Elektromanyetik Dalga Teorisi

Ders-3

Faz ve Grup Hızı

Güç ve Enerji
Düzlem Dalgaların Düzlem Sınırlara Dik Gelişi
Düzlem Dalgaların Düzlem Sınırlara Eğik Gelişi
Dik Kutuplama
Paralel Kutuplama
 Faz ve Grup Hızı
Bilgi taşıyan bir sinyalin normal olarak bir yüksek taşıyıcı frekans etrafında küçük bir
frekans yayılması vardır. Böyle bir sinyal bir frekans grubundan oluşur ve bir dalga
paketi oluşturur. Grup hızı, dalga paketi zarfının yayılma hızıdır.

Genlikleri, hızları ve yayılım yönleri aynı

fakat frekansları farklı iki sinüs dalgasını
toplayalım:

Sinüslü terimin frekansı faz, kosinüslü

terimin frekansı ise grup hızını belirler.
Güç ve Enerji
Anlık Poynting vektörü:

∗ ∗
=

∗ ∗ ∗ ∗

ve zamanın fonksiyonu değillerdir. Poynting vektörünün zaman ortalaması (ortalama güç

yoğunluğu)
∗
Güç ve Enerji

Aşağıdaki vektör özdeşliğini kullanıp denklemi düzenlersek;

Harmonik alanlar için

enerjinin korunumu
denkleminin diferansiyel
formu
 Denklemin iki yanının hacim integralini alırsak;

veya
Ps : Uygulanan Pe : Çıkan güç Pd : Harcanan
güç (kaynak (kompleks) reel güç (Watt) Manyetik Elektrik
gücü) enerjinin enerjinin
zaman zaman
ortalamas ortalamas
ı [J] ı [J]

Ps= Pe + Pd +j2( - )
Düzlem Dalgaların Düzlem Sınırlara Dik Gelişi
x

Yansıyan
Dalga
x
z

İletilen
Dalga
Gelen
Dalga

1. ortam 2. ortam
( 1) ( 2)

z=0
Düzlem Dalgaların Düzlem Sınırlara Dik Gelişi
Z=0’daki ortam süreksizliğinden dolayı
gelen dalga kısmen 1. ortama geri
yansıyacak ve kısmen de 2. ortama
iletilecektir.

Gelen dalganın elektrik ve

manyetik alan şiddeti fazörleri

Yansıyan dalganın elektrik ve İletilen dalganın elektrik ve

manyetik alan şiddeti fazörleri manyetik alan şiddeti fazörleri
Düzlem Dalgaların Düzlem Sınırlara Dik Gelişi
Bilinmeyen Er0 ve Et0 büyüklüklerini belirlemek için iki denkleme ihtiyaç vardır. Bu denklemler, elektrik
ve manyetik alanın sağlaması gereken sınır koşullarından elde edilir. z=0 dielektrik arayüzünde elektrik
ve manyetik alan şiddetlerinin teğet bileşenleri (x-bileşenleri) sürekli olmalıdır.

veya

Yansıma Katsayısı

İletim Katsayısı
Düzlem Dalgaların Düzlem Sınırlara Dik Gelişi
1. ortamdaki ( toplam alanı, gelen ve yansıyan alanların toplamıdır.

, maksimum ve minimum değerlerine sırasıyla çarpanının

maksimum ve minimum olduğu yerlerde ulaşacaktır. Ortamda bir duran dalga
vardır. Bir duran dalganın elektrik alan şiddetinin genliğinin maksimum değerinin
minimum değerine oranına Duran Dalga Oranı denir, s veya SWR ile gösterilir

 değerleri -1 ile +1, s’nin değeri

ise 1 ile sonsuz arasında değişir.
Düzlem Dalgaların Düzlem Sınırlara Dik Gelişi

İkinci ortamda ( , +z
yönünde yayılan iletilen dalgadır.
İyi İletken Üzerine Dik Gelişi
Gelen alan vektör fazörlerini
düşünelim;

