6 Şubat 2023 Pazarcı-Kahramanmaraş Depremine Dair Kısa Rapor

Yrd. Doç. Dr. Ali Şahin Taşlıgedik

(Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Kuzey Kıbrıs Kampüsü, İnşaat Mühendisliği, Yapı ve Deprem
Mühendisliği)
6 Şubat günü oluşan depremin etkileri hızlı bir şekilde 6 şehir için bakıldı. Pazarcık,
Kahramanmaraş Merkez, Hatay Merkez, Gaziantep Merkez, Malatya Doğu-Akçadağ ve
Adıyaman Merkez. Bakılan istasyon numaraları sırası ile 4614 Pazarcık-Kahramanmaraş, 4620
Kahramanmaraş Merkez, 3123 Hatay, 2703 Gaziantep Merkez, 4406 Malatya Doğu-Akçadağ ve
0201 Adıyaman Merkez. Bu duruma göre, depremin ve de 2019 Türk Deprem Yönetmeliğinin
elastik ivme spektrumları (D tipi Zemin, BTS3 olacak şekilde) aşağıda gösterildiği gibi
çizdirilmiştir. Zemin varyasyonları, yapı özelliklerine dayalı değişiklikler olacaktır. Ancak
ortalama bir fikir olarak bu spektrum karşılaştırmalarının faydalı olacaktır:
 W-E: Horizontal- Pazarcik-Kahramanmaras U-D: Vertical- Pazarcik-Kahramanmaras
4614 Station 4614 Station
(TEC2019 Drawn with Soil D) (TEC2019 Drawn with Soil D)
6 6

W-E U-D
5 TEC2019-475yr 5 TEC2019-475yr
TEC2019-2475yr

Spectral Acceleration (g)

TEC2019-2475yr
Spectral Acceleration (g)

4 4

3 3

2 2

1 1

0 0
0

4
0

Period (s) Period (s)

Pazarcık-Kahramanmaraş (Eski kayıt)-Bu kayıt şu anda AFAD’ın sitesinde yoktur. Büyük bir
olasılıkla, data ile ilgili bir hata var ve bu yüzden hata giderilince web sitesine tekrar
yüklenecektir.
Pazarcık Response İvmelerine bakıldığında, depremin Merkez üssü olması dolayısıyle, çok keskin
bir şekilde hem yatay hem de dikey ivmelerin 0.1-0.5 saniye period aralıklarında TEC2019 un
öngördüğünden 5-6 kat daha fazla bir ivmeye maruz bıraktığını söyleyebiliriz. Bu 2 ile 6-7 kat
arasında bulunabilen binalarda hasarların, bu istasyon çevresinde gözlemleneceği gibi
yorumlanabilir. Buradan 40-50km uzaktaki Kahramanmaraş merkezdeki ivmeler teyid amaclı bir
sonraki grafikte verilmiştir.
 W-E: Horizontal- Kahramanmaras Merkez U-D: Vertical- Kahramanmaras Merkez
4620 Station 4620 Station
(TEC2019 Drawn with Soil D) (TEC2019 Drawn with Soil D)
3 1.5

W-E U-D
2.5 TEC2019-475yr TEC2019-475yr
TEC2019-2475yr

Spectral Acceleration (g)

TEC2019-2475yr
Spectral Acceleration (g)

2 1

1.5

1 0.5

0.5

0 0
0

4
0

Period (s) Period (s)

Kahramanmaraş-Merkez
Kahramanmaraş Merkezde ki response ivmeleri TEC2019 un öngördüğü değerlerle yaklaşık
örtüşmekte. Sadece 0.1-0.2 saniyelik bir periyo aralığında öngörülen 1g değerinin üzerinde 1.25g
gibi bir değer görünmektedir. Dolayısıyla, genel olarak TEC2019 a göre tasarlanmış yapıların, eski
ve hatalı yapılara nazaran daha iyi bir davranış sergileyeceği sonucuna varılabilir. Ancak 0.1 ile
0.5 saniye period aralığında (yani 2-5 kat arası yapılarda) 0.5g-1g aralığında ivme değerleri
görülüyor. Bu da eski yapılara gelen çok ciddi bir ivme olarak değerlendirilmelidir. Oluşacak
hasar azımsanacak düzeyde değildir.
 W-E: Horizontal- Hatay Merkez U-D: Vertical- Hatay Merkez
3123 Station 3123 Station
(TEC2019 Drawn with Soil D) (TEC2019 Drawn with Soil D)
3 3

W-E U-D
2.5 TEC2019-475yr 2.5 TEC2019-475yr
TEC2019-2475yr

Spectral Acceleration (g)

TEC2019-2475yr
Spectral Acceleration (g)

2 2

1.5 1.5

1 1

0.5 0.5

0 0
0

4
0

Period (s) Period (s)

