NGO-Gender Group (NGO-GG)

The Glossary of Terms in Gender and Sexuality

Affirmative Action _ အတည္ျပဳလုပ္ေဆာင္ခ်က္
 Policies of governments and
 လိင္၊ လူမ်ိဳး၊ အျခားအသြင္ အျပင္တူညီေန
other institutions that are
designed to actively promote သူမ်ား၏ လူမႈအေျခအေန တိုးတက္ ျမင့္မား
and advance the status and the ေစရန္ႏွင့္ အလုပ္ခြင္တြင္ ပါဝင္ေစရန္အ
social and occupational
တြက္ရည္ရြယ္သည္႔ အစိုးရႏွင့္အျခားအဖြဲ႔
participation of people
designated by sex, ethnicity or အစည္းမ်ား၏ မူဝါဒမ်ား။
other shared characteristic. The
intent of such policies is to
counteract perceived
disadvantages of such groups.

Aggrieved person_ အၾကမ္းဖက္ခံရသူ ကာယကံရွင္၊နစ္နာသူ

 Person (including women and
 စြပ္စြဲခံရသူ/တိုင္တန္း ခံရသူ အၾကမ္းဖက္
children) alleging to have faced
violence from the ေၾကာင္း ကို စြပ္စြဲသည္႔ပုဂၢိဳလ္( အမိ်ဳး
accused/respondent and is in a သမီးမ်ားႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ား အပါအဝင္)
domestic relationship, or
ျဖစ္သည္႔အျပင္ ယင္းပုဂဳိၢ လ္ (စြပ္စြဲခံရသူ/
dating/ sexual relationship with
such person တိုင္တန္းခံရသူ)ႏွင့္ အိမ္တြင္းေရး ဆက္ဆံ
မႈရွိသူ သိ႔မ
ု ဟုတ္ ခ်ိန္းဆိုျခင္း/ လိင္ဆက္
ဆံမႈရွိသူ။
Arranged Marriage_ ၾကိဳတင္စီစဥ္မႈျဖင့္ ထိမ္းျမားေစျခင္း
 Marital contract or union between a
 မိဘလူၾကီးမ်ား၏ ၾကိဳတင္စီစဥ္မႈျဖင့္
male and female negotiated by parents
or by family elders, not by the couple ထိမ္းျမားလက္ထပ္ေစျခင္း။
itself.
 Aspiration of women  အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ဆႏၵ
Attempted Rape _
 Efforts to rape someone, which do not  မုဒိမ္းက်င့္ရန္ အားထုတ္မႈ
succed.

 Bejing Platform for Action  ေပက်င္းလုပ္ငန္း လမ္းညႊန္

Bailable offences_
 Offences in which bail is granted as a
matter of right, hence the person shall
be offered to be released on suitable
bail upon his arrest
Non- bailable offences_
 Offences in which the accused shall not
be automatically entitled to be released
on bail
အာမခံေပးႏိုင္သည္႔ ျပစ္မႈမ်ား
 အခြင့္အေရး တစ္ရပ္ အေနျဖင့္ အာမခံေပး
သည္ျ႔ ပစ္မႈမ်ား၊ ယင္းေၾကာင့္ ထိုသူကို ဖမ္း
ဆီး သည္႔အခါ သင့္ေတာ္သည္႔ အာမခံ
ျဖင့္လႊတ္ရန္ ယင္းအားကမ္းလွမ္းရသည္။
အာမခံ မေပးႏိုင္သည္႔ ျပစ္မႈမ်ား
 တရားခံအား အလိုအေလ်ာက္ အာမခံေပးျပီး
လႊတ္ပိုင္ခြင့္ မရွိသည္႔ ျပစ္မႈမ်ား။