Bu dalga, z=0’da mükemmel iletken düzlem sınırına

çarpmaktadır.İyi bir iletkenin öz empedansı;

Sonuç olarak,  ,
 bulunur. Gelen dalga
fazı ters çevrilerek tümüyle geri
yansır.
İyi İletken Üzerine Dik Gelişi
Gelen alan vektör fazörleri

Yasıyan alan vektör fazörleri

İyi İletken Üzerine Dik Gelişi

ve ’nin zamanda birbirine dik ( , ’den –j çarpanından dolayı

geridedir) olduğunu gösterir. Her iki denklem de duran dalgaları gösterir.
Düzlem Dalgaların Düzlem Sınırlara Eğik Gelişi
x

Yansıyan Dalga
Kırılan Dalga

z
y

Gelen Dalga

1. ortam 2. ortam

z=0
Düzlem Dalgaların Düzlem Sınırlara Eğik Gelişi

Snell yansıma yasası: Yansıma açısı,

geliş açısına eşittir.

Snell Kırılma Yasası:

Tam Yansıma

durumunu inceleyelim.
Bu durumda olur.

açısı ile arttığından,

olduğunda kırılan dalganın
arayüzü yaladığı ilginç durum
oluşur. nin daha fazla artışı
kırılan dalga olmamasına neden
olur ve gelen dalganın tamamen
yansıdığı söylenir.

nin olduğu tam yansımanın

eşiğine karşılık gelen geliş
açısına kritik açı denir.
Tam Yansıma
Dik Kutuplama
x
Yansıyan Dalga İletilen dalga

z
y
Gelen Dalga

1. ortam z=0 2. ortam

Dik Kutuplama

Gelen dalganın elektrik ve manyetik alan şiddeti fazörleri

Dik Kutuplama

Yansıyan dalganın elektrik ve manyetik alan şiddeti fazörleri

Dik Kutuplama

İletilen dalganın elektrik ve manyetik alan şiddeti fazörleri

Dik Kutuplama
Yanda verilen denklemlerde dört
bilinmeyen nicelik vardır. Bunlar;

, ve

Bunların belirlenmesi ve nin

teğet bileşenlerinin z=0 sınırındaki
süreklilik koşullarının sağlanması ile
olur.
Dik Kutuplama

Yukarıdaki eşitliklerin her x için sağlanması gerektiğinden, x’in fonksiyonu olan üç üstel faktörün
hepsi eşit olmalıdır.

bulunur ki, bu da snell yansıma ( ve Snell kırılma yasasını ( / = / ) verir.

Paralel Kutuplama
x
Yansıyan Dalga İletilen dalga

z
y
Gelen Dalga

1. ortam z=0 2. ortam

Paralel Kutuplama

Gelen dalganın elektrik ve manyetik alan şiddeti fazörleri

Paralel Kutuplama

Yansıyan dalganın elektrik ve manyetik alan şiddeti fazörleri

Paralel Kutuplama

İletilen dalganın elektrik ve manyetik alan şiddeti fazörleri

Paralel Kutuplama
ve nin teğet bileşenlerinin z=0’daki süreklilik koşulları
yine Snell yansıma ve kırılma yasalarını ve ek olarak
aşağıdaki iki denklemi verir.

Bunlardan ve , cinsinden çözülerek, paralel kutuplama için yansıma ve

iletim katsayıları aşağıdaki gibi bulunur.
Hiç Yansımanın Olmadığı Brewster Açısı

Denklemine bakarsak payının iki teriminin farklı olduğunu görürüz. Bu da yansıma

olmaması için =0 yapan bir  ,  ve birleşimi olup olmadığı sorusunu gündeme
getirir. Bu özel ’ yi ile gösterelim.

(Her iki tarafın karesini alıp ve

Snell yasası kullanılarak aşağıdaki denklemler elde edilir)