İskenderun

Teknik
Üniversitesi

Enstitü: Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi

Bölüm: Elektrik Elektronik Müh.
Ders: Elektromanyetik
4.
Öğretim üyesi: Doç. Dr. Mehmet Ali BELEN
Hafta
• Gradiendt
• Divergence (Iraksama)
• Curl (Dönel)
• Vektörel Türevler arasındaki ilişkiler

Vektörel Türev
 Del yada gradyant operatörü olarak isimlendirilir.
Bazen «nabla» operatörü olarakta karşınıza çıkabilir.

Bir Skaler alanın maximum uzay artış hızının

büyüklüğünü ve yönünü gösteren vektör, o skaler alanın
gradyantı olarak tanımlanır.
Bir Vektör Alanın Iraksaması
Divergence
(Vektörel Türev)
Divergence
(Vektörel Türev)
DİVERGENCE TEOREMİ (IRAKSAMA TEOREMİ) :
Iraksama teoremi vektör analizinde önemli bir özdeşliktir. Bir vektörün ıraksamasının
hacim integralini, o vektörün kapalı yüzey integraline çevirir. Bunun tersi de geçerlidir.
Bir Vektör Alanın Döneli (Curl)
 Temel Curl teoremi
(Stokes Theoremi)
(Toplam burkulmanın bulunması)

- Curl bir vektörün herhangi bir noktadaki burkulması

- Yukarıdaki integral alandaki toplam akıyı bulmak için tüm burkulmaları üst üste
toplar
- Bu integral kapalı alan yüzeyindeki toplam akıyı hesaplar.
- İçerideki tüm burkulmalar birbirini yok eder, yüzeydekiler hariç
Bir hacmi sınırlayan bir yüzeyde bir A vektörünün net dışa doğru akısının bölgede
bir kaynağın varlığına işaret ettiğini belirtmiştik. Bu kaynak bir akış kaynağı olarak
adlandırılır ve divA bu akış kaynağının bir ölçüsüdür.

Girdap kaynağı denen ve bir vektör alanın etrafında dolaşıma neden olan bir
başka kaynak tipi daha vardır. Bir vektör alanın bir kapalı yol etrafındaki net
dolaşımı (veya basitçe dolaşımı), vektörün yol üzerindeki skalar çizgi integrali
olarak tanımlanır.
Stokes teoremi bir vektörün açık bir yüzey üzerinden yüzey integralini, S yüzeyini
sınırlayan C konturu boyunca vektörün çizgi integraline çevirir.
Gradient-Divergence-Curl ilişkisi
Bir Iraksamasız alan, solenoid alan olarak adlandırılır.
Döneli sıfır olan bir vektör alanına irrotasyonel veya korunumlu alan denir.
Laplace
• Çizgisel İntegral
• Yüzey İntegrali
• Hacim İntegrali

Vektörel İntegraller
Çizgisel integral
Çizgisel İntegral, üzerinde integral
alınan hatta bağlı bir integraldir.
Çizgisel integral
BİR VEKTÖRÜN KAPALI ÇİZGİSEL İNTEGRALİ
A ‘ nın C hattı üzerine kapalı çizgisel integrali

C hattı : başlangıç ve bitiş noktası aynı olan kapalı hat

Alan-hacim integralleri
(Kartezyen koordinat sistemi)
Alan-hacim integralleri
(Kartezyen koordinat sistemi)
Kaynaklar
• Çözümlü Örneklerle Mikrodalga Tekniği Adnan Görür
• Mikrodalga Mühendisliği, David M. Pozar
• Mühendislik Elektromanyetiğinin Temelleri David K. Cheng
• Ders Notu, Hakan P Partal
• Ders Notu, Adnan Görür
• Ders Notu, Aytaç Alparslan
İSKENDERUN TEKNİK
ÜNİVERSİTESİ E-Posta: mali.belen@iste.edu.tr