Dokuz Eylul Universtesi Buca Egitim Fakiltesi Dergisi 20: 01-10 (2006)
Candan Ercetin’in Seslendirdigi Sarkilarm
Gestalt Terapi Acisindan Degerlendirilmesi
The Evaluation Of Candan Ergetin’s Songs
By The Point Of View Gestalt Therapy
‘han Yalgn* , Nilifer Voltan-Acar”
Ozer
Bu makalede Candan ERCETIN'in farkli albimlerinden segilmis olan garkx
sozleri Gestalt Terapi'deki kavramlar agisindan degerlendirilmistir. Sanatginin
seslendirdigi sarkilarin sizleri ask, yalnizik, yasam, lm gibi varolussal temalar
igermektedi. Gestalt Terapi'de yasantisal 6geler Gnemli bir yer tutmaktadsr
Terapide duygular hakkinda Konusmak yerine onlarn simdi ve burada
yyasamilmast vurgulanmaktadir. Yapilan degerlendirme somucunda Candan
Ergetin’in seslendirdigi sarkalarin, Gestalt Terapi agisindan yorumlanmaya uygun
oldugu gizlenmistr
‘Anahtar Ketimeler: Sanat, mizik, duygular, Gestalt Terapi
ABSTRACT
In this article, the songs, which that have been selected from different albums
of Candan ERCETIN, have been evaluated by the Gestalt Therapy point of view.
‘The artist's songs include existential themes such as love, loneliness, life and
death. Experiental components have an important role in Gestalt ‘Therapy.
Experiencing feelings in here and now rather than merely talking about them is
emphasized. It has been observed that the songs of Candan ERCETIN are suitable
for evaluating from perspective of the Gestalt Therapy.
Keywords: Art, music, feelings, Gestalt Therapy.
kulugka basamagidir. Burada zihin diger
iris sorunlardan uzaklagtinlir. Zihin, kendisini
Yeni ya da uygun isler Gretme becetisi
genel olarak yaraticihk —seklinde fade
edilmektedir. Yaraticiik, insanlant bir birinden
ayiran etnik koken, kiltir, cinsiyet, yag ve diger
gergek veya hayaliengeller agisindan sir
olmadigin bilen dUnya gapinda bir fenomendir.
Genel olarak yaraticilik ardistk olmayan alti
basamagi igeren bir yasantidir. Bu
basamaklardan ilkihaziriktur, Bu basamakta
yeni bir triin ortaya koymak igin yeterli veri ve
bilgi alt yapisi bir araya getiilir. tkincisi
sadece yaratilacak olan nesneye odaklasunr
Daha sonra disiincelestirme basamagi gelir.
dinemde yargilama olmaksizin fikirler Gretili
Bu farkh dustince bigiminden sonra bireyin
disiincesinde biyik bir bulus meydana geldigi
zaman aydinlanma ortaya gikar. Aydinlanma
bbasamagindan sonra degerlendirme basamag
gelir. Bu donem, bir konuya odaklamildigs ve
elestire! digtincenin ortaya giktigs stirestr. Son
basamak dretimdir. Bu basamak, orijinal bir
fikrin yeni veya yeniden diizenlenmig bir
lirdiveylem olarak meydana geldigi siregtir. Bu
“than Yatgn, Arg oe, Ankara Oniversites git Bim Fakilei,Egitinde Pskolojk Hizmetlr Anabilim Dab, Ankara.
~ Nildfer Votan Acar, ProfDr. Hacetepe Oniverstsi, iim Fates, Prkoljik Dangma ve Rebberlk Anabiim Dat, Ankara
1Doluz Eyl! Oniverstesi Buca Egitim Fakltesi Dergisi
son basamak bireyin yasamint sonsuza kadar
deBistirmektedir. Soyle firind ortaya
koyduktan sonra bireyin, Grind Gretmeden
Onceki gibi hissedip. 0 sekilde yasamasi
olanakstzdir (Gladding, 1998).
Semerci'ye (2000) gore yaraticilik, bireye
farklt ve dretici distinme becerilerini kullanarak
alisagelmig. zincirlerden kopma gicii veren,
sonuglanyla bireyi ve baskalarint tatmin eden,
fikirlerin esnek, orijinal ve duyarh oldugu bit
nitelik olarak ifade edilebilir. Ayrica yaraticilik,
sanatgtlanin, bilim adamlarimin ve mucitlerin
veya diger bireylerin ortaya gikardigs olagan
dist ya da benzersiz faaliyetlerini, tepkilerini ve
‘reti kapsamaktadir. Tum bunlar,
yyaraticilgin olusabilmesi icin bireyin her
seyden Snce kalsplardan ve alsiimis disiince
bigimlerinden kurtulmasim yani_alisagelmisin
diginda dilgtinebilmesini gerekli kilmaktadir,
Yaraticiligailigkin bu genel ifadetere
kargin, bazi kuramlarin yaraticiliga bakig agilart
farkhidir. Omnegin; Psikanalitik —kuram,
yaratictligi olumlu bir savunma mekanizmast
olarak gormektedir ve bunu da ytceltme
(Sublimation) olarak adlandirmaktadir. Gestalt
Terapi ise yaraticihigim, yeni davranislar
denemede kendileriyle ve gevreleriyle bagdasim
iginde olan bireylerde bitinlestirici bir stireg
oldugumu ifade etmektedir. Diger taraftan bazt
keurameilar, yarancihgs, zihinsel resimlerin
canlandnimast ve bu resimlerin gerceklige
uygulanmast olarak gormektedirler (Gladding,
1998).
