1) Ποια είναι η έννοια του όρου «Φυσικό Περιβάλλον» και ποια η

διαφορά του από το «Δομημένο Περιβάλλον»;

Με τον όρο περιβάλλον χαρακτηρίζεται το σύνολο των κλιματικών, βιοτικών, κοινωνικών

και εδαφικών παραγόντων που δρουν σε έναν οργανισμό και καθορίζουν την ανάπτυξη και
την επιβίωση του. Περιλαμβάνει οτιδήποτε μπορεί να επηρεάσει άμεσα το μεταβολισμό ή τη
συμπεριφορά των ζωντανών οργανισμών, όπως το φως, ο αέρας, το νερό, το έδαφος και
άλλοι παράγοντες.

Στην ελληνική νομοθεσία ως περιβάλλον ορίζεται «το σύνολο των φυσικών και
ανθρωπογενών παραγόντων και στοιχείων, που βρίσκονται σε αλληλεπίδραση και
επηρεάζουν την οικολογική ισορροπία, την ποιότητα ζωής, την υγεία των κατοίκων, την
ιστορική και πολιτιστική παράδοση και τις αισθητικές αξίες».

Το περιβάλλον διακρίνεται σε:

Α) Φυσικό ή Πρωτογενές, το οποίο περιλαμβάνει όλους τους ζωντανούς οργανισμούς (έμβια

ύλη) και την άβια ύλη που βρίσκονται με φυσικό τρόπο στη Γη. Στο φυσικό περιβάλλον
συμπεριλαμβάνονται τα οικοσυστήματα, οι φυσικοί πόροι (όπως το έδαφος ο αέρας και το
νερό), το κλίμα, καθώς και τα φυσικά φαινόμενα.

Β) Ανθρωπογενές ή Δευτερογενές το οποίο είναι αποτέλεσμα ανθρώπινων δραστηριοτήτων.

Το ανθρωπογενές περιβάλλον διακρίνεται σε δομημένο και πολιτιστικό περιβάλλον.

2) Με ποιους τρόπους μπορεί ένα μουσείο να μειώσει το οικολογικό του

αποτύπωμα;

Το οικολογικό αποτύπωμα είναι ένας τρόπος για να μετράμε τις επιδράσεις που προκαλούν
πάνω στη Γη οι ανθρώπινες δραστηριότητες.

Αναφορικά, το οικολογικό αποτύπωμα ενός μουσείου μπορεί να μειωθεί με την υιοθέτηση

και εφαρμογή πρακτικών και μέτρων που συμβάλλουν στην κατασκευή και στη συνολική
λειτουργία του μουσείου με οικολογικό τρόπο, το οποίο έχει θετικές επιπτώσεις στη
διαχείριση των συλλογών, την υγιεινή, την άνεση και την ασφάλεια των εργαζομένων και
των επισκεπτών και στο περιβάλλον γενικότερα.

Οι σημαντικότεροι τρόποι είναι οι εξής:

• Βιοκλιματικός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός του μουσείου.

• Οικολογικός σχεδιασμός του κτηρίου του μουσείου που εναρμονίζεται με τη

φυσιογνωμία της περιοχής και το περιβάλλον γενικότερα.

 Ένταξη στους υφιστάμενους οικότοπους και προστασία της βιοποικιλότητας,

 Προσεκτική επιλογή θέσης και προσανατολισμού του κτηρίου

 Υπεύθυνη διάθεση και επανάχρηση των υλικών εκσκαφής

 Εξοικονόμηση και παραγωγή ενέργειας σε επίπεδο κελύφους και εσωτερικού.

 Επιλογή υλικών κατασκευής με γνώμονα και τον οικολογικό τους κύκλο ζωής.

 Η κατά το δυνατόν υπεύθυνη διάθεση των απορριμμάτων, όπως για παράδειγμα μέσω
της χρήσης φυτο-απορροφητικών βόθρων.

 Αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού.

 Λάμπες LED, Χρήση φωτοκύτταρου

 Σκίαση με φυσικό τρόπο

 Ορθή διαχείριση του νερού (Συλλογή βρόχινων υδάτων)

 Επιλογή φυτών στο περιβάλλοντα χώρο που δεν έχουν απαιτήσεις σε νερό

• Εφαρμογή αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.

• Ανακύκλωση υλικών.

• Χρήση φιλικών υλικών για το περιβάλλον.

π.χ. χρήση βιοδιασπώμενων και χάρτινων υλικών στο πωλητήριο και στην καφετέρια

• Ορθολογική κατανάλωση φυσικών πόρων και ενέργειας.

• Αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

π.χ. Φωτοβολταϊκά στην στέγη

• Δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης για την

ανάπτυξη μιας κουλτούρας αειφορίας προς ένα «οικολογικό/πράσινο» μουσείο.
• Επιλέγουμε οικολογικές βαφές για τους τοίχους.

• Περιορισμός της χρήση χημικών. Τα απορρυπαντικά που χρησιμοποιούμε

καθημερινά είναι αποτελεσματικά αλλά και πολύ τοξικά για τον πλανήτη.

 Θερμομόνωση με διπλά κουφώματα και φύτευση της ταράτσας

 Χρήση και προώθηση των Μ.Μ.Μ.