Child marriage_ ကေလးသူငယ္ လက္ထပ္ထိမ္းျမားမႈ

 Marriage of children and adolescent
 အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးႏွင့္ အပ်ိဳ
below the age of 18
ေဘာ္/ လူပ်ိဳေဘာ္ အရြယ္အား လက္ထပ္
 ထိမ္းျမားမႈ
Civil orders_ တရားမ အမိန႔မ
္ ်ား
 Orders granted by courts directing a
 တရားရံုးက အမႈသည္တစ္ဦးအား တစ္စံု
party to stop certain acts, provide
compensation/ damages, and providing တစ္ရာေသာလုပ္ရပ္ကို ရပ္စဲရန္၊ ေလ်ာ္
other reliefs to the complainant ေၾကး/နစ္နာေၾကးေပးရန္ႏွင့္ တိုင္ၾကား သူ
အား အျခား သက္သာခြင့္မ်ား ေပးရန္္ ခ်မွတ္
သည္႔ အမိန္႔
Cognizable offences _ ရဲအေရးပိုင္ေသာျပစ္မႈမ်ား
 A criminal offence in which the police is
• တရားရံုးကထုတ္သည္႔ ဝရမ္းစာမပါပဲ ရဲအား
empowered to register an FIR,
investigate, and arrest an accused ပထမ သတင္းေပးတိုင္ခ်က္ဖြင့္ရန္၊ စံုစမ္း
without a court issued warrant ေထာက္လွမ္းရန္ႏွင့္ တရားခံအားဖမ္းဆီးရန္
အာဏာ အပ္ႏွင့္းထားသည္႔ ျပစ္မႈ။
Non-cognizable offences_ ရဲေရးမပိုင္ေသာ ျပစ္မႈမ်ား
 A criminal offence in which police can • တရားရံုးက အတိအလင္း ခြင့္ျပဳခ်က္ သိ႔မ
ု
neither register an FIR, investigate, nor
effect arrest without the express ဟုတ္ ညြန္ၾကားခ်က္မ်ားမရွိဘဲ ရဲက ပထမ
permission or directions from the court သတင္းေပးတိုင္ခ်က္ဖြင့္ျခင္း၊ စံုစမ္း ေထာက္
လွမ္းျခင္းႏွင့္ ဖမ္းဆီးျခင္း မျပဳရ သည္႔ ျပစ္မႈ။

Casual Sex _
 Sexual encounters between people  ေႏွာင္ၾကိဳးမဲ့ လိင္ဆက္ဆံမႈ
who barely know each other or
between people who have no intention
to develop the relation into long term
commitment.
Complainant_ တရားလို၊ တိုင္တန္းသူ
 Person (including women and children)
• တိုင္တန္းခ်က္တစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ဥပေဒ
initiating legal action by filing a
complaint ေၾကာင္းအရ အေရးယူမႈကို စတင္ သည္႔
ပုဂၢိဳလ္(အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ကေလးမ်ား အပါအ
ဝင္)
Compoundable offences_ ေက်ေအးခြင့္ရွိေသာ ျပစ္မႈမ်ား
 Offences, which can be compromised
• အျငင္းပြားမႈႏွင့္ သက္ဆိုင္သည္႔ အမႈသည္
by the parties to the dispute. The
permission of the court is not necessary မ်ားက ေက်ေအးႏိုင္သည္႔ျပစ္မႈမ်ား၊ တရား
ရံုး၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ မလို။
Non compoundable offences_
ေက်ေအးခြင့္ကို ခြင့္မျပဳသည္႔ ျပစ္မႈမ်ား။
 Offences in which no compromise is
allowed
Crimes committed in the name of honor_ ဂုဏ္သေရအမည္ကို အသံုးခ်လ်က္ က်ဴးလြန္သည္႔
 The full range of discrimination and
ျပစ္မႈမ်ား
violence committed against women to
control their life choices, movements • ဂုဏ္သေရ အမည္ကို အသံုးခ်လ်က္
and sexual behavior and reputation, in အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ဘဝေရြးခ်ယ္မႈ၊
the name of honor
လႈပ္ရွားမႈမ်ား၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအျပဳအမူႏွင့္
 ေက်ာ္ေဇာသတင္းတို႔ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏို္င္ရန္္ အ
တြက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ က်ဴးလြန္သည္႔
ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ ျခင္းနယ္
ပယ္အားလံုး။

