Professional Documents
Culture Documents
SHESHA
SHESHA
Ks;h&
fYAI m%fïh" Nskak Nd." wiudk;d" ,>q
Name :- ………………………………………………... School :-……………………………………..
2
(i) x3+4x2-2x+1, (x+1)
wcka; osidkdhl
§¾> fn§u Ndú;fhka" my; oelafjk nyqmo bÈßfhka we;s m%ldYkfhka fnod ,shkak'
(ii) 2x3-4x2-x+5 , (x+3) (iii) x4+4x3+2x2-x-5 ,(x-2)
(iv) x4+3x3-x2-5x-1 , (x2+1) (v) 2x5 -4x4-x2-2 , (x2-2) (vi) x4+3x3-2x2-x-1,(2x+1)
(vii) x3 8x2 3x 5, x 1 (viii) x3 3x 2 7 x 8, x 3 (ix) 5x3 3x 2 8, x 2 3x 7
2
4 Ⱦ> fnÈu u.ska yd ixiaf,aY fnÈu u.ska my; nyqmo bÈßfhka oelafjk m%ldYkhka fn¥
úg ,efnk fYaIh yd ,íêh fidhkak'
(i) 7 x 2 12 x 19, x 1 (ii) 3x 2 16 x 8, x 2 (iii) 3x 2 5 x 17, x 8
(iv) x3 + 2x2 – x + 3 , (x + 1) (v) x4 + x2 – 6x + 1 , (2x-1) (vi) x4 + 3x3 – x + 1 , (x – 2)
(vii) x5 – 3x4 – x3 –x +1 , (2x + 1) (viii) 2x4 + 3x3 – x2 , (x + 3) (ix) 3x5 + x3 –x2 +1 , (x – 1)
(x) x3 8 x 2 3, x 1 (xi) 7 x3 8 x 2 12, x 3 (xii) 1 3x 7 x3 , x 2
(xiii) x 4 3x3 x 2 1, x 2 (xiv) 7 x 4 3x3 3, x 5 (xv) x 6 3x3 x 2 8, x 9
2
(v) ( x 2 a)(x 2 1) (1 b) x 2 ( x 2 b)2 (vi) a 2x 1 b 2x 1 8x2 cx 5
2
(vii) x3 px 2 8 q x q x 2 2 x 8 x 2 r (viii) x 2 x a x b x3 1
(ix) px 1 x q 2 x 2 rx 8 (x) ( x 1)3 ( x 1) ax4 bx3 cx d
6 (i) f (x) = x3 – x2 – 2x – 1 yd g(x) = (2x – 1) oS we;'
(a) f(1/2) (b) f(g(x)) (c) f(g(1/2)) (d) g(f(x)) (e) f(g(1/x))
(ii) f ( x) x3 3x2 x 1 yd g(x)= x – 2 fõ'
f ( x)
(a) f(g(1)) (b) f(g(x)) (c) f(g(1/t)) (d)
g ( x)
(iii) f(x) = x3 – 3x2 + 5x – 1 g(x) = (x – 2) kï
(a) f[g(o)] (b) f[g(x)] (c) f(x)/g(x) (d) f[g( k )]
(iv) f x 3x 8 x 12 x 1 yd g x 8x 13 f,i § we;' my; tajd fidhkak'
4 3 2
1 f x
(a) f 1 (b) f (c) f t 2 (d) f g 2 (e)
3 g x
(v) f x 5 x 4 4 x 4 3x3 2 x 2 x 1 yd g x 3x 2 8 x 1 f,i § we;'
(a) f 1
(b) f g 0
(c) f gt (d) f g
t
(e)
f x
g x
(vi) f t t 6 t 5 t 3 8t 1 yd g t 3t 2 t 1 f,i § we;' my; tajd fidhkak'
f t
(a) f 2 (b) f 3
(c) f g 2 (d) f g 4 (e)
g t
9 (i) ax3-3x2+bx-8 Y%s;h (x-2) ka fn¥úg fYaIh 32 ls' (x+1) ka fn¥úg fYaIh Y=kHls' a yd b
fidhkak'
(ii) 2x4+x3-x2+ax+b hkak (x2-1) ka fn¥úg fYaIh 2x+3 fõ' a yd b j, w.hka fidhkak'
