2.

పతంజలి యోగ దర్శ నము

రండవ పాదము – సాధన పాదము

ప్పవచన కర్ త

డా. ప్ీ కుపాా విశ్వ నాధ శ్ర్మ గారు

సంకలనము

వేలూరి అనన పా శాస్త్ర త

 విశ్ల ేషకులు

ప్ొఫెసర్ ప్ీ కుపాా విశ్వ నాథ శ్ర్మ గారు

గురుదేవులకు వందనములతో
ప్ీ గురు ప్పార్ థన

గురుప్ర్ర హ్మ గురురివ ష్ణుః గురుర్ద ేవో మహేశ్వ ర్ుః I

గురుసాా క్షాత్ పర్ం ప్రహ్మ తస్మమ ప్ీగుర్వే నముః II

ప్ీనివాస ప్పార్ థన

ప్ీవేంకటేశ్ుః ప్ీప్ినివాసుః ప్ీలక్ష్మమ పతిర్నామయుః I

అమృతంశో జగదవ ందయ ుః గోవిందశాశ శ్వ తుః
ప్పభుః II

పతంజలి ప్పార్ థన

యోగేన చితతసయ పదేన వాచం, మలం శ్రీర్సయ చ

వైదయ కేన I

యోపాకరోతతం ప్పవర్ం మునీనాం, పతంజలి

ప్పాంజలిరానతోరమ II

నమో హిర్ణ్య గరాా దిభ్య ుః, యోగ

విద్యయ సంప్పదయకర్ తృభ్య ుః I
వంశ్రి ిభ్య ుః నమోమహాదా య ుః, గురుభ్య ుః II

ప్ీకృషణ ప్పార్ థన

వుసుదేవసుతం దేవం, కంసచణూర్ మర్ ేనమ్I

దేవకీ పర్మానందం, కృషం
ణ వందే జగద్గురుమ్ II

అధ క్షమా ప్పార్ ధనా

యదక్షర్పదప్భ్షం ట మాప్తహీనం చ యదా వేత్ l
తతా ర్వ ం క్షమయ తం దేవ నారాయణ్ నమోసుతతే ll

అధ భ్గవత్ సమర్ా ణ్మ్

కాయేన వాచ మనసంప్దియైరావ బుధ్యయ తమ నావా

ప్పకృతే సవ భావాత్ l
కరోమి యదయ త్ సకలం పర్స్మమ నారాయణాయేతి
సమర్ా యామి ll

అధ లోకక్షేమ ప్పార్ ధనా

సర్దవ భ్వంతు సుఖినుః సర్దవ సంతు నిరామయాుః l

సర్దవ భ్ప్ద్యణి పశ్య ంతు మా కిి త్
ద్గుఃఖభాగా వేత్ ll

అధ మంగళమ్

ప్ియుః కంతయ కళ్యయ ణ్ నిధయే నిధయేరి ధనామ్ l

ప్ీవేంకట నివాశాయ ప్ీనివాసాయ మంగళమ్ ll

కృషణ నామ సంకీర్ తన

కృషంణ వందే జగద్గురుం l ప్ీ కృషం

ణ వందే
జగద్గురుం l
కృషంణ వందే జగద్గురుం l ప్ీ కృషం
ణ వందే
జగద్గురుం l
1. తపసాా వ ధ్యయ యేశ్వ ర్ప్పణిధ్యనాని ప్ియాయోగుః

తపుః సావ ధ్యయ యుః ఈశ్వ ర్ ప్పణిధ్యనమ్

ప్ియాయోగుః – తపస్సు , స్వా ధ్యా యము, ఈశ్ా ర
ప్పణిధ్యనము ఈ మూడు కలిపి ఒక ప్ియా యోగము.

తపసుా – తపస్సు కు చాలా అర ధములు

ఉన్నా యి. ముఖ్ా ముగా శ్రీరమును తపిింపచేయుట,
కష్పె
ట ట్టట శ్రీరమును తన ఆధీనములోి తెచ్చు కొనుట,
సరైన దారిలోి తెచ్చు కొనుట. ఆరోయ ి త – “కాయ కే ేశ్
లక్షణ్మ్ తపుః” – ఈ శ్రీరమును కష్పె ట ట్టట
(ఉపవాసములు, నియమముల పాలనతో),
ఆధీనములోి తెచ్చు కునే స్వధనము. ఇిందులో
శ్రీరము ప్పధ్యనమైన స్వధనము.

సావ ధ్యయ యము – పవిప్తమైన మింప్తముల

జపము, మోక్ష శాస్తసరములను అధా యనము చేయుట
మొదలైన విదా ప్పధ్యనమైన స్వధనము. ఇిందులో
వాఙ్మ యము (నోరు, వాకుు ) ప్పధ్యనమైన స్వధనము.

ఈశ్వ ర్ ప్పణిధ్యనము – మనము చేసే ప్పతి కరమ

కరృతా
ర మును మరియు దాని ఫలితము ఈశ్ా రుడిి
సమరిప ించ్చట. ఇిందులో మనస్సు ప్పధ్యనమైన
స్వధనము. ఈ ఈశ్ా ర ప్పణిధ్యనము గురిించి మొదట్ట
పాదములో 23 వ సూప్తములో కూడా
వివరిించబడినది.

3
 ప్ియాయోగుః - పైన చెపిప న ఈ మూడు
స్వధనములను కలిపితేనే ప్ియా యోగము అింటారు.

ఈ ప్ియా యోగములో ప్తికరణములతో

(శ్రీరము, వాకుు , మనస్సు ) చేసే ప్ియలే
యోగమునకు (చితర వృతిర నిరోధమునకు)
స్వధనములు.

జీవుడు అనేక జనమ లలో, అనేక శ్రీరములను

పింది, ఆ యా శ్రీరములతో అనేక కరమ లు (అలవాట్లు,
ప్పవరన
ర మొదలైనవి) చేసి ఉింటాడు. ఆ చెడు కరమ ల
అనేక చెడుసింస్వు రములు లేదా వాసనలు
మనస్సు లో ముప్దిించబడి చితరములో నిలా చేయబడి
ఉింటాయి. ఈ సింస్వు రములు ఎప్పప డైన్న (దీనిని
ఎవా రూ ఊహించలేరు, చెపప లేరు) పైి లేచి
ప్పబలముగా మారవచ్చు .
అిందుచేత ఆ చెడు
సింస్వు రముల ప్పభావము తగ్ గించాలింటే, సతు రమ లు
చేస్సకొని, సతు రమ ల సింస్వు రములను పెించ్చకోవాలి.
అప్పప డు మనస్సు కొింత పరిశుదముధ అవుతింది.

మానవుల మనస్సు మొతరము కోరికలతో, కరమ

ఫలితముల అపేక్షలతో, నేను కరనుర అనే
అహింకారముతో నిిండిపోయి ఉింట్లింది. వీట్టతో
మనస్సు అలక ు లోులముగా ఉింట్లింది. మనస్సు లో చితర
వృతిర నిరోధము, ప్పశాింతత కలగాలింటే, ఈ
అలక
ు లోులములు తగాగలి. ఇవి తగాగలింటే, మనము

4
చేసే కరమ ల కరృతా
ర భావన, కరమ ల ఫలితములను
ఈశ్ా రుడిి సమరిప ించ్చకోవాలి.

వేదమాత - “ఏతత్ ఖలువా మహ్ తపుః

ఇతయ హుహు, యత్ సవ మ్ దద్యతి” తపస్సు లలో
అనిా ింట్టకింటే అతి కష్మై
ట న తపస్సు - తనకునా
సింపదను ఇతరులకు దానము చేయుట. ఇది
శ్రీరమును, మనస్సు ని పూరిగా
ర పిిండేస్సరింది.
ప్పాణములైన్న ఇస్వరరేమో కాని, తనదైన సింపదలను
(న్నది అనే భావన) దానము చేయాలింటే మాప్తము
చేయలేరు.

భ్గవద్గుత – 17-14 –
“దేవదివ జగురుప్పాజపూ
ఞ జనం శౌచ మార్ జవమ్ I
ప్రహ్మ చర్య మహింసా చ శారీర్ం తప ఉచయ తే” –
దేవతలను, ప్ాహమ ణులను, గురువులను,
తలిత
ు ింప్డులను, పెదలద ను పూజించ్చట, శారీరక,
మానసిక శౌచము, సరళతా ము (నిజాయతీ),
ప్బహమ చరా ము, అహింస మొదలైనవి శ్రీరమునకు
సింబింధమైన తపస్సు .

భ్గవద్గుత – 17-15 – “అనుదేవ గకర్ం వాకయ ం

సతయ ం ప్ియహితం చ యత్ I
సావ ధ్యయ యాభ్య సనం చైవ వాజమ యం తప
ఉచయ తే” – ఉప్దేకము కలిగ్ించని వాకా ములు,
సతా ము, ప్పియముగా, ఇతరులకు మేలు చేసేవి

5
మాటాుడాలి. వేదిం వాజమ యమును, మాప్తములను
ప్కమబదము
ధ గా ఉచు రిించ్చట మొదలైనవి వాకుు కు
సింబింధించిన తపస్సు .

భ్గవద్గుత – 17-16 –
ప్పసాదుః “మనుః
సౌమయ తవ ం మౌన మాతమ వినిప్గుః I భావసంశుదిే
రితయ త తతపో మానస ముచయ తే” – మనస్సు ను
ప్పసనా ముగా ఉించ్చకొనుట, తృపిర, నిజాయితీ,
మౌనము, మనస్సు ను నిప్గహము, పవిప్తమైన,
పరిశుప్రమైన భావములు (కరమ లను, కరృతా
ర
భావములను, అహింకారమును, కరమ ఫలములను
ఈశ్ా రుడిి సమరిప ించ్చట దాా రా భావములు
పరిశుదము
ద అవుతాయి) మొదలైనవి మనస్సు కు
సింబింధించిన తపస్సు .

భ్గవద్గుత –
11-55 – “మతక ర్మ కృ
నమ తా ర్మో మదా క తుః సజవ ు రి ుతుః I నిర్వవ ర్ుః
సర్వ భూతేష్ య సా మామేతి పాణ్డవ” –
ప్పియమైన అరుున్న I న్న కోసము (ఈశ్ా రుడే కర ర అనే
భావనతో, ఈశ్ా రారప ణ బుదితోధ ) కరమ లు చేయువారు,
ననేా పరమాతమ గా భావిించ్చవారు, న్న యిందు
నిరమ లమైన రి ర కలవారు, కామా (కోరికలతో) కరమ లను
చేయనివారు, అనిా జీవుల యిందు శ్తృతా భావన
లేనివారు ననుా తపప క పిందుదురు.

2. సమాధిభావనార్ థుః కే ేశ్తనుకర్ణార్ థశ్ి

6
 సమాధి భావనార్ థుః – తపస్సు , స్వా ధ్యా యము
మరియు ఈశ్ా ర ప్పణిధ్యనము అనే ఈ మూడు
అింశ్ములు కలిసిన ప్ియా యోగము
యొకు
ఫలితము మనస్సు లోని మలినములను (చెడ్డ
సింస్వు రములను, దోష్ములను) శుదము ధ చేసి,
సమాధ సితి ి (చితర వృతిర నిరోధము) పిందుటకు
తోడ్ప డుతింది.

ఈ ప్ియా యోగమును, యోగ స్వధన

ప్పారింభించినవారు, సమాధ సితి
ి ని పింది తిరిగ్
సమాధ సితి ి నుిండి బయటకు వచిు నవారు (ప్ిిందకు
జారినవారు) అిందరూ చేస్సకోవలసిన స్వధన.

కే ేశ్ తనుకర్ణార్ థశ్ి – ఈ ప్ియా యోగము

ేశ్ముల
ు (మనస్సు లోని కష్ము
ట లు - 1. అవిదా , 2
అసిమ త, 3. రాగము, 4. దేా ష్ము, 5 అభనివేశ్ము)
ప్పభావమును తగ్ గించి, యోగ స్వధన ముిందుకు
స్వగుటకు తోడ్ప డుతింది.

తపసుా – తపస్సు యొకు ప్పభావముతో

మానవుల అింతఃకరణములో ఉనా చితరములో
నిలా చేయబడిన కరమ సింస్వు రములను,
అడుడకుింట్లింది, నిరూమ లిస్సరింది. అప్పప డు ఆ
సింస్వు రముల ప్పభావము తగ్ గ, కరమ లు చేసే
సా భావము తగ్ గించి, సమాధ సితి
ి ి దగ గరగా
తీస్సకెళ్లుతింది.

7
 సావ ధ్యయ యము – పవిప్తమైన మింప్త
జపము,మోక్ష శాస్తసరముల అధ్యా యముతో మనస్సు లో
ప్పటేట కొతర సింకలప ములను, కొతర రాగ దేా ష్ములను
తగ్ గించి, సమాధ సితి
ి ి దగ గరగా తీస్సకెళ్లుతింది.

ఈశ్వ ర్ ప్పణిధ్యనము – ఈ స్వధన అవిదా కు,

అసిమ తకు, అభనివేశ్మునకు వా తిరేకముగా
పనిచేస్సరింది. సతు రమ లు, ఈశ్ా రారప ణ బుదిధ “నేను”,
“నాది” అనే ప్రమను తపప కుిండా అడుడకొని, వాట్ట
ప్పభావములను తగ్ గించి, సమాధ సితి
ి ి దగ గరగా
తీస్సకెళ్లుతింది.

ఈ యోగముతో ేశ్ముల
ప్ియా ు ప్పభావము
తగుగతిందే కాని, పూరిగా
ర న్నశ్నము కావు. ఈ ేశ్ములో
ు
ప్పధ్యనమైన “అవిదయ ” (“నేను”) పూరిగా ర న్నశ్నము
కావాలింటే, సమాధ సితి
ి ి ముిందు ఉిండే
“ప్పజ”ఞ (జాానము) కలగాలి. ఈ “ప్పజ”ఞ (జాానము) అనే
జాాన్నగ్ా లో అవిదా పూరిగా
ర న్నశ్నము అవుతింది.
అవిదా పూరిగా
ర న్నశ్నము కావాలింటే “ప్పజ”ఞ
(జాానము) తపప మరొక దారి లేనేలేదు. అలాగే
ప్ియలు, కరృతా
ర భావన (“నాది”) పూరిగా
ర న్నశ్నము
కావాలింటే, సమాధ సితి
ి తపప మరొక దారి లేనేలేదు.
ప్ియా యోగము దాా రా ేశ్ముల
ు ప్పభావము తగుతూగ
ఉింట్లింది. అప్పప డు యోగ స్వధన ముిందుకు స్వగుతూ
ఉింట్లింది. అప్పప డు యోగ స్వధన పెరుగుతూ ప్పజ,ా

8
సమాధ సితిి కలిగ్నప్పప డు ఈ అవిదా (“నేను”),
ప్ియలు, కరృతా
ర భావన (“నాది”) పూరిగా
ర న్నశ్నము
అవుతాయి.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

ఒక అడ్విలో ఒక పెదద విష్ వృక్షము ఉింది. ఈ

వృక్షము యొకు కొమమ లు, ఊడ్లు విస్వరరముగా ాగా
పెరిగ్ింది. ఈ వృక్షము నుిండి వీచే గాలి, ఆకులు,
పళ్లు అన్నా జీవులకు రోగము లేదా మృతి కలిగ్స్సరింది.
ఆ చెట్లట యొకు పళ్లు
మరియు బీజములు ప్ిింద
నేలలో పడి, ఆ బీజముల నుిండి కొతర, కొతర విష్ప్ప
మొలకలు ప్పడుతూ, అవి చినా , చినా విష్ప్ప చెట్లుగా
పెరుగుతూ ఉన్నా యి. ఈ విష్ వృక్షము యొకు చెడు
ఫలితములను పూరిగార ఆపాలింటే, అింత పెదద పచిు గా
ఉనా వృక్షము ఒే స్వరి కాలదు కాబట్ట,ట ముిందు దాని
కొమమ లు, ఊడ్లు, కాిండ్ము, కూకట్ట వేళ్లు , దాని
చ్చట్టట పెరిగ్న చినా , చినా మొలకలు, చెట్లు నరిి,
వాట్టని ఎిండ్బెట్ట,ట అవి ఎిండిన తరువాత, అవి మళ్ళు
చిగ్రిించకుిండా వాట్టి మరియు అకు డ్ ప్ిింద పడ్డ
వితరనములకు నిప్పప పెట్టట తగలబెట్టతే
ట అప్పప డు ఆ
విష్ వృక్షము యొకు చెడ్డ ఫలితములను పూరిగా
ర
ఆపవచ్చు .

అలాగే అనురవిస్సరనా
జీవుడు అనిా
కష్ము
ట లకు మూల కారణమైన ఈ ేశ్ములు
ు అనబడే

9
ఈ మహా చెడ్డ వృక్షమునకు ఒేస్వరి విన్నశ్నము
జరగదు. అిందుచేత ముిందు ఆ వృక్షము యొకు
కొమమ లు నరిి ఎిండ్బెట్టనట ట్లు, ఈ ప్ియా యోగము
స్వధన దాా రా ేశ్ముల
ు ప్పభావము తగ్ గించి, యోగ
స్వధన ముిందుకు కొనస్వగ్, స్వధన ఉనా త సితి ి ి
వెళు గా, ఎిండిన కొమమ లను, బీజములను నిప్పప పెట్టట
కాలిు నట్లు, అప్పప డు కలిగే ప్పజ ా (జాానము) యొకు
జాాన్నగ్ా తో, ప్పభావము తగ్ గన ేశ్ములు
ు దగ ధమగును.
అప్పప డు ఆ ేశ్ములు
ు మళ్ళు చిగురు కుిండా జాప్గతర
పడాలి.

3. అవిద్యయ ఽరమ తరాగదేవ షాభినివేశాుః పంచకే ేశాుః

అవిదయ అరమ త రాగ దేవ ష అభినివేశాుః

పంచకే ేశాుః – మానవుల మనస్సు లోని కష్ము
ట లకు
పరమ మూల కారణములు - 1. అవిదయ , 2 అరమ త, 3.
రాగము, 4. దేవ షము, 5. అభినివేశ్ము అనే పించ
ేశ్ములు.
ు

1. అవిదయ – అజాానము – ఉనా దానిని ఉనా ట్లు

తెలియన్నయకుిండా, ఉనా ది లేనట్లు, ఉనా దానిని
మరొక రకముగా, లేనిది ఉనా ట్లు తెలియచేయట
అవిదా యొకు లక్షణము. శాశ్ా తమైన వాట్టని
అశాశ్ా తముగా, అశాశ్ా తమైన వాట్టని శాశ్ా తముగా,
మించివి కానివి మించిగా, కష్ము
ట లను లేదా
దుఃఖ్ములను స్సఖ్ములుగా, స్సఖ్ములను

10
కష్ము
ట లుగా ప్రమలను కలిగ్స్సరింది. “అనాతమ ని
ఆతమ ప్భ్ముః” – “నేను” కాని ఈ శ్రీరమును “నేను”
అనే ప్రమ కలిగ్స్సరింది. ఈ శ్రీరము “నేను” అనే
భావము మరియు ప్రమను కలిగ్ించేది ఈ అవిదేా . ఈ
అవిదా మానవులను ఎనోా కష్ము
ట లకు గురిచేస్సరింది.
ఈ ముఖ్ా ేశ్ము
ు ఈ ప్ిింద న్నలుగు ేశ్ములను
ు
కలిగ్ించ్చటకు మూల కారణము.

2. అరమ త = సితి
ి – జీవాతమ (ప్పరుషుడు)
మరియు మనస్సు కలగలిసిపోయిన సితి
ి . “నేను”
ఉన్నా ను అనే భావము కలుగుతింది. “నేను” కు
సింబింధించినది.

3. రాగము – కోరికలు, ప్ీతి కలుగుట.

4. దేవ షము – కోరిక తీరకపోతే కలిగే

శ్ప్తతా ము, పగ.

5. అభినివేశ్ము –
“నేను” లేదా “నేనే”
ాగుిండాలి అనే భావన. మొిండి పట్లటదల, గరా ము.
“నేను” కు సింబింధించినది.

ఈ 2 నుిండి 5 వరకు చెపిప న న్నలుగు

ేశ్ములకు
ు పరమ మూల కారణము అవిదయ .
ఎప్పప డైతే సా చు ముగా,
సా తింప్తముగా ఉిండే
ప్పరుషుడిని (ఆతమ ని) ఈ అవిదా ఆవరిస్సరిందో, అప్పప డు
ఈ ప్పరుషుడు ప్తిగుణాతమ కమైన మూల ప్పకృతి (సతరా ,

11
రజో, తమో గుణముల) ఆధీనములోి, వశ్ము లోనిి
వెళ్ళు పోతాడు. అప్పప డు ఈ ప్పరుషుడు ఈ ేశ్ముల
ు
ప్పభావముతో పూరా జనమ లలో చేస్సకునా కరమ
ఫలములను అనుసరిించి ఈ ప్తిగుణాతమ కమైన మూల
ప్పకృతి తన సృష్టని
ట ప్పారింభస్సరింది. ఈ ేశ్ములు
ు
ప్పరుషుడిలో ఉనా ింత కాలము, ప్పకృతిలో
నిరింతరము మారుప లు చెలరేగుతూనే ఉింటాయి. ఆ
మారుప లతో, ప్పరుషుడిి కావలసిన భోగములను
అిందిసూర ఉింట్లింది. ప్పరుషుడిలో ఈ ేశ్ముల ు
ప్పభావముతో కోరికలు, దేా ష్ము ప్పట్టన
ట ప్పప డు, ఆ
కోరికలు, దేా ష్ము తీరుు కుిందుకు, ఈ గుణములు
కొనిా ప్ియలను చేయిస్సరింది. ప్పరుషుడిలో రాగ,
దేా ష్ములు ఉనా ింత కాలము, ప్పరుషుడితో ఏదో ఒక
కరమ ను చేయిసూరనే ఉింట్లింది. ఈ కరమ లు చేస్సరనా ింత
కాలము, ఆ ప్పరుషుడు ఆ కరమ ల ఫలితములను
(స్సఖ్ము లేదా దుఃఖ్ము) అనురవిించి తీరాలి.
అప్పప డు స్సఖ్ము మీద రాగమును, దుఃఖ్ము మీద
దేా ష్మును పెించ్చకుింట్ట, ేశ్ములను
ు మరిింత
బలపరచ్చకుింట్ట, మరలా కరమ లు చేసూర ఈ చప్కము
ఆగకుిండా నిరింతరము తిరుగుతూ ఉింట్లింది.
ేశ్ములు
ు బలపడుతూ ఉింటే, ప్పరుషుడి మీద ప్పకృతి
యొకు ఆధపతా ము కూడా బలపడుతూ ఉింట్లింది.

ఈ చప్కము కొింతసేపైన్న ఆగాలి అింటే, ేశ్ముల

ు
ప్పభావము తగాగలి. ేశ్ముల
ు ప్పభావము తగ్ గతే, కరమ లు,
12
కరమ ఫలములు తగుగతాయి. అప్పప డు స్సఖ్
దుఃఖ్ములు (రాగ దేా ష్ములు) కూడా తగుతా గ యి. ఈ
ేశ్ములు
ు తగాగలింటే (2 వ సూప్తము), ప్ియా యోగము
(1 వ సూప్తము) స్వధనముగా ఉపయోగపడుతింది.

4. అవిద్యయ క్షేప్తముతతర్దషాం
ప్పసుపతత నువిచిి న్నన ద్యరాణామ్

అవిద్యయక్షేప్తము ఉతర్ద
త షాం - అవిదా
మిగ్లిన న్నలుగు ేశ్ములను
ు (అసిమ త, రాగము,
దేా ష్ము, అభనివేశ్ము) ప్పట్టిం
ట చే జనమ భూమి
(క్షేప్తము). అవిదా – నేను కాని ఈ శ్రీరమును “నేను”
అనే భావన ఉింటేనే మిగ్లిన న్నలుగు ేశ్ములు ు
కలుగుతాయి. అవిదా లేకపోతే మిగ్లిన ేశ్ములు
ు
ప్పటవు
ట . అవిదా మానవుల కష్ముట లకు పరమ
మూలము. ఈ అవిదా ఆతమ తతరా జాానముతో మాప్తమే
నశించ్చను. దీపము వెలిగ్ించినప్పప డు చీకట్ట
పోవునట్లు, జాాన్నగ్ా లో అవిదా దగ ధమగును. అవిదా
యొకు దుప్ష్ప భావముల గురిించి ఎనోా
ఉపనిష్తరలలో విస్వరరముగా ఉింది. ఉపనిష్తరల
ముఖ్ా ఉదేశ్
ద ా ము ఈ అవిదా ను తొలగ్ించటమే.

ముండకోపనిషత్ – 1-2-8 మరియు

కఠోపనిషత్ 1-2-5 – “అవిద్యయ యా మనర్ద
త
వర్ తమానాుః సవ యం ధీరాుః పంణిడతంమనయ మానాుః I
జఙ్ ఘ నయ మానాుః పరియని త మూఢా అనేేనైవ

13
నీయమానా యథానాధుః” – జీవులలో అవిదా
పనిచేయటము ప్పారింభసేర, “నేను చాలా గొపప
పిండితడిని, న్నకు తెలియనిది ఏదీ లేదు, న్న అింత
తెలివైన వాళ్లు , గొపప వాళ్లు మరెవా రూ లేరు” అని
చెప్పప కుింటారు. కాని అసలు తతరా జాానము
విష్యము చెపాప లింటే, ఇట్ల, అట్ల తిరుగుతూ,
ఇింేవో చెప్పప తూ, ఏమీ తెలియని సితి
ి ి
దిగజారిపోతారు. ఒక గుడివా
డ డిి, మరొక గుడివా
డ డు దారి
చూపిస్సరనా ట్లు, ఏమి చెప్పప తన్నా రో అని వాళ ుే
తెలియని పరిసిత ి లలో ఉింటారు. ఇది అవిదా యొకు
మహాతమ ా ము.

ఛందోగోయ పనిషత్ – 8-3-2 – “సతయ ుః కామా

అనృతిధ్యనా హిర్ణ్య నిధిం నిహిత మక్షేప్తజ్ఞఞ
ఉపప్ర్య పరి సంచర్న్నత న వినేడయు ర్దవ మే వేమా
సా రావ ుః ప్పజ్ఞ అహ్ర్హ్ ర్చ
ు ి నయ త ఏత ప్రహ్మ లోకం
నవినే నన త ృతేన హి ప్పతుయ ఢాుః” – ఈ అవిదా
కారణముగా వారిలోనే ఉనా గొపప సింపదను, వారి
హృదయాింతరాళములలో ఉిండే
గొపప ఆనింద
సముప్దమును పిందన్నయకుిండా చేస్ర ింది. ఎలాగైతే,
పూరీా కులు (తాత ముతార తలు) భూమిలో పాతి పెట్టన
ట
వప్జ, వైఢూరా ముల లింకె బిందెల పాతరలను, వారి
మనవలు ఆ లింకె బిందెలు ఉనా భూమి పైనే ఇట్ట,
అట్ట తిరుగుతూ, ఆ లింకె బిందెలను ఎకు డ్
పాతిపెటాటరో తెలుస్సకోలేక, మాకు మా తాత ముతార తలు
14
ఏ సింపద ఇవా లేదు అని ాధ పడునట్లు, తన
సా సా రూపమైన, ఆనింద సముప్దమైన పరమాతమ అనే
పాతర హృదయములోనే దాగ్ ఉిండ్గా, దానిని
తెలుస్సకోలేక, అవిదా మహాతమ ా మునకు లోబడి,
పరమాతమ బయట ఎకు డో ఉన్నా డ్ని వెతకుతూ,
పడ్రాని కష్ము
ట లను పడుతన్నా రు. ఇది ేవలము
అవిదా యొకు మహాతమ ా ము మాప్తమే. అవిదా ఏమైన్న
చేయగలదు.

ప్పసుప త తను విచిి నన ఉద్యరాణామ్ - అసిమ త,

రాగము, దేా ష్ము, అభనివేశ్ము అనే ఈ న్నలుగు
ేశ్ములు,
ు ఒకొు కు టీ న్నలుగు రకములుగా ఉింటాయి.
అవి – 1. ప్పసుపము
త లు, 2. తనువులు, 3.
విచిి నాన లు, 4. ఉద్యరాలు.

1. ప్పసుపము
త లు – ఈ అవసలో ి ఉనా ేశ్ములు,
ు
ప్పభావము చూపిస్సరనా ట్లు కనిపిించకుిండా, నిప్దాణ
సితి
ి లో (నిప్దపోతనట్లు, బూడిద కపిప న నిప్పప లాగ,)
సింస్వు ర రూపములో పడుకొని ఉింట్ట, సరైన
ఆలింబనము, ఆధ్యరము, అవకాశ్ము దొరిినప్పప డు
హఠాతరగా పైి లేచి దాని ప్పభావము చూపిస్సరింది.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

ప్పస్సపర దశ్లో ఉనా రాగము లేదా దేా ష్ము

ఉనా ట్లుగా కూడా వారిే తెలియదు. ఇది చాలా
ప్పమాదకరమైన దశ్. రాగము లేదా దేా ష్ము ేశ్ములు
ు
15
ఉన్నా యి అని తెలిసేర దాని ప్పభావమును
అరికట్లటటకు ఏదో ఒక స్వధన చేయవచ్చు . ఈ
ేశ్ములు
ు లేనట్లు అనిపిసూర, ఒేస్వరి విపరీతమైన
ప్పభావము కలిగ్సేర స్వధ్యరణ మానవులు దానిని
అనురవిించటమే తపప వేరే దారిలేదు. దీనిని
తెలుకుకొనుటకు తతరా జాానము తపప వేరే మార గము
లేదు. జాాన్నగ్ా మాప్తమే ఈ దశ్లో ఉనా ేశ్ములను
ు
దగ ధము చేయగలదు.

రాజరి ిగా ఉనా విశాా మిప్త మహరి ి, ప్బహమ రి ి వశష్ ట

మహరి ిలాగ తాను కూడా ప్బహమ రి ి అవాా లని, రాజా ము,
సింపదలు, భోగములు అన్నా వదిలేసి, ఘోరమైన
తపస్సు మొదలుపెటాటరు. ఈయన తపస్సు ను
పరీక్షించ్చటకు, ఇింప్దుడు అపు రస మేనకను
పింపాడు. ఆ మేనక సిందరా మును చూసి, అన్నా
వదులుకొని అింత గొపప తపస్సు చేస్సరనా విశాా మిప్త
మహరి ిలో, ప్పస్సపర దశ్లో నిప్దపోతనా ఉనా రాగము
(ప్పేమ, ప్ీతి) ఒేస్వరి విజృింభించి పైి లేచి, దాని
ప్పభావము చూపగా, అింతట్ట గొపప తపసిా అయిన
విశాా మిప్తడు కూడా ఆ ప్పభావమునకు లోబడి, మేనక
మోహములో పడి, పదివేల సింవతు రముల వరకూ ఆ
మోహములో నుిండి బయటకు రాలేకపోయారు. ఆ
తరువాత తన తప్పప ను తెలుస్సకొని, ఆ ప్పస్సపర దశ్లో
ఉనా రాగమును తెలుస్సకొని, దాని నుిండి బయటకు
వచిు , తన తపస్సు ని స్వగ్ించి ప్బహమ రి ి అయాా రు.
16
 2. తనువులు – శాస్తరరయముగా ఈ ేశ్ములకు
ు
ప్పతిపక్ష భావనతో తగ్ గించ్చకునే స్వధన చేసేర
(అధరమ మైన విష్యముల మీద రాగము
ఉిండ్కూడ్దు, ధరమ మైన విష్యముల మీద దేా ష్ము
ఉిండ్కూడ్దు మొదలైన విధముగా), ఈ అవసలో ి
ఉనా ేశ్ముల
ు బలము, ప్పభావము తగ్ గపోయి,
చిిు పోయి ఉింటాయి. అప్పప డు యోగ స్వధన
కొనస్వగ్ించ్చకోవచ్చు ను.

3. విచిి నాన లు – ఈ అవసలో

ి ఉనా ేశ్ములు,
ు
ఒక రకమైన ేశ్ముు ప్పభావము ఉనా ప్పప డు మరొక
రకమైన ేశ్ము
ు యొకు ప్పభావము తెలియదు. ఇవి
ఒకొు కు టీ మారిు , మారిు ప్పభావము కలిగ్సూర
ఉింటాయి, ఒక వస్సరవుమీద రాగము ఉనా ప్పప డు,
మరొక వస్సరవు మీద దేా ష్ము ఉనా ట్లు తెలియదు.
ఒకస్వరి ఒకరి మీద దేా ష్ము ఏరప డినప్పప డు,
అింతవరకు వారిమీద ఉనా రాగము ఎలా
మాయమైయిిందో కూడా
తెలియదు. ఆ, యా
సిందరభ ముల బట్టట ఆ, యా ేశ్ములు
ు ప్పభావము
విడివిడిగా బయట పడ్తాయి.

4. ఉద్యరాలు - ఈ అవసలో ి ఉనా ేశ్ములు,

ు
ాగా సూిలముగా, ఎకుు వగా పైి సప ష్ము
ట గా తెలిసేలా
ఉింటాయి.

17
 రోగముతో డాక టరు దగ గరకు వెళ్ళు తే, ఆ రోగ్ని
పరీక్షించి, ఏ విధమైన రోగమునకు ఏ మిందు ఇవాా లో
నిర ణయిించినట్లు, ఏ అవసలోి ఉనా ేశ్ము
ు యొకు
ప్పభావము తగ్ గించ్చకుిందుకు, ఏ విధమైన స్వధన
చేయాలో సప ష్ము
ట గా తెలుస్సకుిందుకు ఈ
వివరములు కూడా తెలుస్సకోవాలి. ఈ ేశ్మును
ు
తగ్ గించ్చకుిందుకు ప్ియా యోగము (1 వ సూప్తము –
తపస్సు , స్వా ధ్యా యము, ఈశ్ా ర ప్పణిధ్యనము) స్వధన
చేస్సకోవాలి. ఈ ేశ్ములను
ు తతరా జాానము మాప్తమే
పూరిగా
ర న్నశ్నము చేయగలదు.

5. అనితయ శుచి ద్గుఃఖానాతమ సు నితయ శుచీ

సుఖాఽతమ ఖాయ తిర్విద్యయ

అనితయ అశుచి ద్గుఃఖ అనాతమ సు నితయ శుచీ

సుఖ ఆతమ ఖాయ తి అవిద్యయ – అవిదా – 1.
అనితా మైన వస్సరవులను నితా ము అనే ప్రమ, 2.
అశుచి (మించివి కానిది) వస్సరవులను, ప్ియలను శుచి,
మించివి అనే ప్రమ, 3. దుఃఖ్ము కలిగ్ించే
విష్యములను స్సఖ్ము కలిగ్ించేవి అనే ప్రమ, 4.
ఆతమ (“నేను”) కాని వస్సరవు (శ్రీరము) మీద “నేను’
అనే ప్రమ కలిగ్ించేది.

ఎవరికీ కనిపిించని, ఉిందా లేదా అని కూడా

సప ష్ము
ట గా తెలియని అవిదా (మహామాయ) గురిించి
తెలుస్సకోవటము చాలా కష్ము
ట . ఈ అవిదా ను

18
తెలుస్సకొని, దానిని అరికట్లటకుింటే ేశ్ములను
ు
తగ్ గించ్చకోగలుగుతారు.

అశాశ్ా తమైన వస్సరవులపైన (శ్రీరము, సింపద,

భోగములు, పించ భూతములు, లోకములు) శాశ్ా తము
అనే ప్రమను కలిగ్ించేది అవిదా . ఆ ప్రమే అవిదా .
అవి శాశ్ా తములు కావు.

శుచి, శుప్రము, మించి కాని వస్సరవులపైన

(దుష్ు రమ లు, విలాసములు) శుచి, శుప్రమైనవి,
మించివి అనే ప్రమను కలిగ్ించి, మనస్సు లో ఆ
వస్సరవులపైన కోరికలను కలిగ్స్సరింది. అవి శుచి కావు.

అశురమైన వాట్టమీద శురమైనవి అనే ప్రమ

కలిగ్న తరువాత, అవి దుఃఖ్ములు కలిగ్ించిన్న, అదే
స్సఖ్ము అనే ప్రమని కూడా కలిగ్స్సరింది. అవి
స్సఖ్ములు కావు.

ఈ ప్రమల ప్పభావము పెరిగ్, పెరిగ్ ఆతమ

(“నేను”) కాని వస్సరవు (శ్రీరమును, మనస్సు ను) మీద
“నేను” అనే ప్రమ బలపడిపోతింది. అవి ఆతమ
(“నేను”) కాదు. అలా మానవుడు ేవలము ప్రమలతోనే
జీవిించటమునకు అలవాట్ల పడిపోతాడు. అిందుచేత
మానవులు ేశ్ములు
ు (కష్ము
ట లు) ఊబలోి
కూరుకుపోతన్నా డు. ఈ సింస్వర సముప్దమును
దాటాలింటే (మోక్షము పిందాలింటే), ఈ ప్రమలను,

19
వీట్టి మూలమైన అవిదా ను తొలగ్ించ్చకుింటే తపప ,
మానవుడిి వేరే మార గము లేదు.

కఠోపనిషత్ – 1-2-10 – “జ్ఞనామయ హ్గం

శ్లవధిరితయ నితయ ం న హ్య ప్ువైుః ప్పాపయ తే హి
ప్ువం తత్ I తతో మయా నచికేత ిి తో2గ్నన
ర్నిత్యయ స్త్ర్ ేవైయ ుః ప్పాపవా
త నరమ నితయ ం” – న్నచిేతా I
నేను చాలా స్వధన చేసిన తరువాత ఒక కొతర
విష్యము తెలుస్సకున్నా ను. ఎింత కష్ప
ట డి, ఎనిా
లౌికమైన సింపదలను స్వధించిన్న సరే, అవన్నా
తాతాు లికములే అని తెలుస్సకున్నా ను. చాలా స్వధన
చేసిన తరువాత శాశ్ా తమైనది కూడా ఒకట్ట ఉనా ది
అని నేను తెలుస్సకున్నా ను. ఆ శాశ్ా తమైన ఆతమ
తతరా మును, ఈ తాతాు లికమైన వస్సరవులతో
తెలుస్సకోవటము స్వధా ము కాదు, అనే విష్యమును
కూడా తెలుస్సకున్నా ను. ఇది తెలుస్సకోవటమునకు
ముిందు, న్న ఈ యమధరమ రాజు పదవి శాశ్ా తము అని
నేను కూడా ప్రమ పడాడను. ఈ అశాశ్ా తమైన
యమధరమ రాజు పదవి కోసము నేను సతు రమ లను
చేశాను. ఈ అశాశ్ా తమైన యమధరమ రాజు పదవి,
ప్ిింద లోకములలో ఉిండే స్వియుల కింటె కొింత
స్వియి గొపప ది. న్న ఈ యమధరమ రాజు పదవి కూడా
అశాా శ్ా తమే. న్నకు కూడా ఇింకో యముడు ఉన్నా డు.
న్న ఆయుస్సు (న్న సతు రమ ల ఫలముల కాలము)

20
తీరిపోయినప్పప డు, ఆ యముడు న్న ప్పాణములను
కూడా హరిస్వరడు.

కఠోపనిషత్ – 2-2-5 – “న ప్పాణేన నాపానేన

మరోతయ జీవతి కశ్య న I ఇతర్దణ్ తు జీవని,త యరమ
నేన త వుపా ప్ితౌ” – ప్పాణము చేత కాని, అపానము
చేతకాని మనుషుా డు జీవిించ్చట లేదు. ఈ ప్పాణ,
అపానములు రెిండూ దేనిమీద ఆధ్యరపడి ఉనా వో,
దానిచేత (ఆతమ చేత) మనుషుా డు జీవిస్సరన్నా డు.

కఠోపనిషత్ – 2-2-13 – “నితోయ 2నితయ నాం

చేతన శ్లి తనానా మేకో రహూనాం యో విదధ్యతి
కామాన్ I తమాతమ సథం యేను2పశ్య ని త ధీరా సషా
త ం
శానిుఃత శాశ్వ తీ నేతర్దషామ్” – ఈ అశాశ్ా తమైన
జడ్మైన వస్సరవులు, ప్పట్లటతూ, న్నశ్నమవుతూ, వసూర,
పోతూ ఉిండ్గా, ఆఖ్రిి ఒే ఒక శాశ్ా తమైన
ప్పకాశ్వింతమైన ఆతమ సా రూపము మిగులుతింది. ఈ
ఆతమ సా రూపము ప్పతి జీవి హృదయములో
ఉింట్లింది. అకు డే ఈ ఆతమ సా రూపమును ఎవరైతే
తెలుస్సకోగలుగుతారో, వారిే శాశ్ా తమైన స్సఖ్ము
కలుగుతింది. మిగతా వారు, వారిి స్సఖ్ము కలిగ్నది
అని ప్రమ పడుతన్నా రు తపప , అది స్సఖ్ము కాదు.

ముండకోపనిషత్ – 1-2-12 – “పరీక్షయ లోకాన్

కర్మ చితన్ ప్ాహ్మ ణో ని ర్దవ దమాయానాన
సయ త కృతుః కృతేన I తదివ జ్ఞఞనార్ ధం స

21
గురుమేవాభిగచేి తా మితా ణిుః ప్శోప్తియం ప్రహ్మ
నిషమ్
ఠ ” – ప్బహమ జాాని కరమ చే ప్పాపిరించ్చ లోకముల
యొకు తారతమా ములను పరీక్షించి తెలుస్సకొని,
మోక్షము కరమ చేత లభించని ప్గహించి, వైరాగా మును
పింది, ప్బహమ ను తెలుస్సకొనుటకై సమిధలు చేతిలో
తీస్సకొని, ప్బహమ నిషుటడైన గురువును
ఆప్శ్యిించవలెను.

అవిదా ఎకు డ్ ఉింది, ఎలా ఉింట్లింది అని

ఎవా రికీ తెలియదు. అవిదా ను తెలుస్సకోవటము
అింత స్సలరము కాదు. అిందుచేత అవిదా యొకు
ప్పధ్యనమైన కారా మైన ప్రమలను తెలుస్సకోవాలి.
“నేను” ఎవరు? అని ఆలోచన చేస్సకోవాలి. ప్ియా
యోగము అనే యోగ అభాా సము చేస్సకొని, “నేను” ను
తెలుస్సకొని, తతరా జాానముతో అవిదా ను న్నశ్నము
చేస్సకోవాలి.

అవిదా అనే మూల ేశ్ము

ు దాా రా మిగ్లిన – 1.
అసిమ త, 2. రాగము, 3. దేా ష్ము, 4. అభనివేశ్ము అనే
న్నలుగు ేశ్ములు
ు ప్పట్లటకొస్వరయి. ఈ న్నలుగు ేశ్ములు
ు
ఒకొు కు టీ అనే – 1. ప్పసుపము
త లు, 2. తనువులు, 3.
విచిి నాన లు, 4. ఉద్యరాలు న్నలుగు సితి ి లలో
ఉింటాయి.

6. దృగ ేర్శ నశ్కోతయ ర్దకాతమ తేవారమ త

22
 దృక్ దర్శ న శ్ి తయోర్ుః ఏకాతమ త ఇవ
అరమ త – దృక్ శ్ి ర (ప్పరుషుడు, జీవుడు), దరశ న శ్ి ర
(మనస్సు ) అనే రెిండు శ్కుర లు కలిసిపోయినట్లు ఉిండే
(నిజానిి కలవదు, అవిదా దాా రా కలిసిపోయినట్లు
కలిగే ప్రమ మాప్తమే), ఒే సా రూపముగా ఉనా ట్లు
అనిపిించే దానిని అసిమ త అింటారు. ఈ అసిమ త అనే
ేశ్ము
ు అవిదా యొకు రూపాింతరము. ఈ ేశ్ము ు
దాా రా మానవుడు కష్ము
ట లకు అతి దగ గరగా
మారిపోతన్నా డు. ఈ రెిండు శ్కుర లకు తేడా
తెలియకుిండా ఒే శ్ిగా
ర కలిసిపోయి, ప్రమలను
కలిగ్స్సరింది.

దృక్ శ్ి ర (ప్పరుషుడు, జీవుడు) లేదా చైతనా శ్ి ర

లేదా సా భావ సిదమై
ధ న జాాన సా రూపము
ఉదారనముగా, తామరాకు మీద న్నట్ట బొట్లటలా,
దేనితోనూ సింబింధము లేకుిండా ఉింటాడు కాబట్ట,ట
ప్పరుషుడిి కరమ ఫలితము అనురవిించ్చటకు
ఆస్వు రము లేదు. అట్లవింట్ట ప్పరుషుడిి కరమ
ఫలితములను అనురవిించేలా ఆస్వు రము
కలిగ్ించేది, ఆ ప్పరుషుడిి అతి దగ గరగా ఉిండే దరశ న
శ్ి ర (జడ్మైన బుది,ధ మనస్సు ). ఈ దరశ న శ్ి ర (జడ్మైన
మనస్సు ) బయట నుిండి కొతర, కొతర ప్పాపిించక
జాానములను తీస్సకువచిు , తనతో కలిసిపోయినట్లు
అనిపిించే (అవిదా దాా రా కలిగే ప్రమ) దృక్ శ్ిిర
(ప్పరుషుడిి), ఆ జాానములను (భోగములను)
23
అిందిించగలదు. అప్పప డు ప్పరుషుడిి కరమ
ఫలములను (భోగములను) అనురవిించే ఆస్వు రము
ఏరప డుతింది. అలా దృక్ శ్ి ర – ప్పరుషుడు +
(కలిసినట్లు కలిగే ప్రమ) - దరశ న శ్ి ర – మనస్సు =
అసిమ త. దేనితోనూ సింబింధము లేని, ఉదారముగా
ఉిండే శాశ్ా తమైన ప్పరుషుడిని, మూల ప్పకృతి నుిండి
ప్పట్టన
ట , అశాశ్ా తమైన మనస్సు ని కలిపేస్సకొని, ఈ
రెిండూ ఒకటే అని అనుకుింట్లింది కాబట్టట
“అనితేయ ష్ నితయ బుదిధ అవిద్యయ ” – అనితా మైన
(మనస్సు ని) నితా ము అని అనుకునే ప్రమ, అవిదాా
లక్షణము సప ష్ము
ట గా కనిపిస్ర ింది.

అసిమ త ప్పట్టన
ట ప్పప డు “నేను” అనే ప్రమ
కలుగుతింది. ఈ అసిమ త అవిదా జనమ భూమిగా కలిగ్న
భావము, ప్రమ. పదమ పాద్యచరుయ లు – “అహ్మితి
తవత్ ప్పధమో ధ్యయ సుః” – ప్పకృతి ప్పభావముతో
అనిా ప్రమల కింటె ముిందు “అహ్ం, “అరమ ” –
“నేను” అనే ప్రమ కలుగుతింది. తరువాత ఎనోా
ప్రమలు ప్పట్లటకొచిు , మానవులను కష్ము ట ల పాలు
చేస్వరయి. ఈ ేశ్మును
ు తగ్ గించ్చకుిందుకు ప్ియా
యోగము (1 వ సూప్తము – తపస్సు , స్వా ధ్యా యము,
ఈశ్ా ర ప్పణిధ్యనము) స్వధన చేస్సకోవాలి.

పైన చెపిప న 4 వ సూప్తము ప్పకారము ఈ

అసిమ తకు న్నలుగు సిత
ి లు ఉన్నా యి.

24
 1. అరమ త ప్పసుప త రథతిలో
(నిప్దలో)
ఉనా ప్పప డు – “నేను” అనే భావన స్సషుపిర దశ్లో
నిప్దాణ సితి
ి లో ఉింట్లింది. 2. అరమ త తనువు
రథతిలో (బకు చిిు ) ఉనా ప్పప డు – ఆతమ తతరా ము
శాస్తరరయముగా విచారణ చేసేటప్పప డు “నేను” అనే
భావన కొించము బకు చిిు ఉింట్లింది. 3. అరమ త
విచిి నన రథతిలో (ముకు ముకు లుగా మారుతూ)
ఉనా ప్పప డు ఈ “నేను” అనే భావన ఎలప్ప
ు ప డూ
మనస్సు తోనే ఉిండ్దు. కొనిా సిందరభ ములలో
శ్రీరమునకు కూడా ప్పాకుతింది (“నా” చెయిా , “నా”
కాలు), కొనిా సిందరభ ములలో “నా” వాళ ుకు (“నా”
అమమ , “నా” భారా ), కొనిా సిందరభ ములలో “నా”
వస్సరవులకు కూడా ప్పాకుతింది. (“నా” ధనము, “నా”
ఇలుు) అసిమ త “నేను” అలా మారిు , మారిు
విచిి నా ముగా ఉింట్లింది. 4. అరమ త ఉద్యర్
రథతిలో (సూిలముగా, లావుగా) ఉనా ప్పప డు - “నేను”
తెలివైనవాడిని, “నాకు” అన్నా తెలుస్స అని అింట్ట
ఉింటారు.

రృహ్ద్యర్ణ్య కోపనిషత్ – 3 లేద్య 5 వ

అధ్యయ యములో యాజవ ా లు ా మహరి ిి నిజముగా
ప్బహమ జాానము ఉిందా, లేదా అని పరీక్షించిన తరువాత
ఆయన ప్బహమ జాాని అని నిర ణయిించ్చకొని, విదేహదేశ్
చప్కవరి ర జనక మహారాజు ఆయనకు ప్బహమ జాానము
బోధించమని ప్పారిస్వ
ి ర డు (4 లేద్య 6-2-1). వారిదరి
ద
25
మధా చాలా అింశ్ములు గురిించి సింభాష్ణ జరిగ్నది.
అప్పప డు యాజవ
ా లు ా మహరి ి, జనక మహారాజుి – (4
లేద్య 6-2-8 నుండి 6-4-25 వర్కు) “ఆతమ అమృత
మయుడు సవ యం ప్పకాశ్ సవ రూపము.
నిర్ంతర్ము ప్పకాిూత జ్ఞఞనము లులుగులు
విర్జిమేమ జ్యయ తి లంటిది. ద్గనిని లులిగ్నంచుటకు
మరొక జ్యయ తి అకక ర్లేద్గ” అనే ఒక ఉపదేశ్మును
చేశారు. అప్పప డు జనక మహారాజుి సిందేహము కలిగ్
ఇలా అన్నా డు – “మీరు చెప్పప తనా ఆతమ
సా రూపమునకు, అనురవములో ఉనా ఆతమ
సా రూపమునకు ఏ విధమైన పింతన లేదు. ఆతమ ను -
“నేను” - అనే పదమును ఎనోా సిందరభ ములలో
“నేను” తెలివైన వాడిని, “నేను” తెలగా
ు ఉన్నా ను,
“నేను” గాలి ీలుస్సరన్నా ను అని వాడుతన్నా ము.
ఎనోా ఆతమ సా రూపములు ఉనా ట్లు అనిపిస్సరన్నా యి.
మీరు ఏ ఆతమ గురిించి చెప్పప తన్నా రు? అని
ప్పశా ించాడు (6-3-2 నుండి 7 వర్కు).

దానిి యాజవ ా లు ా మహరి ి – 6-3-7 – “కతమ

ఆతేమ తి యో2యం విజ్ఞఞనమయం ప్పాణేష్
హ్ృదయ నరోత యజ తిుః I పురుషుః ససమానసా నున భౌ
లోకావనుసఞ్ి ర్తి ధ్యయ యతీవ లేలయతీవ I స
హి సవ పోన భూతేవ మం లోక మతి ప్కామతి
మృతోయ రూపాణి” – ఏ తేజోమయమైన ఆతమ
సా రూపము, ఏ సింబింధము లేని ప్పాణములతో
26
కలిసిపోయి ప్పాణమయముగా మారిపోయాడో,
మనస్సు తో కలగలిసిపోయి విజాాన సా రూపముగా
ఉిండ్వసినది, విజాానమయముగా మారిపోయాడో, సరా
వాా పకమైన ఏ ఆతమ సా రూపము ఏదో ఒక ప్పదేశ్ములో
ప్పతేా ిించి అనురవములోి వస్ర ిందో, ఏ ఆతమ
సా రూపము తన దృక్ శ్ిని
ర కోలోప యి, దరశ న శ్ి ర
కలిగ్న మనస్సు తో కలిసిపోయి అనురవములోి
వస్ర ిందో అట్లవింట్ట ఆతమ సా రూపము గురిించి
మాటాుడుతన్నా ను. ఆ ఆతమ సా రూపము, జడ్
సా రూపమైన వీటనిా ట్టతో కలిసిపోయి, వాట్ట
గుణములను తనపై ఆపాదిించ్చకొని, తాను చేయని
కరమ లు, కదలికలు తాను చేసినట్లు ప్రమ పడుతూ, ఈ
లోకములో మరియు పై లోకములలో తిరుగుతూ
తెలియబడుతన్నా డు. ఆ ఆతమ సా రూపము వీటనిా ట్ట
నుిండి విడిగా తెలుస్సకుింటే, అదే తేజో సా రూపమైన,
ప్పకాశ్ సా రూపమైన, విజాాన సా రూపమైన
హృదయములో ఉిండే ప్పరుషుడు.

7. సుఖానుశ్యీ రాగుః

సుఖ అనుశ్యీ రాగుః – ప్రమలు మారుప లు

చెింది, చెింది రాగముగా (ప్ీతి, స్సఖ్ము, కోరిక)
మారిపోతాయి. స్సఖ్ములు
(ప్పణా ముల దాా రా
కలిగేవి) మరియు ఆ స్సఖ్ము ఏ, ఏ వస్సరవుల దాా రా
కలిగాయో ఆ వస్సరవులను ఏదో ఒకప్పప డు (పూరా

27
జనమ లలో) అనురవిించి, ఆ అనురవములను
మనస్సు లో (చితరములో) సింస్వు ర రూపములలో
ముప్దిించబడి (దాచి ఉించ్చకొని), అలాింట్ట వస్సరవులు
ఈ జనమ లో కనిపిించినప్పప డు, ఈ వస్సరవు దాా రా న్నకు
స్సఖ్ము కలుగుతింది అని సింస్వు రము దాా రా
అనుకొని, దీని దాా రా నేను స్సఖ్మును పిందాలి అనే
ఆశ్ను (కోరికను) రాగము అింటారు. ఇదివరకు
అనురవిించిన స్సఖ్ములు మరియు ఆ స్సఖ్ములను
కలిగ్ించే వస్సరవులు న్నకు కావాలి అనే ఆశ్ను, కోరికను
రాగము అింటారు. ఆ రాగము ఎకుు వైతే లేదా ఎపప ట్టకీ
తీరకపోతే అది తృష్ ణ అవుతింది. అ రాగము కోసము
ఇతరుల వస్సరవులను దొింగ్లిసేర అది లోరము
అవుతింది. ఈ తృష్,ణ లోరము కూడా రాగము కోవలోే
వస్వరయి.

అసిమ త ప్పట్టన
ట తరువాత కలిగే “నేను” అనే
భావన కలిగ్న తరువాత, “నాకు” ఇది స్సఖ్ము
కలిగ్స్సరింది. “నాకు” ఇది ఇష్మై
ట నది, “నాకు” దీని
మీద కోరిక కలిగ్ించి, ఇది “నాకు” కావాలి మొదలైనవి
ప్పట్లటకొస్వరయి. కాబట్టట ఇవన్నా అవిదా జనమ భూమిగా
కలిగ్న ప్రమలే. ఆ వస్సరవు నిజముగా మించిదా?, ఆ
వస్సరవు దాా రా కలిగేది నిజమైన స్సఖ్మేన్న? మొదలైన
విచారణ ఏ మాప్తము లేదు కాబట్ట,ట “అశుచౌ శుచి
ఖాతిుః అవిద్యయ ” - అశుచిని (మించిది కానిది, చెడుని,
పాపములను), శుచిగా (మించిదిగా, ప్పణా ములుగా)
28
ప్రమ కలిగ్, దానిమీద కోరిక కలుగుతోింది కాబట్ట,ట
అవిదా యొకు లక్షణము సప ష్ముట గా కనిపిస్ర ింది. ఈ
ేశ్మును
ు తగ్ గించ్చకుిందుకు ప్ియా యోగము (1 వ
సూప్తము – తపస్సు , స్వా ధ్యా యము, ఈశ్ా ర
ప్పణిధ్యనము) స్వధన చేస్సకోవాలి.

1. రాగము ప్పసుప త రథతిలో (నిప్దలో)

ఉనా ప్పప డు ఎనోా కోరికలు సింస్వు ర రూపములో
మనస్సు (చితరములో) నిప్దాణ, స్సషుపిర సితి
ి లో
ఉింటాయి. 2. రాగము తనువు రథతిలో (బకు చిిు )
ఉనా ప్పప డు, కోరికలు ఎనిా ఉింటాయి, కోరికలు
ఏమేమి కష్ము
ట లను తెచిు పెడ్తాయి, కోరికలు
మితిమీరితే ఏమి జరుగుతింది అని శాస్తరరయమైన
విచారణ చేస్సకొనేటప్పప డు, కోరికలు తను సితిి ి (బకు
చిిు ) చేరుకుింటాయి. 3. రాగము విచిి నన రథతిలో
(ముకు ముకు లుగా మారుతూ) ఉనా ప్పప డు వేరు, వేరు
సిందరభ ములలో కోరికలు వేరు, వేరు మనుషుా ల
మీదకు వేరు, వేరు వస్సరవుల మీదకు మారుతూ
ఉింటాయి 4. రాగము ఉద్యర్ రథతిలో (సూిలముగా,
లావుగా) ఉనా ప్పప డు – అవును నేను ఇది
కోరుకుింట్లన్నా ను. తపేప మిట్ట? అవును న్న భారా
అింటే న్నకు ఇష్ము ట తపేప మిట్ట? అని అింట్ట
ఉింటారు.

29
 భ్గవద్గుత – 2-62 - “ధ్యయ యతో విషయాన్
పుంసుః సఙ్స త పజ్ఞయతే I సఙ్గుతా ఞ్జజయతే
ు షూ
కాముః కామాప్తక ధో’భిజ్ఞయతే” – ఒక వస్సరవును
చూసి, ఇింతకు ముిందు ఇలాింట్ట వస్సరవు దాా రా నేను
స్సఖ్మును పిందాను, అనే ఆలోచన జరిగ్నప్పప డు, ఆ
వస్సరవుతో ఒక సింగము, సింబిందము ఏరప డి, ఆ
వస్సరవు మీద కోరిక ప్పట్లటకొస్సరింది. ఆ కోరిక తీరితే, ఆ
కోరిక ఇింకా ఎకుు వగా పెరుగుతింది. ఏదో
సిందరభ ములో ఆ కోరిక తీరకపోతే, ఆ కామము (కోరిక)
కోపముగా పరిణమిస్సరింది.

భ్గవద్గుత – 2-63 - “ప్కోద్య దా వతి సమోమ హ్ుః

సమోమ హో తా మ ృతివిప్భ్ముః I సమ ృతిప్భ్ంశా
ద్గర దిేనాశో బుదిధనాశా ప్తా ణ్శ్య తి” – కోపము
వచిు నప్పప డు, సమోమ హము (మించి, చెడుల విచక్షణ
శ్ి ర కోలోప వటము) కలిగ్, సమోమ హముతో ఇింతకు
ముిందు తెలుస్సకునా జాాపకములు అన్నా నశస్వరయి.
అప్పప డు బుదిి
ధ (ఆలోచన, నిర ణయ
శ్ి)ర కూడా
న్నశ్నము అవుతింది. అప్పప డు ఆ వా ి ర పూరిగా
ర
న్నశ్నము అయినటే.ు

8. ద్గుఃఖానుశ్యీ దేవ షుః

ద్గుఃఖ అనుశ్యీ దేవ షుః – దుఃఖ్ము మరియు

దుఃఖ్ము కలిగ్ించేవి న్నకు వదుద అనే భావన దేా ష్ము
అవుతింది. దుఃఖ్ములు (పాపముల దాా రా కలిగేవి)

30
మరియు ఆ దుఃఖ్ము ఏ, ఏ వస్సరవుల దాా రా
కలిగాయో ఆ వస్సరవులను ఏదో ఒకప్పప డు (పూరా
జనమ లలో) అనురవిించి, ఆ అనురవములను
మనస్సు లో (చితరములో) సింస్వు ర రూపములలో
ముప్దిించబడి (దాచి ఉించ్చకొని), అలాింట్ట వస్సరవులు
ఈ జనమ లో కనిపిించినప్పప డు, ఈ వస్సరవు దాా రా న్నకు
దుఃఖ్ము కలుగుతింది అని సింస్వు రము దాా రా
అనుకొని, దీని దాా రా నేను దుఃఖ్మును పిందుతాను,
అిందుచేత అది న్నకు వదుద అనే భావనను దేా ష్ము
అింటారు. ఇదివరకు అనురవిించిన దుఃఖ్ములు
మరియు ఆ దుఃఖ్ములను కలిగ్ించే వస్సరవులు న్నకు
వదుద అనే భావము దేా ష్ము అింటారు. ఆ దేా ష్ము
యొకు స్వియుల బట్టట ప్కోధము, కోపము అింటారు. ఇవి
దేా ష్ము కోవలోే వస్వరయి. దేా ష్ము దాా రా వాసరవానిి
దుఃఖ్ము కలగాలి. కాని దేా ష్ము ఉనా వా ి,ర ఆ
దేా ష్ము న్నకు స్సఖ్ము కలిగ్స్ర ింది అని
ప్రమపడుతూ, ఆ దేా ష్మునే కోరుకుింట్లన్నా డు.
“ద్గుఃఖే సుఖ ఖాయ తిుః అవిద్యయ ” – దుఃఖ్ము దాా రా
స్సఖ్ము కలుగుతోింది అనే ప్రమ, అవిదాా లక్షణము
సప ష్ము
ట గా కనిపిస్ర ింది.

అసిమ త ప్పట్టన
ట తరువాత కలిగే “నేను” అనే
భావన కలిగ్న తరువాత , “నాకు” ఇది దుఃఖ్ము
కలిగ్స్సరింది. “నాకు” ఇది ఇష్ము
ట లేదు, “నాకు” దీని
మీద దేా ష్ము కలిగ్ించి, ఇది “నాకు” వదుద
31
మొదలైనవి ప్పట్లటకొస్వరయి. కాబట్టట ఇవన్నా అవిదా జనమ
భూమిగా కలిగ్న ప్రమలే. ఈ ేశ్మును
ు
తగ్ గించ్చకుిందుకు ప్ియా యోగము (1 వ సూప్తము –
తపస్సు , స్వా ధ్యా యము, ఈశ్ా ర ప్పణిధ్యనము) స్వధన
చేస్సకోవాలి.

దేా ష్మురాగము కింటె ప్పమాదమైనది. 1.

దేవ షము ప్పసుప త రథతిలో (నిప్దలో) ఉనా ప్పప డు
ఎనోా దేా ష్ములు సింస్వు ర రూపములో మనస్సు
(చితరములో) నిప్దాణ, స్సషుపిర సితి
ి లో ఉింటాయి.
పరిసిత
ి లు, అనుకూలముగా లేనప్పప డు,
వా తిరేకముగా ఉనా ప్పప డు ఇది బయటపడుతింది. 2.
దేవ షము తనువు రథతిలో (బకు చిిు ) ఉనా ప్పప డు,
దేా ష్ములు ఎనిా ఉింటాయి, దేా ష్ములు ఏమేమి
కష్ము
ట లను తెచిు పెడ్తాయి, దేా ష్ములు మితిమీరితే
ఏమి జరుగుతింది అని శాస్తరరయమైన విచారణ
చేస్సకొనేటప్పప డు, దేా ష్ములను తగ్ గించ్చకోవాలని
ఆలోచన చేస్సకుింటే, దేా ష్ములు తను సితి ి ి (బకు
చిిు ) చేరుకుింటాయి. 3. దేవ షము విచిి నన రథతిలో
(ముకు ముకు లుగా మారుతూ) ఉనా ప్పప డు వేరు, వేరు
సిందరభ ములలో దేా ష్ము వేరు, వేరు మనుషుా ల
మీద, వేరు, వేరు వస్సరవుల మీదకు మారుతూ
ఉింటాయి. 4. దేవ షము ఉద్యర్ రథతిలో (సూిలముగా,
లావుగా) ఉనా ప్పప డు – అవును నేను దీనిని
దేా ష్టస్సరన్నా ను, తపేప మిట్ట? అవును న్న తముమ డు
32
అింటే న్నకు దేా ష్ము, తపేప మిట్ట? అని అింట్ట
ఉింటారు.

భ్గవద్గుత – 3-36 – “అథ కేన ప్పయుకోత’యం

పాపం చర్తి పూరుషుః I అనిచి నన ి వార్ద ిేయ
రలదివ నియోజితుః” – అరుునుడు శ్ర ీకృష్ ణ
రగవానుడితో, ఇష్ము
ట లేకపోయిన్న, మానవుడు
దేనిచేత బలవింతముగా పాప కారా ములు చేయుటకు
ప్పేరేపిించబడుతన్నా డు?

భ్గవద్గుత – 3-37 – “కామ ఏష ప్కోధ ఏష

ర్జ్యగుణ్సముదా వుః I మహాశ్న్న మహాపాపామ
విదేేయ న మిహ్ వైరిణ్మ్” – మొదట దీని దాా రా న్నకు
స్సఖ్ము కలుగుతింది అని ప్రమపడి, కోరిక
రూపములో బయట పడి, ఆ కోరిక తీరకపోతే ఆ కోరిక
కోపముగా మారిపోతింది. దీనిి మూల కారణము
ప్తిగుణాతమ కమైన మూల ప్పకృతి యొకు రజో గుణము
యొకు ప్పభావము. ఈ కోపము మానవుడి వివేకమును
మిింగేసి, మానవుడిచేత ఎనిా పాపములైన్న
చేయిస్సరింది. ఇది మానవులకు ఎనోా కష్ము
ట లను
తెచిు పెటేట పరమ శ్ప్తవు.

భ్గవద్గుత – 3-38, 39 – “థూమేనాప్వియతే

వహిన ర్య థా’’దరోశ మలేన చ I యథోలేర నాకృతో
గర్ా సథా
త తేనేద మావృతమ్”, “ఆవృతం జ్ఞఞన
మేతేన జ్ఞఞనిన్న నితయ వైరిణా I కామరూపేణ్ కౌనేతయ

33
I ద్గషూా ర్దణానలేన చ” – ఈ కామము, ప్కోధముగా
మారినటయిు తే, పగ నిప్పప ను ఆవరిించినా ట్లు, ఈ
ప్కోధము వివేకమును, జాానమును, ఉపదేశ్ములను,
సమ ృతలను అనిా ట్టని ఏమీ పనిచేయన్నయకుిండా
ఆవరిించి, ఈ ప్కోధము ఒకు టే తన పని తాను చేస్సరింది.
ఈ ేశ్మును
ు వెింటనే ఆప్పకోవాలి, జయిించాలి.

9. సవ ర్సవాహీ విద్గషోఽి తథాఽరూఢోఽభినివేశ్ుః

సవ ర్సవాహీ - సా భావసిదము
ధ గా అిందరిలో
నిరింతరము వచేు భావము.

విద్గషోఽి – తెలిసినవారిి, తెలియనివారిి,

జాానము ఉనా వారిి, జాానము లేనివారిి,
తెలివైనవారిి, తెలివితకుు వారిి అిందరికీ ఉిండే
భావము.