Criminal provisions_ ျပစ္မႈဆိုင္ရာျပဌါန္းခ်က္မ်ား

 Provisions that criminalize certain
• တစ္စံု တစ္ရာေသာ ျပဳလုပ္မႈကိုျပစ္မႈ
conduct and prescribe penalties in
terms of imprisonment sentences and ေၾကာင္းအရ အေရးယူရန္ႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္၊
fines ေငြဒဏ္ သတ္မွတ္သည္႔ ျပစ္ဒဏ္မ်ား။
CEDAW _  အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္
 The Convention of Elimination of all
ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ ပေပ်ာက္ေရး
forms of Discrimination Against Women
( Adopted at UN in Dec. 1979) သေဘာတူစာခ်ဳပ္

Child prostitution ကေလးျပည္႔တန္ဆာ

Customary Law ဓေလ့ထံုးစံ ဥပေဒ

Dowry_ သတိ႔သ
ု ားကို တင္ေတာင္းရေသာ ေငြေၾကး၊ ပစၥည္းစသည္
 Money and/ or property
that, in some societies, a
wife or her family must pay
to her husband when they
get married.
Double Standard _ က်ား၊ မ ကြဲျပားမႈအေပၚ စံခြဲျခားသတ္မွတ္ျခင္း
 A rule or moral principle
that is unfair because it is
used in one situation, but
not in another, or because it
treats one group of people
in a way that is different
from another.
Domestic Violence _ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မႈ
 Any physical abuse or
threat or pattern thereof,
between intimately
involved partners, or
members of family or
household.
Discriminatory Requisite ၾကိဳတင္ခြဲျခား သတ္မွတ္မႈ
Domestic Responsibilities _ အိမ္တြင္းမႈ တာဝန္ဝတၱရားမ်ား
 Tasks performed within a
household in order to
ensure that basic needs of
 its members are met.
FIR_ ပထမ သတင္းေပးတိုင္ခ်က္
 FIR or a First Information
• ပထမသတင္းေပး တုိင္ခ်က္သည္ ရဲအေရး ပိုင္သည္႔
Report is a written
complaint lodged with the ျပစ္မႈမ်ားတြင္ နစ္နာသူမ်ားက ရဲစခန္းတြင္
police by victims of တိုင္ၾကားသည္႔ စာျဖင့္ ေရးသား ထားေသာ
cognizable offences.
တိုင္ၾကားခ်က္ျဖစ္သည္။ ပထမ သတင္းေပးတိုင္ခ်က္ျဖင့္
Lodging of an FIR sets the
process of the criminal တိင
ု ္ၾကားျခင္းသည္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ တရားစီရင္ေရး
justice system in motion လုပ္ငန္းစဥ္ကို စတင္အသက္ဝင္ေစသည္။
Forced marriages_ အတင္းအၾကပ္ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္းမ်ား
 Marriages lacking the free
• အနည္းဆံုး ကာယကံရွင္တစ္ဦးစီ၏ လြတ္ လပ္ျပီး
and valid consent of at least
one of the parties. In its တရားဝင္ သေဘာတူခြင့္ျပဳခ်က္ မပါသည္႔
most extreme form, forced ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္းမ်ား၊ အဆိုး ရြားဆံုး
marriages can involve
အေနအထားတြင္ အတင္း အက်ပ္
threatening behavior,
abduction, imprisonment, ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္းမ်ား၌ ျခိမ္း ေျခာက္ သည္႔
physical violence, rape and အျပဳအမူ၊ ဖ်ားေယာင္းေသြး ေဆာင္ ျခင္း၊ အက်ဥ္းခ်ျခင္း၊
in some cases, murder; an
ရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္း ဖက္ျခင္း၊ မုဒိန္းမႈႏွင့္ အခ်ိဳ႕မႈခင္း
arranged marriage
officiated without the မ်ား၌ လူသတ္မႈ၊ ကာယကံရွင္ မ်ား၏ သေဘာတူ
consent of the interested ခြင့္ျပဳခ်က္ မပါဘဲ တရားဝင္ ေဆာင္ရြက္ ေသာ
parties
စီစဥ္ထားသည္႔ ထိမ္းျမား လက္ထပ္မႈ။