(iii) 5 x3 12 x 2 11x k 3 m%ldYh x 2 ka fn¥ úg fYaIh 39la kï k fidhkak'
(iv) f ( x) 2x3 3x2 cx 60 nyqmo Y%s;fha ( x 2) idOlhls' c fidhkak' f ( x) nyq moh
talc idOl ;=kl .=Ks;hla f,i m%ldY lrkak'
3
15 (i) x u.ska x3 3 x 3 3 fn¥ úg ,efnk fYaIh yd ,íêh fidhkak'
(ii) x8+2x7+ax2+bx+c m%ldYKh" (x2+x-2) hkafkka yßhgu fnÈh yel' (x+1) ka fn¥úg
fYaIh -8 fõ' a,b yd c fidhkak'
(iii) x ys nyqmohla jk f(x) hkak (x-a) (x-b) ka fn¥úg ,efnk fYaIh"
f ( a ) f (b ) af (b) bf (a )
x nj fmkajkak' tkhska " x +Ax+B m%ldYKh x +x-6 ka
6 2
a b
a b
fn¥úg fYaIh 2x+1 kï" A yd B ys w.hka wfmdayKh lrkak'
25 (i) 4x3-(3p+2)x2-(p2-1) x+3 ys (x-p) idOlhla kï" p g ;sìh yels w.hka fidhd ta ta w.h
ioyd jk b;sß idOlo fidhkak'
(ii) 14 x 8 x 2 x3 hk nyqmo Y%s;h x 3 x 1 ka fnÿúg fYaIh Y=kHjk mßos , w.hkak'
(iii) f(x) iy g(x) jQ l,S 3x2+x-2 ka f(x) fn¥ úg fYaIh 2x+1 o" x2-1 ka g(x) fn¥úg fYaIh
(x+2) o" jk mßÈ nyqmo folls' f(x)+g(x) nyqmofha talc idOlhla fidhd" tu tAlc
idOlfhka f(x)g(x) fn¥úg fYaIh -1 nj fmkajkak'
5
26 (i) x 4 6 x 2 k ys x2 + 2 idOlhls' k ys w.h fidhkak' x 4 6 x 2 k ys idOl fidhkak'
fYaI m%fïhh kej; kej; fh§fuka" x 1 hkq 3x3 7 x2 5x 1 ys idOlhla nj
2
(ii)
fmkajkak'
(iii) f x kï nyq moh x 1 x 2 x 3 ka fn¥ úg fYaIh
a x 2 x 3 b x 3 x 1 c x 1 x 2 fõ' a,b,c ys w.hka f (1), f (2), f (3)
weiqfrka fidhkak'
(iv) A x 2 x3 x 2 11x 5 nyq moh x 1 ka fn¥ úg fYaIh 7 jk mßÈ ys w.h
fidhkak' takhska A x 7 nyq moh idOl j,g fjka lrkak'
28 (i) x j¾.c m%ldYkhla (x-1), (x-2) yd (x-3) j,ska fn¥úg fYaIh k, 2k, 4k fõ' fuu
m%ldYkh (x-4) ka fn¥ úg fYaIh 7k nj fmkajkak'
(ii) 2 x4 x 2 px 60 nyq mofhys x 3 hkak idOlhls' P 37 nj fmkajkak'
;jÿrg;a th x 1 ka fnÿúg fYaIh fidhkak'
(iii) x4 6 x3 13x2 ax b hk nyq moh mßmQ¾K j¾.hla jkafka a 12 yd b 4 jk jg nj
fmkajkak'
(iv) f ( x) x3 bx2 cx 1 fõ' k 0 jQ x 2 k 2 hkak f ( x) ys idOlhla kï" bc 1 nj
fmkajkak' ;j o f ( x), x 2 k 2 ka fn§fuka ,efnk fYaIh fidhkak'
32 (i) x2+2 hkq x4-6x2+k ys idOlhls' k ksh;fha w.h fidhkak' tkhska x 4 6 x 2 16 ys uQ,
fidhkak'
(ii) f x x 4 10 x 2 p ys x 2
1 idOlhla kï" p ys w.h fidhkak' p tu w.h .kakd úg
