Αρχαιογνωσία - Ομήρου Οδύσσεια

1. Τι είναι το έπος;

Έπος είναι ένα μεγάλο αφηγηματικό ποίημα. Η Οδύσσεια ανήκει στο

ηρωικό έπος.

2. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του ηρωικού έπους;

Τα χαρακτηριστικά του ηρωικού έπους είναι:

 Αφηγείται κατορθώματα ηρώων και θεών.

 Παρουσιάζει γεγονότα βγαλμένα από μύθους του παρελθόντος σαν
να είναι αληθινά.
 Εκφράζει τις αντιλήψεις ολόκληρης της κοινωνίας και όχι τη
προσωπική άποψη του δημιουργού.

3. Τι γνωρίζουμε για τους αοιδούς;

Οι παλιοί επικοί ποιητές ονομάζονταν αοιδοί γιατί αυτοσχεδίαζαν και

τραγουδούσαν τα έπη τους με τη συνοδεία κιθάρας ή φόρμιγγας και
πίστευαν ότι τους βοηθούσε η Μούσα.

4. Ποιοι ήταν οι ραψωδοί;

Οι Ραψωδοί παρουσιάζονται μετά τους αοιδούς. Δεν αυτοσχεδίαζαν ούτε

τραγουδούσαν όπως έκαναν οι αοιδοί αλλά μάθαιναν απ’ έξω τα έργα τους
και τα απήγγειλαν με ρηθμό κρατώντας ένα ραβδί που ήταν σύμβολο
εξουσίας.

5. Τι γνωρίζουμε για τον Όμηρο;

1
Ο Όμηρος φαίνεται να ταξίδευε και να απήγγειλε τα ποιήματα του και
πιστέυεται ότι έζησε κατά τον 8ο αιώνα.

6. Ποιο είναι το κεντρικό θέμα της Οδύσσειας;

Ο κεντρικός ήρωας ο Οδυσσέας είναι ένας από τους κεντρικούς ήρωες του
Τρωικού πολέμου. Θέμα της Οδύσσειας είναι η επιστροφή του Οδυσσέα
στη πατρίδα του την Ιθάκη.

7. Για ποιους λόγους ο ποιητής επικαλείται τη Μούσα;

Έτσι συνήθιζαν οι αοιδοί και οι ραψωδοί να αρχίζουν το ποίημα τους.

Επειδή το έργο τους ήταν δύσκολο, χρειάζονταν μνήμη και γνώση που
μόνο η Μούσα μπορούσε να τους δώσει. Η Καλλιόπη, μια από τις εννέα
μούσες ήταν η κόρη του Δία και της Μνημοσύνης (της ικανότητας για καλή
μνήμη). Έτσι το έργο τους αποκτά κύρος και το σέβονται οι άνθρωποι.

8. Ποιο επίθετο χρησιμοποιεί ο Όμηρος για να χαρακτηρίσει τον

Οδυσσέα στον πρώτο στίχο της Οδύσσειας; Να χαρακτηρίσετε
τον Οδυσσέα.

Ο Όμηρος χρησιμοποιεί το επίθετο πολύτροπος για να χαρακτηρίσει τον

ήρωα. Αυτό σημαίνει έξυπνος, ότι δηλαδή βρίσκει εύκολα τρόπους για να
λύσει τα προβλήματα του. Ο Οδυσσέας είναι ένας κοσμογυρισμένος και
πολυταξιδεμένος άνθρωπος που απέκτησε πολλές γνώσεις από τα ταξίδια
του. Ήταν γενναίος και τολμηρός, αλλά ήταν πολύ ταλαιπωρημένος και
βασανισμένος και ήταν καλός φίλος καθώς έκανε τα πάντα για να σώσει
τους συντρόφους του. Ήταν πιστός στη πατρίδα του και στη γυναίκα του
και η μόνη του επιθυμία ήταν να γυρίσει στην Ιθάκη.

2
 9. Να εξηγήσετε το ηθικό σχήμα με το πάθημα των συντρόφων του
Οδυσσέα. Να εξηγήσετε τον κάθε όρο.

Οι συντρόφοι του Οδυσσέα δεν σκέφτηκαν λογικά, το μυαλό τους θόλωσε

(Άτη) και ενώ ήξεραν ότι δεν έπρεπε να φάνε τα ιερά βόδια του θεού Ήλιου
αυτοί χωρίς λογική και με ασέβεια ξεπερνούν το όριο (‘Υβρις) και τρώνε τα
βόδια. Όπως ήταν λογικό ο θεός Ήλιος θυμώνει (Νέμεση) και τιμωρεί
(Τίση) τους συντρόφους του Οδυσσέα.

Άτη= τύφλωση του μυαλού

Ύβρη= ασέβεια

Νέμεση= θυμός των θεών

Τίση= τιμωρία

10. Γιατί ο ποιητής χαρακτηρίζει τους συντρόφους του

Οδυσσέα ώς ‘νήπιοι και μωροί’;

Ο ποιητής χαρακτηρίζει τους συντρόφους ως ανόητους και άμυαλους

επειδή λειτούργησαν παρορμητικά χωρίς να σκεφτούν λογικά και έφαγαν
τα ιερά βόδια του Θεού Ήλιου χωρίς να σκεφτούν τις συνέπειες.

11. Στη δεύτερη ενότητα του προοιμίου ο ποιητής μας

πληροφορεί για τρεις (3) συγκεκριμένες δυσκολίες που είχε να
αντιμετωπίσει ο Οδυσσέας. Ποιες ήταν αυτές;

Oι τρεις δυσκολίες που είχε να αντιμετωπίσει ο Οδυσσέας είναι:

 Tα εμπόδια που του βάζει ο Ποσειδώνας.

 Η Καλυψώ που τον είχε εγκλωβισμένο στο νησί της.
 Έμεινε μόνος του χωρίς τους συντρόφους του.

3
 12. Ποιοι εμποδίζουν τον Οδυσσέα να γυρίσει πίσω στη
πατρίδα του και ποιοι αποφάσισαν να τον βοηθήσουν;

Φαίνεται ότι ο Θεός Ποσειδώνας είναι οργισμένος με τον Οδυσσέα και κάνει
τα πάντα για να μην γυρίσει πίσω στη πατρίδα του. Όσο για τους
υπόλοιπους Θεούς γίνεται αναφορά στο ότι συμπαθούν τον Οδυσσέα και
θέλουν να τον βοηθήσουν να επιστρέψει πίσω στην Ιθάκη.

Περίληψη Ενότητας

Ενότητα 1: Ραψωδία α’ Στίχοι 1-25É