Hatay Merkez
Hatay’da ki duruma göz atıldığında, ivmelerin Merkez üs kadar büyük olmamasına ragmen, yeni
TEC2019 yönetmeliğinin 2 katı kadar ivmelere yapıları maruz bıraktığı düşünülebilir. Ancak
Hatay için bir problem de, 0.1 ile 1.5 saniye periyoda sahip binaların bu ivmelerden en ciddi
şekilde etkilendiği düşünülebilir. Zira bu 3 kat ile 15-20 kat arasındaki tüm yapılar demektir ki
bu da yıkımın şiddetinin Merkez üsten bile yüksek olacağı anlamına gelebilir.
 W-E: Horizontal- Gaziantep Merkez U-D: Vertical- Gaziantep Merkez
2703 Station 2703 Station
(TEC2019 Drawn with Soil D) (TEC2019 Drawn with Soil D)
1 1

0.9 W-E 0.9 U-D

TEC2019-475yr TEC2019-475yr
0.8 0.8
TEC2019-2475yr

Spectral Acceleration (g)

TEC2019-2475yr
Spectral Acceleration (g)

0.7 0.7

0.6 0.6

0.5 0.5

0.4 0.4

0.3 0.3

0.2 0.2

0.1 0.1

0 0
0

4
0

Period (s) Period (s)

Gaziantep Merkez
Gaziantep merkeze bakıldığında ise görülen ivmelerin TEC2019 tarafından doğru olarak tahmin
edildiği görülebilir. Burada hatalı ya da zayıflıklara sahip yapılar riskte olup, daha yeni yapılmış
yapılarda nispeten daha olumlu denebilecek bir davranış beklenilebilir. Tekrar Gaziantep’de
2-5 kat arası yapılarda 0.3g-0.6g arasında değişen ivme değerleri eski yapılarda ciddi hasara yol
açmıştır.
 N-S: Horizontal- Malatya Dogu-Akcadag U-D: Vertical- Malatya Dogu
4406 Station 4406 Station
(TEC2019 Drawn with Soil D) (TEC2019 Drawn with Soil D)
3 2

W-E U-D
2.5 TEC2019-475yr TEC2019-475yr
1.5 TEC2019-2475yr

Spectral Acceleration (g)

TEC2019-2475yr
Spectral Acceleration (g)

1.5 1

1
0.5
0.5

0 0
0

4
0

Period (s) Period (s)

Malatya Doğu-Akçadağ (Elbistan depremi kaydı)

Malatya’da da TEC2019 olan depremin spectrumunu doğru bir şekilde öngörmüştür. Hatalı ve
eski yapılara gelen ivmeler ise yüksek denebilecek seviyededir (Burada da 0.5g ile 1g arasında)
 W-E: Horizontal- Adiyaman Merkez U-D: Vertical- Adiyaman Merkez
0201 Station 0201 Station
(TEC2019 Drawn with Soil D) (TEC2019 Drawn with Soil D)
1.5 1

W-E 0.9 U-D

TEC2019-475yr TEC2019-475yr
1.2 0.8
TEC2019-2475yr

Spectral Acceleration (g)

TEC2019-2475yr
Spectral Acceleration (g)

0.7

0.9 0.6
0.5

0.6 0.4
0.3

0.3 0.2
0.1

0 0
0

4
0

Period (s) Period (s)

Adıyaman-Merkez
Adıyaman merkezde olan deprem 0.1-0.3 saniye period aralığında öngörülen 0.75g nin yerine 1.2g
ye ulaşan ivmeler oluşmuştur. Fakat 0.3 saniye sonrasında hızlı bir şekilde gelişen ivmede düşüş
gözlemlenip, TEC2019 a göre tasarlanan yapıların göreceli olarak daha iyi bir performans ile bu
depremi atlattığı sonucuna varılabilir. Diğer istasyonlarda da belirtildiği üzere, eski ve zayıflığı
bulunan binalar için çok yüksek denebilecek ivmeler burada da gözlemlenmiştir.

Sonuç:
Diğer şehirlere ya da tüm istasyonlara tek tek bakmak vakit alacaktır. Ancak en kritik olan arama
kurtarma döneminde en çok yıkımın beklendiği yere kurtarma ekiplerinin odaklanması hayati bir
ihtiyaçtır. Bu Teknik görünüme göre, bu altı şehirdeki yıkımın boyutu şöyle sıralanabilir:
1-Kahramanmaraş-Pazarcık ve Hatay*
2-Adıyaman
3-Kahramanmaraş, Gaziantep, Malatya
*Hatay çok kötü bir durumdadır denebilir ve acilen arama kurtarma çalışmalarının bu
bölgede artırılması, halkımız için çok önemlidir. Bunun nedeni, Hatay’dan geçen deprem
dalgasının ivme spektrumu TEC2019’un öngördüğü spektrumdan bile büyüktür. Bu
büyüklük 0.1 ile 1.5 saniye aralığındaki tüm yapılar için (hatta ve hatta periyodu daha büyük
yapılarda da) geçerlidir. Yani Hatay’daki 2 ila 15-20 kat arası tüm yapılar, eski ya da yeni
olsun, bu depremde ya çökmesi ya da kullanılamaz duruma gelmesi beklenir (Potansiyel
olarak).

AFAD web sitesindeki deprem kayıtlarında daha da hata gidermeler yapılabilir. Bu aşamada bu
kayıtlara tekrar bakamayabilirim. Gelecek çalışmalar deprem kayıtlarının hal ve durumlarını daha
kapsamlı bir şekilde inceleyecektir.

Saygılarımla