తథాఽరూ రూఢుః అభినివేశ్ుః – మనస్సు లో

సా భావసిదము
ధ గా ాగా లోతగా పాతకుపోయిన - నేను
శాశ్ా తముగా ఉిండాలి, నేను ాగుిండాలి, న్నకు ఏ
ఆపదలు, ఏ కష్ముట లు రాకూడ్దు అనే భావమును
అభనివేశ్ము అింటారు. నేను ఉిండాలి అనే భావము
కలిగ్ిందింటే, ఎప్పప డో
ఒకప్పప డు నేను పోతాను
(మరణము) అనే రయము ఉనా టేగా
ు . కాని ఈ జనమ లో
ఇింతవరకూ మరణము యొకు రుచి, అనురవము
లేదు కదా I అలాింటప్పప డు మరణము గురిించి ఏమి
తెలుస్స, ఎటాు తెలుస్స? దీనిని విచారిసేర, ఈ విధమైన
34
తెలివి (జాానము) ేవలము ఈ జనమ లో అనురవము
లోనిి వచిు నది కాదు. ఈ జాానము జరిగ్పోయిన ఎనోా
జనమ లలో మరణము యొకు అనురవములు
అనురవిించి, ఆ అనురవములు సింస్వు ర రూపములో
మనస్సు (చితరములో) ఉనా ిందున, ఈ జనమ లో ఆ
మరణము “నాకు” వదుద, “నేను” శాశ్ా తముగా ఉిండాలి
అనే భావన కలుగుతోింది. ఈ అభనివేశ్ము (“నేను”
శాశ్ా తముగా ఉిండాలి అనే భావన) వెనుక ఎనోా
పూరా జనమ ల అనురవములు, సింస్వు రములు
ఉన్నా యి. ఈ మరణ రయము, ఈ జీవుడిి పూరా ము
ఎనోా జనమ లు ఉన్నా యి అని ఋజువు చేస్ర ింది. జనమ
అింటే, జీవుడు ఒక కొతర శ్రీరమును పింది, ఆ
శ్రీరమును “నేను” అని అనుకుింట్ట, కొింత కాలము
ఆ శ్రీరముతో స్సఖ్ దుఃఖ్ములు అనురవిించి, ఆ
శ్రీరము యొకు ఆయుస్సు పూరి ర అయినప్పప డు లేదా
మరణము కలిగ్నప్పప డు, ఆ శ్రీరమును విడిచిపెటట
ట
ఇష్ ట పడ్క, మరణ రయమును పెించ్చకొని, పెించ్చకొని,
“నేను” ఉిండాలి, “నేను” ఉిండాలి అని కోరుకొనుట
దీని వెనకాల ఉిండే అసలైన సతా ము. అిందుచేత ఈ
అభనివేశ్ము (“నేను” ఉిండాలి, “నేను” ాగుిండాలి)
అనే భావన కూడా అవిదా జనమ భూమి కలిగ్న ప్రమే.
నేను ాగుిండ్టానిి ఇతరులను ఇబబ ింది పెటటా
ట నిి
కూడా సిదమ
ద వుతారు. “అనాతమ నీ ఆతమ ఖాయ తిుః
అవిదయ ” – నేను కాని శ్రీరము మీద, నేను అనే ప్రమ,

35
అవిదాా లక్షణము సప ష్ము ట గా కనిపిస్ర ింది. ఈ
ేశ్మును
ు తగ్ గించ్చకుిందుకు ప్ియా యోగము (1 వ
సూప్తము – తపస్సు , స్వా ధ్యా యము, ఈశ్ా ర
ప్పణిధ్యనము) స్వధన చేస్సకోవాలి.

అభినివేశ్ము (నేను ఉిండాలి అనే భావన) - 1.

ప్పసుప త (నిప్దాణ) రథతిలో ఉింట్లింది. కాని, అది
తెలుస్సకోవటము కష్ము ట . అభినివేశ్మును 2. తను
(బకు చిిు ఉిండుట) రథతిలోి తీస్సకురావటము
చాలా కష్ము
ట . అభినివేశ్ము 3. విచిి నన
(ముకు ముకు లుగా మారుతూ) రథతిలో కొించము
సూిలముగా కనిపిస్సరింది. అభినివేశ్ము 4. ఉద్యర్
(బలింగా, చాలా లావుగా) రథతిలో ాగా పాతకుపోయి
ప్పతి మనస్సు లో ఉింట్లింది. ఇది మనము
అిందరిలోనూ సప ష్ము
ట గా చూడ్వచ్చు .

రృహ్ద్యర్ణ్య కోపనిషత్ – 4 లేద్య 6-4-12 -

“ఆతమ నంచే దివ జ్ఞనీయా దయమస్మమ తి పూరుషుః I
ిమిచి సక సయ కామాయ శ్రీర్ మానునఞ్జవ ర్దత్” –
మానవులు ఈ శ్రీరముతో పనులు చేస్సకుింట్లన్నా డు,
ఈ శ్రీరము ఎట్ల వెళ్ళు తే అట్ల (ప్పరుషుడు, జీవాతమ )
వెళ్లు తన్నా డు, ఈ శ్రీరమును పోష్టించ్చటకు,
రక్షించ్చటకు ఎింతో ప్పయతా ములు
చేస్సకుింట్లన్నా రు, ఈ శ్రీరము ాగుిండాలి అని
అనుకుింట్లన్నా రు కదా I తన (జీవాతమ ) వాసరవ

36
రూపమును తాను తెలుస్సకోగలిగ్తే, ఈ శ్రీరముతో ఏ
కష్ము
ట లు (ప్పరుషుడు, జీవాతమ ) పడ్డు, ఈ శ్రీరము
ప్పరుషుడిని లేదా జీవాతమ ని
ఏమీ ాధించదు.
ప్పరుషుడి ఆనింద సా రూప్పడు కాబట్ట,ట ప్పరుషుడిి నేను
ఉిండాలి అనే కోరిక (అభనివేశ్ము) ఉిండ్దు. శ్రీరము
స్సఖ్ముగా ఉిండాలి అని కోరుకుింటే, పకు వాళ్లు
స్సఖ్ముగా ఉిండాలి అనే కోరుకునా టేు కదా I అలా
ఎవరూ కోరుకోరు. ప్పరుషుడిి ఏ కోరిక ఉిండ్దు,
ప్పరుషుడు ఏ పన్న చేయనకు రలేదు.

జీవుడు (మానవుడు) అసిమ త (“నేను”) (మూడ్వ

సూప్తము) అనే భావమునకు లోనై, తాను కాని
మనస్సు ను తనతో కలిపేస్సకొని, ఆ మనస్సు దాా రా
ప్పాణములను, ఇింప్దియములను, శ్రీరమును తనని
తాను కలిపేస్సకొని – “ఈ శ్రీరము నేను” - అనే భావన
పెించ్చకొని, వీట్టలో దేనిి ఏ కొించము కష్ము
ట , హాని
కలిగ్న్న సరే, తనకు ఆ కష్ము
ట , హాని కలిగ్నది అని
ప్రమ పడుతన్నా డు. అిందుచేత “న్నకు” ఈ కష్ముట ,
హాని కలగకూడ్దు (“నేను” – ఈ శ్రీరము) అనే
అభనివేశ్ము అనే ేశ్మును,
ు ప్రమను, రయమును
తెచిు పెట్లటకుింట్లన్నా డు.

10. తే ప్పతిప్పసవహేయాుః ూక్షామ ుః

తే – పైన చెపిప న అవిదా , అసిమ త, రాగము,

దేా ష్ము, అభనివేశ్ము అనే ఐదు ేశ్ములు.
ు

37
 ప్పతిప్పసవ హేయాుః ూక్షామ ుః – చితరములో
(మనస్సు లో) కదలికలు పూరిగార ఆగ్పోయి. తతరా
జాానము కలిగ్న తరువాత, చితరము తనకు కారణమైన
ప్తిగుణాతమ కమైన మూల ప్పకృతిలో లయిించి,
ఏకమైపోయిన తరువాత అతి సూక్షమ సితి ి లో ఉిండే ఈ
పించ ేశ్ములు
ు పూరిగా
ర తొలగ్పోతాయి.

మనస్సు కు పట్టన
ట ఈ ేశ్ములు
ు అనే
మలినములు సూక్షమ ముగా మరియు సూిలముగా
ఉింటాయి. ఈ ేశ్ములు
ు ప్పస్సపరము (నిప్దాణ సితి
ి ),
తను సితి
ి (శాస్తరరయమైన విచారణతో బకు చిిు న సితి ి )
విచిు నా ము (విడివిడిగా, వేరు వేరుగా ఉిండే సితి ి ),
ఉదారము (లావుగా, సూిలముగా ఉిండే సితి ి ). నిప్దాణ
సితి
ి లో కింటె ఈ అతి సూక్షమ మైన సితి ి లో ఉనా
ేశ్ములు
ు ఉన్నా యా, లేవా అని కూడా ఎవా రికీ
తెలియవు. ఈ అతి సూక్షమ సితి ి లో ఉనా పించ
ేశ్ములు
ు నిరీబ జ సమాధ సితి
ి కలిగ్న తరువాత
చితరము (మనస్సు , మనస్సు లో ఉిండే ేశ్ములతో)
ు
తనకు కారణమైన మూల ప్పకృతిలో కరిగ్పోయి పూరిగా
ర
లయమైపోతాయి.

ముండకోపనిషత్ – 2-2-8 మరియు (ప్ీమద్

మహా భాగవతము – 1-2-21 మరియు 11-20-30) –
“భిదయ తే హ్ృదయ ప్గనిధ ిి దయ నేత సర్వ సంశ్యాుః I
క్షీయ నేత చసయ కరామ ణి తరమ న్ దృష్టట పరావర్ద” -

38
ఆతమ తతరా మును ప్పతా క్షముగా తెలుస్సకునా
తరువాత, మనస్సు లో ఉిండే హృదయ ప్గింథి (ముడి) –
ఆతమ ను, మనస్సు ను కలిపేసి ముడి వేసిన సితి
ి -
అసిమ త అనే ేశ్ము
ు విడిపోతింది. సింశ్యములు,
ప్రమలు (అవిదా , అసిమ త,
రాగము, దేా ష్ము,
అభనివేశ్ము మొదలైనవి అన్నా ) పూరిగా
ర న్నశ్నము
అయిపోతాయి. పూరా జనమ లలో చేస్సకుని
ప్పోగుచేస్సకునా అనిా కరమ లు జాాన్నగ్ా లో పూరిగా
ర
దగ ధమైపోతాయి.

11. ధ్యయ నహేయాసద

త వ ృతతయుః

ధ్యయ న హేయాయ వృతతయుః –

తద్
నిరింతరము ధ్యా నము దాా రా, ఈ పించ ేశ్ముల
ు
సూిలమైన వృతరలు (కదలికలు, పనులు) ప్పభావము
తగుగతింది.

మనస్సు కుపట్టట అతి సూిలముగా తమ

ప్పభావములను కలగచేసూర, పనులను చేసూర ఉిండే ఈ
పించ ేశ్ములు
ు యొకు ప్పభావము తగాగలింటే,
ధ్యా నము ఒకు టే మార గము.

ధ్యా నము రెిండు విధములు. 1. ఈశ్ా ర తతరా ము

(లేదా తమ ఇష్ ట దైవము) మీద ప్ియా యోగముతో
మనస్సు లో ఏకాప్గతతో ధ్యా నిించ్చట. 2. ేశ్ములు
ు
అనిా ింట్టకీ మూలమైన ేశ్ము
ు అవిదా – “అనాతమ ని
ఆతమ బుదిధ” – నేను కాని ఈ శ్రీరమును “నేను” అని
39
అనుకునే ప్రమ. ఈ ేశ్ము
ు మరియు ఇతర ేశ్ముల
ు
యొకు ప్పభావము తగాగలింటే, ఆతమ సా రూపము మీద
నిదిధ్యా సన (ప్పాపిించక విష్యముల నుిండి
మనస్సు ని మరలిు , ఆతమ సా రూపము మీద
మనస్సు ను ఏకాప్గతతో ేింప్దీకరిించ్చట) చేయాలి.
ఏకాప్గత ఏరప డాలింటే ఆతమ తతరా ము మీద అవగాహన
కొరకు ప్శ్వణము, సిందేహములను పోగొట్లటకొనుటకు
మననము చేస్సకోవాలి. మనస్సు ఆతమ తతరా ము మీద
నిలవాలింటే, మనస్సు ని శుదము
ధ చేస్సకుిందుకు
ప్ియా యోగము (తపస్సు , స్వా ధ్యా యము, ఈశ్ా ర
ప్పణిధ్యనము) చేస్సకోవాలి.

సమ ృతి (పురాణ్ము) శోేకము - “తమీవ ధీరో

విజ్ఞఞయ ప్పజ్ఞఞం కురీవ త ప్ాహ్మ ణాుః నాను
ధ్యయ యాత్ రహూం శ్ాేన్ వాచో విగాేినన్ తత్” –
మానవులు ాహా మైన ప్పాపిించక విష్యముల
గురిించే ఆలోచిస్సరన్నా రు, మాటాుడుతన్నా రు.
అిందుచేత వాళ ుకు ఆ, యా ఇింప్దియములకు కష్ము ట
మాప్తమే మిగులుతోింది. వీట్టతో ప్పతేా కమైన
ఫలితము ఏమీ ఉిండ్దు. ఆ శ్బము
ద లను,
విష్యములను ఆలోచిించకూడ్దు, మాటాుడ్కూడ్దు.
ేవలము ఆతమ తతరా ము గురిించే ఆలోచిించాలి. ఆతమ
తతరా మును తెలుస్సకుిందుకు – మనస్సు ని
పరిశుప్రము చేస్సకొని, ప్శ్వణ, మనన నిదిధ్యా సన
స్వధన చేస్సకోవాలి. ఆ విజాానమును (తెలుస్సకునా
40
విష్యమును) ప్పజాానము (ఏ మాప్తము సిందేహములు
లేని జాానము) వరకూ పెించ్చకోవాలి. ఇదొకు టే
ేశ్ములను
ు తొలగ్ించ్చకునే మార గము. ఇతర
మార గముల దాా రా ఈ ేశ్ములు
ు తగ గవు, తొలగవు.

శ్లవ తశ్వ తరోపనిషత్ – 6-20 – “యధ్య చర్మ వ

ద్యకాశ్ం వేషయి ట షయ ంతి మానవాుః I తద్య దేవ
మవిజ్ఞఞయ ద్గుఃఖసాయ ంతో భ్విషయ తి” – మానవులు
అిందరూ న్నకు కష్ము ట లు ( ేశ్ములు)
ు మరియు
దుఃఖ్ములు పోవాలి అని, ఎవరు ఏమి చెపిప తే అది
చేసూర ఉింటారు (దేవుళ ును మొకు టము, తీర ధయాప్తలు
చేయటము). వీట్టతో ఈ కష్ము ట లు ఏమీ తొలగ్పోవు.
ఆకాశ్మును ఒక చాపలాగా చ్చటట
ట ము ఎింత
అస్వధా మో, ఇట్లవింట్ట స్వమానా మైన ప్ియల దాా రా
ఈ కష్ము
ట లను తొలగ్ించ్చట కూడా అింతే అస్వధా ము.
హృదయములో ఉనా ప్పకాశ్ సా రూపమైన ఆతమ
తతరా మును తెలుస్సకుింటే, వెింటనే కష్ము
ట లు
( ేశ్ములు)
ు మరియు దుఃఖ్ములు తొలగ్పోతాయి.
ఆతమ తతరా మును తెలుస్సకోకపోతే, కష్ము
ట లు
( ేశ్ములు)
ు మరియు దుఃఖ్ములు తోలగనేతొలగవు.

12. కే ేశ్మూలుః కరామ శ్యో

దృషాటదృషజ ట నమ వేదనీయాుః

కే ేశ్ మూలుః కర్మ ఆశ్యుః దృషట అదృషట జనమ

వేదనీయాుః – ఈ ేశ్ముల
ు (అవిదా , అసిమ త, రాగము,

41
దేా ష్ము, అభనివేశ్ము) మూలముగానే ధరమ ము.
అధరమ ము, ప్పణా ము, పాపము మొదలైన అనేక కరమ లు
అనే మహా సరస్సు ఏరప డుతోింది. ఈ కరమ ల అనే
మహా సరస్సు ప్పస్సరత జనమ లో ఆ కరమ ల
ఫలితములను అనురవిించేలా మరియు మనకు
తెలియని ఇక ముిందు రాబోయే అనేక జనమ లలో ఆ
కరమ ఫలితములను అనురవిించ్చటకు సిదముధ గా
తయారుచేస్ర ింది.

జనమ లలో కలిగే

ఫలితములు కరమ లకు
ఫలితములు అయితే, ఆ కరమ లు ఈ ేశ్ములు యొకు
ఫలితములు. “ిషా
ే ణ తి ఇతి కే ేశ్ుః” - కష్ము
ట లు
కలిగ్ించేవి ేశ్ములు.
ు ేశ్ములు
ు దాా రా కరమ లు,
కరమ లు దాా రా కరమ ఫలితములు, ఆ ఫలితములను
అనురవిించ్చటకు జనమ లు. ఏ కరమ కు అయిన్న
మూలము ేశ్ములు.
ు ఈ విధముగా ేశ్ములు ు
మానవులకు కష్ము
ట లు కలిగ్స్వరయి. కరమ లకు
మూలమైన ేశ్ముల ు గురిించి, కరమ ల ఫలితముల
గురిించి తెలుస్సకోవటము చాలా కష్ము
ట . ఏ కరమ కు, ఏ
ేశ్ము
ు యొకు ప్పభావము ఎకుు వగా ఉింది, ఏ కరమ కు
ఏ ఫలితము, ఎప్పప డు, ఏ జనమ లో కలుగుతింది అని
తెలుస్సకోవటము ఇింకా కష్ము
ట . వీట్ట నిర ణయము పై
వాళు (పరమాతమ ) చేతలో ఉింది.

42
 ధర్మశాస్త్సము
త శోేకము – “కద్యచిత్ సుకృతం
కర్మ , కూటసథ ఇహ్ తిషతి
ట I మధయ మానసయ సంసార్ద
యావత్ ద్గుఃఖాత్ విముచయ తే” – కొనిా స్వరుు ఈ
జనమ లో చేస్సకునా చినా ప్పణా కరమ ఫలితము
ఇవా కుిండా అలా నిలబడిపోయి ఉింట్లింది. ఎనిా
జనమ ల తరువాత ఈ చినా ప్పణా కరమ ఫలితము
కలుగుతిందో చెపప టము చాలా కష్ము
ట . ఈ లోపల
ప్పబలమైన, తీప్వమైన పాప కరమ లు చేస్సకొని, ఆ పాప
కరమ ల ఫలితములను అనురవిసూర ఉింటే, ముిందు
చేసిన ప్పణా కరమ కదలకుిండా ఒక మూల పడి
ఉింట్లింది. ఆ పాప కరమ లు అన్నా పూరి ర (ఇది ఎనోా
జనమ లు పటవ ట చ్చు ) అయిన తరువాత, మెలగా ు ఆ
చినా ప్పణా కరమ ఫలితము ఇస్సరింది.

ధర్మ శాస్త్సము
త శోేకము – “అతుయ తక టుః పాప
పుణ్య ుః ఇహైవ ఫల మశున తే” - కొనిా
సిందరభ ములలో ప్పబలమైన, తీప్వమైన ప్పణా కరమ
(దేవతలను, మహరుిలను, మహాతమ లను ఈ జనమ లో
అతి ప్శ్దతో
ధ ఆరాధసేర, గౌరవిసేర) చేస్సకుింటే, ఈ ప్పణా
కరమ ఫలితము వెింటనే కలిగేిందుకు కూడా ఆస్వు రము
ఉింట్లింది. కొనిా సిందరభ ములలో ప్పబలమైన,
తీప్వమైన పాప కరమ (దేవతలను, మహరుిలను,
మహాతమ లను ఈ జనమ లో తీప్వముగా అవమానిసేర,
వారిని కష్ము
ట లకు గురిచేసేర) చేస్సకుింటే, ఈ పాప కరమ
ఫలితము వెింటనే కలిగేిందుకు కూడా ఆస్వు రము
43
ఉింట్లింది. దీనిని నిర ణయిించేిందుకు మానవులకు ఏ
విధమైన శ్ి ర లేదు. ఏది ఎలా అవుతిందో చెపప టము
కష్ము
ట .

అవిదా , అసిమ త, అభనివేశ్ము ప్పతి ప్ియ వెనుక

తపప కుిండా ఉింటాయి. కాని కొనిా ప్ియలకు రాగము
కొనిా ప్ియలకు దేా ష్ము ఉింటాయి. రాగము మరియు
దేా ష్ము దాా రా కొనిా మించి కరమ లేదా కొనిా చెడ్డ
కరమ కూడా చేయవచ్చు . ప్పతి కరమ తపప కుిండా
ఫలితము ఇస్సరింది. ఈ జనమ లో చేసిన కరమ లకు
ఫలితములు ఈ జనమ లో కూడా
రావచ్చు , లేదా
రాబోయే జనమ లలో కూడా రావచ్చు (తతరా జాానము
కలిగ్తే తపప ). కరమ సిదాదింతము, కరమ ల మూలము,
ఫలితముల గురిించి విచారణ. సమాధ్యనము చాలా
సింిష్
ు ము
ట గా ఉింట్లింది.

ఉద్యహ్ర్ణ్ – ధృవుడిి సవతి తలిు మీద, తింప్డి

మీద కోపము వచిు , ఆ కోపముతో అడ్వులకు వెళ్ళ ు
తపస్సు (మించి కరమ ) చేశాడు.

భ్గవద్గుత – 4-17 – “కర్మ ణోహ్య ి బోదధవయ ం

మజ్నన తో చ వికర్మ ణ్ుః I అకర్మ ణ్శ్ి బోదధవయ ం
గహ్నా కర్మ ణో గతిుః” – కరమ యొకు ిష్ ు త
ట ా ము
గురిించి అర ధము చేస్సకోవాలి, వికరమ (నిష్టదమై
ద న కరమ )
గురిించి కూడా అర ధము చేస్సకోవాలి. అకరమ (అసలు
కరమ లేని సితి
ి ) ఎలా ఉింట్లిందో కూడా అర ధము

44
చేస్సకోవాలి. కరమ ల యొకు గతి, విధ్యనము, ప్పభావము
అర ధము చేస్సకోవటము చాలా కష్ము ట గా, లోతగా
ఉింట్లింది.

రృహ్ద్యర్ణ్య కోపనిషత్ – 3 లేద్య 5—2-13 -

జగతాు రు వింశ్ములో ఋతభాగుని కుమారుడు,
ఆరభాగుడు
ర యాజవ
ా లాు ా I ఈ ప్పపించములో
ప్పట్లటకకు, మరణమునకు కారణము ఏమిట్ట? అని
అడిగాడు. దానిి యాజవ
మహరి ి,
ా లు ా
ఈ
విష్యమును ఇింత మిందిలో మాటాుడుట సబబు
కాదు. న్న చెయిా న్ని ఇయిా , మనము బయటకు
దూరముగా వెళ్ళ,ు దీని గురిించి చరిు ించ్చకుిందాము,
న్నతో రా అని చెపిప ఆయన చేయి పట్లటకొని,
దూరముగా తీస్సకువెళ్ళ,ు ఇదరూ
ద విచారిించి, చరిు ించి
ఈ ఏకాభప్పాయమునకు వచాు రు – “తౌ హ్ యదూ
చతుుః కర్మ హైవ తదూచతు ర్థ య
ప్తా శ్శ్గంసతుుః కర్మ హైవ తప్తా శ్శ్గం సతుుః
పుణోయవై పుణేయ న కర్మ ణా భ్వతి పాపుః పాపే నేతి
తతో హ్ జ్ఞర్తక ర్వ ఆర్ తభాగ ఉపర్రామ“ –
మానవుల జనమ కు, మరణమునకు, ఈ జీవితము
మధా లో కలిగే కరమ ఫలితములకు (స్సఖ్,
దుఃఖ్ములకు) ఒే ఒక కారణము – మానవులు వాళ్లు
చేస్సకునా కరమ . మానవులు వాళు ప్పట్లటకకు, వాళ్లు ఆ
జనమ లో అనురవిించే ప్పతి స్సఖ్మునకు, కష్ము
ట నకు

45
చివరలో వాళు మరణమునకు వాళ్లు , వాళ్లు పూరా
జనమ లలో చేస్సకునా కరమ లే నిర ణయిస్వరయి.

పించ ేశ్ముల
ు (అవిదా , అసిమ త, రాగము,
దేా ష్ము, అభనివేశ్ము అనే ప్రమలు) ప్పభావముతోనే
మానవులు చేసే కరమ లు చేసూర ఉింటారు. ఈ ేశ్ములు
ు
ప్తిగుణాతమ కమైన మూల ప్పకృతి యొకు గుణముల
(సతరా గుణము, రజో గుణము, తమో గుణము)
ప్పభావముతో, కలుగుతన్నా యి. ఆ కరమ మించిదైన్న
(ప్పణా ము) లేదా చెడుదైన్న (పాపము) కావచ్చు . దాని
ఫలితము ఈ జనమ లోనైన్న, లేదా పై జనమ లలోనైన్న
కలగవచ్చు . ఈ జనమ లో చాలా ప్శ్దతో
ధ , తీప్వముగా కరమ
(ప్పణా ము లేదా పాపము) చేసినటయి
ు తే ఆ కరమ
ఫలితము, వెింటనే ఈ జనమ లోనే కలగవచ్చు .

ఉద్యహ్ర్ణ్:

1. శలాద మహరి ిి సింతానము లేదు. ఆయన

సింతానము కోసము శవుడి కోసము తీప్వమైన తపస్సు
చేశాడు. శవుడు అనుప్గహముతో శలాద మహరి ిి ఒక
ప్పప్తడు కలిగాడు. అతనిి నింది (ఆనిందముతో
ఉనా వాడు, ఇతరులకు ఆనిందము కలిగ్ించే వాడు)
అని న్నమకరణము చేశారు లేకలేక ప్పప్తడు
కలిగ్నిందుకు చాలా ప్పేమతో పెించ్చకుింట్లన్నా రు. ఆ
పిలవా
ు డిి 8 లేక 10 సింవతు రముల వయస్సు
వచిు ింది. శలాద మహరి ి ఇింట్టి మైప్తి మహరి ి, వరుణ

46
మహరి ి వచాు రు. వాళ ుకు శలాద మహరి ి, అతని
పిలవా
ు డు సేవలు చేశారు. ఆ మహరుిలు ఆ పిలవా
ు డు
చాలా తెలివైనవాడు, ాగున్నా డు, కాని
అలాప యుస్సు డు అని అన్నా రు. అది వినా
తలిత
ు ింప్డులు చాలా ాధపడాడరు. ఆ పిలవా ు డు ఆ
మహరుిల వెింట వెళ్ళ,ు వాళ ుతో – “ననుా
అలాప యుషుు డు అని అన్నా రు కదా I న్న
ఆయుస్సు ను పెించ్చకోవాలింటే, నేను ఏమి చెయాా లో
చెపప ిండి” అని అడిగాడు. అప్పప డు ఆ మహరుిలు –
“న్నలో, న్న ఆయుస్సు పెరగాలి అనే, తపన పెరగటానిే
మేము అలాు అన్నా ము. న్నవు ఒక పవిప్తమైన
ప్పదేశ్మునకు వెళ్ళ,ు పరమేశ్ా రుడి కోసము తపస్సు
చేయి. ఆయనే న్న ఆయుస్సు ను పెించగలడు” అని
చెపాప రు. ఆ పిలవా
ు డు ఒక పవిప్తమైన ప్పదేశ్మునకు
వెళ్ళ,ు అతి తీప్వమైన తపస్సు చేశాడు. ఆ పిలవా
ు డి
తపస్సు కు పరమేశ్ా రుడు మెచిు , ప్పతా క్షమై, ఏమి
వరము కావాలి అని అడిగాడు. అప్పప డు ఆ పిలవా ు డు,
మహరుిలు నేను అలాప యుషుు డిని అని అన్నా రు.
అిందుచేత న్న తలిత ు ింప్డులు ాధ పడుతన్నా రు.
కాబట్ట,ట న్న తలిత
ు ింప్డులు సింతోష్పడే విధముగా, న్న
ఆయుస్సు ను పెించి, న్న సేవకు న్నకు అవకాశ్ము
కలగచెయిా ” అని కోరాడు. దానిి పరమేశ్ా రుడు న్నవు
తీప్వమైన తపస్సు చేస్వవు కాబట్టట న్నకు దీరాాయుస్సు ను,
ప్పస్వదిస్సరన్నా ను. న్న తలిు తింప్డులకు సింతోష్ము

47
కలిగేలా, న్నవు న్న సేవ చేస్సకుిందుకు వీలుగా మీరు
అిందరూ కైలాసమునకు రిండి. అకు డ్ న్నవు న్న సేవ
చేస్సకోవచ్చు ” అని వరము ప్పస్వదిించాడు. దానితో
శలాదుడు, ఆయన భారా , నింది కైలాసమునకు
వెళ్ళు రు. అప్పప డు పరమేశ్ా రుడు నిందితో న్నవు చేసిన
తపస్సు ి ఈ ఫలితము తకుు వ. కాబట్టట ఇపప ట్ట నుిండి
కైలాసములో ఉిండే ప్పమద గణములు అనిా ట్టకీ న్నవు
అధపతివి అని అభషేకము చేశాడు. పరమేశ్ా రుడిి
సేవ చేసే ప్పమద గణములలో నిందిని అప్గగణుా డు
అనే వరము కూడా ఇచాు డు. వేరే కారణముల వలన
నింది, వృష్రముగా మారాడు. పరమేశ్ా రుడు ఆ
వృష్రమును వాహనముగా చేస్సకొని, పరమేశ్ా రుడిి
సేవ చేసే అవకాశ్మును ఇచాు డు.

ఈ ఉదాహరణలో భూలోకములో మానవుడిగా

జనిమ ించిన నింది, తన అతి తీప్వమైన తపస్సు తో, ఆ
జనమ లోనే కైలాసము పింది, ప్పమద గణములకు
అధపతి పదవి పింది, పరమేశ్ా రుడిి ప్పియమైన
సేవకుడిగా అయాా డు.

2. దిలీప మహారాజు, శ్ర ీరాముడి రఘువింశ్ములో

చాలా పూరీా కుడు. ఆయన చారా యజము ా లు చేశాడు,
చాలా ధ్యరిమ కుడు. ఆయనకు చాలా కాలము
సింతానము కలగలేదు. ఆయన రఘువింశ్మునకు
గురువైన వశష్ ట మహరి ి దగ గరకు వెళ్ళ,ు తనకు ఎిందుకు

48
సింతానము కలగటలేదు అని అడిగాడు. అప్పప డు
వశష్ ట మహరి ి దివా దృష్టతో
ట చూసి, ఇలా చెపాప రు. న్నవు
దేవేింప్దుడితో మింతనములు (ఆలోచనలు, సలహాలు)
చేయుటకు, రాక్షస్సలకు, దేవతలకు మధా జరిగే
యుదము
ధ లో దేవతలకు సహాయము చేయుటకు
భూలోకము నుిండి సా ర గలోకమునకు అనేక
పరాా యములు వెళ్ళ ు వసూర ఉిండేవాడివి. అలా ఒకస్వరి
న్నవు సా ర గ లోకమునకు, హడావుడిగా భూలోకమునకు
వసూర ఉింటే, న్నవు సా ర గములో ఉిండే కోరికలు తీరేు
కలప వృక్షము మరియు ఆ వృక్షము ప్ిింద కామధేనువు
స్సరభ కూరొు ని ఉిండ్గా, న్నవు హడావుడిగా వాట్ట
ముిందు నుిండే వెళ్లు తూ, అకు డ్ అవి ఉింటాయి అని
న్నకు తెలిసి కూడా వాట్టి చూడ్కుిండా, నమస్వు రము
చేయకుిండా వచేు శావు. న్నవు చేసిన ఈ
అపచారమునకు, ఆ కామధేనువు న్నవు చేసిన
అపచారమునకు (గౌరవిించవలసిన వారిని
గౌరవిించలేదు కాబట్ట)ట న్నవు ఏ సింకలప ముతో
భూలోకమునకు వెళ్లు తన్నా వో, ఆ
సింకలప ము
తీరకుిండు గాక అని మనస్సు లో అనుకుింది. కాబట్టట
న్నకు కామధేనువు శాపము పట్టిం
ట ది. “ప్పతిరధ్యన తి హి
ప్శ్లయుః పూజయ పూజ్ఞం యతి ప్కముః” -
గౌరవిించవలసిన వారిని గౌరవిించకపోవటము అనే
మహా పాపము చేస్వవు. అిందుచేత న్నకు సింతానము
కలగాలనే సింకలప ముతో హడావిడిగా భూలోకమునకు

49
వచాు వు కాబట్ట,ట ఆ సింకలప ము తీరటలేదు.
కామధేనువు ఆ శాపమునకు పరిహారము కూడా “మత్
ప్పూతి మనారాధ్యయ ” – దిలీప మహారాజు, న్న
సింతానమునకు ఆరాధన (సేవ) చేసినటయి
ు తే, న్న
శాపము తొలగ్, దిలీప మహారాజుి సింతానము
కలుగుతింది అని అప్పప డే అనుకుింది. కాబట్ట,ట
కామధేనువు కూతరు నిందినిి గో సేవ చేసినటయి
ు తే,
న్నకు కామధేనువు శాప పరిహారము కలిగ్, న్నవు
కోరుకుింట్లనా సింతానము న్నకు కలుగుతింది అని
చెపాప రు. అప్పప డు దిలీప మహారాజు, ఆయన భారా
నిందినిి 21 రోజులు సేవ చేసి, ఆమె పెట్టన
ట పరీక్షలో
నెగ్ గ, తన సింకలప మైన సింతానమును పిందాడు.

ఈ ఉదాహరణలో మానవులు ఈ జనమ లోనే చాలా

పెదద పాపము చేసి, ఆ పాపమును పోగొట్లటకొనుటకు
అింతే స్వియి స్వధన ప్పణా ము చేస్సకొని ఆ పాపమును
నివారిించ్చకొనగలరు.

13. సతి మూలే తదివ పాకో జ్ఞతయ యురోా గాుః

సతి మూలే - కరమ లకు మూలమైన పించ

ేశ్ములు
ు (అవిదా , అసిమ త, రాగము, దేా ష్ము,
అభనివేశ్ము) ఉనా టయిు తేనే.

తద్ విపాకుః – కరమ లు జరిగ్, ఆ కరమ లు

పరిపకా ము అయినప్పప డే, పిండినప్పప డే ఆ కరమ లకు
ఫలితములను ఇవా టానిి సిదమై ధ .
50
 జ్ఞతుయ ఆయుర్ భోగాుః – జనమ , ఆయుస్సు
మరియు ఆ జనమ లో అనురవిించవలసిన స్సఖ్ము,
దుఃఖ్ములు తపప కుిండా కలిగ్ించ్చను.

ేశ్ములే
ు కరమ లకు మూలము. అవిదా (ఈ
శ్రీరము “నేను” అనే ప్రమ) దాా రా అసిమ త
(ప్పరుషుడు, జీవాతమ , మనస్సు కలిసిపోయి “నేను” అనే
ప్రమ) కలిగ్, అసిమ త దాా రా రాగము (కోరిక), దేా ష్ము
కలిగ్, ఈ రాగ దేా ష్ములే కరమ లను చేయిస్వరయి.
మనస్సు అనే భూమిి అవిదా అనే న్నరు కలిసి, అసిమ త
అనే బీజము దాా రా రాగ దేా ష్ములు కలిగ్, కరమ లు
అనే మొలకలు ప్పట్లటతన్నా యి. ఆ మొలకలు
ప్కమప్కమముగా పెరిగ్ అభనివేశ్ము (“నేను” ఉిండాలి
అనే భావన, అది పెరిగ్ “నేనే” ాగుిండాలి, ఇతరులు
ాగుిందనకూడ్దు అనే భావన) అనే ఎరువుల దాా రా
కరమ లు జరుగుతాయి.

ేశ్ములు
ు (అవిదా , అసిమ త, రాగము, దేా ష్ము,
అభనివేశ్ము) అనే మూలము ఉనా ప్పప డే, ఆ కరమ లు
పరిపకా ము అయి ఫలితములు ఇచేు సితి
ి ి
చేరుతాయి. మొలకలు పెరిగ్, పింట ఇవాా లింటే
మనస్సు అనే భూమి, అవిదా అనే న్నరు, అసిమ త,
రాగము, దేా ష్ము మరియు అభనివేశ్ము అనే
ఎరువులు ఉిండితీరాలి. ఒకవేళ పూరా జనమ లలో
మరియు ఈ జనమ లో అింతవరకూ చేసిన కరమ లు

51
చేసిన తరువాత తతరా జాానము కలిగ్, అవిదా
తొలగ్పోయి, అవిదా దాా రా కలిగే అసిమ త, రాగము,
దేా ష్ము, అభనివేశ్ము అనే ేశ్ములు
ు కూడా కలగక,
వడ్ ు గ్ింజలు బదులు వడ్ ు గ్ింజల పైన ఉిండే తొకు
తీసివేసిన బయా ప్ప గ్ింజలు లేదా వేయిించిన వడ్ ు
గ్ింజలు భూమిలో న్నట్టతే వాట్ట దాా రా ఎలా అయితే
మొలకెతరవో, అలాగే పూరా జనమ లలోనూ మరియు ఈ
జనమ లోనూ అింతవరకూ చేసిన కరమ లు అన్నా
జాానము అనే జాాగ్ా లో దగ ధమై, కరమ లు పరిపకా ము
అవక, కరమ లకు ఫలితములను ఇవా లేవు.

జీవులు పూరా జనమ లలో చేస్సకునా కరమ లలో,

కొనిా కరమ లు పరిపకా మై, ఆ పరిపకా మైన కరమ లకు
ఫలితముగా జనమ , ఆయుస్సు (జనమ నుిండి మరణము
వరకు) స్సఖ్ము, దుఃఖ్ములు తపప కుిండా
కలిగ్ించ్చను. కొనిా చేయకూడ్ని ఒే కరమ కు
(శాస్తసరములో ప్బహమ హతా , గో హతా మొదలైన
పాతకములకు అనేక జనమ లు కూడా కలగవచ్చు -
“షిట వర్ ి సహ్ప్సాణాం విషాటయాం జ్ఞయతే ప్ిమిుః”
– 60, 000 సింవతు రములు వరకూ పేడ్ ప్పరుగుగా
ప్పడ్తాడు (పేడ్ ప్పరుగు ఆయుస్సు 2 లేక 3 రోజులు
మాప్తమే ఉింట్లింది. అింటే ఆ ఒకు పాపమునకు
అనేక జనమ లు కలుగుతాయి). కరమ లు, కరమ ల
పరిపకా ము గురిించి, వాట్ట ఫలితములను
నిర ణయిించటానిి మానవుల శ్ి,ర ఊహలు చాలదు.
52
ఉద్యహ్ర్ణ్:

పురాణ్ములు, మహాభార్తము - చింప్ద

వింశ్ప్ప నహుష్ చప్కవరి ర చాలా గొపప ధ్యరిమ కుడు, మహా
పరాప్కమవింతడు. ఆయన భారా
పేరు విరజ.
ఈయనకు తన మనస్సు లో కాని (అరిష్డ్ా ర గములు -
కామము, ప్కోధము, లోరము, మోహము, మాతు రా ము),
రాజా ములో కాని, చ్చట్లట ప్పకు ల రాజా ములలో కాని
శ్ప్తవులు అనేవారు లేరు. ఆయనకు సింపదలు,
భోగములు పటు ఏ విధమైన కోరిక లేదు. ఆయన
మనస్సు చాలా పరిశుదము
ధ గా ఉింది. ఆయన
నిష్కు మముగా (ఏ కోరికా లేకుిండా) ధరమ బుదితో
ధ లెకు
లేననిా అనేక అశ్ా మేధ యాగములు చేశాడు. ఆయన
ఆయుస్సు పెరిగ్పోతూనే ఉింది.

మహా భాగవత పురాణ్ము – Book – 3,

Discourses 9 నుండి 13 వర్కు - దేవతలు, రాక్షస్సల
మధా జరిగ్న యుదము ధ లో ఇింప్దుడు వృతార స్సరుడు
(ప్పజాపతి తా ష్ ట చేసిన యజము
ా నుిండి ప్పట్టన
ట వాడు,
చాలా గొపప తపస్సు చేసినవాడు) అనే రాక్షస్సడిని
సింహరిించినిందుకు ప్బహమ హతా పాతకము
అింట్లకుింది. అిందుచేత ఇింప్దుడు, మూడు
లోకములకు రాజు అయిన ఇింప్ద పదవిలో ఉిండుటకు
అర హత కోలోప యి, ఇింప్ద పదవి వదిలేసి, ఎవా రికీ
తెలియని ప్పదేశ్ములో దాకుు ని ప్పాయచితరము

53
చేస్సకుింట్లన్నా డు. ఇింప్ద పదవిలో ఎవా రూ
లేనిందుకు, ఇింప్దుడు తిరిగ్ వచేు వరకూ 100
అశ్ా మేధ యాగములు (అింతకు మిించి) చేసి ఇింప్ద
పదవిి అర హత ఉనా వాళు లో ఎవరినైన్న తీస్సకువచిు
తాతాు లికముగా ఇింప్ద పదవిలో కూరోు పెటాటలని, సపర
ఋషులకు ాధా త అపప గ్ించారు. సపర ఋషులలో
అగసా మహరి ి, నహుష్ చప్కవరి ర 100కు పనే అశ్ా మేధ
యాగములు చేశాడు, మహా ధ్యరిమ కుడు, ఇింప్ద పదవిి
అర హత ఉనా వాడు అని సలహా ఇచాు డు. అప్పప డు సపర
ఋషులు నహుష్ చప్కవరిని ర ఇింప్ద పదవిి ఒపిప ించి,
సా ర గమునకు తీస్సకువెళ్ళ ు ఇింప్దుడిగా తాతాు లికముగా
నియమిించారు. ఇింతవరకు యజము ా లలో దేవతలను
ఆరాధించిన నహుష్ చప్కవరి,ర ఇప్పప డు ఇింప్దుడిగా ఆ
దేవతలను ఆజాాపిించవలసి వచిు ింది. అిందుకు
కొింతమింది ఆయనకు సలహాదారులుగా సనిా హతలై,
నహుషుడి మనస్సు ను కలుష్టతము చేశారు.
నహుషుడు ఇింప్దుడిగా మూడు లోకములను ాగా
పాలిస్సరన్నా డు. అిందరూ నహుషుడిని పగుడుతూ
ఉింటే, ఆయనలో చాలా మారుప కలిగ్నది. ఆయన
సలహాదారులు, ఇింప్దుడిగా న్నవు, ఇింప్దాణి (వేద
వాకయ ము - “ఇంప్ద్యణీవా అభిగవా”, “ఇంప్ద్యణి వై
సనావై దేవతుః” - ఇింప్దుడి భారా ,
పాతిప్వతా మునకు పరాకాష్ ట అయిన దేవత, మహా
స్వధా , లలితాదేవిని ప్పసనా త చేస్సకునా ,

54
సమాింగళా మునకు ప్పతీకైన దేవత,
ఇింప్దుడి
సేనలకు దేవత) వచిు నినుా చూడాలని ఆజాాపిించ్చ
అని సలహా ఇచాు రు. ఇింప్దాణిని వచిు తనను
దరిశ ించమని నహుషుడు ఆజ ా వేశాడు. ఇింప్దాణి దేవ
గురువు అయిన బృహసప తిని సింప్పదిసేర, బృహసప తి
మానవుడైన నహుషుడిి ప్పణా బలముతో నడ్
మింప్తప్ప సిర కలిగ్ ఇింప్ద పదవిి ఎదిగ్, ఇలా
ప్పవరి రస్సరన్నా డు. అతని ప్పణా బలము తగాగలి అని
ఆలోచిించి, నహుషుడు ప్బహమరధముతో
(ప్ాహమ ణులతో, తపసిా లతో, ఋషులతో పలిు
మోయిించ్చకొని రావటము) ఇింప్దాణి దగ గరకు వసేర,
నహుషుడిని దరిశ ించమని సలహా ఇచాు రు. ఇింప్దాణి
ఆ విధముగా నహుషుడిి సిందేశ్ము పింపిించిింది.
అప్పప డు నహుషుడు సపర ఋషులను తన పలి ు
మోయమని ఆజ ా జారీచేశాడు. సపర ఋషులు పలి ు
మోస్సరన్నా రు. నహుషుడు పలి
ు లో కూరొు ని ఉన్నా డు.
ఆ ప్పయాణములో వేద చరు లు కూడా
జరుగుతన్నా యి. అిందులో నహుషుడు ఒక వేద
వాకా ము ప్పమాణము కాదు అని అన్నా డు. దీనితో
నహుషుడి ప్పణా ము అింతా హరిించ్చకుపోయిింది.
పలి ు మోస్సరనా సపర ఋషులలో అగసా మహరి ి,
మిగ్లిన మహరుిల కింటె పట్టగా
ట ఉింటారు. అిందుచేత
పలిు ఇట్ల అట్ల ఊగ్పోతోింది. అిందుచేత నహుషుడిి
కోపము వచిు , అగసా మహరి ిని ఎడ్మ కాలుతో తనిా

55
“సర్ా ”, “సర్ా ” – తోిందరగా జరుగు, తోిందరగా పద,
అని అన్నా డు. అప్పప డు అగసా మహరి ిి కోపము వచిు ,
ననుా తనిా “సరప , “సరప ” అని అనా ిందుకు, “ఈ
క్షణములో న్నవు అదే సరప ము అయి భూమి మీదకు
పడిపో గాక” అని శ్పిించారు. వెింటనే నహుషుడు
సరప ము అయిపోయి భూమి
మీదకు పడిపోతూ,
నహుషుడిలో (నేను మానవుడిగా ప్పట్ట,ట ఒే జనమ లో
ప్పణా ము చేస్సకొని ఇింప్ద పదవి వరకు ఎదిగ్, ఈ
జనమ లోనే ఘోరమైన పాపము చేస్సకొని సరప ముగా
హీన సితి
ి ి దిగజారి పోయినిందుకు న్నలో దాగ్ ఉనా
అహింకారము ( ేశ్ములు)
ు అని ప్గహించి),
పశాు తార పము కలిగ్, అగసా మహరి ిని క్షమిించమని, ఈ
శాపమునకు పరిహారముగా న్నకు పూరా సమ ృతి, సజన ు
స్వింగతా ము ప్పస్వదిించిండి అని ప్పారి ిించాడు.
వెింటనే అగసా మహరి ిి నహుషుడి మీద జాలి కలిగ్,
నహుషుడు కోరిన దానిి అింగీకరిించారు.

కొనిా
యుగముల తరువాత, పాిండ్వులు వన
వాసము చేస్సరనా సమయములో, భీముడు అరణా ము
తిరుగుతిండ్గా, ఒక కొిండ్ చెలువ వెింటనే భీముడిని
పట్లటకుింది. భీముడి బలము క్షీణిించి, సప ృహ
తపిప పోయే పరిసితి
ి వచిు ింది. ఇింతలో ధరమ రాజు
భీముడిని వెతకుు ింట్ట, ఆ ప్పదేశ్మునకు వచాు డు.
ధరమ రాజు అింతట్ట బలవింతడైన భీముడి పరిసితి ి
చూసి, ఆ కొిండ్ చెలువ స్వమానా మైన పాము జాతి
56
లాింట్టది కాదని ప్గహించి, న్నవు ఎవరు? అని అడిగాడు.
అప్పప డు ఆ కొిండ్ చెలువ మానవ భాష్లో, న్నవు
ధరమ రాజువి, న్నకు తెలుస్స. నేను న్న చింప్ద వింశ్ములో
పూరా జుడిని. నేను చింప్దుడి తరువాత ఐదవ తరము
వాడిని. నేను నహుష్ మహారాజుని అని చెపిప , తన
వృతార ింతము అింతా చెపాప డు. అప్పప డు ధరమ రాజు న్న
తముమ డిని విడిచిపెట్లట అని అడిగాడు. న్నవు
ధరామ తమ డివి. కాబట్టట నినుా కొనిా ప్పశ్ా లు వేస్వరను. న్న
ప్పశ్ా లకు సరైన సమాధ్యనము చెపిప తే అప్పప డు నేను
న్న తముమ డిని విడిచిపెడ్తాను అని అన్నా డు.
ధరమ రాజు దానిి అింగీకరిించాడు. అప్పప డు ఆ కొిండ్
చెలువ ప్పధ్యనముగా – ప్పాణులు, వాట్ట జనమ లు, ఆ
జనమ లకు కారణములు, జనమ ల పరిణామములు అనే
విష్యముల మీద కొనిా ప్పశ్ా లు వేసిింది. వాట్టి
ధరమ రాజు సరైన సమాధ్యనములు చెపాప డు. తరువాత
మానవులు తెలుస్సకోవలసిన విష్యము ఏమిట్ట? అని
ప్పశ్ా వేసిింది. దానిి ధరమ రాజు “మానవులు ఆతమ
తతతవ ము గురించి తెలుసుకోవాలి, మరొకటి లేద్గ”
అని సమాధ్యనము చెపాప డు. అప్పప డు ఆ కొిండ్ చెలువ
సింతోష్టించి, భీముడిని వదిలిపెట్టిం
ట ది. అప్పప డు
ధరమ రాజు ఆ కొిండ్ చెలువను, న్నవు నహుష్
మహారాజువి, ఇింప్ద పదవి వరకు ఎదిగ్, ఎిందుకు ఈ
కొిండ్ చెలువ సితిి ి దిగజారిపోయావు? మానవుల
గతలు (ఎదుగుట, దిగజారుట) ఎలా ఉింటాయి? అని

57
అడిగాడు. అప్పప డు ఆ కొిండ్ చెలువ – నేను
నహుషుడిగా ఎనోా సతు రమ లు, ఎనోా ప్పణా ములు
చేస్సకొని ఇింప్ద పదవిి ఎదిగాను, నేను అనిా
ేశ్ములను
ు జయిించాను అని ప్రమ పడాడను. కాని న్నకు
తెలియకుిండానే, న్నలో అభనివేశ్ము అనే ేశ్ము
ు
దాా రా కలిగే అహింకారము న్నలో దాగ్ ఉింది. ఆ
అహింకారము న్నలో పెరిగ్, పెరిగ్ నేను చేయకూడ్ని
మహా పాపములను చేశాను. ఆ పాపములకు
ఫలితముగా నేను అింత గొపప స్వినము నుిండి ఈ
కొిండ్ చెలువ స్వియిి దిగజారిపోయాను. మానవుడి
ప్పటటట ము ఒక గొపప వరము. వైదిక కరమ లు చేసూర
సదుగణములను (సతా ము, అహింస, పరోపకారము
మొదలైనవి) పెించ్చకొని మానవ జనమ నుిండి పైి
ఎదుగుటకు ఎింత అవకాశ్ము ఉింట్లిందో, అలాగే
అధరమ కరమ లు చేసూర దురుగణములను పెించ్చకొని
ప్ిిందకు దిగజారుటకు కూడా అింతే అవకాశ్ము
ఉింట్లింది. ఇన్నా ళ్లు ఈ కొిండ్ చెలువగా నేను చేసిన
పాపములకు ఫలితములను అనురవిించాను. ఇప్పప డు
న్న పాపములు తీరిపోయాయి. అగసా మహరి ి చెపిప న
విధముగా న్న దాా రా న్నకు శాప విమోచనము కలిగ్నది.
న్న ప్పణా ఫలములను అనురవిించ్చటకు నేను సా ర గ
లోకము వెళ్లు తన్నా ను, అని చెపిప నహుషుడు సా ర గ
లోకమునకు వెళ్ళు పోయాడు.

58
14. తే హాేదపరితపఫలుః పుణాయ పుణ్య
హేతుతవ త్

తే హాేద పరితప ఫలుః పుణ్య అపుణ్య

హేతుతవ త్ - ఇింతకు ముిందు సూప్తములో చెపిప న
జనమ , ఆయుస్సు , భోగములు (స్సఖ్ములు,
దుఃఖ్ములు) స్సఖ్ములను అనురవిించేటప్పప డు
కలిగే ఆహాుదము అనే ఫలములను, దుఃఖ్ములను
అనురవిించేటప్పప డు కష్ము
ట లు అనే ఫలములను
మనస్సు అనురవిస్సరింది. ఆ భోగములు ప్పణా ములు
దాా రా స్సఖ్ములు, లేదా పాపముల దాా రా
దుఃఖ్ములు కలుగుతాయి.

మానవులకు ఒే వస్సరవు దాా రా కలిగే స్సఖ్ము

లేదా దుఃఖ్ము వేరు, వేరుగా ఉింట్లింది. ఈ రెిండూ
కరమ ల (ప్పణా ములు, పాపములు) దాా రా మాప్తమే
కలుగుతాయి. మానవులు చేస్సకునా కరమ లు
(ప్పణా ములు, పాపములు) జనమ , ఆయుస్సు , భోగములు
కలుగుతాయి, ఈ జనమ , ఆయుస్సు , భోగములు
స్సఖ్ములు, దుఃఖ్ములు కలుగుతాయి.

ప్పణా కరమ లు (మహాభార్తము - “చోదనా

లక్షనారోే ధర్మ ుః”, “వేదేన ప్పాయోజ ముదిేసయ
దివ తీయ మానుః అర్ ేుః ధర్మ ుః” - మానవులుగా
ప్పట్టన
ట ిందుకు వేదములో చెపిప న చేయవలసిన
ధరమ మైన కరమ లు) చేసేర ఆహాుదము (స్సఖ్ములు)

59
కలుగుతాయి, పాప కరమ లు (వేదములో
నిషేధించబడిన అధరమ మైన కరమ లు) చేసేర
పరితాపము (దుఃఖ్ములు, కష్ము
ట లు) కలుగుతాయి.
ఒకొు కు ప్పప డు ఈ ధరమ ము, అధరమ ము రెిండూ
కలిసిపోయేిందుకు ఆస్వు రము ఉింది. ప్పణా ములో
పాపము, పాపములో ప్పణా ము కలిసినటయి
ు తే, దానిి
తగట్ల
గ ుగా స్సఖ్ములలో కష్ముట లు, కష్ము ట లలో
స్సఖ్ము కలిసి కలుగుతాయి. ఈ జనమ లో మించి
ఆచరణ శ్రలులై, ప్పణా కారా ములు ాగా అలవాట్ల
చేస్సకొని జీవిించినటయి
ు తే, మరుసట్ట జనమ లో కూడా
ఆ ప్పణా కరమ ల అలవాట్లు సింస్వు ర రూపములో
సూక్షమ మైన మనస్సు లో ముప్దిించబడి ఆ మించి
ఆచరణ, ప్పణా కారా ములు చేసే అలవాట్ల
కలుగుతింది. ఈ జనమ లో అధరమ ఆచరణ శ్రలులై, పాప
కారా ములు ాగా అలవాట్ల చేస్సకొని
జీవిించినటయి
ు తే, మరుసట్ట జనమ లో కూడా ఆ పాప
కరమ ల అలవాట్లు సింస్వు ర రూపములో సూక్షమ మైన
మనస్సు లో ముప్దిించబడి ఆ అధరమ ఆచరణ, పాప
కారా ములు చేసే అలవాట్ల కలుగుతింది. పై జనమ
మించిగా ఉిండ్టానిి, ఈ జనమ లో మనము చేస్సకునే
మించి లేదా చెడు కరమ లు హేతవుగా, మూలముగా
ఉింట్లింది.

సుఖము

60
 మానవుడు నిరింతరము ఏదో కావాలి అనే తపన
పడ్తాడు. ఏమి కావాలో తెలియని సితిి లో కూడా,
మనస్సు లో తృపిర లేక, ఏదో లోట్ల ఉనా ట్లు భావిసూర
ఏదో కావాలి అనే భావన ఉింట్లింది. ఇట్లవింట్ట భావన
(కోరిక, ఆశ్, లోరము) రజో గుణము యొకు ప్పభావము.
ఆ ప్పభావముతో మానవుడు ప్పేరేపిించబడి, కరమ
చేయటము, కష్ప ట డ్టము జరుగుతింది. ఆ కరమ
ఫలితము ఇచిు నప్పప డు (12th Pass), కొింతసేప్ప
మనస్సు లో విప్శాింతి, విరామము ఏరప డి, దీనినే
సింతోష్ము అని ప్రమ పడుతన్నా రు. కొింతసేపట్టలో
మనస్సు లో మరొక కోరిక ఏరప డి (IIT Entrance), మరలా
ఆ కోరిక కోసము మరలా మరొక కరమ ప్పారింభస్వరడు. IIT
Pass అయిన తరువాత కొింతసేప్ప సింతోష్ము కలిగ్,
వెింటనే మించి ఉదోా గము రావాలి అనే ప్పయతా ము
(కరమ ) మొదలవుతింది. తరువాత మించి భారా కావాలి,
మించి పిలలు
ు ప్పటాటలి, రవనము కొన్నలి, ఉదోా గములో
పైి ఎదగాలి ఇలా కోరికలకు అింతము ఉిండ్దు. ఈ
కోరికలు ఫలిించిన్న ఇది అసలైన స్సఖ్ము కాదు.
ఒకవేళ తాను చేసిన కరమ ఫలిించకపోయిన్న లేదా వేరే
ఫలితము కలిగ్న్న ఇింకా చాల ఎకుు వ ాధ పడ్తాడు.
ఈ రజో గుణము యొకు పరిణామము ేశ్ము,
ు
దుఃఖ్ము, కష్ము
ట తపప కుిండా కలుగుతింది.

పరితపము

61
 పరితాపము, సింతాపము, రయము, కష్ము
ట
దుఃఖ్ము మనస్సు లో వేదన కలగచేసి, మనస్సు ను
కాలిు వేస్సరింది. స్సఖ్ము కలిగే ముిందు కరమ లు చేసే
తాపము కలిగ్, స్సఖ్ము కొింతసేపే మిగ్లి, తరువాత
మరొక కోరిక కలిగ్ అది కావాలి అనే ఈ పరితాపమే
మిగులుతోింది. కొదిద సేప్ప కలిగే స్సఖ్మునకు రెిండు
వైప్పలా ఉిండి, ఎకుు వ సేప్ప ఉింట్లింది కాబట్టట దీనిని
పరితాపము (ముిందు, వెనక అనిా వైప్పల ఉిండే
తాపము) అింటారు. ఆ మధా లో కలిగే స్సఖ్ము కలిగే
కాలములో కూడా (ఈ స్సఖ్ము కోసము పడ్డ
కష్ము
ట లను గురురచేస్సకుింటే లేదా ఈ స్సఖ్ము
తా రలో అింతమైపోతింది అనే) దుఃఖ్ సింపరు ము
ఉింట్లింది. ఈ వేదన, వేదన అని అనుకోకుిండా,
స్సఖ్ము అని మానవులు ప్రమ పడుతన్నా రు. ద్గుఃఖే
సుఖ ఖాయ తిుః అవిదయ - ఆ ప్రమకు కారణము అవిదా .

భ్గవద్గుత – 18-37 – “యతతదప్గే విషమివ

పరిణామే’మృతోపమమ్ I తతుా ఖం సాతితవ కం
ప్పోక త మాతమ బుదిధప్పసాద్యజమ్” – “యోగ స్వధన
స్వగుతూ ఉనా ప్పప డు, ఆ స్వధన మీద పూరిగా ర
మనస్సు ను ేింప్దీకరిించ్చకోలేక, ఆ స్వధన కుించము
విష్ముగా లేదా చేదుగా అనిపిసూర, ఆ స్వధన
ప్కమప్కమముగా పెరిగ్ చినా , చినా ఫలితములను
ఇసూర ఉింటే, అది అమృతముగా అనిపిించి, ఆ

62
స్సఖ్ము మనస్సు యొకు ప్పసనా త దాా రా కలిగ్తే,
ఇది స్వతిరా కమైన స్సఖ్ము.

భ్గవద్గుత – 18-38 – “విషయేస్త్నిడయ సంయోగా

దయ తతదప్గే’మృతోపమమ్ I పరిణామే విషమివ
తతుా ఖం రాజసం సమ ృతం” – ఇింప్దియములకు,
విష్యములకు, వస్సరవులకు సింయోగము
(సింబింధము, కలవటము) ఏరప డుట వలన కలిగే
భావము స్సఖ్ము అయితే, ఈ స్సఖ్ము ప్పారింరములో
(రెిండు లడుు తినా ప్పప డు), అమృతముగా అనిపిసూర,
ప్కమప్కమముగా (30 లడుు తినా ప్పప డు) చేదుగా
అనిపిసేర, చేదుగా మారిన ఇట్లవింట్ట స్సఖ్ము రజో
గుణమైన స్సఖ్ము.

భ్గవద్గుత – 18-39 – “య దప్గే చనురనేధ చ

సుఖం మోహ్న మాతమ నుః I నిప్ద్యలసయ ప్పమాదోతథం
త తతమాస ముద్యహ్ృతమ్” – స్సఖ్ము కలగటానిి
ముిందు, తరువాత ేవలము వాా మోహము మాప్తమే
మిగ్లి, ఆ కలిగ్నది స్సఖ్మా, కాదా అని తెలియక, నిప్ద
బదక ధ ము, పరాట్లలు చేయటము లాింట్ట స్సఖ్ము
కలిగ్తే, అది తమో గుణము వలన కలిగ్న స్సఖ్ము.

ఛందోగోయ పనిషత్ – 5-10-7 – “త దయ ఇహ్

ర్మణీయచర్ణా అభాయ శో హ్ యతేత ర్మణీయాం
యోని మాపదేయ ర్న్ ప్ాహ్మ ణ్ యోనిం వా
క్షప్తియయోనిం వా వైశ్య యోనిం వా2థ య ఇహ్

63
కపూయచర్ణా అభాయ శో హ్ యతేత కపూయాం
యోని మాపదేయ ర్న్ శ్వ యోనిం వా ూకర్యోనిం
వా చణాడల యోనిం వా” – ఎవరు వేదములో చెపిప న
చేయవలసిన కరమ లు చేసూర, ధరమ ము ఆచరిించి
మించి ఆచరణ శ్రలులై ప్పణా ములు చేస్సకుింటారో
వారు దానిి తగ్న ఫలితముగా తపప ని సరిగా ఉతరమ
యోనుల యిందు అనగా ప్ాహమ ణ లేదా క్షప్తియ
లేదా వైశుా లుగా ప్పట్లటదురు. ఎవరు వేద నిరిష్
ద మై
ట న
అధరమ మైన కరమ లు చేసూర, దురాచారులై పాపములు
చేస్సకుింటారో వారు దానిి తగ్న ఫలితముగా
తపప నిసరిగా వెనువెింటనే న్నచ యోనుల యిందు
కుకు , పింది, చిండాలుడుగా ప్పట్లటదురు.

రృహ్ద్యర్ణ్య కోపనిషత్ – 3 లేద్య 5-2-13 –

“పుణోయ వై పుణేయ న కర్మ ణా భ్వతి పాపుః పాపే” -
ప్పణా కరమ చే మానవుడు ప్పణాా తమ డు అవుతాడు. పాప
కరమ లచే పాపాతమ డు అగును.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

మహాభార్తము – మారు ిండేయ మహరి ి

పాిండ్వులకు చేసిన ఉపదేశ్ము – సృష్ట ట ఆరింరములో
మానవులు జనమ లు స్సమారుగా ఒే విధముగా ఉింట్ట,
ఎకుు వ ప్పణా కరమ లు (ధరమ ము) చేసూర, చాలా తకుు వ
పాప కరమ లు (అధరమ ము) చేసూర ఉిండేవారు. ఈ సృష్టిట
కారణమైన అవిదా , అహింకారము ప్కమప్కమముగా

64
పెరిగ్పోయి, రాగ, దేా ష్ములు పెరిగ్, పెరిగ్ మానవులు
చేసే ప్పణా కరమ లు తగుతూ గ , పాప కరమ లు ఎకుు వగా
చేయటము మొదలయిింది. ధరమ ము తగుతూ
గ ,
అధరమ ము పెరిగ్పోయిింది. అప్పప డు మానవుల
జనమ లలో చాల ఎకుు వ తేడాలు కలుగుతన్నా యి.
అిందుచేత పాిండ్వులను రాగ, దేా ష్ములను
తగ్ గించ్చకోమని ఉపదేశ్ము చేశారు.

మానవులు అిందరూ ఎకుు వ ఆయుస్సు ను

కోరుకుింటారు. మానవులకు ఆయుస్సు మీద ఆశ్
ఉింది. ఆ ఆయుస్సు ఎలా పెరుగుతిందో తెలియదు.
ఒకవేళ ఆ ఆయుస్సు
పెరిగ్తే, ఆ పెరిగ్న
ఆయుస్సు లో తనని తాను ఎలా ఉదరి ధ ించ్చకోవాలో,
అనే ఆలోచన, ప్పణాళ్ళక మాప్తము మానవులలో ఏ
మాప్తము లేదు. ఆయుస్సు ను (జీవితము) ధరమ
బదముధ గా ఉనా ప్పప డు సింతోష్ము కలిగ్స్సరింది.
అధరమ ముగా ఉింటే (ఆ వా ిి,
ర ఇతరులకు కూడా) అది
దుఃఖ్ము, కష్ము
ట లను కలిగ్స్సరింది. భోగా మైన
వస్సరవులు కూడా బదము
ధరమ ధ గా, న్నా యముగా
సింపాదిించిన సింపదలు, వస్సరవులు మనస్సు కు
తృపిర, సింతోష్ము కలిగ్స్సరింది. అన్నా యముగా,
అధరమ మైన సింపాదన, వస్సరవులు మొదట్లు అది
సింతోష్ము కలిగ్ించినట్లు అనిపిించిన్న, చివరిి ఆ
సింపాదన దుఃఖ్ము, కష్ము
ట లను కలిగ్స్సరింది.

65
 సృష్ట ట ఆరింర సమయములో కృత యుగములో
అరిష్నే
ట మి మహరి ి హైహై మహారాజులకు చెపిప న
అకాల మృతా రయము లేకుిండా సింపూర ణమైన
ఆయుస్సు ఉిండాలింటే ఈ ప్ిింద విధముగా
జీవిించాలి. మీకు చాలా కొించమే చెప్పప తన్నా ను:

1. మాకు అకాల మరణము రాదు, మరణము

గురిించి మేము రయపడ్ము.

2. మా ఆచారములు పరిశుదము
ధ గా ఉింటాయి.
మా ప్ియలలో అధరమ ము ఉిండ్దు.

3. మాలో ఏ మాప్తము స్మరితనము ఉిండ్దు.

4. సింధ్యా సమయములలో మేము తపప కుిండా

సింధ్యా పాసన చేస్వరము.

5. మేము తినే ఆహారము చాలా పరిశుదము

ధ గా
ఉింట్లింది. రాజస, తామస గుణములు ఉిండే
ఆహారములను మేము తినము.

6. మేము సింపాదిించే ధనము, ధరమ బదమై

ధ న
సింపాదన. అధరమ మైన ధనము మా దగ గర ఉిండ్దు.

7. మేము ఎలప్ప
ు ప డూ ప్బహమ చరా ప్వతము
పాట్టస్వరము.

66
 8. మేము ఎలప్ప
ు ప డూ సతా మునే చెప్పప తాము.
అబదము
ధ పలకము, అబదము ధ ను మనస్సు లోి కూడా
రాన్నయము, ఆలోచిించము కూడా.

9. వేదములో మాకు నియమిించబడిన మా

సా ధరమ మును మేము నిరింతరము అనుసరిస్వరము.
అిందుచేత మాకు మృతా రయము లేదు.