f x ys idOl ish,a,u fidhkak' tu.ska 2 x8 20 x 4 18 0 ys úi÷ï fidhkak'
(iii) f(x) nyq mo Y%s;h (x-k) j,ska fn¥úg fYaIh f(k) nj fmkajkak' fuys k ksh;hls'
f (a) f (b)
(x-a)(x-b) j,ska f(x) fn¥úg fYaIh px+q fõ' fuys a b o fõ' p iy
a b
af (b) bf (a)
q nj idOkh lrkak'
a b
33 (i) p(x) iy Q(x) hk nyqmo foflys (x-p) hkak fmdÿ idOlhls' p(x)-Q(x) hkafka o (x-p)
idOlhla nj fmkajkak'
(ii) f x 2 x3 3x 2 3x k fõ' fuys k hkq ksYaY=kH ksÅ,hls' x k hkak f x ys
idolhla jk mßÈ k wys w.hka fidhkak' ;jo f x hkak idOl ;=kl .=Ks;hla
f,i olajkak'
(iii) f ( x) 2 x3 x 2 5x 3 fõ' fuu nyqmoh ( x 2) ka fn¥úg ,efnk fYaIh fidhkak'
takhska f ( x) 5 ys idOkhla wfmdaykh lr f ( x) 5 nyq moh talc idOl j,
.=Ks;hla f,i m%ldY lrkak'
34 (i) f(x) x3+(a-1) x2-(a+6)x-6a f,i § we;' (x+a) hkak f(x) idOlhla nj fmkajkak' f(x) ys
b;sß idOl fidhkak'
(ii) f x 4 x3 3x k m%ldYkfha x 1 idOlhla fõ kï" k fidhkak'
f x x 1 x wdldrhg f x m%ldY lrkak' ^fuys , hkq kS¾Kh l< hq;=
2
ksh; fõ'&
(iii) f(x) hk nyqmo Y%s;h (x-1)(x-2) (x-3) u.ska fn¥úg fYaIh a(x-2)(x-3) +b(x-3)(x-1) +c (x-1)
(x-2) fõ' f(1), f(2), iy f(3) u.ska a,b iy c fidhkak'
;jo" x5+kx2 hkak (x-1)(x-2) (x-3) fn¥úg fYaIfhys x2 mo fkdue;s kï" k ys w.h
fidhkak'
(iv) p(x),x ys fojk fyda jeä n,hl nyqmo Y%s;hls' th (x-a) (x-b) u.ska fn¥úg fYaIh
A(x-a)+B (x-b) fõ' A yd B fidhkak' fuys a b fõ'
7
p r
36 (i) px3 qx 2 rx s hkak x2+a2 kï Y%s;fhka fn¥úg fYaIh Y=kH kï" nj
q s
fmkajkak'
(ii) fYaI m%fïh m%ldY lr idOkh lrkak' x3 3 px q ys (x-a)2 idOlhla kï" tys wfkla
idOlh (x+2a) njo q2 4 p3 0 njo fmkajkak'
(iii) h x x 4 ax3 11x 2 4 a 1 x b hkq mQ¾K j¾.hls' x 2 hkq h x ys idOlhls' a
yd b ksh;hla fidhkak'
(iv) x4 2x3 ax2 bx c m%ldYkh x 2 x 2 ka fn¥ úg fYaIh Y=kH fõ' x 1 ka fn¥
úg fYaIh -8 ls' a,b yd c w.hkak'
37 (i) f x x 4 2 x3 x 2 px q fõ' x 2
1 u.ska f x fn¥úg fYaIh 3 2x kï" p yd q
w.hka fidhkak'
(ii) f ( x) x3 (5 a) x2 (6 5a) x 6a kï" (x-a) hkak f(x) ys idOlhla nj fmkajd b;sß
idOl o fidhkak' fuys a ksh;hls'
(iii) f(x) nyq moh (x-1) ka fn¥ úg fYaIh 2 jk w;r (x-2)ka fn¥úg fYaIh 3 fõ' f(x) hkak
