,0.19,0.21,0.28,
0.25,0.21,0.19,0.24,0.17,0.24,0.21,0.19)

car<-
c(22,12.6,13.2,25.5,23.6,12.3,21.8,24.7,21,11.2,11.5,21.6,12.1,21.9,20.5,10.2,1
1.4,12.1,11.5,22.1,20.5,11.2,10.9,11.6,21.7,21.1,11.5,22,11,12.2,12.6,21.2,21,1
1.4,11.9,18.5,10,21.2,12.4,11.3)

k<-
c(320,286,180,329,321,282,325,327,324,283,281,279,285,327,320,279,280,28
1,285,327,322,283,285,279,321,325,278,320,283,282,277,320,329,281,281,32
3,279,319,285,281)

table<-data.frame(Giong,m,ts,tss,p,l,car,k)

table

Giong m ts tss p l car k

1 G 120 25.6 22.4 2.01 0.31 22.0 320

2 S 105 18.5 12.5 1.15 0.23 12.6 286

3 S 100 16.8 13.3 0.97 0.32 13.2 180

4 G 128 28.0 25.9 2.25 0.28 25.5 329

5 G 125 26.7 24.2 1.97 0.27 23.6 321

6 S 98 16.7 13.1 0.87 0.19 12.3 282

7 G 121 24.9 22.7 1.85 0.30 21.8 325

8 G 117 27.5 25.1 2.14 0.28 24.7 327

9 G 124 23.8 21.9 1.79 0.27 21.0 324

10 S 101 15.9 12.0 0.85 0.19 11.2 283

11 S 103 16.0 12.7 0.92 0.21 11.5 281

12 G 122 25.8 22.8 1.77 0.25 21.6 279

13 S 106 17.2 13.7 0.85 0.22 12.1 285

14 G 127 27.3 22.9 1.79 0.28 21.9 327

15 G 114 23.9 21.3 1.59 0.29 20.5 320

16 S 109 15.9 11.6 0.82 0.22 10.2 279

17 S 104 16.5 12.3 0.91 0.19 11.4 280

18 S 105 17.1 13.6 1.08 0.20 12.1 281

19 S 108 15.8 12.9 0.75 0.18 11.5 285

20 G 118 27.0 23.8 2.26 0.28 22.1 327

21 G 116 24.7 21.3 1.89 0.25 20.5 322

22 S 104 16.8 12.6 0.87 0.19 11.2 283

23 S 107 15.7 11.9 0.75 0.18 10.9 285

24 S 99 17.3 12.8 0.79 0.20 11.6 279

25 G 116 25.3 22.5 2.09 0.25 21.7 321

26 G 114 24.8 22.0 1.95 0.23 21.1 325

27 S 95 15.5 12.2 0.87 0.17 11.5 278

28 G 117 26.4 23.6 1.91 0.24 22.0 320

29 S 107 16.2 12.6 0.86 0.19 11.0 283

30 S 106 16.7 13.0 0.94 0.19 12.2 282

31 S 96 17.5 13.8 1.08 0.21 12.6 277

32 G 115 26.6 22.5 2.24 0.28 21.2 320

33 G 123 25.7 22.1 2.13 0.25 21.0 329

34 S 105 16.7 12.7 0.85 0.21 11.4 281

35 S 107 16.4 12.2 0.82 0.19 11.9 281

36 G 128 23.9 20.2 1.78 0.24 18.5 323

37 S 104 15.5 11.4 0.77 0.17 10.0 279

38 G 119 24.7 22.3 1.99 0.24 21.2 319

39 S 110 17.0 13.7 1.01 0.21 12.4 285

40 S 102 16.4 12.5 0.82 0.19 11.3 281

Chuối già: n=18=> h= 2.50(tra bảng 1)

mG<-
c(120,128,125,121,117,124,122,127,114,118,116,116,114,117,115,123,128,11
9)

mG[order(mG)]

[1] 114 114 115 116 116 117 117 118 119 120 121 122 123 124 125 127 128
128

mean(mG)

[1] 120.2222

sd(mG)

[1] 4.747204

U1=(mean(mG)-min(mG))/sd(mG)

[1] 1.310713

Un=(max(mG)-mean(mG))/sd(mG)

[1] 1.638391

Nhận xét:

U1<h=>giá trị bình thường

Un<h=> giá trị bình thường

tsG<-
c(25.6,28.0,26.7,24.9,27.5,23.8,25.8,27.3,23.9,27.0,24.7,25.3,24.8,26.4,26.6,25
.7,23.9,24.7)

tsG[order(tsG)]

[1] 23.8 23.9 23.9 24.7 24.7 24.8 24.9 25.3 25.6 25.7 25.8 26.4 26.6 26.7 27.0

[16] 27.3 27.5 28.0

mean(tsG)