10. ఎదుట్ట వారిలో ఏ మించి ఉన్నా , దాని

గురిించి మేము మాటాుడుతాము. వారిలో ఏ చినా
దోష్ము, చెడు ఉన్నా దాని గురిించి మేము అసలు
ఆలోచిించము, మాటాుడాము. మాకు ఎవరి మీద కోపము,
ఈర ిా , అసూయ, రాగము, దేా ష్ము, మొదలైన చెడ్డ
భావములు ఉిండ్వు. అిందుచేత మాకు మృతా
రయము లేదు.

11. అతిధులను సతు రిించి, వారిి అనా

పానములను సమరిప స్వరము. అతిథి సేవ, పూజ
జాప్గతరగా చేస్వరము.

12. మా రృతా లకు వాళ ుకు

(సేవకులకు)
కావలసిన దాని కింటె ఎకుు వగానే ఇచిు , వాళ ును
జాప్గతరగా చూస్సకుింటాము.

13. అతిధులకు, సేవకులకు ముిందు భోజనము

పెట్ట,ట మిగ్లినది మేము తిింటాము.

67
 14. మేము ఇింప్దియ నిప్గహము కలిగ్ ఉింటాము.
మేము నిరింతరము క్షమతో, ఓరుప తో (శాింతముగా),
గురువుల పట,ు పిండితల పట,ు పెదల ద పట ు
వినయముగా ఉింటాము.

15. మేము శుచిగా, ప్పణా మయముగా,

ధరామ చరణకు వీలుగా, ప్పభావవింతముగా (positive
vibrations) ఉిండే ప్పదేశ్ములలో నివసిసూర
ఉింటాము. అిందుచేత మేము చేసే ప్పతి పని మించి
ఫలితములను ఇస్సరింది.

16. మేము తీర ి ప్పదేశ్ములను, ప్పణా

క్షేప్తములను ప్శ్దగా
ధ దరిశ ించ్చకుింటాము.

17. మేము దానము చాలా ప్శ్దగా

ధ చేస్వరము.

18. అిందుచేత మాకు మృతా రయము లేదు.

మా ఆయుస్సు చకు గా ఉింట్లింది.

15. పరిణామతప సంసాక ర్ ద్గుఃఖైరుుణ్వృతిత

విరోధ్యచి ద్గుఃఖమేవ సర్వ ం వివేినుః

పరిణామ తప సంసాక ర్ ద్గుఃఖైర్ –

మానవులకు కలిగే ప్పతి స్సఖ్ము, తాపము అనే
సింస్వు రముతో కలుష్టతమైన దుఃఖ్ము.

గుణ్వృతిత విరోధ్యచి - స్సఖ్ము కోసము

ప్పేరేపిించే ప్పకృతి యొకు మూడు గుణములు (సతరా ,
రజో, తమో గుణములు) పరసప ర విరోధముతో ఒకొు కు
68
గుణము మిగ్లిన రెిండు గుణములను అణగదొిు ,
తాను అధగమిించాలని నిరింతరము ప్పయతిా సూరనే
ఉింటాయి. ఈ విరోధము కలిగ్న గుణ ప్పభావముతో
కలిగే స్సఖ్ము కూడా ఆ విరోధముతో
కలుష్టతమైపోయిింది.

ద్గుఃఖమేవ సర్వ ం వివేినుః - ఆ గుణముల

దాా రా కలిగే స్సఖ్ము కూడా
దుఃఖ్ముగానే
మిగ్లిపోతోింది. ఈ విష్యమును వివేకము ఉనా వాళ్లు
(స్సఖ్ము, దుఃఖ్ము యొకు లక్షణములు
తెలిసినవాడు) మాప్తమే తెలుస్సకోగలుతన్నా రు.
ఇతరులు ఆ దుఃఖ్ములను స్సఖ్ము అనే ప్రమతో
అనురవిస్సరన్నా రు. ఈ విష్యము ఆలోచిించ్చకొని
దుఃఖ్ముతో కలుష్టతమైన స్సఖ్ముల వెింట
పడ్కుిండా, అసలైన స్వతిరా క స్సఖ్ము కోసము
ప్పయతిా ించాలి.

అవిదా – న్నలుగు ేశ్ములు

ు (అసిమ త, రాగము,
దేా ష్ము, అభనివేశ్ము) – కరమ లు – కరమ ల
ఫలితముగా జనమ , ఆయుస్సు , భోగములు – స్సఖ్ము,
దుఃఖ్ములు. మానవులు చేసే ప్పతి కరమ లో, ేశ్ములలో
ు
ప్పధ్యనమైన రాగము (కోరికలు కలిగ్ించి – కరమ లను
ప్పేరేపిించి – కష్ము
ట లు కలిగ్స్సరింది - రజో గుణము
ప్పభావము) లేదా దేా ష్ము (లోపల తపన కలిగ్ించి
మనిష్టని కాలేు స్సరింది - తమో గుణము ప్పభావము)

69
దాా రా కలిగే కరమ ఫలితములుగా కలిగే స్సఖ్ములో
కూడా రజో గుణము లేదా తమో గుణముల ప్పభావము
ఉింట్లింది. ఆ స్సఖ్ము (ప్పశాింతత – సతరా గుణము
లక్షణము) సతరా గుణము ప్పభావముతో కలగలేదు.
అింటే ఆ స్సఖ్ము అనే ప్రమ, నిజమైన స్సఖ్ము
కాదు. రజో గుణము లేదా తమో గుణముల
పరిణామముల దాా రా మానవులకు స్సఖ్ము ఎలా
కలుగుతింది? ఈ విధముగా మానవులు కరమ ల దాా రా
కలుగుతనా స్సఖ్ములు రజో గుణము లేదా తమో
గుణము పరిణామములతో, తాపముతో,
సింస్వు రములతో కలగలసి, కలుష్టతమై ఉన్నా యి.

ఈ ేశ్ములకు
ు (అవిదా , అసిమ త, రాగము,
దేా ష్ము, అభనివేశ్ము) మూలమైన మూల ప్పకృతి
యొకు మూడు గుణములు (సతరా గుణము, రజో
గుణము, తమో గుణము) ఎలప్పు ప డు కలిసి ఉింటాయి.
కాని కలివిడిగా మాప్తము ఉిండ్వు. వీట్ట మధా పరసప ర
విరోధముతో ఒకొు కు గుణము మిగ్లిన రెిండు
గుణములను అణగదొిు , తాను అధగమిించాలని
నిరింతరము ప్పయతిా సూరనే ఉింటాయి. ఎలప్ప ు ప డూ
పరసప రము విరోధముతో కొట్లటకునే సా భావము కల ఈ
గుణముల దాా రా కలిగేది నిజమైన స్సఖ్ము,
ప్పశాింతత అవటానిి ఆస్వు రమే లేదు. వాట్ట దాా రా
కలిగే స్సఖ్ము, దుఃఖ్ముతో కలగలసి, కలుష్టతమై
ఉింట్లింది.
70
 ఈ ప్పపించములో ప్పతి వస్సరవు, విష్యముల
దాా రా కలిగే ప్పతి స్సఖ్ము, మానవుల అిందరికీ,
ఎలప్ప
ు ప డూ ఒే లాగా స్సఖ్ము కలిగ్ించలేదు.
మానవులు కోరుకునే ప్పతి స్సఖ్ము మొదట్లు కొింతసేప్ప
స్సఖ్ము అనిపిించి, ఆ స్సఖ్మును అనురవిించగా,
అనురవిించగా కొింతసేపట్టి పరిణామము చెింది ఇింక
చాలు, లేదా వదుద అనే భావన లేదా దుఃఖ్ముగా
మారుతోింది. స్సఖ్ము అనురవిించే సమయములో, ఈ
స్సఖ్ము తా రలో అింతమైపోతింది అనే తాపము
లేదా ాధ వెింటాడుతూనే ఉింట్లింది.

మానవులలో తాము కోరుకునే ప్పతి స్సఖ్ము మీద

వారి, వారి మనస్సు లో ఒక విధమైన అభప్పాయము
ఉింట్లింది. ఉదయమునే ప్తాగే కాఫీ (డికాష్ను, పాలు,
పించదార, వేడి విష్యములలో) ఈ విధముగా
ఉిండాలి, భోజనములో కూర ఇలా ఉిండాలి, Ice-cream
తీయగానే ఉిండాలి, ఉపప గా ఉిండ్కూడ్దు, తల
దిిండు ఇలా ఉిండాలి అనే అభప్పాయములు,
ఇదివరకు అనురవముల దాా రా మనస్సు లో
సింస్వు ర రూపములలో ముప్దిించ్చకొని ఉింటాయి. ఆ
స్సఖ్ము ఆ విధముగా ఉిండ్కపోతే, న్న మానసిక సితి
ి
(mood) పాడైపోయిింది అని అింటారు. మనస్సు లో
ఉిండే ఆ సింస్వు రముల ప్పభావము, మానవులకు కలిగే
స్సఖ్ములలో దుఃఖ్ములతో కలగలసి, కలుష్టతమై
ఉింట్లింది.
71
ఉద్యహ్ర్ణ్:

తేలు కుడుతింది, ఆ ాధ రరిించలేను, అని

అనుకునేవాడు, న్న చేతిని తేలు కుటకు
ట ిండా జాప్గతరగా
దాచ్చకుింటాను అని, పాము ప్పటలో
ట దాచ్చకునా ట్లు,
స్సఖ్మును (ప్పశాింతత) పిందుటకు, ప్పస్సరతము
పిందుతనా ఈ స్సఖ్ములు నిజమైన స్సఖ్ములు
కావు, దుఃఖ్ములతో కలగలసి కలుష్టతమైన
స్సఖ్ములు.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

ఒక తింప్డి ఆయన కుమారుడు (10-12

సింవతు రములు) కాలి నడ్కతో ప్పయాణము
చేస్సరన్నా రు. అది ఎడారిి ముిందు ఉిండే బింజరు
ప్పదేశ్ము. ఆ ప్పదేశ్ములో ఇదివరకు చాలా మింది
ప్పయాణము చేసిన ఒే ఒక మార గము ఉింది. మిగ్లిన
దింతా ముళ్లు పదలు, ముళ్లు చెటతో
ు నిిండి ఉింది.
తింప్డి కుమారుడి చేయి పట్లటకొని జాప్గతరగా
నడిపిించ్చకొని తీస్సకెళ్లుతన్నా డు. కొింత దూరము
వెళ్ళు న తరువాత, ఆ కుమారుడు, నేను ఈ మార గములో
నడ్వను. న్న చేయి వదులు. నేను వేరే మార గములో
నడుస్వరను అని అన్నా డు. తింప్డి ఎింత నచు చెపిప న్న
వినలేదు. తింప్డి ఆ కుమారుడి చేయి వదిలేశాడు. ఆ
కుమారుడు ప్పకు నే ముళ్లు ఉనా వేరే మార గములో
నడుస్సరన్నా డు. ఆ కుమారుడిి కాలిలో ముళ్లు

72
గుచ్చు కుింది. అది చాలా ాధ పెట్టిం
ట ది. ఆ కుమారుడు
ఆ ముళ్లు తీసివేసి, మరలా అదే మార గములో
నడుస్సరన్నా డు. ఈ స్వరి చాలా ముళ్లు
గుచ్చు కున్నా యి. ఆ కుమారుడు ాధతో గట్టగా
ట
అరిచాడు. అప్పప డు తింప్డి, తన కుమారుడితో, నేను
నడుస్సరనా ఈ మార గములో నడు (మహరుిలు,
యోగులు, బుదిమ ధ ింతలు నడిచిన యోగ మార గము).
న్నకు ముళ్లు గుచ్చు కోవు (దుఃఖ్ము, కష్ము
ట లు కలగవు)
అని చెపాప డు. దానిి ఆ కుమారుడిి ఉప్కోష్ము కలిగ్,
ఈ ముళ్లు మార గము మించిది కాదని ముళ్లు పనిిరానివి
అని అింట్లన్నా వు. ఈ సృష్టలో
ట ఏ వస్సరవు పనిిరానిది
లేదు. పాడైపోయి ఆగ్పోయిన గడియారము కూడా,
రోజుకు రెిండు స్వరుు సమయమును సరిగాగ
చూపిస్సరింది. ఎడారిలో ఉిండే ఒింటెలు ఈ ముళ ును
ఆహారముగా తిని ఆస్వా దిసూర ఉింటాయి అని
అన్నా డు. దానిి తింప్డి, ఎడారిలో ఏ పచు ని ఆకులు
దొరకక, తెలివి లేని ఒింటెలు అకు డ్ ఉిండే ముళ ును
నోట్టతో నములుతింది. నోట్టలో ఆ ముళ్లు గుచ్చు కొని
రకముర కారుతింది. ఆ ముళ్లు దాా రా ఏదో రసము
వచిు ింది అని అనుకొని, ప్రమ పడి తన రకమునే
ర తానే
జుప్రుకుింట్ట మిింగుతింది. మానవులకు తెలివి
ఉింది. ముళ్లు మార గములో నడిసేర ముళ్లు
గుచ్చు కుింటాయి అని తెలుస్సకోవాలి (ఆ ఒింటెలు
లాగ మనము జీవిించే జీవన విధ్యనములో ేశ్ములు
ు

73
అనే ముళ్లు గుచ్చు కొని, ఆ ేశ్ముల ు దాా రా కలిగే
దుఃఖ్ములను స్సఖ్ములు అని ప్రమిసూర
జీవిస్సరన్నా ము). ముళ్లు లేని దారిలో నడ్వటమే సరైన
విధ్యనము. యోగ మార గములో – ప్ియా యోగము –
తపస్సు , స్వా ధ్యా యము, ఈశ్ా ర ప్పణిధ్యనము సరైన
జీవన విధ్యనము.

ఇింతకు ముిందు జనమ లలో అనురవిించేసిన

దుఃఖ్ములు, కష్ము
ట లు అనురవిించేశాము, వాట్టని
ఏమీ చేయలేము. ఈ
జనమ లో ఇింతవరకు
అనురవిించిన దుఃఖ్ములు, కష్ము ట లు ఎలాగూ
ప్పారింరమయిపోయాయి (ప్పారబ ధ కరమ ఫలితములు),
ఇవి వదిలేసిన్న ాణము వింట్టవి, వీట్టని ఆగమన్నా
ఆగవు. వీట్టన్న మనము ఏమీ చేయలేము. ఈ జనమ లో
ఇక రాబోయే మరియు ముిందు జనమ లలో ఇక ముిందు
రాబోయే (అన్నగత) దుఃఖ్ములు, కష్ము
ట లు (ఆగామి
కరమ ఫలములు – ఈ జనమ లో చేస్సకునా కరమ
ఫలితములు మరియు సించిత కరమ ఫలములు –
జనమ జనమ లలో ప్పోగుచేస్సకునా కరమ ల ఫలితములు)
వీట్టని రాకుిండా మనము ఆప్పకోగలము.

శాస్త్సము
త లలో – “ద్గుఃఖం, తనిన ద్యనామ్,
తనిన వృతిపా త యమ్, తనిన వృతోత సవ సాథత” –
దుఃఖ్ము అింటే ఏమిట్ట? దుఃఖ్మునకు మూల
కారణము ఏమిట్ట? దుఃఖ్మును పోగొట్లటకొనుటకు

74
ఉపాయములు ఏమిట్ట? దుఃఖ్ము నుిండి నివృతిర
కలిగ్న తరువాత సా సత
ి ఎలా ఉింట్లింది?

ఉద్యహ్ర్ణ్:

మనము చినా పప ట్ట నుిండి బటలు

ట
కట్లటకుింట్లన్నా ము. చరమ ము అింత స్సనిా తము కాదు
కాబట్టట శ్రీరము యొకు చరమ ము ఆ బటల ట సప రశ కు
అలవాట్ల పడిపోయిింది. అిందుచేత ఎకుు వగా ఏమీ
తెలియదు. కాని ఒక చినా మెతరని దారప్ప పోగు
కింట్టలో పడితే, ఎింత విలవిలలాడిపోతాము, ఎింత
ాధ కలుగుతింది? ఇది అిందరికీ అనురవములో
ఉనా దే. కనుా పై భాగము చాలా స్సనిా తమైనది.
అలాగే మానవులలో కొింతమింది దుఃఖ్ములతో
కలుష్టతమైన స్సఖ్ములకు, చినా , చినా కష్ము ట లకు
ఏమీ పట్టిం
ట చ్చకోపోవచ్చు . కాని కొింతమింది మనస్సు
స్సనిా తముగా ఉనా వాళ్లు, దుఃఖ్ములతో
కలుష్టతమైన స్సఖ్ములు, చినా , చినా కష్ము ట లు
కూడా రాకుిండా ఉిండ్టానిి ప్పయతిా స్వరరు. మన
పూరీా కులు ఎింతో కష్ప
ట డి తపస్సు లు చేసి, మానవుల
అిందరూ, నిజమైన స్సఖ్ములను పిందటానిి సరైన
జీవన మార గము ఎలా గడ్పాలో ఆ వివరములు వేదాింత
శాస్తసరములలో మనకు బోధించారు.

16. హేయం ద్గుఃఖమనాగతమ్

75
 హేయం ద్గుఃఖమ్ అనాగతమ్ – రాబోయే
(ఆగామి మరియు సించిత కరమ ల ఫలములను)
దుఃఖ్ములను ఆప్పకోవాలి, తపిప ించ్చకోవాలి.

17. ప్దషృ
ట దృశ్య యోుః సంయోగో హేయహేతుుః

ప్దషట దృశ్య యోుః సంయోగో హేయహేతుుః –

చైతనా (జాాన) ప్పకాశ్ సా రూప్పడైన ప్దషట (చూసేవాడు
ప్పరుషుడిి), జడ్మైన ప్తిగుణాతమ కమైన మూల ప్పకృతి
నుిండి పరిణామములు చెింది కలిగ్న బయట ఉిండే
దృశ్య ములకు (జడ్మైన వస్సరవులకు) మధా కలిగ్న
సంయోగము (సింబింధము, కలయిక) మానవులకు
కలిగే దుఃఖ్ములకు హేయహేతు (మూల కారణము).

6 వ సూప్తము ప్పకారము, దృక్ శ్ి ర ఉిండే

ప్పరుషుడు, దర్శ న శ్ి ర ఉనా మనస్సు అవిదా (ప్రమ)
దాా రా కలగలిసిపోయి, ఏకాతమ తా భావము అనే ప్రమ
(అసిమ త) కలుగుతింది. అసిమ త అనే ేశ్ము
ు యొకు
ప్పభావముతో మనస్సు ఇింప్దియముల దాా రా
శ్రీరము బయటకు వెళ్ళ,ు బయట ఉిండే ప్పాపిించక
దర్శ నములను (వస్సరవులను, విష్యములను)
శ్రీరము లోపలి తీస్సకువచిు , తనతో కలసిపోయిన
ప్పరుషుడితో ఈ వస్సరవులను, విష్యములను
కలుప్పతోింది, సింబింధము కలిగ్స్ర ింది. ఎప్పప డైతే
దారప్ప పోగుి, కింట్టి సింబింధము కలిగ్ిందో, అప్పప డు
దుఃఖ్ము, కష్ముట (కన్నా రు) కలిగ్నట్లు, ప్పరుషుడిి,

76
వస్సరవులకు సింబింధము కలిగ్నప్పప డు దుఃఖ్ము,
కష్ము
ట లు మొదలవుతాయి. ఈ సింబింధము ఉనా ింత
వరకు ఈ దుఃఖ్ము కలుగుతూనే ఉింట్లింది. ఈ
సింబింధము విడిపోతేనే ఈ దుఃఖ్ము ఆగ్పోతింది.

వాసరవానిి ప్పరుషుడు సా భావము (జాాన

సా రూప్పడు) వేరు, మనస్సు , వస్సరవులు (అవిదా ,
అజాానము నుిండి ప్పట్టన
ట వి) సా భావము వేరు.
ప్పరుషుడు తామరాకు మీద న్నట్ట బొట్లట వలె ఎవరితో, ఏ
విధమైన సింబింధము లేనివాడు. కాని ప్పరుషుడు
అవిదా (ప్రమ) ప్పభావముతో ఏ సింబింధము లేని
మనస్సు , వస్సరవులతో సింబింధము (ప్రమ)
ఏరప రచ్చకొని, ఆ వస్సరవుల దాా రా కలిగే ఫలితములను
తన మీద వేస్సకొని (ఈ శ్రీరము “నేను”, ఈ వస్సరవు
“నాది” అనే భావము పెించ్చకొని) దాని దాా రా కలిగే
స్సఖ్ములను, దుఃఖ్ములను తాను
అనురవిస్సరన్నా డు.

18. ప్పకాశ్ప్ియారథతిీలం భూతేంప్దియాతమ కం

భోగాపవరాుర్ థం దృశ్య మ్

ప్పకాశ్ - ఏ దృశ్ా మైన వస్సరవైన్న ప్పకాశ్ముగా

(విజాానముతో – సతరా గుణముతో) ఉిండ్వచ్చు .

ప్ియా – లేదా ఏదో ఒక ప్ియను (రజో

గుణముతో) కలిగ్ించేలా ఉిండ్వచ్చు .

77
 రథతి ీలం – లేదా ప్ియను ఆపేదిగా
(కదలకుిండా, తమో గుణముతో) ఉిండ్వచ్చు .

భూత ఇంప్దియాతమ కం – పించ సూిల

భూతములతో (1, భూమి, 2. జలము, 3. అగ్ా , 4.
వాయువు, 5. ఆకాశ్ము) తయారైన తెలియబడే
వస్సరవులు. ఈ వస్సరవులను తెలియచేసే
ఇింప్దియములు (పించ సూక్షమ జాానేింప్దియములు - 1.
ప్ోప్తము, 2. తా క్, 3. చక్షుస్సు , 4. జహా , 5. న్నసిక
మరియు పించ సూక్షమ కరేమ ింప్దియములు - 1. వాకుు ,
2. హసరములు, 3. పాదములు, 4. పాయువు, 5. ఉపస)ి . ఈ
ఇింప్దియములను నియింప్తిించే మనస్సు ఇవన్నా
పించ సూక్షమ భూతముల నుిండి ప్పట్టన
ట వే. ఇవన్నా
కలిసి దృశ్ా పదార ధములు.

భోగ అపవరాుర్ థం దృశ్య మ్ – ఈ దృశ్ా ములు

ప్పరుషుడిి ఏదో ఒక భోగములను (స్సఖ్ము లేదా
దుఃఖ్ము) కలిగ్ించేవి కాని, లేదా ఆ భోగము అనే
బింధము నుిండి అపవర గమును (విముి,ర మోక్షము,
నిరాా ణము) కాని కలిగ్స్వరయి.

ఈ దృశ్ా ములు ప్పరుషుడిి భోగములు కాని

మోక్షము కాని ప్పస్వదిస్వరయి. ఈ దృశ్ా ములే
ప్పరుషుడిి రెిండు రకముల ప్పయోజనములను
(భోగములు, మోక్షము) కలిగ్స్వరయి.

78
 ప్పతి దృశ్ా ము (వస్సరవులోను) ప్తిగుణాతమ కమైన
మూల ప్పకృతి యొకు మూడు గుణములు (సతరా
గుణము – ప్పకాశ్ముగా, ప్పియముగా లేదా రజో
గుణము – ప్ియా శ్రలముగా,కష్ము
ట గా లేదా తమో
గుణము – కదలకుిండా, వాా మోహముగా) ఉింటాయి.
ఒకొు కు వస్సరవులో ఒకొు కు గుణము యొకు ప్పభావము
ఎకుు వగా ఉింట్ట, మిగ్లిన రెిండు
గుణముల
ప్పభావము తకుు వగా ఉిండ్వచ్చు . ఇది వస్సరవుల
యొకు సా భావము.

ఈ వస్సరవులను ప్పరుషుడితో సింబింధము కలిపే

పించ సూిల భూతములు, సూక్షమ మైన మనస్సు ,
ఇింప్దియములు కూడా ప్తిగుణాతమ కమైన మూల
ప్పకృతి యొకు మూడు గుణముల ప్పభావము కలిగ్
ఉింటాయి. ఈ భూతములు ప్పరుషుడిి భోగములు
(స్సఖ్ము, దుఃఖ్ము), దుఃఖ్ముతో కలుష్టతమైన
స్సఖ్ములను కలిగ్స్సరన్నా యి, చివరిగా దుఃఖ్ములనే
కలిగ్స్సరన్నా యి. ఈ విధముగా ప్పరుషుడు నిరింతరము
ఏదో స్సఖ్ముఅని ప్రమపడుతూ దుఃఖ్ములను
మాప్తమే అనురవిసూరనే ఉన్నా డు.

మానవులలో చాలా తకుు వ మింది, న్నకు ఈ

భోగములు (స్సఖ్ము, దుఃఖ్ము) వదుద అని
నిర ణయిించ్చకొని,ఆ వస్సరవులతో సింబింధము
వదులుకోగలిగ్తే, వాళ ుకు ఈ భోగములు (స్సఖ్ము,

79
దుఃఖ్ము) అపవర గము కూడా
నుిండి లభించే
ఆస్వు రము ఉింది. ఈ అపవర గమునే విముి,ర మోక్షము,
నిరాా ణము అని అింటారు. ఈ అపవర గము కలుగుటకు
కూడా ఈ దృశ్ా ములే కారణములు అవుతాయి.

19. విశ్లషావిశ్లష లింగమాప్తలింగాని గుణ్పరావ ణి

దృశ్ా ములను (వస్సరవులను) ఈ ప్ిింద

వివరిించిన న్నలుగు భాగములుగా విరజించవచ్చు ను.

విశ్లష - ఏదో ఒక ప్పతేా క లక్షణము, ప్ియ కలిగ్

ఉిండి, ఏదో ఒక రూపముతో మనకు తెలిసేలా
సూిలముగా ఉిండేవి. లక్షణములు, విశేష్ములు
తగే గకొదీద ఆ భూతము సూక్షమ ము అవుతూ ఉింట్లింది.
ఇింప్దియములకు (కింట్టి లేదా చెవిి లేదా
చరమ మునకు లేదా ముకుు కు లేదా నోట్టి లేదా
మనస్సు కు) తెలియబడే సూిలమైన వస్సరవులు.
ఇింప్దియములకు ఆ వస్సరవుల సా రూపము దాా రా,
గుణముల దాా రా తెలియబడే వస్సరవులు. ఇవన్నా
పంచ ూథల భూతములు (1. భూమి - శ్బము ద +
సప రశ + రూపము + రసము + గింధము అనే
లక్షణములు ఉన్నా యి, 2. జలము - శ్బము
ద + సప రశ
+ రూపము + రసము అనే లక్షణములు ఉన్నా యి, 3.
తేజసుా (అగ్నన ) - శ్బము
ద + సప రశ + రూపము అనే
లక్షణములు ఉన్నా యి, 4. వాయువు – శ్బము
ద +
సప రశ అనే లక్షణములు ఉన్నా యి, 5. ఆకాశ్ము –

80
శ్బము
ద అనే లక్షణము ఉనా ది) + పించ భూతములతో
సింబింధము ఉిండే పంచ జ్ఞఞనేంప్దియములు (1.
ప్శోప్తము (చెవి దాా రా) – శ్బము
ద ను
తెలుస్సకుింట్లన్నా ము, 2. సా ర్శ (తా క్ లేదా చరమ ము
దాా రా - వాయువును తెలుస్సకుింట్లన్నా ము, 3.
చక్షుసుా (కనుా దాా రా) – రూపమును
తెలుస్సకుింట్లన్నా ము, 4. జిహ్వ (న్నలుక దాా రా –
రసము లేదా రుచిని తెలుస్సకుింట్లన్నా ము, 5. నారక
(ముకుు దాా రా) – గింధము లేదా వాసనను
తెలుస్సకుింట్లన్నా ము) + పించ భూతములతో
సింబింధము ఉిండే పంచ కర్దమ ంప్దియములు (1.
వాకుక – ఆకాశ్ము మూలము, 2. హ్సము త లు –
వాయువు మూలము, 3. పాదములు – తేజస్సు (అగ్ా )
మూలము, 4. పాయువు - జలము మూలము, 5. ఉపసథ
– భూమి మూలము) + మనసుా – సతరా గుణము
మూలము = మొతరము 16 విశేష్ములుగా
గురిించవచ్చు
ర ను. ఇవి ప్తిగుణాతమ కమైన మూల ప్పకృతి
యొకు ఒక భాగము.

అవిశ్లష – పైన చెపిప న విశేష్ములు కారా ము

అయితే అవిశేష్ములు లేదా స్వమానా ములు
కారణము అవుతింది. పైన చెపిప న విశేష్ములకు
కారణములు, మూలములను అవిశేష్ములు లేదా
స్వమానా ములు అని అింటారు. ఇవి
ఇింప్దియములకు అిందవు. పించ సూిల
81
భూతములను ప్పట్టిం
ట చే మూలమైన పించ సూక్షమ
భూతములు లేదా పించ తన్నమ ప్తలు. ఈ ఒకొు కు
తన్నమ ప్త దానిి సింబింధించిన ఒకొు కు భూతమునకు,
ఒకొు కు జాానేింప్దియమునకు, ఒకొు కు
కరేమ ింప్దియమునకు కారణము లేదా మూలము (1.
ూక్షమ భూమి లేద్య గంధ తనామ ప్త – ఉపస,ి
న్నసికలకు మూలము, 2. ూక్షమ జలము లేద్య ర్స
తనామ ప్త – పాయువు, జహా లకు మూలము, 3. ూక్షమ
అగ్నన లేద్య రూప తనామ ప్త – పాదములు,
చక్షుస్సు లకు మూలము, 4. ూక్షమ వాయువు లేద్య
సా ర్శ తనామ ప్త – హసరములు, తా క్ లేదా
చరమ ములకు మూలము, 5. ూక్షమ ఆకాశ్ము లేద్య
శ్ర ే తనామ ప్త – వాకుు , చెవులకు మూలము) +
అహ్ంకార్ము - సమిిట అహ్ంకార్ము - మనస్సు ి
మూలము = మొతరము 6 తతరా ములు.

లింగమాప్త - పైన చెపిప న అవిశేష్ములకు, ఈ

లిింగమాప్తము కారణము, మూలము. దీనిని ఎవరూ
చూడ్లేరు, వినలేరు, తెలియబడ్దు.
ఇది
ఇింప్దియములకు అిందదు. కాని ఎింతో ప్పయతిా సేర,
ఏదో ఒక ఊహకు మాప్తమే తెలియబడుతింది. ఇది
మహ్తుత (సమిిట బుదిధ).

అలింగాని - పైన చెపిప న లిింగ మాప్తమునకు,

ఈ అలిింగము మూల కారణము, మూలము. ఇది ఏ

82
ఇింప్దియమునకు అిందదు. కన్నసము ఊహకు కూడా
అిందదు. నిరిా చార సమాధలో ఉిండే యోగ్ మాప్తము,
తన మనో నేప్తముతో ఈ అతి సూక్షమ మైన ఈ
ప్తిగుణాతమ కమైన మూల ప్పకృతిని సప ష్ము
ట గా
చూడ్గలడు. ప్తిగుణాతమ కమైన మూల ప్పకృతి
దృశ్ా పదార ధములు అనిా ింట్టకీ మూలము. దీనిని
ప్పధ్యనము అని కూడా అింటారు. ప్పళయ
సమయములో ఈ ప్తిగుణాతమ కమైన మూల ప్పకృతిలో
ఉిండే సతరా గుణము, రజో గుణము, తమో గుణము ఏ
మాప్తము కదలికలు లేకుిండా, అనిా గుణములు
సమానముగా స్వమా సితి
ి లో ఉింటాయి. ఈశ్ా ర
సింకలప ముతో సృష్ట ట సమయము ప్పారింరమైనప్పప డు,
ఈ ప్తిగుణాతమ కమైన మూల ప్పకృతిలో ఉిండే మూడు
గుణములలో సించలనము ప్పారింరమై, ఒకొు కు
సమయములో ఒకొు కు
గుణము మిగ్లిన రెిండు
గుణములను అధగమిసూర, మూల ప్పకృతిలో
పరిణామములను చెిందుతూ సృష్ట ట కారా ప్కమము
జరుగుతింది.

గుణ్పరావ ణి - ఈ దృశ్ా తతరా ములు -

విశేష్ములు – 16 + అవిశేష్ములు – 6 + లిింగ మాప్త
– 1 + ఆలిింగము – 1 = మెతరము 24 తతరా ములు లేదా
న్నలుగు రకముల గుణములు కల పరా ములు లేదా
విభాగములు.

83
 యోగ స్వధకులు ఈ సూిల దృశ్ా ముల (తమ
శ్రీరము) నుిండి సూక్షమ దృశ్ా ముల మార గము దాా రా,
తన వాసరవమైన దృక్ సా రూపమును (ఆతమ
తతరా మును, ఆనింద సా రూపమును) చేరుకోగలగాలి
లేదా తెలుస్సకోగలగాలి.అిందుకు ఆ దారి మరియు
మధా లో ఉిండే ప్పధ్యనమైన గురురలు ఈ న్నలుగు
గుణముల పరా ములుగా వివరిించారు. ఈ సూప్తమును
వా తిరేక దిశ్లో (వెనుక నుిండి ముిందుకు) చూసేర,
సృష్ట ట ఎలా జరిగ్ిందో కూడా అర ిమవుతింది. ప్పళయ
సమయములో ఈ సూప్తములో చెపిప న విధముగా
విశేష్ములు, అవిశేష్ములలో, అవిశేష్ములు లిింగ
మాప్తలో, లిింగ మాప్త అలిింగములో లీనమైపోతాయి.

మానవులు ప్పట్టన
ట పప ట్ట నుిండి మరణిించే వరకూ
ఈ శ్రీరము “నేను”, ఈ శ్రీరములోని భాగములు
“నావి” లేదా “నాది” అని భావిస్సరన్నా రు, అలా
అింట్లన్నా రు. ఈ శ్రీరము బయట ఉిండే దేనిన్న
“నేను” అని ఒప్పప కోరు. ప్పట్టన
ట ప్పప డు ఉనా
శ్రీరములో ఎనోా మారుప లు కలిగ్, దానితో పోలిే లేని
ముసలితనములో ఉిండే శ్రీరమును కూడా “నేను”
అనే భావిస్వరరు, ఒప్పప కుింటారు.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

మహాభార్తము – భీషుమ డు ధరమ రాజుకు

చెపిప న వృతార ింతము - రింగాసా న అనే మహారాజు

84
రాజా ము ాగా పరిపాలిస్సరన్నా డు. ఆయనకు వింద
మింది ప్పప్తలు ఉన్నా రు. ఆయన ఇింప్దుడితో ఏ
సింబింధము లేకుిండా, ఇింప్దుడిి హవిస్సు
ఇవా కుిండా ఒక యాగము చేశాడు. దానితో ఇింప్దుడిి
కోపము వచిు ింది. తరువాత రింగాసా న మహారాజు
వేటకు అడ్విి వెళ్ళు డు. ఆ వేట తరువాత ాగా
దాహము వేసిింది. ఆ అడ్విలో ఉిండే ఒక చెరువులో
న్నరు ప్తాగాడు. ఇింప్దుడి మాయోపాయముతో వెింటనే
రింగాసా న మహారాజు శ్రీరము, స్తరర శ్రీరముగా
మారిపోయిింది. ఆ స్తరర శ్రీరముతో రాజా మునకు
వెళ్ిం
ు దుకు మనస్సు అింగీకరిించక, తన కుమారులకు
రాజాా భషేకము చేసి రాజుగా పాలిించమని అిందరికీ
కబురు పింపి, తాను ఆ స్తరర శ్రీరముతో ఆ అడ్విలోనే
ఉిండిపోయాడు. ఆయనకు/ఆమెకు ఆ అడ్విలో ఒక
ఆటవికుడితో పరిచయము అయి, అతనిని వివాహము
చేస్సకున్నా డు/చేస్సకుింది. వీళ్ళు దరి
ద కీ కొింతమింది
పిలలు ు ప్పటాటరు. తన రాజా మును పాలిస్సరనా ముిందు
ప్పట్టన ట పిలల ు కు కబురు పింపి, ఇప్పప డు ఈ
ఆటవికుడితో ప్పట్టన ట పిలల
ు ను తన రాజా మునకు
పింపి, వాళు అనా లతో రాజా ములో బతకిండి అని
పింపాడు. వాళ్లు , వీళ్లు అనా దముమ లుగా కలిసి
ఉింట్లన్నా రు. దానితో ఇింప్దుడిి ఇింకా కోపము వచిు ,
మారు రూపములో వచిు వాళ్లు , వీళ్లు అనా దముమ ల
మధా బేధము పెటాటడు. దానితో వాళ్లు , వీళ్లు

85
అనా దముమ లు కొట్లటకొని వాళ్లు , వీళ్లు అిందరూ
చనిపోయారు. అడ్విలో ఉనా రింగాసా నకు ఈ
విష్యము తెలిసి, ఈ పని ఎవరు చేశారు అనే ఆరా
తీయగా, అది ఇింప్దుడు చేశాడు అని తెలిసి, అప్పప డు
ఇింప్దుడిని క్షమిించమని, ఈ కష్ము ట నుిండి
గటెిట ు ించమని ప్పారి ిించాడు.

అప్పప డు ఇింప్దుడు రింగాసా నకు ఒక ష్రత

పెటాటడు. న్నవు ప్పరుషుడుగా ఉనా ప్పప డు న్నకు కలిగ్న
పిలలు ను కాని లేదా న్నవు స్తరరగా ఉనా ప్పప డు న్నకు
కలిగ్న పిలలు ు కాని ఏదో ఒక ప్గూప్ప పిలల ు నే
ప్బతిిస్వరను. ఏ ప్గూప్ప పిలల
ు ను ప్బతిిించాలో న్నవు
చెప్పప అని అన్నా డు. దానిి రింగాసా న ఇలా చెపాప డు.
ప్పరుషుడుగా ఉనా ప్పప డు కలిగ్న పిలలుు ప్పటాటరు అని
చెపప గా విని సింతోష్టించాను. కాని స్తరరగా ఉనా ప్పప డు, ఆ
పిలలు ను గరభ ములో 9 నెలలు మోసి, ఆ శ్రీరముతో
వాళ ును పోష్టించి, కని, న్న సరన్నలదాా రా పాలు ఇచిు
పెించాను. తింప్డిగా కింటె, తలిగా ు వాళు మీద ఎింతో
ఎకుు వ ప్పేమ కలిగ్ింది. అిందుచేత నేను స్తరరగా
ఉనా ప్పప డు కలిగ్న పిలల
ు ను ప్బతిిించ్చ అని
ఇింప్దుడిని కోరాడు. దానిి ఇింప్దుడు సింతోష్టించి
మొతరము అిందరు పిలల ు ను ప్బతిిించాడు. తరువాత
ఇింప్దుడు, రింగాసా నతో – న్నవు కావాలింటే న్నకు ఈ స్తరర
శ్రీరము నుిండి విముి ర కలిగ్ించి, ఇదివరకట్ట ప్పరుష్
శ్రీరము ఇస్వరను అని అన్నా డు. దానిి రింగాసా న
86
ఒప్పప కోలేదు. ఇప్పప డు ఈ స్తరర శ్రీరమునకు “నేను”
అలవాట్ల పడిపోయాను. నేను ఒే జనమ లో రెిండు
శ్రీరములను ధరిించాను. అింటే ఈ శ్రీరము “నేను”
కాదు, ఈ శ్రీరము వేరు, “నేను” వేరు, ఈ శ్రీరములకు,
“నాకు” ఏ సింబింధము లేదు అని ఇప్పప డు న్నకు
అర ధమయిింది, అని అన్నా డు.

20. ప్దషాట దృిమాప్తుః శుదోధఽి ప్పతయ యానుపశ్య ుః

ప్దషాట – దృశ్ా ములను చూసేవాడు ప్దష్ ట (ఆతమ

సా రూపము).

దృిమాప్తుః – ప్దష్ ట (ఆతమ సా రూపము) చైతనా

(విజాాన) సా రూప్పడు.

శుదోధఽి – ప్దష్ ట (ఆతమ సా రూపము)

పరిపూర ణమైన శుదధ సా రూప్పడు. దృశ్ా ములకు,
వస్సరవులకు ఉిండే ధరమ ములు, గుణములు,
సా భావము ఈ ప్దష్కుట లేనేలేవు. ఏ దృశ్ా ములతో, ఏ
వస్సరవులతో ప్దష్కు
ట (ఆతమ సా రూపమునకు) ఏ
విధమైన సింబింధము లేదు.

ప్పతయ యేన అనుపశ్య ుః – మూల ప్పకృతితో

ఆవరిించబడి ఉనా విజాాన సా రూప్పడైన ఈ ప్దష్ ట
(ఆతమ సా రూపము), అవిదా అనే ేశ్ము
ు యొకు
ప్పభావముతో తన నిజ సా భావమును కోలోప యి,
బుదితో
ధ /మనస్సు తో మమేకమై ఈ శ్రీరమే “నేను” అనే

87
ప్రమలో పడిఉన్నా డు. బుది/ధ మనస్సు ఇింప్దియముల
దాా రా శ్రీరము బయటకు వెళ్ళ,ు ఇింప్దియములు
ప్గహించిన దృశ్ా ముల, వస్సరవుల, విష్యముల
జాానము, బుది/ధ మనస్సు దాా రా తనకు (ప్దష్కు
ట , ఆతమ
సా రూపమునకు) జాానము కలిగ్నది అని ప్రమ
పడుతూ, “నేను” చూస్సరన్నా ను, “నేను” విింట్లన్నా ను
అని అనుకుింటాడు. బుది/ధ మనస్సు ఎలా చెపిప తే
అలా వా వహరిస్సరన్నా డు. బుది,ధ జీవాతమ కు ఏది
చెపిప తే, అది తనకు తెలిసిింది అని
ప్రమపడుతన్నా డు, చెపప కపోతే తనకు తెలియదు
అని ప్రమపడుతన్నా డు.

దృశ్ా ము ఒక జడ్ పదార ధము, చూడ్బడే ఒక

వస్సరవు. ఆ వస్సరవును చూసే కర ర ప్దష్ ట (ఆతమ
సా రూపము). ఆ ప్దష్ ట చైతనా (విజాాన) సా రూప్పడు. ఆ
ప్దష్కు
ట (ఆతమ
సా రూపమునకు) ఏ ప్ియతో, ఏ
దృశ్ా ముతో, ఏ వస్సరవుతో ఏ విధమైన సింబింధము
లేని, తామరాకు మీద న్నట్ట బొట్లట వలె, దేనితోనూ
కలుష్టతము కాని పరిపూర ణ పరిశుదమై
ధ న సా రూప్పడు.
మూల ప్పకృతితో ఆవరిించబడి ఉనా ఆతమ
సా రూపము, అవిదా తో అనే ేశ్ము
ు యొకు
ప్పభావముతో, తన నిజ
సా భావమును కోలోప యి,
ప్పతయ యాను అనుపశ్య గా పనిచేస్సరన్నా డు – అనగా
ఈ ఆతమసా రూపము, ప్పకృతి పరిణామముతో
తయారైన బుదితో
ధ /మనస్సు తో మమేకమైపోయి, ఆ
88
బుది/ధ మనస్సు “నేను” అనే ప్రమతో ప్పేరేపిస్సరన్నా డు.
ఆ బుది/ధ మనస్సు ఇింప్దియముల దాా రా శ్రీరము
బయటకు వెళ్ళ,ు దృశ్ా ముల, వస్సరవుల జాానము
శ్రీరము లోపలి తీస్సకువసేర, ఆ దృశ్ా ములకు తాను
(ఆతమ సా రూపము) ప్దష్గా
ట భాసిసూర, ఆ జాానము తాను
పిందుతన్నా డు అని ప్రమ
పడుతన్నా డు. ఆ
విధముగా ఆతమ సా రూపము, దృశమాప్త (విజాాన)
సా రూపము నుిండి ప్దష్ ట (చూచేవాడు)
సా రూపమునకు దిగజారిపోయాడు.

ప్పశోన పనిషత్ – 4 వ ప్పశ్న – 9 వ శోేకము –

“ఏష హి ప్దషాట ప్సా షాట ప్శోత ప్ాత ర్సయిత
మనాత బోద్యధ కరాత I విజ్ఞఞనాతమ పురుషుః స పర్ద2క్షర్ద
ఆతమ ని సంప్పతిషతే
ట ” – ఈ కారా , కరణ, రూపముల
ఉపాధ యిందు ఉనా జీవుడు యొకు వాా వహారిక సితి
ి
కళ ుతో చూచ్చవాడు, చరమ ముతో సప ృశించ్చవాడు,
చెవులతో వినువాడు, ముకుు తో వాసన చూచ్చవాడు,
జహా తో రుచినితెలుస్సకునేవాడు, మనస్సు తో
ఆలోచిించ్చవాడు, బుదితో
ధ తెలుస్సకునేవాడు, శ్రీర
అవయవములతో కారా ములు చేయువాడు, విజాాన
సా రూప్పడు. ఈ విజాాన్నతమ అతా ింత సూక్షమ మైన,
న్నశ్రహతమైన, సరా వాా పకమైన ఆ పరప్బహమ యిందు
సిత
ి డై ఉిండును.

89
 కేన్నపనిషత్ – 2-4 – “ప్పతిబోధ విదితం మత
మమృతతవ ం హి విందతే I ఆతమ నా విందతే
వీర్య ం విద్యయ విందతే2మృతమ్” – బోధవలన
తెలిసిన ప్బహమ ము, ప్బహమ ముగా తెలుస్సకొిందుము.
అట్టట ఆతమ జాానముతో జీవుడు మోక్షము పిందును. ఆ
ఆతమ జాానమును తెలుస్సకోలేక, ప్పాపిించక సా రూప
జాానముతో వీరా మును పిందును. ప్బహమ విదా తో
అమృతతా మును పిందును.

రృహ్ద్యర్ణ్య కోపనిషత్ – 4 లేద్య 6-3-23 –

“యద్వవ త నన పశ్య తి పశ్య నైవ తనన పశ్య తి I న
హి ప్దష్ట ర్ ేృష్టరి
ట వ పరిలోపో విదయ తే2వినాితవ త్ I
న తు తదిేవ తీయ మర త తతో2నయ దివ భ్క తం
యతా శ్లయ త్” – ప్దష్గా
ట (చూచేవాడుగా) చలామణి
అవుతనా జీవుడి యొకు వాసరవ సా రూపము చైతనా
సా రూపము (జాాన రూపము).

రృహ్ద్యర్ణ్య కోపనిషత్ – 3 లేద్య 5-4-1 –

“...య ఆతమ సరావ నర్ త సం
త మేవాయ చక్షేయ తేయ ష త
ఆతమ సరావ నర్త ుః కతమో యాజవ ఞ లక య
సరావ నరో
త యుః ప్పాణేన ప్పాణ్తి న త ఆతమ
సరావ నరో
త యో2పానేనపానితి స త ఆతమ
సరావ నరో త యో వాయ నేన వాయ నితి స త ఆతమ
సరావ నరో త య ఉద్యనే న్న ద్యనితి స త ఆతమ
సరావ నరో
త ఏష త ఆతమ సరావ నర్
త ుః” – చక్షుని

90
ప్పప్తడైన ఉష్స్సరడు యాజవ
ా లు ా మహరి ిని – న్నకు
ఆతమ సా రూపము గురిించి న్నవు బోధించ్చ, అని
అడిగాడు. దానిి యాజవ ా లు ా మహరి ి – దేనిచేత న్న
ముఖ్ములో, ముకుు దాా రా ప్పాణ వాయువును
తీస్సకుిందుకు ఎరప డ్బడి
ఉనా దో, అదియే న్న
దేహేింప్దియాది సమూహమునకు విజాానమయమైన
ఆతమ సా రూపము. ఆ విధముగా దేనిచేత న్న
అపానవాా నోదములు పిందిింపబడుచ్చనా దో అదియే
విజాానమయమైన ఆతమ సా రూపము. ఈ దేహేింప్దియ
సముదాయను కింటె వేరైన విజాానమయమైన ఆతమ
ఉనా ది. ఇదియే న్న యొకు సరాా ింతరమైన ఆతమ .

రృహ్ద్యర్ణ్య కోపనిషత్ – 3 లేద్య 5-4-2 – “....

సరావ నర్త న దృష్టట స్త్ర్షా
ే ట ర్ం పశ్లయ ర్న ప్శుతేుః...” -
అప్పప డు ఉష్స్సరడు యాజవ ా లు ా మహరి ిని -
సరాా ింతరాా మి అయిన ఆ ప్బహమ ము గురిించి న్నకు
విప్పలముగా చెప్పప ము అని అడిగాడు. దానిి
యాజవ ా లు ా మహరి ి – న్న ఆతమ యే సరాా ింతరుడై
ఉన్నా డు. ఆతమ సా రూపమును చేతితో, ఇది ఆవు అని
చూపిించినట్లు చూపిించలేము. ఆతమ సా రూపము
ప్ియలుఅనిా ింట్టకీ స్వక్ష రూపములో ఉింటాడు.
ేవలము చైతనా (జాాన) సా రూప్పడు. దీనుకింటె వేరే
రూపము లేనేలేదు.

91
 రృహ్ద్యర్ణ్య కోపనిషత్ – 4 లేద్య 6-3-7
నుండి 9 వర్కు – జనక మహారాజు యాజవ ా లు ా
మహరి ిని – ఆతమ జాాన సా రూప్పడు
అని ఎలా
తెలుస్సకోవాలి? అని ప్పశా ించాడు. దానిి యాజవా లు ా
మహరి ి ఇలా సమాధ్యనము చెపాప రు – మనిష్ట
మెలకువగా ఉనా ప్పప డు ఎనోా వస్సరవులను చూస్వరడు,
వాట్ట గురిించి తెలుస్సకుింటాడు.
చూడ్టము, ఆ
తెలుస్సకోవటము ఒక ప్ియ అని, ఆ ప్ియకు తాను కర ర
అని భావిస్వరడు. అలా చూసి తెలుకోవటము అనే
ప్ియకు, ఒక దృశ్ా ము (వస్సరవు), తన కళ్లు ,
సూరుా డి/చింప్దుడు/అగ్ా వెలుగు, బుదిధ అన్నా
తనకు సహకరిించాయి అని అనుకుింటాడు. అదే వా ి ర
నిప్దపోతనా ప్పప డు కూడా సా పా ములో కొనిా
దృశ్ా ములను చూస్వరడు. కలలో దృశ్ా ములను
చూస్సరనా ప్పప డు ఆ వస్సరవు వాసరవముగా అకు డ్
ఉిందా? కళ్లు పనిచేస్సరన్నా యా? సూరుా డు/అగ్ా
వెలుగు ఉిందా? బుదిధ పనిచేస్ర ిందా? అింటే అవేమీ
లేవు లేదా పనిచేయుటలేదు. కాని ఆ వా ి ర ఎలా
చూస్సరన్నా డు? 4 లేద్య 6-3-9 - “జ్యయ తిషా
ప్పసవ ితయ ప్తయం పురుషుః సవ యంజ్యయ తి
ర్ా వతి” – ఆ అవస ి యిందు ప్పరుషుడు సా యిం
జోా తి అగుచ్చన్నా డు. దృక్ సా రూప్పడు అగు
ఆతమ జోా తి సా యముగా ప్పకాశించ్చచ్చన్నా డు.
సా పా ములో, ప్దష్ ట అయిన ప్పరుషుడు తైజస్సడు,

92
ఆతమ చైతనా ము. ఆతమ సా యముగా వెలిగే జోా తి,
దానిి వేరే వెలుగు అకు రలేదు.

చైతనా సా రూపమైన ఆతమ తో,

ప్తిగుణాతమ కమైనన ఏ వస్సరవుతోనూ సింబింధము
ఉిండుటకు అవకాశ్ము, యోగా త లేదు. ఆతమ
సా రూపము “ప్పజ్ఞఞన ఘన ఏవ చైతనయ మేవతు
నిర్ంతర్ అసయ సవ రూపమ్” – ఆతమ ఘన్నరవిించిన
చైతనా ము (జాానము). ఆతమ సా రూపములో చైతనా ము
తపప మరొకట్ట ఉిండే ఆస్వు రము లేదు.

జీవుడు, ఈ బుదితో ద /మనస్సు తో మమేకమై, ఆ

బుదిధ వృతిర చెపిప నట్లు ఆతమ పనిచేసూర ఉింట్లింది.
బుదిధ వృతిర ప్పాపిించక భోగములు అనురవిించాలని
అనుకుింటే, జీవుడు ప్పాపిించక భోగములు
అనురవిసూర ఉింటాడు. బుదిధ వృతిరి
ప్పాపిించక
భోగముల నుిండి వైరాగా ము కలిగ్, ఆతమ జాానము
పిందాలనుకుింటే, ఈ బుదిధ వృతేర ఆతమ జాానము
పిందుటకు స్వధనము అవుతింది. ఈ బుదిధ వృతిర
దాా రానే ఆతమ తన వాసరవ సా రూపమును తాను
తెలుస్సకోగలుగుతాడు, బుదిధ వృతిర దాా రా విముి ర
కూడా కలుగుతింది.

21. తదర్ థ యేవ దృశ్య సాయ ఽతమ

తదర్ థ యేవ దృశ్య సయ ఆతమ - ఈ ఆతమ

కోసమే, దృశ్ా ము యొకు ప్పతి అింశ్ము – అింటే
93
మూల ప్పకృతి నుిండి మొదలు పెట్టట చివరి దృశ్ా ము
అయిన వస్సరవు వరకు అన్నా అింశ్ములు
(బుది/ధ మనస్సు , ఇింప్దియములు, వస్సరవు) పనిచేసూర
ఉింటాయి. దృక్ శ్ి ర (ప్దష్ ,ట జీవాతమ ) కోసము, దరశ న
శ్కుర లు అన్నా పని చేసూర ఉింటాయి.

దృశ్ా మైన వస్సరవులు, విష్యములు

ఇింప్దియములు, బుది/ధ మనస్సు దాా రా శ్రీరము
లోపలి వచిు , ప్దష్కు
ట (జీవాతమ కు) స్సఖ్ములు లేదా
దుఃఖ్ములు మారిు , మారిు కలిగ్స్సరన్నా యి. ఆతమ
సా రూపము అన్నది నుిండి ఈ బుది/ద మనస్సు తో
కలగలిసిపోయి, ఆతమ బుది/ద మనస్సు
సా రూపము
ఒకటే (“నేను”) అనే ప్రమలో ఉింది. బుదిధ వృతిర ఈ
దృశ్ా ములను లోపలి తీస్సకువచిు నప్పప డు, ఈ ఆతమ
సా రూపము ఈ దృశ్ా ములను “నేనే” తెచ్చు కున్నా ను,
ఈ దృశ్ా ములను “నేనే” అనురవిస్సరన్నా ను అని
ప్రమ పడుతోింది. ఈ దృశ్ా ములు, ఇింప్దియములు,
బుది/ధ మనస్సు ఇవన్నా కలిసి జీవుడిి (ఆతమ కు)
భోగములను (స్సఖ్ములు, దుఃఖ్ములు)
కలిగ్ించటము కోసమే నిరింతరము పనిచేసూర
ఉింటాయి. దృశ్ా ములు, ఇింప్దియములు,
బుది/ధ మనస్సు ఈ న్నలుగు ఒకదానిి మరొకట్ట ఏ
ప్పయోజనము కలిగ్ించదు. ప్పరుషుడిి (జీవాతమ ి)
భోగములు కలిగ్ించటమే ఈ న్నలుగు అింశ్ముల
లక్షా ము.
94
 ఎప్పప డైతే ప్పరుషుడి మనస్సు లో వైరాగా ము అనే
భావన అింకురిించి, ఈ ప్పాపిించక భోగములు వదుద
అని అనుకుని, ఆతమ తతరా జాానము కావాలని
అనుకుింటాడో అప్పప డు దృశ్ా ములు,
ఇింప్దియములు, బుది/ధ మనస్సు ఆతమ తతరా
జాానమునకు కావలసిన విష్యములను (అపవర గము)
ప్పరుషుడిి అిందిించ్చటకు సహకరిస్వరయి. ప్పరుషుడు
తన బుదిని ధ /మనస్సు ను అపవర గము వైప్ప ప్పచోదన
(ప్పేరణ) చేస్సకోగలిగ్తే, బుది/ధ మనస్సు ఆ దిశ్గా
ఇింప్దియములను ప్పేరేపిించి ఆతమ తతరా జాానమునకు
కావలసిన విష్యములను శ్రీరము లోపలి
తీస్సకువచిు , తనతో కలగలిసిపోయిన ప్పరుషుడిి
అిందిస్వరయి. “వతా ల వృధయ ర్ ధం యధ్య ప్పవృతితుః
అజన సయ క్షీర్సయ ” - ఎలాగైతే దూడ్ ప్పట్టన
ట వెింటనే,
ఆ దూడ్కు పెరుగుటకు, ఆ ఆవుకు తెలియకుిండానే
ఆవు పదుగు నుిండి పాలు ఎలా సహజముగా
కారిపోతాయో, అలానే బుది/ధ మనస్సు ప్పరుషుడి
ప్పయోజనము కోసము నిరింతరము పనిచేస్సరింది.
“పురుష మోక్షనార్ ధం తద్య ప్పవృతిుఃత ప్పధ్యనసయ ” –
ప్పరుషుడిి మోక్షము కోసము కూడా బుది/ధ మనస్సు
సహజముగా పనిచేస్సరింది. బుది/ధ మనస్సు ఒక
యింప్తము వింట్టవి. ప్పరుషుడు ఎలా చెపిప తే అవి
అలా ప్పరుషుడి కోసము పనిచేస్వరయి. జీవుడు చెపిప న్న
బుది/ధ మనస్సు అపవర గము కోసము పని చేయుటలేదు

95
అింటే, బుది/ధ మనస్సు ఆతమ తతరా జాానమునకు ఇింకా
పరిశుదము
ధ కాలేదు అని అర ధము.

“ప్పకృతే సుకుమార్తర్ం నించిస్మథతి నతిర్

భ్వతి య దృషాటస్మమ తిపునర్ దర్శ నం న పైతి” -
ప్పకృతి చాలా స్సకుమారమైనది. న్న తతరా ము న్నకు
అర ధమైయిింది. న్నవు న్నకు వదుద, న్నవు వెళ్ళ ుపో, అని
అింటే, ప్పకృతి ఏ మాప్తము మొహమాటము
పడ్కుిండా సిగుప
గ డి పారిపోతింది.

ప్పరుషుడిి ప్పాపిించక వస్సరవులు, విష్యముల

పై వైరాగా ము (ప్పరుషుడు/ఆతమ వేరు, బుది/ధ మనస్సు ,
ఇింప్దియములు, దృశ్ా ములు వేరు, న్నకు వీట్టతో
సింబింధము వదుద అనే భావన) కలిగ్, తతరా జాానము
కావాలని అనే నిర ణయము తీస్సకొని, బుదిని
ద /మనస్సు ని
ప్ియా యోగముతో – తపస్సు , స్వా ధ్యా యము, ఈశ్ా ర
ప్పణిధ్యనము ోధన (పరిశుదము ధ ) చేస్సకొని,
బుదిని
ధ /మనస్సు ని యోగ మార గములోి మళ్ళ ుించి, యోగ
స్వధన చేసేర, బుది/ధ మనస్సు ప్పరుషుడిి తతరా
జాానమును కలిగ్ించ్చటకు సహాయపడి, బుది/ధ మనస్సు
ప్పరుషుడు నుిండి వేరు అయిపోతింది.

22. కృతర్ థం ప్పతి నషమ

ట పయ నషం
ట
తదనయ సాధ్యర్ణ్తవ త్

కృతర్ థం ప్పతి నషమట ి – కృతారుిడు అయిన

ఒక ప్పరుషుడిి/జీవుడిి అపవర గము/మోక్షము పిందిన
96
ప్పరుషుడిి/జీవుడిి) తన బుదితో
ధ /మనస్సు తో ఏ పన్న,
ప్పయోజనము లేదు కాబట్ట,ట ఆ ప్పరుషుడి యొకు
ప్పతేా కమైన బుది/ధ మనస్సు /ఇింప్దియములు/శ్రీరము
మొదలైనవి నశించిపోయినటే,ు కరిగ్పోయినటేు లేదా
మూల ప్పకృతిలో లయమైపోతాయి. ఈ సృష్ట ,ట సితి ి ,
ప్పళయము నిరాా హము కొరకు మూల ప్పకృతి
మాప్తము సిర
ి ముగా అలాగే ఉింట్లింది.

అనషం
ట తద్ అనయ సాధ్యర్ణ్తవ త్ –
అయిన్న సరే ఇతర ప్పరుషుల/జీవుల బుది/ధ మనస్సు /
ఇింప్దియములు అిందరికీ స్వధ్యరణముగా ఉిండే
దృశ్ా ముల దాా రా భోగములు కలిగ్ించ్చటకు వీలుగా
మూల ప్పకృతి నుిండి పరిణామము చెిందిన వారి, వారి
బుది/ధ మనస్సు /ఇింప్దియములు/శ్రీరములు మరియు
ాహా మైన దృశ్ా ములు నశించవు.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

ఒక స్వధ్యరణమైన (అిందరికీ పనిివచ్చు ) శవ

లిింగమును పది మింది చూసూర ఉింటే, శవ లిింగము
ఒకటే అయిన్న, ఎవరిి వారిి అస్వధ్యరణమైన (ఎవరిి
వారిి ఉిండే) శ్రీరము, ఇింప్దియములు (కళ్లు ),
మనస్సు , బుదిధ వేరు వేరుగా ఉింటాయి. ఇిందులో ఒక
వా ిిర అపవర గము కలిగ్తే, ఆ వా ి ర తన
అస్వధ్యరణమైన శ్రీరముతో, ఇింప్దియములతో
(కళ ుతో), మనస్సు తో, బుదితో
ధ ఇక ముిందు పని లేదు

97
కాబట్ట,ట ఆ వా ి ర వాట్టతో సింబింధము విడిచిపెటేస్వ
ట ర డు.
అప్పప డు ఆ వా ి ర యొకు అస్వధ్యరణమైన శ్రీరము,
ఇింప్దియములు (కళ్లు ), మనస్సు , బుదిధ (ఆ వా ి ర
బుదిలో
ధ ఉిండే భావములు, సమ ృతలు, ేశ్ములు,
ు
సింస్వు రములు) మాప్తమే కరిగ్పోయి,
మూల
ప్పకృతిలో లయమయిపోతాయి. ఎవరికైతే అపవర గము
(మోక్షము) కలిగ్ిందో వారిి మాప్తమే ఈ స్వింస్వరికమైన
దృశ్ా ములు (వస్సరవులు, విష్యములు) ఏ విధమైన
భోగములను కలిగ్ించవు. కాని మిగ్లిన వారి
అస్వధ్యరణమైన శ్రీరము, ఇింప్దియములు (కళ్లు ),
మనస్సు , బుదిధ ఆ స్వధ్యరణమైన శవ లిింగమును
(లేదా ఇతర దృశ్ా ములను) చూసూర ఉింటారు. వీరిి
మాప్తము మామూలుగానే ఈ స్వింస్వరికమైన
దృశ్ా ములు (వస్సరవులు, విష్యములు) భోగములను
(స్సఖ్ము, దుఃఖ్ము) కలిగ్సూర ఉింటాయి. ఈ విధముగా
ప్తిగుణాతమ కమైన మూల ప్పకృతి తన సృష్ట,ట సితి
ి , లయ
చేసూరనే ఉింట్లింది.

ప్తిగుణాతమ కమైన మూల ప్పకృతి తన ప్ియలను

ప్పతా క్షముగా చేయదు. మూల ప్పకృతి తన తరప్పన
తన ప్ియలను చేయుటకు, కొనిా పదార ధములను
తయారుచేస్సరింది. ప్పకృతి చేసిన పదార ధములలో
మొదట్ట పదార ధము మహతతరా ము (సమిష్ట ట బుది)ధ . ఈ
మహతతరా ము పరిణామము చెింది, ప్పతి జీవిి ఒకొు కు
బుదిగా
ధ పనిచేసూర ఉింట్లింది. శ్రీరములో జీవుడిి
98
అనిా ింట్టకింటే అతి దగ గరలో ఈ బుదిధ ఉింట్లింది.
జీవుడి చైతనా శ్ి ర ఈ బుదిధ మీదకు ప్పసరిించి, బుదిి
ధ
కూడా చైతనా ము కలిగ్స్సరింది. వేద వాకయ ము – “యో
యం విజ్ఞఞనమయుః ప్పాణేష్ హ్ృదయ ంతరొయ జ తిుః
పురుషుః” – ఏదైతే జాాన సా రూపము ప్పాణముతో
హృదయము లోపల జోా తి సా రూపముగా ఉన్నా డో
దానిని ప్పరుషుడు (జీవుడు) అింటారు. జీవుడిి, బుదిి
ధ
కలిగ్న ఈ సింబింధము అన్నది (ఆది లేదా మొదలు
లేదు - ఎప్పప డు మొదలయిిందో ఎవా రికీ తెలియదు).
ఈ బుదిధ యొకు ప్పభావముతో, జీవుడు తన చైతనా శ్ి ర
(జాానము), వాా పిర, సా భావము కోలోప యి, బుది,ధ “నేను”
ఒకటే, ఆ బుదేద “నేను” అనే ప్రమతో, బుదిధ ఎలా
ప్పవరి రసేర అలా ప్పవరి రస్సరన్నా డు. బుదిధ కింటె వేరుగా
తనని తాను తెలుస్సకోలేక, బుదిమధ యుడుగా
ఉన్నా డు. “స సమానసయ న్ ఉభౌ లోకాుః వను
సంచర్తి” - బుదితో
ధ కలగలసి ఉనా ిందువలన,
బుదితో
ధ కలిసి ఈ లోకములో కొనిా కరమ లు చేసూర, ఆ
కరమ ల ఫలితములను అనురవిించ్చటకు, ఈ
శ్రీరమును విడిచిపెట్ట,ట మరొక శ్రీరమును తీస్సకొని
మరలా కొనిా కరమ లు చేసూర ఉింటాడు. ఆ విధముగా ఈ
లోకము నుిండి పర లోకములకు, పర లోకముల నుిండి
ఈ లోకమునకు, ఒక శ్రీరము నుిండి మరొక
శ్రీరమునకు బుదిధ దాా రా తిరుగుతూ ఉింటాడు.
“ధ్యయ యతీవ లేలవ తీయ” – బుదిధ ఏ పని చేసేర

99
జీవుడు ఆ పని చేస్వరడు. బుదిధ ఆలోచిసేర, “నేను”
ఆలోచిస్సరన్నా ను అని అనుకుింటాడు. జీవుడు, బుదిధ
మధా కలయిక అన్నది (మొదలు లేదు, ఎప్పప డు
మొదలయిిందో ఎవా రూ చెపప లేరు,తెలియదు)
నుిండి ఉింది. జీవుడు (“నేను”) వేరు, బుదిధ వేరు అనే
తతరా జాానము కలిగ్నప్పప డు, జీవుడు బుదిధ నుిండి
విడిపోయి విముి ర లేదా అపవర గము/మోక్షము
కలుగుతింది. “బుద్ధధర్ గుణ్ ఆతమ గుణ్ న చైవ
ఆరాగయ మాప్తౌ హ్య వరోి దృషుఃట ” - “నేను” న్న
సా రూపమును, సా భావమును తెలుస్సకోలేక పోయాను.
బుదిధ గుణములే “నా” గుణములు అని ప్రమ పడాడను.
బుదే,ద “నేను” అని ప్రమ పడి, బుదిధ ఏ విధముగా
ఉింటే, ననుా “నేను” అలా భావిించాను. వాసరవానిి ఈ
బుదిధ గుణములు, “నా” గుణములు వేరు. బుదిి ధ ,
“నాకు” ఏ సింబింధము లేదు అని
తెలుస్సకునేింతవరకు, జీవుడు, బుదితో
ధ మమేకమై
ఉింటాడు. ఎప్పప డైతే బుదిి
ధ , “నాకు” (జీవుడిి) ఏ
సింబింధము లేదు అని తెలుస్సకుింటాడో, అప్పప డు
జీవుడు బుదితో
ధ వేరై తనలో తాను రమిించ్చతూ,
ఆనిందిసూర ఉింటాడు.