(x-1)(x-2) ka fn¥úg ,efnk fYaIh fidhkak' f(x) nyqmoh ud;%h 3 jk nyqmohla jk
w;r x3 ys ix.=Klh 1 nj § we;' -1 hkq f(x) = 0 iólrKfha uQ,hla kï" f(x) nyqmoh
fidhkak' f(x) = 0 iólrKhg fjk;a ;d;aúl uQ, fkdue;s nj fmkajkak'
,efí kï a fidhkak'
(iv) p(x),Q(x) nyqmo folg (x-p) tla fmdÿ idOlhla kï" (x-p) hkq p( x) Q( x) ys idOlhla
nj o fmkajkak' ax3 4x2 5x 10 yd ax3 9x 2 hk nyqmo j,g tla fmdÿ
idOlhla we;skï" a=2 fyda a=11 jk nj fmkajkak'
x 2
x 6 ka fn¥ úg 12 x 1 o fõ' f x fidhkak'
9
f x 3x 4 2 x3 6 x 2 6 x p fõ' f x nyq mofhys x idOlhla fõ' Ok
2
46 (i)
ksÅ,hls' p yd fidhkak'
f x nyq moh x k u.ska fn¥ úg fYaIh A x k B nj fYaI m%fïhh kej;
2
(ii)
kej; fh§fuka fmkajkak' A yd B hkq kS¾Kh l< hq;= ksh; fõ'
(iii) g x hk nyqmo Y%s;h ( x 3) ka fn¥ úg fYaIh 8 jk w;r x 2 ka fn¥ úg fYaIh 3
fõ' g x hkak x 2 x 6 ka fn¥ úg fYaIh" fYaI m%fïhh kej; kej; fh§fuka
fidhkak'
47 (i) y;rjeks ud;%fha nyqmo Y%s;hla x 2 , x 2 , x j,ska fn¥ úg fYaIh ms<sfj,ska 5,6,-4
fõ' Y%s;h x 12 yd x 12 ka fn¥ úg fYaIh 2 x 1 yd 2 x 1 fõ' by; lreKq
Ndú;fhka y;rjeks ud;%fha nyqmoh fidhkak'
(ii) f x nyq mo Y%s;h x x x u.ska fn¥ úg ,efnk fYaIh
A x x B x c jk nj fmkajkak' fuys A,B, yd C hkq kS¾Kh l, hq;=
ksh; fõ'
(iii) x3 ax2 b iy ax3 bx 2 x a hk nyq mo folg fmdÿ talc idOlhla mj;S kï" tu
fmdÿ idOlh b a 2 x 2 x a 1 b nyq mofha o idOlhla nj fmkajkak'
(iv) P x 1 3x 2 x 2 2 x3 3x 4 x5 fõ' P x , x 2 1 ka fn¥ úg fYaIh 2 2 x 3 nj
48 (i) fYaI m%fïhh Ndú;fhka x4 2x3 2x2 3x 9 nyq moh x 2 3x 2 u.ska fn¥ úg
,efnk fYaIh fidhkak'
(ii) px3 qx 2 rx s nyq moh x 1 x 1 yd x 2 x 2 ka fn¥ úg fYaIhka ms<sfj,ska
5x 2 yd 11 x 1 kï p,q,r,s w.hkak'
(iii) f x nyqmo Y%s;h x x u.ska fn¥ úg ,efnk fYaIh
x f x f
nj fmkajkak' takhska" x4 x3 3x2 2 x 4 nyq moh
x 2
1 ka fn¥ úg fYaIh fidhkak'
49 (i) x4 ax3 5x2 bx 4 hkak j¾.c m%ldYkhl mQ¾K j¾.hla kï" a yd b w.hkak'
(ii) f x x 4 4 x3 5 x 2 2 x 4 hkak" ud;%h fol jk nyq mohl" j¾.c m%ldYkhla f,i
,shkak' tu.ska f x idOl j,g fjka lrkak'
(iii) x m n nyq moh x 2 x 2 ka fn¥ úg fYaIh 2 x 3 fõ' m yd n fidhkak'
11
56 f(x) x5 3x4 2x3 2x2 3x 1 f,i § we;'
(a) (x-1) fyda (x+1) hkak f(x) ys idOlhla fkdjk nj fmkajkak'