[1] 25.7

sd(tsG)

[1] 1.301583

U1=(mean(tsG)-min(tsG))/sd(tsG)

[1] 1.459761

Un=(max(tsG)-mean(tsG))/sd(tsG)

[1] 1.767079

Nhận xét:

U1<h=>giá trị bình thường

Un<h=> giá trị bình thường

tssG<-
c(22.4,25.9,24.2,22.7,25.1,21.9,22.8,22.9 ,21.3 ,23.8,21.3 ,22.5,22.0,23.6 ,22.5,
22.1,20.2,22.3)

tssG[order(tssG)]

[1] 20.2 21.3 21.3 21.9 22.0 22.1 22.3 22.4 22.5 22.5 22.7 22.8 22.9 23.6 23.8
[16] 24.2 25.1 25.9

mean(tssG)

[1] 22.75

sd(tssG)

[1] 1.377658

U1=(mean(tssG)-min(tssG))/sd(tssG)

[1] 1.850968

Un=(max(tssG)-mean(tssG))/sd(tssG)

[1] 2.286489

Nhận xét:

U1<h=>giá trị bình thường

Un<h=> giá trị bình thường

pG<-
c(2.01,2.25 ,1.97 ,1.85 ,2.14 ,1.79 ,1.77,1.79,1.59,2.26,1.89,2.09,1.95,1.91 ,2.2
4,2.13,1.78,1.99)

pG[order(pG)]

[1] 1.59 1.77 1.78 1.79 1.79 1.85 1.89 1.91 1.95 1.97 1.99 2.01 2.09 2.13 2.14

[16] 2.24 2.25 2.26

mean(pG)

[1] 1.966667

sd(pG)

[1] 0.1903866

U1=(mean(pG)-min(pG))/sd(pG)
[1] 1.978431

Un=(max(pG)-mean(pG))/sd(pG)

[1] 1.540725

Nhận xét:

U1<h=>giá trị bình thường

Un<h=> giá trị bình thường

lG<-
c(0.31,0.28,0.27,0.30,0.28,0.27,0.25,0.28,0.29,0.28 ,0.25,0.25,0.23,0.24,0.28,0.
25,0.24,0.24 )

lG[order(lG)]

[1] 0.23 0.24 0.24 0.24 0.25 0.25 0.25 0.25 0.27 0.27 0.28 0.28 0.28 0.28 0.28

[16] 0.29 0.30 0.31

mean(lG)

[1] 0.2661111

sd(lG)

[1] 0.02304443

U1=(mean(lG)-min(lG))/sd(lG)

[1] 1.567021

Un=(max(lG)-mean(lG))/sd(lG)

[1] 1.904534

Nhận xét:

U1<h=>giá trị bình thường

Un<h=> giá trị bình thường

CarG<-
c(22.0,25.5,23.6,21.8,24.7,21.0,21.6,21.9,20.5,22.1,20.5,21.7,21.1,22.0,21.2,21
.0,18.5,21.2)

CarG[order(CarG)]

[1] 18.5 20.5 20.5 21.0 21.0 21.1 21.2 21.2 21.6 21.7 21.8 21.9 22.0 22.0 22.1

[16] 23.6 24.7 25.5

mean(CarG)

[1] 21.77222

sd(CarG)

[1] 1.577714

U1=(mean(CarG)-min(CarG))/sd(CarG)

[1] 2.074027

Un=(max(CarG)-mean(CarG))/sd(CarG)

[1] 2.362771

Nhận xét:

U1<h=>giá trị bình thường

Un<h=> giá trị bình thường

KG<-
c(320,329,321,325,327,324,279,327,320,327,322,321,325,320,320,329,323,31
9)

KG[order(KG)]
[1] 279 319 320 320 320 320 321 321 322 323 324 325 325 327 327 327 329
329

mean(KG)

[1] 321

sd(KG)

[1] 10.99198

U1=(mean(KG)-min(KG))/sd(KG)

[1] 3.820969

Un=(max(KG)-mean(KG))/sd(KG)

[1] 0.7278036

Nhận xét:

U1>h=>giá trị bất thường, loại bỏ

Un<h=> giá trị bình thường

Chuối sứ: n=22=> h= 2.56(tra bảng1)

mS<-
c(105,100,98,101,103,106,109,104,105,108,104,107,99,95,107,106,96,105,107
,104,110,102)

mS[order(mS)]

[1] 95 96 98 99 100 101 102 103 104 104 104 105 105 105 106 106 107 107
107

[20] 108 109 110

mean(mS)
[1] 103.6818

sd(mS)

[1] 4.075319

U1= (mean(mS)-min(mS))/sd(mS)

[1] 2.130341

Un= (max(mS)-mean(mS))/sd(mS)

[1] 1.550353

Nhận xét:

U1<h=>giá trị bình thường

Un<h=> giá trị bình thường

tsS<-
c(18.5,16.8,16.7,15.9,16.0,17.2,15.9,16.5,17.1,15.8,16.8,15.7,17.3,15.5,16.2,16
.7,17.5,16.7,16.4,15.5,17.0,16.4)

tsS[order(tsS)]

[1] 15.5 15.5 15.7 15.8 15.9 15.9 16.0 16.2 16.4 16.4 16.5 16.7 16.7 16.7 16.8

[16] 16.8 17.0 17.1 17.2 17.3 17.5 18.5

mean(tsS)

[1] 16.55

sd(tsS)

[1] 0.7301337

U1=(mean(tsS)-min(tsS))/sd(tsS)

[1] 1.438093

Un=(max(tsS)-mean(tsS))/sd(tsS)
[1] 2.670744

Nhận xét:

U1<h=>giá trị bình thường

Un>h=> giá trị bất thường, loại bỏ

tssS<-
c(12.5,13.3,13.1,12.0,12.7,13.7 ,11.6,12.3,13.6,12.9,12.6,11.9,12.8 ,12.2,12.6,1
3.0 ,13.8 ,12.7 ,12.2 ,11.4,13.7,12.5 )

tssS[order(tssS)]

[1] 11.4 11.6 11.9 12.0 12.2 12.2 12.3 12.5 12.5 12.6 12.6 12.7 12.7 12.8 12.9

[16] 13.0 13.1 13.3 13.6 13.7 13.7 13.8

mean(tssS)

[1] 12.68636

sd(tssS)

[1] 0.6713848

U1=(mean(tssS)-min(tssS))/sd(tssS)

[1] 1.915986

Un=(max(tssS)-mean(tssS))/sd(tssS)

[1] 1.658715

Nhận xét:

U1<h=>giá trị bình thường

Un<h=> giá trị bình thường

pS<-
c(1.15,0.97,0.87,0.85,0.92,0.85,0.82,0.91,1.08 ,0.75,0.87,0.75,0.79,0.87 ,0.86,0
.94,1.08,0.85 ,0.82,0.77 ,1.01,0.82)

pS[order(pS)]

[1] 0.75 0.75 0.77 0.79 0.82 0.82 0.82 0.85 0.85 0.85 0.86 0.87 0.87 0.87 0.91

[16] 0.92 0.94 0.97 1.01 1.08 1.08 1.15

mean(pS)

[1] 0.8909091

sd(pS)

[1] 0.1090177

U1=(mean(pS)-min(pS))/sd(pS)

[1] 1.292535

Un=(max(pS)-mean(pS))/sd(pS)

[1] 2.376596

Nhận xét:

U1<h=>giá trị bình thường

Un<h=> giá trị bình thường

lS<-
c(0.23,0.32,0.19,0.19,0.21,0.22,0.22,0.19 ,0.20 ,0.18 ,0.19,0.18 ,0.20,0.17,0.19
,0.19 ,0.21 ,0.21,0.19 ,0.17,0.21 ,0.19)

lS[order(lS)]

[1] 0.17 0.17 0.18 0.18 0.19 0.19 0.19 0.19 0.19 0.19 0.19 0.19 0.20 0.20 0.21

[16] 0.21 0.21 0.21 0.22 0.22 0.23 0.32

mean(lS)

[1] 0.2022727

sd(lS)

[1] 0.0306954

U1=(mean(lS)-min(lS))/sd(lS)

[1] 1.051386

Un=(max(lS)-mean(lS))/sd(lS)

[1] 3.835339

Nhận xét:

U1<h=>giá trị bình thường

Un>h=> giá trị bất thường, loại bỏ

CarS<-
c(12.6,13.2,12.3,11.2,11.5,12.1,10.2,11.4,12.1,11.5,11.2,10.9,11.6,11.5,11.0,12
.2,12.6,11.4,11.9,10.0,12.4,11.3)

CarS[order(CarS)]

[1] 10.0 10.2 10.9 11.0 11.2 11.2 11.3 11.4 11.4 11.5 11.5 11.5 11.6 11.9 12.1

[16] 12.1 12.2 12.3 12.4 12.6 12.6 13.2

mean(CarS)

[1] 11.64091

sd(CarS)

[1] 0.7713063

U1=(mean(CarS)-min(CarS))/sd(CarS)

[1] 2.127442

Un=(max(CarS)-mean(CarS))/sd(CarS)
[1] 2.021364

Nhận xét:

U1<h=>giá trị bình thường

Un<h=> giá trị bình thường

KS<-
c(286,180,282,283,281,285,279,280,281,285,283,285,279,278,283,282,277,28
1,281,279,285,281)

KS[order(KS)]

[1] 180 277 278 279 279 279 280 281 281 281 281 281 282 282 283 283 283
285 285

[20] 285 285 286

mean(KS)

[1] 277.0909

sd(KS)

[1] 21.82814

U1=(mean(KS)-min(KS))/sd(KS)

[1] 4.447971

Un=(max(KS)-mean(KS))/sd(KS)

[1] 0.4081471

Nhận xét:

U1>h=>giá trị bất thường, loại bỏ

Un<h=> giá trị bình thường

Biết rằng hàm lượng TS trung bình của chuối già theo 25.6 %, hãy cho biết TS
của chuối già trồng ở Thống Nhất, Đồng Nai có khác so với giá trị TS trung bình
hay không?