ాదరాయణ (వాా స) మహరి ి

ప్బహమ
సూప్తములలో, జీవుడు కరమ ఫలములను అనురవిసూర
కష్ము
ట లను అనురవిించ్చటకు కారణము చరిు సూర –
దివ తీయోప అధ్యయ యము (అవిరోధ అధ్యయ యము)
100
- తృతీయ పాదము - 13. ఉప్తక ంతి
గతయ గాతీనామ్ - 29. తద్గుణ్సార్తతవ తుత
తదవ య పదేశ్ుః ప్పాజవ
ఞ త్ – జీవుడు తన
సా రూపమును, సా భావమును మరిచిపోయి, తనని
తాను బుదితో
ధ , బుదిధ గుణములతో మమేకపోయి,
బుదిమ
ధ యముగా (బుదిధ ప్పధ్యనముగా) మారిపోయిన
కారణముగా, బుదిధ ఎలా ప్పవరి రసేర, చెపిప తే అలా
ప్పవరి రస్సరన్నా డు. జీవుడు, బుదితో
ధ కలవకపోయి ఉింటే,
జీవుడిి ఈ కరమ ఫలములు, భోగములు కలిగే,
అనురవిించే అవకాశ్మే ఉిండ్దు. 30.
యావద్యతమ భావితవ చ న దోష సద త ేర్శ నాత్ –
జీవుడు బుదితో
ధ ఎప్పప డు మమేకమైన్నడో చెపప లేము.
అది అన్నది (దానిి మొదలు లేదు). ఈ మమేకము
తతరా జాానము కలిగే వరకూ మాప్తము ఉింట్లింది. 31.
పుంసాతవ దివతతవ సయ సతోపాభివయ ి త యోగాత్ –
ప్పళయ కాలములో బుదిధ మూల ప్పకృతిలో విప్శాింతి
తీస్సకుింట్ట ఉింట్లింది. మరలా సృష్ట ట జరిగ్నప్పప డు,
ఈ బుదిధ మూల ప్పకృతి నుిండి బయటకు వచిు , ఆ
యా ప్పరుషుడితో కలిసి ఉింట్లింది. ఆ ప్పరుషుడిి
తతరా జాానము కలిగే వరకు ప్పరుషుడిి, బుదిిధ ఈ
సింబింధము కలిసే ఉింట్లింది.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

101
 1. ఒకాయన ప్పకు వాడితో మాటాుడుతన్నా డు. ఆ
వినే ఆయనకు ఆ మాటలు విన్నలని లేదు. కాని ఆ
మాటాుడే ఆయన ఆపకుిండా రెిండు గింటలు పైగా
మాటాుడుతూనే ఉన్నా డు. తరువాత ఆ మాటాుడే
ఆయన (అపవర గము కోసము ప్పయతా ము చేసేవాడు),
ఆ వినే ఆయనతో – అయాా , న్నకు చాలా
సింతోష్ముగా ఉింది. ఈ రోజు మీతో ఇింతసేపూ
మాటాుడిన తరువాత న్నకు ఒక ప్పయోజనము కలిగ్ింది.
మీతో మాటాుడ్టానిి ముిందు న్నకు చాలా తలనొపిప
ఉింది. మీతో మాటాుడిన తరువాత న్న తలనొపిప
(అవిదా , బుది)ధ ఎగ్రిపోయిింది, అని అన్నా డు.
అప్పప డు ఆ వినే ఆయన (మిగతా జీవులు), మీ
తలనొపిప ఎకు డికీ ఎగ్రిపోలేదు. మీ తలనొపిప న్న నెతిర
మీదే వచిు పడిింది. మీ తలనొపిప ననుా పట్లటకుింది,
అని అన్నా డు.

2. ఒక ప్గామములో ఒక గుడివా డ డు బచు ము

ఎతరకుింట్ట ఉిండేవాడు. ఎవరైన్న బచు ము వేస్సరింటే,
ఆ బచు గాడు, ఆగిండి, ఆగిండి, న్నకు బచు ము వేసే
ముిందు న్న చింపమీద న్నలుగు చెింప దెబబ లు గట్టగా
ట
వేసి, న్న ముఖ్ము మీద ఉమేమ సి తరువాత న్నకు
బచు ము వేయిండి, లేకపోతే న్నకు మీ బచు ము
వేయదుద, అని అనేవాడు. దానిి కొింతమింది ఒప్పప కోక,
బచు ము వేసేవారు కాదు. కొింతమింది పోన్నలే, వాడు
పస్సరలు ఉిండ్కుిండా ఉిండేిందుకు, అలా చెింప
102
దెబబ లు వేసి, వాడి ముఖ్ము మీద ఉమేమ సి బచు ము
వేసేవారు. ఆ బచు గాడు అలా ఎిందుకు అింట్లన్నా డా
అని ఆరా తీయగా వాడి గురిించి ఇలా తెలిసిింది.

ఆ బచు గాడు పేరు జీవలుడు (జీవుడు). కొింత

కాలము ప్ిింద అతనిి కళ్లు ఉనా వాడే. అతని దగ గర
20 ఎడుు ఉిండేవి. అతను అడ్విలోి వెళ్ళ,ు కటెలు
ట కొట్ట,ట
ఆ ఎడ్ ు మీద కటెలుట తెచిు , ఊళ్ళు అముమ కునేవాడు.
అతని కటెల ట వాా పారము ాగానే స్వగేది. ఒకరోజు
ఇతను అడ్విలో కటెలు
ట కొడుతూ ఉిండ్గా, ఒక బైరాగ్
వచిు , తముమ డూ అని అన్నా డు. దానిి జీవలుడు
(జీవుడు) న్నవు ఎవరు?, అని బైరాగ్ని అడిగాడు. నేను
అడ్వులలో తిరిగే బైరాగ్ని, న్నవు ఎవరో, న్న గురిించి
అింతా న్నకు తెలుస్స. న్నవు న్నకు సహాయము చేసేర,
మనము కలిసి పనిచేసేర, ఇదరి ద కీ లారము కలిగే
వాా పారము చేదాదము, అని చెపాప డు. జీవుడు లారము
కలిగే వాా పారము ఏమిట్ట అని అడిగాడు. దానిి బైరాగ్,
న్న దగ గర మింప్తమయమైన ఒక కాట్లక ఉింది. అది
కింట్టి రాస్సకుింటే,
భూమిలో ఉనా పెద,ద పెదద
నిధులు అన్నా కనిపిస్వరయి. మనము ఆ నిధులను
తవిా , ఆ నిధులను న్న దగ గర ఉనా ఎడ్ ు మీద వేసి
వాట్టచేత మోయిదాదము. అిందులో పది ఎడ్ ు మీద ఉనా
నిధులు న్నవు తీస్సలో. పది ఎడ్తో
ు సహా, వాట్ట మీద
ఉనా నిధులు నేను తీస్సకుింటాను,
అని చెపాప డు.
కాని జీవలుడిి (జీవుడిి) ఇరవై ఎడ్ ు మీద ఉిండే
103
నిధులు తానే తీస్సకోవాలని మనస్సు లో అనిపిించిింది.
కాని బయటకు చెపప కుిండా, ముిందు ఆ నిధులను
తీసిన తరువాత ఆలోచిదాదము అని అనుకొని,
బయటకు సరే స్వా మి అని ఒప్పప కున్నా డు. అప్పప డు
ఆ బైరాగ్ మరియు జీవలుడు (జీవుడు) అడ్వి లోపలిి
వెళ్ళు రు. అకు డ్ బైరాగ్ ఆ మింప్తమయమైన కాట్లక
తన కళ ుకు రాస్సకొని, నిధులు ఎకు డ్ ఉన్నా యో చూసి,
అకు డ్ బైరాగే ఒక మింట పెట్ట,ట దానిలో ఒక బూడిద
వేసేర, అకు డ్ భూమి బదలై
ద , ఆ నిధులు కనిపిించాయి.
వాళ్ళు దరు
ద ఆ నిధులను గోనె సించ్చలలో నిింపి, ఆ
ఇరవై ఎడ్ ు మీద ఇరవై బస్వరల బింగారము వేశారు.
వాళు ఒపప ిందము ప్పకారము, బైరాగ్ జీవలుడిి
(జీవుడిి) పది ఎడ్ ు మీద బింగారము తీస్సకు వెళు మని
చెపిప , తాను పది ఎడ్ ు మీద బింగారము తీస్సకొని చెరో
వైప్ప బయలుదేరారు. న్నలుగు అడుగులు వేశాక,
జీవలుడు (జీవుడు) అన్నా అని పిలిచి, న్నవు బైరాగ్వి
కదా, న్నకు పది ఎడ్ ు బింగారము ఎిందుకు, నేను
సింస్వరిని, న్నకు భారా పిలలు ు ఉన్నా రు, న్నకు ఖ్రుు
ఎకుు వ. కాబట్టట న్న పది ఎడ్ ు మీద ఉనా బింగారములో
సగము న్నకు ఇవుా , అని అడిగాడు. బైరాగ్ ఈ
మానవుడిి ఆశ్ ఎకుు వ అని మనస్సు లో అనుకొని, సరే
అని ఒప్పప కొని, తన పది ఎడ్ ు మీద ఉనా
బింగారములో, ఐదు ఎడ్ ు మీద ఉనా బింగారము
జీవలుడిి (జీవుడిి) ఇచేు శాడు. మరల న్నలుగు

104
అడుగులు వేశాక, జీవలుడు (జీవుడు) అన్నా అని
పిలిచి, న్నవు బైరాగ్వి కదా, న్నవు ఈ ఐదు ఎడ్ ు
బింగారము ఏమి చేస్సకుింటావు. నేను న్న భారా కు
నగలు చేయిించటానిి న్న ఐదు ఎడ్ ు మీద ఉనా
బింగారము కూడా న్నకు ఇచేు యి అని అన్నా డు.
అప్పప డు ఆ బైరాగ్, మానవుల ఆశ్కు అింతలేదు,
అతాా శ్ ఎకుు వే, అని అనుకొని, సరే తీస్సకో అని తన
దగ గర ఉనా ఐదు ఎడ్ ు మీద ఉనా బింగారము
జీవలుడిి (జీవుడిి) ఇచేు శాడు. మరల న్నలుగు
అడుగులు వేశాక, జీవలుడు (జీవుడు) అన్నా అని
పిలిచి, స్వా మి నేను న్న పిలల
ు కు పెళ్ళళ్ల
ు ు చేయాలి,
వాళ ుకు పిలలు
ు ప్పడ్తారు, వాళ ుకు చదువులు, పెళ్ళళ్ల
ు ు
అనే ఖ్రుు లు చాలా ఉింటాయి, ఈ ఇరవై ఎడ్ ు మీద
ఉనా బింగారము ఏమి సరిపోతింది, న్న దగ గర ఆ
మింప్తమయమైన కాట్లక ఉింది కదా, అది న్నకు
ఇచేు యి, న్నకు కావలసినప్పప డ్లాు, ఆ కాట్లక న్న కళ ుకు
రాస్సకొని, బింగారము ఎకు డ్ ఉిందో తెలుస్సకొని,
తవుా కుింట్ట ఉింటాను అని చెపాప డు. అప్పప డు ఆ
బైరాగ్, ఈ మానవులకు అతాా శే కాదు, దురాశ్ కూడా
చాలా ఎకుు వే అని అనుకొని, పోన్నలే అని అనుకొని, ఆ
మింప్తమయమైన కాట్లక రరణి కూడా మన
జీవలుడిి (జీవుడిి) ఇసూర, ఇది మింప్తమయమైన
కాట్లక, దీనిని కుడి కనుా కు మాప్తమే రాస్సకుింటే,
భూమిలో ఉనా నిధులు కనిపిస్వరయి. పరాట్లన

105
ఎడ్మ కనుా కు రాస్సకుింటే, రెిండు కళ్లు పోతాయి,
న్నవు గుడివా
డ డ్వైపోతావు అని హెచు రిించి ఆ
మింప్తమయమైన కాట్లక రరణి కూడా జీవలుడిి
(జీవుడిి) ఇచేు శాడు. మరల న్నలుగు అడుగులు వేశాక,
జీవలుడిి (జీవుడిి) ఆ బైరాగ్ నిజమైన
మింప్తమయమైన కాట్లక ఇచాు డా లేక నిలీ కాట్లక
ఇచాు డా అని సిందేహము వచిు , అన్నా అని పిలిచి,
స్వా మి నేను ఈ కాట్లకను న్న కుడి కనుా కు రాస్సకొని,
భూమిలో నిధులు కనిపిస్వరయో, లేదో న్న ఎదురుగుిండా
పరీక్షస్వరను, అని చెపిప ఆ కాట్లకను తన కుడి కనుా ి
రాస్సకొని చూడ్గా, భూమిలో బింగారు నిధులు
కనిపిించాయి. అప్పప డు జీవలుడిి (జీవుడిి) అది
నిజమైన మింప్తమయమైన కాట్లే అని నమమ కము
కుదిరి, సరే అన్నా , న్నకు కావలసి వచిు నప్పప డు వచిు
బింగారము తవుా కొని తీస్సకుింటా అని చెపిప ఇింట్టి
బయలుదేరాడు. మరల న్నలుగు అడుగులు వేశాక,
జీవలుడిి (జీవుడిి) ఆ బైరాగ్ ఈ కాట్లకను ఎడ్మ
కనుా కు ఎిండు రాస్సకోవదుద అని చెపాప డు? దీనిలో
ఏదో మోసము ఉింది. ఎడ్మ కింట్టి రాస్సకుింటే ఇింకా
ఎకుు వ బింగారము కనిపిస్సరిందని, ఎడ్మ కనుా ి
రాస్సకోవదని
ద చెపిప ఉింటాడు, అని ఆలోచిించి ఆ
కాట్లకను ఎడ్మ కింట్టి రాస్సకున్నా డు. ఆ బైరాగ్
చెపిప నట్లు మన జీవలుడిి (జీవుడిి) రెిండు కళ్లు
పోయి గుడివాడ డైపోయాడు. అప్పప డు జీవలుడు (జీవుడు)

106
అమామ అింట్ట గట్టగా
ట అరిచాడు. అది వినా ఆ బైరాగ్
వెనకుు వచిు , ఆ కాట్లకను ఎడ్మ కనుా ి రాయవదని ద
నేను న్నకు చెపిప న్న, న్నకు న్న మీద నమమ కము
లేకుిండా, న్నవు ఆ కాట్లకను ఎడ్మ కనుా ి రాస్సకొని
న్నవే న్న కళ ును పోగొట్లటకున్నా వు. న్న లాింట్ట అయోగుా డిి
నేను ఉపకారము చేయటము, న్నదే తప్పప . ఇక
ముిందు న్నకు ఎవరు ఏమి ఇచిు న్న, నినుా గట్టగా ట
రెిండు చెింప దెబబ లు కొట్ట,ట న్న మీద ఉమేమ సి ఇసేరనే
న్నకు ఆ ఇచిు న దానిని అనురవిించే అర హత
కలుగుతింది, అని శ్పిించాడు. తరువాత ఆ కాట్లక
రరణిని, ఆ ఇరవై ఎడ్ను ు , వాట్ట మీద ఉనా
బింగారమును తీస్సకొని వెళ్ళు పోయాడు. ఆ
బింగారమును, ఆ ఎడ్ను ు అవసరము ఉనా వాళ ుకు
పించి పెటాటడు. ఆ బైరాగ్ తన కోసము ఏమీ
ఉించ్చకోలేదు.

ఈ జీవలుడు (జీవుడు) బచు గాడుగా ఉనా ప్పప డు

కూడా, అతని మనస్సు లో సింస్వు ర రూపములో,
నిప్దాణ సితి
ి లో ఆశ్, అతాా శ్, దురాశ్ దాగ్ ఉన్నా యి.
అతనిి సమయము, సిందరభ ము, అవకాశ్ము,
అనుకూలమైన పరిసిత
ి లు కలిగ్నప్పప డు (బైరాగ్
దాా రా బింగారము వచిు నప్పప డు) తన మనస్సు లో
నిప్దాణ సితి
ి లో సింస్వు ర రూపములో దాగ్ ఉనా ఆశ్,
అతాా శ్, దురాశ్ మేలుకొని ఆ విధముగా ప్పవరిించేలా
ర

107
అతనిని ప్పేరేపిించాయి. ఇది మానవుల (జీవుల)
సా భావము.

23. సవ సావ మిశ్కోతయ ుః

సవ రూపోపలబ్ధధహేతుసా ంయోగుః

సవ సావ మిశ్కోతయ ుః సవ రూప ఉపలబ్ధధ హేతుుః

సా ంయోగుః - ఒక వైప్ప ఆతమ సా రూపము (ప్పాపిించక
దృశ్ా ములను “నేను” చూస్సరన్నా ను అని అనుకునే –
ప్దష్ ట – ప్దుక్ శ్ి ర - జీవుడు) మరొక వైప్ప ప్పాపిించక
దృశ్ా ములు (బుది,ధ మనస్సు , ఇింప్దియములు,
వస్సరవులు, విష్యములు). ఆతమ సా రూపము (జీవుడు
– ప్దుక్ శ్ి)ర స్వా మి లేదా యజమాని. ఈ దృశ్ా ములు
(దరశ న శ్ి)ర ఆతమ సా రూపమునకు పనిచేసే బింట్ల
లాింట్టది. ఈ రెిండు శ్కుర లు కలిసేర ఒక కారా ము, కరమ
జరిగ్, ఆ ప్ియలకు, కరమ లకు ఫలితముగా ప్పరుషుడిి
భోగములు (స్సఖ్ము లేదా దుఃఖ్ము లేదా అపవర గము,
మోక్షము) కలుగుతోింది. ఈ ఫలితములను సా రూప
ఉపలబద అింటారు. ఈ ఉపలబధి మూల కారణము
ప్ద్గక్ శ్ి త (జీవాతమ ) + దృశ్య ముల (బుదిధ, మనసుా ,
ఇంప్దియములు, వసుతవులు, విషయములు శ్ి త
సింయోగము.

సావ మి = జీవుడు – చైతనా (జాాన) సా రూపము –

సా తింప్తడు. కాని జీవుడు, బుదితో
ధ కలగలసి, బుదిధ
యొకు తమో గుణము ప్పభావముతో (ఆవరణతో) తన
108
చైతనా సా రూపమును (సా సా రూపమును) తనింతట
తానే మూసేస్సకొని, జీవుడు అజాానుడిగా
మిగ్లిపోయాడు.

దృశ్య ము = అప్పప డు దృశ్ా ముల (బుది,ధ

మనస్సు , ఇింప్దియములు, వస్సరవులు, విష్యములు)
యొకు దరశ న శ్ితో,ర బుదిధ యొకు నేతృతా ముతో,
ప్పాపిించక దృశ్ా ములను తీస్సకువచిు ఆతమ కు
సమరిప స్సరన్నా యి. జీవుడు, ప్పాపిించక దృశ్ా ములు,
విష్యముల జాానము బుదిధ దాా రా తనకు
కలుగుతోింది అని, ప్రమ పడుతన్నా డు.

ఇలా అనేక జనమ లలో ఈ ప్పాపిించక భోగములను

అనురవిసూర, ఏదో ఒక సమయములో ఈ ప్పాపిించక
భోగములతో విస్సగెతిర, తనకు ఇక ఈ ప్పాపిించక
భోగములు వదుద అనే వైరాగా ము కలిగ్, తన యొకు
సా సా రూపమును తెలుస్సకోవాలనే ఆసి ర కలిగ్, తన
బుదిని
ధ ప్పాపిించక భోగముల నుిండి, తతరా జాానము
వైప్ప మరలిు , అదే బుదిధ దాా రా తతరా జాానమునకు
ప్పయతా ము చేయగా, చేయగా (తనకు అింట్లకునా
ేశ్ములను
ు వదిలిించ్చకొని – దుముమ పట్టన ట
అదము ద ను శుదము
ధ చేస్సకునా ట్లు, తన బుదిని
ధ
పరిశుదము
ధ చేస్సకొని) ఎపప ట్టకో ఒకప్పప డు
పరిశుప్రమైన బుదిధ అనే అదము
ద లో తన శుదమైధ న

109
ఆతమ తతరా మును (సా సా రూపమును, చైతనా - జాాన
సా రూపమును) చూస్సకోగలుగుతన్నా డు.

ఆతమ తతరా జాానము కలుగుటకు కూడా ఈ ప్ద్గక్

శ్ి త + దర్శ న శ్కుతల కలయిక కూడా ఒక విశేష్ము. ఈ
కలయిక ఒక సమయములో ప్పాపిించక విష్యముల
భోగములను అిందిసూర ఉింట్లింది. మరొక
సమయములో సావ మి సవ సావ రూప ఉపలబ్ధే (ఆతమ
తతరా జాానము) కూడా కలిగ్స్సరింది.

ఛందోగోయ పనిషత్ – 8-12-4 – “...అథ యో

వేదేదం జిప్ాణీతి స ఆతమ గనాథయ ఘరానా
మథయో వేద ద మభివాయ హ్రా...” – ఈ శ్రీరములో
ఆతమ సా రూపము, మిగ్లిన ప్తిగుణాతమ కమైన మూల
ప్పకృతి యొకు బుది,ధ మనస్సు , ఇింప్దియములు
కలగవలసి ఉనా అింశ్ములను వేరు, వేరుగా
గురిించటము
ర ఎలా? ఆతమ (జీవుడు – “నేను”) కనుా
అనే ఇింప్దియముతో రూపమును
తెలుస్సకుింట్లన్నా ను, ముకుు అనే ఇింప్దియముతో
వాసనను తెలుస్సకుింట్లన్నా ను, న్నలుకలో ఉిండే రస
ఇింప్దియముతో రుచిని తెలుస్సకుింట్లన్నా ను - అనే
తెలుస్సకోవటము – జీవుడి యొకు చైతనా (జాాన)
సా రూపము. జీవుడు జాాన సా రూపమే అయితే, ఈ
ఇింప్దియముల సహాయము ఎిందుకు? ఆ జీవుడిని
ప్తిగుణాతమ కమైన మూల ప్పకృతి యొకు అజాానము

110
అనే అింధకారము ఆవరిించి ఉనా ిందున, ఈ బుది,ధ
మనస్సు , ఇింప్దియముల సహాయము
ఏరప డుచ్చనా ది.

24. తసయ హేతుర్విద్యయ

తసయ హేతుర్ అవిద్యయ – ఆతమ (జీవాతమ ) ప్దుక్

శ్ిి,
ర దృశ్ా ములకు (బుది,ధ మనస్సు , ఇింప్దియములు,
వస్సరవులు, విష్యములు) ఉిండే సింయోగమునకు
(సింబింధమునకు) మూల కారణము అవిదా (ప్రమ +
సింస్వు రములు - ఉనా ది లేనట్లు, లేనిది ఉనా ట్లు
కలిగ్ించే ప్రమ, నితా మైనవి - ఆతమ - అనితా మని,
అనితా మైనవి – ప్పపించము - నితా మని కలిగ్ించే
ప్రమ, “నేను” – ఆతమ – కాని దానిని “నేను” – శ్రీరము -
అనుకునే ప్రమ – 5 వ సూప్తము).

అవిదయ = అ + విదా = జాానముతో విరోధము

ఉనా ది – అజాానము. దీపము (జాానము) వెలిగ్ించిన
వెింటనే చీకట్ట (అవిదా ) తొలగ్పోవునట్లు, జీవుడిి ఈ
అవిదా (ప్రమ + సింస్వు రములు) ఉనా ింతవరకు
జీవుడిి, దృశ్ా ముల మధా సింయోగము ఉింట్లింది.
జీవుడిి తతరా జాానము కలిగ్న వెింటనే ఈ అవిదా
(ప్రమ + సింస్వు రములు) తొలగ్పోయి, జీవుడిి,
దృశ్ా ముల మధా ఉనా ఈ సింయోగము కూడా
విడిపోతింది.

111
 ప్రమలు ఎనోా రకములుగా ఉింట్లింది. 1.
అనితా మైన వస్సరవులను నితా ము అనే ప్రమ, 2.
అశుచి (మించివి కానిది) వస్సరవులను, ప్ియలను శుచి,
మించివి అనే ప్రమ, 3. దుఃఖ్ము కలిగ్ించే
విష్యములను స్సఖ్ము కలిగ్ించేవి అనే ప్రమ, 4.
ఆతమ (“నేను”) కాని వస్సరవు (శ్రీరము) మీద “నేను’
అనే ప్రమ కలిగ్ించేది. ఈ ప్రమలు విదా తోనే (వస్సర
తతరా జాానముతోనే) తొలగ్పోవును. ఈ అవిదా దాా రానే
జీవుడు సింస్వర చప్కములో (జనమ లు) బింధించబడి
అనేక కష్ము
ట లు పడుతన్నా డు.

పదమ పాద్యచరుయ లు – “అవిదేయ తి జడాతిమ కా

ఆవర్ణ్ శ్ి తుః జ్ఞఞన పరుయ ద్యసన ఉచయ తే” –
జడ్మైన అవిదా జీవుడిని ఆవరిించి, జీవుడిి తతరా
జాానము కలగకుిండా అడుడకుింట్లింది. జీవుడు తన
సా సా రూపమును తెలుస్సకోన్నయకుిండా, అవిదా అడుడ
గోడ్గా ఉింట్లింది. అవిదా దాా రా కలిగే ప్రమలు,
సింస్వు రములు ఉనా ింతవరకూ జీవుడు తన
తతరా మును తెలుస్సకోలేకపోతన్నా డు. జీవుడిని
అవిదా ఆవరిించి ఉన్నా , జీవుడిి అవిదా ఉనా ట్లు
తెలియదు.

భ్గవద్గుత 18-61 - “ఈశ్వ ర్ సర్వ భూతనామ్

హ్ృదేేశ్ల’రుజన తిషతి
ట I ప్భామయ సా ర్వ భూతని
యస్త్నాతరూఢాని మాయయా” – ఓ అరుున్న I

112
ఈశ్ా రుడు అిందరి హృదయములలో ఉిండి, మాయ
యొకు భౌతిక శ్ి ర చేయబడిన యింప్తముల
(శ్రీరముల) యిందు ఉనా జీవుల సించారములను
నిరే దశించ్చచ్చిండును.

వేదమాత – “న తం విధ్యత య ఇమా జజ్ఞన

అనయ ద్గషామ క ఆంతర్మ్ భ్వాతి నీహార్దణ్
ప్పావృతుః జలా య ుః ఆశుదృపుః ఉశ్ి శాసుః
చర్ంతి” - ఎవరిి వారు తమ హృదయములో ఉిండే
ఈశ్ా రుడిని తెలుస్సకోలేకపోతన్నా రు. ఆ ఈశ్ా రుడే
ఈ సృష్టని
ట చేశాడు అని కూడా
తెలుస్సకోలేకపోతన్నా రు. ఈశ్ా రుడిి, జీవుడిి మధా ,
జీవుడిి, జీవుడి సా సా రూపమునకు మధా అడుడగోడ్లా
అవిదా ఉింది. ఆ అవిదా ఒక పగ మించ్చ లాింట్టది.
పగ మించ్చలో ఉనా వాళ ుకు ఏదీ కనిపిించీ
కనిపిించనట్లు, ఇతరులను, ప్పపించమును
సప ష్ము
ట గా చూడ్లేనట్లు లేదా మరొక విధముగా
చూచ్చనట్లు, అవిదా తో ఆవరిించి ఉనా జీవులు
కన్నసము తమ సా సా రూపమును కూడా
తెలుస్సకోలేకపోతన్నా రు. పగ మించ్చ లాగ,
అవిదా తో ఆవరిించి ఉనా జీవులకు అర ధము
అయినట్లు, అర ధము కానట్లు ఉింట్లింది. జీవులు తమ
సా సా రూపమును తెలుస్సకోలేక, శ్రీరముతో, బుదితోధ ,
మనస్సు తో, ఇింప్దియములతో కలిపేస్సకొని, ఈ
ప్పాపిించక విష్యములలో పడి, ఏ శ్రీరములో ఉింటే
113
ఆ శ్రీరము “నేను” అని ప్రమ పడుతూ ఉింటారు, ఆ
శ్రీరములోని ప్పాణములను రక్షించ్చకుిందుకు అనేక
కష్ము
ట లను పడుతూ ఉింటారు, ఏవేవో పనులు చేసూర,
ఏవేవో మాటాుడుతూ ఉింటారు. పగ మించ్చను ఎలాగైతే
పట్లటకోలేమో, ఇది పగ మించ్చ అని వేరుగా
చూపిించలేమో, పగ మించ్చ ప్పభావము నుిండి
ఎలాగైతే తపిప ించ్చకోలేమో, అలాగే జీవులు అవిదా
గురిించి కూడా సప ష్ము
ట గా వివరిించలేరు,
చూపిించలేరు, అవిదా ప్పభావము నుిండి
తపిప ించ్చకోలేరు. “న విదయ తే ఇతయ విదయ ” - ఈ
అవిదా జీవుడిలో ఉిందా, బుదిలో
ధ ఉిందా అని తేలిు
చెపప లేము. జీవులలో అవిదా యొకు ప్పభావము
జీవులలో, బుదిలో
ధ (రెిండిింట్టతో) ఉింది అని మాప్తమే
చెపప గలము. అట్లవింట్ట అవిదా జీవులకు (ప్దుక్ శ్ిి),
ర
దృశ్ా ములలో (బుది,ధ మనస్సు , ఇింప్దియములు,
వస్సరవులు, విష్యములు) ఉిండే దరశ న శ్ిిర మదా
ఉిండే సింయోగమునకు, కలయికకు కారణము. ఇది
ఈ అవిదా యొకు లక్షణము, ప్పభావము.

17 వ సూప్తము ప్పకారము ఈ ప్దుక్, దృశ్ా ముల

సింయోగమే జీవుల కష్ము ట లకు కారణము. ఈ
సింయోగమునకు కారణము అవిదా దాా రా కలిగే
ప్రమలు, ఆ ప్రమలో కలిగ్న సింస్వు రములు. ఈ
అవిదా తతరా జాానముతో మాప్తమే తొలగ్పోతింది.

114
25. తదభావాతా ంయోగాభావో హానం తదేృశ్లుః
కైవలయ మ్

తద్ భావాత్ సంయోగా భావుః హానం - ఏ

అవిదా (ప్రమలు, సింస్వు రములు) దాా రా జీవులకు,
దృశ్ా ములకు మదా సింయోగము ఏరప డిిందో, ఆ
అవిదా , తతరా జాానము దాా రా తొలగ్పోయినటయి
ు తే,
జీవులకు, దృశ్ా ములకు మధా ఉిండే సింయోగము
కూడా తొలగ్పోతింది. దీనినే హానిం (విడిచిపెట్లటట)
అింటారు.

తద్ దృశ్లుః కైవలయ మ్ - జీవులకు,

దృశ్ా ములకు మధా ఉిండే సింయోగము తొలగ్పోవుట
వలన ప్దుక్ శ్ి ర ఉనా జీవుడిి కలిగే సితి
ి ని కైవలా ము
(అపవర గము, మోక్షము, ఆతమ దరశ నము)
ేవలుడుగా/పరమాతమ గా తన సా సా రూపముతో
మిగ్లిపోతాడు అని అర ధము చేస్సకోవచ్చు .

ఉద్యహ్ర్ణ్:

ఎడారిలో ప్పయాణము చేస్సరనా వా ిిర దాహము

వేసిింది. చ్చట్టట ప్పకు ల చూసేర దూరములో న్నరు
ఉనా ట్లు (ఎిండ్మావి) కనిపిించిింది. దాహముతో అతని
బుదిధ సరిగాగ పనిచేయట లేదు. అకు డ్కు వెళ్ళ ు చూసేర,
అకు డ్ న్నరు లేదు. ఇక ముిందుకు నడ్వలేను అను
కూరొు న్నా డు. ఒింటె మీద వెళ్లు తనా మరొక వా ి ర
ఇతడిని చూసి, జాలిపడి తన దగ గర ఉిండే న్నళు ను
115
ఇచాు డు. దాహముతో కూరొు నా వా ి ర ఆ న్నళ్లు ప్తాగ్
తన దాహమును తీరుు కున్నా డు. అప్పప డు అతని
బుదిధ సరిగాగ పని చేయుట మొదలయిింది.
కొింతసేపట్టి ఎిండ్ ప్పభావము తగ్ గ, అింతవరకూ
దూరములో కనిపిించే ఎిండ్మావి (ప్రమ), ఇప్పప డు
కనిపిించ్చట లేదు. అప్పప డు ఆ వా ిి,
ర తాను చూసిింది
న్నరు లేని ఎిండ్మావి (ప్రమ) అని అర ధమయిింది (తతరా
జాానము). తరువాత ఆ వా ి ర ఆ ఎిండ్మావుల
వెింటపడ్టము మానేశాడు.

26. వివేకఖాయ తిర్విపవా

ే హాన్నపాయుః

వివేక ఖాయ తిుః అవిపవా

ే హాన్నపాయుః –
తేలిపోని, తొలగ్పోని “నేను” వేరు, దృశ్ా ములు
(ప్పకృతి, శ్రీరము, బుది,ధ మనస్సు , ఇింప్దియములు,
వస్సరవులు, విష్యములు) వేరు అనే జాానము సిర ి ముగా
బలపడితే, జీవుడు (ప్పరుషుడు), దృశ్ా ముల (ప్పకృతి,
శ్రీరము, బుది)ధ మధా ఉిండే సింయోగమును విడ్తీసే
ఉపాయము.

“నేను” (జీవుడు, ప్పరుషుడు) వేరు, దృశ్ా ములు

(శ్రీరము, బుది,ధ మనస్సు , ఇింప్దియములు, వస్సరవులు,
విష్యములు) వేరు అనే జాానము ఎవరో మామూలుగా
చెపిప తే అది వినా ింత మాప్తముతోజీవుడు
(ప్పరుషుడు), దృశ్ా ముల (ప్పకృతి, శ్రీరము, బుది)ధ
మధా ఉిండే సింయోగము విడిపోదు. జనమ జనమ ల

116
నుిండి బుదిలో
ధ /మనస్సు లో సింస్వు రముల
రూపములో పేరుకుపోయిన అవిదా తో జీవుడు,
దృశ్ా ముల మధా కలిగ్న ఈ సింయోగము అింత
తేలికగా విడిపోదు. వస్సర, తతరా జాానము
బుదిలో
ధ /మనస్సు లో ధృఢమైన నమమ కముతో,
విశాా సముతో తేలిపోకుిండా ప్పబలముగా సిర
ి పడితే ఈ
సింయోగము విడిపోతింది.

వస్సర తతరా జాానము మనస్సు లో బలముగా

సిర
ి పడాలింటే, మొదట్ట పాదము 29 వ సూప్తము - 29.
తతుః ప్పతయ కేి తనాధిగమోఽపయ ంతరాయాభావశ్ి
ఈశ్ా రుడిని ప్పణవోపాసనతో ప్పసనా ము
చేసినటయిు తే, ఆతమ చైతనా ము (నేను, జాానము) ఆతమ
జాానమును, ప్బహమ జాానమును పిందగలుగుతారు.
యోగ స్వధనకు కలిగే అింతరాయములు, విఘా ములు
అన్నా తొలగ్ించ్చను.
శాస్త్సము
త లు:
శాస్తసరములు (వేదములు, ధరమ శాస్తసరములు, యోగ
దరశ నము) స్వధా , స్వధన లేదా కారా , కారణ భావమును
బోధస్సరింది (ఏది స్వధించాలి, దానిని ఎలా స్వధన
చేయాలి – స్సఖ్ము స్వధించాలింటే, దానిి ధరమ ము
స్వధనము. మోక్షము స్వధించాలింటే, దానిి వివేక
ఖ్యా తి స్వధనము). కారణములు తొమిమ ది రకములుగా
ఉిండ్వచ్చు – “ఉతా తిత రథతయ భివయ ి త వికార్

117
ప్పతయ యాపుఃత వియోగానయ తవ ధృతిుః కార్ణ్ం నవధ్య
సమ ృతం”

1. ఉతా తిత కార్ణ్ము – ఉతా తిత = ఏదైన్న

కొతరగా ప్పట్లటట. భూమిలో వితరనము న్నట్టతే, ఆ
వితరనము మొలకెతరటకు – కారణము – వితరనము,
మట్ట,ట న్నరు మొదలైనవి.

2. రథతి కార్ణ్ము – రథతి = ఉిండుట. ఈ

శ్రీరము సితి
ి ి, నిలబడ్టానిి, ఉిండ్టానిి ఆహారము
కారణము. శ్రీరమునకు, ఆహారము సితి ి కారణము.

3. అభివయ ి త – అభివయ ి త =
కార్ణ్ము
సప ష్మట గుట, బయటపడుట. ఒక వా ి ర చీకట్టలో మెట్లు
దిగుతన్నా డు. కాలుి ఏదో ఒక వస్సరవు తగ్లి నొపిప
పెట్టిం
ట ది. ఆ వస్సరవు ఏమిటా అని చూశాడు, కాని ఆ
వస్సరవు కనిపిించలేదు అనగా ఆ వస్సరవుి అభవా ి ర
లేదు. ఆ వస్సరవు మీద కాింతి ప్పసరిసేర, అప్పప డు
వస్సరవు సప ష్ము
ట గా కనిపిస్సరింది. వస్సరవుి, కాింతి
అభవా ి ర కారణము.

4. వికార్ కార్ణ్ము – వికార్ము = మారుప

కలుగుట. బయా ము, న్నళ్లు కలిపి పయిా మీద పెట్ట,ట
పయిా వెలిగ్సేర, అనా ముగా తయారవుతింది.
బయా ము అనా ముగా మారుతింది లేదా
బయా మునకు వికారము కలిగ్ింది. బయా మునకు న్నరు
మరియు అగ్ా వికార కారణములు.
118
 5.
ప్పతయ య కార్ణ్ము – ప్పతయ య =
నమమ కము. ఒక వా ిిర దూరములో పగ కనిపిస్ర ింది.
ఇింతకు ముిందు ఎకు డైతే పగ ఉింట్లిందో, అకు డ్
తపప కుిండా అగ్ా /నిప్పప ఉింట్లింది అని చూసి ఆ వా ి ర
తెలుస్సకున్నా డు. ఆ పూరా ప్ప వాా పిర జాానముతో
(జాాపకముతో), ఎకు డైతే పగ కనిపిస్సరిందో, అకు డ్
తపప కుిండా అగ్ా /నిప్పప ఉింట్లింది అని దగ గరకు వెళ్ళ ు
చూడ్కుిండానే చెప్పప తాడు. పగకు అగ్ా /నిప్పప
ప్పతా య కారణము.

6. ఆిుఃత కార్ణ్ము – ఆిుఃత లేదా ప్పాిుఃత =

ప్పయోజనము పిందుట. స్సఖ్ముకలగాలింటే,
ధరమ ము ఆచరిించవలెను. ధరమ ము ఆచరిసేర,
స్సఖ్మును కలిగ్స్సరింది. స్సఖ్మునకు ఆపిర కారణము.
గమా ము చేరుటకు,అడుగులు వేసి నడ్వాలి.
అడుగులు వేసి నడిసేర, గమా ము చేరుతాము.
గమా మునకు నడ్క ఆపిర కారణము.

7. వియోగ కార్ణ్ము – వియోగము =

విడిపోవుట. ఒక చెట్లట నరిి, ఆ చెట్లట యొకు లావైన
ఒక మొదుదను తీస్సకువచిు , దానిని ఒక గొడ్లి
డ తో చినా ,
చినా ముకు లుగా చేసేర, ఆ లావైన ఒే మొదుదను,
చినా , చినా ముకు లుగా విడ్కొటటా
ట నిి గొడ్లి
డ వియోగ
కారణము.

119
 8. అనయ తవ కార్ణ్ము – అనయ తవ ము =
భనా మైనది. కింస్వలి ఒక బింగారు ముదను
ద కరిగ్ించి,
ఆ కరిగ్ించిన బింగారముతో ఒక నకెస్స, ు రెిండు
దుదుదలు రెిండు గాజులు, ఒక ఉింగరము తయారు
చేశాడు. ఒే బింగారము ముదద ఆరు వేరు, వేరు
బింగారు ఆరరణములుగా మారిపోయిింది. ఆ కింస్వలి
ఒే బింగారప్ప ముదను
ద , వేరు, వేరు ఆరరణములు
చేయుటకు కారణము. బింగారమునకు, కింస్వలి
అనా తా కారణము.

9. ధృతి కార్ణ్ము – ధృతి = నిలబెట్లటట.

ఇింప్దియములను నిలబెట్లటటకు ఈ శ్రీరము
కారణము. ఈ శ్రీరమును నిలబెట్లటటకు
ఇింప్దియములు కారణము. ఇింప్దియములకు
శ్రీరము ధృతి కారణము. శ్రీరము, ఇింప్దియములకు
ధృతి కారణము.

మనస్సు లో కలిగే ప్పతి విజాానమునకు,

భావనలకు మనసుా ఉతా తిత (పుట్టటటకు)
కార్ణ్ము.

ప్పరుష్కర ధతా ము (భోగములు లేదా అపవర గము)

మనసుా ి రథతిి (ఉండుటకు) కార్ణ్ము.
ప్పరుష్కర ధతా ము స్వధించవలసిన అవసరము
లేకుింటే, మనస్సు ప్పకృతిలో కలిసిపోతింది. కోరికలు

120
లేకపోతే లేదా అపవర గము కలిగ్తే, మనస్సు ప్పకృతిలో
ఐకా మైపోతింది.

మనసుా /ఇంప్దియములు ఆ వసుతవుల

అభివయ ి తి (సా షముట గా తెలియుటకు) కార్ణ్ము.
ప్పాపిించక వస్సరవుల గురిించి విజాానము కావాలింటే,
మనస్సు ఆ, యా ఇింప్దియముల దాా రా పనిచేసేర,
వస్సరవుల విజాానము కలుగుతింది.,

మనసుా లో వికార్ము (మారుా ) కలగటానిి,

విషయాంతర్ములు కార్ణ్ము. మనస్సు ఏకాప్గతతో
సిర
ి ముగా ఒక వస్సరవును ధ్యా నిసూర ఉిండ్గా, మనస్సు
మారటానిే వేరే విష్యములు కారణము.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

కిండు మహరి ి తన ఆప్శ్మములో సమాధ సితి

ి లో
ఉిండ్గా, ఆయనను పరీక్షించ్చటకు ఇింప్దుడు పింపిన
ప్పమలోచన అనే అపు రస, ఆయన ఆప్శ్మములో ఒక
చెట్లట ప్ిింద కూరొు ని, తన తీయని సా రముతో తన
గొింత సవరిించ్చకొిందుకు స, ప, స లు పాడుతోింది.
ఆమె పించమ సా రములో రెిండ్వ అక్షరము “ప” అనే
లోప్పలోనే, కిండు మహరి ిి ఆమె సా రము వినిపిించి,
ఆయన సమాధి సితి ి ి వికారము కలిగ్, ఆయన తన
కళ్లు తెరచి, ఆమెను చూసి, ఆమె దగ గరకు వెళ్ళ,ు న్నవు
ఎవరు అనటము వరకు జరిగ్పోయిింది. ఆయన

121
మనస్సు లో కలిగ్న వికారము నుిండి
బయటకు
రావటానిి ఆయనకు చాలా సింవతు రములు పట్టిం
ట ది.

మనస్సు లో ప్పాపిించక భోగములు

విడిచిపెటాటలనే వైరాగా ము కలగాలింటే, ప్పాపిించక
వస్సరవులు, విష్యములు అన్నా
దుఃఖ్ములు/కష్ముట లు కలిగ్స్సరన్నా యి అనే జాానము
ప్పతయ య (నమమ కము) కార్ణ్ము.

అపవర్ ుము పిందుటకు వివేక ఖాతి (“నేను”

(జీవుడు, ప్పరుషుడు) వేరు, దృశ్ా ములు (శ్రీరము,
బుది,ధ మనస్సు , ఇింప్దియములు, వస్సరవులు,
విష్యములు) వేరు అనే జాానము ప్పాి త కార్ణ్ము.

మనసుా లో ఉండే మాలినయ ములు

తొలగ్నపోవటానిి, మైప్తి, కరుణ్, ముదిత, ఉపేక్ష
మరియు తపసుా , సావ ధ్యయ యము, ఈశ్వ ర్
ప్పణిధ్యనము వియోగ కార్ణ్ములు -– 1 వ
పాదములోని 33 వ సూప్తము - 33. మైప్తీ కరుణా
ముదితోపేక్షాణాం
సుఖద్గుఃఖ పుణాయ పుణ్య
విషయాణాం భావనాతుః చితప్త పసాదనమ్ రెిండ్వ
పాదము 1 వ సూప్తము - 1.
తపసాా వ ధ్యయ యేశ్వ ర్ప్పణిధ్యనాని ప్ియాయోగుః

అిందరి బుది,ధ మనస్సు ఒే ప్తిగుణాతమ కమైన

మూల ప్పకృతి నుిండి పరిణామము చెింది ఉతప తిర
అయినది కాబట్ట,ట అిందరి బుది,ధ మనస్సు ఒేలాగ
122
ఉిండాలి, ఒే రకముగా ఆలోచిించాలి. కాని అలా లేదు.
ఒే వస్సరవు లేదా విష్యము గురిించి వేరు, వేరు
వా కుర లు వేరు, వేరుగా ఆలోచిస్వరరు. మరియు ఒే వా ి ర
ఆ ఒే వస్సరవు లేదా విష్యము గురిించి, వేరు, వేరు
సిందరభ ములలో వేరు, వేరుగా ఆలోచిస్వరడు. దీనిి
కారణము ఆ వస్సరవులో ఉిండే మూడు గుణముల
సమేమ ళనము. ఆ వస్సరవులో ఉిండే స్వతిా క గుణము,
స్వతిా కముగా ఆలోచిించే వా ి ర ఒకలాగ, ఆ వస్సరవులో
ఉిండే రాజస గుణము, రాజసముగా ఆలోచిించే వా ి ర
మరొకలాగ, ఆ వస్సరవులో ఉిండే తామస గుణము,
తామసముగా ఆలోచిించే వా ి ర మరొకలాగ ఆలోచిస్వరరు.
ఈ మూడు గుణములు వేరు, వేరు
శాతములలో
కలగలిసినప్పప డు మరొక విధముగా ఆలోచిస్వరరు. ఇలా
వేరు, వేరుగా ఆలోచనలు అనయ తయ కార్ణ్ము.

పించ భూతములు, మన శ్రీరములో ఉిండే

పించ భూతముల సమతలా ముగా ఉనా పరసప ర
సింబింధము వలనే మన శ్రీరము నిలబడుతింది.
ఇది ధృతి కార్ణ్ము.

27. తసయ సపధ్య

త ప్పాంతభూమిుః ప్పజ్ఞఞ

తసయ సపధ్య
త ప్పాంతభూమిుః ప్పజ్ఞఞ - వివేక
ఖ్యా తి ఏడు (7) దశ్లుగా ఉింట్లింది.

తెలిపోని, సిర
ి మైన వివేక ఖ్యతి పిందటానిి, అష్ ట
యోగాింగములను అనుష్కటనము చేయాలి.
123
28. యోగాంగానుషాఠనాదశుదిధక్షయే
జ్ఞఞనద్గిర్
త వివేకఖాయ తేుః

యోగాంగ అనుషాఠనాత్ అశుదిధ క్షయే

జ్ఞఞనద్గిుఃత ఆ వివేకఖాయ తేుః - యోగాింగములను
అనుష్కటనము దాా రా అశుదినిద తొలగ్ించ్చకొని, బుదినిధ ,
మనస్సు ని పరిశుప్రము చేస్సకుింటే తెలిపోని,
బలమైన, సిర ి మైన వివేక ఖ్యా తి వరకు జాానము వృదిధ
చెింది ప్పకాశస్సరింది.

జనమ , జనమ ల నుిండి బుదిలో

ధ , మనస్సు లో
ేశ్ములు
ు (అవిదా , అసిమ త, రాగము, దేా ష్ము,
అభనివేశ్ములు), సింస్వు రములు,
మాలినా ములు
ాగా పేరుకు పోయి ఉనా ిందున, అదము ద మీద
దుముమ , మాలినా ము ఉింటే ప్పతిబింబము సప ష్ము
ట గా
కనిపిించనట్లు, బుదిలో
ధ , మనస్సు లో ఏ విష్యమైన్న
అర ిమైనట్లు ఉింట్లింది, కాని సరిగాగ అర ధము కాదు. ఏ
విష్యము సిర ి ముగా నిలవదు, అవసరమైనప్పప డు
స్సప రిించదు. బుదిలో
ధ , మనస్సు లో ఉనా
సింస్వు రములు, ేశ్ములు,
ు మాలినా ములు వివేక
ఖ్యా తి పెరగకుిండా అడ్ము
డ పడుతూ ఉింటాయి.

యోగాింగముల దాా రా బుదిలోద ని, మనస్సు లోని

అశుదిని
ధ కొది,ద కొదిగా
ద పోగొట్లటకుింట్ట, బుదిని
ద ,
మనస్సు ని కొించము, కొించము శుప్రపరచ్చకుింట్ట
ఉింటే, తన జాాన కాింతిని కొది,ద కొదిగా
ద పెించ్చకుింట్ట,

124
పెించ్చకుింట్ట ఉిండ్గా, వివేక ఖ్యా తి కొది,ద కొదిగా
ద
పెరుగుతూ ఉింట్లింది. బుది,ధ మనస్సు పూరిగార
పరిశుప్రపడినప్పప డు బలమైన, సిర ి మైన అవిపవ ు
వివేక ఖ్యా తి
ఏరప డుతింది. అింతవరకూ ఈ
యోగాింగముల అనుష్కటనము చేస్సకుింట్ట ఉిండాలి.

29. యమ నియమాఽసన ప్పాణాయామ ప్పతయ హార్

ధ్యర్ణ్ ధ్యయ న సమాధయోఽషాటవంగాని

యమ నియమ ఆసన
ప్పాణాయామ
ప్పతయ హార్ ధ్యర్ణ్ ధ్యయ న సమాధియుః అష్టట
అంగాని - 1. యమములు, 2. నియమములు, 3.
ఆసనములు, 4. ప్పాణాయామము, 5. ప్పతాా హారము, 6.
ధ్యరణ, 7. ధ్యా నము, 8. సమాధ అనే ఎనిమిది
యోగాింగములు.

1. యోగాంగములు - యమములు

30. అహింసా సతయ మసయ

త ప్రహ్మ చరాయ పరిప్గహా
యమాుః

అహింస అసతయ అసయ

త ప్రహ్మ చర్య
అపరిప్గహా యమాుః – 1. అహింస, 2. అసతయ ము, 3
అసయత ము, 4. ప్రహ్మ చర్య ము, 5. అప్పరిప్గహ్ము
అనే ఐదు కలిపితేనే వాట్టని యమములు అింటారు
(ఇిందులో ఒకట్ల, రెిండో అనుష్కటనము చేసేర పూరి ర
స్వియి ఫలితము కలగదు).

125
 1. అహింస – “మాహింసాయ త్ సరావ భూతని”
- ఏ ప్పాణిని హింసిించ కూడ్దు. ప్పాణి హింస
చేసినటయిు తే న్నకు ఊహించని దుష్ఫ లితములు
కలుగుతాయి. ఈ అహింస అనే ప్పధ్యనమైన యమము
దాా రానే మనస్సు లోని మాలినా ములను
పోగొట్లటకోవచ్చు ను. ఈ అహింస బలపడ్టానిి మిగ్లిన
న్నలుగు యమములు ఉపయోగపడ్తాయి. లేదా
మిగ్లిన న్నలుగు యమములు, అహింస యొకు
రూపాింతరములే.

మానవుల ప్పతి ప్ియలోనూ కొించమైన్న హింస

దాగ్ ఉనా ది. ఏ భోజనము చేయాలన్నా , ఊపిరి
ీలుు కోవాలన్నా , మాటాుడాలన్నా , అడుగు తీసి
అడుగు వేయాలన్నా ఏదో ఒక ప్పాణిి, ఏదో ఒక చినా
హింస జారుతూనే ఉింట్లింది. హింసలేని మానవ
జీవితమును ఊహించలేము. ఈ హింసలకు
మానవులకు పాపము కలుగుతూనే ఉింట్లింది. ఆ
పాపములకు ఫలితములను అనురవిించవలసి
ఉింట్లింది. ఈ పాపముల దాా రా, మనస్సు లో పాప
సింస్వు రములు అనే అశుదిధ కూడా గుటలు
ట , గుటలు
ట గా
పేరుకుపోతూ ఉింటాయి. దీనిి పరిష్కు రము
మనస్సు లో అహింస సింకలప ము మనస్సు లో
ప్పారింరము కావాలి. ఆ అహింస
సింకలప ము
పెరుగుతూ, బలపడుతూ, హింస్వ ప్పవృతిర తగుగతూ
ఉింట్లింది.
126
 2.అసతయ ము – ఏ సిందరభ ములోనూ
మనస్సు లో అబదము
ధ గురిించి ఆలోచిించకూడ్దు. ఏ
సిందరభ ములోనూ నోట్టతో అబదము ధ చెపప కూడ్దు.
ఎవరితోనూ అప్పియముగా, అహతముగా, దూష్ణగా
మాటాుడుతూ ఎదుట్ట వారిని హింసిించకూడ్దు. ఈ
అహింస్వ సింకలప ము బలపడాలి అింటే, మానవులలో
ప్పధ్యనముగా ఉిండే అబదము
ధ చెపేప అలవాట్ల
తొలగ్పోవాలి. అబదము
ధ అహింస యొకు
రూపాింతరము. దాని స్వినములో మనస్సు లోనూ,
నోట్టలోనూ సతా ము సిర
ి ముగా నిలబడాలి. ఈ సతా ము
దాా రా అహింసను బలపరచ్చకోవాలి.

3. అసయ
త ము - ఏ సిందరభ ములోనూ
దొింగతనము చేయకూడ్దు. ఇతరుల వస్సరవులను
దొింగ్లిసేర, వాళ్లు నష్పో
ట తారు అింటే వారిని
హింసిించినటే.ు చాలా మింది మేము దొింగతనము
చేయము, చేయలేదు అింటే, అది సరైనది కాదు. అతి
సూక్షమ మైన చినా , చినా దొింగతనము మానవులు
అిందరూ చేస్వరరు. కన్నసము మనస్సు లో సింకలప
రూపములోనైన్న ఉింట్లింది. అసేరయము అహింస
యొకు రూపాింతరము. అసేరయము (నేను
దొింగతనము చేయను) అనే సింకలప ము దాా రా ఈ
హింసను తొలగ్ించ్చకోవాలి.

127
 4. ప్రహ్మ చర్య ము – ఏకాప్గతకు రింగము కలిగే
పనులు ఏవీ చేయకూడ్దు. జీవితాింతము
ప్బహమ చరా ము పాట్టించాలి. ప్బహమ చరా ము
పాట్టించకపోతే, ఎవరిి వారు హింసిించ్చకునే ప్ియ
జరుగుతింది. అప్బహమ చరా ము అహింస యొకు
రూపాింతరము.

5. అపరిప్గహ్ము – ఎవరి దగ గర నుిండి, ఏ

వస్సరవును (భోగ స్వధనములు) తీస్సకోకూడ్దు.
ప్పాపిించక వస్సరవులు న్నకు కావాలి అనే కోరిక.
పరిప్గహము దాా రా కూడా హింస జరుగుతింది.
పరిప్గహము అహింస యొకు రూపాింతరము.

యమ అనే యోగాింగములను అర ధము చేస్సకొని,

వీట్టని ఆచరిించి, అనుష్కటనము చేస్సకొని
స్వధించ్చకోవాలి.

విష్ణ పురాణ్ము – “ప్రహ్మ చర్య మహింసా చ

సతయ సయ త మపరిప్గహాన్ సవేత యోగీ నిషాక ముః
యోగయ తం సవ మన్న నయన్”, “సావ ద్యయ శౌచ
సంతోష తపాంర నియతతమ వాన్
కురీవ త
ప్ాహ్మ ణి తథా పర్రమ న్ ప్పవణ్ం మనుః” – విషుణ
ప్పరాణములో యమ, నియమముల గురిించి వివరిసూర,
అిందులో ప్బహమ చరా ము, అహింస, సతా ము
అసేరయము, అపరిప్గహము మరియు స్వా ధ్యా యము,
శౌచము, సింతోష్ము, తపస్సు , ఈశ్ా ర ప్పణిధ్యనము

128
(ఈశ్ా రుడి మీద మనస్సు ని లగా ము చేస్సకొనుట)
ఎలప్ప
ు ప డూ వీట్టని ఆచరిసూర ఉిండాలి అని చెపాప రు.

“ఏతే యమాుః సా నియమాుః పంచ, పంచ

ప్పకీరి తతుః విిషట ఫలద్యుః కామాయ ుః నిషాక మాణామ్
విముక తయే” – ఐదు యమాలు, ఐదు నియమాలు
ఉన్నా యి. వీట్టని నియమములతో కలిసిన యమాలు.
వీట్టని స్వధించటానిినిరింతరము ప్పయతా ము
చేయాలి. వీట్టని స్వధసేర కష్ము
ట ల నుిండి విముి ర
కలుగుతింది.

31. జ్ఞతి దేశ్ కాల సమయానవచిి నాన ుః

సార్వ భౌమా మహాప్వతమ్

జ్ఞతి దేశ్ కాల సమయ అనవచిి నాన ుః

సార్వ భౌమా మహాప్వతమ్ – ఏ జాతి, దేశ్, కాల
నియమములకు పరిమితము చేస్సకోకుిండా,
అనింతముగా ఈ యమాలను స్వధించగలిగ్తే, అది
ఒక మహా ప్వతము అవుతింది.

2. యోగాంగములు - నియమములు

32. శౌచ సంతోష తపుః

సావ ధ్యయ యేశ్వ ర్ప్పణిధ్యనాని నియమాుః

శౌచ సంతోష తపుః సావ ధ్యయ య ఈశ్వ ర్

ప్పణిధ్యనాని నియమాుః - 1. శౌచము, 2.

129
సంతోషము, 3. తపసుా , 4. సావ ధ్యయ యము, 5.
ఈశ్వ ర్ ప్పణిధ్యనము అనే ఐదు నియమములు.

1. శౌచము – మనస్సు లోను, శ్రీరములో

శుప్రతను పాట్టించాలి.

2. సంతోషము – ఉనా దానితో తృపిరగా

ఉిండాలి.

3. తపసుా – దా ిందా ములను

(స్సఖ్ము/దుఃఖ్ము, వేడి/చలి, లారము/నష్ముట
మొదలైనవి) సమానముగా భావిించాలి.

4. సావ ధ్యయ యము – మోక్ష శాస్తసరముల

అధా యనము చేయాలి.

5. ఈశ్వ ర్ ప్పణిధ్యనము – సతు రమ లను

ఈశ్ా రుడిి అరిప ించే బుదితో
ధ చేయాలి.
(ప్పరాణములలో - ఈశ్ా రుడి మీద మనస్సు ని లగా ము
చేస్సకోవాలి).

ఈ యమములు, నియమములను పరిశ్రలిించి

చూసేర, యమములు (అహింస, అసతయ ము,
ప్రహ్మ చర్య ము, అసయ
త ము, అప్పరిప్గహ్ము) – ఇవి
నిషేధములుగా (చేయకూడ్నివిగా) చెపిప నవి.
నియమములు (శౌచము, సంతోషము, తపసుా ,
సావ ధ్యయ యము, ఈశ్వ ర్ ప్పణిధ్యనము) – ఇవి
విధులుగా (చేయవలసినవిగా) చెపిప నవి. అిందుచేత
130
యమాలను, నియమాలను వేరు, వేరు సూప్తములలో
విడివిడిగా చెపాప రు.

సంక్షేప శారీర్కమ్ అనే ప్గింధములో

సర్వ జ్ఞఞతమ కత ముని యమాలకు, నియమాలకు
ఉిండే తేడాను ప్పస్వరవన చేసూర “యమ సవ రూపా
సకల నివృతిుఃత తథా ప్పవృతిర్త నియమ సవ రూపా
నివర్ తకాదప్త యమ ప్పరదిధుః ప్పవర్ తకాసాయ త్
నియమ ప్పరదిధుః” – యమాలు అన్నా నివృతరలు
(చేయకూడ్నివి). మనస్సు ను వాట్ట నుిండి
మరలుు కోవాలి అని బోధస్వరయి. యమాలు బోధించే
శాస్తసరము నివరకర (నివృతిర) శాస్తసరము. నియమాలు అన్నా
ప్పవృతరలు (చేయవలసినవి). నియమాలను బోధించే
శాస్తసరము ప్పవరకర (ప్పవృతిర) శాస్తసరము. మనస్సు ను
వాట్టని ప్పవరిింపచేస్సకోవాలి
ర అని బోధస్వరయి.
“ప్పవృతిత శాస్త్సణ్
త సమేి సమమ తే నివృతిత శాస్త్ససత య
విధేయ బోధనే నివృతిత అనుషాటన నిరంధన తతవ ుః
నివర్ తకం శాస్త్స త మిదమ్ ప్పచక్షతే” – ప్పవృతిర శాస్తసరము,
నివృతిర శాస్తసరము ఒకటేలా అనిపిించిన్న, ఒకొు కు
శాస్తసరము ఏ విధమైన అర ధమును బోధస్ర ింది?, ఏ
విధమైన ప్పభావమును కలగచేస్ర ింది? అని జాప్గతరగా
గమనిించ్చకోవాలి. ప్పవృతిర శాస్తసరము మనస్సు ను ఒక
ప్ియను చేయమని ప్పేరేపిస్సరింది. ప్పవృతిర శాస్తసరము
మించి కరమ లు చేయి అని ప్పేరేపిస్సరింది. ఈ ప్ియ
చేసేర, ఈ ఫలితము కలుగుతింది అని చెప్పప తింది.
131
నివృతిర శాస్తసరము ఈ తప్పప చేసేర, ఈ శక్ష
అనురవిించవలసి వస్సరింది. అిందుచేత న్న
మనస్సు ను వాట్ట నుిండి మరలుు కోవాలి అని
బోధస్సరింది. నివృతిర శాస్తసరము చెడ్డ కరమ లు చేసేర న్నకు
శక్ష తపప క పడుతింది అని హెచు రిస్సరింది.

కుమరుల భ్ట్టట వారి శోేక వారి తకములో

“విధిరిషట ఫలుః అనిషట పరిహార్ ఫలుః అపర్ుః
ప్పేరితోస్మమ తి పూర్దవ ధీుః వారితోస్మమ తి చపర్ద” – విధ
వాకా ములు లేదా ప్పవృతిర శాస్తసరము లేదా ప్పవరకర
శాస్తసరము (నియమాలు) మనకు తపప కుిండా కావలసిన
మించి ఫలము కలగచేస్సరింది. ఈ వాకా ము యొకు
ప్పేరణతో నేను ఈ మించి పనిని చేస్వరను అని
సింకలిప ించి, ఆ పని చేస్వరడు. నిషేధ వాకా ములు లేదా
నివృతిర శాస్తసరము లేదా నివరకర శాస్తసరము చేయవదనిద
చెపిప న పని చేసినటయి ు తే, న్నకు ఇష్ము ట లేని
ఫలితము కలుగుతింది. ఆ ఇష్ము ట లేని ఫలితమును
నివారిించ్చకోవాలింటే ఈ నివృతిర శాస్తసరమును
అనుసరిించవలసినదే. నేను ఈ తప్పప పని
చేయకూడ్దు అని సింకలిప ించి, నేను చేయబోయే
తప్పప నుిండి ననుా నేను నివారిించ్చకున్నా ను, అని
అింటాడు.

నియమాలు కొది,ద కొదిగా

ద పాట్టసూర పెించ్చకోవచ్చు .
కాని యమాలు మాప్తము పూరిగా ర ఒేస్వరి

132
నియింప్తిించ్చకొనుట చాలా కష్ముట . “అహింసా
పర్మో ధర్మ ుః” పాట్టసూర ఉింటే, ఎవరైన్న కాసర
అప్పియముగా ప్పవరి రసేర, వాళు మీద కోపము లేదా
దేా ష్ము వచిు , అహింసను కాసేప్ప ప్పకు న పెట్ట,ట
వాళ ును తిటాటలనిపిస్సరింది లేదా వాళ ుకు అపకారము
చేదాదము అని అనిపిస్సరింది. అప్పప డు ఏమి చేయాలి?
“ప్శ్లయాంర రహు విాన ని” – ఏదైన్న మించి పనులు
చేయాలన్నా , లేదా చెడు పనులు చేయకూడ్దు అన్నా
వాట్టి చాలా, చాలా విఘ్నా లు వస్వరయి అనే స్వమెత
కూడా ఉింది.

33. వితర్క ాధనే ప్పతిపక్ష భావనమ్

వితర్క ాధనే ప్పతిపక్ష భావనమ్ -

మనస్సు లో కుసింస్వు రముల ప్పభావముతో
ప్పతికూలమైన భావనలు వసేర, దానిి విరుదము
ధ గా
ఆలోచిించాలి.

నేను చేయాలి అని అనుకునా ప్పతి పని, న్నకు

ఎలాింట్ట ఫలితము ఇస్సరింది? అని ఆలోచిించాలి. “మా
హింసాయ త్ సరావ భూతని” – ఏ జీవిని హింసిించ
వదుద, “న అవృతమ్ వర్దత్” – అబదము
ధ చెపప వదుద,
అనే నిషేధ వాకా ములు, శాస్తసరము ఏమని
బోధస్సరన్నా యి? న్నవు చేసిన చెడ్డ పనిి ఎనోా రెట్లు
చెడ్డ ఫలితములు అనురవిించవలసి వస్సరింది,
నిషేధమైనవి ఏ పని చేసిన్న అవి అనిష్మై
ట న, ఇష్ము
ట

133
కాని ఫలితములను తెచిు పెడ్తాయి, అని
చెప్పప తన్నా యా? క్షణికమైన కోపముతో నిషేధ
వాకా ములను, శాస్తసరములను ఉలిం
ు ఘిసేర, దాని
ఫలితము ఎింత ఘోరముగా ఉింట్లింది? అని
ఆలోచిించాలి. అహింస ప్వతము రింగము అయేా
సమయములలో ఇలా ప్పతిపక్ష భావనను
చేస్సకునా టయి
ు తే, మనస్సు తొిందరపడి ఆ
నిష్టదమై
ధ న ప్ియ చేయన్నయదు.

