Chapter 4

Lūdus Flāuī
Flā uius ‘intrā te, puerī,’ inquit, ‘et sedēte.’
Flā uius puerō s iubet intrā re et sedēre.

puerī lū dere cupiunt.

Flā uius ‘nō līte lū dere, puerī,’ inquit; ‘sedēte et labō rā te.’

(a) Quīntus et Gāius ad lūdum sērō adueniunt

Horā tia cum amīcīs ad lū dum festīnat. Quīntus ad lū dum lentē ambulat. Quīntus in uiā
amīcum uidet, nō mine Gā ium; eum uocat. Gā ius ad lū dum festīnat sed ubi
Quīntum audit, cō nsistit et ‘quid facis, Quīnte?’ inquit; ‘festīnā re dēbēs.
sērō ad lū dum uenīs. ego festīnō .’ Quīntus respondet: ‘nō n sērō uenimus,
Gā ī, nec festīnā re possum; fessus sum.’ Gā ium iubet manēre. ille ā nxius est
sed manet. lentē ad lū dum ambulant.
cēteri puerī iam ad lū dum adsunt et prope iā nuam manent. magister ē
iā nuā exit et eō s iubet intrā re et sedēre. puerī lū dere cupiunt. Flā uius ‘nō līte
lū dere, puerī,’ inquit; ‘tacitī sedēte et studēte.’ ubi omnēs tacitī sedent, ma-
gister eō s spectat; nec Gā ium nec Quīntum uidet; īrā tus est et clā mat: ‘cū r
nō n adsunt Gā ius et Quīntus? quid faciunt? cū r sērō adueniunt?’ tandem
intrant Quīntus et Gā ius et magistrum salū tant. sed ille clā mat: ‘cū r sērō
uenītis? malī puerī estis. intrā te celeriter et sedēte.’

(b) Flāuius litterās docet

diū sedent puerī et magistrum audiunt; diū clā mat magister et litterā s docet.
puerī litterā s in tabulīs scrībunt; magister tabulā s spectat et litterā s corrigit.
Decimus, puer magnus et stultus, litterā s rectē scrībere nō n potest. magis-
ter eum iubet tabulam sibi mō nstrā re; tabulam spectat. ‘Decime,’ inquit,
‘asinus es; litterā s nō n rectē scrībis.’ Decimus ‘errā s, magister,’ inquit;
‘asinus nō n sum. litterā s rectē scrībere possum. ecce!’ litterā s iterum scrībit.
sed Flā uius ‘nō lī impudēns esse, Decime,’ inquit ‘rē uerā asinus es; litterā s
nō n rectē scrībis.’ dēbēs litterā s iterum scrībere.’
diū student puerī. tandem Horā tia ‘dīligenter studēmus. magister,’
inquit; ‘litterā s bene scrībimus. fessī sumus. itaque fā bulam nō bis nā rrā .’
Flā uius eam benignē spectat. ‘ita uērō ,’ inquit, ‘dīligenter studētis, puerī.
tacitī sedēte. fā bulam uō bīs nā rrā re uolō .’
 Chapter 5
Flāuius fābulam nārrat
puer patrem iuuat. omnēs puerī
puer patris agrum intrat. puerī patrum agrō s intrant.
puer mā trem puellae uidet. puerī mā trēs puellā rum uident.

(a) Agamemnōn Graecōs ad urbem Trōiam dūcit.