Interpersonal Violence_ ပုဂၢိဳလ္အခ်င္းခ်င္း အၾကမ္းဖက္မႈ

 Defined to include violence • မိသားစုဝင္မ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးသူမ်ားအၾကား အၾကမ္း ဖက္မႈႏွင့္
between family members
နည္းလမ္းတက် သတ္မွတ္ထား သည္႔ အုပ္စု သို႔မဟုတ္
and intimate partners and
violence between ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ရွိသည္႔ အုပ္စု၏ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို
acquaintances and အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္း မဟုတ္သည္႔ သိကြ်မ္းသူမ်ားႏွင့္
strangers that is not လူစိမ္းမ်ားအ ၾကား အၾကမ္းဖက္မႈတို႔ ပါဝင္ေၾကာင္း သတ္မွတ္
intended to further the သည္။ မိမိကိုယ္ကို မိမိ ထိခိုက္ေစသည္႔ အၾကမ္း ဖက္မႈ၊ စစ္၊
aims of any formally
defined group or cause. ႏိုင္ငံအစိုးရက ျပဳလုပ္သည္႔ အၾကမ္း ဖက္မႈႏွင့္ အျခားေသာ
Self-directed violence, war, စုေပါင္းက်ဴး လြန္သည္႔ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ဤအဓိပၸာယ္
state-sponsored violence သတ္မွတ္ ခ်က္မ်ားမွ အထူးသျဖင့္ ထုတ္ပယ္ထား သည္။
and other collective
violence are specifically
excluded from these
definitions

