Socjotechnika jest prb praktycznego podejcia do socjologii, traktowana bywa jako dyscyplina odrbna lub jako jedna z moliwych

funkcji tej nauki. Przez socjotechnik rozumie si zesp oglnych zalece dotyczcych tego, jak przy uwzgldnieniu istniejcych ocen spoecznych dokonywa wiadomie przeksztace po to, aby osign zamierzone spoecznie cele. Pionierami koncepcji socjotechnik byli myliciele XX wieku. I tak L.Petraycki rozwija idee polityki prawa, to jest nauki wszej ni socjotechnika, zajmujcej si tym, w jaki sposb za pomoc rodkw prawnych dokonywa racjonalnych zmian ycia spoecznego. Jego myl rozwija R.Pound na gruncie amerykaskim. W.Lenin zajmowa si socjotechnik rewolucji formuujc zalecenia mwice o tym, jak dokonywa przeksztace w ramach wielkich struktur spoecznych. G.Myrdal podejmowa problem rozwizywania konfliktw spoecznych przez uycie wiadomej wiedzy socjologicznej. On te a pniej K.Popper rozpowszechniali rozmaite dyrektywy socjotechniczne i przyczynili si do podjcia analizy i refleksji dotyczcych socjotechniki jako takiej. Na gruncie polskim socjotechnik zajmowa si St. Ossowski. Obecnie refleksja socjotechniczna zwraca si ku czterem gwnym rejonom ycia spoecznego: prawo, problematyka wadzy, rodki masowego oddziaywania i wychowanie. Problematyka socjotechniczna moe dotyczy maych grup i wielkich struktur. O ile socjotechniczne oddziaywanie na mae grupy jest stosunkowo atwo sprawdzalne o tyle skuteczno socjotechnicznego oddziaywania na wielkie struktury jest bardzo zoona. Mona wyrni trzy podstawowe sposoby patrzenia na socjotechnik: 1. z punktu widzenia zaradnoci zbiorowej, tej, ktra faktycznie w yciu spoecznym funkcjonuje oraz tej , ktra powinna by stosowana. Wyrniamy tu zaradno zastan i zaradno funkcjonaln. 2. z punktu widzenia organizacji ycia naukowego w zakresie nauk spoecznych uwzgldniajc zagadnienia dotyczce organizacji bada naukowych ich stosunku do spoecznego zapotrzebowania na wyniki analiz, itd. 3. z punktu widzenia klasyfikacji nauk eby wprowadzi ad w nagromadzone dowiadczenia porzdkowanie refleksji i bada naukowych. Te trzy sposoby powoduj rozmaite konsekwencje metodologiczne i teoretyczne. Rozbudowujc socjotechnik brano pod uwag jej dwa aspekty: teoretyczny i metodologiczny z pooeniem akcentu na ten drugi. Socjotechnika rozwijajc si pokonywaa rozmaite trudnoci wynikajce z wasnych twrczych poszukiwa metodologicznych i merytorycznych oraz z dyskusji, jak toczy z innymi naukami pokrewnymi w ramach wsplnego zakresu wyznaczonego przez nauki spoeczne. Wyrniamy socjotechnik w sensie cilejszym i w sensie szerszym. W sensie cilejszym socjotechnika sprawdza przydatno zaradnoci zbiorowej nagromadzonej przez dowiadczenie spoeczne. W sensie szerszym dostarcza moe bogatego arsenau sposobw rozwizywania zagadnie spoecznych nagromadzonych przez dowiadczenie historyczno-spoeczne. Mona wyrni nastpujce rodzaje wpyww wywieranych na innych: 1. Przymus 2. stosunek wyszoci, w ktrym rozkaz bez groby uycia siy okrela zachowanie drugiej osoby 3. manipulacja, w ktrej wykorzystuje si mechanizmy oddziaywania, nie bez wyoenia celw wprost 4. jasne stawianie sprawy z ukazywaniem alternatywnych kierunkw dziaania 5. wzr do naladowania, gdzie czowiek wywierajcy wpyw nie jest wiadomy tego, e daje wzr 6. udzielanie porad i wskazwek 7. wymiana, w ktrej jedna osoba modyfikuje sytuacj tak, aby wynikao z tego