Agamemnō n, rēx Mycēnā rum, omnēs prīncipēs Graecō rum conuocat.
iubet eō s bellum in Trō iā nō s parā re. frater Agamemnō nis, Menelā us, adest;
Achillēs, hērō um fortissimus, ā Thessaliā uenit, ab Ithacā uenit Ulixēs,
Graecō rum sapientissimus, et multī aliī ab omnibus Graeciae partibus
conueniunt. magnum exercitum multā sque nā uēs parant. ad urbem Trō iam
nā uigant et Trō iā nō s oppugnant.
sed Trō iā ni urbem fortiter defendunt. decem annō s Graecī urbem
obsident sed eam capere nō n possunt. tandem Agamemnō n Achillēsque in
rixam incidunt. Achillēs irā tus est. nō n diū tius pugnat sed prope nā uēs manet
ō tiō sus. Trō iā nī iam Graecō s uincunt pelluntque ad nā uēs.
Agamem nō n ad Achillem amīcō s eius mittit quī eum iubent ad pugnam
redire. illī ‘ō Achillēs,’ inquiunt, ‘Trō iā nī nō s uincunt pelluntque ad
nauēs. in magnō periculō sumus. ad pugnam redīre et comitēs dēfendē.’ sed
ille amīcō s nō n audit neque ab īrā dēsistit.
iam Trō iā nī nā uēs Graecō rum oppugnant; multā s incendunt. Patroclus,
amīcus cā rus Achillis, ad eum accēdit et ‘Trō iā nī iam nā uēs incendunt,’
inquit. ‘tandem ab īrā desiste et amīcō s iuuā . sed sī tū pugnā re nō n uīs, debes, mē
dēbēs in pugnam mittere.’ itaque Achillēs inuītus Patroclum in pugnam
mittit. ille arma Achillis induit et comitēs in pugnam dū cit.
Trō iā nī, ubi arma Achillis uident, territī sunt fugiuntque ad·urbem.
Patroclus in eō s currit multō sque occīdit. sed Hector, Trō iā nō rum fortissimus,
resistit et Patroclum in pugnam uocat. hastam iacit et Patroclum occīdit.

(b) Mors Hectoris

Achillēs, ubi Patroclus mortuus est, eum diū lū get. Hectorem uindicā re cupit,
redit in pugnam comitēsque in Trō iā nō s dū cit. illī, ubi Achillem uident,
territī sunt; in urbem fugiunt. Hector sō lus extrā mū rō s urbis manet.
pater Priamus, rex Trō iae, et mā ter Hecuba eum uident stantem sō lum
extrā mū rō s. Priamus, timō re perculsus, clā mat: ‘Hector, nō lī Achillem in
pugnam uocā re; nō n potes eum uincere. urbem intrā ; festīnā .’ mater clā mat:
‘filī care, nō lī extrā mū rō s manēre; nō lī mortem obīre; mater tua misera
tē ō rō .’
 sed Hector eō s nō n audit; urbem intrā re nō n uult. Trō iā nō s uocat et
‘portā s claudite, Trō iā ni,’ inquit; ‘festīnā te. ego sō lus extrā mū rō s urbis
maneō Achillemque ad pugnam uocō .’
Trō iā nī inuītī portā s claudunt. Hector sō lus exspectat. ille
propius accēdit. tum Hector subitō timō re perculsus tergum uertit et fugit.
Achilles celeriter in eum currit sed eum capere nō n potest. ter circum
mū rō s urbis fugit. Hector, sed tandem resestit; sē uertit et Achillem in
pugnam uocat. ille accēdit hastamque in Hectorem conicit.
Hector hastam uītat suamque hastam in Achillem conicit; hasta Achillis
scū tum percutit. sed Achillēs nō n saucius est; hastam summā uī in
Hectorem conicit. uolat hasta per auram Hectoremque trā nsfigit. ille ad terram
cadit mortuus.
accurrit Achillēs et dīrum facinus facit. Hectoris corpus ad currum alligat
trahitque ad nā uēs Graecō rum. pater et mā ter ē mū rīs spectant. Hecuba
clā mat: ‘ō Achillēs, tandem ab īrā dēsiste; fīlium nō bīs redde.’ sed Achillēs
eam nō n audit; Hectoris corpus ad nā uēs Graecō rum trahit et relinquit in
terrā iacēns.’

Comprehension Exercise: The ransom of Hector

diū mā ter fīlium mortuum lū get; diū lū get
AndRō machē, uxor Hectoris; diū lū get Priamus.
tandem Priamus, ubi nox uenit, ex urbe exit et sō lus
ad Graecō rum nā uēs festīnat. deus Mercurius eum
dū cit per uigilēs Graecō rum. tandem ad Achillis
tabernā culum aduenit; intrat et Achillem salū tat; in
terrā prō cumbit et ‘ō Achilles, tē ō rō ,’ inquit; ‘tandem
ab Ira desiste et fīlium mortuum ad matrem miseram remitte.’
Achilles, ubi Priamum uidet, attonitus est.
misericordiā commō tus est; Priamum ē terrā tollit.
filium mortuum reddit et patrem ad urbem Trō iam
incolumem remittit.