Women Empowerment _ အမ်ိဳးသမီးမ်ား လုပ္ႏိုင္စြမ္းရွိလာျခင္း

 Giving Empowerment to
women.
Intimate Partner Violence_ ရင္းႏွီးသူ အေပါင္းအသင္း သို႔မဟုတ္ အိမ္ေထာင္ ဖက္ က
 A pattern of assaultive and
အၾကမ္းဖက္မႈ
coercive behaviors,
including physical, sexual, • သက္ၾကီးသိ႔မ
ု ဟုတ္ အပ်ိဳေဘာ္၊ လူပ်ိဳေဘာ္ အရြယ္တို႔က
and psychological attacks, ယင္းတို႔၏ ရင္းႏွီးသူ အေပါင္း အသင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္သည္႔
 as well as economic ရုပ္ပိုင္း၊ လိင္ပိုင္း ႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္ မႈမ်ားအျပင္
coercion, that adults or
အိမ္ေထာင္ဖက္ ဆက္ဆံေရးတြင္ ျဖစ္ပြား ေသာ
adolescents use against
their intimate partners. It ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ လိင္ ပိုင္း ဆိုင္ရာ
includes a range of sexually, နာက်င္ထိခိုက္ေစသည္႔ အျပဳ အမူမ်ား ၊
psychologically and
လက္ေရာက္မႈမ်ား၏ ပံုစံမ်ား၊ ယင္း တြင္ လက္ရွိ
physically coercive acts
used against adult or သိ႔မ
ု ဟုတ္ ယခင္ရင္းႏွီးသူ အ ေပါင္း အသင္းက သူမ၏
adolescent women by a သေဘာတူ ခြင့္ျပဳ ခ်က္မပါဘဲ သက္ၾကီး သိ႔မ
ု ဟုတ္
current or former intimate
အပ်ိဳေဘာ္ အရြယ္ မိန္းမ အေပၚလိင္ပိုင္း ဆိုင္ရာ၊ စိတ္
partner, without her
consent. Though women ပိုင္း ဆိုင္ရာႏွင့္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အႏိုင္အ ထက္
can be violent toward men ျပဳမႈမ်ိဳးစံုပါဝင္သည္။ ဆက္ဆံေရး နယ္ပယ္ တြင္
in relationships, and
အမ်ိဳးသားမ်ားက အမ်ိဳးသမီးမ်ား အေပၚ
violence exists in same-sex
partnerships, the largest အၾကမ္းဖက္ျခင္းႏွင့္ လိင္တူျခင္း ေပါင္းသင္း ရာတြင္
burden of intimate partner အၾကမ္းဖက္မႈရွိေသာ္ လည္း ရင္းႏွီး သူ
violence is inflicted by men
against their female အေပါင္းအသင္းက အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴး လြန္ျခင္း
partners အမ်ားစုမွာ ေယာက်္ားက ယင္း တိ႔၏
ု အမ်ိဳးသမီးအ
ေပါင္းအသင္းမ်ား အေပၚ က်ဴးလြန္ျခင္းျဖစ္သည္။
Marital rape_ အိမ္ေထာင္ဖက္ အေပၚ အဓမၼျပဳက်င့္ေသာ မုဒိမ္းမႈ
 Sexual intercourse forced
• အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ ခင္ပြန္းက သူမ၏ ဆႏၵ မပါသည္ကို
on a woman by her
husband, knowingly against သိလ်က္ႏွင့္ အတင္းအၾကပ္ လိင္ဆက္ဆံျခင္း။
her will
Rape_ မုဒိမ္းမႈ
 Physically forced or
• ေယာက်္ားတန္ဆာ၊ အျခားေသာ ခႏၼာကိုယ္
otherwise coerced
penetration of the vulva or အစိတ္အပိုင္း သိ႔မ
ု ဟုတ္ အရာဝတၠဳ တစ္ခုခု ျဖင့္
anus, using a penis, other အမ်ိဳးသမီးအဂၤါစပ္၊ စအုိကို ရုပ္ပိုင္း ဆုိင္ ရာ
body parts or an object
အၾကမ္းဖက္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သို႔မ ဟုတ္
အျခားနည္း ျဖင့္ေသာ္ လည္း ေကာင္း အတင္းအက်ပ္
ထိုးသြင္းျခင္း။
Sexual and gender based violence_ လိငမ
္ ႈဆိုင္ရာႏွင့္ က်ား၊မ အေျချပဳ အၾကမ္းဖက္မႈ
 A term which encompasses
• မုဒိမ္းမႈ၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျခိမ္းေျခာက္မႈ၊ ေခါင္းပံု ျဖတ္ျခင္း၊
a wide variety of abuses,
including rape, sexual အရွက္ကြဲျခင္း၊ လက္ ေရာက္မႈ၊ ဗလကၠာရ ျပဳမႈ၊ အိမ္တြင္း
threats, exploitation, အၾကမ္း ဖက္မႈ၊ ေသြးရင္း စပ္ယွက္မႈ၊ အတင္းအဓမၼ
humiliation, assaults,
ျပည္႔တန္ဆာျပဳလုပ္ျခင္း (အျပန္အလွန္ လိင္ မႈ
molestation, domestic
violence, incest, involuntary က်ဴးလြန္ျခင္း) ၊ ႏွိ္ပ္စက္ကလူျပဳျခင္း၊ လိင္ အဂၤါထဲသို႔
prostitution (sexual အရာဝတၱဳမ်ားကို မလိုလား အပ္ပဲ သို႔မဟုတ္ အႏၱရာယ္ရွိ
bartering), torture,
စြာ ထည္႔ျခင္း၊ မုဒိမ္းမႈ က်ဴးလြန္ရန္အတြက္
unwanted or noxious
insertion of objects into အားထုတ္ျခင္း တိ႔အ
ု ပါ အဝင္ က်ယ္ျပန္႔သည္႔ အလြဲသံုး
genital openings, and ျခင္း အမ်ိဳး မ်ိဳး အက်ံဳးဝင္သည္႔ စကားရပ္ ျဖစ္ သည္။
attempted rape. Some have
အခ်ိဳ႕က အမ်ိဳးသမီး လိင္အဂၤါျဖတ္ ေတာက္ ျခင္း ႏွင့္
also considered female
 genital mutilation and other အျခားရိုးရာ က်င့္စဥ္မ်ား (မိခင္တြင္ ျဖစ္တတ္ ေသာ
traditional practices
ေရာဂါဘယႏွင့္ ေသႏႈန္း တိုးပြား ေစသည္႔ အရြယ္
(including premature
marriage, which increases မေရာက္မီ ထိမ္းျမား လက္ထပ္မႈအပါအဝင္) ကို
maternal morbidity and လိင္မႈဆိုင္ရာႏွင့္ က်ား၊ မ အေျချပဳ အၾကမ္းဖက္မႈ ပံုစံမ်ား
mortality) as forms of
အ ျဖစ္ ထည္႔သြင္းစဥ္းစားၾကသည္။
sexual and gender-based
violence
Sexual violence_ လိင္မႈဆိုင္ရာ ထိပါးေစာ္ကားမႈ
 Any sexual act, attempt to
• ျပဳလုပ္ခံရသူအား ဝင္ေငြဆံုးရံႈးမႈ၊ စိတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာ
obtain a sexual act,
unwanted sexual comments မခ်ိတင္ကဲ ေဝဒနာႏွင့္ အလား တူ မ်ားကို
or advances, or acts to ျဖစ္ေပၚေစသည္႔ မလိုလားအပ္ေသာ လိင္မႈဆိုင္ရာ
traffic, or otherwise
ခ်ဥး္ကပ္ျမဴဆြယ္မႈမ်ား သိ႔မ
ု ဟုတ္ လိင္မႈကိစၥရပ္မ်ားတြင္
directed, against a person’s
sexuality using coercion, by ပါဝင္ပတ္ သတ္ ေစျခင္း ကဲ့သို႔ေသာ
any person regardless of လူပုဂိၢဳလ္တစ္ဦးအေပၚ လိင္ကို အေျခခံသည္႔
their relationship to the
ထိပါးေစာ္ကားမႈ။
victim, in any setting,
including but not limited to
home and work
Shared household_ အတူေန အိမ္ေထာင္စု
 A household where the
• ပစၥည္းအေပၚ အခြင့္အေရး သိ႔မ
ု ဟုတ္ ပိုင္ဆိုင္
respondent / accused and
the aggrieved person reside မႈရွိသည္ျဖစ္ေစ၊ မရွိသည္ျဖစ္ေစ တိုင္းတန္း
or have resided irrespective ခံရသူ/စြပ္စြဲခံရသူႏွင့္ နစ္နာသူ ကာယကံ ရွင္
of whether either has any
အတူေနထိုင္သည္႔ သိ႔မ
ု ဟုတ္ေနထိုင္ခဲ့ သည္႔
right or title over the
property အိမ္ေထာင္စု။