Yast ne olursa olsun her insan bazi sanat
etkinlikleriyle yarauciga_yonelebilmektedir.
Sanat daima simdi ve burada yasantisidir.
Ornegin; resim, simdiye dair bir yasantdt.
Resim sadece bir imajt degil ayn! zamanda
duygulan’ da cagnstumaktadw (France ve
Edward Allen, 1997). Albuz'a (2000) gore
sanat, Koltdrel birikime atk saglayan
‘gelerden biri ve belki de en Onemlisidir. Ayrica
sanat, bir toplumun kendini ifade edebilmesinde
en Onde gelen araclardan birisidir.
Sanat olgusu ierisinde, toplum yasam: igin
vazgegilmez olan ve toplumlart_birlestrici,
kaynastuncs bir gce ve etkiye sahip olan muzik
de yer almaktadir. Oransay'a (1988) gore,
insanoglunun bir Grind olan mizik, “nu
Gretenin kisisel dirtustini, amag ve egilimlerini,
dduygu ve disiince birikimlerini yansitmaktadir
(Akt. Albuz, 2000).
Mizik, evrensel ve gokZiltirel bir
deneyimdir. Aym zamanda mizik, igerisinde
ritmin ve s6zlerin uyumlu bir bigimde yer aldiga
20(2006)
yaratct bir eylemdir. Zamanin baslangyeindan
bu yana mizik, iletisim kurmak ve duygulant
ifade etmek ‘amaciyla cegitli_bigimlerde
kallaniimaktadsr (Gladding, 1998).
insan duyarhhgnin en etkili anlatum
bigimlerinden olan mizik; tari sires ge
yazildig, sdylendigi, seslendirldigi ve calindy
ilkelerde donemin dzelliklerni, yapisin, insan
ve toplumlarin tutumlarim, davranis ve yasam
bigimlerini, _inanglarini,
duygularmi, _gelenek "ve
yansitmaktadir (Akkas, 1999).
Maik temelde iki ogeden olusmaktadir
Bunlardan birisi ritm digeri ise sdzlerdir. Bir
mizikeserindeki itm ve sdzler, 0 eseri
meydana getiren ve seslendiren bireylerin,
duygu ve digincelerini diga yensitmalarina
yardime: olmaktadir. Bu makalede Candan
ERCETIN‘in farkh albmlerinden segilmis olan
sarki sézleri, Gestalt Terapidekikavramlar
agisindan degerlendirilmistir.
SARKI SOZLERININ DEGERLENDI-
RILMES!
Bu bolimde sanatginin fark albiimlerinden
seyilmis olan sarkt s6zleri, Gestalt Terapi'deki
kavramlaragisindan incelenmistir.
Melek
biliyorum
sen bir meleksin
bana yardim igin gonderildin
zor ginlerimde gikageldin
yliztimd gtlduirdiin
basi dondardin
acim dindirdin
yolumdan cevirdin
eBlendirdi
sakinlestirdin
ehlilestirdin
‘ve daha bir sir sey
sdzleri ile baslayan sarkida, sanatgimin Melek
olarak adlandirdigi kisinin gelisinden mutluluk
duydugu anlasilmaktadir ve sanatc Melek’in,
‘yagamina olumlu etkileri oldugunun farkindadur
Bu olumlu degisimin farkinda olmast Gestalt
Terapi'deki —farkindahk —kavram ile
agiklanabilir. Farkindahk Gestalt yaklasiminin
‘en Onemli kavramlarindan birisidir. Farkdahk
kavramt, bireylerin, digerleriyle ve nesneterle
oldugu kadar, kendileriyle temasta olmalarint
ifade etmektedir (Sharf, 2000). Diger bir
deyisle, farkindalik; bireysel ve _gevreselDokuz Eyl! Universtesi Buca Egitim Fakiltesi Dergisi
alandaki Snemliolaylar ile uyamk bir bigimde
temasta olma sirecidir. Farkindalik, bireyin
sadece kendisine iliskin bilgi igermemektedir,
aaymi zamanda simdiki durum ve o durum
Kendisinin nasil varoldugu ilgisini de
igermektedic (Yontef ve Simkin, 1989),
ya gelmeseydin
Yetigemeseydin
‘beni bulamasaydin
ne yapardim
‘yarim kalirdim melek
yanhis yapardim melek
Sarkida gegen _yukaridaki sozlerde ise,
sanatginin Melek'in varligina ve dolayisiyla
comun desteBine ne kadar gereksinim duydugu
anlagikmaktadir. Gestalt Terapi'de gevresel
destekten Ozdestege gecig olgunluk olarak
tanumlanmakiadir. Sills, Fish ve Lapworth'a
(2000) gdre, Szdestek’ birgok yollarla elde
edilmektedir. Bunlardan birisi de cevreyi
keullanmaktir, Buna gore 6zdestekli_ olmak,
Kendi Kendine yetmek anlam tasimamaktadi.