విధి శాస్త్సము
త (ఈ పని చేయాలి) కొించము
మించి శాస్తసరము. ఆ పని చేయకపోతే, ఆ మించి
ఫలితము కలగదు, అింతే. కాని నిష్టధ శాస్త్సము
త (ఈ
పని చేయకూడ్దు) చాలా ప్పమాదమైనది. చేయకూడ్ని
పని చేసేర, దానిి ఎనోా రెట్లు చెడు ఫలితము (కష్ము
ట ,
దుఃఖ్ము) అనురవిించవలసినదే. నిషేధ వాకా ముల
(యమాలు) విష్యములో చాలా జాప్గతరగా ఉిండాలి

1. యమములు - అహింస

34. వితరాక హింసాదయుః కృతకారితనుమోదిత

లోభ్ ప్కోధ మోహ్పూర్వ కా
మృద్గమధ్యయ ధిమాప్తద్గుఃఖాజ్ఞఞనానంతఫల ఇతి
ప్పతిపక్షభావనమ్

వితర్క అహింసాదయుః – హింస, అబదము

ధ ,
దొింగతనము, హాని చేయాలి అనే ఈ వితరు ములు
నేను ఏ విధముగా ఆచరిించిన్న
134
 కృతకారిత అనుమోదిత – ఆ చెడ్డ పనులు
నేను సా యముగా చేసిన్న, లేదా నేను ఇింకొకరితో
చేయిించిన్న, లేదా జరిగ్న ఆ చెడ్డ పనులను నేను
సమమ తిించిన్న, ఆమోదిించిన్న

లోభ్ ప్కోధ మోహ్ పూర్వ కాుః - ఏదో

లోరముతోగాని, కోపముతోగాని, మొహముతోగాని
(అజాానముతోగాని) చేసిన్న

మృద్గ మధయ మ అధిమాప్తుః – ఆ చెడ్డ

ప్ియలు అతి తకుు వ స్వియిలో ఉన్నా , మధా మ
స్వియిలో ఉన్నా , అతి తీప్వమైన స్వియిలో ఉన్నా

ద్గుఃఖ అజ్ఞఞన అనంత ఫల – వాట్టి

ఫలితముగా అనింతమైన దుఃఖ్ములను, అనింతమైన
అజాానమును (ఆ అజాానము యొకు సింస్వు రములు)
కలుగుతాయి.

ఇతి ప్పతిపక్ష భావనమ్ – న్నకు ఏ మించి

ఫలితములు కలగవు అని ప్పతిపక్ష భావనతో,
విరుదము
ధ గా ఆలోచిించాలి. అప్పప డే అహింస
చేయకుిండా ఉింటారు.

నేను చేసేది చినా తపేప కదా, పరాా లేదు అని

అనుకోకూడ్దు. ఆ చెడ్ప డ ని ఎింత చినా దైన్న సరే
చాలా పెదద కష్ముట , దుఃఖ్ము కలిగ్స్సరింది. న్న
మనస్సు లో మొదలైన ఈ చినా హింస్వ బీజము, మహా

135
వృక్షముగా పెరిగ్పోతింది.
ఈ హింస్వ బీజము
ప్కమప్కమముగా పెరిగ్, ఎనెా నోా పెద,ద పెదద హింసలు,
తప్పప లను న్నచేత చేయిస్సరింది. నేను చేసే ఆ
హింసలకు, తప్పప లకు న్నకు ఏ, ఏ చెడ్డ ఫలితములు,
కష్ము
ట లు, దుఃఖ్ములు కలుగుతాయి అని
ఆలోచిించాలి, తెలుస్సకోవాలి.

శాస్త్సము
త - “మర్ణోదేేశ్య క మర్ణానుకూలత్
వాయ పారో హింసా” - ఏదో ఒక ప్పాణమును తీసేయాలి
అనే కోరికతో, ఏదో ఒక ఉపాయముతో, ఆ ప్పాణమును
తీసివేసేర, ఆ ప్ియ అనిా ింట్టకింటే పెదద హింస
అవుతింది. ఒక ప్పాణిని గాయపరచటము, వాళు
వస్సరవులను
దొింగ్లిించటము, మాటలతో లేదా
చేతలతో ాధ పెటట ట ము మొదలైన ప్ియలు కూడా
హింస అవుతింది.

శాస్త్సము
త - “ఆఖాయ తనామ్ అర్ ధమ్ ధృవతమ్
శ్ి తుః సహ్కారిణి” – ఏ విధ వాకా మైన్న లేదా నిషేధ
వాకా మైన సరే, ఆ విధని లేక నిషేధమును
పాట్టించేవారి శ్ిని,
ర స్వమర ధా మును
అనుసరిించే
ఉింట్లింది. ఏ విధ లేదా నిషేధము మానవుల శ్ిని, ర
స్వమర ధా మును దాట్టన వాట్టని శాస్తసరము బోధించదు.

ఒకవేళ మన ప్పాణమును రక్షించ్చకుిందుకు

లేదా ఇింకొకరు ప్పాణములను రక్షించ్చటకు,
ప్పాణమునకు అపకారము చేసే ప్పాణిని, హింసిించే

136
అరా నుజ ా (అనుమతి) శాస్తసరములో ఉింది. అలాగే
ఆహార విష్యములో తపప నిసరిగా చేయవలసిన
హింసకు (శాకాహారము కూడా – ఆ ఆహారమును
కోసేటప్పప డు, కడిగేటప్పప డు, ఉడ్కపెటేట
ట ప్పప డు, ఏదో
ఒక ప్పాణిి జరిగే హింసలకు) ప్పతాా మాా యముగా
ప్పాయశు తరము (పించ మహా యజము ా లు) చేస్సకునే
అరా నుజ ా (అనుమతి) కూడా ఉింది. ఇట్లవింట్ట
హింసలను నివారిించ్చకొనుటకు ప్పాయశు తరముగా
గృహస్సిలు చేయవలసిన పించ మహా యజము ా లు (1.
ప్బహమ యజముా – వేద పఠనము, 2. దేవ యజముా –
దేవతలకు పూజలు చేయుట, 3. పితృ యజము ా –
ప్శాదద కరమ లు చేయుట, 4. మనుష్ా యజము
ా –
పేదలను, వికలాింగులకు సహాయము చేయుట, 5.
భూత యజము ా – పశువులను, జింతవులను,
పక్షులను, న్నట్ట జింతవులను, వృక్షములను
ఆదరిించ్చట). యుదము
ద లో దేశ్మును, లేదా
ధరమ మును రక్షించే వారు చేయవలసిన తపప ని
హింసను కరవా
ర హింసగా శాస్తసరము అింగీకరిస్సరింది.

భ్గవద్గుత 8-7 – “తసామ తా ర్దవ ష్ కాలేష్ మా

మనుసమ ర్ యుధయ చ I మయయ రిా త మన్నబుదిధ
రామ మేవైషయ సయ సంశ్యుః” న్నవు ఎలప్ప
ు ప డూ ననుా
సమ రిించ్చచ్చ న్న విధుా క ర ధరమ మైన యుదము ద ను
చేయుము. న్నవు చేసే కరమ లను న్నకు అరిప ించ్చము.

137
 ఏదో కోరికతో లేదా కోపముతో, దేా ష్ముతో ఏదో
ఒక ప్పాణి హింసను శాస్తసరము పూరిగా
ర ఖ్ిండిస్ర ింది –
“మా హింసాయ త్ సరావ భూతని” – ఏ ప్పాణిని కోరికతో
కాని లేదా కోపము కాని దేా ష్ముతో కాని హింసిించ
కూడ్దు. “ప్ాహ్మ ణో న హ్ంతవయ ుః” –
ప్ాహమ ణులను చింప కూడ్దు. శాస్తసరములో ఈ
హింసకు ఫలితము “హ్నన ప్ియ
నివృతౌద్యస్మనయ మ్” - కతిర పైకెతిర హతా జరిగే
సమయములో, శాస్తసర హెచు రిక న్నకు అనర ిము
జరగకుిండా ఉిండాలింటే, ఆ కామా , రాగ
దేా ష్ములకు లోను కాకుిండా, హతా (అహింస) అనే
ప్ియ నుిండి మరలి, ఉదారనము ఉిండు.

ఛందోగోయ పనిషత్ – 8-15-1 – “కుట్టమేర

శుచౌ దేశ్ల సావ ధ్యయ య మధీయాన్న ధ్యరిమ కా
నివ దధ ద్యతమ ని సర్దవ స్త్నిేయాణి సంప్పతిషాట
పాయ హింస తా ర్వ భూత నానయ ప్త తేర్ద థభ్య సా
ఖలేవ వం వర్ తయ నాయ వద్యయుషం ప్రహ్మ లోక
మభిసమా దయ తే నచ పునరావర్ తతే నచ పూన రా
వర్ద తతే” – సదుగరువు దగ గర విదాా భాా సము పూరి ర
చేస్సకొని, సదుగరువు ఆజతో ా గృహస ి ఆప్శ్మము
రా కరిించి స్వా ధ్యా యమును చేస్సకుింట్ట, శాస్తసర
విహతమైన కరమ లను ఆచరిసూర, దేశ్, కాల
ప్పవృతరలను అనుసరిసూర, అహింస్వ ప్వతలై జీవన
యాప్త స్వగ్ించ్చ. శాస్తరరయమైన ప్ియలలో ఉిండే
138
హింసలు, హింసలుగా పరిగణిించబడ్వు. అిందుచేత
వాట్టని అనుసరిించవలసినదే. మానవుడు ప్బహమ
లోకమును పిందును. అతనిి జనమ రాహతా ము
కలుగును. ప్పనర ునమ ఉిండ్దు.

భ్గవద్గుత – 16-24 – “తసామ చి స్త్సం

త
ప్పమాణ్ం తే కారాయ కార్య వయ వరథతౌ I జ్ఞఞతవ
శాస్త్సవి
త ధ్యన్నక తం కర్మ కరుత మిహార్ హర” – ఏకరైమ న్న
(హింస) చేయతగ్నిదా? చేయకూడ్నిదా? అనే
సిందేహము కలిగ్నప్పప డు, శాస్తసరము ఒకు టే
ప్పమాణము. శాస్తసరములో చెపిప నది తెలుస్సకొని,
శాస్తసరము చెపిప న ప్పకారము న్నవు చేయవలసిన
కరమ లను చేయి. (ఈ విష్యములు మానవుల జాాన
శ్ిి,
ర ఊహా శ్ిిర అతీతము).

35. అహింసా ప్పతిషాఠయాం తతా నిన ధౌ వైర్తయ గుః

అహింసా ప్పతిషాఠయాం
తతా నిన ధౌ
వైర్తయ గుః - మనస్సు లో అహింస బలపడి, సిర
ి పడితే
పరసప ర విరోధము కలిగ్న జింతవులు కూడా, తమ
మధా సా భావముగా ఉిండే వైరమును విడిచిపెట్ట,ట అవి
కూడా సేా హ భావముతో కలిసిమెలిసి ఉింటాయి.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

మహాభార్తము - మతింగుడు (తరువాత మహరి ి

అవుతారు) పిండితల వింశ్ములో ప్పటాటడు. చకు ట్ట

139
విదాా భాా సము చేశాడు. ఒకరోజు తింప్డి, మతింగుడిని
ప్పకు ఊరిి వెళ్ళ ు ఏదో పని చేస్సకొని రమమ ని చెపాప రు.
మతింగుడు చేతిలో ఒక కప్ర పట్లటకొని ఆ ఊరు
వెళ్లు తన్నా డు. దారిలో రోడుడ ప్పకు న ఒక గాడిద, ఆ
గాడిద పిలు కూరొు ని ఉింటే, మతింగుడు సరదాి
గాడిద పిలు మీద చేతిలో ఉనా కప్రతో ఒక దెబబ
వేశాడు. ఆ గాడిద పిలు గట్టగా
ట ఏడిచి, తన తలితోు “నేను
ఆయన దారిి అడ్ము డ గా లేను, నేను ప్కూర జింతవుని
కాను, ఆయనకు నేను ఏ హాన్న చేయలేదు. అయిన్న
ఆయన ననుా ఎిందుకు కొటాటడు అమామ ? అని
అడిగ్ింది. దానిి తలిు గాడిద “పోన్నలే అమామ , వాడిది
హింస్వ సా భావము, ఈ జనమ లోనే కాదు, గత జనమ లో
కూడా వీడిలో ప్కూరతా ము ఉింది, ఆ కూర సా భావము
సింస్వు రములు వీడిలో పేరుకుపోయి ఉన్నా యి.
అిందుచేత వీడు అలా ప్పవరి రస్సరన్నా డు” అని
చెపిప ింది.
మతింగుడు పిండితడు (పశు, పక్షుల
భాష్లు తెలుస్స) కాబట్టట ఈ గాడిదల సింభాష్ణ విని,
వెింటనే తిరిగ్ తింప్డి దగ గరకు వెళ్ళ,ు తింప్డిి
జరిగ్నదింతా చెపిప , ఇది నిజమేన్న అని అడిగాడు.
దానిి తింప్డి, న్నవు చినా పప ట్ట నుిండి న్నవు ఇలాగే
ప్పవరి రస్సరన్నా వు, న్న గత జనమ లో కూడా న్నలో హింస్వ
సా భావము ఉింది, ఆ గాడిదకు ఏదో యోగ ప్రష్మై ట ఆ
గాడిద జనమ కలిగ్ిందేమో. నేను కూడా న్నకు

140
చెప్పప తన్నా , న్నవు ఏమీ పట్టిం
ట చ్చకోవట లేదు అని
చెపాప డు.

మింతగుడిలో వెింటనే మారుప కలిగ్, తింప్డితో

“న్నలో ఉనా హింస్వ సా భావము పూరిగార
నిరూమ లిించ్చకునే వరకు నేను తపస్సు చేస్వరను, న్నకు
మీ అనుమతి ఇవా ిండి”, అని కోరాడు. మతింగుడిలో
వచిు న మారుప ి తింప్డి సింతోష్టించి,
తపస్సు ి
అనుమతి ఇచాు డు. మతింగుడు అడ్విి వెళ్ళ,ు వింద
(100) సింవతు రములు తపస్సు చేశాడు. ఇింప్దుడు
ప్పతా క్షమై, వరము కోరుకోమన్నా డు. దానిి మతింగుడు
“న్నకు ప్బహమ విదా ను ప్పస్వదిించ్చ. ప్బహమ జాానము
కలిగ్న వారిందరిలో నేను ప్శేషుటడిగా ఉిండాలని ననుా
అనుప్గహించ్చ” అని కోరాడు. దానిి ఇింప్దుడు న్నకు
ప్బహమ జాానము అర హత లేదు, అని చెపిప అింతరాధనము
అయాా డు. మతింగుడు పట్లటదలతో ఇింకా ఎకుు వ
తపస్సు చేశాడు. మరలా ఇింప్దుడు ప్పతా క్షమై, వరము
కోరుకోమన్నా డు. మతింగుడు మళ్ళు అదే వరము
కోరాడు. అప్పప డు ఇింప్దుడు, ప్బహమ జాానము అింత
తేలికగా కలగదు. న్నలో ఉనా హింస్వ సా భావము,
సింస్వు రములు అింత తా రగా పోవు. న్నలో ఉనా
హింస్వ సా భావము, సింస్వు రములు పూరిగా
ర
తొలగటానిి, న్నకు కన్నసము మూడు జనమ లు (కొనిా వేల
సింవతు రములు) పటవ ట చ్చు . కాబట్ట,ట న్నవు తపస్సు
మానేసి వేరే ఏదైన్న చేస్సకో అని చెపిప అింతరాధనము
141
అయిపోయాడు. మతింగుడు ఇింకా ఎకుు వ
పట్లటదలతో, నిలబడి 1000 సింవతు రములు తపస్సు
చేశాడు. మరలా ఇింప్దుడు ప్పతా క్షమై, వరము
కోరుకోమన్నా డు. మతింగుడు మళ్ళు అదే వరము
కోరాడు. అప్పప డు ఇింప్దుడు న్నలో ఉనా హింస్వ
సా భావము, సింస్వు రములు ఇింకా పూరిగా ర పోలేదు.
ఇప్పప డు న్నకు ప్బహమ విదా ను ఇవా లేను, అని చెపిప
అింతరాధనము అయిపోయాడు. అప్పప డు మతింగుడు
కాలి బొటన ప్వేలు మీద
నుించొని కొనిా వేల
సింవతు రములు తపస్సు చేసూర, ప్ిింద పడిపోయాడు.
అప్పప డు మరలా ఇింప్దుడు ప్పతా క్షమై, న్నకు ఇింకా
ప్బహమ జాానము కలిగే అర హత కలగలేదు. న్నవు ఇట్లవింట్ట
తపస్సు మాని, అహింస్వ మార గములో ఉింట్ట,
భూతదయ పెించ్చకొని, ఆధ్యా తిమ క జీవనము గడుప్ప.
న్నవు ఇింకా రెిండు జనమ లు ఎతార లి. ఆ తరువాత న్నకు
ప్బహమ జాానము కలుగుతింది అని నచు చెపిప
అింతరాధనము అయిపోయాడు.

ఇింప్దుడు చెపిప న దానిి మతింగా మహరి ి

ఒప్పప కొని, తపస్సు మానేసి, వివాహము చేస్సకొని
స్వధ్యరణమైన ఆధ్యా తిమ క జీవితమును
గడుప్పతన్నా రు. ఆయనకు ఒక కుమారుడు
జనిమ ించాడు. అతనిి ప్పహస్సరడు అని న్నమకరణము
చేశారు. ప్పహస్సరడుి యుక ర వయస్సు వచిు ింది.
అతనిి వివాహము చేయాలని సింబింధములు
142
చూస్సరన్నా రు. ఆ ప్పకు ఊరులో ఉనా ధరమ వాా ధుడు
(ఆయన వృతిర జింతవులను చింపి మాింసము
అముమ కునేవాడు. కాని ధరమ బదము ధ గా జీవనము
గడుప్పతూ, ప్తికాలవేది, కౌశక మహరి ిి మరియు ఇతర
మహరుిలకు జాాన బోధ చేయగలిగ్న సితి
ి లో
ఉనా వాడు) కుమారె ర అరుునుితో వివాహము చేశారు.
రెిండు కుింట్లింాలలో జీవన విధ్యనము (ఆహారము,
అలవాట్లు) వేరుగా ఉన్నా యి. ధరమ వాా ధుడు అరుునుి
ధ్యా నము, మాింస్వహారము కూడా అలవాట్ల చేశాడు.
మతింగా మహరి ి ఇింట్లు ధ్యా నము అింతగా చేయరు.
వాళ్లు పూరిగా
ర శాకాహారులు. మతింగా మహరి ిి ఏ
అరా ింతరము లేదు. కాని ఆయన భారా , అరుునుి
ధ్యా నము చేస్సరింటే, ఇింట్లు పని ఎగగొటటా
ట నిి కళ్లు
మూస్సకొని నిప్దపోతోింది అని కోపపడేది. అిందులో
మాింసము తినే అమామ యి అింట్ట, అరుునుిని చాలా
ాధలు పెటేది ట . ఒకరోజు చాలా కోపముతో అరుునుితో
న్నవు, మీ న్ననా ఇింతే అింట్ట పెదద గొడ్వచేసిింది.
దానితో అరుునుిి కోపము వచిు , ఏ ఆడ్పిలు
చేయకూడ్ని పని చేసిింది - ప్పట్టిం
ట ట్టి వెళ్ళు పోయిింది.
అరుునుి మోహము చూడ్గానే, ధరమ వాా ధుడిి
విష్యము అర ధమయిింది. తలిత ు ింప్డులు అడిగేతే
చెప్పప దామని అరుునుి ఊరుకుింది. కాని అరుునుిని
తలిత
ు ింప్డులు ఏమీ అడ్గకుిండా మౌనముగా
ఉన్నా రు. కొన్నా ళు తరువాత అరుునుి ఆ మౌనము

143
ఇింక రరిించలేక తలిత
ు ింప్డులి విష్యము చెపిప ింది.
అప్పప డు ధరమ వాా ధుడు, “నేను ఈ రోజు వేరే పని మీద
మీ అతరవారి ఊరు వెళ్లు తన్నా ను. ఒకవేళ న్నవు మీ
అతరగారి ఇింట్టి వెళ్ళులని ఉింటే న్నతో రావచ్చు ను.
నినుా వాళు ఇింట్లు వదిలేస్వరను”, అని అన్నా డు. ఇది
అరుునుి ఇింకా అవమానము కలిగ్ించిింది. ఇింతలో
తలిు వాళు ఆచారము ప్పకారము కుింకుమ బొట్లట, చీర,
చనిమిడి పెట్ట,ట వెళ్ళు రమమ ని స్వగనింపిింది. అరుునుి
ఇక మరోదారి ఏమీ లేక తింప్డితో బయలుదేరిింది.
వాళ్లు ఆ ఊరు చేరి, ధరమ వాా ధుడు తన పని పూరి ర
చేస్సకొని, మతింగ మహరి ి ఇింట్టి చేరే సరిి
స్వయింప్తము అయిింది. మతింగా మహరి ి,
ధరమ వాా ధుడిని ఆహాా నిించి, ధరమ వాా ధుడు వాళు
ఇింట్టి వచాు డ్ని చాలా సింతోష్టించాడు. వాళ్ళద
ు రూ
ద
అరుగు మీద కూరొు ని మైమరచి వేదాింత చరు
చేస్సకుింట్లన్నా రు. అరుునుి మొహమాటముగా
ఇింట్లుి వెళ్ళు ింది. అతరగారు కూడా ఏమీ అనలేదు,
ఇదరూ
ద సరుదకున్నా రు. రాప్తి అవుతోింది. అతరగారు
రాప్తి భోజన్నల ఏరాప ట్లకు, గుమమ ము దగ గరకు వచిు ,
అనా గారిి రాప్తి భోజనములో ఏమి
ఏరాప ట్ల
చెయాా లి?, అని అడిగ్ింది. దానిి మతింగా మహరి ి,
మనము ఏమి తిింటే, ఆయన అదే తిింటారులే. దీనిి
వేరే అడ్గాలా? అని అన్నా రు. అతరగారు, ఆయనకు
వేరే పదార ధములు తినే అలవాట్లు ఉింటాయి కదా,

144
అిందుకని అడిగాను, అని అింది. అప్పప డు
ధరమ వాా ధుడు, అమామ , నేను వాా ధుడిని (బోయవాడు).
న్న వృతిర వాా ధ వృతిర (ఏదో ప్పాణిని చింపి, దాని
మాింసము అముమ కొని, మిగ్లిన మాింసము తన
ఆహారముగా తినే వృతిర). కాని న్న నియమము, ఒక
రోజుి, ఒే ప్పాణిని చింపి, దాని మాింసము అమిమ
మిగ్లినది నేను, న్న కుట్లింబము తిింటాము. ఆ
నియమము ప్పకారము, ఈ రోజు ఒక ప్పాణిని చింపి, దాని
మాింసము అమిమ , మిగ్లినది ఇింట్ట వాళ ుము
తినేశాము. ఈ రోజుి నేను చేయవలసిన ప్పాణి హింస
సమాపరము అయిపోయిింది. కాబట్ట,ట ప్పాణి హింస లేని ఏ
ఆహారమైన్న న్నకు పరవాలేదమామ , అని అన్నా డు. ఆమె
సరే అని, బయట నుిండి ప్పతేా కమైన స్న్నమసూరి
వడుు తెపిప ించి, దించి, ఆ బయా ముతో అనా ము,
కాయ కూరలు విండి, భోజనము తయారయిింది,
రమమ ని ఆహాా నిించిింది. మతింగ మహరి ి,
ధరమ వాా ధుడు భోజనము దగ గర కూరొు న్నా రు.
భోజనము వడిిం డ చారు, మతింగ మహరి ి ావగారు
భోజనము చేయిండి అని అన్నా రు. ావగారు
(ధరమ వాా ధుడు) చేతలు కట్లటకొని కూరొు న్నా డు.
అిందరూ భోజనము తినిండి అని అడుగుతన్నా రు,
ధరమ వాా ధుడు మాప్తము తినటలేదు. ఆయన
తినకపోవటానిి కారణము ఏమిటా అని అిందరూ
అడిగారు. అప్పప డు ధరమ వాా ధుడు, ఒక రోజుకు ఒక

145
ప్పాణిని మాప్తమే చింపి (హింసిించి), భోజనము చేస్వరను
అని న్న నియమము, ఆ నియమము ప్పాకారము నేను
ఈ రోజుి నేను చేయవలసిన ప్పాణి హింస సమాపరము
అయిపోయిింది అని చెపాప ను కదా. ఈ భోజనము
చూస్సరింటే న్నకు చాలా రయముగా ఉింది, న్న
నియమమును నేను ఉలిం ు ఘిించలేను అని అన్నా డు.
దీనిలోని అర ధము మతింగ మహరి ిి అర ధమయిింది.
మతింగ మహరి ి, భారా ను ప్పకు కు పిలిచి ఆమెతో ఇలా
అన్నా డు – “న్నవు ఆయన కూతరిని, ఆయనను
ప్పాణులను హింసిించి, చింపి మాింసము తిింట్లన్నా రు
అని నిిందిస్సరన్నా వు. మనము ఈ రోజు విండిన
అనా ము, ఎనోా ప్పాణములు ఉనా మొకు లను కోసి
(చింపి), ఎనోా ప్పాణములు ఉనా వడ్ను
ు దించి
(చింపి), ఆ వచిు న బయా మును ఉడిిించి
తిింట్లన్నా ము. అింటే మనము ఒకరి భోజనములో
ఎనోా వేల ప్పాణులను చింపి తిింట్లన్నా ము. ఆయన
ఒక రోజుి, ఒక ప్పాణిని మాప్తమే చింపి దానితో ఇింట్లు
అిందరూ భోజనము చేస్సరన్నా రు. ఆయన మనకింటే
ఎింతో తకుు వ హింస చేస్సరన్నా డు. ఆయనకు
మనము హింస గురిించి చెపప దగ్న వారమా? ఆయన
ధరమ వాా ధుడు. ఆయన మన కింటె ఎింతో ఉనా త
స్వియిలో ఉనా వాడు, ఆయన దగ గర మనము
నేరుు కోవలసినవి ఎనోా ఉన్నా యి. కాని ఆయనను
మనము అనరాని మాటలు అని, అవమానము చేశాము.

146
మనము ఆయనను క్షమాపణ అడ్గాలి అని చెపిప ,
వాళ్లు ధరమ వాా ధుడిని క్షమాపణ అడిగారు.
ధరమ వాా ధుడు, ఇట్లవింట్ట చినా , చినా అపార ిములు
అిందరి ఇళు లోు ఉింటాయి. అింతా మరిు పోయి
అిందరూ కలిసిమెలిసి ఉిండాలి అని చెపాప రు.
అింతా కలిసిపోయారు. తరువాత ధరమ వాా ధుడు
అహింస గురిించి చాలా విష్యములు చెపాప డు.

తరువాత మతింగ మహరి ి, సింస్వరమును

విడిచిపెట్ట,ట ఒక పరా తము మీద తపస్సు చేశారు.
అకు డ్ అనుకోకుిండా ఆయనకు ఒక
ఏనుగుతో
సేా హము ఏరప డిింది. ఆ ఏనుగు ఆయనకు సేవ చేసూర
ఉిండేది. మతింగ మహరి ి ఆ ఏనుగును చాలా ప్పేమతో
ఉిండేవారు. అప్పప డు ఇింప్దుడు వచిు , న్న ఏనుగు
చాలా ాగుింది, న్నకు ఇచేు యి అని అడిగాడు.
మతింగ మహరి ి ఏనుగుని ఇవా ను అని అన్నా రు.
ఇింప్దుడిి, మతింగ మహరి ి చాలా వివాదము జరిగ్ింది.
తరువాత ఇింప్దుడు న్న అహింస (భూత దయ) ప్వతము
ఏ స్వియిి వచిు ిందో పరీక్షించటానిే నేను వచాు ను.
నినుా ఈ జనమ లోనే సశ్రీరముగా సా ర గమునకు
తీస్సకువెళు తాను, విమానము బయట ఉింది, న్నతో రా
అని అన్నా డు. మతింగ మహరి ి, ముిందు న్న ఏనుగు ఆ
విమానము ఎిు తే, తరువాతే నేను విమానము
ఎకుు తాను, అని అన్నా డు. ఇింప్దుడు సింతోష్టించి,
ఏనుగుతో సహా మతింగ మహరి ి సా ర గమునకు
147
తీస్సకువెళ్ళుడు. మతింగ మహరి ి ఆ జనమ లో సా ర గ
స్సఖ్ములను అనురవిించి, తరువాత జనమ లో చిండ్
దేవుడు అనే పేరుతో రాజుగా జనిమ ించి, ఆ తరువాత
జనమ లో ఆయనకు తతరా జాానము కలిగ్ింది.

2. యమములు - అసతయ ము

36. అరుజనుకని ప్ియాఫలప్శ్యతవ మ్

అరుజనుకని ప్ియాఫలప్శ్యతవ మ్ –
స్వధకులలో సతా ము బలపడి సిర
ి ముగా ప్పతిష్ము
ట గా
ఉింటే, ఆ సిదుధడు ఏది అింటే (మించి కాన్న -
ఆశ్రరాా దము, చెడు కాని – శాపము) అది జరుగుతింది.
ఏది జరగాలింటే అది జరుగుతింది. ఏ ఫలితము
కలగాలింటే, ఆ ఫలితము కలుగుతింది.

మానవులలో సతా ము (ఋతిం) ప్తికరణ శుదిగా

ద
ఉిండాలి. సతా మునకు మొదట్ట స్వినము మనస్సు ,
రెిండ్వ స్వినము మాట, మూడ్వ స్వినము ప్ియ. ఈ
మూడిింట్టలో ఏది వేరుగా సతా ము పూరి ర కాదు.
వేదములలో ప్పరుష్కర ి నిషేధములలో “న అఋతం
వదేత్” – అబదము ధ చెపప కూడ్దు, అనే నిషేధము
ఉనా ది. అబదము ధ చెపిప తే చాలా అనర ిము
కలుగుతింది, అని బోధస్సరింది.

చాలామింది ప్పణా కారా ములు, మించి పనులు

చేస్వరరు. ప్పణా కారా ము లేదా మించి పని చేసేటప్పప డు

148
అబదము
ధ చెపప వచ్చు అని నముమ తారు – వింద
అబదాధలు చెపైప న్న, ఒక పెళ్ళ ు చెయాా లి, అని స్వమెత
కూడా ఉింది. “వారిజ్ఞక్షులంద్గ వైవాహికములంద్గ,
ప్ాణ్ వితత మాన భ్ంగమంద్గ, జిత గోకులప్గ
జనమ ర్క్షణ్మంద్గ, బంకవచుి
నఘముొందదధిప” - స్తరరలను ఒపిప ించాలన్నా ,
పరిహాసము లాడునప్పడు, వివాహ విష్యములిందు,
ప్పాణములకు హాని కలుగునప్పడు, ధనమునకు,
మానమునకు ప్పమాదము కలుగునప్పడు, గోవులను,
ప్ాహమ ణులను కాపాడునప్పడు, అబదము
ధ చెపిప న్న
పాపము అింటదు స్సమా ! తన ధరమ ిం తను చేస్వడు.
ఈ శుప్క న్నతిని ఆధ్యరింగా చేస్సకొని పలు విధముల
అబదము ద లు చెపప టానిి ఈ పదా ము భూమిమీద
నిలిచిపోయిింది. కాని అబదము ధ లు చెపిప ప్పణా
కారా ములు చేయనకు ర లేదు అని చెపప టానిి “న
అఋతం వదేత్” – అబదము ధ చెపప కూడ్దు అనే
కరా ర ర ధ నిషేధము వరి రస్సరింది. ఎనోా ప్పణా కారా ములు
చేసేర కలిగే మించి ఫలితములను కూడా, ఆ ప్పణా
కారా ములు చేయుటకు చెపిప న ఒక చినా అబదము ధ
కూడా ఆ మించి ఫలితములను అడ్గ్ డ ించి, చాలా
ఎకుు వ చెడు ఫలితములను కలిగ్స్సరింది.

ప్పశోన పనిషత్ – ప్పధమ ప్పశ్న – 15, 16 వ

శోేకము – “సతయ ం ప్పతిిత ట మ్ తేషామసౌ విర్జ్య
ప్రహ్మ లోకో న యేష్ జిహ్మ మనృతం న మాయా
149
చేతి” – పరిశుదమై
ధ న ప్బహమ లోకము జహా చాపలా ము,
అసతా ము, మోసము లేని వారిి ప్పాపిరించ్చను.
ఆధ్యా తిమ క జీవనములో ప్బహమ విదా కలగాలింటే సతా
జీవన అభలాష్, సతాా చరణ కలిగ్ ఉిండ్వలెను.
అబదము
ధ చెపేప వారిి ప్బహమ విదా కలగదు (అబదము
ధ
యొకు ప్పభావము అింత తీప్వముగా ఉింట్లింది).

సుభాితము - “మనసుా ఏకం, వచస్ ఏకం,

కర్మ న్ ఏకం మహాతమ నామ్. మనసుా అనయ థ,
వచస్ అనయ థ, కర్మ న్ అనయ థ ద్గరాతమ నామ్” –
మహాతమ లు మనస్సు లో, మాటలో, ప్ియలలో
(సతా ము = ఋతిం) ఒే విధముగా ఉింట్లింది.
దురాతమ లు మనస్సు లో ఒకట్ట అనుకుింటారు,
బయటకు మాటలలో మరొకట్ట చెప్పప తారు, ప్ియలలో
ఇింకొకట్ట చేస్వరరు.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

1. ఒక తింప్డి, 10-12 సింవతు రముల వయస్సు

కల పిలవా
ు డు అడ్విలో నడుస్సరన్నా రు. తింప్డి
వేగముగా ముిందు నడుస్సరన్నా డు, పిలవా
ు డు ఆటలు
ఆడుతూ వెనకాల నడుస్సరన్నా డు. కొింతసేప్ప తరువాత,
పిలవా
ు డు వేళ్ళకోళముగా “న్నన్నా ప్పలి” అని అరిచాడు.
తింప్డి వెనకుు చూశాడు. ప్పలి అనేది ఏమీ లేదు.
పిలవా
ు డు తింప్డిని చూసి నవాా డు. అప్పప డు తింప్డి
కొడుకుతో, ఇలా అబదము ధ ఆడ్కూడ్దు, తప్పప అని

150
చెపిప , మరలా
నడ్క ప్పారింభించారు. కొింతసేప్ప
తరువాత, ఆ పిలవా
ు డు, మరలా “న్నన్నా ప్పలి” అని
అరిచాడు. తింప్డి వెనకుు చూశాడు. ప్పలి అనేది ఏమీ
లేదు. పిలవా
ు డు తింప్డిని చూసి నవాా డు. అప్పప డు
తింప్డి కొడుకుతో, ఇలా అబదముధ ఆడ్వదని ద చెపాప ను
కదా, మరలా ఎిందుకు అబదము ధ చెప్పప తన్నా వు అని
కోపముతో రెిండు దెబబ లు వేశాడు. ఇక ముిందు
ఎప్పప డూ అబదముధ చెపప వదుద అని గట్టగా
ట
హెచు రిించాడు. మరలా నడ్క ప్పారింభించారు.
కొింతసేప్ప తరువాత, ఆ పిలవా ు డు, మరలా “న్నన్నా
ప్పలి” అని అరిచాడు. తింప్డి, పిలవా
ు డు అబదముధ
ఆడుతన్నా డు అని అనుకొని వెనకుు చూడ్కుిండా
ముిందుకు వెళ్ళు పోయాడు. అప్పప డు నిజింగా ప్పలి
వచిు , ఆ పిలవా
ు డిని తీస్సకుపోయిింది.

ఈ కథలో నిజమునకు ప్పాధ్యనా త ఇసూర,

అబదము
ధ చెపిప తే కలిగే నష్మే
ట మిట్ట? అని చెపాప డు.
అబదముధ చెపేప వాడిని, వీడు ఎప్పప డూ అబదాధలే
చెప్పప తాడు అని వాడి మీద విశాా సము పోయి, వాడు
ఎప్పప డైన్న నిజము చెపిప న్న ఎవా రూ వాడిని నమమ రు.
ఎప్పప డూ నిజము చెపేప వాడిని అిందరూ విశ్ా సిస్వరరు,
నముమ తారు.

2. సతా న్నరాయణ స్వా మి ప్వతము కథలో –

మనకు ఎలప్పు ప డూ ప్తికరణశుదిగా
ధ సతా మే

151
ఆలోచిించాలి, సతా మే పలకాలి, సతా మే (చెపిప నదే)
చేయాలి అని బోధస్సరింది.

3. ఆరుణి మహరి ి తన తింప్డి అయిన ప్బహమ

దేవుడి దగ గరకు వెళ్ళ,ు మీరు చేసిన సృష్టలో
ట అనిా ట్ట
కింటే గొపప ది ఏది? అని అడిగారు. ప్బహమ దేవుడు, 13
పదార దముల పట్టక ట ఇచాు డు. అిందులో మొదట్టది - 1.
సతా ము, చివరిది – 13. పరమార ి సతా మైన పరప్బహమ .

మహా నారాయణోపనిషతత్ – 7-92 - జ్ఞఞన

సాధన నిరూపణ్ం – “ప్పాజ్ఞపతోయ హారుణి-
సుా పర్ద ణయుః ప్పజ్ఞపతిం ితర్-ముపససార్ ిం
భ్గవతుః పర్మం వదంతీతి తస్మమ ప్పోవాచ I
సతేయ న వాయు-రావాతి సతేయ నాదితోయ రోచేతే దివి
సతయ ం వాచుః ప్పతిషాట సతేయ సర్వ ం ప్పతిిత
ట ం
తసామ త్ సతయ ం పర్మం వదంతి తపసా” -
సతా మైన పరమాతమ ప్పేరేపిించగా, ఈ సృష్టలో
ట గాలి
వీస్ర ింది, సతా మైన పరమాతమ యొకు
రయముతో
సూరుా డు సరైన సమయములలో ఉదయిస్సరన్నా డు,
అసరమిస్సరన్నా డు. వీరిదరూ
ద సతా మునే కట్లటబడి
ఉన్నా రు. మానవులు కూడా సతా మునే కట్లటబడి
ఉిండాలి. సతా ము మాటకు బలము ఇస్సరింది,
ఆప్శ్యముగా నిలుస్సరింది. మాటలో సతా ము లేకపోతే,
మాట ప్ిిందకు కూలిపోతింది. మాటలో సతా మునే
అన్నా ఆప్శ్యిించ్చకొని ఉన్నా యి. కాబట్టట ఈ సృష్టలో
ట

152
సతా మునే అనిా ింట్టకింటే గొపప దిగా చెప్పప తారు.
మానవులు ఎలప్ప
ు ప డూ సతా మునే మాటాుడాలి.

ముండకోపనిషత్ –
3-1-6 – “సతయ మేవ
జయతి నానృతం సతేయ న పనాథ వితతో దేవయానుః
I యేనాప్కమనయ తృషయో హాయ పకా త మా యప్త
తతా సయ పర్మం నిధ్యనమ్” – సతా మే జయిస్సరింది.
అసతా ము జయిించదు. సతా శ్రలురు, ఆశారహతలు
అయిన మహరుిలు ఏ మార గములో (దేవయానము)
మోక్షమునకు పోవుచ్చన్నా రో, ఆ మార గము సతా మునకు
ఉతరమమైన స్వినము.

ముండకోపనిషత్ – 3-1-5 – “సతేయ న లరయ

సప త సా హేయ ష ఆతమ సమయ క్ జ్ఞఞనేన
ప్రహ్మ చర్దయ ణ్నితయ మ్ I అనుఃత శ్రీర్ద జ్యయ తిర్మ యో
హి శుప్భోయం పశ్య ని త యతయుః క్షీణ్దోషా” –
తేజోమయమైన, పరిశుదమై ధ న, ఆతమ సా రూపము
ఎలప్ప
ు ప డూ సతా ముతో, తపస్సు తో, ఉతరమ తతరా
జాానముతో. ప్బహమ చరా ముతో ఈ దేహము నిందే
పిందబడును.

3. యమములు - అసయ
త ము

37. అసయ
త ప్పతిషాఠయాం సర్వ ర్తోన పసాథనమ్

అసయత ప్పతిషాఠయాం సర్వ ర్తోన పసాథనమ్ –

సేరయము = దొింగతనము, అసేరయము = దొింగతనము

153
చేయకుిండుట. మానవుల మనస్సు లో దొింగతనము
చేయకుిండుట బలముగా సిర
ి పడి ఉింటే, అనిా
దికుు లలో ఉిండే రతా ములు, విలువైన వస్సరవులు
ఆవింతట అవే ఆ స్వధకుడిని వెతకుు ింట్ట వస్వరయి.

అసేరయము మనస్సు లో ఉిండే దురుగణములను

(ప్కోధము, లోరము, మోహము మొదలైనవి),
మాలినా ములను (మోసము, వించన, ప్కూరతా ము
మొదలైనవి) పగొట్లటకొనుటకు ఒక స్వధనము.
అసేరయము ఒక ప్వతముగా పాట్టసేర, అది మనస్సు ని
పరిశుదము
ధ చేస్సరింది.

లోరము యొకు ప్పభావముతో ప్పధ్యనముగా

దొింగతనము అనే గుణము అభవృదిధ అవుతింది.
ధర్మ శాస్త్సము
త - “ప్పతయ క్షం వా పరోక్షం వా రాప్తౌ వా
యది వాది వా యత్ పర్త్ ప్దవాయ హ్ర్ణ్ం
తేయంత పరిచక్షతే” – ప్పతా క్షముగా కాని, పరోక్షముగా
కాని, రాప్తి కాని, పగలు కాని ఎప్పప డైన్న సరే, ఒక వా ి ర
ఎదుట వా ిిర ఇష్ము
ట లేకుిండా, తెలియకుిండా వారి
ప్దవా ములను (సింపదలను, వస్సరవులను)
అప్కమముగా అపహరిించినటయి
ు తే, దానిని
దొింగతనము అింటారు. దొింగతనములు
ప్పాధమికముగా రెిండు విధములు – 1. సాహ్స
సయ త ము – వేగముగా, బలాతాు రముగా, బెదిరిించి,
ఎదుట వా ిిర ాధ కలిగ్ించేలా వారి వస్సరవులను

154
అపహరిించ్చట. 2. ితవ (మామూలు) సయ త ము –
మృదువుగా మాటాుడి, మోసగ్ించి, ఎదుట్ట వారిి
తెలియకుిండా, అప్కమముగా ఎదుట వారి వస్సరవులను
అపహరిించ్చట.

దొింగతనముల రకములు, వాట్టి శక్షలు గురిించి

విస్వరరముగా ధరమ శాస్తసరములు వివరిించాయి.
దొింగతనమునకు ఎవరైన్న ఒకవేళ ఈ లోకములో శక్ష
తపిప ించ్చకున్నా , వారిి పై లోకములో శక్ష తపప కుిండా
పడుతింది. ఆ శక్షల గురిించి కూడా వివరముగా
వరి ణించిింది. కాని ఎవరైన్న ఆకలి ాధతో, కడుప్ప
నిింప్పకుిందుకు మాప్తమే చినా , చినా ఆహార
వస్సరవులను దొింగ్లిసేర, వారిపైన జాలి చూపి, ఏ శక్ష
వేయ కూడ్దు అని కూడా చెపిప ింది.

ఇప్పప డు మనము పాట్టస్సరనా ధరమ ము దొరిితేనే

దొింగ, దొరకపోతే దొింగ కాదు అనే సితి
ి ి
దిగజారిపోయాము. దొింగతనము తెలిసి చేసిన్న,
తెలియకుిండా చేసిన్న, దొింగతనము
దొరిిన్న,
దొరకకపోయిన్న, దొింగతనము చినా దైన్న, పెదదై
ద న్న,
దొింగతనమునకు కారణము ఏమైన్న సరే, దొింగతనము
చేసిన, చేయిించిన్న, ప్పోతు హించిన్న సరే మన
మనస్సు నుిండి, మన జీవితము నుిండి, సమాజము
నుిండి పూరిగా
ర నిరూమ లిించి అిందరూ అసేరయ
ప్పతిష్ను
ట స్వధించాలి. అప్పప డు మనస్సు లోని దోష్ము

155
అన్నా పోయి, పరిశుదమై
ధ శుదధ సతరా ము సప ష్ము
ట గా
భాష్టస్సరింది.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

1. శ్ంఖ, లిఖిత ధర్మ శాస్త్సము త – శ్ింఖ్

మహరి ి – శ్ింఖ్ సమ ృతి, లిఖిత మహరి ి – లిఖిత సమ ృతి –
శ్ింఖ్ మహరి ి, లిఖిత మహరి ి (అనా దముమ లు) ధరమ
శాస్తసర ప్పన్నతలు, ఆప్శ్మములు ప్పకు , ప్పకు నే ఉిండేవి.
ఇదరూ ద తపస్సు చేస్సకుింట్లన్నా రు. లిఖిత మహరి ి
చాలా కాలము ఉపవాసము ప్వతము చేశాడు. చాలా
ఆకలిగా ఉన్నా డు. ప్వతము పూరి ర చేసి ప్పకు నే ఉనా
అనా గారి (శ్ింఖ్ మహరి ి) ఆశ్రరాా దము
తీస్సకుిందామని, ఆయన ఆప్శ్మములోి వెళ్ళు డు.
ఆయన ఆప్శ్మములో మామిడి చెటలో ు మామిడి పిండుు
ాగా పిండి, మించి స్సవాసనలు వెదజలుుతన్నా యి.
లిఖిత మహరి ి ఆ మామిడి పిండ్ను
ు చూసి, మనస్సు లో
అవి చాలా ాగున్నా యి అని అనుకొని, ఒక పిండు
మీద చేయి వేశాడు. ఆ పిండు ఆయన చేతిలో
రాలిపోయిింది. ఆ పిండు చేతిలో పడ్గానే, అనా గారి
ఆప్శ్మములో అనా గారి అనుమతి లేకుిండా, ఆయన
చెట్లట యొకు పిండును నేను తీసేస్సకున్నా ను,
దొింగతనము చేసేశాను అనే ఆలోచనతో ఆయనకు
చెమటలు పటేశా
ట యి. ఇింత పెదద తప్పప చేశాను. దీనిి
పరిష్కు రము ఏమిట్ట? అని ఆలోచిసూర, అనా గారి

156
దగ గరకు వెళ్ళ,ు మీ తోటలో మీ అనుమతి లేకుిండా ఈ
మామిడి పిండును దొింగ్లిించాను. న్న అసేరయము
ప్వతము ప్రష్మై
ట పోయిింది, న్నకు శక్ష ఏమిట్ల
చెపప ిండి, అని అడిగాడు. శ్ింఖ్ మహరి ి, మనము
అనా దముమ లము, మన మధా న్నది, న్నది అనే తేడా
ఉిండ్దు. ఇది అడ్వి, దీనిలోని వస్సరవులు అిందరికీ
చెిందుతాయి. అిందుచేత అడ్విలోని వస్సరవులు
ఎవరైన్న తీస్సకోవచ్చు . న్నవు దొింగతనము చేయలేదు,
న్నవు ఏ తప్పప చేయలేదు అని అన్నా డు. దానిి లిఖిత
మహరి ి ఒప్పప కోలేదు. న్న అసేరయము ప్వతము
ప్రష్మై
ట పోయిింది, న్నకు ఏదైన్న శక్ష విధించాలి అని
పట్లటబటాటడు. సరే, ఇది నేను చెపప వలసినది కాదు.
రాజుగారు చెపప వలసినదే, అని ఇదరూ ద రాజుగారి
దగ గరకు వెళ్ళు రు. రాజుగారు ఇది విని ఆశ్ు రా పోయి,
తను ఏమీ చెపప లేక, మా ఆస్విన పిండితలు
చెప్పప తారు అని తను తప్పప కున్నా డు. ఆస్విన
పిండితలు కూడా శ్ింఖ్, నిఖితల చెపిప న ధరమ
శాస్తసరములను మనము పాట్టస్వరము. కాని వీళు కు
ధరమ ము గురిించి మనము ఎలా చెపప గలము అని
తడ్బడుతూ ఉింటే, శ్ింఖ్ మహరి ి కోపగ్సేర, అప్పప డు
అిందరూ కలిసి ఒక నిర ణయమునకు వచాు రు.
ప్పజలిందరికీ ఆదరశ ముగా ఉిండ్టానిి, అసేరయ
ప్వతము పాట్టస్సరనా నిఖితడు చేసిన
దొింగతనమునకు, రాజుగారు సా యముగా నిఖితడి

157
రెిండు చేతలు ఖ్ిండిించాలి అని చెపాప రు. రాజుగారి
చేసేది ఏమీ లేక, కళ్లు మూస్సకొని, నిఖితడి రెిండు
చేతలు ఖ్ిండిించేశాడు. అప్పప డు నిఖిత మహరి ి నేను
చేసిన తప్పప ి, నేను శక్ష అనురవిించాను. హమమ యా
న్నలో ఇప్పప డు ఏ తప్పప
లేదు అని
ఆనిందభాష్ప ములు రాలాు డు. శ్ింఖ్ మహరి ి కూడా
చాలా సింతోష్టించాడు. తరువాత శ్ింఖ్ మహరి ి, రకము
ర
కారుతనా చేతలతో ఉనా
తముమ డిని, అకు డ్ ఉనా
నదిలో స్వా నము చేయమని చెపాప డు. నిఖిత మహరి ి
ఆ నదిలో స్వా నము చేసి బయటకు వచిు నప్పప డు,
ఆయన రెిండు చేతలు మామూలుగా తిరిగ వచేు శాయి.
నిఖిత మహరి ి అసేరయ ప్వతము సిదిిం
ధ చిింది లేదా
అసేరయ ప్పతిష్ను
ట స్వధించాడు. ఆ తరువాత ఆ నదిి
(ఒరిస్వు నుిండి
ఆింప్ధప్పదేశ్ వరకు ప్పవహించి,
బింగాళ్ళ అఖ్యతములో కలుస్సరింది) “ాహుద్య నది”
అని పేరు వచిు ింది.

2. మహా భార్తము – ప్దోణ్ పర్వ ము –

యుదము
ధ 12 వ రోజు. ప్దోణుడు కౌరవ సేన్నధపతి.
పాిండ్వులు, కౌరవుల మధా యుదము ధ భీకరముగా
జరుగుతోింది. శ్ర ీకృషుణడు, అరుునుడు రథము మీద
కౌరవ సేనలను చొచ్చు కొని మధా లోి వెళ్ళ ుపోయారు.
చాలా సేప్ప యుదముధ జరుగుతోింది. గుప్రములు
అలసిపోయాయి అని అనిపిించిింది. శ్ర ీకృషుణడు
రథమును ఆపి, గుప్రములను రథము నుిండి విపిప ,
158
అరుునుడు ాణము వేసి భూమి నుిండి న్నరు వచేు లా
చేయగా, గుప్రములకు ఆ న్నరు ప్తాగ్ించి, శ్ర ీకృషుడు
వాట్టి సేవ చేసూర ఉన్నా డు. అరుునుడు భూమి మీదే
ఉిండి కౌరవ సేనలతో యుదము ధ చేస్సరన్నా డు. యుదధ
నియమముల ప్పకారము భూమి మీద ఉనా వాళు తో,
భూమి మీద ఉనా వాళ్ు యుదము
ధ చేయాలి. రథము
మీద, గుప్రముల మీద ఉనా వాళ్లు యుదము
ధ
చేయకూడ్దు. కాని కౌరవులు ఆ నియమములను
ఉలింు ఘిించి, అిందరూ అరుునుడితో యుదము ధ
చేస్సరన్నా రు. ఈ వివరములు ధృతరాస్తషుటడిి,
సింజయుడు చెప్పప తన్నా డు. ధృతరాస్తషుటడు
ఆప్తతతో మా వాళ్లు (కౌరవులు) అరుునుడిని
చింపేశారా అని అడిగాడు. దానిి సింజయుడు ఇలా
సమాధ్యనము చెపాప డు. సంజయుడు - “స పార్ థ
పారి ేవాన్ సరావ న్ భూమిఠఠి ర్థరథతన్ ఏకో
నివార్యా మాత లోభ్ సర్వ గుణా నీవా” - ఆ
అరుునుడు భూమి మీద ఉన్నా , ఒకు డే తనకు ఎదురు
వచిు న కౌరవ సేనలను (రథము మీద, గుప్రముల మీద
ఉన్నా సరే) అిందరిన్న ఎదురొు ని, తన స్వరథి అయిన
శ్ర ీకృషుణడి వైప్ప, తన గుప్రముల వైప్ప వెళు కుిండా
ఆపాడు. మనిష్ట లోపల ఉిండే అనిా మించి గుణముల
ప్పభావములను ఎలాగైతే ఒే ఒక దురుగణమైన లోరము
అడుడకుింట్లిందో, అలా అరుునుడు కౌరవ సేనలను
అడుడకున్నా డు.

159
4. యమములు - ప్రహ్మ చర్య ము

38. ప్రహ్మ చర్య ప్పతిషాఠయాం వీర్య లభ్ుః

ప్రహ్మ చర్య ప్పతిషాఠయాం వీర్య లభ్ుః –

ప్బహమ చరా ము బలముగా సిర ి పడితే, స్వమర ిా ము
లభస్సరింది.

ప్బహమ చరా మునే రెిండు అర ధములలో

ఉపయోగ్స్వరరు. 1. విదా ను అరా సిించ్చటకు చినా
పిలలు
ు ఆచరిించవలసిన నియమములలో ఒకట్ట. 2.
వయస్సు తో నిమితరము లేకుిండా, ఉనా త స్వియి
విదా లను (ప్బహమ విదా ) స్వధనలకు ఆచరిించవలసిన
నియమములలో ఒకట్ట. మానవుల జీవితము,
ఆయురాదయము పరిగణలోి తీసికొని, ఏ వయస్సు లో
ఏది చేయాలి, ఏది చేయకూడ్దు అనే
నియమములను ధరమ శాస్తసరము, అర ధ శాస్తసరము
నిర ణయిించాయి. అవి న్నలుగు ఆప్శ్మములుగా
విరజించారు. 1. ప్రహ్మ చర్య ఆప్శ్మము (5
సింవతు రముల నుిండి స్సమారు20 18 -
సింవతు రముల వరకు – విదాా భాా సము). 2. గృహ్సథ
ఆప్శ్మము (20 సింవతు రముల నుిండి స్సమారు 60
సింవతు రముల వరకు). 3. వానప్పసథ ఆప్శ్మము - (60
సింవతు రముల నుిండి స్సమారు 70-75
సింవతు రముల వరకు
సింస్వరిక/ప్పాపించక
విష్యములకు దూరము ఉిండి ఆధ్యా తిమ క దృష్టతో
ట

160
ఉిండాలి). 4. సనాయ స
ఆప్శ్మము – (తరువాత
ప్పాపించక విష్యములను పూరిగార వదిలేసి, తతరా
జాానము స్వధన చేయాలి). సన్నా స ఆప్శ్మమునకు
అతా వసరమైన పూరి ర వైరాగా ము అిందరికీ కలగదు
కాబట్ట,ట మూడు ఆప్శ్మములే పరిమితము కూడా
చేయబడినది – ఛందోగోయ పనిషత్ – 2-23-1 –
“ప్తయో ధర్మ సాక నాధ”.

ప్బహమ చరా ము నియమములను పాట్టించిన

విదాా రుధలకు ఏకాప్గతను పెించి, విదా మీద ప్శ్ద,ధ
గురువు మీద గౌరవము కలిగ్ించి విదాా భాా సమును
నిరాటింకముగా కొనస్వగ్ించి, విదా పిందే స్వియిని,
అర హతను కలిగ్స్సరింది. ఈ నియమములు
పాట్టించకపోతే, విదా రాదు. చినా తనములో విదా
రాకపోతే, ఆ వయస్సు వృధ్య అయిపోతింది. తరువాత
జీవితమూ చాలా కింటకముగా అవుతింది.

ధరమ శాస్తసరములలో ప్బహమ చరా ము

నియమములు చాలా ఉన్నా , అిందులో ముఖ్ా మైన
నియమముల సమాహారము - “వర్ జయేన్ ము
మాంసాది, గంధమ్, మాలయ మ్, ర్సాన్, స్త్స్మయత ుః
శుకాేని యాని సరావ ణి ప్పాణినామ్ చైవ హింసనమ్”
– ప్బహమ చరా ప్వతములో మానసికముగా ఆహారమునకు
ఎకుు వ ప్పాధ్యనా త ఇవా కూడ్దు. విదాా రుధల
ఏకాప్గతకు, స్వతిరా క అభవృదిి
ధ రింగము కలిగ్ించే

161
మధువు (మదా ము), మాింసము పూరిగా
ర విసరి ుించాలి.
శ్రీరమును శుప్రముగా ఉించ్చకోవాలి, కాని
గింధములతో, పూవులతో అలింకరిించ్చకోకూడ్దు.
వివిధ రుచ్చల కోసము రాజస, తామస గుణములు
ఉిండే ఆహారములను, రసములను, పదార ధములను
తీస్సకోకూడ్దు. స్తరరల నుిండి ప్పరుషులు, ప్పరుషుల
నుిండి స్తరరలు దూరముగా (మానసికముగా, శారీరకముగా)
ఉిండాలి. అిందముగా, ఆకర ిణీయముగా ఉిండే
వస్సరవులకు దూరముగా ఉిండాలి. ఈ ప్పాణిని
హింసిించరాదు.

మానవులిందరికీ వరిించే
ర నియమములు చాలా
ఉన్నా యి. అిందులో కొనిా
ముఖ్ా మైనవి - “కామ్
ప్కోధం చ లోభ్ం చ నర్ తనమ్ గీత వాదనమ్
దూయ తం చ జన వాదం చ ప్పరీ వాదం తథా
అఋతమ్” - విదా మీద తపప ఇతర విష్యముల
మీద కోరికలను విడిచిపెటాటలి. ఎవరి మీద మనస్సు లో
కూడా కోపమును ఉించ్చకోకూడ్దు,
ప్పదరిశ ించకూడ్దు. ఇతరుల ప్దవా ములను,
వస్సరవులను దొింగ్లిించాలనే ఆలోచనలు, కోరికలు
ఆశ్లు మనస్సు లో కూడా ఉిండ్కూడ్దు. న్నటా ములు,
వినోదములకు దూరముగా ఉిండాలి. సింగీతము
అభాా సము చేసేవారు తపప , మిగ్లినవారు ప్గామా మైన
సింగీతమునకు దూరముగా ఉిండాలి. జూదము
ఆడ్కూడ్దు. జనుల మధా లో చేరి అనవసరమైన
162
కబుర ుతో కాలక్షేపము చేయకూడ్దు. ఎదుట్టవారిని
నిిందిించకూడ్దు, ఎదుట్టవారి మీద అపవాదములు
వేయకూడ్దు. అబదము ధ చెపప కూడ్దు.

ప్బహమ చరా ములో గురువు పటు ఎలా ఉిండాలో

(వినయ విధేయతలు, ప్శ్ద,ధ ప్పవరన,
ర ఏ విధముగా
సమాధ్యనము చెపాప లి, గురువులు వసేర, నుించ్చింటే,
కూరొు ింటే, వెళ్లు తింటే ఏమేమి చేయాలి,
విసరృతముగా ధరమ శాస్తసరము బోధస్సరన్నా యి. “శ్రీర్ం
చైవ వాచంచ బుదిధంప్దియ మనాంర చ నియమయ
ప్పాంజలి తిష్టత్
ట వీక్ష మాన్న గురోర్ ముఖమ్” –
గురువు పటు వినయ విధేయములతో, ప్శ్దతో ధ
శ్రీరమును, మాటలను, బుదిని
ధ , మనస్సు ను, అనిా
ఇింప్దియములను పూరిగా
ర నిప్గహించ్చకొని, గురువు
వైపే ేింప్దీకరిించి, వేరే దికుు లు చూడ్కుిండా, గురువు
ముఖ్ము వైప్ప మాప్తమే చూసూర, వేరే ఏ మాటలూ
మాటాుడ్కుిండా, గురువు అడిగ్న ప్పశ్ా లకు మాప్తమే
సూట్టగాసమాధ్యనము చెప్పప తూ, వారు చెపేప
విష్యములను అర ధము చేస్సకుింట్ట ఉిండాలి.
ప్బహమ చరా ఆప్శ్మములో గురు సేవ, విదాా భాా సము
తపప ఇింకొక ధ్యా స ఉిండ్కూడ్దు.

ఇలా కాకుిండా చినా వయస్సు లో ప్బహమ చరా

ప్వతము పాట్టించకుిండా జలాు చేస్వరము
అనుకునేవారిి - “ప్పధమే వయర న ధీతమ్,

163
దివ తీయే నారి జతే ధనమ్, తృతీయే న తప సప త మ్
త
చతుర్ద ే ిం కరిషయ తి” – చినా వయస్సు లో
చదువుకోకుిండా జలాు గా తిరిగాను. తరువాత యుక ర
వయస్సు లో ధరమ ముగా సింపాదిించకుిండా అప్పప డు
కూడా జులాయిగానే తిరిగాను, తరువాత
ముసలితనము వచిు న తరువాత తపస్సు , ధ్యా నము,
జపము, పూజ ఏమీ చేయలేదు, శ్రీరములో శ్కుర లన్నా
పూరిగా
ర ఉడిగ్పోయి, కృశించిన తరువాత ఏ పన్న
చేయలేని సితి
ి లో, అయోా చినా ప్పప డు చదువుకోలేదు,
ప్శ్దగా
ధ చదువుకోవలసినది, తరువాత కష్ప
ట డి మించిగా
ఉదోా గము చేయవలసినది, తరువాత ధ్యా నము,
జపము చేయవలసినది అని ాధపడితే ఏమి
ప్పయోజనము? ఏమి చేస్వరడు?

ఏ వయస్సు లోనైన్న సరే విదా ను అరా సిించే

సమయములో ప్బహమ చరా నియమములను పాట్టించి
తీరాలి. “సంయత్ జ్ఞనేన ప్రహ్మ చర్దయ న నితయ మ్” –
ప్బహమ చరా ము దాా రా పరమాతమ ను
తెలుస్సకోగలుగుతారు. తతరా జాానమునకు
ప్బహమ చరా ము ఒక ముఖ్ా మైన స్వధనము.

ప్బహమ విదా ఎలా కలుగుతింది అనే విచారణలో

రృహ్ద్యర్ణ్య కోపనిషత్ – 4 లేద్య 6-4-22 – “..త
మేతం వేద్యనువచనేన ప్రహ్మ ణా వివిదిషని త I
యజ్ఞన
ఞ ద్యనేన తపసా2నాశాకే నైతమేవ విదితయ

164
మునిర్ా వతి” – వేద వచనముల చేతను, యజము
ా ల
చేతను, దానము చేతను, తపస్సు చేతను, ఉపవాస
ప్వతము చేతను పరప్బహమ ను తెలుస్సకోగలరు అని
చెప్పప దురు.

ఛందోగోయ పనిషత్ – అషమ

ట ప్పపాఠకములో –
8-5-1 నుండి 5 వర్కు – “అథ య దయ జ ఞ
ఇతయ చక్షతే ప్రహ్మ చర్య మేవ .....” – యజము
ా అనగా
ప్బహమ చరా మే. దేవతల పూజలు ప్బహమ చరా మే.
ప్బహమ చరా ము అనగా పరప్బహమ ను తెలుస్సకోవటానిి,
ప్బహమ జాానము కోసము ఒక ఆచరణ ప్పణాళ్ళక.
ముముక్షతా ము (ప్బహమ జాానము ఒకు టే పిందాలనే
తీప్వమైన ఆకాింక్ష, కోరిక, తపన, పట్లటదల) కూడా
ప్బహమ చరా మే. చాలా కష్మై ట న్న సప్తాయణము అనే
యజము ా /యాగము కూడా ప్బహమ చరా మే. సత్ +
ప్తణ్ం – “సత్”
రూపములో ఉిండే ఆతమ ను,
మరచిపోయి, వదిలిపెటేసి
ట , ప్పాపిించక విష్యముల
వైప్ప మరలిపోయిన జీవుడు, తన సా సా రూపమును
ప్తాణము (రక్షించ్చట), తెలుస్సకుింట్లన్నా డు, ఇదే
ప్బహమ చరా ము. మౌనము (మాటాుడ్కుిండుట,
మనస్సు లో మననము చేస్సకొనుట) కూడా
ప్బహమ చరా మే. మననము దాా రా ఆతమ సా రూపమును
తెలుస్సకోవచ్చు , ఇది కూడా ప్బహమ చరా ము.
అన్నశ్కాయనము (నిరింతరము ఉపవాసము ఉిండుట)
కూడా ప్బహమ చరా మే. నిరింతరము ఉపవాసము చేసూర,
165
శ్రీరమును క్షీణిింపచేస్సకొని, శ్రీరము మీద ఉిండే
అభమానమును వదిలిపెట్ట,ట తతరా జాానమును
పిందుతారు. మన శ్రీరములోనే ఉిండి, మనకు
తెలియని పరిసితి
ి ి వచిు న ఆతమ ను, నశించిపోకుిండా
మళ్ళు తెలుస్సకునే ప్పయతా ము అన్నశ్కాయనము,
ఇది కూడా ప్బహమ చరా మే. అరణా ము = అ + రణ +
యము = శ్బము ద లేని, గిందరగోళము లేని, రింగము
లేని ప్పదేశ్ము = అడ్వి, సన్నా సము. అరణా
వాసముతో తతరా జాానము పిందవచ్చు ను.
అరణా వాసము కూడా ప్బహమ చరా మే.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

మహాభార్తము - ఏకపాద మహరి ి, ఆయన

భారా స్సజాత. ఏకపాద మహరి ి నిరింతరము (రోజుి
కన్నసము 18-20 గింటలు) శషుా లకు వేద పాఠములు
చెపేప వారు. కొించము బలహీనముగా ఉిండే శషుా లు,
అింతసేప్ప చదవలేక వేదము తప్పప గా చెప్పప తింటే,
ఏకపాద మహరి ి ఏదో దాా సలో ఉిండి పట్టిం
ట చ్చకోలేదు.
అష్కటవప్క మహరి ి, తలిు స్సజాత గరభ ములో ఉిండ్గానే,
ఆయనకు సరా
వేదములు స్సప రిించాయి. స్సజాత
గరభ ములో ఉనా అష్కటవప్క మహరి ి, శషుా లు చెపేప
తప్పప లను విని, తింప్డితో మీరు, మీ శషుా లకు
కావలసిన విప్శాింతి ఇవా కుిండా చదివిస్సరన్నా రు
కాబట్ట,ట వాళ్లు తప్పప లు చదువుతన్నా రు అని

166
అన్నా డు. అది విని ఏకపాద మహరి ిి కోపము వచిు ,
నేను చెపేప పాఠములలో వింకరలు చెపాప వు కాబట్ట,ట
న్నవు ఎనిమిది వింకరలతో ప్పట్లటగాక, అని శ్పిించారు.

