Izvještaj Kvalitet i rezerve mineralne sirovine

GEOLOŠKE KARAKTERISTIKE, KVALITET I REZERVE MINERALNE

SIROVINE

Geološke karakteristike

Ležište tehničko-građevinskog kamena “Gornje Mrke“, se nalazi u okviru

gornjekrednog kompleksa karbonatnih stijena, otkrivenih na površini, u kome su
izdvojene naslage cenomana (K21) i turona (K22). Geološkim kartiranjem je
dokazano da ležište tehničko-građevinskog kamena “Gornje Mrke“, izgrađuju
svijetlosmeđi do smeđi, slojeviti, debeloslojeviti, do bankoviti krečnjaci i ređe
dolomitični krečnjaci.

Terenskim radom je konstatovano prisustvo pukotina kojih ima u velikom broju.

Sistemi vertikalnih pukotina najčešće imaju azimut koji se kreće oko 40-70°/220-
250°. Osim vertikalnih pukotina koje dominiraju, registrovane su i pojedinačne
pukotine, kao i sistemi pukotina orijentisanih u svim pravcima i imaju vrijednost
padnih uglova koja se kreće od 60° do 70°.

U istočnom dijelu ležišta konstatovan je jedan veći rasjed pravca pružanja

jugoistok-sjeverozapad, azimuta 170-350 °, duž kog se zapaža zemlja i glinoviti
materijal.

Rasjedna zona u istočnom dijelu ležišta

2
Izvještaj Kvalitet i rezerve mineralne sirovine

2.1. Kvalitet mineralne sirovine

U cilju utvrđivanja kvaliteta tehničko-građevinskog kamena iz ležišta “Gornje

Mrke”, u toku terenskih aktivnosti, koja su rađena u februaru 2019. godine,
prikupljeni su uzorci stijena na kojima su izvršena ispitivanja fizičko-mehaničkih
svojstava kamena u laboratorijskim uslovima, kao i mineraloško-petrografska
ispitivanja. Za potrebe privrednog društva “Bemax ” d.o.o. iz Podgorice, u
laboratoriji ”A&A“ d.o.o. - Nikšić, u saradnji sa akreditovanom laboratorijom
“GEOlab” iz Sarajeva, u toku februar-mart 2019. godine, izvršena su ispitivanja
fizičko-mehaničkih karakteristika kamena sa ležišta ”Gornje Mrke”, na dvije (2)
kompletne, i pet (5) djelimičnih proba.

Oprobovanje predmetnog ležišta je izvršeno je od strane stručne ekipe JU Zavod

za geološka istraživanja iz Podgorice u sklopu terenskih radova koji su rađeni
2019. godine, a shodno prihvaćenoj metodologiji istraživanja ležišta tehničko-
građevinskog kamena. Sve probe za kompletna i djelimična ispitivanja fizičko-
mehaničkih karketristika kamena, uzete su u prisustvu predstavnika Investitora,
privrednog društva “Bemax“ d.o.o. iz Podgorice.

Rezultati kompletnih analiza kamena pokazali su da se tehničko-građevinski

kamen iz ležišta “Gornje Mrke”, pored dobrih mineraloško-petrografskih,
fizičko-mehaničkih i hemijskih karakteristika, odlikuje i povoljnim sadržajem
bitumija (petrobitumija, karbobitumija i kerbobitumija), koji je određivan
prema standardu ASTM D2041-67 metodom Pensilvanijskog piknometra.
Ispitivanja su imala za cilj da se odredi, eventualno, prisustvo petrobitumija –
nafte, gasa, naftnih pjeskova, zatim karbobitumija – ugljeva i na kraju
kerbobitumija – uljnih šejlova. Sadržaj bitumija je manji od 0,01% (u prvom
uzorku) i 0,04% (u drugom uzorku) što se ocjenjuje da ispitivani kamen ne sadrži
bitumije.

Ispitivanja geomehaničkih karakteristika kamena za potrebe analize stabilnosti

radnih etaža i završne kosine u čvrstioj stijenskoj masi površinskog kopa
krečnjaka, kao tehničko-građevinskog kamena, izvršena su na tri izdvojena
reprezentativna uzorka iz probne etaže kopa, i to za sledeće vrijednosti fizičko-
mehaničkih parametara:

3
Izvještaj Kvalitet i rezerve mineralne sirovine

 zapreminska težina,
 koeficijent kohezije i
 ugao unutrašnje otpornosti.