(b) f(x) hkak (x2-1) ka fn¥úg ,efnk fYaIh fidhkak'
(c) f(x) hkak (x2+1) ka fn¥úg fYaIh 2 nj fmkajd" tkhska f(x)-2 ys idOl fidhkak'
59 f x x8 1 o" g x x 4 4 x3 ax 2 bx 5 o fõ'
(i) x 1 yd x 1 hkq f x ys idOl nj fmkajkak'
(ii) g x Y%s;h x 2 1 ka fn¥ úg fYaIh 2x 3 fõ' a yd b fidhkak'
(iii) a yd b wby; w.hka .kakd úg 3 f x 4g x hkak x 1 x 1 ka fn¥ úg fYaIh
fidhkak'
fidhkak'
61 ixiaf,aY fn§u Ndú;d lr" n T;af;a ksÅ, i|yd x n k n hkak x k ka fn¥ úg fYaIh
Y=kH nj fmkajkak' ;jo tys ,íêh o ,nd .kak' tkhska" n T;af;a ixLHd i|yd 2016n 1
hkak 2017 ka fnÈh yels nj fmkajkak'
66 f x hkq ;=kj
a k u;%fha nyq mohls' thg my; i|yka ,CIK we;'
(i) x 3 ys idOlhls'
(ii) f x 12, x u.ska b;sß ke;sj fnfoa'
(iii) g x 2 x 2 11x 13 úg [ f x g x ] nyq moh x 1 ys mqkrdj¾;k idOlj,ska mukla
m%ldY l< yel'
ùÔh l%uhla u.ska f x fidhkak'
70 q x hkq ud;h folg jeä x ys nyq mohls' fYaI m%fïhh kej; kej; fh§fuka
x 1 x 2 hkafkka f x fn¥ úg ,efnk fYaIh x 1 f,i m%ldY l< yels nj
fmkajkak' fuys , hkq ksh; fõ'
ms<sfj,ska x 1 , x 2 hkafkka g x fn¥ úg ,efnk fYaI a,b kï" a yd b weiqfrka ,
fidhkak' tkhska g x x 2 A x3 nyq mo Y%s;h x 1 x 2 ka fn¥ úg ,efnk fYaIfha
ksh; mo ke;akï A ys w.h wfmdaykh lrkak'
13
Nskak Nd.
71 Nskak Nd. j,g fjka lr olajkak'
x 1 x5 1 x
(i) (ii) (iii) (iv)
( x 1)( x 3) ( x 1)( x 3) ( x 1)( x 3) (2 x 1)( x 1)
2x 1 x3 x2 3 x2 2x 4
(v) (vi) (vii) (viii)
x( x 1)( x 3) ( x 2)( x 4) ( x 1)( x 2 1) 2 x ( x 3)( x 1)
2 x7 x2 8 x2 5x 2
(ix) (x) (xi) (xii)
( x 1)( x 2 1) x 2 x 4
2
x 1 x 5
2
x 3 x 4 x 5
x2 6x 5 16 x x x3 5
(v) (vi) (vii) (viii)
x ( x 2)(2 x 1) ( x 16) ( x 1)( x 2 x 1) x 1 x 2
4 2 2
x3 2x 3 x3 3 x5
(ix) (x) (xi) (xii)
x 1 x 2 x x 3x 2 x2 25 x 4
3 2 2 2
x 1 1 3x x 3
(v) (vi) (vii) (viii)
( x 1)( x 2 1) x( x 2) ( x 1)( x 2 x 1)
2
(1 x 3 )
x2 2x 8 9 x 2 35 x 1 8 x 2 16 x 51 6 x2 9 x 21
(ix) (x) (xi) (xii)
x 1 x 5
2
x 2 x 2 3x 2 2 x 3 x 1
2
x3 3x 2 9 x 13
2x 5 3x3 2 x 3 x3 8 7x 3
(v) (vi) (vii) (viii)
( x 1)( x 2)2 x 2 ( x 2 1) x 3 4 x x 1 x 2 x 2
2
x2 2x 8 x2 5 x 11 px 2 px r
(ix) (x) (xi) (xii)
x x 1
3