తరువాత ఏకపాద మహరి ి, వరుణుడి ప్పప్తడు,

విందితో శాస్తసరము వాదనలో ఓడిపోయి, ఒక నదిలో
మునిగ్ వరుణ లోకమునకు వెళ్ళు రు. తరువాత
స్సజాతకు ఆ శశువు ఎనిమిది వింకరలతో ప్పటాటడు.
అదే పేరు “అష్కటవప్క” అని పెటాటరు. అష్కటవప్క, తాతగారు
(స్సజాత తింప్డి) ఉదాదలక మహరి ి దగ గర విదాా భాా సము
చేశాడు. తరువాత అష్కటవప్క తింప్డి గురిించి
తెలుస్సకొని, అకు డ్కు వెళ్ళ ు విందితో వాదనలో గెలిచి,
వరుణ లోకము నుిండి తింప్డిని తీస్సకువచాు డు.
తరువాత తింప్డి దగ గర కూడా విదాా భాా సము చేశాడు.
తరువాత అష్కటవప్క ఒక చెరువులో న్నళు మీద చాప
పరిచి, ఆ చాప మీద కూరొు ని ఆ న్నళు మీద తపస్సు
చేశారు. ఇింప్దుడు ఆయనను పరీక్షించ్చటకు, సా ర గ
లోకములో ఉిండే అపు రసలను పింపాడు. ఆ
అపు రసలు అిందరూ చెరువు చ్చట్టట చేరి న్నటా ము
చేస్సరన్నా రు. అష్కటవప్క మహరి ి వాళు న్నటా ము చూసూర
ఉన్నా డు. ఆ
అపు రసలు న్నటా ము చేసి, చేసి
అలసిపోయారు. అప్పప డు అష్కటవప్క మహరి ి మీరు ాగా
న్నటా ము చేశారు. మీరు అలసిపోయారు. మీరు, మీ
సా ర గమునకు వెళ్ళు పోిండి, అని అన్నా రు. అప్పప డు ఆ
అపు రసలు అిందరూ “మాకు మహా విషుణవు భారా లు
167
అవాా లని ఉింది, మాకు ఆ వరము ఇవా ిండి” అని
కోరారు. అష్కటవప్క మహరి ి ఆలోచిించి, మహా విషుణవు
కృష్కటవతారములో మీరు కృషుణడి భారా లు అవుతారు,
అని వాళ ుకు వరము ఇచాు రు.

తరువాత అష్కటవప్క మహరి ి ఇింట్టి తిరిగ్

వచేు శారు. తింప్డి ఏకపాద మహరి ి, న్నకు యుక ర
వయస్సు వచిు ింది. వివాహము చేస్సకో అని అన్నా రు.
అష్కటవప్క మహరి ి, ఇనిా వింకరలు ఉనా న్నకు ఎవరు
పిలని
ు స్వరరు అని అన్నా రు. అప్పప డు తింప్డి, న్నవు
నదిలో స్వా నము చేసిరా, అని అన్నా రు. అష్కటవప్క
మహరి ి నదిలో స్వా నము చేసేసరిి, తనకు ఉనా
వింకరలు అన్నా పోయాయి. అప్పప డు అష్కటవప్క మహరి ి,
వదానుా డు యొకు కుమారెను
ర వివాహము
చేస్సకుిందుకు అడిగారు. వదానుా డు ఒక నియమము
పెటాటడు – “ఉతరర దికుు గా వెళ్ళ,ు కుబేరుడి ఇింట్లు కొనిా
రోజులు ఉిండి, తరువాత కైలాసము వెళ్ళ ు
పారా తీపరమేశ్ా రులనుదరశ నము చేస్సకొని,
తరువాత కదింబ వనము వెళ్ళ,ు అకు డ్ లలితా మహా
ప్తిప్పర స్సిందరిని దరిశ ించి రావాలి”. అప్పప డే న్న
కుమారెను ర ఇచిు న్నకు వివాహము చేస్వరను అని
అన్నా డు. దానిి అష్కటవప్క మహరి ి సరే అని కుబేరుడి
ఇింట్ట ముిందుకు వెళ్ళు రు. కుబేరుడు, అష్కటవప్క
మహరి ిని ఆహాా నిించి, అర ాా పాదా ములతో గౌరవిించి,
సకల భోగములను ఏరాప ట్ల చేసి, ఒక సింవతు రము
168
తన ఇింట్లు ఉించ్చకున్నా డు. తరువాత కైలాసము వెళ్ళ,ు
పారా తీపరమేశ్ా రులకు నమసు రిించి, వాళు
ఆశ్రరాా దము తీస్సకొని, అకు డ్ నుిండి కదింబ
వనమునకు వెళ్ళ,ు చిింతామణి మిందిరములో లలితా
మహా ప్తిప్పర స్సిందరిని దరిశ ించారు. అష్కటవప్క
మహరి ితో లలితా మహా ప్తిప్పర స్సిందరి, ఇింతవరకూ
మానవులు ఎవా రూ ఇకు డ్కు రాలేదు. న్నవు ఒకు డివే
వచాు వు. న్నవు, ననుా వివాహము చేస్సకో అని అింది.
దానిి అష్కటవప్క మహరి ి, న్నకు అదేమీ తెలియదు.
వదానుా డు కుమారెను ర వివాహము చేస్సకుిందుకు,
వదానుా డు పెట్టన
ట నియమము ప్పకారము నేను
ఇకు డ్కు వచాు ను. ఇక నేను వెళ్ళు పోతాను అని
బయలుదేరాడు. అప్పప డు జగన్నమ త, అష్కటవప్క మహరి ి
యొకు సడ్లని ప్బహమ చరా ప్పతిష్కు ట సింతోష్టించి,
అష్కటవప్క మహరి ిి “న్న విదా న్న మనస్సు లో న్నట్లకుని
ప్పతిష్టిం
ట చి ఉింట్లింది. న్నవు ఎవరిి విదా బోధసేర, ఆ
విదా వాళు మనస్సు లలో కూడా న్నట్లకుని
ప్పతిష్టిం
ట చిఉింట్లింది” అని వరము ఇస్సరింది.
తరువాత అష్కటవప్క మహరి ి తిరిగ్ వచిు వదానుా డి
కుమారెను
ర వివాహము చేస్సకున్నా రు. ఆయన
“అషాటవప్క గీత” ఇింకా ఎనోా ఉపదేశ్ములు చేశారు.

5. యమములు – అపరిప్గహ్ము

39. అపరిప్గహ్స్ధర్ద
థ య జనమ కథంతసంబోధుః

169
 అపరిప్గహ్ స్ధర్ద
థ య జనమ కథంత సంబోధుః –
అపరిప్గహ్ము = భోగ స్వధనములైన వస్సరవులను
సమకూరుు కొనుట మానుకొనుట. అపరిప్గహము
మనస్సు లో సిర
ి ముగా బలపడితే, ఈ జనమ కు
సింబింధించిన భూత, వరమాన,ర రవిష్ా తర (ఈ
జనమ కు కారణము ఏమిట్ట, ఈ జనమ ఎలా స్వగ్స్ర ింది, ఈ
జనమ తరువాత ఏమి జరుగుతింది) అనే విజాానము
కలుగుతింది.

జీవుడు సా భావము సా తః ఒక ఆనింద

సముప్దుడు. జీవుడి సా రూపములో, అధకారములో
అనింతమైన ఆనిందము ఉింది. ఆ ఆనిందమును
అనురవిించవలసిన జీవుడు, ఆ ఆనిందమును
మరచిపోయి, వదని ద వదిలేసి, ప్పపించములోి వచిు ,
ప్పాపిించక జడ్మైన వస్సరవులలో ఆనిందము ఉిందని
ప్రమతో, ఆ ఆనిందము కోసము అడుకుు ింట్ట, భోగ
స్వధనములైన వస్సరవులను సమకూరుు కుింట్ట
పడ్రాని కష్ము
ట లను పడుతన్నా డు. జీవుడి ఈ భోగ
స్వధనములైన వస్సరవుల కోసము వెింపరాుడే
అలవాట్లని మానుకొని, అపరిప్గహము (న్నకు వదుద)
అనే స్వధనమును అనుసరిించ్చ అని బోధస్సరన్నా రు.

అలాగే జీవుడు సా యిం చైతనా సా రూప్పడు,

సరా జుడు
ా , సరా వాా పి, ఆది (జనమ ), మధా మ
(జీవితము), అింతము (మృతా వు) లేనివాడు. కాని

170
అవన్నా కాదని వదిలేసి (పరమాతమ నుిండి వేరు పడి),
జడ్మైన (తనింతట తాను కదలలేని) ప్పకృతిి
(మాయి) ఆకరి ితడై, మాయతో ఆవరిించబడి, మాయ
వశ్ములో (ఈ ప్పపించములో) పడి, అజాానిగా, ఒక
శ్రీరములో బింధించబడి, ప్పట్ట,ట పెరిగ్, మరణిస్సరనట్లు
వా వహరిించబడుతన్నా డు. వీట్టని వదిలేసి
పరమాతమ లో ఐకా మవటమే ముి,ర మోక్షము.

జీవుడు చినా , చినా

ఆనిందములను కావాలి
అని కోరుకొని, ఆ ఆనిందము ఈ ప్పాపిించక వస్సరవుల
దాా రా కలుగుతిందని ప్రమపడి, భోగ స్వధనములను
(ప్పాపిించక వస్సరవులను) అమరుు కునే,
సింపాదిించ్చకునే ప్పప్ియలో ఎనెా నోా కరమ లు
(ప్పణా ములు, పాపములు) చేస్సరన్నా డు. ఆ చేసిన కరమ
ఫలములను అనురవిించ్చటకు వేరు, వేరు
శ్రీరములలో ప్పవేశించి జనమ లు ఎతరతన్నా డు. ఈ
జనమ , మరణ పరింపర కొనస్వగుతూనే ఉింది. ప్పతి
జనమ లో ఈ భోగ స్వధనములు అమరుు కునే
ప్పప్ియలోనే మునిగ్తేలుతన్నా డు. ఇింతకు ముిందు
ఎనిా జనమ లు గడిచాయో తెలియదు, ఈ జనమ
ఎిందుకు కలిగ్ిందో తెలియదు, ఇక ముిందు ఎనిా
జనమ లు ఎతార లో అసలు ఊహ కూడా లేదు. ఈ
జనమ జనమ ల వృతార ింతము (కథలు) అపరిప్గహము
సిర
ి ముగా బలపడితే తెలుస్సరింది.

171
 34 వ సూప్తము ప్పకారము – కృత కారిత
అనుమోదిత లోభ్
ప్కోధ మోహ్ పూర్వ కా –
పరిప్గహము (ఇతరుల వస్సరవులను పరిప్గహించ్చట –
దొింగతనముగా తీస్సకొనుట) చేసిన్న, ఇతరులచే
చేయిించిన్న, ఇతరులు చేసిన
దానిని
అనుమతిించ్చట/అింగీకరిించ్చట లోరముతో చేసేర అది
దొింగతనము అవుతింది, లేదా కోపముతో చేసేర అది
నేరము లేదా పాపము అవుతింది, లేదా మోహముతో
(అజాానముతో) చేసేర అది దోష్ము అవుతోింది. ఈ
పరిప్గహము మానవులకు కష్ము
ట లు తెచిు పెటేవి
ట ,
ఇింతకింటే న్నచమైన (తకుు వ) జనమ లు, అనింతమైన
దుఃఖ్ము కలిగ్ించేవి అవుతన్నా యే తపప
మానవులకు ఏ విధమైన స్సఖ్ము/ఆనిందము
కలిగ్ించ్చటలేదు. ఈ పరిప్గహము దాా రా ఎవరిి వారే,
వాళు కు వాళ్ు హింసను కలిగ్ించ్చకుింట్లన్నా రు. ఇది
అనిా హింసలు కింటె చాలా పెదద హింస. అిందుచేత
మానవులు ఈ పరిప్గహము మానుకొని, అపరిప్గహము
స్వధన చేస్సకొని, సిర
ి ముగా బలపరచ్చకోవాలి.

త్యతీతరీయోపనిషత్ – ఆనందవలిే – 2-7-1 –

“ర్ఠ వై సుః ఐ ర్సగం హేయ వాయం లాేవ 22నంద్గ
భ్వతి I కో హేయ వా౨నాయ తక ుః ప్పాణాయ త్ యదేష
ఆకాశ్ ఆనందూ న సాయ త్ I ఏష
హేయ వానందయాతి” – సృష్టి
ట పూరా ము ఈ
ప్పపించము అవాా కృతమైన (న్నమ, రూపములచే
172
వా కము
ర కాని బీజ రూపమైన) పరప్బహమ
సా రూపముగానే ఉిండెను. అట్టట అవాా కృతమైన
పరప్బహమ నుిండే వాా కృతమై (వికృతమైన) న్నమరూప
విశేష్ములు గల ఈ జగతరగా ప్పటెను
ట . ఆ పరప్బహమ ము,
తృపిర హేతవైన ఆనింద సా రూపముగా ఉనా ది. ఇట్టట
రస సా రూపమును జీవి పింది స్సఖ్వింతడు
అగుచ్చన్నా డు. జీవుడు ఆనింద సా రూప్పడు.

ఈశావాఠయ పనిషత్ – 3 – “అూరాయ నామ తే

లోకా అంధేన తమసావృత I తగంస త
ప్పేతయ భిగచి ని త యేకే చతమ హ్న్న జనాుః” – ఆతమ
తన సా సా భావమును, సా రూపమును మరిచిపోయి,
తమకు (ఆతమ కు) తాము, ఎవరిి వారే
హింసిించ్చకుింట్లన్నా రు. మానవులు ఎవరిి వారు,
తమ ఆతమ ను తాము హతా చేసినింతగా
హింసిించ్చకుింట్లన్నా రు. తమ ఆతమ ని
తెలుస్సకోలేనివారు, అజాానము అనే తమస్సు చే
ఆవరిించబడి, సూరా ప్పకాశ్ము చేరలేని
అింధకారమైన లోకములలో జనమ లు ఎతరతారు.
అకు డ్ తనితాను చేస్సకునా హింసలకు
ఫలితములను అనురవిసూర ఉింటారు.

రృహ్ద్యర్ణ్య కోపనిషత్ – 3 లేద్య 5-2-1

నుిండి 5-2-9 వరకు – “కతి ప్గహాుః కతయ తి ప్గహా ఇతి
అష్టట ప్గహా అషాటవతి ప్గహా ......” - ఋతభాగుని

173
ప్పప్తడు ఆరభాగుడు
ర - యాజవ
ా లాు ా I ప్గహములు (నవ
ప్గహములు కాదు) ఎనిా , అతి ప్గహములు ఎనిా ?
యజవ ా లాు ా – ప్గహములు (ఇింప్దియములు)
స్వధనములు ఎనిమిది, అతి ప్గహములు (ప్పాపిించక
వస్సరవులు, విష్యములు) సహాయకములు ఎనిమిది.
ప్గహ్ణ్ము = జీవుడిని పట్టట ీడిించేది, బింధించేది –
జాానేింప్దియములు – 1. ప్ాణ్ము (ప్పాణము)
ప్గహము, గంధము అతి ప్గహము, 2. వాకుక ప్గహము,
వక తవయ విషయము అతి ప్గహము, 3. జిహ్వ
ప్గహము, విష్యమైన ర్సము అతి ప్గహము, 4.
నేప్తము ప్గహము, రూపముచేత ప్గహించబడునది
అతి ప్గహము, 5. ప్శోప్తము ప్గహము, విష్యమైన
శ్రము
ే అతి ప్గహము. 6. మనసుా ప్గహము, కోరిక
చేత ప్గహించబడునది, 7. హ్సము
త లు ప్గహము,
కర్మ లు చేత ప్గహించబడునది, 8. తవ క్
ఇంప్దియము ప్గహము, సా ర్శ అతి ప్గహము.
జీవుడిని శ్రీరములో రాజులా కోరోు పెట్ట,ట ఈ
ప్గహములు శ్రీరము బయటకు వెళ్ళ,ు బయట నుిండి
విష్యములు అనే అతి ప్గహములను శ్రీరము
లోపలిి తీస్సకువసూర, ఆ ప్పాపిించక వస్సరవులను,
విష్యములను జీవుడిి ఇచిు , వీట్టతో న్నవు
భోగములను (స్సఖ్ము, దుఃఖ్ము) అనురవిించ్చ అని
జీవుడిని ఈ శ్రీరములో బింధించి ఉించ్చతన్నా యి.
ఈ ప్గహములను (ఇింప్దియములను), అతి ప్గహములు

174
(ప్పాపిించక వస్సరవులు, విష్యములు) ప్గహముల కింటె
బలమైనవి. నేప్తమునకు అిందముగా కనిపిించే అతి
ప్గహములు (ప్పాపిించక వస్సరవులు, విష్యములు)
నేప్తములను మరియు జీవుడిని కూడా
బింధించగలవు. జహా కు రుచిగా అనిపిించే అతి
ప్గహము (వస్సరవులు) జహా ను మరియు జీవుడిని కూడా
బింధించగలవు. అలా ఈ ప్గహములు
(ఇింప్దియములు) మరియు అతి ప్గహములు
(ప్పాపిించక వస్సరవులు, విష్యములు), జీవుడు సరా
వాా పి (అింతటా వాా పిించినవాడు) అనే సతా మును
మరిపిించి, జీవుడిని శ్రీరములో/సింస్వరములో
బింధించి పడేస్సరన్నా యి. జీవుడు ఒక శ్రీరమును
వదిలి ఇింకొక శ్రీరములో ప్పవేశించేటప్పప డు, ఈ
ప్గహములు (ఇింప్దియములు) సూక్షమ రూపములో
జీవుడితో పాట్ల ఆ
శ్రీరములో ప్పవేశించి, ఆ
శ్రీరములో కూడా జీవుడిని బింధస్సరన్నా యి. జీవుడు
అదే ఆనిందము అని ప్రమతో ఆ భోగములను
అనురవిసూర జనమ జనమ ల సింస్వర చప్కములో
తిరుగుతన్నా డు.

1. నియమములు – శౌచము

40. శౌచతా వ ంగ జ్నగుపాా పర్వర్సంసర్ ుుః

శౌచత్ సావ ఙ్ ు జ్నగుపాా పర్వర్ అసంసర్ ుుః –

శ్రీరము లోపల (మనస్సు లో), బయట శౌచము

175
(శుప్రత) అనే అలవాట్ల మనస్సు లో సిర
ి ముగా
బలపడితే, తన శ్రీరము మరియు శ్రీరము యొకు
అవయవముల మీద ప్ీతి పోయి, జుగుపు (రోత,
అసహా ము) ఏరప డుతింది. అలాగే ఇతరులతో కూడా
ఏ సింబింధము లేకుిండా ధ్యా నము, స్వధన కోసము
ఏకాింత వాసము అలవాట్ల చేస్సకోవాలి. తన శ్రీరము
మీద జుగుపు కలిగ్న స్వధకుడు, శ్రీరములు కల
ఇతరులను కూడా ఏ మాప్తము ఇష్ప ట డ్డు. ఇది
కూడా ఒక శౌచమే.

శౌచము రెిండు విధములు - 1. ాహా శౌచము –

శాస్తరరయమైన పదత ద లలో నియమిించిన
సమయములలో స్వా నములు, ఆచమనములు
చేయుట. 2. అింతర్ శౌచము – మనస్సు లో ఏ విధమైన
దోష్ములు లేకుిండా పరిశుప్రముగా ఉించ్చకొనుట.

ధర్మ శాస్త్సము
త – దేవ గురు రృహ్సా తి –
“అభ్క్షయ పరిహార్శ్ి సంసర్ ుశాి పయ నిందిత్యుః
సవ ధర్దమ చ వయ వసాథనం శౌచం త పరిచక్షతే” –
శాస్తసరములలో నిషేధించిన పదార ధములను
తినకూడ్దు. ఎలాపడితే అలా (ఎింగ్లి తినకూడ్దు),
ఎప్పప డు పడితే అప్పప డు, ఎకు డ్ పడితే అకు డ్
తినకుిండా ఉిండాలి. ఏ విధమైన దోష్ములు లేని
స్వధు ప్పరుషులతో, ధరమ నిష్ఠ ఉనా వాళ ుతో, మించి
వాళ ుతో తపప అధ్యరిమ కులతో, చెడ్డ వాళ ుతో,

176
నిిందితలతో (వాళు దాా రా అధరమ ము, చెడు
అలవాట్లు మనస్సు లో ఏరప డ్తాయి) సింబింధము
పెట్లటకోకూడ్దు. సా ధరమ ములను ఆచరిించాలి.

ధర్మ శాస్త్సము
త - శౌచము ఐదు రకములుగా
ఉింట్లింది – “సతయ శౌచమ్, మనశౌచమ్, శౌచమ్
ఇంప్దియ నిప్గుః, సర్వ భూత దయా శౌచమ్, జల
శౌచముత పంచమమ్” - 1. సతా శౌచము, 2. మనస్సు
శౌచము, 3. శౌచము – ఇింప్దియ నిప్గహము, 4. సరా
భూతముల మీద శౌచము, 5. జల శౌచము. శౌచము
శ్రీరమునకు, మనస్సు కు మాప్తమే కాదు. సతా ము
అనే నోట్టి శుప్రత
అవసరము. మనస్సు లో
అహింకారము, రాగము, దేా ష్ము, ఈర ిా , అసూయ,
కోరికలు, కోపము, లోరము, మదము, మాతు రా ము
(పగ), తాపము మొదలైనవి లేకుిండా అనే శౌచము
ఉిండాలి. నిష్టదమై
ధ న వస్సరవులను, విష్యములను
శ్రీరము లోపలి తీస్సకురాని ఇింప్దియ నిప్గహము అనే
శౌచము ఉిండాలి. మనస్సు లో ప్పతి ప్పాణి మీద దయ
కలిగ్ అనే శౌచము ఉిండాలి. సరైన సమయములలో
స్వా నము చేయుట, నోరు, చేతలు, కాళ్లు కడుగుకొనుట,
మించి న్నళ్లు ప్తాగుట అనే జల శౌచము ఉిండాలి.

ధర్మ శాస్త్సము
త – “ఏవత శుదిేమ్ మనేయ త
తవత్ శౌచమ్ సమాచర్దత్ ప్పమాణ్మ్ శౌచ
సంఖాయ యుః న ిష్ధర్
ట ఉపరిషయ తే” – స్వా నము

177
ఎనిా స్వరుు చేయాలి, నోట్టలో న్నళ్లు పోస్సకొని ఎనుా
స్వరుు ప్పిు లిించి ఉమేమ యాలి అని సింఖ్ా లు
చెపప టానిి లేదు. దీనిి ఏ ప్పమాణము, ఒక కొలత, ఒక
సింఖ్ా ఏమీ ఉిండ్దు. సతా ము రోజుి ఎనిా స్వరుు
చెపాప లి, సరా భూత దయ రోజుి ఎనిా స్వరుు ఉిండాలి
అని లెకు ఏమీ ఉిండ్దు. ఇవి నిరింతరము
పాట్టించాలి. ఎింతవరకూ అశుప్రము, మాలినా ము,
పాచి ఉింటే అింతవరకూ శుప్రము చేస్సకోవాలి.
స్వధ్యరణ నియమములు – మూప్త విసర ున చేసిన
తరువాత న్నలుగు స్వరుు, భోజనము చేసిన తరువాత
ఆరు స్వరుు, మల విసర ున చేసిన తరువాత ఎనిమిది
స్వరుు నోట్టలో న్నళ్లు పోస్సకొని ఎనుా స్వరుు ప్పిు లిించి
ఉమేమ యాలి అని చెపాప రు. శ్రీరమునకు, మనస్సు కు,
ఇింప్దియములకు శుదిధ ఏరప డాలి.

ఈ సూప్తములో- ఎింతవరకు అయితే న్న

శ్రీరము, అవయవములు, మనస్సు , ఇింప్దియములు,
ఇతరుల మీద ప్ీతి పోయి, జుగుపు కలుగుతిందో,
అింతవరకు ఈ శౌచము చేస్సకుింట్టనే ఉిండాలి.
మానవులు శ్రీరము మీద ఉిండే ప్ీతితో, శ్రీరము
కోసము ఎనోా చేయరాని పనులు చేస్సరన్నా రు. తన
శ్రీరము మీద ఎిందుకు ప్ీతి ఉింది అని ఎప్పప డూ
ఆలోచిించ్చకోవటము లేదు. ేవలము ఈ శ్రీరమును
“నేను”, “నా చేయి” “నా కాలు” అన్నా ాగుిండాలి అని
మాప్తమే ఆలోచిస్వరరు. అిందరికీ జుట్లట, గోళు మీద
178
చాల ప్పేమ ఉింట్లింది. వీట్టి పరిమళ్ళలు, రింగులు
పూస్సకొని చాలా జాప్గతరగా చూస్సకుింటారు. అవిపెరిగ్
పెదవైద తే వాట్టని కతిరరిించి బయట పారేస్వరరు. వీట్టని
ఎవా రూ ఇింట్లు జాప్గతరగా దాచ్చకోరు. దెబబ తగ్లి
రకము
ర కారితే, న్న రకము
ర అని దానిని నోట్టలో పోస్సకోరు.
ఇవి శ్రీరములో ఉింటే వాట్ట మీద చాలా ప్పేమతో
జాప్గతరగా సింరక్షించ్చ కుింటారు. అవే శ్రీరము నుిండి
వేరైతే వాట్ట మీద జుగుపు కలుగుతింది.
శాస్తరరయమైన ఆలోచన దాా రా తన శ్రీరము మీద ప్ీతి
పోయి, జుగుపు సిరి ముగా బలపడే వరకూ శౌచము
చేస్సకుింట్టనే ఉిండాలి. శ్రీరము మీద ప్ీతితో,
శ్రీరము కోసము అపప ట్టవరకూ మానవులు చేయరాని
తప్పప లను చేసూరనే ఉింటాడు.

మానవులు ఒింటరిగా ఉనా ప్పప డు శౌచము

పాట్టస్సరనా , ఇతరులతో కలిసి ఉనా సమయములలో,
వారి స్వింగతా ప్పభావముతో చేయరాని పనులు చేసూర
ఉింటారు. ధ్యా నమునకు, స్వధనకు, ఏకాప్గతకు
ప్పధ్యనమైన ఏకాింత వాసము అలవాట్ల కోసము
ఇతరుల స్వింగతా ము తొలగాలి. తన శ్రీరము మీద
జుగుపు కలిగ్న స్వధకుడు,
శ్రీరములు కల
ఇతరులను కూడా ఏ మాప్తము ఇష్ప
ట డ్డు.

179
41.
సతతవ శుదిధసౌమనస్మయ కాప్గేంప్దియజయాతా మదర్శ
నయోగయ తవ ని చ

సతతవ శుదిధ సౌమనసయ ఐకాప్గ్నయ ఇంప్దియ

జయాత్ ఆతమ దర్శ న యోగయ తవ ని చ – అింతర
శౌచము శాస్తసర విహతముగా పాట్టసేర, మనస్సు లో
మాలినా ములు (అహింకారము, రాగము, దేా ష్ము,
ఈర ిా , అసూయ, కోరికలు, కోపము, లోరము, మదము,
మాతు రా ము (పగ), తాపము మొదలైనవి) లేకుిండా
పరిశుదము
ధ చేస్సకునా టయి
ు తే – 1. సతరా శుదిధ –
బుదిని
ధ , మనస్సు శుదము
ధ గా అవుతింది, 2.
మనస్సు లో ఏ విధమైన ఉప్దేకములు, ఆిందోళనలు,
ఒడిదుడుకులు లేకుిండా ప్పశాింతముగా ఉింట్లింది. 3.
ఐకాప్గ్య – మనస్సు లో ఏకాప్గత ఏరప డుతింది, 4.
ఇింప్దియముల మీద నిప్గహము, పట్లట, జయము
కలుగుతింది. 5. ఆతమ దరశ నమునకు, తమ
సా సా రూపమును తెలుస్సకునే యోగా త, అర హత
కలుగుతింది.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

మాింధ్యత మహారాజు అయోధా

పరిపాలిస్సరన్నా రు. ఆయన భారా ఇిందుమతి. వాళ ుకు
ముగురు
గ కుమారులు – ప్పరుకుసర, అింబరీష్, న్నభాగ
మరియు యాభై మింది కుమారెలు.
ర ఆ కాలములో

180
సరర మహరి ి ఉిండేవారు. ఆయన ఎనిా
సింవతు రములు తపస్సు చేశారో, ఆయనే
తెలియదు. ఆయన న్నళు లోు 12 సింవతు రములు
తపస్సు చేస్సరిండ్గా, ఒక మొగ చేప, ఒక ఆడ్ చేపతో
విలాసములు చేస్ర ింది. అది చూసిన ఆయనకు “న్నవు
వివాహము చేస్సకోవాలి” అనే సిందేశ్ము వినిపిించిింది.
ఆయన కళ్లు తెరచారు. ఆయన వయస్సు ఆయనే
తెలియదు. అింత వయస్సు తో శథిలమైన శ్రీరము కల
ముసలివాడిి ఎవరు తమ పిలను ు ఇస్వరరు, అని
ఆలోచిించి, రాజుగారి దగ గరకు వెళ్ళ ు అడుగుదామని వెళ్ళ,ు
రాజుగారితో న్నకు యాభై మింది కుమారెలు
ర ఉన్నా రు
కదా. అిందులో ఎవరినో ఒకరిని న్నకు ఇచిు వివాహము
చేయి అని అడిగారు. రాజుగారిి గుిండె గభీలుమింది.
న్న కుమారెను
ర ఇవా ను అింటే ఏమి శ్పిస్వరడో అని
రయము కూడా వేసిింది. తను తపిప ించ్చకుిందుకు,
మీరు అడ్వులలో తపస్సు చేస్సకుింట్ట ఉింటారు. న్న
కుమారెలు
ర రాజ భోగములకు అలవాట్ల పడినవారు.
అిందుకు న్న కుమారెలు
ర ఒప్పప కోరేమో. కాబట్ట,ట న్నవే
అింతఃప్పరము లోనిి వెళ్ళ,ు న్న కుమారెలను
ర అడుగు.
వారిలో ఎవరు నినుా వరిసేర, వాళ ును న్నకు ఇచిు ,
వివాహము చేస్వరను అని అన్నా డు. సరర మహరి ిి
రాజుగారి అసలు అరా ింతరము (తనలాింట్ట
ముసలివాడిి తన కుమారెలను
ర ఇవా కూడ్దు)
అర ధమయిింది. రాజుగారు చెపిప న ప్పకారము, సరర

181
మహరి ి అింతఃప్పరము లోపలి వెళ్ళ,ు రాజుగారి యాభై
కుమారెలర ముిందు నుించొని, మీలో ఎవరైన్న ననుా
వివాహము చేస్సకుింటారా? అని అడిగారు. ఇింతలో
రాజుగారిి కబురు వెళ్ళు ింది. ఆ యాభై మింది
కుమారెలు,
ర నేను చేస్సకుింటాను, అింటే నేను
చేస్సకుింటాను అని ఒకరితో ఒకరు పోటీ
పడుతన్నా రు. రాజుగారు వెళ్ళ ు
అిందులో ఒక
కుమారెతో,
ర ఆ ముసలివాడిని ఎిందుకు వివాహము
చేస్సకుింటా అని అింట్లన్నా వు అని అడిగ్తే, ఆమె
ఆయన ఎింత యవా నముగా, స్సిందరముగా ఉన్నా రో
న్నకు కనిపిించ్చట లేదా, ఆయన నవ మనమ ధుడులా
ఉన్నా డు, ఆయనను నేనే వివాహము చేస్సకోవాలి అని
అింది. అప్పప డు రాజుగారిి సరర మహరి ి యొకు తప
శ్ి ర అర ధమయిింది. ఇింక చేసేది ఏమీ లేక, తన యాభై
మింది కుమారెలను
ర సరర మహరి ిి ఇచిు , వివాహము
చేశాడు. ఆ యాభై మింది రాజ కుమారెలు ర సరర
మహరి ి వెింట వెళ్ళు పోయారు. కొన్నా ళు తరువాత
మహారాజుగారు తన కుమారెలు ర అడ్వులలో ఏమి
ఇబబ ింది పడుతన్నా రో, వాళ ుకు ఏమైన్న సహాయము
కావాలింటే చేదాదము అని వాళ ును చూడ్టానిి వెళ్ళు రు.
ఆ అడ్విలో తన ఐశ్ా రా మునకు మిించిన యాభై
రవనములు కనిపిించాయి. అకు డ్ మొదట్ట కుమారె ర
రవనమునకు వెళ్ళ ు చూసేర, అకు డ్ తన కుమారెతో ర
సరర మహరి ి కనిపిించారు. తరువాత రెిండ్వ, మూడ్వ

182
కుమారెలర దగ గరకు వెళ్ళ ు చూసేర అకు డ్ కూడా సరర
మహరి ి కనిపిించారు. అలా అిందరి కుమారెల ర దగ గర
సరర మహరి ి కనిపిించారు.

తరువాత సరర మహరి ిని కలిసి, ఇలా అిందరితో

ఒే సమయములో ఎలా ఉన్నా రు అని అడిగ్తే, సరర
మహరి ి, న్నవు ాహా మైన శ్రీరమును, దాని అిందము
గురిించే ఆలోచిస్సరన్నా వు. యోగ సిది,ధ యోగ శ్ి ర ాహా
ప్పపించము కింటె చాలా గొపప ది, అని చెపాప రు.
అప్పప డు మాింధ్యత మహారాజు గారు, న్నకు కూడా మీ
ఉపదేశ్ము చేయిండి అని ప్పారి ిించాడు. అప్పప డు
సరర మహరి ి, మాింధ్యత మహారాజుి తతరా జాానము
ఉపదేశ్ము చేశారు. తరువాత మాింధ్యత మహారాజు
స్వధన చేసి, సిదిని
ధ పిందాడు.

2. నియమములు - సంతోషము

42. సంతోషాదనుతతమసుఖలభ్ుః

సంతోషాద్ అనుతతమ సుఖ లభ్ుః –

సింతోష్ము (ఆశ్ ఉనా దానితో తృపిరగా
లేకుిండా
ఉింటే) అనే భావన మనస్సు లో బలపడి సిర ి పడితే,
మానవుడు సరోా తరమమైన స్సఖ్ము పిందుతాడు.

స్వమానా మానవులకు స్సఖ్ము కోసము

వెింపరాుడ్టము తెలుస్స, కాని స్సఖ్ము ఏమిట్ల పస్సరలా
తెలియదు, స్సఖ్ము ఎలా కలుగుతిందో అసలు

183
తెలియదు. స్సఖ్ము ప్పాపిించక వస్సరవుల దాా రా
కలిగ్తే, ఒక వస్సరవు అిందరికీ స్సఖ్ము కలిగ్ించాలి.
కాని ఒక వస్సరవు ఒకరిి నచిు , స్సఖ్ము కలిగ్సేర,
మరొకరిి నచు క, దుఃఖ్ము కలిగ్స్సరింది. ఒక వస్సరవు
ఒకరిి కొతరలో స్సఖ్ముగా కలిగ్ించిన్న, కొింత కాలము
తరువాత దాని మీద విస్సగు ప్పట్ట,ట దానిని వదుద అని
అనుకుింటాడు. కాబట్టట వస్సరవుల దాా రా స్సఖ్ము
కలుగుతింది అనే భావన ేవలము ప్రమే.

నిరింతరము చించలమైన మనస్సు లో,

నిరింతరము మనస్సు లో కొతర, కొతర భావనలు
ప్పట్లటకొసూరనే ఉింటాయి. అిందులో కొనిా భావనలు
సతరా గుణము ప్పభావము ఉనా భావనలు
(ప్పసనా మైనవి), కొనిా భావనలు రజో గుణము
ప్పభావము ఉనా భావనలు (కోరికలు, తృష్ ణ
ఉప్దేకమైనవి), కొనిా భావనలు తమో గుణము
ప్పభావము ఉనా భావనలు (మోహపూరితమైనవి). ఈ
గుణములకు సింబింధించిన భావనలు మారిు , మారిు
వసూర ఉిండ్గా, మనస్సు లో ఒక ఒతిరడి (మింట)
ఏరప డుతింది. అ ప్పభావము జీవుడు కూడా
అనురవిసూర ఉింటాడు. ఆ ఒతిరడి, మింట
చలాురాలింటే, ఆ కోరికలు, తృష్ ణ తగాగలి. అప్పప డే
మనస్సు లో, జీవుడిలో ప్పశాింతత ఏరప డుతింది.
కోరుకునా వస్సరవు పిందినప్పప డు, కొింతసేప్ప మాప్తమే
కోరిక, తృష్ ణ చలాురి, స్సఖ్ము కలిగ్ింది అని
184
అనుకునేలోపలే మరొక కొతర కోరిక, తృష్ ణ ప్పట్లటకొస్సరింది.
మరలా ఒతిరడి, మింట మొదలవుతింది. ఆ స్సఖ్ము,
శాింతి క్షణికముగానే ఉింట్లింది. ఆ స్సఖ్ము, శాింతి
దీర ా కాలము ఉిండాలింటే, ఉనా దానితో సింతోష్ముగా,
తృపిరగా ఉిండేలా అలవాట్ల చేస్సకోవాలి. ఆ
సింతోష్ము ఎవా రూ ఊహించలేని స్సఖ్మును
మానవుడు పిందుతాడు.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

1. భాగవత మహా పురాణ్ములో (Book 9,

Discourse 18, 19). ఈ కధ మహా భారతములో కూడా
ఉనా ది. కురు వింశ్ములో పాిండ్వులకు పూరా జుడు
నహుష్ చప్కవరిి.
ర ఆయన కుమారుడు యయాతి.
యయాతి రాజా ము చేస్సరన్నా డు. యయాతి మహారాజు
ఒకరోజు అడ్విలో వెళ్లు తన్నా డు. ఆయనకు దాహము
వేసి, న్నరు కోసము వెతకుతూ ఉిండ్గా, ఒక పాడుబడిన
ావిలో ఒక అిందమైన అమామ యి, ననుా రక్షించిండి ,
ననుా రక్షించిండి అని అరుస్ర ింది. యయాతి
మహారాజు, ఆమెను చూసి, ఆమెకు చేయి ఇచిు ావి
నుిండి బయటకు లాగ్, ఆవిడ్ ఎవరు? ఆ ావిలో
పడిన కారణము అడిగాడు. అప్పప డు ఆమె నేను రాక్షస
గురువు శుప్కాచారుా లు కుమారె ర దేవయానిని. మా రాజు
ఋష్పరుా డు. ఆయనకు శ్రిమ ష్ఠ అనే కుమారె ర ఉింది.
ఆ శ్రిమ ష్,ఠ నేను సేా హతరాళ ుము. ఇదర
ద ము కలిసి ఒక

185
చెరువుి వెళ్ళ ు స్వా నము చేస్సరన్నా ము. పెదద గాలి
వీచిింది. ఆ గాలిి చెరువు గట్లటన పెట్టనట మా ఇదరిద
వస్తసరములు కలిసిపోయాయి. నేను బయటకు వచిు ,
న్నకు తెలియ కుిండా శ్రిమ ష్ఠ వస్తసరములను
కట్లటకున్నా ను. అది చూసి శ్రిమ ష్కు
ఠ న్న మీద కోపము
వచిు , తన చెలికతెరలతో ననుా కొట్టిం ట చి, ఈ ావిలో
ననుా పడేసి వెళ్ళు పోయిింది అని చెపిప ింది. సరే
జాప్గతరగా మీ ఇింట్టి వెళ్లు , అని చెపిప యయాతి
మహారాజు వెళ్ళు పోయాడు.

దేవయాని అకు డ్ నుిండి వెళు కుిండా, దారిలో

వెళ్ు వాళ ుతో, తన తింప్డిని అకు డ్కు రమమ ని కబురు
పెట్టిం
ట ది. శుప్కాచారుా లు అకు డి వచాు రు. అప్పప డు
దేవయాని జరిగ్నది అింతా చెపిప , ఆ శ్రిమ ష్ఠ మరియు
ఆమెకు ఉనా వెయిా మింది దారలు, న్నకు దారలుగా
ఉిండాలి. అప్పప డే నేను రాజా ములోి వస్వరను అని
మొిండి పట్లట పట్టిం
ట ది. ఈ విష్యము ఋష్పరుా డు
దగ గరకు వెళ్ళు ింది.ఆయన తన గురువైన
శుప్కాచారుా లు చెపిప నట్లుగా తన కుమారె ర శ్రిమ ష్ను
ఠ
మరియు ఆమెకు ఉనా వెయిా మింది దారలను,
దేవయానిి దారలుగా ఇచేు శాడు. అప్పప డు దేవయాని
వారి రాజా ములోి వచిు ింది.

ఒకరోజు యయాతి మహారాజు, ఋష్పరుా డు

రాజా ములోి వచిు నప్పప డు, దేవయానిని ఒక ఉదాా న

186
వనములో ఇదరూ ద కలిశారు. అప్పప డు దేవయాని, న్నవు
ఆ రోజు న్న చేయి పట్లటకొని ననుా ావి నుిండి తీశావు.
అప్పప డే మన ఇదరి ద కీ పాణి ప్గహణము (వివాహము)
అయిపోయిింది. ననుా న్న మహారాణిగా న్న రాజా ము
తీస్సకువెళ్లు అని అింది. ఈ విష్యము
శుప్కాచారుా లు దగ గరకు వెళ్ళు ింది. ఇదివరలో
బృహసప తి కుమారుడు కచ్చడు, దేవయానిి న్నకు ఒక
ముని కుమారుడు రర ర కాడు, ఒక రాజు కుమారుడు
మాప్తమే రర ర అవుతాడు, అని శాపము పెటాటడు.
అిందుచేత శుప్కాచారుా లు ఈ వివాహమునకు
ఒప్పప కున్నా రు. శుప్కాచారుా లు దేవయానిి యయాతి
మహారాజుతో వివాహము చేసి, దేవయానితో, దేవయానిి
ఉనా దారలను (శ్రిమ ష్ఠ మరియు ఆమెకు ఉనా
వెయిా మింది దారలను) కూడా పింప్పతూ, ఏ
పరిసితి
ి లలోనూ శ్రిమ ష్తో
ఠ వివాహము చేస్సకోకూడ్దు.
ఆమెను దాసిగా మాప్తమే చూస్సకోవాలి అని ఒక
ష్రత పెట్ట,ట యయాతి మహారాజుతో పింపేశాడు.

తరువాత యయాతి మహారాజుకు, శ్రిమ ష్కు

ట యోగ
స్వధన అనే అలవాట్ల ఉిండుటచే, వారి మధా
పరిచయము పెరిగ్ ప్పేమ చిగురిించి, వివాహము కూడా
చేస్సకున్నా రు. ఈ విష్యము శుప్కాచారుా లు వరకు
వెళ్ళు ింది. అప్పప డు శుప్కాచారుా లు వచిు , న్నవు న్న
ష్రతను ఉలిం ు ఘిించావు, కాబట్టట న్నకు (యయాతిి)
వెింటనే ముసలితనము రావాలని శ్పిించాడు.
187
యయాతి, శుప్కాచారుా లను తనని
కరుణిించమని
వేడుకొనగా, న్న కుమారులలో ఎవరైన్న ఇష్ము
ట గా న్న
ముసలితనము తీస్సకుింటే, న్న ముసలితనము
వాళ ుకు కలిగ్, వాళు యవా నము న్నకు కలుగుతింది
అని తన శాపమునకు ఒక సవరణ చేశారు.

యయాతిి దేవయాని దాా రా ఇదరు

ద కుమారులు
యదువు, తరా స్సడు మరియు శ్రిమ ష్ ట దాా రా
ముగురు
గ కుమారులు ప్దుహుా డు, అనువు, ప్పరువు
కలిగారు. వీళు కు యవా న వయస్సు వచేు ింతవరకు
యయాతి ఎదురు చూశాడు. వాళ ుకు యవా నము
వచిు ింది. యయాతిి భోగముల మీద కోరిక తీరక,
భోగములు అనురవిించ్చటకు యవా నము అవసరము
అని ఆలోచిించి, తన కుమారులను పిలిచి వారిి తన
వృతార ింతము చెపిప , వారి యవా నము తనకు
ధ్యరపోయమని అడిగారు. యదువు (ఈ యదువు
వింశ్ములోనే శ్ర ీకృషుణడు జనిించాడు), తరా స్సడు,
ప్దుహుా డు,అనువు నిరాకరిించారు. యయాతిి
కోపము వచిు వాళ ును “మీరు ఎపప ట్టకీ మహారాజు
కాలేరు” అని శ్పిించాడు. అిందరి కింటె చినా
కుమారుడైన ప్పరువు అింగీకరిించాడు. తరువాత
ప్పరువు మహారాజు అవుతాడు.

యయాతి యోగ ప్పప్ియ దాా రా ప్పరువు నుిండి

యవా నము తీస్సకొని చాలా కాలము (1000

188
సింవతు రములు) భోగములు అనురవిించిన్న
సింతృపిర చెిందలేదు. కొన్నా ళు కు యయాతిలో మారుప
కలిగ్, తను చేసిన తప్పప కు ాధపడుతూ, తన
కుమారుడు ప్పరువుతో యయాతి ఇలా అన్నా డు –
మహాభాగవతము - 9-19-13 – “యత్ పృధివాయ ం
ప్విహియవం హిర్ణ్య ం పశ్వుః స్త్స్మయ
త ుః I న
ద్గహాయ ని త మనుః ప్ీతి పుంసుః కామహ్తసయ త తే” – ఈ
భూమి మొతరము, ఆ భూమి మీద ఉిండే మొతరము
బయా ము, ారి ు, బింగారము, అనిా పశువులు, మరియు
అిందరు స్తరరలను, మొతరము ఉిండే సింపదలు అన్నా
ఇచేు సి, వాట్టని న్నవు అనురవిించ్చ అని చెపిప న్న, ఆ
మనిష్టి వాట్టతో తృపిర కలగదు. తరువాత సా ర గ
లోకము, తరువాత ఆ పై లోకములు కావాలి అని
అింట్టనే ఉింటాడు. ఆ మనిష్ట యొకు తృష్ ణ అపప ట్టి
కూడా చలాురదు. మహాభాగవతము - 9-19-14 - “న
జ్ఞతు కాముః కామానాముపభోగేన శామయ తి I హ్బ్ధశా
కృషవ ణ తేమ వ భూయ యేవాభివర్ ధతే” – ఇింప్దియ
సింతృపిర కోసము భోగములను అనురవిించాలి అనే
తృష్తో
ణ (కోరికలతో) ఇింప్దియ వస్సరవులను ఆనిందిసేర,
ఆ కోరికలు తగుతా
గ యి అని ప్రమ పడాడను. కాని కోరికలు
ఎపప ట్టకీ తగ గవు. నెయిా పోసిన అగ్ా వలె, ఆ కోరికలు
ఉజా రిలిు మరిింత బలపడి పెరుగుతాయే, కాని తృష్ ణ
ఎపప ట్టకీ శాింతిించదు, ఇింప్దియ తృపిర అనేది
ఎపప ట్టకీ కలగదు. కోరికలను తీరుు కొనుట

189
అసింరవము. మహాభాగవతము - 9-19-16 - “యా
ద్గసయ త జ్ఞ ద్గర్మ తిభి రీ జర్య తో యా న జీర్య తే I తం
తృషాణం ద్గుఃఖనివహాం శ్ర్మ కామో హ్తం తయ జ్ఞత్”
– మానవుడు స్సఖ్ము కోసమే ఈ భోగములు కావాలి అని
అనుకుింటాడు. కాని ఈ తృష్ ణ ఉనా ింత కాలము, ఆ
స్సఖ్ము కలగనే కలగదు. మనస్సు లో ధృఢమైన
నిర ణయము లేకపోతే, ఈ తృష్ను
ణ వదిలిపెట్లటకోవటము
కష్ము
ట . ప్కమప్కమముగా మనలో శ్ి,ర బలము
జీరి ణించ్చకుపోతింది, కాని తృష్ ణ యొకు బలము
పెరుగుతూనే ఉింట్లింది. ఇది మనలో ప్పాణము
ఉనా ింతవరకూ ఉింట్లింది,
మనలను వదలదు.
మనము బలవింతముగా ఈ తృష్ ణ విడిచిపెట్లటకుింటనే
స్సఖ్ము కలుగుతింది.

ఇప్పప డు నేను (యయాతి) ఈ తృష్ను ణ పూరిగా

ర
విడిచిపెట్లటకుింట్లన్నా ను. న్న (ప్పరువు) యవా నమును
న్నకు ఇచేు స్సరన్నా ను, న్నవు
తెసేస్సకో. ఈ రాజా ము
కూడా న్నకు అపప గ్ించి, నేను అరణా ము వెళ్ళ ు తపస్సు
చేస్సకుింటాను అని చెపిప , యవా నము, రాజా ము
ప్పరువుి ఇచేు సి, అరణా మునకు వెళ్ళ ు తపస్సు
చేస్సకున్నా డు. తరువాత యయాతి సా ర గము
పిందాడు. యయాతి తరువాత గతలు రకరకములుగా
ఉన్నా యి.

190
 మహాభార్తము – “యచి కామ సుఖం లోకే
యచి దివయ ం మహ్త్ సుఖం I తృషాణక్షయ
సుఖసయ తే నార్ హతి షోడస్మం కళ్యం” – ఈ భూమిలో
ఉిండే అనిా స్సఖ్ములు, పై లోకములలో ఉిండే
అలౌికమైన స్సఖ్ములు అన్నా ఒక వైప్ప అయితే, ఈ
రెిండు స్సఖ్ములు కూడా కలిపితే కలిగే స్సఖ్ములు,
తృష్ ణ (మనస్సు లో తీరని దాహము, తపన) చలాురితే
కలిగే స్సఖ్ములో పదహారవ (16 వ) వింత కూడా
ఉిండ్దు. ఆ స్సఖ్ము ఇింకెకు డా దొరకదు.

మహాభార్తము – “యా ద్గసయ జ్ఞ ద్గర్మ తిభిుః

యా న జీర్య తి జీర్య తం I తం తృషాణం
సంతయ జన్ ప్పాజ్ఞఞుః సుఖైనావ అభి పూర్య తే” –
ఎవరైతే మానసికమైన బలము లేక, తృష్ను ణ
విడిచిపెట్లటకోలేరో, ఎవరిలో భౌతిక శ్రీరము
జీరిస్సర
ణ న్నా , తృష్ ణ జీర ణము కాకుిండా అలాగే ఉింటే, ఆ
తృష్నుణ విడిచిపెట్లటకునా ింతమేరకు మానవుడిలో
స్సఖ్ము పేరుకొని పెరుగుతూ ఉింట్లింది. ఎప్పప డైతే
పూరిగా
ర తృష్ ణ తొలగ్పోతిందో, అప్పప డు మనస్సు లో
పూరిగార స్సఖ్ము నిిండిపోతింది.

2. ఒక రాజుగారి మింగలి అడ్విలో వెళ్లు తింటే,

ఒక మప్రి చెట్లట మీద నుిండి ఒక పిశాచము గట్టగా
ట న్నకు
ఏడు సించ్చల బింగారము ఇస్వరను కావాలా? అని
అడిగ్ింది. ఆ మింగలి కావాలి అని అన్నా డు. అప్పప డు

191
ఆ పిశాచము, న్నవు న్న ఇింట్టి వెళ్లు , న్న ఇింట్లు ఏడు
సించ్చల బింగారము ఉింట్లింది అని చెపిప ింది. ఆ
మింగలి పరుగెతరకుింట్ట ఇింట్టి వెళ్ళు డు. తన
ఇింట్లు ఏడు సించ్చలు ఉన్నా యి. అవి విపిప చూశాడు.
అిందులో ఆరు సించ్చల నిిండా బింగారము ఉింది.
ఏడ్వ సించిలో సగము వరే బింగారము ఉింది.
అప్పప డు ఆ మింగలి ఈ పిశాచములను నమమ కూడ్దు.
ఆ మింగలి ఎలాగైన్న సరే, ఈ ఏడ్వ సించి కూడా
బింగారముతో నిింపాలని, తన ఇింట్లు ఉనా డ్బుబ తో,
ఇలుు, ఆస్సరలు అమేమ సి బింగారము కొని, ఆ సించిలో
వేశాడు. ఎింత బింగారము వేసిన్న, ఆ సించి నిిండ్ట
లేదు. తరువాత ఆహారము కూడా సరిగా తినకుిండా,
పస్సరలు ఉిండి, బింగారము కొని నిింపిన్న నిిండ్లేదు. ఆ
మింగలి చాలా చిిు పోయాడు. రాజుగారు వాడిని చూసి
ఎిందుకు అలా చిిు పోయావు, అని అడిగ్తే, న్నకు
జీతము చాలట లేదు, న్న జీతము పెించిండి అని
అడిగాడు. రాజుగారు జీతము పెించారు. ఆ డ్బుబ తో
కూడా బింగారము కొింట్ట ఆ ఏడ్వ సించి నిింపాలని
ఎింత ప్పయతిా ించిన్న నిిండ్ట లేదు. ఒక రోజు ఆ
మింగలిి విస్సగొచిు , కోపముతో, ఛి న్నకు ఈ
బింగారము వదుద, పాడూ వదుద, న్నవే తీస్సకో అని ఆ
పిశాచమును తిటాటడు. అప్పప డు ఆ ఏడు సించ్చలు
(తాను కష్ప
ట డి సింపాదిించిన డ్బుబ తో కొనా
బింగారముతో సహా) వెింటనే మాయమైపోయాయి.

192
 ఆ పిశాచము ఏమిట్ట? ఆ పిశాచము అడ్విలో
చెట్లట మీద లేదు, ఇింకెకు డో లేదు. అది తృష్ ణ (ఆశ్)
పిశాచము ఆ మింగలి మనస్సు లోనే ఉింది. ఇది
అిందరిలోనూ ఉింట్లింది. అది తీరని దాహము లాింట్ట
కోరిక, ఎింత ఉన్నా సరే, ఇింకా కావలి అనే తపన
ప్కమముగా పెరిగ్, పెరిగ్ అతాా శ్, పేరాశ్, దురాశ్గా
పెరుగుతూనే ఉింట్లింది. ఇది మనస్సు లో ఉనా ింత
వరకు మానవుడిి సింతోష్ము, శాింతి ఉిండ్నే
ఉిండ్దు.

3. నియమములు – తపసుా

43. కాయేంప్దియరదిధర్శుదిధక్షయాతప
త సుః

కాయేంప్దియ రదిధర్ అశుదిధ క్షయాత్ తపసుః –

తపస్సు ాగా చేస్సకొని సిర
ి పడితే, మనస్సు లో ఉిండే
అధరమ ము మరియు భౌతిక శ్రీరములో సహజముగా
ఉిండే అశుదిధ క్షయమై, శ్రీరమునకు మరియు
ఇింప్దియములకు సిదిధ కలుగుతింది.

మానవుల భౌతిక శ్రీరము, ప్తిగుణాతమ కమైన

మూల ప్పకృతి యొకు పించ భూతములతో
తయారైనది. పించ భూతముల మరియు వాట్టి
మూలమైన శ్బ,ద సప రశ , రూప, రస, గింధముల
ప్పభావము సూిలమైన శ్రీరములో ఉింది. ఈ సూిల
శ్రీరము ఏ పన్న ఎకుు వ సేప్ప చేయలేదు. శ్రీరములో
సహజముగా ఏరప డే మాలినా ములను, అశుదుధలను
193
పోగొట్లటకుిందుకు, తపస్సు (శ్రీరమును
తపిింపచేయుట – ఉపవాసము, సగము కడుప్ప వరే
భోజనము చేయుట, కొనిా రసములను
పరితా జించ్చట, ప్పాయశు తరము, ఏకాింత వాసము,
స్వా ధ్యా యము, ధ్యా నము, ప్వతములు, నియమములు,
అరిష్డ్ా ర గములను – కామ, ప్కోధ, లోర, మోహ, మద,
మాతు రా ములను జయిించ్చట, శ్రీరము “నేను”,
వస్సరవులు “నాది” అనే భావనలను పోగొట్లటకొనుట
మొదలైనవి) చేయవలసినదే. ఇట్లవింట్ట తపస్సు తో
శ్రీరములోని అశుదుధలు తొలగ్ కాయ (సూిల శ్రీరము)
శుదిధ అవుతింది. తరువాత ఇింప్దియములు కూడా
అదుప్పలోి వచిు , స్వధకుడు
యోగాభాా సము
చేయుటకు శ్రీరము అనుకూలముగా సహకరిస్సరింది.

ఈ భౌతిక శ్రీరము ప్తిగుణాతమ కమైన మూల

ప్పకృతి యొకు మూడు గుణములలో (సతరా , రజో,
తమో) తమో గుణము పరిణామములతో ఈ పించ
భౌతిక శ్రీరము తయారవుతింది. ఇింప్దియములు
సతరా గుణము పరిణామములతో తయారవుతాయి. కాని
ఈ శ్రీరములో ఉనా ిందుకు, ఈ శ్రీరము యొకు తమో
గుణము ప్పభావమునకు లోనవుతాయి. అిందుచేత
శ్రీరము, ఇింప్దియములు సహజముగానే తామసము
(తమో గుణము ప్పభావము – బదక
ధ ము, స్మరితనము,
ఆలసా ము - తొిందరగా కదలలేదు, ఎకుు వ సేప్ప
పనిచేయలేదు) ఎకుు వగా ఉింట్లింది. యోగ స్వధనకు,
194
ఇట్లవింట్ట సితి
ి నుిండి ఉతు ర ి (ఉనా త సితి
ి )
అవసరము. ఈ తామస ప్పభావము పోవాలింటే,
తపస్సు చేసి అశుదుధలను తొలగ్ించ్చకొని, కాయ సిది,ధ
ఇింప్దియ సిదిధ స్వధించాలి.

వేదము – “ఋతమ్ (సతయ ము) తపుః,

యజమ్
ఞ తపుః, ద్యనమ్ తపుః, ప్శుతమ్ (వినుత)
తపుః శాంతమ్ తపుః, దమమ్ (ఇంప్దియ
నిప్గహ్ము) తపుః, శ్మమ్ (ఓరుా ) తపుః” - ఇవన్నా
తపస్సు లే. ఒకొు కు తపస్సు తో మానవులు మనస్సు లో
పేరుకునా అధరమ ము, ేశ్ములు,
ు సింస్వు రములు,
పాపములు తొలగ్పోయి, పరిశుదము
ధ ఏరప డి, శారీరక,
మానసిక, ఇింప్దియ పరిమితలను తొలగ్ించ్చకొని,
యోగ స్వధన ఏ విధమైన ఆటింకములు లేకుిండా స్వగ్
శారీరక (కాయ), మానసిక, ఇింప్దియ సిదిధ (అతీింప్దియ
దివా శ్ి ర స్వమర ధా ములు) కలుగుతింది.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

మార్క ండేయ పురాణ్ము – అలరు మహారాజు

కాశ మహారాజుతో యుదము
ధ లో ఓడిపోయినప్పప డు, తలిు
ఇచిు న ఉింగరములో ఉనా సిందేశ్మును చదివి,
ఆమె ఆజ ా ప్పకారము దతార ప్తేయే స్వా మిని ఆప్శ్యిించి,
ఉపదేశ్ము చేయమని ప్పారి దించాడు. దతార ప్తేయే
స్వా మి, అలరు మహారాజుకు తతరా జాానమును, యోగ

195
విదా ను ఉపదేశ్ము చేశారు. యోగ విదా లో యమ,
నియమాలు, తపస్సు విసరృతముగా ఉపదేశ్ము చేశారు.

“అణిమా మహిమా చైవ లఘిమా ప్పాి త ర్దవచ

I ప్పాకామయ ం చ తధేితవ ం వితవ ం చ తథా
పర్మ్ II యప్త కామావసాయితవ ం గుణానేత
నధైసవ రాన్ I ప్పాప్నన త్ యష్టట నర్వాయ ప్ఘ పర్
నిరావ ణ్ ూచకాన్” – యోగాభాా సము లోని యమ,
నియమము, తపస్సు ల దాా రా 1. అణిమ (సూక్ష్మమ త్
సూక్షమ తరః - అతి సూక్షమ ముగా మారిపోవటము), 2.
లఘిమ (శ్ర ీప్ఘతాా త్ లఘిమా గుణః - తేలికగా
మారిపోయి, ఎకు డికైన్న చాలా తా రగా ఎగ్రి
వెళు గలరు), 3. మహిమ (అశేష్
పూజా తాా త్ –
అిందరిచేత గౌరవిించబడ్తాడు), 4. ప్పాి త (ప్పాపిరర్ న
అప్పాపా మసా యత్ – ఇతనిి దకు నిది అనేది ఏమీ
ఉిండ్దు. ఇతను వెళు లేని చోట్ల
అనేది ఏమీ
ఉిండ్దు), 5. ప్పాకామయ ం (ప్పాకామా మసా వాా పిరతాా త్
– వాా పిర చెింది, ఎకు డ్ పడితే అకు డ్, ఒే
సమయములో అనిా చోటాు ఉిండే శ్ి),ర 6. ఈితవ ం
(ఈశతా ిం చేసా రో యతః – అనిా ట్టన్న పాలిించగల,
సా తింప్తముగా నియింప్తిించగల, అనిా ట్టన్న
శాసిించగల స్వమర ిా ము కలుగుతింది), 7. వితవ ం
(వశతా న్నమ యోగ్నః సపరమో గుణః – అిందరూ ఈ
యోగ్ి వశ్వరురలై, చెపిప నట్లు విింటారు), 8.
కామావసాయితవ ం (యప్త ఇచాు స్విన మప్పా కిం ర
196
యప్త కామావ స్వయితాిం ఐశ్ా రేా కారణై రేహభః
యోగ్నః ప్పోక ర మాసరధ్య – కోరికలు ఆగ్పోవటము –
కోరికలు లేకుిండా ఉిండుట) అనే ఎనిమిది సిదుధలు
లభస్వరయి (ఈ అష్ ట సిదుదల పేర ులో ఒకట్ల, రెిండో పద
బేదములు ఉన్నా యి). ఈ సిదుదల దాా రా, జీవుడు ఈ
శ్రీర సింబింధము కలిగ్న
పరిమితలని
సడ్లిించ్చకొని, సా తింప్తడై ఈశ్ా రతా ము, శ్ి ర
స్వమర ధా ములు, పర నిరాా ణ సూచకాన్ (తతరా జాానము
కలిగ్ మోక్షము) కలుగుతాయి.

దతార ప్తేయ స్వా మిి ఈ అష్ ట సిదుదలు పిలలు

ు గా
ప్పటాటయి అనే కథ కూడా ఉింది. ఆయన పేరు
అనఘుడు (పాపము లేనివాడు). ఆయన భారా అనఘ
(పాపము లేనిది). వీరిదరి
ద కీ ఈ అష్ ట సిదుధలు పిలలు
ు గా
ప్పటాటయి. పాప సింప్కమము లేని చోట, పాపములు
(అశుదముద ) పూరిగా
ర క్షయము అయిన చోట ఈ అష్ ట
సిదుధలు ఉింటాయి.

ప్రహ్మ వైవర్ త పురాణ్ము – సిదుధలు ఎనిమిదే

కాక, ఈ అష్ ట సిదుదలతో పాట్ల ఇింకా చాలా సిదుధలు
ఉన్నా యి. ఆ సిదుధలు కూడా తపస్సు తో కలుగుతాయి.
“సర్వ జ,ఞ దూర్ ప్శ్వణ్మ్, పర్కాయ ప్పవేశ్నమ్,
వాక్ రదిధుః, కలా వృక్షతవ మ్, ప్సష్టం సంహ్రుత
మీసతమ్ తథా అమర్తవ ం చ సరావ ంగమ్ రదధ
యోషాటదశ్ సమ ృతుః” – 9. సర్వ జత
ఞ వ ం – అన్నా

197
సప ష్ము
ట గా తెలియుట. 10. దూర్ ప్శ్వణ్ం - అతి
దూరములో ప్పట్టన
ట శ్బము
ద లను కూడా వినే శ్ి.ర 11.
పర్కాయ ప్పవేశ్నం - ఇతరుల శ్రీరములో
ప్పవేశించగల శ్ి,ర 12. వాక్ రదిధుః – నోట్టతో ఏది
చెపిప న్న అది జరుగుతింది. 13. కలా వృక్షతవ ం –
ఎవరు ఏది అడిగ్న్న దానిని ఇవా గలిగే స్వమర ధా ము, శ్ి.ర
14. ప్సష్టం సంహ్రుత మీసతం – కొతర, కొతర
లోకములను సృష్టిం
ట చ గల, వాట్టని తిరిగ్ ఉప
సింహారము (వెనిు తీస్సకొనుట) చేయగల
స్వమర ిా ము. 15. అమర్తవ ం – ఎన్నా ళ్లు కావాలింటే,
అన్నా ళ్లు జీవిించే శ్ి.ర 16. సరావ ంగం రదిధ - ఏ
అింగము (అవయవము) పాడ్వకుిండా ఉిండే శ్ి.ర

ఈ సిదుధలలో కొనిా సిదుధలు శ్రీరమునకు

సింబింధించినవి, కొనిా సిదుధలు మనస్సు కు
సింబింధించినవి, కొనిా సిదుధలు ఇింప్దియములకు
సింబింధించినవి. ఈ శ్రీరముతో చేయవలసిన యోగ
స్వధనకు, ఈ శ్రీరము యోగా త, అర హత కలుగుతింది.

4. నియమములు – సావ ధ్యయ యము

44. సావ ధ్యయ యాదిషదే

ట వత సంప్పయోగుః

సావ ధ్యయ య అదిషట దేవత సంప్పయోగుః - .

5. నియమము – ఈశ్వ ర్ ప్పణిధ్యనము

45. సమాధిరదిధరీశ్వ ర్ప్పణిధ్యనాత్

198
 సమాధి రదిధర్ ఈశ్వ ర్ ప్పణిధ్యనాత్ – ఈశ్ా ర
ప్పణిధ్యనముతో (పరమేశ్ా రారప ణ బుదితో
ధ సతు రమ లు
ఆచరిసూర, మనస్సు ని పూరిగా
ర పరమేశ్ా రుడిి
సమరిప ించ్చట) సమాధ సిదిధ లభస్సరింది.

ఈశ్వ ర్ ప్పణిధ్యనాత్ – ఈశ్ా ర ప్పణిధ్యనమును

ఇింతకు ముిందు మూడు స్వరుు మొదట్ట పాదములో
23 వ సూప్తములో (ఈశ్వ ర్ ప్పణిధ్యనము =
మనస్సు ను పూరిగా
ర పరమేశ్ా రుడిి సమరిప ించ్చట),
రెిండ్వ పాదములో 1 వ సూప్తములో (ఈశ్వ ర్
ప్పణిధ్యనము = ప్ియా యోగములో పరమేశ్ా రారప ణ
బుదితో
ధ సతు రమ లు ఆచరిించ్చట) మరియు 32 వ
సూప్తములో నియమములలో (ఈశ్వ ర్ ప్పణిధ్యనము
= పరమేశ్ా రారప ణ బుదితో
ధ సతు రమ లు ఆచరిించ్చట).
స్వధకుడు సమాధ సితిి వరకూ చేరుు టకు ఈ ఈశ్ా ర
ప్పణిధ్యనము చాలా ముఖ్ా మైన స్వధనము. ఈశ్ా ర
ప్పణిధ్యనము దాా రా సమాధ సితి
ి తా రగా లభస్సరింది.
ఈ సూప్తములో ఈశ్ా ర ప్పణిధ్యనమునకు రెిండు
అర ధములు తీస్సకోవాలి.