Gevreden destek —istemek, dzdestekten
aklasmak demek degildir, Tam tersine
fgereksinim duyuldugunda gevredeki kaynaklart
uygun bir sekilde seferber etmek, onlardan
desiek almakur (Akt. Voltan-Acar, 2004).
Burada da sanatct, Melek'in destegi olmadan
yarim kalacagim ve yanlis yapacagin ifade
‘etmektedir, bundan dolayt da Ozdestege gegmek
amaciyla Melek’in destegini, yani cevresel
destegi kullanmaktadir,
Meger
ben ne gok hata yapmisim meger
sgbziim kapal bakmisim meger
yillar gegmig ben saymisim meger
dostum sanup aldanmisim meger
yillarca ster sanmisim meger
boga kalbimi agmisim meger
vakit aybiyd diyemem ama
sen hig dostum olmamissin meger
olsun varsin pigman degilim
biraz tizldiim hepsi bu
aglamam artik gidenlere
aglamam artik bitenlere
aglamam aruk Uzenlere
ihanet edenlere
ben ne gok hata yapmusim meger
seni yokken var saymisim meBer
yollar gitmis ben kalmisim meger
askim deyip hapsolmusum meger
bir Omir sire sanmisim meger
20,2006)
ben bosa kilrek gekmisim meger
vakit kaybiydt diyemem ama
senden goktan vazgeemisim meger
“Meger’ adh sarkisinda sanatgr gegmiste
‘yasadiklarint ve hissettklerini simdi ve burada
‘degerlendirmektedir. Voltan-Acar'a (2004) gre
Gestalt yaklasiminin en nemli_katkilarindan
birisi “‘simdi ve burada’—_kavramint
vurgulamasidir, Gestalt Terapi'de giiciin ve
kuvvetin simdi ve burada—oldugu
savunulmaktadir, Botin farkindahikla, simdi ve
bburada yasantilarina dayanmaktadir (Clarkson,
1991), Buradan yola cikilarak, bu sarkida
sanatginin gegmiste yasadiklarinin_simdi ve
bburada farkinda oldugu sdylenebilir. Gestalt
yyaklasimina gore, birey eer farkmndalik
igindeyse, simdi ‘ve burada hissettiklerinin,
dsindaklerinin, yaptiklarinn ve etrafinda neler
‘olup bittiginin ayirdinda olmaktadir. Cogu kez,
hayat bireylerin Oniinden akip gitmektedir. Bu
nedenle kisi, Kendinde ve etrafinda olaniarin
farkinda degildir (Voltan-Acar, 2004), Sarkida
dda sanatg! igin ayn durumun séz konusu oldugu
gorilmektedir. Sark. sbzlerinde —aktarilan
olaylarin, yasanilirken farkina varilmadigs,
Azerinden zaman gertikten sonra simdi ve
burada farkina varldigi anlagitmaktadir.
Sarkida gegen ‘olsun varsin _pisman
degilim’ ve ‘vakit kaybiydi diyemem ama’
sozlerinden, sanatginin yasadiklarindan dolayt
pisman olmadigt anlasilmaktadir, Buradan,
sanatginin, yasadiklarmin sorumlulugunu aldigi
sdylenebilir. Gestalt Terapi’ye gore insanlar
yapmak istediklerine iliskin secimlerinden
Kendileri sorumludurlar (Yontef ve Simkin,
1989). Voltan-Acar’a (2004) gre insanlar
duyduklan acidan, sessiz.kalmalarindan, aynt
davramslantekrarlamaktan sorumludurlar.
‘Yasamda_yapulan segimlerin de sorumlulugu
yine onlara ait. Sanatgimin — gegmiste
yasadiklarindan dolayt pisman olmamast,aldiis
keararlarin, yaptigisegimlerin — sonuglarim:
kabullendigini ve bunlarm sorumfulugunu
Ustlendigini gistermektedir.
Bahane
ben dzlemedim ki seni
edi dzledi cagr onu gelsin diye
bana kedi sbyledi
ok severmigsin ont
doyamaz épermissin
sanhp uyurmussun
nasil Gzlemesin ki seni
0 da gok severmis hani
derdinde yanindaymsDotuz Eyldl Universitesi Buca Egitim Fakiltesi Dergisi
sevincinde o da mutlu
sen dzlemedin mi onu
ben istemedim gitmeni
edi istedi sonra pigmanim diye
‘bana kedi sOyledi
‘cok pigmanim diye
bana kendi sbyledi
sen bilirsin bu kedi karsilikstz sevdi seni
betki de her kedi gibi biraz bencildi
sen de itiraf et hadi sug biraz da senindi
‘dayanamiyorum de hadi cok beklemesin bu
kedi