x 1 x2 3 x 3 x 1
2
x a x a
3
(ix)
x2 2x 3
(x)
7x 5
(xi)
r 1
(xii)
x p x q
x2 1 x2 3 x 2
1 x 3
2
r r 1 r 2 a x b x c
x
(v)
1 x
(vi)
x 4 2 x3 2 x 5
(vii)
x 5 x 2 (viii)
x3 64
x(1 x 3 ) 1 x3 x x 1 x 2 x 3
3
2 x3 x 8 x 2
4
x 3x3 1 x5
(ix) (x) (xi) (xii)
x 2
2 x 1
2
x 2
3
x 4
2 x 2 1 x 1 x 2 4
2
78 (i) y ( x a) fh§fuka"
px 2 qx r p 2 pa q pa 2 qa r
nj fmkajkak'
( x a )3 ( x a) ( x a)2 ( x a )3
f ( x)
(ii) f ( x) 3x4 2 x3 x2 x 2 yd g ( x) x3 1 f,i § we;' ,nd .kak'
g ( x)
f ( x)
tkhska fyda wka l%uhlska Nskak Nd. j,g fjkalr olajkak'
g ( x)
1 1 1
79 (i) hkak m%Nskak Nd. j,g fjka lrkak' fuys x , fõ'
1 ax 1 bx a b
1 1
takhska ys m%Nskak Nd. fidhkak' ;jo ys Nskak Nd.
1 ax 1 bx x 1 x 3
2 2
wfmdaykh lrkak'
x2 p px r x2
(ii) jk mßÈ p,q,r w.hkak' tkhska i|yd
x 2 x 4
2
x 2 x 4 2 x 2 x 4
2
(1 x) 1 2 x 1 3x B C D
80 (i) A jk mßÈ A,B,C,D w.hkak'
1 2 x 1 3x 1 4 x 1 2 x 1 3x 1 4 x
x3
(ii) Nskak Nd. fidhkak' tkhska a b c kï"
x a x b
a3 b3 c3
abc nj fmkajkaak' ;jo
a b a c b c b a c a c b
a 3 b c b3 c a c3 a b ys idOl wfmdaykh lrkak'
1 K f x
81 (i) jk fia K ksh;hla yd f x fidhkak' f x hkak
x 2 x 1
3
x 2 x 13
1
x 1 ys nyq mohla f,i m%ldY lrkak' takhska Nskak Nd. fidhkak'
x 2 x 1
3
100 100
(ii) ys Nskak Nd. fidhkak' tkhska yso" Nskak Nd. wfmdaykh
x 10 x
2
10 x x
2
lrkak'
15
x2
82 (i) a b úg hkak Nskak Nd. j,g fjka lrkak' tkhska a b c jk úg
( x a)( x b)
a2 b2 c2
1 jk nj wfmdaykh lrkak'
(a b)(a c) (b c )(b a ) (c a )(c b)
1 1
(ii) ys Nskak Nd. fidhkak' tkhska" ys Nskak Nd. w.hkak'
x 3 x 4 x 3 x 4
9 x3 24 x 2 48 x A f ( x)
83 jk úg A yd f(x) fidhkak'
( x 2) 4 ( x 1) x 1 ( x 2) 4
x3 16
y ( x 2) wdfoaYh Ndú;fhka ys Nskak Nd. fidhkak'
( x 2) 4
9 x3 24 x 2 48 x 1 1 6 12 24
nj fmkajkak'
( x 2) 4 ( x 1) x 1 x 2 ( x 2) 2 ( x 2)3 ( x 2) 4
1
84 jk mßÈ , yd fidhkak'
1 px 1 qx 1 rx 1 px 1 qx 1 rx
p2 q2 r2
ta khska 1 nj fmkajkak'
( p q)( p r ) ( p q)( q r ) ( p r )( r q)
wiudk;d
85 my; oelafjk wjYH;djhka ;Dma; lrk x ys w.h mrdih fidhkak'
(i) ( x 2)( x 3) 0 (ii) x( x 2)( x 3) 0 (iii) ( x 1)( x2 4) 0
(iv) ( x 2)2 ( x 3)( x 1) 0 (v) x2 4 x 5 (vi) x 2 x 6