3) Ποια είναι η διαφορά της ρύπανσης από τη μόλυνση. Δώστε ένα
παράδειγμα

Με τον όρο λοιπόν “ρύπανση” εννοείται η παρουσία στο περιβάλλον κάθε είδους υλικού,
θορύβου, μορφής ενέργειας και ακτινοβολίας σε τέτοια ποσότητα , συγκέντρωση ή διάρκεια,
που μπορεί να προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, στους ζωντανούς οργανισμούς
και στα οικοσυστήματα, ή υλικές ζημιές σε βαθμό που καθιστούν τη φύση ακατάλληλη για
τις επιθυμητές χρήσεις.

Από την άλλη μεριά η “μόλυνση” είναι μια μορφή ρύπανσης και χαρακτηρίζεται από την
παρουσία στο περιβάλλον παθογόνων μικροοργανισμών ή δεικτών πιθανής παρουσίας των
μικροοργανισμών αυτών. Κατά συνέπεια υφίσταται ρύπανση της θάλασσας από διαφυγή
πετρελαίου, ρύπανση (και όχι μόλυνση) περιβάλλοντος από πλαστικά, ατμοσφαιρική
ρύπανση από το φωτοχημικό νέφος, ρύπανση της πεδόσφαιρας από αγροχημικά, ηχητική,
οπτική, θερμοκρασιακή, διαγονιδιακή ρύπανση κ.λπ. Αν τώρα μεταξύ των ρύπων υπάρχουν
και παθογόνοι μικροοργανισμοί τότε γίνεται λόγος για μόλυνση.

4) Ποια είναι η έννοια του όρου ‘οικοσύστημα’

Ο όρος «οικοσύστημα» προκύπτει από την σύντμηση του όρου «οικολογικό σύστημα». Ένα
οικοσύστημα συνιστά ένα δυναμικό σύμπλεγμα κοινοτήτων φυτών, ζώων και
μικροοργανισμών, καθώς και στοιχείων του αβιοτικού περιβάλλοντός τους τα οποία
αλληλεπιδρούν ως μια λειτουργική μονάδα.

Ένα οικοσύστημα διαθέτει τέσσερα βασικά γνωρίσματα:

• βιοτικά (έμβια) συστατικά

• αβιοτικά συστατικά (π.χ. νερό, έδαφος, κλίμα)

• αλληλεπιδράσεις εντός και μεταξύ των ανωτέρω δύο συστατικών του, μέσω ροών
ενέργειας φυσικό χώρο στον οποίο υπάρχει και λειτουργεί.
• Η σύγχρονη έννοια του οικοσυστήματος περικλείει επίσης την έννοια των
«υπηρεσιών» του οικοσυστήματος, αναγνωρίζοντας τα οφέλη που παρέχονται από τον
φυσικό κόσμο στον άνθρωπο.

H Ελλάδα φιλοξενεί σπουδαία χερσαία, υγροτοπικά, παράκτια και θαλάσσια οικοσυστήματα.

Στα χερσαία οικοσυστήματα, μεγάλη έκταση και υψηλή σπουδαιότητα έχουν τα δάση καθώς
και τα μεσογειακά οικοσυστήματα (φρύγανα και μακκί). Οι υγρότοποι περιλαμβάνουν
λίμνες, έλη, λιμνοθάλασσες, αλυκές, εκβολές κ.ά. Στα παράκτια οικοσυστήματα ανήκουν οι
αμμώδεις ακτές, βραχώδεις ακτές, θίνες κ.ά. και στα θαλάσσια οικοσυστήματα
περιλαμβάνονται τα λιβάδια Ποσειδωνίας. Ορισμένοι υγρότοποι, όπως οι λιμνοθάλασσες και
οι εκβολές θεωρούνται και ως παράκτια οικοσυστήματα.

5) Ποια είναι τα αίτια της κλιματικής αλλαγής και ποιες οι επιπτώσεις

της.

Η καύση ορυκτών καυσίμων, η αποψίλωση των δασών και η κτηνοτροφία επηρεάζουν

ολοένα και περισσότερο το κλίμα και τη θερμοκρασία της γης.

Οι συγκεκριμένες δραστηριότητες απελευθερώνουν τεράστιες ποσότητες αερίων του

θερμοκηπίου πέραν από τα όσα απαντούν φυσικά στην ατμόσφαιρα, επιδεινώνοντας το
φαινόμενο του θερμοκηπίου και την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Τα ορυκτά καύσιμα –άνθρακας, πετρέλαιο και αέριο– συμβάλλουν μακράν περισσότερο

στην κλιματική αλλαγή, αντιπροσωπεύοντας πάνω από 75% των παγκόσμιων εκπομπών
αερίων του θερμοκηπίου και σχεδόν 90% όλων των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Καθώς οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου καλύπτουν τη Γη, παγιδεύουν τη θερμότητα του
ήλιου. Αυτό οδηγεί στην υπερθέρμανση του πλανήτη και στην κλιματική αλλαγή. Ο κόσμος
θερμαίνεται τώρα πιο γρήγορα από οποιοδήποτε άλλο χρονικό σημείο της καταγεγραμμένης
ιστορίας.

Οι υψηλότερες θερμοκρασίες με την πάροδο του χρόνου αλλάζουν τα καιρικά μοτίβα και
διαταράσσουν τη συνήθη ισορροπία της φύσης. Αυτό εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για τα
ανθρώπινα όντα και όλες τις άλλες μορφές ζωής στη Γη.