ఈశ్ా రుడి మీద మనస్సు చెదిరిపోకుిండా

సిర
ి ముగా ధ్యా నిించాలింటే, ముిందు మిగ్లిన
యోగాింగముల దాా రా అశుదిధ క్షయము చేస్సకొని,
ఈశ్ా ర ప్పణిధ్యనము చేయుటకు అర హతను
సింపాదిించ్చకోవాలి. అప్పప డే ఈశ్ా రుడి మీద మనస్సు

199
చెదిరిపోకుిండా సిర
ి ముగా ధ్యా నిించగలుగుతారు.
అప్పప డు ఈశ్ా ర ప్పణిధ్యనముతో యోగాింగముల
దాా రా అశుదిధ క్షయము చేస్సకొని, సమాధ సిదిని
ధ
స్వధించ్చకోవాలి.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

1. మార్క ండేయ పురాణ్ము - తలిత ు ింప్డులు

వారి కుమారుడిని జాప్గతరగా చదివిస్సరన్నా రు. కాని ఆ
కుమారుడు సరిగాగ చదవకుిండా, జులాయిగా తిింట్ట,
తాగుతూ తిరుగుతన్నా డు. అలా తిరుగుతూ,
తిరుగుతూ అడ్విలోి వెళ్ళ,ు దారి తపిప ఒక మహరి ి
ఆప్శ్మము దగ గరకు వెళ్ళు డు. ఆటను ాగా
అలసిపోయాడు. అది చూసి, మహరి ి గారు జాలిపడి,
తాను ఏరాప ట్లచేస్సకునా ఆహారములో (ఒక పచిు
దుింప, చెట్లట నుిండి రాలిన పిండు, న్నళ్లు ) కొింత
భాగము ఒక ఆకులో ఆ కుప్రాడిి పెటాటరు. అది చూసి
ఆ కుప్రాడు అసహా ముగా మొఖ్ము పెట్ట,ట ఛి, ఛి
ఇట్లవింట్ట తిిండి నేను ఎప్పప డూ తినలేదు. నేను
ఆకలిగానైన్న ఉింటాను, కాని ఈ తిిండి తినను అని
అన్నా డు. మహరి ి న్నకు ఏ ఆహారము కావాలి, అని
అడిగారు. ఆ కుప్రాడు చెపిప న పేర ుి, మహరి ిగారి కళ్లు
తిరిగాయి. అప్పప డు మహరి ిగారు, తన మింప్త శ్ితో
ర
యక్షణిని పిలిచి, ఈ కుప్రాడిి కావలసిన ఆహారము
పెట్లట అని చెపాప రు. ఆ ఆప్శ్మము బయట యక్షణి ఆ

200
కుప్రాడిి కావలసినవి పెట్టిం
ట ది. యక్షణిని చూడ్గానే ఆ
కుప్రాడు, ఆకలి మరచిపోయి, ప్పణయ సింభాష్ణ
మొదలుపెటాటడు. యక్షణి వీడిని ఏమీ
పట్టిం
ట చ్చకోకుిండా, మహరి ి ఆదేశ్ము ప్పకారము, వాడిి
కావలసిన భోజనము పెట్ట,ట మాయమైపోయిింది. ఆ
కుప్రాడు ఆ భోజనము చేయకుిండా, మహరి ిగారి
దగ గరకు వెళ్ళ,ు న్నకు ఆ యక్షణి కావాలి అని చెపాప డు.
మహరి ిగారు ఆ యక్షణితో ఏ సింబింధము పెట్లటకోవదుద,
అది న్నే ప్పమాదము అని ఆ కుప్రాడిి ఎింత నచు
చెపిప న్న, ఆ కుప్రాడు వినకుిండా మొిండి పట్లట పట్టట
కూరొు న్నా డు. అప్పప డు మహరి ిగారు, తన
ఆప్శ్మమునకు వచిు న అతిధని నిరాశ్పరచకూడ్దని,
న్నకు ఆ యక్షణి మింప్తము ఉపదేశ్ము చేస్వరను, న్నవు న్న
మనస్సు ని ఈ మింప్తము, ఆ మింప్తము యొకు
అర ధము మీద ేింప్దీకరిించి, 45 రోజులు ఆ మింప్తము
జపము చేసేర, ఆ యక్షణి ప్పతా క్షమవుతింది. ఆ
తరువాత న్న ఇష్ము
ట , న్నకు ఏ సింబింధము లేదు, అని
చెపిప ఆ యక్షణి మింప్తము ఆ కుప్రాడిి ఉపదేశ్ము
చేశారు. ఆ కుప్రాడు ఇింట్టి వెళ్ళ,ు ఆ యక్షణి మింప్తము
45 రోజులు జపము చేశాడు. ఆ
యక్షణి
ప్పతా క్షమవలేదు. ఆ కుప్రాడు, వెింటనే ఆ మహరి ి
ఆప్శ్మమునకు వెళ్ళ,ు మీరు ననుా మోసము చేశారు
అని ఆయన మీద అపవాదము వేశాడు. మహరి ిగారు
చాలా ాధ పడి, న్నవు మళ్ళు 45 రోజులు ఇకు డే జపము

201
చేయి, న్నకు ఆ యక్షణి ప్పతా క్షమయేా లాగ నేను
చూస్వరను అని చెపాప రు. ఆ కుప్రాడు ఓరుప గా మళ్ళు 45
రోజులు ఆ మింప్తము జపము చేశాడు. ఆ యక్షణి
ప్పతా క్షమవలేదు. ఆ కుప్రాడు మహరి ి మీద
కోపపడాడడు. అప్పప డు మహరి ిగారు, ఈ కుప్రాడు ఎలా
జపము చేశాడో, తన దివా దృష్టతో ట చూసి, న్నవు న్న
మనస్సు ని, ఈ మింప్తము మీద, ఈ మింప్తము ఆ
మింప్తము యొకు అర ధము మీద న్న మనస్సు ని నిష్గా
ట
నిలుప్పకోమని చెపాప ను కదా. కాని న్నవు న్న మనస్సు ని ఆ
యక్షణితో ప్పణయ కలాపాలు చేయాలనే దృష్టలో ట
పెట్లటకొని జపము చేశావు. మింప్తము, ఆ మింప్తము
యొకు అర ధము మీద న్న దృషే ట లేదు. న్నకు మింప్తము
జపము చేసే అర హతే లేదు. న్నవు వెింటనే ఇకు డ్ నుిండి
వెళ్ళ ుపో అని చింపిించేశారు.

మనస్సు ఒక విష్యము మీద ేింప్దీకరిించ్చట

చాలా కష్ము
ట . ఆ కుప్రాడిి కావాలనుకునే యక్షణి మీదే
(ఫలితము) తపప , మింప్తము, ఆ మాప్తము యొకు
అర ధము మీద మనస్సు కుదురుకోలేదు. ఇక యక్షణిి
ఏ మాప్తము పింతన లేని ఈశ్ా రుడి మీద మనస్సు
కుదురుకోవటము, ఇింకా ఎింతో కష్ముట . ముిందు
యోగాింగముల అనుష్కటనము దాా రా మనస్సు లో
పేరుకునా అశుదుధలను, మాలినా ములను, ేశ్ములు
ు
తొలగ్ించ్చకొని, మనస్సు పరిశుదమై
ధ తే కాని, మనస్సు
ఈశ్ా రుడి మీద నిలవదు.
202
 2. యోగ వాిషము
ట –
పరిహ మహారాజు
ధరామ తమ డు. రాజా ము చకు గా పాలిస్సరన్నా డు. ఆయన
దేశ్ములో వర ిములు పడ్క కరువు వచిు ింది. ఎింత
ప్పయతిా ించిన్న ఏమీ చేయలేక, తపస్సు చేసి దీనిని
పరిష్కు రము చేయాలని, రాజా మును కొడుకుి
అపప గ్ించి, దూరములో ఉనా అరణా మునకు వెళ్ళ ు
తపస్సు మొదలుపెటాటడు. చాలా కాలము తపస్సు
చేస్సరన్నా డు. కొింత కాలముి రాజా ములోని కరువుి
పరిష్కు రము కోసము తపస్సు మొదలుపెట్టన ట వాడు, ఆ
కోరిక కరిగ్పోయిింది. ఇప్పప డు ఏ కోరిక లేకుిండా
తపస్సు చేస్సరన్నా డు. ఆయన దివా దృష్ట ట దాా రా
రాజా ములో కరువు పోయిింది, కొడుకు చకు గా
రాజా ము పాలిస్సరన్నా డు అని తెలిసిింది. ఒకరోజు
ఈశ్ా రుడు ప్పతా క్షమయి, వరము కోరుకోమన్నా డు.
పరిహ మహారాజు ఏకాప్గతతో, నిష్కు మముగా తపస్సు
చేసినిందువలన, న్నకు ఏ కోరికా లేదు, న్నకు మోక్షము
ప్పస్వదిించమని కోరుకున్నా డు. దానిి ఈశ్ా రుడు,
నేను ప్పతా క్షమయాా నింటేనే, న్నకు మోక్షము
సిదిిం
ధ చినట్లు. ఒకు స్వరి న్న సా రూపమును చూసి, న్న
సా రూపమునకు, న్న సా రూపమునకు ఏమైన్న బేధము
ఉిందా లేక ఒేలా ఉిందా పరీక్షించ్చకో, అసలు రెిండు
సా రూపములే లేవు. అది ఒకటే సా రూపము, అని
అన్నా డు. తరువాత ఈశ్ా రుడు ఆయనకు తతరా

203
జాానము ఉపదేశ్ము చేశాడు, వెింటనే ఆయనకు
జీవనుమ ి ర కలిగ్ింది.

3. యోగాంగములు – ఆసనములు

46. రథర్సుఖామాసనం

రథర్ సుఖమ్ ఆసనం - ఆసనము (కూరుు నే

ప్పదేశ్ము, కూరొు నే పదతి ధ ) సిర ి ముగా, అనిా
రకములుగా (మనస్సు కు, కళ ుకు, చెవులకు)
అనుకూలముగా, స్సఖ్ముగా ఉిండాలి.

శ్లవ తశ్వ తరోపనిషత్ – 2-10 – “సమే శుచౌ

శ్ర్క రా వహిన వాలుకా వివరి జతే శ్రజ
ే ల
ప్శ్యాదిభిుః, మన్న2నుకూలే తు చక్షు ీడనే గుహా
నివాత ప్శ్యణే ప్పయోజయేత్” – స్వధకుడు
ధ్యా నము చేస్సకుిందుకు అనూకూలమైన ప్పదేశ్ములు
- ఎగుడుదిగుడు లేకుిండా సమముగా ఉిండాలి, శుచిగా
ఉిండాలి, గులక రాళ్లు, అగ్ా , ఇస్సక, జలాశ్యముల
ధా ని ఉిండ్కూడ్దు, మనస్సు ి ప్పశాింతత కలిగేలా
అనుకూలముగా ఉిండాలి, కళ్లు చూచ్చటకు
రమా ముగా, అనుకూలముగా ఉిండాలి, పెనుగాలి
వీచని, ఏకాింత ప్పదేశ్ము (కొిండ్ గుహలు) ఉిండాలి.

భ్గవద్గుత – 6-11 – “శుచౌ దేశ్ల ప్పతిషాటపయ రథర్

మాసన మాతమ నుః I నాతుయ ప్చిి ప్తం నాతినీచం
చేలజినకుశోతతర్మ్” – ఏకాింతమైన శుచిగా ఉిండే

204
ప్పదేశ్ములో, మరీ మెతరగా లేదా మరీ కఠినముగా
కాకుిండా మాధా మముగా ఉిండే (దరభ గడిడ మీద
వస్తసరము లేదా లేడి చరమ ము కపిప ), అింత ఎతరగా లేక
అింత ప్ిిందగా కాని కాకుిండా సమతలముగా, సిరి ముగా
ఉిండే ఆసనము వేస్సకొని ఏకాప్గతతో ధ్యా నము
చేయవలెను.

ప్రహ్మ ూప్తములు – చతుర్ థ అధ్యయ యము -

ప్పథమ పాదము - 6. ఆస్మనాధికర్ణ్ము - 7. “ఆస్మన
సా ంభ్వాత్” – ధ్యా నము చేసే స్వధకుడు కూరుు నే
స్వధన చేస్సకోవాలి.కూరొు ని ఉింటేనే ధ్యా నము
కుదురుతింది. పరిగెతరతూ, నడుసూర, నుించొని,
పడుకొని స్వధన చేసేర మనస్సు ి ఏకాప్గత కుదరదు. 8.
“ధ్యయ నాచి ” – కదలకుిండా కూరొు ని, మనస్సు ని
కదలకుిండా, ఏకాప్గతతో ధ్యా నము చేయవలెను.

ఆ వా ి ర యొకు శ్రీరమును, శ్రీరము

తతరా మును, శ్రీరములో ఉిండే అింగముల బలమును
బట్ట,ట ఆ వా ిిర సిర
ి ముగా, స్సఖ్ముగా ఉింటే ఏ
ఆసనమైన్న ఈ సూప్తములోని యోగాింగము
అవుతింది. (మహరి ిగారు ఆసనములను
వివరిించలేదు).

ఆసనములు:

ఆసనములలో ప్పసిదమై
ధ న ఆసనములు:
205
 1. సాధ్యర్ణ్ పద్యమ సనము – “ఊరోవ ర్ ఉపరి
వినయ సయ సమయ క్ పాదతలే శుభే అంగుష్టట చ
నిభ్ధీన యాత్ హ్సాతభాయ మ్ ఉప్తుక మాత్ తతుః
పద్యమ సనా ఇతి ప్పోక తమ్ యోగ్ననామ్ హ్ృదయం
గమమ్” – రెిండు పాదములను, రెిండు తొడ్ల మీద
పెట్ట,ట రెిండు కాళ ు బొటన వేళు ను రెిండు చేతలతో
పట్లటకోవాలి. దీని పేరు పదామ సనము. ఈ ఆసనము
దాా రా తా రలో జాన సిదిధ లభస్సరిందని, యోగులకు ఈ
ఆసనము చాలా ఇష్ము ట .

2. హ్ఠ యోగము – ఆసనములు – 1-46 –

పద్యమ సనము – “వామోరుపరి దక్ష్మణామ్ చ చర్ణ్మ్
సంసథపయ వామం తథా I దక్షోరుపరి పిి మేన విధిన
ధృతవ కర్భాయ ం ప్దధమ్ I అంగుష్టట హ్ృదయే
నిధ్యయ చిబుకమ్ నాసాప్గమాలోకయేత్ I
ఏతద్యవ య ధి వినాశ్కారి యమినామ్ పద్యమ నసమ్
ప్పోచయేత్” - ముిందు ఎడ్మ తోడ్ మీద కుడి కాలుని
పెటాటలి. తరువాత కుడి తొడ్మీద ఎడ్మ కాలుని
పెటాటలి. రెిండు కాళ ు బొటన వేళ్లు పట్లటకొని, వెనకుు
కొదిద కొదిగా
ద లాగుతూ, గడ్ముడ ను హృదయమునకు
న్నలుగు అింగుళముల దగ గరగా ఉించి, రెిండు కళ ుతో
ముకుు చివరి భాగమును చూడాలి. ఈ పదామ సనము
చాలా వాా ధులను నివారిస్సరింది. ఆ స్వధకుడు
ధ్యా నము అభాా సములో ముిందుకు వెళు తాడు.

206
 ఈ పదామ సనములలో చినా , చినా తేడాలతో
ముక ర పదామ సనము, బదధ పదామ సనము మొదలైనవి
ఉన్నా యి. పదామ సనము సిర
ి ముగా అలవాట్లపడితే,
శాా స నియింప్తణ జరుగుతింది. అిందుచేత
ప్పాణాయామము చేస్సకొనుటకు అనుకూలముగా
ఉింట్లింది. ఈ పదామ సనము శ్రీరములోని 72,000
న్నడులను శుదిధ చేస్సరింది. శ్రీరములో రక ర ప్పసరణ
చకు గా జరిగ్, ఆరోగా ము చకు గా ఉింట్లింది.

చాలా రకముల ఆసనము ఉన్నా యి అిందులో

ముఖ్ా మైనవి – సా సిరక్ ఆసనము, గోముఖ్ ఆసనము,
వీరాసనము, కూరామ సనము, కుకుు ట ఆసనము,
ఉతరన కూరమ ఆసనము, ధనుర ఆసనము, మతా
ఆసనము, మయూర ఆసనము, శ్వాసనము,
సిదాదసనము, వప్జాసనము.

47. ప్పయతన శైథిలయ నంతసమాపతితభాయ మ్

ప్పయతన అనంత సమాపతిభా

శైథిలయ త య మ్ -
సిర
ి ముగా, స్సఖ్ముగా ఉిండే ఆసనము సిదిిం
ధ చాలింటే,
ఈ శ్రీరములో సహజముగా జరిగే ప్ియలను
కొింతసేపైన్న ప్పయతా పూరా కముగా శథిలము
(వదులుగా, loose) చేస్సకోవాలి. శథిలము కోసము
ఆదిశేషుడిని, అనింతమైన ఆకాశ్మును మనస్సు లో
ధ్యా నిసేర అహింకారము తొలగ్, మనస్సు కు ప్పశాింతత
ఏరప డుతింది.
207
 యోగాసనములు అభాా సము కావాలన్నా ,
సిర
ి పడాలన్నా కావలసిన లక్షణములు, నియమములు
– “విద్గయ క త కర్మ సంయుక తుః, కామ సంకలా వివరి జతుః
యమైశ్ి నియమైర్ యుక తుః సర్వ సంగ వివరి జతుః
కృతవిద్యయ జిత ప్కోధుః సతయ ధర్మ పరాయణ్ుః గురు
శుప్ూషణ్ ర్సుః, ితృ మాతృ పరాయణ్ుః.
సావ ప్శ్మసథుః సద్యచర్ుః విదవ దిా శ్ి సుిక్షతుః” –
ఎతిర పరిసితి
ి లలోనూ శాస్తసరములలో విధించిన
సతు రమ లను, ప్ియలను మానకూడ్దు. ఆ కరమ లకు
ఫలితములు ఆశించకూడ్దు, కోరికలు ఎకుు వగా
ఉిండ్కూడ్దు, ఇది ాగుింది, అది ాగాలేదు, న్నకు
ఫలాన్నది కావాలి అనే సింకలప ములు ఉిండ్కూడ్దు.
యమాలు, నియమాలు పాట్టించాలి. అిందరితో
సింగము (కలియుట) మానుకోవాలి, తగ్ గించ్చకోవాలి.
విదా లో (యోగ విదా లో) నైప్పణా ము ఉిండాలి.
కోపమును జయిించాలి, ఉిండ్కూడ్దు. ఎప్పప డూ
సతా మునే పలకాలి, ఎట్టట పరిసితి
ి లలోనూ అబదము ధ
ఆడ్కూడ్దు. గురువులను సేవిసూర, వారి
అనుప్గహమును పిందాలి. తలిత ు ింప్డులను రితో,
ర
ప్పేమతో సేవిసూర ఉిండాలి, వాళ ును ఎదిరిించకూడ్దు.
తని విహతమైన ఆప్శ్మ ధరమ ములను (ప్బహమ చరా
ఆప్శ్మము, గృహస ి ఆప్శ్మము, వానప్పస ి ఆప్శ్మము,
సన్నా స ఆప్శ్మము) పాట్టించాలి. సదాచారము
పాట్టించాలి. యోగాభాా సము, ఆసనముల గురిించి

208
తెలిసిన గురువుల దగ గర శక్షణ
పిందిన వారిి
ఆసనములు వేయుటకు యోగా త, అర హత లభస్సరింది.

ఆసనములు అభాా సము చేయుట

ప్పారింభించినప్పప డు నుిండి చేయకూడ్ని
నియమములు – “అతయ హార్ుః ప్పయాసశ్ి , ప్పజలా ుః
నియమప్గహ్ుః జనసంగసయ లౌలయ ంచ షడిా ర్
యోగో వినశ్య తి” - ఎకుు వగా ఆహారము
తీస్సకోకూడ్దు. అతిగా ప్పయాసము (over exercise)
చేయకూడ్దు. ఎప్పప డూ వాగుతూ ఉిండ్కూడ్దు.
మౌనముగా ఉిండాలి. అకు రలేని
నియమములు
పాట్టించకూడ్దు, న్నకు ఇది కావాలి లేదా అది వదుద
అని అనకూడ్దు. ఏది చేయాలో అది చేయటము, ఏది
చేయకూడ్దో అది చేయకుిండా ఉిండాలి. ఎకుు వ
జనుల మదా ఉిండ్కుిండా, కాసరింత ఏకాింతవాసము
ఉిండాలి. ప్పాపిించక విష్యముల గురిించి
చాించలా ము, ఆశ్, తృష్ ణ ఉిండ్కూడ్దు. ఈ ఆరు కనక
ఉింటే ఆసన సిదిధ కలగదు.

ఆసనములు అభాా సము చేయుట

ప్పారింభించినప్పప డు నుిండి పాట్టించవలసిన
నియమములు – “ఉతా హాత్ సాహ్సాత్ ధైరాయ త్
తతతవ జ్ఞఞనాశ్ి నిశ్ి యాత్ జన సంగ పరితయ గాత్
షడిా ర్ యోగుః ప్పరధయ తి” - నిరింతరము
ఉతాు హముగా ఆసనములను ప్పయతా ము చేయాలి.

209
కొింత స్వహసము కూడా ఉిండాలి. ధైరా ముతో ఉిండాలి.
ఆసన సిదితో ద తతరా జాానము కలుగుతింది అనే
అవగాహన ఉిండాలి. ఆసన సిదిధ కోసము నిరింతరము
ఆసన అభాా సము చేస్వరను అనే నిశ్ు యము కలిగ్
ఉిండాలి. జన్నలతో ఎకుు వ సింపరు ము పనిిరాదు
లేదా తగ్ గించ్చకొని ఏకాింత వాసము అలవాట్ల
చేస్సకోవాలి.

వరాహోపనిషత్ - 5-2 – “అహింసా సతయ

మసయ
త ం ప్రహ్మ చర్య ం దయార్ జవమ్, క్షమా ధృతి
రిమ తహార్శౌశ చం చేతి యమాదశ్, తప
సా ంతోషమారకత య ం ద్యన మీశ్వ ర్పూజనమ్, రద్యేన త
ప్శ్వణ్ం చైవ ప్హీర్మ తిశ్ి జపో ప్వతమ్ ఏతే హి
నియమాుః ప్పోకాత దశ్ధైవ మహామతే, ఏకాదశా
సనాని సుయ శ్ి ప్కాద్యయ మునిసతతమ, చప్కం
పద్యమ సనం కూర్మ ం మయూర్ం కుకుక టం తథా
వీరాసనం సవ రకత ంచ భ్ప్దం రంహాసనం తథా
ముకాతసనం గోముఖం చ కీరి తతం యోగవితమై
త ుః .....”
– అహింస, సతా ము, అసేరయము (దొింగతనము
చేయకుిండుట), ప్బహమ చరా ము, దయ, ఆర ువము
(సరళతా ము, నిజాయితీ), క్షమ (ఓరుప ), ధృతి
(ధైరా ము), మితాహారము, శౌచము అనే పది
యమములు. తపస్సు , సింతోష్ము, ఆసిరకా ము
(ఈశ్ా రుడి, గురువు, వేదాింత వాకా ముల మీద
నమమ కము, విశాా సము), దానము, ఈశ్ా ర పూజ,
210
సిదాధింత ప్శ్వణము, లజ ు (సిగుగ), మతి (జాానము),
జపము, ప్వతము అనే పది నియమములు. చప్కము
అనే ఆసనములు పదకొిండు - చప్కాసనము,
పదామ సనము, కూరామ సనము, మయూరాస్వనము,
కుకుు టాసనము, వీరాసనము, సా సిరకాసనము,
రప్దాసనము, సిింహాసనము, ముకారసనము,
గోముఖ్యసనము. తరువాత ప్పాణాయామము, న్నడుల
గురిించి వివరిించారు.

ప్తిిఖిప్ాహ్మ ణోపనిషత్ - 25 - “యేనకేన

ప్పకార్దణ్ సుఖం ధ్యర్య ంచ జ్ఞయతే, తతుా ఖాసన
మితుయ క త మశ్కసత త
త ా మాచర్దత్” – ఆసనములు
వేయలేనివారిి యాగ స్వధనకు యోగా త లేదు అని
చెపప టము అభమతము కాదు. స్వధన చేయమని
ప్పోతు హించటమే మా అభమతము. ఆసనములు
వేయుటకు శ్రీరము సహకరిించని పరిసిత
ి లలో
ఉన్నా వారు, వారు చేయగలిగ్న, వారిి స్సఖ్ కరమైన,
సిర
ి మైన ఏదో ఒక రింగ్మతో స్వధన చేస్సకోవచ్చు .

48. తతో దవ ంద్యవ నభిాతుః

తతో దవ ందవ అనభిాతుః - సిర

ి స్సఖ్
ఆసనము దాా రా
శారీరక, మానసిక కదలికలు
ఆగ్పోయి, బలముగా సిరి పడి, సిదిిం
ధ చినటయి
ు తే, ఆ
స్వధకుడు పరసప రము కలిసి ఉిండే మరియు
పరసప రము విరుదమై
ధ న దా ిందా ములతో

211
(రాగ/దేా ష్ములు, కామ/ప్కోధములు, లార/నష్ము
ట
స్సఖ్/దుఃఖ్ములు, ోక/మోహములు, వేడి/చలి,
మొదలైనవి) దెబబ లు తినకుిండా (కష్ప
ట డ్కుిండా)
ఉింటాడు.

మానవులకు దుఃఖ్ము కలిగ్తే, స్సఖ్ము

కలగాలని, వరసగా స్సఖ్ములులే కలుగుతింటే బోరు
కొడుతోిందని, వేడిగా ఉింటే, చలద
ు నము కావాలని,
నష్ము
ట వస్సరింటే, లారములు కలగాలని మానవులు ఈ
దా ిందా ముల వెింట పడుతూ, దాని దాా రా దెబబ లు
తిింట్టనే ఉింటారు. మానవులకు చాలా ఇష్మై
ట న కామ
ప్కోధములు, లోర మోహములు, మద మాతు రా ములు
లాింట్ట దా ిందా ముల దాా రా నిరింతరము దెబబ లు
కొడుతన్నా వాట్ట వెింటపడే వారు, ఆ దెబబ ల నుిండి
తపిప ించ్చకోవాలింటే, ఈ సిర ి స్సఖ్ ఆసనము స్వధన
చేయాలి.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

మార్క ండేయ పురాణ్ము - ధరామ తమ డు,

సతా నిష్ఠ పరాయణుడు అయిన హరిశ్ు ింప్ద మహారాజు
యొకు సతా నిష్ను
ట పరీక్షించ్చటకు విశాా మిప్త
మహరి ి, తాను ఒక యజము
ా చేస్సరన్నా డు అని, దానిి
ఆయన రాజా ము అింతా
దానముగా తీస్సకొని,
హరిశ్ు ింప్ద మహారాజును చాలా కష్ము
ట లు పెటాటడు.
చివరిి హరిశ్ు ింప్ద మహారాజు యొకు ధరమ నిష్ఠ

212
ప్పఖ్యా త, కీరి ర మూడు లోకములలో వాా పిించిింది.
అింతవరకు గింగానదిలో కళ్లు మూస్సకొని 12
సింవతు రములు తపస్సు చేస్సకుింట్లనా వశష్ ట
మహరి ి, తపస్సు పూరి ర చేస్సకొని, కళ్లు తెరిచారు.
విశాా మిప్త మహరి ి, హరిశ్ు ింప్ద మహారాజును చాలా
కష్ము
ట లు పెటాటడు అనే మాట విని, కోపము వచిు ,
కింగారుగా విశాా మిప్త మహరి ిని కొింగగా అయిపోవాలని
శ్పిించారు. అది తెలిసిన విశాా మిప్త మహరి ి, నిజము
తెలుస్సకోకుిండా ననుా శ్పిించాడ్ని, కోపముతో
ఆయన వశష్ ట మహరి ి ాతగా అయిపోవాలని
శ్పిించాడు. ఇదరూ
ద పెద,ద పెదద
కొింగ, ాత
అయిపోయి, చాలా ఘోరముగా ఒకళ ునొకళ్లు దెబబ లు
కొట్లటకుింట్ట యుదము ధ చేశారు. దానితో భూలోకము
అింతా అలక ు లోులము అయిపోయిింది. అప్పప డు ప్బహమ
దేవుడు వచిు , వాళు లోని తమో గుణము ప్పభావము
తగ్ గించి, సతరా గుణము ప్పభావము పెించి, వాళ్ళు దరి
ద న్న
దూరముగా విడ్దీసి, ఇలా మీరు యుదము ధ చేసేర
లోకములకు క్షేమము కాదు. ప్బహమ దేవుడు వశష్ ట
మహరి ితో విశాా మిప్త మహరి ి, హరిశ్ు ింప్ద మహారాజు
యొకు ధరమ నిష్ను ట పరీక్షించి, ఆయన సతా నిష్ను ట
లోకములకు తెలియచెపాప లని, ఒక చినా న్నటకము
ఆడి, ఆయనను కష్పెట టాటడే తపప , ఆయన మీద
కోపముతో కాదు. ఈ నిజము తెలుస్సకోకుిండా న్నవు
తొిందరపడి ఆయనను శ్పిించావు. విశాా మిప్త మహరి ి

213
కూడా తొిందరపడి అనవసరముగా నినుా ప్పతి శాపము
పెటాటడు. మీరిదరు
ద పెద,ద పెదద ప్బహమ రుిలు. కాని మీకు
కూడా కామ, ప్కోధములు స్వధ్యరణ మానవులలో లాగే
ఉన్నా యి. ఆ కామ, ప్కోధముల కారణముగా ఇలా
ఇదరి
ద ి మరియు లోకములకు కూడా ఇలా దెబబ లు
పడాడయి. ఈ దెబబ ల నుిండి బయట పడాలింటే ఈ
దా ిందా ములు (కామ/ప్కోధములు, లోర/మోహములు,
మద/మాతు రా ములు, స్సఖ్/దుఃఖ్ములు మొదలైనవి)
పోగొట్లటకోవాలి అని ఉపదేశ్ము చేశాడు. అప్పప డు
వాళ్ళద
ు రూ
ద వాళు తప్పప లను తెలుస్సకొని, వాళ ులో ఉిండే
దా ిందా ములను పోగొట్లటకొని, పరసప రము మిప్త
భావముతో ఉన్నా రు.

గొపప , గొపప మహరుిలే ఈ దా ిందా ముల

ప్పభావము కలిగ్తే, స్వధ్యరణ మానవుల సింగతి ఏమిట్ట.
కాబట్టట సిర
ి మైన ఆసన సిదిధ కోసము స్వధన చేస్సకొని,
ఈ దా ిందా ముల ప్పభావము లోబడ్కుిండా ఉిండాలి.

4. యోగాంగములు – ప్పాణాయామము

49. తరమ న్ సతి శావ సప్పశావ సయోర్ ుతివిచేి దుః

ప్పాణాయాముః

తరమ న్ సతి – ఇింతకు ముిందు చెపిప న సిర

ి
స్సఖ్ ఆసనము బలపడి సిదిిం
ధ చిన తరువాత

214
 శావ స ప్పశావ సయోర్ గతి విచేి దుః - లోపలి
ీలుు కునే గాలి (ఉశాా స), బయటకు విడిచిపెటేట గాలి
(నిశాా స) ప్పప్ియను ప్పయతా పూరా కముగా కాసేప్ప
ఆపటమును

ప్పాణాయాముః - ప్పాణాయామము అింటారు.

ఆసన సిదిధ కలిగ్నవారు

మాప్తమే
ప్పాణాయామము స్వధన చేయుటకు యోగా త, అర హత
కలుగుతింది.

ప్పతి ప్పాణి ఉశాా స, నిశాా స నిరింతరము చేసే

ప్పప్ియ. దీనిని మూడు రకములుగా విరజించవచ్చు –
1. ఉశాా స – నిదానముగా గాలిని శ్రీరము లోపలిి
ీలుు కుింట్ట ఊపిరితితరలను, కడుప్పని పూరిగార
నిింప్పట - పూరకము, 2. శ్రీరము లోపల గాలిని ఎకుు వ
సేప్ప ఆప్పట – కుింరకము, 3. నిశాా స – నిదానముగా
శ్రీరము లోపలి గాలిని పూరిగార వదిలిపెటట ట ము -
రేచకము.

యోగతతోతవ పనిషత్ – 1, 2, 29, 30, 31, 36 - 1

- ప్బహమ దేవుడు శ్రమన్నా
ీ రాయణుడుని ఆరాధించి,
నమసు రిించి అష్కటింగ యోగ సహత యోగ తతరా మును
ఉపదేశ్ము చేయమని ప్పారి ిించెను. 2 - అప్పప డు
హృషీేశుడు ప్బహమ దేవుడిి యోగ తతరా మును
ఉపదేశ్ము చేశాడు. ఆ ఉపదేశ్ములో ఆసనముల
గురిించి ఉపదేశ్ము చేసి, తరువాత ప్పాణాయామము
215
గురిించి చెప్పప తూ, ప్పధ్యనముగా న్నలుగు (4)
ఆసనములు ఉన్నా యి. చాలా మింది 11 లేదా 84
అింటారు. కాని అతి ముఖ్ా మైన న్నలుగు ఆసనములు
చాలు. అవి – 29 – “రదధం పదమ ం తథా రంహ్ం
భ్ప్దంచేతి చతుషయ ట మ్ I 30 -ప్పథమాఖాయ సకాలే
తు విాన సుా య శ్ి తురాసన I ఆలసయ ం కతనా థ మ్
ధూర్ త గోష్ఠమఠ ంప్తది సాధనమ్ I 31 - ధ్యతు
స్త్స్మలౌ
త లయ కాద్గని మృగతృషాణయానివై, జ్ఞఞతవ సుధీ
సయ త జ్ఞ తా రావ న్ విాన నుా ణ్య ప్పభావతుః I
ప్పాణాయామం తతుః కురాయ తా ద్యమ సనగతుః I 36 -
ఋజ్నకాయుః ప్పాంజలిశ్ి ప్పణ్మే దిషదే
ట వతమ్,”
– ఆ న్నలుగు ఆసనములు సిదాదసనము, పదామ సనము,
సిింహాసనము, రప్దాసనము. కాని ఈ ఆసనములు
తొిందరగా సిదిిం
ధ చవు. ఈ ఆసనముల స్వధనలో
మొదట్లు చాలా విఘా ములు కలుగుతాయి. ఆ
విఘా ములు స్మరితనము (బదక
ధ ము), తన గురిించి
తాను గొపప గా చెప్పప కుింట్ట ఎకుు వగా వాగటము,
దుషుటలతో స్వవాసము వారితో మాటాుడుతూ ఉింట్ట
కాలయాపన, ఆసనములు కాకుిండా మింప్తములు
కూడా స్వధన చేయుట,
శ్రీరములో సహజముగా
ధ్యతవులలో లోపములు, స్తరర లోలతా ము మొదలైనవి.
ఈ విఘా ములను పట్లటదలతో, ప్పణా ప్పభావముతో
వదిలిపెటవ
ట లెను. ఈ ఆసనము ాగా సిర
ి ముగా కుదిరి
సిదిధ లభించిన తరువాతే పదామ సనము వేస్సకొని

216
ప్పాణాయామము స్వధన మొదలుపెటాటలి.
ప్పాణాయామము మొదలుపెట్టన
ట ప్పప డు మరలా
విఘా ములు కలుగుతాయి. అవి తొలగుటకు,
(శ్లవ తశ్వ తరోపనిషత్ – 2-8 – “ప్తిరునన తగం
సాథపయ సమంశారీర్ం హ్ృద్గంప్దియాణి మనసా
సంనివేశ్య ” – శరస్సు , కింఠము, శ్రీరమును
సమముగా నిలిపి, ఇింప్దియములను, మనస్సు ను
హృదయము నిందు స్విపిించి) శ్రీరమును నిటారుగా
ఉించి, రెిండు చేతలను జోడిించి నమసు రిసూర, ఇష్ ట
దేవతను ప్పారి ిించాలి.

యోగతతోతవ పనిషత్ – 36, 37, 38,39

శ్రమన్నా
ీ రాయణుడు ప్బహమ దేవుడిి యోగ తతరా
ఉపదేశ్ములో, ప్పాణాయామ స్వధన గురిించి వివరిసూర
మానవ శ్రీరము, శ్రీరములో ఉిండే స్వినముల
ఆకారములు, ప్పభావములు వరి ణించి, మూలాధ్యరము
పదమ ము మధా నుిండి ఎడ్మ భాగము నుిండి ఇడా
న్నడి (ఎడ్మ ముకుు వరకు), మధా లో స్సషుమాా న్నడి
(ప్బహమ రింప్ధము దగ గర ఉిండే సహప్స్వరము వరకు),
కుడి భాగము నుిండి పిింగళ్ళ న్నడి (కుడి ముకుు
వరకు) శరస్సు వైప్ప బయలుదేరతాయి. 36 -
తతోదక్ష్మణ్హ్సస త య అంగుషనైఠ వ ింగళ్యమ్ I 37 -
నిరుధయ పూర్యే ద్యవ యు మిడయాతు శ్నైశ్శ నైుః
యథాశ్క్తయ ధ త విరోధేన తతుఃకురాయ చి కుంభ్కమ్ I ,
38 - పున సయ త జ్ఞ తిా ంగళయా శ్నై ర్దవ న వేగతుః I
217
పునుః ింగళ్యయాపూర్య పూర్యే ద్గదర్ం శ్నైుః I
39 ద్యర్యితవ యథాశ్ి త ర్దచయే దిడయా శ్నైుః,
యయా తయ జ్ఞతతయా22పూర్య ధ్యర్యే
ధవిరోధతుః” – కుడి చేయి బొటన ప్వేలుతో, కుడి
ముకుు ను (పిింగళ్ళ న్నడిని) మెలగా
ు మూసి, ఎడ్మ
ముకుు తో (ఇడా న్నడితో) వాయువును నిదానముగా
(శ్బము
ద రాకూడ్దు) లోపలి తీస్సకుింట్ట
ఊపిరితితరలను, కడుప్పను పూరిించాలి. దీనిని
పూరకము అింటారు. తరువాత ఆ వాయువును
ఎింతసేప్ప వీలయితే అింతసేప్ప లోపలే ఉించ్చకోవాలి.
దీనిని కుింరకము అింటారు. తరువాత ఉింగరము
ప్వేలుతో ఎడ్మ ముకుు ను మూసి, కుడి ముకుు తో
(పిింగళ్ళ న్నడితో) ఆ గాలిని నిదానముగా
వదలిపెటాటలి. దీనిని రేచకము అింటారు. మరలా కుడి
ముకుు తో (పిింగళ్ళ న్నడితో) ఆ గాలిని నిదానముగా
ీలిు ఊపిరితితరలను, కడుప్పను పూరిించాలి. దీనిని
పూరకము అింటారు. తరువాత ఆ వాయువును
ఎింతసేప్ప వీలయితే అింతసేప్ప లోపలే ఉించ్చకోవాలి.
దీనిని కుింరకము అింటారు. తరువాత కుడి ముకుు ను
(పిింగళ్ళ న్నడిని) కుడి బొటన ప్వేలుతో మూసి, ఎడ్మ
ముకుు మీద నుిండి ఉింగరము ప్వేలు తీసేసి, ఆ
గాలిని నిదానముగా ఎడ్మ ముకుు (ఇడా న్నడి) నుిండి
వదలిపెటాటలి. దీనిని రేచకము అింటారు. ఈ మొతరము
ప్ియను ప్పాణాయామము అింటారు.

218
 ఉపనిషత్ – “కంద మధేయ రథత నాడి
సుష్మాన సుప్పతిితట పదమ ూప్త ప్పతీకాశ్
ఋజ్న ఊర్ ధవ ప్పవరి తనీ, ప్రహ్మ ణో వివర్ం యావత్
విద్గయ నాభాస నాలకం విషవే ణ ప్రహ్మ నాడీ చ
నిరావ ణ్ ప్పాి త పదధతిుః” – తామర తూడులోని ఒక
చినా దారము వింట్ట అతి సూక్షమ మైన స్సషుమాా న్నడి,
వెనెా ముక ప్ిింద ఉిండే మూలాధ్యర పదమ ము నుిండి
ఆజాా చప్కము (కనుబొమమ ల మధా ) నుిండి శరస్సు
పైన ఉిండే ప్బహమ రింప్ధము దగ గర ఉిండే సహప్స్వరము
వరకూ ఉింట్లింది. స్సషుమాా న్నడిలో ప్పాణ శ్ిని
ర
ప్పవేశ్పెట్టట స్వధన చేయగలిగ్తే, ఉతరమ ఫలితములు
కలిగ్ అది పైి సహప్స్వరము వరకు ప్పవహించి,
మోక్షమును కలిగ్స్సరింది.

“ఇడా చ ింగళ్య చైవ తసాయ సవేయ తర్ద రథతే”

– మూలాధ్యరము నుిండి మొతరము 14 ప్పధ్యన న్నడులు
ప్పసరిస్వరయి. స్సషుమాా న్నడి గురిించి పైన
వివరిించబడినది.

ఇడా నాడి, ింగళ్య నాడి - స్సషుమాా న్నడిి

ఎడ్మ ప్పకు న ఇడా న్నడి, కుడి ప్పకు న పిింగళ్ళ న్నడి
ఉింటాయి. ఈ ఇడా, పిింగళ్ళ న్నడులు మూలాధ్యరము
నుిండి పైి వెళ్ళ,ు ఆజాా చప్కము దగ గర ఇడా న్నడి ఎడ్మ
ముకుు వైప్ప, పిింగళ్ళ కుడి ముకుు వైప్ప ప్పసరిస్వరయి.

219
 గాంధ్యరి నాడి - మూలాధ్యరము నుిండి ఆజాా
చప్కము దాా రా ఎడ్మ కనుా వైప్ప ప్పసరిస్సరింది.

పుష నాడి - మూలాధ్యరము నుిండి ఆజాా

చప్కము దాా రా కుడి కనుా వైప్ప ప్పసరిస్సరింది.

శ్ంఖిని నాడి - మూలాధ్యరము నుిండి ఆజాా

చప్కము దాా రా ఎడ్మ చెవి వైప్ప ప్పసరిస్సరింది.

పయరవ ని నాడి - మూలాధ్యరము నుిండి ఆజాా

చప్కము దాా రా కుడి చెవి పైప్ప ప్పసరిస్సరింది.

సర్సవ తి నాడి - నోట్టలోి ప్పసరిించి కింఠము,

నోరు న్నలుక లోి ప్పసరిస్సరింది.

అలంబుష నాడి – గుదము నుిండి

మూలాధ్యరము దాా రా నోట్ట వరకు ప్పసరిస్సరింది. వా ర ధ
పదార ధములను విసరి ుించ్చటకు శ్ిని
ర ఇస్సరింది.

కుహు నాడి – మూలాధ్యరము నుిండి స్వా ధష్కటన

చప్కము వరకు ప్పసరిస్సరింది. జననేింప్దియమునకు
శ్ిని
ర ఇస్సరింది.

వరుణ్ నాడి - మూలాధ్యరము నుిండి అన్నహత

చప్కము వరకు ప్పసరిస్సరింది. న్నడుల దాా రా
శ్రీరమునకు శ్ిని
ర ఇస్సరింది.

220
 విశోవ ధర్ నాడి -
మూలాధ్యరము నుిండి
మణిపూరక చప్కము వరకు ప్పసరిస్సరింది. జీర ణ శ్ిని
ర
ఇస్సరింది.

యశ్రవ ని నాడి -
మూలాధ్యరము నుిండి
మణిపూరక చప్కము వరకు ప్పసరిస్సరింది. శ్రీరము కుడి
భాగములకు శ్ిని
ర ఇస్సరింది.

హ్రజి
త హ్వ నాడి -
మూలాధ్యరము నుిండి
మణిపూరక చప్కము వరకు ప్పసరిస్సరింది. శ్రీరము
ఎడ్మ భాగములకు శ్ిని
ర ఇస్సరింది.

శ్రీరములో మొతరము 72,000 న్నడులు

ఉింటాయి. అనిా న్నడులలో ప్పాణ వాయువు/శ్ి ర
ప్పవహస్సరింది.

221
 కుండలిని యోగము

ఆజ్ఞఞ చప్కము
రెిండు కనుబొమమ లు
ద్వవ చప్కములు మధా , 2 దళములు,
మనస్సు ను
సహ్ప్సార్ము నియింప్తిించ్చను
కపాలము ప్ిింద
1000 దళములు. విశుదథ చప్కము
గొింతస్వినము,
యోగ్ి దైవ
చైతనా ము కలుగును 16 దళములు,
ప్శ్వణమును
నియింప్తిించ్చను
ఇడా నాడి
వెనెా ముక ఎడ్మ అనాహ్త చప్కము
వైప్పన, ఎడ్మ హృదయ స్వినము,12
న్నసికా రింప్ధము దళములు, సప రశ ను
సుష్మాన నియింప్తిించ్చను
నాడి వెనెా ముక
మధా లో మణిపూర్క చప్కము
న్నభ స్వినము,
ింగళ్య నాడి
6 దళములు, దృష్టని
ట
వెనెా ముక కుడి
వైప్పన, కుడి నియింప్తిించ్చను
న్నసికా రింప్ధము
సావ ధిషాటన చప్కము
జననేింప్దియ
మూలము, 6 దళములు,
రుచిని నియింప్తిించ్చను

మూలధ్యర్ చప్కము
వెనెా ముక ప్ిిందభాగము,
4 దళములు, వాసనలను
నియింప్తిించ్చను

222
కుండలిని యోగము
కుిండ్లి అనగా పాము, చెవి పోగులు, శ్ి ర
దేవతగా పరిగణిించబడుతింది. వెనెా ముక, పాము
యొకు ఆకారములో ఉిండును. వెనెా ముక
స్వివరమున సూక్షమ మైన మూడు న్నడులు (ఇడా,
పిింగళ్ళ, స్సషుమాా ), పాముని నిప్దిించ్చనప్పప డు
చ్చు ట్లటకునా విధముగా మూడునా ర చ్చట్లు
చ్చట్లటకుని తలను పైచ్చట్లట ిింద నుించి బయటకు
తెచిు నిప్దిస్సరనా ట్లు, ఏరాప ట్ల ఉనా ది. ఈ
ప్పదేశ్ములో దైవశ్ి ర నిప్దాణ సితి ి లో ఉింట్లింది.
వెనెా ముక రెిండు వైప్పలా రెిండు న్నడులు (ఎడ్మ
న్నడి 'ఇడా', కుడి న్నడి 'పిింగళ్ళ'), వెనెా ముక
మధా లో 'స్సషుమాా ' న్నడి ఉనా వి. స్సషుమాా న్నడి
స్వధ్యరణముగా మూసివేయబడి ఉింట్లింది.
యోగతతోర ా పనిష్త్, యోగచూడామణుా పనిష్త్,
యోగశఖోపనిష్త్, యోగకుిండ్లుా పనిష్త్ లలో
వెనెా ముక వివరములు కలవు. కుిండ్లిని శ్ి ర
జాగృతము అయినప్పప డు, కుిండ్లిని శ్ి ర వెనెా ముక
యొకు స్వివరము నుిండి బుసలు కొట్లటతూ లేచి,
స్సషుమాా న్నడిలో పైి ప్పయాణిసూర, ఆరు దైవ
చప్కములు లేక ేింప్దములు (ప్పతి రెిండు చప్కముల
తరువాత మూడు ప్గింధులు - ప్బహమ ప్గింధ, విషుణప్గింధ,
రుప్దప్గింధ) దాట్ట తల చివరిభాగమున (కపాలము లేక

223
ప్పప్రె ప్ిింద) ఉనా అింతిమ స్వినము 'సహప్స్వరము'
చేరును. అప్పప డు ఆధ్యా తిమ క ప్పకాశ్ము కలుగును
ఇడా నాడి - ఇడా న్నడి వెనెా ముక ఎడ్మ
వైప్పన, ప్ిింద నుిండి ‘ఆజాా చప్కము’ (కనుబొమమ లు
మధా ేింప్ద స్వినము) వరకూ ఉింట్లింది. ఇది ఆజాా
చప్కము వదద స్సషుమాా న్నడితో కలుస్సరింది. కుడి
ముకుు రింప్ధము దాా రా ఊపిరి లోపలి
తీస్సకుని, ఊపిరి వదులుతనా ప్పప డు ఎడ్మ
ముకుు రింప్ధము దాా రా ఊపిరి బలముగా బయటకు
వచిు నటయి
ు తే కుిండ్లిని శ్ి ర ఇడా న్నడి దాా రా
ప్పవహస్సరనా ట్లు. విప్శాింతి సమయములో, కుిండ్లిని
శ్ి ర ఈ న్నడి దాా రా ప్పవహస్సరింది.
ింగళ్య నాడి - పిింగళ్ళ న్నడి వెనెా ముక కుడి
వైప్పన, ప్ిింద నుిండి 'ఆజాా చప్కము' వరకూ
ఉింట్లింది. ఇది ఆజాా చప్కము వదద స్సషుమాా న్నడితో
కలుస్సరింది. ఎడ్మ ముకుు రింప్ధము దాా రా
ఊపిరి లోపలి తీస్సకుని, ఊపిరి
వదులుతనా ప్పప డు కుడి ముకుు రింప్ధము దాా రా
ఊపిరి బలముగా బయటకు వచిు నటయి
ు తే
కుిండ్లిని శ్ి ర పిింగళ్ళ న్నడి దాా రా ప్పవహస్సరనా ట్లు.
అధకమైన ఉతాు హకారా ములు చేయునప్పప డు
కుిండ్లిని శ్ి ర ఈ న్నడి దాా రా ప్పవహస్సరింది.

224
 సుష్మాన నాడి - స్సషుమాా న్నడి వెనెా ముక
మధా లో ప్ిింద నుిండి కపాలము లేక ప్పప్రె ప్ిింద
(మెదడు) 'సహప్స్వర చప్కము' వరకూ ఉింట్లింది.
ఇడా మరియు పిింగళ్ళ న్నడులు ఆజాా చప్కము వదద ఈ
స్సషుమాా న్నడితో కలుస్వరయి. స్వధ్యరణముగా ఈ
న్నడి మూసివేయబడి ఉింట్లింది. కుిండ్లిని శ్ి ర
జాగృతము అయినప్పప డు కుిండ్లిని శ్ి ర ఈ న్నడి
దాా రా పైి సహప్స్వర చప్కము వరకూ ప్పవహస్సరింది.

ద్వవ చప్కములు - ఆరు

దైవ చప్కములు
ఉనా వి. ఈ చప్కముల దాా రా కుిండ్లిని శ్ి ర పైి
వెళ్లు తనా కొలదీ ఆధ్యా తిమ క స్వియి పెరుగుతింది:
1. మూలధ్యర్ చప్కము - వెనెా ముక ప్ిింద
(మొదట్ట భాగములో) ఉింట్లింది. పృథివీ స్వినము. 4
దళములు, బీజాక్షరము 'కీ ేం'.
సావ ధిషాటన చప్కము - జననేింప్దియ
2.
మూలము వదద ఉింట్లింది. జల స్వినము. 6
దళములు, బీజాక్షరము 'వం'.
3. మణిపూర్క చప్కము - న్నభ స్వినము వదద
ఉింట్లింది. అగ్ా స్వినము. 10 దళములు, బీజాక్షరము
'ర్ం'.

225
 4. అనాహ్త చప్కము - హృదయ స్వినము వదద
ఉింట్లింది. వాయు స్వినము. 12 దళములు,
బీజాక్షరము 'యం'.
5. విశుదే చప్కము - గొింత స్వినము వదద
ఉింట్లింది. ఆకాశ్ స్వినము. 16 దళములు,
బీజాక్షరము 'హ్ం'.
6. ఆజ్ఞఞ చప్కము - రెిండు కనుబొమమ లు మధా
స్వినము వదద ఉింట్లింది. మహా ప్పకృతి స్వినము. 2
దళములు, బీజాక్షరము 'ప్హీం'.
7. సహ్ప్సార్ము - కపాలము లేక ప్పప్రె ప్ిింద
(మెదడు) స్వినము వదద ఉింట్లింది. పరమాతమ
స్వినము. 1000 (అనింత) దళములు, బీజాక్షరము
'ఓం'.
శ్రీరములో ఏ అవయవములోనైన్న
అన్నరోగా ము కలిగ్తే, ఆ
అవయవమునకు
(ప్పాింతమునకు), ఆ న్నడుల దాా రా ప్పాణ శ్ిని ర
తీస్సకువెళ్ళ,ు ఆ ప్పాణ శ్ి ర ప్పభావముతో ఆ
అన్నరోగా మును పరిహరిించ్చట యోగ శాస్తసర
రహసా ము.
ివ సంహిత – “ఫలిషయ తి ఇతి విశావ సుః రదేే
ప్పధమ లక్షణ్మ్, దివ తీయం ప్శ్దధయా యుక తం,
తృతీయం గురు పూజనమ్, చతుర్ ేం సమత
భావమ్, పంచమమ్ ఇంప్దియ నిప్గహ్మ్, సషం
ట చ
226
ప్పమిత హార్మ్, సపమ
త మ్ నైవ విదయ తే” - ఏ
స్వధనకైన్న ఆరు విదా లు, నియమములు ఉింటాయి.
ఈ ఆరు నియమములు పాట్టసేర, ఆ స్వధనకు
తపప కుిండా ఫలితము కలుగుతింది. 1. నేను
చేస్సరనా ఈ స్వధన తపప కుిండా ఫలమిస్సరింది అనే
విశాా సము ఉిండాలి. విశాా సము లేకపోతే స్వధన
స్వగదు, స్వధన స్వగకపోతే ఫలితము కలగదు. 2. ఏ
స్వధన అయిన్న ప్శ్దతో
ధ చేయాలి. 3. ఉపదేశ్ము చేసే
గురువులను, తలితు ింప్డులను ప్శ్ద,ధ రిలతో
ర పూజించి,
వినయ, విధేయతతో ఉిండ్కపోతే ఏ స్వధన్న
ఫలిించదు. 4. అిందరితోనూ సమతా భావము (రాగ
దేా ష్ములు లేకుిండా) కలిగ్ ఉిండాలి. 5.
ఇింప్దియములను నిప్గహించ్చకోవాలి. 6. పరిమితమైన
ఆహారము తీస్సకోవాలి. శ్రీరమునకు ఎింత శ్ి ర
కావాలో, అింత శ్ి ర కలిగ్ించే ఆహారము మాప్తమే
తీస్సకోవాలి. దీనిి ఆరు విదా ల కింటె ఏడ్వ
నియమము లేనేలేదు.
ివ సంహిత - ప్పాణాయామమునకు
ఫలితములు – “సమకాయుః, సుగంధిశ్ి సుకాంతిుః
సవ ర్ సాధకుః” – ప్పాణాయామము చేసే స్వధకుడి
శ్రీరము సమముగా ఉింట్లింది. శ్రీరము నుిండి
దుర గింధము రాకుిండా, స్సగింధము వస్సరింది.

227
శ్రీరములో కాింతి పెరుగుతింది. కింఠము యొకు
సా రము చకు గా ఉింట్లింది.
ఛందోగోయ పనిషత్ – 4-10-4 – “ప్పాణో ప్రహ్మ
కం ప్రహ్మ ఖం ప్రహేమ తి” - ప్పాణము అనగా
పరమాతమ . కిం అనగా పరమాతమ , ఖ్ిం అనగా
పరమాతమ . కం = స్సఖ్ము, ఆనిందము (పరమాతమ ),
ఖం = ఆకాశ్ము, హృదయాకాశ్ము,
హృదయాకాశ్ములో ఉిండే పరమాతమ .
కేన్నపనిషత్ – 1-2 – “ప్పాణ్సయ ప్పాణ్ుః” –
ఆతమ ప్పాణమునకు ప్పాణము.
ప్పశోన పనిషత్ – 3 వ ప్పశ్న – 12 శోేకము –
“ఉతా తిత మాయతిం సాథనం విభతవ ం చైవ
పఙ్ి ధ్య I ఆధ్యయ తమ ం చైవ ప్పాణ్సయ
విజ్ఞఞయా2మృత మశున తే,
విజ్ఞఞయా2మృతమశున త ఇతి” – పరమాతమ నుిండి
ప్పాణము ఉదభ విించినది. జీవుడి శ్రీరము సితి
ి ి
(జీవిించ్చటకు), ఇహలోక, పరలోక ప్పయాణము
కోసము కావలసిన వాయువు యొకు వికారమైన
ప్పాణమును సృష్ట ట చేశాడు.
ముండకోపనిషత్ –
2-1-3 – “ఏతసామ
జ్ఞజయతే ప్పాణో మనుః సర్దవ స్త్నిేయాణి చ, ఖం
వాయు రోయజ తి రాపుః పృథివీ హైయ ష
సర్వ భూతనరా త తమ ” – పరమాతమ నుిండి
228
ప్పాణములు, మనస్సు , అనిా ఇింప్దియములు,
ఆకాశ్ము, వాయువు, అగ్ా , జలము, పృథివీ ఇవన్నా
ఉదభ విించినవి.
ప్పాణము జీవుడి శ్రీర ప్పవేశ్ము యొకు ప్పధమ
క్షణము నుిండి చివరి క్షణము వరకు ఆ శ్రీరములో
ఉిండ్టమే కాకుిండా, జీవుడితో ఒక శ్రీరము నుిండి
మరొక శ్రీరమునకు ప్పయాణము చేసూర, ఎలప్ప ు ప డూ
నిరింతరమూ జీవుడితోనే ఉింట్లింది. ప్పాణము
జీవుడిి ప్పధమ రృతా డు (సేవకుడు). ప్పాణము ఈ
శ్రీరములో ఉిండే అనిా ఇింప్దియములను వాట్ట,
వాట్ట పనులను చేయిసూర, వాట్టని నియింప్తిసూర
ఉింట్లింది. ఇింప్దియముల దాా రా బయట నుిండి
ప్పాపిించక వస్సరవులను, విష్యములను శ్రీరము
లోపలిి తీస్సకువచిు , అవి జీవుడిి సమరిప ించి,
జీవుడిని అనురవిించమని అిందిించేది ప్పాణము.
జీవుడితో ప్పాణము మరొక శ్రీరములోి
ప్పయాణిించేటప్పప డు కూడా అనిా ఇింప్దియములను
సూక్షమ రూపములో తనతో తీస్సకొని వెళ్లు తింది.
ప్తిిఖిప్ాహ్మ ణోపనిషత్ – 34, –
“ప్పాణో2పాన సమానశ్ి ఉద్యన్న వాయ న ఏవచ,
నాగుః కూర్మ శ్ి కృకరో దేవదతోత ధనంజయుః చర్ని త
దశ్నాడీష్ దశ్ ప్పాణాధివాయవుః
ప్పానాదిపంచకం తేష్ ప్పధ్యనం తప్తచ

229
దవ యమ్, ప్పాణ్ ఏవా2థవా ప్శ్లషోట జీవా2తమ నం
బ్ధభ్రి త యుః అసయ నారక యోర్మ ధయ ం హ్ృదయం
నాభిమండలమ్ పాద్యంగుషమి ట తి ప్పాణ్సాథనాని
దివ జసతమ త , అపానశ్ి ర్తి ప్రహ్మ న్ గూడా
మేప్ఢోరు జ్ఞనుష్, సమాన సా ర్వ గాప్తేష్
సర్వ వాయ ి వయ వరథతుః, ఉద్యన సా ర్వ సనిస థ థుః
పాద్యయో ర్స త
హ యో ర్ి, వాయ న ప్శోప్తోరు కటాయ ంచ
గులా సక ంద గళేష్చ” - ప్పాణము మానవ
శ్రీరములో పది రకములుగా వా వహరిస్ర ింది. ప్పాణ
వాయువులు పది రకములు. పంచ ప్పాణ్ములు
(ఐదు ముఖ్ా వాయువులు) – 1. ప్పాణ్ వాయువు
(ఉచాి ా స మరియు నిశాా సములలో న్నసిక
దాా రములు లేదా నోరు దాా రా తీస్సకొని, వదిలే
వాయువు). దీని స్వినము నోరు, ముకుు ,
ఊపిరితితరలు, హృదయము, న్నభ మిండ్లము, కాలి
బొటన ప్వేలు లేదా అరికాలు. 2. అపాన వాయువు
(గుదము దాా రా
బయటకు పోయే వాయువు).
దీని స్వినము గుదము, స్తరర, ప్పరుష్
మరామ వయవములలో, వక్ష సల ి ము, మోకాలు. 3.
సమాన వాయువు (జీర ణమైన ఆహారము యొకు శ్ిని,
ర
శ్రీరములో ప్పతి అవయవము, ప్పతి అణువుకు
సమానింగా చేరుస్సరింది, శ్రీర పోష్ణ చేస్సరింది). దీని
స్వినము శ్రీరము అింతా వాా పిించి శ్రీరములో ప్పతి

230
అవయవములో ఉింట్లింది. 4. ఉద్యన వాయువు
(తినా ఆహారమును జీర ణము చేస్సరింది. ఈ శ్రీరములో
నుిండి జీవుడు బయటకు వెళ్ళ ుపోవటానిి ఉదాన
వాయువు పనిచేస్సరింది). దీని స్వినము గొింత, కాళ్లు,
చేతలు ప్పతి సింధులలో (joint) ఉింట్లింది. 5.
వాయ న వాయువు (శ్రీరములో ప్పతి దిశ్కు వాా పిించి
బయటకు పోయే వాయువు). దీని స్వినము చెవులలో,
తొడ్లలో, న్నడులో, శ్రల మిండ్లములో, భుజములలో,
కింఠములో ఉింట్లింది.
ప్తిిఖిప్ాహ్మ ణోపనిషత్ – 35 –
“నాగాదివాయవుః పఞ్ి తవ గసాథయ దిష్
సంరరథతుః, తునేసథం జలమనన ం చ ర్సాద్గని
సమీకృతమ్, తునేమధయ గతుః ప్పాణ్ సాతని కురాయ త్
పృథక్, పృథక్, ఇతయ ది చేషన
ట మ్ ప్పాణ్ం కరోతిచ
పృథక్ రథతమ్, అపానవాయురూమ ప్తదేుః కరోతి చ
విసర్ జనమ్, ప్పానపానాది చేషాటది ప్ియతే
వాయ నవాయునా” - న్నగ మొదలైన పించ ఉప
ప్పాణములు చరమ ము, ఎముకలు, మజ ు మొదలైన
వాట్టలో ఉింటాయి. ప్పాణము మనము తినే
అనా మును, ప్తాగే న్నట్టని, రసములను సమీకరణ
చేసి, వేరు, వేరు భాగములుగా చేయును. అపాన
వాయువు మలమూప్తాది విసర ునములను చేయును.

231
శ్రీరముతో బలముగా ఏ పనిచేయాలన్నా వాా న
వాయువు దాా రా జరుగుతింది.
ప్తిిఖిప్ాహ్మ ణోపనిషత్ – 36 – “ఉజీజర్య తే
శ్రీర్సథ ముద్యనేన నభ్సవ త, పోషణాది శ్రీర్సయ
సమానుః కురుతే సద్య, ఉద్యురాది ప్ియానాగుః
కూరోమ 2క్షాది నిమీలనుః, కృకర్ుః క్షపయో కరాతదతోత
నిప్ద్యది కర్మ కృత్, మృతగాప్తసయ శోథాది
ధనంజయ ఉద్యహ్ృతుః” - పంచ ఉప ప్పాణ్ములు
(ఐదు అనుబింధ వాయువులు) – 6. నాగ వాయువు
(ప్తేణుప్ప సమయములో బయటకు వచేు వాయువు).
7. కూర్మ వాయువు (కనురెపప లు తెరుచ్చటకు,
మూయుటకు సహాయపడే వాయువు). 8. కృకర్
వాయువు (తముమ లు, దగుగలు కలిగ్ించే వాయువు). 9.
దేవదతత వాయువు (నిప్ద, ఆవలిింత, విప్శాింతి
కలిగ్ించే వాయువు). 10. ధనంజయ వాయువు
(మరణిించిన తరువాత కూడా
శ్రీరమునకు
కొింతసేప్ప ోర కలిగ్ించి, తరువాత ఉబుబ నట్లు చేసే
వాయువు) (భాగవతము 3-6-7). ఈ పది వాయువులు
మరలా మూడు రకములుగా పరిణామము చెిందును –
1. ఓజస్సు , 2. చితరము, బుది,ద మనస్సు , అభీష్ము
ట ,
ఆలోచన శ్ి,ర 3. శ్రీర బలము.
ఛందోగోయ పనిషత్ – “తసామ త్ ఏతేనా
ఖాయ యంతే ప్పాణా ఇతి” – ఇింప్దియములు

232
ప్పాణము చెపిప నట్లు పనిచేస్సరన్నా యి (ప్పాణము
ఉింటే పనిచేస్సరన్నా యి, ప్పాణము వెళ్ళు పోతే,
ప్పాణము వెింట
వెళ్ళు పోతన్నా యి, జీవుడిి ఏ
అధకారము లేదు) కాబట్ట,ట ఇింప్దియములకు ప్పాణ
అనే పేరు వచిు ింది.
జీవుడు ప్పాణమును వశ్ము చేస్సకుింటే,
నియింప్తిించగలిగ్తే, ప్పాణము చేస్సరనా పనులను
కూడా జీవుడు నియింప్తిించగలడు. జీవుడు
ప్పాణాయామ ప్పప్ియ దాా రా ప్పాణమును
నియింప్తిించాలి (ప్పాణము సహజముగా వా వహరిించే
విధ్యనమునకు – రెిండు ముకుు ల దాా రా తకుు వ
సమయములో ీలుు కొని, తకుు వ సమయము
లోపల ఉించ్చకొని, రెిండు ముకుు ల దాా రా తకుు వ
సమయములో ప్పాణమును విడిచిపెట్లటటకు
వా తిరేకముగా గతి విచేి దము చేసి, మరియు ఒక
ముకుు మూసి రెిండ్వ ముకుు దాా రా ప్పాణమును
ఎకుు వ సేప్ప తీస్సకొని (పూరకము), ఎకుు వ సేప్ప
శ్రీరములో ఉించ్చకొని (కుింరకము), ఒక ముకుు
మూసి రెిండ్వ ముకుు దాా రా ఎకుు వ సేప్ప
విడిచిపెటటట ము (రేచకము) దాా రా ప్పాణమును
విస్వరరము చేయాలి). రెిండు ముకుు ల దాా రా
కొదిసే
ద ప్ప ప్పాణ వాయువును తీస్సకునే బదులు, ఒక
ముకుు మూసి, రెిండ్వ ముకుు దాా రా నిదానముగా

233
ఎకుు వ సేప్ప ప్పాణ వాయువును ీలుు కుింటే
(పూరకము) ప్పాణము యొకు విసరృతి
(విస్వరరము)పెరుగుతింది. అలాగే ప్పాణ వాయువును
ఎకుు వ సేప్ప శ్రీరములో ఉించ్చకుింటే (కుింరకము)
ప్పాణము యొకు విసరృతి (విస్వరరము)పెరుగుతింది.
అలాగే ఒక ముకుు మూసి, రెిండ్వ ముకుు దాా రా
నిదానముగా ఎకుు వ సేప్ప ప్పాణ
వాయువును
విడిచిపెడితే (రేచకము) ప్పాణము యొకు విసరృతి
(విస్వరరము)పెరుగుతింది.
ప్తిిఖిప్ాహ్మ ణోపనిషత్ – 41 – “...ఇడయా
వాయు మాపూర్య ప్రహ్మ న్ షోడశ్మాప్తయా,
పూరితం కుమా యే తా శాి చతుషట షాటయ తు
మాప్తయా, ద్యవ ప్తింశ్ నామ ప్తయా సనయ ప్గేచర్ద
తిా ంగళ్య2నిలమ్, ఏవం పునుః కార్య ం
వుయ ప్తక మాను ప్కమేణ్తు” – ఎడ్మ ముకుు మీద
ఉిండే న్నడిని ఇడా అని, కుడి ముకుు మీద ఉిండే
న్నడిని పిింగళ్ళ అింటారు. కుడి ముకుు
మీద ఉిండే
న్నడిని కుడి చేయి బొటన ప్వేలుతో మెలగా
ు మూసి,
ఎడ్మ ముకుు లో ఉనా ఇడా న్నడి దాా రా మెలగా ు
వాయువును (16 మాప్తలు కాలము పాట్ల)
ీలుు కోవాలి (పూరకము). (మాప్త = మరీ వేగముగా,
మరీ నిదానముగా కాకుిండా మధా మముగా చేతితో
మోకాలిని ఒక చ్చట్లట చ్చడితే (ప్పదక్షణ) చేసి, ఒక

234
చిట్టకె వేసేర పటేట సమయము ఒక మాప్త అింటారు)
శ్రీరము లోపల వాయువుని (64 మాప్తలు కాలము
పాట్ల) ఉించ్చకోవాలి (కుింరకము). ఎడ్మ ముకుు
మీద ఉిండే ఇడా న్నడిని ఉింగరము ప్వేలు మరియు
చిట్టకెన ప్వేలుతో మెలగా
ు మూసి, పిింగళ్ళ న్నడిని
తెరచి కుడి ముకుు దాా రా(32 మాప్తలు కాలము
పాట్ల) వాయువుని విడిచిపెటాటలి (రేచకము). దీనిని
వుా ప్తు మ ప్పాణాయామము అింటారు. తిరిగ్
అనుప్కమ ప్పాణాయామములో, ఈ తెరచి ఉనా
పిింగళ్ళ న్నడితో (16 మాప్తలు కాలము పాట్ల)
వాయువును ీలుు కోవాలి (పూరకము). శ్రీరము
లోపల వాయువుని (64 మాప్తలు కాలము పాట్ల)
ఉించ్చకోవాలి (కుింరకము). ఎడ్మ ముకుు మీద
ఉిండే ఇడా న్నడిని తెరచి, ఇడా న్నడి దాా రా
వాయువుని (32 మాప్తలు కాలము పాట్ల) వాయువుని
విడిచిపెటాటలి (రేచకము). ఇదింతా ఒక ఆవృతిర (cycle)
అింటారు.
50. ాహాయ భ్య ంతర్సంత భ్వృతితుః
దేశ్కాలసంఖాయ భిుః పరిదృషోట ద్గర్ ఘూక్షమ ుః
ాహ్య అభ్య ంతర్ సం
త భ్వృతితుః – ప్పాణము
యొకు విధ్యనమును ాహా (రేచకము – గాలిని
బయటకు వదిలే విధ్యనము), అరా ింతర (పూరకము -
గాలిని లోపలి తీస్సకునే విధ్యనము), సరింర

235
(కుింరకము – గాలిని లోపల ఉించ్చకునే విధ్యనము)
వృతలను మారుు కొని,

దేశ్కాల సంఖాయ భిుః పరిదృషోట – దేశ్ - వీట్టని

నిదానముగా ఎకుు వ సేప్ప జరిగేలా తన
స్వా ధీనములో ఉించ్చకోవాలి. గాలిని నిదానముగా
లోపలి తీస్సకునేటప్పప డు (పూరకము), గాలి
ఊపిరితితరలు పూరిగార నిిండేలా మరియు మన
ప్పయతా ముతో ఇింకా శ్రీరము యొకు లోపలి అనిా
అవయవములకు కూడా చేరుతనా ట్లు సప రశ
తెలియాలి మరియు అనురవము కలగాలి. కాల -
అలాగే గాలి మన శ్రీరములో ఉనా ప్పప డు
(కుింరకము) ఎింత ఎకుు వ సేప్ప ఉింట్లింది అనే
స్వధన మీద పట్లట కుదరాలి. అలాగే గాలిని
నిదానముగా వదిలేటప్పప డు (రేచకము), ముకుు
నుిండి నిదానముగా ఎకుు వ దూరము వెళ్ు లా, అనే
స్వధన మీద పట్లట కుదరాలి. కాల - ఇలాింట్ట
ఆవృతరలు (పూరకము + కుింరకము + రేచకము
cycle) ఎనిాఎకుు వ స్వరుు చేయగలుగుతన్నా ము
అనే స్వధన మీద పట్లట కుదరాలి.