(vii) x3 4 x2 x 6 0 (viii) x3 x2 4 x 4 0 (ix) 5 3x 1 8
(x) 6 x 13x 6 0 (xi) x 2 x x 2 (xii) x 1 2x 1 x 5 0
2 2 2
(xiii) x3 27 x 2 9 x (xiv) x 2 5x 6 x 2 3x 2 0
(xv) 2 x 2 5x 2 4 x 2 1 0
(xiii)
1
0 (xiv) 0
x 2
2
4 (xv)
x 2
x 1 x 2 2 x 3 x 4
0
1 6x 9x2 x2 x 1 x x 9
2 3
90 (i) x wiudk;djh ;Dma; jkqfha 2 x 3 úg § muKla nj idOkh lrkak'
x 1 x2
1 1 1
(ii) f ( x) f,i § we;' f ( x) jk fia jQ x ys w.h mrdih 2 x 1 fyda
x 1 x 2 x
x 0 jk nj fmkajkak'
1
91 (i) p ;d;aúl ixLHdjla kï" p(1 p) nj fmkajkak'
4
(ii) a > 0 kï" a3 a 2 a 2 a 3 nj fmkajkak'
1
(iii) a > 0 kï" a 2 nj fmkajkak'
a
(iv) a yd b Ok ;d;aúl ixLHd úg" a 2 b2 2ab nj yd a3 b3 ab2 a 2b nj fmkajkak'
x3 1 x 2 1
(v) x hkq tlg wiudk ´kEu Ok ixLHdjla kï' x 1 nj idokh lrkak'
3 2
93 w¾: oelaùu" m%ia:dßl l%uh fyda j¾. lsÍu u.ska my; wiudk;d ;Dma; lrk x ys w.h
mrdih fidhkak'
(i) | x 1| 3 (ii) | 2x 1| 3x 8 (iii) | 2 x | 1 x (iv) | 3x 4 | 2 5x
(v) | 3x 1|| x 1| (vi) x x 22
(vii) x 1 x 1 3 (viii) x 5 x 2 2
(ix) 3 x 1 x 0 (x) x 1 3x 5 (xi) 2 x 1 4 x 1 (xii) x 2 x 4 x
(xiii) x 5 x 6 0
2
(xiv) x 5 x 3 x 2
2
(xv) x x 5 0
2
17
94 (i) x yd y Ok ixLHd úg" x5 y5 x4 y xy 4 nj o" x7 y7 x4 y3 x3 y 4 nj o idOkh
lrkak'
y x
(ii) a < x <y yd a > 0 kï nj fmkajkak'
ya xa
(iii) x, y 0 yd x y 3z 0 kï" x2 y 2 3z 2 nj idOkh
(iv) x,y,z hkq Ok ixLHd ;=kla úg x2 y 2 2 xy nj;a" x y 2 xy nj;a fmkajkak' ;jo
x y y z x z 8xyz yd x3 y3 x2 y xy 2 nj wfmdaykh lrkak'
(v) x 2 ùu wkqj" x3 x 2 x 2 nj idOkh lrkak'
(ix)
x 1 x 1 0 (x)
4x 7
1 (xi)
x2
1 0 (xii)
x2
1
x2 2x 1 2x 1 2x 1
107 (i) 2 | x 2 | 3x 2 wiudk;dj ;Dma; lrk x ys w.h mrdih ùÔh l%uhlska fidhkak'
(ii) | 2x 3| 2 | x 3| wiudk;dj ;Dma; lrk x ys w.h mrdih m%ia:dßl l%uhlska
fidhkak'
19
109 (i) tlu igykl y x 2 2 yd y 2 x 1 hk jl% wkqf¾Lkh lrkak'
tu.ska x 2 2 2 x 1 0 wiudk;dj imqrk x ys w.h l=,lh fidhkak'
(ii) y | x 2 | yd y | x 1| | x 3| Y%s;j, m%ia;dr tlu igykl wÈkak'
takhska | x 1| | x 2| | x 3| ys wju w.h 2 nj fmkajkak' | x 1| | x 2| | x 3| 1
wiudk;dj" ish¿ ;d;aúl x w.hka imqrk nj fmkajkak'
,>q .Kl
111 my; iólrK úi|kak'
1