=>do mean (tsG)= 25.7 > mean(ts trung bình)=25.6, tuy nhiên không đáng kể
nên TS của chuối già trồng ở Thống Nhất, Đồng Nai không khác mấy so với
giá trị TS trung bình

Bài 2. Để xác định ảnh hưởng của phương pháp sấy đến chất lượng cà rốt, bốn
phương pháp sấy được lựa chọn để so sánh gồm:

Sấy đối lưu ở nhiệt độ 60 0C

Sấy chân không ở nhiệt độ 30 0C, áp suất 50 mmHg
Sấy thăng hoa – 50 0C, áp suất 10 mmHg
Sấy vi sóng ở 600 W
Các mẫu sấy đều có độ ẩm là 5 % và để so sánh chất lượng của 4 mẫu sấy
người ta xác định hàm lượng vitamin C (mg/100g) của ca rốt sau khi sấy kết quả thu
được như sau:

Phương pháp sấy

Đối lưu Chân không Thăng hoa Vi sóng
TCD 36.4, 39.7, 51.7, 53.1, 58.2, 52.8,
69.6, 68.9,
38.6, 32.7, 58.7, 56.1, 56.2, 55.5,
68.2, 62.3,
34.8, 35.1, 52.0, 69.8, 54.9, 57.5,
62.9, 61.1,
33.2, 37.8, 56.6, 52.7, 53.3, 56.5,
67.8, 69.6
39.8, 32.4, 55.4, 52.8, 52.5, 51.3,
 
31.3 59.7 50.6 
mean  35.61818  56.23636  66.3  54.48182
SD  3.044936 5 .249433  3.56571  2.540007
 Var  9.271636  27.55655  12.71429  6.451636

Hãy cho phương pháp sấy khác nhau có ảnh hưởng đến hàm lượng vitamin C
hay không?

Bài làm
phuongphapsay<-
c(1,1,1,1,1,1,1,1,1,1,1,2,2,2,2,2,2,2,2,2,2,2,3,3,3,3,3,3,3,3,4,4,4,4,4,4,4,4,4,4,4)
vitC<-c(36.4, 39.7, 38.6, 32.7, 34.8, 35.1, 33.2, 37.8, 39.8, 32.4, 31.3,51.7, 53.1, 58.7,
56.1, 52.0, 69.8, 56.6, 52.7, 55.4, 52.8, 59.7,69.6, 68.9, 68.2, 62.3, 62.9, 61.1, 67.8,
69.6,58.2, 52.8, 56.2, 55.5, 54.9, 57.5, 53.3, 56.5, 52.5, 51.3, 50.6)
table<-data.frame(phuongphapsay,vitC)
phuongphapsay<-as.factor(phuongphapsay)
attach(table)
The following objects are masked _by_ .GlobalEnv:

phuongphapsay, vitC

analysis<-lm(vitC~phuongphapsay)
anova(analysis)
Analysis of Variance Table

Response: vitC
Df Sum Sq Mean Sq F value Pr(>F)
phuongphapsay 3 4851.5 1617.2 114.67 < 2.2e-16 ***
Residuals 37 521.8 14.1
---
Signif. codes: 0 ‘***’ 0.001 ‘**’ 0.01 ‘*’ 0.05 ‘.’ 0.1 ‘ ’ 1
res<-aov(vitC~phuongphapsay)
TukeyHSD(res)
Tukey multiple comparisons of means
95% family-wise confidence level

Fit: aov(formula = vitC ~ phuongphapsay)

$phuongphapsay
diff lwr upr p adj
2-1 20.618182 16.311110 24.925254 0.0000000
3-1 30.681818 25.988296 35.375341 0.0000000
4-1 18.863636 14.556565 23.170708 0.0000000
3-2 10.063636 5.370114 14.757159 0.0000075
4-2 -1.754545 -6.061617 2.552526 0.6943263
4-3 -11.818182 -16.511704 -7.124659 0.0000003

Nhận xét: Dựa vào số liệu trên, ta thấy phương pháp sấy khác nhau có ảnh hưởng rõ
rệt đến Vitamin C tuy nhiên phương pháp sấy chân không và vi sóng không có sự
khác biệt rõ rệt về vitamin C