Za utvrđivanje parametara čvrstoće na smicanje kroz stijensku masu, u

laboratoriji su korišćena probna tijela cilindričnog oblika. Kohezija c i ugao
unutrašnjeg otpora ϕ utvrđeni su metodom smicanja uzorka pod uglovima α =
45° i α = 70°.

Na osnovu prikazanih rezultata laboratorijskih ispitivanja i u saglasnosti sa

tehničkim uslovima iz navedenih standarda, može se zaključiti da se ispitivana
stijenska masa – krečnjak, (uzorci tehničko-građevinskog kamena) može
upotrebiti kao tehnički građevinski kamen za proizvodnju:

- Nefrakcione i frakcione kamene sitneži za izradu:

 donjih nosećih mehanički stabilizovanih (tamponskih) slojeva
kolovoznih konstrukcija (JUS U.E9.020);
 donjih nosećih slojeva kolovoznih konstrukcija od bituminiziranog
materijala po vrućem postupku (JUS U.E9.028);
 gornjih nosećih slojeva kolovoznih konstrukcija od bituminiziranog
materijala po vrućem postupku na putevima svih saobraćajnih
grupa saobraćajnog opterećenja (JUS U.E9.021);
 donjih slojeva cement-betonskih kolovoznih ploča (JUS U.E3.020);
 cement-betona (masivnog, armiranog i prednapregnutog) koji nisu
izloženi habanju i eroziji (JUS B.B2.009);
 proizvodnju agregata za izradu zaštitnog – tamponskog sloja trupa
pruge;
 proizvodnju tucanika kategorije II za zastor železničkih pruga;
 l o m l j e n o g k a m e n a - neobrađenog, poluobrađenog i obrađenog
za sva zidanja u niskogranji (podzide, portali, i kosine) i
visokogradnja;
 hidrotehničkog građevinskog kamena - lomljenog,
poluobrađenog i obrađenog za izradu obaloutvrda, vodotokova,
svih vrsta hidrotehničkih objekata, gabona, fašina i dr.

4
Izvještaj Kvalitet i rezerve mineralne sirovine

2.2. Rezerve mineralne sirovine

Na osnovu kriterijuma propisanih Pravilnikom o klasifikaciji i kategorizaciji

rezervi čvrstih mineralnih sirovina i vođenju evidencije o njima (“Sl. list SFRJ“,
br. 53/79), član 4 (opšti) i član 188 (posebni kriterijumi za tehničko-građevinski
kamen), odnosno prema složenosti građe, moćnosti, karakteristikama kvaliteta i
sastavu stijenske mase u ležištu, ležište tehničko-građevinskog kamena "Gornje
Mrke", svrstano je u prvu grupu, prvu podgrupu ležišta tehničko-građevinskog
kamena, koja se odnosi na sedimentna i metamorfna ležišta tehničko-
građevinskog kamena karbonatnog sastava, jednostavne geološke građe,
postojane moćnosti, ujednačenog kvaliteta i dr.

Cijelokupan istražno-eksploatacioni prostor ležišta tehničko-građevinskog

kamena "Gornje Mrke". je svrstan u rezerve B kategorije. Kontura rezervi B
kategorije, na planu izvučena je na osnovu Pravilnika..., na osnovu zastupljenosti
i gustine istražnih radova, odnosno na osnovu stepena poznavanja geoloških
uslova u ležištu i stepena poznavanja kvaliteta kamena neophodnih za
dokazivanje rezervi B kategorije.

Tabelarni pregled ukupnih (geoloških) i eksploatacionih rezervi

U narednoj tabeli dat je pregled strukture rezervi tehničko-građevinskog kamena

u ležištu “Gornje Mrke“:

Pregled geoloških i eksploatacionih rezervi tehničko-građevinskog kamena u ležištu

„Gornje Mrke“, Podgorica

Redni Kategorija Ukupne rezerve tehničko-

Rezerve
broj B građevinskog kamena (m3)

1 Geološke 1.232.266 1.232.266

2 Bilansne 1.232.266 1.232.266

3 Eksploatacione 1.109.039 1.109.039

5
Izvještaj Kvalitet i rezerve mineralne sirovine

Na bazi prikazanog proračuna rezervi i navedenih parametara možemo

zaključiti da su ukupne geološke rezerve tehničko-građevinskog kamena u
ležištu “Gornje Mrke“ klasifikovane u B kategoriju i iznose 1.232.266 m3. Ukupne
eksploatacione rezerve u ležištu iznose 1.109.039 m3.