ద్గర్ ఘ ూక్షమ ుః - ఈ విధముగా ప్పాణమును

దీర ాముగా, సూక్షమ ముగా మారుు కోగలిగ్తే, ప్పాణము
మీద, ప్పాణము ఆధీనములో ఉిండే ఇింప్దియముల
మీద నియింప్తణ స్వధించినటే.ు
236
 పరమాతమ నుిండి ప్పట్టన
ట ప్పాణము, పరమాతమ
నుిండి జీవుడిని వేరు చేసిన ప్పాణము, జీవుడిని ఒక
శ్రీరములో బింధించి, ఆ శ్రీరమునకు మాప్తమే
పరిమితము చేసిన ప్పాణము, ఆ శ్రీరములోని అనిా
అవయవములలో వాా పిించి ఆ శ్రీరమును, ఆ
శ్రీరములో ఉిండే ఇింప్దియములను తన
ఆధీనములో ఉించ్చకునే ప్పాణము, ఆ శ్రీరములో
బింధించబడిన జీవుడిి భోగములను అిందిించి, ఆ
భోగములను జీవుడు అనురవిించేలా చేసే ప్పాణము,
జీవుడిి సేవకుడిలా ఉిండ్వలసిన ప్పాణము, జీవుడి
సితి
ి ని (ఉనిి, జీవనము), గతిని (ఒక శ్రీరము నుిండి
మరొక శ్రీరమునకు ప్పయాణము – జనమ లు)
శాసిస్సరనా ప్పాణము, ఈ శ్రీరములో తన ఇష్ము ట
వచిు నట్లు ప్పవేశించి, ఉిండి, బయటకు వెళ్ళు పోయే
ప్పాణము జీవుడిని అనేక కష్ము
ట లకు గురిచేస్ర ింది. ఈ
కష్ము
ట ల నుిండి గటెకా
ట ు లింటే, జీవుడు ప్పాణాయామ
ప్పప్ియ దాా రా, ఈ ప్పాణమును తన వశ్ములోి
తెచ్చు కోవాలి.ప్పాణాయామము స్వధన దాా రా
ప్పాణము యొకు గతిని నిరే దశసూర, ప్పాణము యొకు
దీర ాతా మును పెించ్చతూ, ప్పాణము మీద తన
పట్లటను స్వధించాలి.

ాహ్య , అభ్య ంతర్, సం

త భ్ దేశ్ పర్దృషుఃట –
చాలా చినా పాట్ట గాలిి కదిలిపోయే స్సనిా తమైన
237
గడిప
డ రక లేదా గడిడ పూవును, ముకుు కు జానెడు
దూరములో పెట్లటకొని, మనము వదిలిపెటేట గాలిి ఆ
గడిపడ రక కదులుతోిందా లేదా అని పరీక్షించ్చకోవాలి.
అది కదులుతింటే, ఇింకొించము దూరము
పెించ్చకొని, ప్పాణాయామ స్వధన చేసూర ఆ దూరమును
పెించ్చకోవాలి. అలాగే గాలిని లోపలిి
తీస్సకునేటప్పప డు, గాలి మన శ్రీరములో ఏ
ప్పాింతము వరకూ చేరుతోింది, అని
పరీక్షించ్చకుింట్ట,
శ్రీరములో అనిా
అవయవములకు చేరుతనా ట్లు తెలిసేలా స్వధన
చేస్సకోవాలి. ఆ గాలి మన శ్రీరములో ఏ ప్పభావము
చూప్పతోిందో గమనిించాలి. ఇది సరింర (కుింరకము)
యొకు పరీక్ష. ఇలా ప్పాణాయామము యొకు ాహా ,
అరా ింతర, సరింర దేశ్ గమనము పరీక్షించ్చకుింట్ట,
పెించ్చకునే స్వధన చేస్సకోవాలి.

ాహ్య , అభ్య ంతర్, సం

త భ్ కాల పరిదృషుఃట -
ప్పాణాయామము ఏ కాలములో లేదా సమయములో
చేస్సకోవాలి అనే ప్పశ్ా కు, జవాబు దర్శ న్నపనిషత్ –
6-3 – ఉరయ సింధ్యా
సమయములలో,
మధ్యా హా ము సమయములో, ప్బహమ ముహూరము ర
(అర ధరాప్తి 12 తరువాత మొదట్ట 45 నిమిష్ములు)
తూరుప ముఖ్ముగా కూరొు ని, ప్పాణమును
ఉదరములో, ముకుు చివర, న్నభ మధా లో, పాదము
238
బొటన ప్వేలు ధరిించవలెను. రోజుకు న్నలుగు స్వరుు
ఒే సమయములో ప్పాణాయామము చేయాలి.

యోగతతోతవ పనిషత్ – 40, 41, 42 – “జ్ఞనూ

ప్పదక్ష్మణీకృతయ నప్ద్గతం నవిలంరబ్ధతమ్,
అంగుళీఠా టనం కురాయ తా మాప్త
పరిగీయతే”, “ఇడయా వాయు మారోపయ శ్నై
షోిడశ్మాప్తయా, కుంభ్యే త్పా రితం పశాి త్
చతుషషా ట ట య తు మాప్తయా”, “ర్దచయే
తిా ంగళ్యనాడాయ ద్యవ ప్తింశ్నామ ప్తయా పునుః
ింగళ్యయా22పూర్య పూర్వ వతుా సమాహితుః”,
దర్శ న్నపనిషత్ – 6-1 – “ప్పాణాయామప్కమం వక్షేయ
సాంకృతే సాధ్యణ్మ్, ప్పాణాయామ.....విద్యవ న్
సాయ తసా
త మ నిన తయ ం సమభ్య సత్” -
ప్పాణాయామములో పూరకము, కుింరకము, రేచకము
ఎింత సేప్ప చేయాలి అనే ప్పశ్ా కు, జవాబు “అ” కార
మూరిని
ర (ప్బహమ దేవుడిని) సమ రిసూర, ప్పణవమును
జపిసూర పూరకము 16 మాప్తలు (మాప్త = మరీ
వేగముగా, మరీ నిదానముగా కాకుిండా మధా మముగా
చేతితో మోకాలిని ఒక చ్చట్లట చ్చడితే (ప్పదక్షణ) చేసి,
ఒక చిట్టకె వేసేర పటేట సమయము ఒక మాప్త
అింటారు), “ఉ” కార మూరిని ర (విషుణమూరిని)
ర సమ రిసూర,
ప్పణవమును జపిసూర “కుింరకము 64 మాప్తలు, “మ”
కార మూరిని ర (రుప్దుడిని) సమ రిసూర, ప్పణవమును
239
జపిసూర రేచకము 32 మాప్తలు నితా మూ
అరా సిించవలెను. ఇట్లు ఆరు (6) మాసములు
అరా సిించిన జాానవింతలగును. ఒక సింవతు రము
అరా సిించిన ప్బహమ వేతరలగును. కాన నితా ము
అరా సిించవలెను.

ాహ్య , అభ్య ంతర్, సం త భ్ సంఖాయ

పరిదృషుఃట – యోగతతోతవ పనిషత్ – 43, 44 –
“ప్పాతర్మ ధయ ందినే సాయ మర్ ేరా ప్తేచ కుంభ్కాన్,
శ్నై రాీతిపర్య ంతం చతురావ ర్ం సమభ్య సత్”,
“ఏవం మాసప్తయాభాయ సా నాడీశుదిధ ...” పూరకము,
కుింరకము, రేచకము ఒక లెకు ప్పాణాయామము
అయితే, ఇలాింట్ట లెకు ఎనిా స్వరుు చేయాలో కూడా
గమనిించ్చకోవాలి. ఆ సింఖ్ా ను కూడా ప్కమప్కమముగా
పెించ్చకోవాలి. మొదట్ట రోజు ఐదు స్వరుు, రెిండ్వ రోజు
5 + 5 = 10 స్వరుు, మూడ్వ రోజు 15, న్నలుగవ రోజు 20
అలా ఐదుతో పెించ్చకుింట్ట, 80 పరాా యములు
లేదా స్సమారు మూడు గింటలు ప్పాణాయామము చేసే
స్వియిి ఎదగాలి. అలా రోజుకు న్నలుగుస్వరుు (3
గింటలు x 4 సూరోా దయము, మధ్యా హా ము,
సూరాా సరమయము, అర ధరాప్తి = 12 గింటలు) చేయాలి.
ఇలా 3 నెలలు చేసేర న్నదీ శుదిధ కలుగును.

ఇలా ప్పాణాయామము స్వధన చేసేర ప్పాణము

స్సదీర ాముగా, సూక్షమ ముగా మారుతింది. ఈ సూక్షమ
240
ప్పాణాయామమును గమనిించి, అనురవిించే సితి
ి ి
చేరాలి.

ధ్యయ నబ్ధందూపనిషత్ – 57, 58, 59, 60 –

“నాగుః కూర్మ శ్ి కృకరో దేవదతోత ధనంజయుః,
ప్పాణాఖాయ ుః పంచ విఖాయ త నాగాద్యయ ుః పంచ
వాయవుః”, ఏతే నాద్గ సహ్ప్సష్ వర్ థంతే
జీవరూిణ్ుః, ప్పాణాపాన వశో జీవో
హ్య ధ
శోి ర్ ధవ ం ప్పధ్యవతి”, “వామదక్ష్మణ్మార్ద ుణ్
సంచలతవ నన దృశ్య తే, ఆక్ష్మపోత భజదండేన
యథోచి లతి కంద్గకుః”, “ప్పాణాపానసమాక్ష్మప త
సద
త య జీవో
జ నవిప్శ్మేత్, అపానాతక ర్ ితి
ప్పాణో2పానుః ప్పాణాశ్ి కర్ ితి” – ఒే వాయువు
యొకు రూపాింతరములైన ప్పాణ, అపాన, వాా న,
ఉదాన, సమానములను ఐదు ప్పాణ వాయువులు, న్నగ,
కూరమ , కృకర, దేవదతర, ధనింజయ అనే ఐదు ఉప
ప్పాణ వాయువులు 72,000 న్నడులలో జీవ
రూపములుగా సించరిసూర ఉన్నా యి. జీవుడు
పాణాపానములకు వశుడై శ్రీరములో పైి ిిందిి
పరుగెట్లటచ్చన్నా డు. ప్పాణము జీవుడి ఆధీనములో
ఉిండాలి. కాని శ్రీరములో ప్పధ్యనమైన జీవుడు,
చించలమైన ప్పాణము వశ్ములో ఉిండి, ప్పాణము
చెపిప నట్లు జీవుడు వా వహరిస్సరన్నా డు. కాబట్టట మనకు
శ్రీరములో ప్పాణమే కనిపిస్ర ింది, కాని జీవుడు
241
కనిపిించ్చట లేదు. ప్పాణము జీవుడిి సేవలు
చేస్సరనా ట్లుగా ఉన్నా , ఆ సేవలకు జీవుడిి విప్శాింతి
లేకుిండా, చేతలతో కొటబ ట డిన బింతివలె, ప్పాణముతో
పాట్ల శ్రీరములో ఇట్ల, అట్ల తిరుగుతూ జీవుడిి
విరామము, విప్శాింతి లేదు, స్సఖ్పడ్టలేదు. అపాన
వాయువు జీవుడిని శ్రీరము బయటకు తీస్సకువెళ్ళ,ు
ప్పాణ వాయువు జీవుడిని శ్రీరము లోపలి
లాకొు స్ర ింది. ప్పాణాయామము అభాా సము దాా రా
ప్పాణాపాన వాయువులను అదుప్పలోి తెచ్చు కొని,
జీవుడి యొకు ఈ సించారమును ఆపి, జీవుడు
సిర
ి ముగా ఉిండేలా చేస్సకోవాలి.

పూరక ప్పాణాయామము, రేచక ప్పాణాయామము,

కుింరక ప్పాణాయామమునకు సహాయము చేసే
ప్పాణాయామములే. అసలు ప్పాణాయామము కుింరక
ప్పాణాయామమే. నిరింతరము సించరిించే
(“సద్యగతిుః”) సా భావము కల వాయువును ఒక చోట
అరికట్టన
ట ప్పప డే లేదా దీర ాముగా, సూక్షమ ముగా
మారుు కునా ప్పప డే, జీవుడిి విప్శాింతి కలుగుతింది.
ఈ దశ్ ప్పధ్యన కుింరక ప్పాణాయామములోనే
కలుగుతింది.

ప్తిిఖిప్ాహ్మ ణోపనిషత్ – 42 – “సమూా ర్ ణ

కుమా వదేేహ్ం కుమాా యే నామ తరిశ్వ నా, పూర్ణా
నాన డయా సా రావ ుః పూర్య ంతే మాతరిశ్వ నా,
242
ఏవం కృతేసతి ప్ాహ్మ న్ చర్ని త దశ్వాయువుః
హ్ృదయామోా రుహ్ం చ2ి వాయ కోచం భ్వతి
సుా టమ్” – కుింరములో న్నళు ను పూరిగా
ర
నిింపినట్లుగా, శ్రీరము అింతా వాయువుతో
నిింపబడుతింది, పూరిించబడుతింది. శ్రీరమింతా
వాయువు నిిండి ఉింటే (కుింరకము), శ్రీరములో
ఉిండే 10 లేదా 14 ప్పధ్యన న్నడులలో వాయువు
ప్పసరణ సవా ముగా పూరిగా ర స్వగ్, మిిు లి శ్ి,ర
చలనము కలుగుతింది. ప్పాణాయామముతో అధ్య
ముఖ్ముగా ఉిండే హృదయ కమలము ఊర ధా
ముఖ్ముగా మారి వికసిస్సరింది. ఆ హృదయ
కమలములో ఉిండే పరమాతమ (ఆతమ ) అనురవము
కలిగేిందుకు దాా రము తెరుచ్చకుింట్లింది.

ీతలీకర్ణ్ ప్పాణాయామము

యోగిఖోపనిషత్ – 17 – “ముఖేన వాయుం

సఙ్ృ
ు హ్య ప్ాణ్ర్స్త్నేేణ్ ర్దచయత్, ీతలీకర్ణ్ం
చేదం హ్ని త ితం త క్షుద్యం తృషమ్, సన
త యో ర్థ
భ్స్త్సవ
త లోహ్కార్సయ వేగతుః, ర్దచయే త్పా ర్యే
ద్యవ యు మాప్శ్మం దేహ్గనిేయా” – నోట్టతో న్నలుక
మీదుగా గాలి పూరిగార ీలుు కొని, నోరు మూసేసి,
ముకుు తో ఆ గాలిని విడిచిపెటాటలి. దీనిని శ్రతలీకరణ
ప్పాణాయామము అింటారు. ఈ ప్పాణాయామముతో
శ్రీరములో ఉిండే పితరము వైష్మా మును, అతి
243
ఆకలిని, అతి దాహమును హరిస్సరింది.
ప్పాణాయామము అభాా సము చేసేర ఈ శ్రీరములో
జఠరాగ్ా వాయువు తగ్లి చకు గా ఉతప తిర అయి
జీర ణశ్ి ర పెరుగుతింది.

యోగకుండలుయ పనిషత్ - 1-6, 7 –

“....యోగాభాయ సన మే రోగ ఉతా నన ఉతి కథయ తే,
తతో2భాయ సం తయ జ్ఞ దేవం ప్పథమం
విఘన ముచయ తే”, “దివ తీయగం సగంశ్యాఖయ ంచ
తృతీయఞ్ి ప్పమతతత, ఆలసాయ ఖయ ఞ్ి తుర్ ధం
చ నిప్ద్యరూపం తు పఞ్ి మమ్, షషం ఠ తు విర్తి
ప్రాా ంతిుః సపమ త ం పరికీర్ తమ్, విషమం
చషమ ట ంచైవ అనాఖయ ం నవమగం సమ ృతం,
అలబ్ధే రోయ గతతవత సయ దశ్మం ప్పచయ తే బుద్ధధుః
ఇతేయ త దివ ఘన దశ్కం విచర్దణ్ తయ జ్ఞ ద్గా దుః,
ప్పాణాభాయ స సత
త ుః కారోయ నితయ గం సతయ సథయా
ధియా...” ఏ స్వధనకైన్న సరే
రకములపది
విఘా ములు ఉింటాయి. 1. యోగాభాా సము చేసేర న్నకు
రోగము వస్సరింది అనే భావనతో అసలు
మొదలుపెటాటరు, మొదలుపెట్టన్నట మధా లో
వదిలేస్వరరు, 2. సింశ్యము/సిందేహము, 3.
ప్పమతరముగా ఉిండుట (తప్పప లు చేసి, ప్పమాదాలను
తెచ్చు కోవటము), 4. ఆలసా ము (బదక ధ ము), 5. నిప్ద
పోవటము, 6. మొదలు పెట్ట,ట కొింత చేసి, చాలేు అని
244
వదిలేయటము, 7. ప్భాింతి - చెపిప న దానిని తప్పప గా
అర ధము చేస్సకొని, తప్పప గా స్వధన చేయటము, 8.
నియమములను ఆచరిించకుిండా ఎకుు వగా, తకుు వ
చేయటము), 9. చెపప లేనిది ఏదో అడుడపడుట, 10.
యోగము గురిించి అసలు తెలియకపోవటము. ఈ పది
విఘా ముల గురిించి విచారిించి, వదిలేసి, నితా ము
ప్పాణాయామము అభాా సము ప్శ్దగాధ చేయాలి.

వరాహోపనిషత్ – 5-4 –
“....వాయావభ్య రతే వహిర తనౌ, వహ్నన
వివర్ ధమానే తు సుఖమనాన ది జీర్య తే, అనన సయ
పరిపాకేన....ధ్యత్పనాం వర్ ధనేనైవ ప్పబోధం వర్ ధతే
తనౌ...” - నితా ము ప్పాణాయామము అభాా సము
చేసేర జఠరాగ్ా ి గాలి తగ్లి చకు గా మిండి, ఎకుు వ
ఉతప తిర అయి, జీర ణ శ్ి ర పెరిగ్ మనము తినా
ఆహారము చకు గా జీర ణమవుతిందు. అనా ము ాగా
జీర ణమయితే, ఈ శ్రీరమునకు కావలసిన రసములు
చకు గా ఉతప తిర అయి, శ్రీరములో ఉిండే ధ్యతవులు
అభవృదిధ చెింది బలముగా, శ్ివింతముగా
ర
పెరుగుతింది. శ్ిగా
ర పెరిగ్న శ్రీరములో తతరా
జాానము అభవృదిధ చెిందుటకు అవకాశ్ము
ఉింట్లింది.

వరాహోపనిషత్ – 5-5 -
“...నాడీనామాప్శ్యుః ిండో నాడయ ుః ప్పాణ్సయ చ
245
ప్శ్యాుః, జీవసయ
నిలయుః ప్పాణో జీవో హ్ంససయ
చప్శ్యుః హ్ంస శ్శ కే త ర్ధిషాటనం చరాచర్మిదం
జగత్, నిరివ కలా ుః ప్పసనాన తమ ప్పాణాయామం
సమభ్య తే...” శ్రీరము అింతటా ఉనా న్నడులకు ఈ
శ్రీరము ఆప్శ్యము. ఆ న్నడులలో ప్పాణ వాయువు
సించరిస్ర ింది. ప్పాణ వాయువుకు ఈ న్నడులు
ఆప్శ్యము. ప్పాణము ఎకు డ్ ఉింటే జీవుడు అకు డ్
ఉింటాడు. జీవుడు ఈ శ్రీరములో ఉిండుటకు ఈ
ప్పాణము అతా వసరమైన స్వధనము. జీవుడిి ఈ
ప్పాణము ఆప్శ్యముగా ఉింది. జీవుడు ఎకు డ్ ఉింటే
పరమాతమ కూడా అకు డ్ ఉింటాడు. జీవుడి ప్పకు నే
పరమాతమ కూడా నిలయమై ఉన్నా డు. జీవుడు
పరమాతమ కు ఆప్శ్యముగా ఉన్నా డు. ఆ పరమాతమ ను
ఆప్శ్యిించ్చకొని ఉనా శ్ితో
ర (మూల ప్పకృతితో) ఆ
చరాచర జగతర నడుస్ర ింది. వీటనిా ట్టకీ
అింతా
ప్పాణమే మూలముగా ఉింది కాబట్ట,ట ఆ ప్పాణమును
ప్పాణాయామము దాా రా ఆధీనములోి తీస్సకొని,
శ్రీరమును ధృడ్పరచ్చకొని, ప్పసనా మైన మనస్సు తో
ఈ శ్రీరములో ఉనా ఆతమ ను, పరమాతమ ను
తెలుస్సకోవాలి. “ాహ్య సథంవిషయం సర్వ ం ర్దచక
సా ముద్యహ్ృతుః, పూర్కం శాస్త్సవి
త జ్ఞఞనం కుంభ్కం
సవ గతం ప్సుమ తమ్” - రేచక ప్పాణాయామము దాా రా
శ్రీరములో ఉిండే వాయువుని ఎలాగైతే

246
విడిచిపెట్లటతన్నా మో అలాగే ాహా మైన ప్పాపిించక
విష్యములను విడిచిపెట్లటతన్నా ను అనే భావనతో
చేయాలి. పూరక ప్పాణాయామము దాా రా బయట
ఉిండే వాయువుని ఎలాగైతే మనము శ్రీరము లోపలి
తీస్సకుింట్లన్నా మో, అలాగే శాస్తసర విజాానమును
తీస్సకొని శ్రీరము లోపలి తీస్సకుింట్లన్నా ను అనే
భావనతో చేయాలి. శ్రీరము లోపల వాయువుని
ఆప్పకునే కుింరక ప్పాణాయామము దాా రా
ఆతామ నుభావముగా భావిించాలి.

యోగిఖోపనిషత్ – 1-3 – “యోగహీనంకథం

జ్ఞఞనం మోక్ష దంభ్వతీహ్ భోుః, యోగో2ి
జ్ఞఞనహీనసుత న క్షమో మోక్షకర్మ ణి, తసామ ద్
జ్ఞఞనఞ్ి యోగఞ్ి ముముక్షుర్ ధృఢ మభ్య సత్” –
యోగము లేకుిండా జాానము, మోక్షము ఎట్లు
కలుగును? యోగము కూడా జాానము లేకుిండా
మోక్షమును ఈయదు. కాబట్టట మోక్షము
కోరుకునేవాళ్లు యోగమును, జాానమును ధృఢముగా
అరా సిించవలెను.

యోగిఖోపనిషత్ – 1-9 – “యోగేన ర్హితం

జ్ఞఞనం న క్షాక్షాయ భావ దివ ధే, జ్ఞఞనేనైవ వినా
యోగో న రధయ తి కద్యచన, జనామ నర్వ త శ్ి రహుభి
రోయ గో జ్ఞఞనేన లరయ తే, జ్ఞఞనం తు జనమ నైకేన
యోగాదేవ ప్పజ్ఞయతే” - యోగము లేకుిండా
247
జాానము, మోక్షము కలగదు. జాానము లేకుిండా
యోగము సిదిింధ చదు. అనేక జనమ లచే యోగము
లభించ్చను. యోగము వలన ఒకు జనమ లో జాానము
కలుగును.

51. ాహాయ ంతర్విషయాఽక్షేీ చతుర్ థుః

ాహ్య అంతర్ విషయాఽక్షేీ చతుర్ థుః –

ప్పాణాయామము అింటే ఇింతకు ముిందు చెపిప న
పూరక ప్పాణాయామము, కుింరక ప్పాణాయామము,
రేచక ప్పాణాయామము అనే మూడు రకముల
ప్పాణాయామములు కాదు, మొతరము న్నలుగు రకముల
ప్పాణాయామములు ఉన్నా యి. న్నలుగవ రకమైన
ప్పాణాయామము జాాన పూరా క కుింరక
ప్పాణాయామము.

మొదట్ట మూడు రకముల ప్పాణాయామములు

ముిందు సూప్తములలో వివరిించారు. న్నలుగవ
ప్పాణాయామమైన జాాన పూరా క కుింరక
ప్పాణాయామము అింటే కుింరక ప్పాణాయామము
సమయములో మన శ్రీరము లోపల ఉిండే వాయువు
శ్రీరములో ఏ, ఏ న్నడులలో ఎకు డెకు డ్కు
ప్పసరిస్ర ింది, ఎకు డెకు డ్ ఎింతసేప్ప ఉింట్లింది, ఆ
వాయువు మన శ్రీరములో ఏ ప్పభావము కలిగ్స్ర ింది,
మన శ్రీరములో ఆ ప్పసరిించే వాయువును

248
ఎకు డెకు డ్ మనము అనురవిస్సరన్నా ము అనే
విజాానముతో కూడిన ప్పాణాయామము. దీనిని
స్వధించ్చటే మిగ్లిన మూడు ప్పాణాయామములు
సహకరిస్వరయి.

ఈ విజాానమయమైన ప్పాణాయామము లేకపోతే,

ఆ మిగ్లిన మూడు ప్పాణాయామములు భౌతికమైన
ప్పాణాయామములు అవుతాయి. ఆ భౌతికమైన
ప్పాణాయామములకు, భౌతికమైన ప్పయోజనములే
కలుగుతాయి. ఈ
ప్పాణాయామము భౌతికమైన
వాయువుకు అతీతమైన ప్పాణ శ్ిిర సింబింధించిన
ప్పాణాయామము. ఈ ప్పాణాయామము దాా రా తతరా
జాానము పిందుటకు సహకరిించేలా స్వధన
చేస్సకోవాలి. అప్పప డే ప్పాణాయామ సిదిధ
కలుగుతింది.

యోగతతోతవ పనిషత్ – 43, 44 -

“ప్పాతర్మ ధయ ందినే సాయ మర్ ధరా ప్తేచ కుంభ్కాన్,
శ్నై ర్ీతిపర్య ంతం చతురావ ర్ం సమభ్య సత్”,
“ఏవం మాసప్తయాభాయ సా నాడీశుదిే సతో
త భ్వేత్
మాప్తం కురావ ణ్ుః సర్వ పాపైర్ ప్పముచయ తే
సంవతా ర్ ప్తయా దూర్ ధవ ం ప్పాణాయామ పరోనర్ుః
యోగరదోే భ్వేద్ యోగీ వాయుజిత్
విజితేస్త్మిేయుః” – ప్ాహీమ ముహూరము
ర తరువాత
వచేు ప్పాతః సింధ్యా కాలములో, మధ్యా హా ము,
249
స్వయింప్తము సింధ్యా కాలములో, అర ధరాప్తి (ప్పతి
ఆరు గింటల వా తాా సములో న్నలుగు కాలములలో)
పూరక ప్పాణాయామము, రేచక ప్పాణాయామము
పట్టిం
ట చ్చకోకుిండా, రోజుి 80 కుింరక ప్పాణాయామము
అభాా సము చేయాలి. ఇలా రోజుకు న్నలుగు స్వరుు
చేయాలి. అలా చేసేర, మొదట్ట రోజునే ఆ వా ి ర చేసిన
పాపములు అన్నా హరిించ్చకుపోతాయి. అలా మూడు
నెలలు స్వధన చేసేర న్నడీ శుదిధ కలుగుతింది. అలా
సింవతు రములు అభాా సము చేసేర, ప్పాణాయామ
సిదిధ లభస్సరింది. ఆ స్వధకుడిని ప్పాణము మీద,
ఇింప్దియముల మీద నియింప్తణ స్వధస్వరడు.

ప్తిిఖిప్ాహ్మ ణోపనిషత్ – 44 –
“ప్పసవ దజననం యసయ ప్పాణాయామసుత
ఠ2ధముః, కమా నం పపుఠ యసయ
ప్పాణాయామేష్ మధయ ముః, ఉతథనం వపుషో
యసయ స ఉతమ త ఉద్యహ్ృతుః..” – ప్పాణాయామము
చేసేటప్పప డు మొదట్లు ప్శ్మ ఎకుు వై చెమటలు
పట్టతే
ట , ఆ ప్పాణాయామము అధమము. శ్రీరము
ఊగ్పోతూ ఉింటే, ఆ ప్పాణాయామము మధా మము.
శ్రీరము ాగా తేలిక అయిపోయి, గాలిలో తేలుతనా
అనురవము కలిగ్తే, ఆ ప్పాణాయామము ఉతరమము.

ఈ విధముగా ప్పాణాయామము స్వధన చేసూర, ఆ

ప్పాణ వాయువు మన శ్రీరములో ఎకు డెకు డ్కు వెళ్ళ,ు
250
ఏ విధముగా పనిచేస్ర ింది అనే విజాానముతో కూడిన
ప్పాణాయామము చేస్సకోవాలి. ప్పాణాయామ స్వధనలో
ప్కమప్కమముగా పించ భూతముల (ఒకొు కు భూతము
– పృథివి, జలము, అగ్ా , వాయువు, ఆకాశ్ము) మీద
విజయము కలుగుతింది.

ఈ న్నలుగవ విజాానముతో కూడిన

ప్పాణాయామము సిదిిం
ధ చిన తరువాత,
ప్పాణాయామముతో జీవుడి తతరా మును అర ధము
చేస్సకోవటానిి స్వధన చేస్సకొని, ఎనోా సిదుధలు
కలుగుతూ ఉింటే వాట్టని లెకు చేయకుిండా, తీప్వమైన
వైరాగా ముతో ప్పాణాయామముతో ప్పణవ జపము
చేస్సకుింటే, ఈశ్ా రుడి తతరా ము అనురవము
కలుగుతింది.

52. తతుః క్షీయతే ప్పకాశాఽవర్ణ్మ్

తతుః క్షీయతే ప్పకాశ్ ఆవర్ణ్మ్ - న్నలుగవ

విజాానముతో కూడిన ప్పాణాయామము ప్పప్ియ దాా రా
జీవాతమ ను ఆవరిించిన ఉనా తమో గుణము
ప్పభావము క్షీణిించి, జాాన దీపిర ప్పకాశస్సరింది.

ప్పాణము తతరా ము యొకు అధదేవత వాయువు.

ప్పాణ తతరా ము వాయువు యొకు రూపాింతరము.
వాయువు ఎప్పప డూ సించరిసూర ఉింట్లింది.
వాయువుని పట్లటకోవటము చాలా కష్ము
ట . వాయువు
251
లేకపోతే ఏమి జరుగుతిందో ఊహించలేము. మన
శ్రీరములో కొనిా సింధులలో వాయువు సరింభించితే,
ఆ అవయవము యొకు చలనము ఉిండ్దు. మన
శ్రీరములో వాయువు సప్కమముగా సించరిించేిందుకు
ఈ ప్పాణాయామ ప్పప్ియ ఎింతో ముఖ్ా ము.
ప్పాణాయామ ప్పప్ియ దాా రా శ్రీరములో పేరుకొని,
జాానమునకు అడ్గ్
డ స్సరనా తమో గుణము
ప్పభావమును, తమో గుణము ప్పభావముతో మనకు
కలిగ్న పాపములను తొలగ్ించి, మనస్సు సా చు మై,
తతరా జాానమునకు యోగా త, అర హత కలిగ్స్సరింది.

53. ధ్యర్ణాసు చ యోగయ త మనసుః

ధ్యర్ణాసు చ యోగయ త మనసుః - న్నలుగవ

విజాానముతో కూడిన ప్పాణాయామము అభాా సము
దాా రా తదుపరి స్వియి అయిన ధ్యరణ (మనస్సు ఒక
చోట సిర ి ముగా ఉిండుట) అనే యోగాింగమునకు
యోగా త మనస్సు ి కలిగ్స్సరింది.

వాయుపురాణ్ము – “నాభాయ ంచ హ్ృదయే

చైవ కంఠే ఉర్ర చననే నాసాప్గేచ తథా నేప్తే
ప్భవోమధేయ థ మూర్ ధని ించిత్ ఊర్ ేవ మ్
పర్రమ శ్ి ధ్యర్ణా పర్మాసమ ృత” - మనస్సు ని
న్నభ ప్పదేశ్ములో, హృదయ ప్పదేశ్ములో, కింఠములో,
వక్ష సల ి ములో, నోట్లు, ముకుు చివరలో, కళ ులో,

252
కనుబొమమ ల మధా , శరస్సు లో, ప్బహమ రింప్ధము
దగ గర సిర
ి ముగా ేింప్దీకరిించి ఉించ్చటను ధ్యరణ
అింటారు.

“ప్పాణాపాన సమారోధ్యత్ప్పాణాయామ
సకసయ తే మనఠ ధ్యర్ణా చైవ ధ్యర్ణేతి ప్పకీరి తత”
– అతి చించలమైన మనస్సు ను శ్రీరములో ఆ, యా
ప్పదేశ్ములలో ేింప్దీకరిించి ఉించ్చటను ధ్యరణ
అింటారు. ఆ ధ్యరణకు చేసే ప్పాణాయామమును,
ప్పాణాపాన సమారోధముగా అర ధము చేస్సకోవాలి.
ప్పాణము (లోపలి తీస్సకునే గాలిని), అపానము
(బయటకు విడిచిపెటేట గాలిని) సరైన రీతిలో
నియింప్తిించ్చకొనుట అనే ప్పాణాయామము దాా రా
ధ్యరణ సిదిస్స ర ది.
ధ ిం

యోగిఖోపనిషత్ – 10, 11 - ప్పాణాయామము

దాా రా మనస్సు ఎిందుకు నియింప్తిించబడుతింది,
సిరి ముగా ఉింట్లింది? అని హరణా గరుభ డు
ప్పశా ించగా, మహేశ్ా రుడు – “చితతం ప్పాణేన
సమా దధం సర్వ జీవేష్ సంరథతమ్, ర్జ్ఞజవ యదవ
తుా సమర దేుః పక్షీ తదవ దిదం మనుః, నానావిధై
రివ చర్వసుత న ాధయ ం జ్ఞయతే మనుః”, “తసామ
తతసయ జయోపాయుః ప్పాణ్ ఏవహి నానయ థా...” –
మనస్సు , చితరము చినా , చినా మారుప లతో ఒే
తతరా ము యొకు కారా రూపముల దగ గర, దగ గర రెిండు
253
తతరా ములు. ఈ రెిండు ౬తతరా ములకు, ప్పాణమునకు
ఒక అవిన్నభావ సింబింధము ఉింది. ప్పాణము ఎింత
పరుగులు పెడుతన్నా , ఈ శ్రీరములోనే ఇట్ల, అట్ల
తిరుగుతింది. శ్రీరము నుిండి ఎకుు వ దూరము
వెళు దు. కాని మనస్సు చాలా దూరము, ఎకు డికైన్న
వెళ్లు తింది. మనస్సు (జాాన శ్ి),ర ప్పాణము (ప్ియా
శ్ి)ర ఒే న్నణెము యొకు బొమమ /బొరుస్స వలె రెిండు
పక్షములు లేదా ఒే తతరా ము యొకు ఒక పారశ ా ము
మనస్సు , మరొక పారశ ా ము ప్పాణము లేదా ఒక కాడిి
కట్టన
ట రెిండు ఎదుదలు (మనస్సు , ప్పాణము). ఒక
ఎదుదను నియింప్తిసేర, రెిండ్వ ఎదుద కూడా అదే
దారిలో వెళ్లు తింది. అలాగే ప్పాణమును
నియింప్తిసేర, మనస్సు కూడా నియింప్తణ
అవుతింది. పక్ష (మనస్సు ) తన రెకు లు విచ్చు కొని
ఎకు డెకు డికో ఎగ్రిపోతింది. కాని ఆ పక్ష కాలుి కట్టన
ట
తాడు (ప్పాణము) ప్ిిందనే (శ్రీరముతోనే) ఉింట్లింది.
ఎగ్రిపోతనా పక్షని (మనస్సు ని) నియింప్తిించి
శ్రీరములో ఒకచోట సిర ి ముగా ఉించాలింటే, ఆ పక్ష
కాలుి కట్టన
ట తాడుని (ప్పాణమును) పట్లటకుింటే, పక్షని
స్సలరముగా నియింప్తిించవచ్చు . అప్పప డు
చితరమునకు ధ్యరణ ఏరప డుతింది. చితరమును
నియింప్తిచ్చటకు చాలా ఉపాయములు ఉన్నా
(తరు ము, మాటలు, శాస్తసర జాలము, యుి,ర

254
మాప్తములు, ఔష్ధములు), వాటనిా ట్ట కింటె
ప్పాణాయామము దాా రా స్సలరముగా చితరమును
నియింప్తిించవచ్చు ను. కాని ప్పాణమును
నియింప్తిించ్చటకు ప్పాణాయామము తపప పైన
చెపిప న ఉపాయములు ఏమీ పనిిరావు.

ధ్యరణలో రెిండు రకములు ఉన్నా యి – 1.

మనస్సు ి సింబింధించిన ధ్యరణ (పై సూప్తములలో
చెపప బడినది). 2. మనస్సు ి, ప్పాణమునకు
సింబింధించిన ధ్యరణను ఈ సూప్తములో
చెపప బడినది.

ప్తిిఖిప్ాహ్మ ణోపనిషత్ – 45, 46 –

“...నాభికనేడచ నాసాప్గే పాద్యంగుష్టచ
ఠ యతన వాన్,
ధ్యర్యే నమ నసా ప్పాణాన్ సనాధయ కాలేష్ వా సద్య,
సర్వ రోగైవినిరుమ కోత జీవే దోయ గీ గతక ేముః, కుక్ష్మరోగ
వినాశాసాా య నాన భికనేేష్ ధ్యర్ణాత్, నాసాప్గే
ధ్యర్ణా ద్గర్ ఘ మాయుషయ ం దేహ్లఘవమ్”,
“....యప్త, యప్త ధృతో
వాయుర్ంగే రోగాది
దూితే, ధ్యర్ణాదేవ మరుత సత త త ద్యరోగయ
మశున తే” – ప్పాణము ఉిండే ప్పధ్యన స్వినములైన
న్నభలో, ముకుు చివరి భాగములో, కాలి బొటన ప్వేలు
చివరి భాగములో ప్పాణముతో సహా మనస్సు ని కూడా
సిర
ి పరచ్చకొని, ఆ భాగములలో ప్పాణమును ఉించి,
మనస్సు తో గమనిసేర వీట్టని ప్పధ్యనమైన ప్పాణ ధ్యరణ
255
అింటారు. కాలి బొటన ప్వేలుతో ప్పాణ ధ్యరణ చేసేర
అనిా రోగములు నివారణ అయి ఆరోగా మైన జీవితము
గడుప్పతాడు. న్నభలో ప్పాణ ధ్యరణ చేసేర కడుప్పలో ఏ
రోగములు రావు. ముకుు చివర ప్పాణ ధ్యరణ చేసేర
దేహము తేలికగా అయి, దీర ామైన ఆయుషుి కలుగును.
శ్రీరములో ఉనా 14 ప్పధ్యన న్నడులలో లేదా 72,000
న్నడులలో ప్పాణ ధ్యరణ చేయగలిగ్తే, ఆ, యా
ప్పదేశ్ములలో ఉిండే రోగములు నివారణ అయి,
ఆరోగా వింతముగా ఉింటారు.

ఉద్యహ్ర్ణ్:

మహాభారతము – వన పరా ము – చా వన
మహరి ి తపస్సు చేస్సకుింట్లన్నా రు. ఆయన చ్చట్టట
ప్పటలు
ట కటాటయి. ఆ ప్పటకు
ట రెిండు చిలుులు ఉన్నా యి.
ఆ చిలుులు దాా రా చా వన మహరి ి కళ ు నుిండి
వెలుగుతనా గోళముల వలె ప్పకాశ్ము కనిపిస్ర ింది.
మహారాజు శ్రా ింతి కుట్లింబముతో సహా ఆ
ప్పదేశ్మునకు విహారమునకు వచాు రు. శ్రా ింతి
కుమారె ర స్సకనా ఆ ప్పకాశ్ము చూసి, ఏదో మని అయి
ఉింట్లింది అనుకొని, కుతూహలముతో ఒక ప్పలతో ు ఆ
చిలుులలో పడిచిింది. ఆ ప్పలు చా మన మహరి ి కళ ులో
గుచ్చు కొని, రకము
ర కారిింది. స్సకనా ఆ రకము
ర చూసి
రయపడి పారిపోయి,
తన పరివారములో
కలిసిపోయిింది. చా మన మహరి ి, ఆ ప్పలు కళ ులో
256
గుచ్చు కునా ాధతో, న్నకు ఈ కష్ము
ట ను కలిగ్ించిన
వారి పరివారము అిందరిి మల, మూప్తములు
బింధించ్చ గాక అని శ్పిించారు. మల, మూప్తములు
ప్పసరిించే న్నడులలో వాయువు ప్పసరిించకుిండా
అడుడపడుట వలన (Air Block) మల, మూప్త విసర ున
జరగదు. ఆ రాజ పరివారము అిందరిి మల,
మూప్తములు బింధనింతో అతి తీప్వమైన ాధను
అనురవిస్సరన్నా రు. అిందరికీ ఒేస్వరి ఇలా
జరగటమునకు కారణము వెతకుతూ ఉింటే, స్సకనా
తాను చా వన మహరి ి కళ్లు పడిచినట్లు చెపిప ింది. ఆ
రాజ పరివారము అింతా చా వన మహరి ి దగ గరకు వెళ్ళ,ు
ఆయనను ప్పటలో ట నుించి బయటకు తీసి, తన
శాపమును నుిండి విముి ర కలిగ్ించమని ప్పారి ిించారు.
చా వన మహరి ి, స్సకనా తనను వివాహము
చేస్సకోవాలనే ష్రతతో, చా వన మహరి ి తన
శాపమును వెనకుు తీస్సకున్నా రు.

దీనిలో శ్రీరములో వాయు ప్పస్వరము బింధసేర

కలిగే ాధ చెప్పప తింది. చా వన మహరి ిి
ప్పాణాయామము అభాా సము దాా రా ప్పాణ తతరా ము
మీద ఉిండే పట్లట (ప్పాణ ధ్యరణ) ఇతరుల
శ్రీరములలో కూడా వాయువును నిప్గహించే శ్ి ర
కలిగ్ింది (పించ భూతములను ఆయన ఆధీనములో
ఉన్నా యి).
257
5. యోగాంగములు – ప్పతయ హార్ము

54. సవ విషయాసంప్పయోగే చితతసయ

సవ రూపానుకార్ ఇవేంప్దియాణాం ప్పతయ హార్ుః

సవ విషయ అసంప్పయోగే చితతసయ

సవ రూపానుకార్ ఇవేంప్దియాణాం ప్పతయ హార్ుః -
మనస్సు ఆ, యా ప్పాపిించక విష్యముల వైప్ప
వెళు కుిండా ఉిండుట వలన, ఇింప్దియములు కూడా
తమ, తమ ప్పాపిించక విష్యముల వైప్ప వెళు కుిండా,
ఆ విష్యాలతో ఏ సింబింధము లేకుిండా
ఉిండుటను ప్పతాా హారము అింటారు.

మనస్సు ఎలా చెపిప తే, ఇింప్దియములు అలా

నడ్చ్చకుింటాయి. మనస్సు ఎకు డికీ వెళు కుిండా, ఒే
విష్యము మీద ేింప్దీకరిించి ధ్యా నిసూర ఉిండ్గా,
ఇింప్దియములు కూడా ఎకు డికీ వెళు కుిండా తమ,
తమ స్వినములలో సిర
ి ముగా ఉింటాయి. మనస్సు ,
ఇింప్దియములు ఎకు డికీ వెళు కుిండా ఉిండే సితి
ి ని
ప్పతాా హారము అింటారు.

జాానేింప్దియములు (5) - 1. శ్బము

ద ను
తెలియచేసే ప్ోప్త ఇింప్దియము (చెవులు), 2.
సప రశ ను తెలియచేసే తా క్ ఇింప్దియము (చరమ ము),
3. రూపమును తెలియచేసే చక్షు ఇింప్దియము
(కళ్లు ), 4. రసము (రుచి) తెలియచేసే
258
రసనేింప్దియము (న్నలుక), 5. గింధము (వాసనను)
తెలియచేసే ప్ఘ్నణింప్దియము (ముకుు ). ఈ ఐదు
జాానేింప్దియములు మనస్సు ఎకు డిి వెళు మింటే
అకు డ్కు వెళ్ళ ు వాట్ట, వాట్ట నియతమైన ప్పాపించక
విష్యములను తీస్సకువచిు మనస్సు కు
అిందిస్వరయి. ఒకొు కు ఇింప్దియమునకు ఒకొు కు
ప్పతేా కమైన స్వమర ిా ము ఉింది. ఒక ఇింప్దియము
మరొక ఇింప్దియము విష్యములను తీస్సకురాలేదు.
ఒక ఇింప్దియమునకు ఆ ఇింప్దియము
తీస్సకురాగలిగే ప్పాపిించక విష్యమునకు ఉిండే
సింబింధమును “సంప్పయోగుః” అని అింటారు. ఒక
ఇింప్దియమునకు తనకు సింబింధించిన
విష్యముతో ఈ సింప్పయోగము ఏరప డినప్పప డు ఆ
ఇింప్దియము, ఆ విష్యమును తీస్సకువచిు ,
మనస్సు కు అిందిస్సరింది. కింట్టి, ఒక ఆకారముతో
లేదా రింగుతో సింప్పయోగము ఏరప డినప్పప డు, ఆ
కనుా ఆ ఆకారమును లేదా రింగును తీస్సకువచిు
మనస్సు కు అిందిస్సరింది. చెవుల దాా రా ఒకు శ్బ దమే
తెలుస్సరింది, కాని ఆ వస్సరవు యొకు ఆకారము, రింగు
మొదలైన విష్యములు చెవులకు తెలియవు. కళ్లు ,
ముకుు వస్సరవుల దగ గరకు వెళ్ళ ు వాట్ట మధా
సింప్పయోగము ఏరప డినప్పప డు, వాట్ట
విష్యములను తీస్సకువచిు మనస్సు ి అిందిస్వరయి.

259
కాని చెవులు, న్నలుక, చరమ ము వాట్ట విష్యముల
దగ గరకు వెళు లేవు. ఆ విష్యములే ఈ
ఇింప్దియముల దగ గరకు వచిు వాట్ట మధా
సింప్పయోగము ఏరప డినప్పప డే వాట్ట విష్యములు
తీస్సకువెళ్ళ,ు మనస్సు ి అిందిస్వరయి. ఇింప్దియములు
ఈ ప్ియలు చేయాలింటే, ఆ ఇింప్దియములకు
మనస్సు వాట్టని తపప కుిండా ప్పేరేపిించాలి. మనస్సు
ఇింప్దియములను ప్పేరేపిించకపోతే ఇింప్దియములు
వాట్ట పని చేయలేదు. మనస్సు కళ ును లేదా చెవులను
లేదా న్నలుకను లేదా చరమ మును లేదా ముకుు లను
ప్పేరేపిించకపోతే, అవి తెరిచే ఉన్నా కళ్లు చూడ్లేవు,
చెవులు వినలేవు, న్నలుకకు రుచి తెలియదు,
చరమ మునకు సప రశ తెలియదు, ముకుు కు వాసన
తెలియదు.

మనస్సు ఒక విష్యము మీద ఏకాప్గతతో ,

ప్పశాింతముగా సిర
ి పడి ఉనా ప్పప డు (ధ్యా నములో),
ఇింప్దియములను ప్పేరేపిించలేని సితి
ి లో
ఉనా ప్పప డు (గాఢనిప్దలో), మనస్సు ఎలా ఉింటే,
ఇింప్దియములు కూడా అలానే ఉింటాయి.
మనస్సు లానే ఇింప్దియములు కూడా తమ, తమ,
స్వినములలో సిర
ి ముగా, ప్పశాింతముగా కుదురుకొని
ఉింటాయి. ఈ సితి
ి ని ప్పతాా హారము అింటారు.

260
 ఉదాహరణకు తేనె టీగలలో రాణీ టీగ లేదా
చీమలలో రాణీ చీమ ఒకట్ట ఉింట్లింది. ఆ రాణీ టీగ
లేదా రాణీ చీమ ఒక చోట నుిండి మరొక చోట్లి
వెళ్ళు తే దాని వెింటబడి మిగ్లిన అనిా టీగలు లేదా
చీమలు వెళ్లు తూ ఉింటాయి. ఆ రాణీ టీగ లేదా రాణీ
చీమ ఒక చోట ఉింటే మిగ్లిన టీగలు లేదా చీమలు
అదే చోట కదలకుిండా ఉింటాయి. ఆ రాణీ టీగలా
లేదా రాణీ చీమలా మిగ్లిన టీగలు అన్నా లేదా
చీమలు అన్నా ప్పవరి రస్వరయి.

అదే విధముగా మనస్సు ఎట్ల వెళ్ళు తే,

ఇింప్దియములు కూడా అట్ల వైపే వెళ్ళరయి. మనస్సు
ఆదేశించినట్లు నడ్చ్చకుింటాయి. మనస్సు కుదురుగా
ఒకచోట ఉింటే, ఇింప్దియములు కూడా వాట్ట, వాట్ట
స్వినములలో కుదురుగా ఉింటాయి. మనస్సు ను
అనుసరిించే ఇింప్దియములు ఉింటాయి. దీనిని
“చితత సవ రూప అనుకార్ుః” అని అింటారు. దీనిని
కూడా ప్పతాా హారము అింటారు.

ప్పాణము ప్తాడు అయితే, ఆ ప్పాణము అనే

ప్తాడుకు కట్టన ట ది పక్ష (మనస్సు ). ఒే శ్ి ర యొకు
ప్ియా శ్ి ర ప్పాణము అయితే, అదే శ్ి ర యొకు జాాన శ్ి ర
మనస్సు . ప్పాణమునకు, మనస్సు కు ఉనా
అవిన్నభావ సింబిందము వలన,
ప్పాణాయామ
ప్పప్ియ దాా రా ప్పాణము మీద అదుప్ప స్వధసేర,
261
మనస్సు మీద కూడా స్వధించినటే.ు
అదుప్ప
ప్పాణముతో సహా, మనస్సు కూడా ఒక చోట సిర
ి ముగా,
ప్పశాింతముగా ఉనా ప్పప డు, మనస్సు ఉనా టేు
ఇింప్దియములు కూడా తమ, తమ స్వినములలో
సిర
ి ముగా, ప్పశాింతముగా ఉింటాయి.

ఉదాహరణకు తమలపాకు తీగకు గుింప్డ్ముగా

ఉిండే చినా ఆకు అింకురిస్సరింది. ఆ ఆకు కొదిగా
ద ,
కొదిగా
ద పెరుగుతూ తమలపాకు ఆకారములో
తయారవుతింది. ఆ ఆకుపచు ని ఆకు లోపల ఉిండే
అవాింతర అవయవములు చినా , చినా
నరములులాగ కనిపిస్వరయి. ఆ ఆకు ఆకుపచు గా,
కొించము తడిగా కూడా ఉింట్లింది. ఆ ఆకు పెరిగ్,
పెరిగ్ ఆ ఆకులో మారుప లు కలిగ్, ఆ ఆకు పస్సప్ప
పచు రింగుగా మారి, ఎిండిపోయి ఆ తీగ నుిండి
రాలిపోతింది. ఇదే ప్పప్ియ ప్పాణమునకు కూడా
వరి రస్సరింది. జీవుడు ఒక శ్రీరము ధరిించ్చటకు, అతి
సూక్షమ మైన అనువు రూపములో తలిు గరభ ములో
ప్పవేశించిన సమయములో, జీవుడితో పాట్ల ప్పాణము
కూడా ప్పవేశస్సరింది. ఆ ప్పాణము సహాయముతోనే,
జీవుడు తలిు గరభ ములో ప్కమప్కమముగా పెరుగుతూ
శ్రీరము లోపల, బయట అవయవముల ఆకారము
పిందుతింది. తరువాత ఆ శశువు తలిు గరభ ము
నుిండి బయటకు వస్సరింది. ఆ శశువు ప్కమప్కమముగా
262
పెరుగుతూ ఎనెా నోా మారుప లు కలుగుతాయి. తలిు
గరభ ములో ఉనా ప్పప డు, బయటకు వచిు న తరువాత
కూడా ఆ శ్రీరములో ఉిండే ప్పతి అవయవమునకు, ఆ
అవయవములో ఉిండే ప్పతి అణువుకు (ఎముకలు,
మజ,ు మాింసము, రకము,
ర నరములు, ధ్యతవులు,
రసములు, ప్దవములు మొదలైనవి), ప్పతి క్షణము
పోష్ణ (శ్ి)ర అవసరము. ఆ శ్ి ర అిందుతనా ింత
కాలము అభవృదిధ కలిగ్ జీవిస్సరింది. ఆ శ్ి ర
అిందకపోతే, ఆ ప్పాింతము పాడైపోయి, వికారమునకు
లోనై పనిిరాకుిండాపోతింది. శ్రీరములో అనిా
భాగములకు ఆ శ్ిని
ర అిందిించేది ప్పాణమే. ప్పాణము
దాా రా ఆ, యా అవయవములకు అవసరమయేా ింత
శ్ి ర అిందుతనా ింత కాలము ఆ, యా అవయవములు
ఆరోగా ముగా ఉిండి, వాట్ట పనులు అవి చేసూర
ఉింటాయి. ఏ కారణము చేతైన్న ఆ అవయవమునకు
కావలసినింతగా శ్ి ర అిందకపోతే, ఆ అవయవము
నిరీా రా మైపోయి, ఆ ఎిండిపోయిన ఆకులా
రాలిపోతింది. అట్లవింట్ట ప్పాణ శ్ి ర మీద మన పట్లట
స్వధసేర, ఈ శ్రీరములో ఉిండే ప్పతి భాగము మన
అదుప్పలో ఉింట్లింది. అలాగే ఈ శ్రీరములో ఉిండే
అతి ప్పధ్యనమైన మనస్సు , ఇింప్దియములు కూడా
మన అదుప్పలోి వస్వరయి, మనము చెపిప నట్లు
విింటాయి. అప్పప డు మనస్సు , ఇింప్దియములు వాట్ట

263
విష్యములతో సింప్పయోగము, సింబింధము
లేకుిండా, నిశ్ు లముగా, ప్పశాింతముగా ఉిండే సితి
ి ని
ప్పతాా హారము అింటారు.

55. తతుః పర్మా వశ్య తేంప్దియాణాం

తతుః పర్మా వశ్య త ఇంప్దియాణాం –

ప్పతాా హారము స్వధసేర, ఇింప్దియములు పూరిగా
ర
వశ్ములోి, అదుప్పలోి వస్వరయి.

ఇింప్దియములు వాట్ట, వాట్ట విష్యములతో

సింప్పయోగము, సింబింధము దాా రా, వాట్ట, వాట్ట
విష్యములను లోపలి తీస్సకువచిు , మనస్సు కు
అిందిించగా, మనస్సు వాట్టని జీవుడిి భోగములుగా
(స్సఖ్, దుఃఖ్ములు) సమరిప ించ్చట దాా రా, జీవుడిి
ఎనలేని, చెపప లేని అపకారములు చేస్సరన్నా యి
(జనమ పరింపర అనే సింస్వర చప్కములో
బింధస్సరన్నా యి). “సర్వ ం ద్గుఃఖమ్ వివేినుః” -
వివేకవింతడిి ప్పాపిించక విష్యములు అన్నా
దుఃఖ్మయము అనే సూప్తము అవగాహన అయితే,
ఇింప్దియములను, మనస్సు ను ఎిందుకు వశ్ములోి,
అదుప్పలోి తెచ్చు కోవాలో అర ిమవుతింది.
ప్పాణాయామము దాా రా ప్పాణము మీద పట్లటను
స్వధించి, ప్పతాా హార ప్పప్ియ దాా రా
ఇింప్దియములను వశ్ము చేస్సకోవాలి.

264
 ఈ ఇింప్దియముల వశ్రకరణలో ఐదు దశ్లు
ఉన్నా యి.

1. ఇింప్దియమునకు తనకు సింబింధించిన

ప్పాపిించక విష్యము కనిపిించగానే, ఆ విష్యము
వైప్ప పరుగెట్లటకుింట్ట వెళ్ళ,ు దానిి సింబింధించిన
కష్ము
ట లను తీస్సకువస్సరింది. ఇది ఇింప్దియముల
వా సనము. ఆ వా సనము మానుకొని అలా
వెళు కుిండా ఉిండే సితి
ి ని “అవయ సన రథతిని”
మొదట్ట దశ్ అింటారు.

2. ఇింప్దియములు శాస్తసర విహతమైన (మించి)

మరియు శాస్తసర నిష్టదమై
ధ న (చెడ్)డ విష్యముల వైప్ప
వెళు తాయి. మించి, చెడుల మధా వివేకమును
తెచ్చు కొని, ఇింప్దియములు శాస్తసర విహతమైన
విష్యముల వైప్ప మాప్తమే వెళ్ు లా, శాస్తసర
నిష్టదమై
ధ న విష్యముల వైప్ప వెళు కుిండా ఉిండే
“అవిరుద్యే ప్పతిపతితుః” సితి
ి ని రెిండ్వ దశ్ అింటారు.

3. ఇింప్దియములకు విష్యములు కనిపిసేర,

మనస్సులేదా జీవుడి మాట వినకుిండా సేా చి గా
తమింతట తాము పారిపోయే సితి
ి నుిండి జీవుడు
వెళు మింటే వెళ్ళ,ు వెళ ువదుద అింటే వెళు కుిండా జీవుడు
చెపిప నట్లు వినేలా “సవ చి యా ఇంప్దియ
ప్పవృతిుఃత ” సితి
ి ని మూడ్వ దశ్ అింటారు.

265
 4. ఇింప్దియములు వాట్ట, వాట్ట లోపలి
తీస్సకువచిు , మనస్సు కు అిందిించగా, మనస్సు
వాట్టని జీవుడిి భోగములుగా (స్సఖ్, దుఃఖ్ములు)
సమరిప ించిన్న, జీవుడు వాట్టని పట్టిం
ట చ్చకోకుిండా
“ఉద్యస్మనముగా” ఉిండే దశ్ను న్నలుగవ దశ్
అింటారు.

5. “చితెధకే
త ప్గతయాత్ అప్పవృతిత
ఇంప్దియాణామ్” చితరము ఏకాప్గతతో ఉనా ప్పప డు,
ఏ ఇింప్దియము వాట్ట, వాట్ట విష్యముల వైప్ప
వెళు కుిండా, వాట్ట, వాట్ట స్వినములలో సిర
ి ముగా,
ప్పశాింతముగా ఉిండే సితి
ి ని “పర్మా వశ్య త
ఇంప్దియాణామ్” – ఇింప్దియములు అతా ింత
వశ్ములో ఉనా దశ్ అింటారు. ఈ దశ్ను
స్వధించ్చటకు ప్పతాా హారము స్వధన చేస్సకోవాలి.

266
 గురు పర్ంపర్
“నారాయణ్ం పదమ భవం విషం
ఠ శ్ి తంచ
తతుా ప్త పరాశ్ర్ం చ వాయ సం శుకం గౌడపదం
మహాంతం గోవింద యోగీంప్ద మధ్యసయ ిషయ ం ప్ీ
శ్ంకరాచర్య మధ్యసయ పదమ పాదం చ
హ్సాతమలకం చ ిషయ ం తం తోటకం వారి తక కార్ం
అనాయ న్ అసమ ద్గురూన్ సంతతమానతోరమ ” – గురు
పరింపరలో మొటమొట దట శ్రమన్నా
ీ రాయణుడు.
ఆయన జగతర మొతరమునకు గురువు – జగదుగరు.
ఆయన సృష్ట ట ప్పారింరము నుిండి ప్పళయము వరకు
అరుహలకు జాానము నిరింతరము అిందిసూర ఉింటారు.
ఆయన వేదములను సృష్ట ట ప్పారింరములో ప్బహమ
దేవుడిి, మహరుిలకు ఉపదేశ్ము చేశారు. తరువాత
మధా మధా లో అరుహలకు జాానము ఉపదేశ్ము చేశారు.
శ్ర ీ కృష్కణవతారములో పరమాతమ రగవదీత
గ ను అరుునుడి
దాా రా మానవులిందరికీ ఉపదేశ్ము చేశారు.

తరువాత గురువు శ్రమన్నా

ీ రాయణుడి న్నభ
కమలములో నుిండి ఉదభ విించిన ప్బహమ దేవుడు. తన
మానస ప్పప్తల (సనకసనిందాదులు, మరీచి
మొదలైన ప్పజాపతలు), దాా రా జాాన మార గమును
(నివృతిర మార గము), కరమ మార గమును (ప్పవృతిర
మార గమును) మానవులకు అిందచేశారు.

1
 తరువాత గురువు ప్బహమ దేవుడి మానస
ప్పప్తడు వశష్ ట మహరి ి. ఈయన శ్ర ీరాముడిి వశష్ ట
రామాయణము లేదా యోగ వాశష్ము ట (32,000
ోుకములు) ఉపదేశ్ము చేశారు. ఇింకా ఎింతో మింది
మహరుిలకు, మహాతమ లకు జాానమును ఉపదేశ్ము
చేశారు.

తరువాత గురువు వశష్ ట మహరి ి ప్పప్తడు శ్ి ర

మహరి ి గొపప తపసు ింపనుా డు.

తరువాత గురువు శ్ి ర మహరి ి ప్పప్తడు పరాశ్ర

మహరి ి. ఈయన తపస్సు కు మెచిు స్వక్ష్మత్
శ్రమన్నా
ీ రాయణుడే ఉపదేశ్ము చేశారు. మానవులు
తమ జీవితములో ధరామ చరణ (ధరమ ముగా ఎలా
నడ్చ్చకోవాలో) ఉపదేశ్ము చేసూర పరాశ్ర సమ ృతి
అనే ప్గింధమును రచిించారు.

తరువాత గురువు పరాశ్ర మహరి ి ప్పప్తడు వేద

వాా స మహరి ి. అింతవరకూ ఒకట్టగా ఉనా వేదమును
న్నలుగు వేదములుగా (1. ఋగేా దము, 2.
యజురేా దము, 3. స్వమవేదము, 4. అధరా ణవేదము)
విరజించి, వేదములను స్వమానా మానవులు అర ధము
చేస్సకునే విధముగా, కథలు రూపములో సమ ృతలు
(18 ప్పరాణము), ఉప ప్పరాణములు, ప్బహమ
సూప్తములు, ఇతిహాసము (మహాభారతము)

2
సమప్గమైన ఉపదేశ్ములను (ఎనోా దేవతల
ఉపాసనల ప్పకరణములను, ఎనోా తతరా జాాన
రహసా ములను, సూచనలను, ఎనోా శాస్తసరముల
స్వరములను, ఎనోా ధరమ ప్పవృతరలను, నివృతిర
మార గములను, ప్పవృతిర మార గములను) అతి
విసరృతముగా రచిించి మానవ జాతిి ఎింతో
ఉపకారము చేసిన మహాతమ డు. ఆయన పేరుతో గురు
పూరి ణమ (వాా స పూరి ణమగా)
వా వహరిించ్చకుింట్లన్నా ము.

తరువాత వేదవాా స మహరి ిి దైవ

గురువు
యోగముతో కలిగ్న ప్పప్తడు శ్ర ీ శుక మహరి ి. ఈయన
నిరింతరము తతరా జాానములో నిమగా మై, ప్పాపిించక
విష్యములకు అతీతముగా ఉిండేవారు. ఈయన
పరీక్షత్ మహారాజుకు శాపము కలిగ్నప్పప డు, ఏడు
రోజులలో శ్రమత్
ీ మహా భాగవతము (తతరా జాానము)
ఉపదేశ్ము చేశారు.

తరువాత గురువులు గౌడ్ పాదాచారుా లు,

గోవిింద రగవత్ పాదాచారుా లు, శ్ింకరాచారుా లు,
పదమ పాదాచారుా లు మొదలైన వారి దాా రా మన
వరకు వచిు న అిందరి గురువులను గురు స్వినములో
పూజించాలి.