(i) log 2 8 x (ii) log x 25 0.5 (iii) log 9 x 3 (iv) 2log 2 x 3
2
(v) 2log x log3 log(2 x 3) (vi) 2log x 1 4log x log1 0
113 úi|kak'
(i) ab 80 (ii) log a b 2 (iii) log 2 x log 2 y 2 (iv) log( x 2) log 2 2log y
log10 a 2log10 b 1 ab 8 log y x 2 log( x 3 y 3) 0
x3
116 (i) log10 x a o log10 y b o kï log10 3 ys w.h a yd b weiqßka olajkak'
y
1
(ii) log10 x 1 2 úi|kak'
log x 2 10
1 1
117 (i) a,b m%lD;s ixLHd jk úg 1 nj fmkajkak'
log a ab logb ab
(ii) 2loga x 1 2log x a 4 úi|kak' ^fuys a hkq ksh;hls&
log 3 2, log 3 2 x 5 yd log 3 2 x hkq iudka;r fY%aKshl wkqhd; mo ;=kla kï x ys
7
121 (i)
2
w.h fidhkak'
log a n log3 8
(ii) logb n nj fmkajkak' takhska fyda wka l%uhlska" 3log10 2 nj
log a b log9 16log 4 10
fmkajkak'
21
127 (i) a,b,c hkq tlg wiudk m%Nskak Ok ixLHdfõ'
logb a.logc a loga a loga b.logc b logb b loga c.logb c logc c 0 kï" abc 1 nj
fmkajkak'
1
(ii) log(11 4 7) log( x 2) kï" x 7 nj fmkajkak'
2
(iii) log3 x log9 x2 log 27 x3 3 kï" x fidhkak'
log c b
134 log a b jk nj fmkajkak' tkhska fyda wka l%uhlska log12 18 yd log 24 54 kï
log c a
5( ) 1 jk nj idOkh lrkak'
135 (i) log2 x1003 log4 x1003 log16 x1003 ........ hk fY%aKsfha mo wkka;h f;la tl;=j fidhkak'
x = 2 jk úg by; fY%aKsfha mo wkka;hl tl;=j 2006 nj fmkajkak'
a2 b2 c2
(ii) log k log k log k 0 nj fmkajkak'
bc ca ab
wid¾:l;ajhg fndfyda fya;= jkafka uqo,a ke;slug jvd Yla;h
s ke;s luhs'
22
x y logb c logb a
136 (i) log a n x yd log c n y kï" nj fmkajkak'
x y logb c logb a
(ii) log z x,log y z,log x y ueomoh a jQ o fmdÿ wka;rh d jQ o iudka;r fY%aKshla fjhs kï
ad 2 a3 1 nj idOkh lrkak'
(iii) x. y p 1 a, x. y q 1 b yd x. y r 1 c kï"
q r log a r p log b p q log c 0 nj idOkh lrkak'
x y logb c logb a
137 (i) log a n x yd log c n y kï" nj fmkajkak'
x y logb c logb a
(ii) a yd b hkq Ok ;d;aúl ixLHd kï" log a b.log b a 1 nj fmkajkak'
1 1 1 1
... log 2017 2017!
log1 2017 log 2 2017 log3 2017 log2017 2017
1 1 1 1
138 log a 1 p,log a 1 q yd log a 1 r kï p q r log a 1 nj fmkajkak'
8 15 24 80
x y z x y z x y z x y z
140 kï" x y y x y z z y x z z x nj fmkajkak'
log a x log a y log a z
wcka; osidkdhl
23