okrelone zachowanie si drugiej osoby Inna systematyzacja oddziaywa to wyrnienie sprawcy- ten ktry oddziaywa i wykonawcy-ten na kogo oddziaywanie jest kierowane. Wykonawca moe realizowa wzr zachowania podsuwany mu przez sprawce na zasadzie trzech zasadniczych procedur: 1. Naladowanie 2. Przekonywanie 3. Manipulowanie Oddziaywanie socjotechniczne moe si posugiwa zacht do naladowania, przekonywaniem, i manipulacj jako swymi rodkami. Sposoby te mog by uywane oddzielnie lub cznie, z wikszym lub mniejszym stopniem uwiadomienia. Mog by uyte w celach uznawanych za dobre i dla celw uznawanych za ze. Podsumowujc mona stwierdzi ze socjotechnika jest nauk praktyczn, ktra uywa powyszych sposobw zmierzajc do uksztatowania wyznaczonego wzoru osobowoci, caociowego lub czciowego, tak, aby nastpnie nowo powstae wzory zachowania dziaajc realizoway z gry zamierzone skutki. Nauki teoretyczne zajmuj si opisywaniem i wyjanianiem wiata, natomiast nauki praktyczne jego przeksztacaniem. Wrd nauk praktycznych centralne miejsce zajmuje prakseologia jako nauka o skutecznym dziaaniu. Socjotechnika jest zastosowaniem prakseologii do nauk spoecznych. Socjotechnika moe by wykorzystywana do celw moralnie ocenianych jako dobre lub ze. Przykadem dobrego zastosowania jest wychowywanie dzieci, zwalczanie patologii spoecznych czy resocjalizacja. Socjotechnika uywana jest rwnie do celw budzcych dezaprobat. Np. przez sekty. Ukazywanie stosowania technik socjometrycznych do celw zych demaskuje te cele oraz dostarcza wiedzy jak skutecznie dziaa na rzecz celw aprobowanych. Socjotechnika jest, wic nacelowana na zwalczanie tego, co zostao okrelone jako spoeczne zo jej dziaanie, wic nie jest moliwe bez przyjcia pewnej siatki wartoci kadego spoeczestwa. Rozwj socjotechniki jest symptomem wzrostu potrzeby spoecznie racjonalnego zarzdzania oraz wymogiem wzrastajcej dojrzaoci metodologicznej nauk w ogle. W oglnych rozwaaniach na temat socjotechnik moemy wyrni jej 3 modele: 1. klasyczn koncepcje socjotechniki polega na zestawieniu i dobieraniu rozmaitych prawidowoci oglnych z zakresu socjologii i nauk pokrewnych po to aby przekada je na jzyk odpowiednich dyrektyw praktycznych. 2. kliniczn koncepcje socjotechniki zainteresowana jest nie tylko w przedoeniu opracowanego zespou dyrektyw praktycznych, ale rwnie uwaa za swoje zadanie tak swoist kooperacj z tymi, do ktrych s dyrektywy skierowane, aby na drodze perswazji dyrektywy te przez nich zostay zaakceptowane, zrealizowane. 3. eksperymentalno - interwencyjn koncepcje socjotechniki uwaa za swe zadanie samoistn interwencje w stosunku do rozmaitych grup spoecznych, instytucji, organizacji itd., ze wskazaniem na potrzeb dziaania socjotechnicznego wraz z wykazaniem strat i korzyci ktre z tego dziaania by wynikay, oraz pokazaniem, jakie oceny o charakterze zasadniczym zostan w dziaanie zaangaowane. Moemy wyrni take 2 strategie: 1. emancypacyjn- gdzie podmioty stwarzaj warunki, ktrych celem jest pokazanie przedmiotom moliwoci swobodnego dziaania(wyzwalajcych ludzi z ogranicze) Budowanie spontanicznoci i aktywnoci 2. manipulacyjn -gdzie podmioty stojce nad zbiorowociami bd podmioty zewntrzne poprzez narzucenie okrelonego systemu bodcw staraj si wyzwoli reakcje przystosowawcze majce zmieni zbiorowo w okrelonym kierunku.

Elementy skadowe socjotechniki to: 1. systemy oddziaywania podmiotw sterujcych na przedmioty sterowane gdzie moe zachodzi relacja liniowa, liniowa porednia i nieliniowa porednia. 2. reguy socjotechniczne-dyrektywy socjotechniczne: warunek wystarczajcy aby osign cel wystarczy? warunek konieczny ale nie wystarczajcy: aby osign cel trzeba? warunek zwikszenia prawdopodobiestwa: aby osign cel dobrze jest? 3. rodki dziaania podmiotu sterujcego oddziaywanie na emocje lub uczucia oddziaywanie na umys i intelekt 4. zmiany spoeczne w przedmiotach dziaania wywouj one zmiany w zachowaniach i postawach. Moemy wyrni take socjotechniczne modele zbiorowoci: 1. Model systemowo funkcjonalny- ujmuje zbiorowo jako zrwnowaony system (kady element ma okrelone miejsce) zakada e zbiorowoci zbudowane s z jednostek biernych nastawionych przystosowawczo 2. Model procesowo - podmiotowy- ujmuje spoeczestwo jako system cigych zmian zbiorowoci zbudowane s z aktywnych jednostek.