Stalking_ ေနာက္ေယာင္ခံလိုက္ေႏွာင့္ယွက္ျခင္း
 A pattern of behaviors,
• မလိုလားအပ္သည္႔ အာရံုစိုက္မႈ၊ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံမႈ
which are repetitive and
unsolicited such as, သိ႔မ
ု ဟုတ္ အဆက္ အသြယ္ျပဳမႈ (ဥပမာအားျဖင့္ နစ္နာသူ
unwanted attention, အေပၚေနာက္ ေယာင္ခံလိုက္မႈ၊ သူလွ်ိဳလုပ္မႈ၊ ဥစၥာပစၥည္း
communication, or contact
ပိုင္ဆုိင္မႈကို ဖ်က္ဆီးမႈ၊ ျခိမ္းေျခာက္မႈ၊ ေပါင္း
(e.g. following and spying
on the victim, damaging သင္းဆက္ဆံေရးတြင္ အေႏွာင့္အ ယွက္ျဖစ္ ေစေသာ
property, threats, intrusive အားထုတ္မႈမ်ား အစရွိသည္) ထိုက့ဲ သို႔ေသာ ထပ္ကာ
attempts for
တလဲလဲႏွင့္ မႏွစ္ျမိဳ႕ဖြယ္ အျပဳအမူမ်ား။
communication, etc
Trafficking_ လူကုန္ကူးမႈ
 The recruitment,
• ေခါင္းပံုျဖတ္ရန္အတြက္ (အနည္းဆံုး အျခား သူမ်ား၏
transportation, transfer,
harboring or receipt of ျပည္႔တန္ဆာလုပ္ငန္းအေပၚ ေခါင္း ပံု ျဖတ္ျခင္း သိ႔မ
ု ဟုတ္
persons by means of the လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေခါင္း ပံုျဖတ္သည္႔ အျခားပံုစံမ်ား၊
threat or use of force or
အဓမၼခိုင္းေစမႈ သို႔မဟုတ္ ေက်းကြ်န္ျပဳမူကဲ့သို႔ အလား တူ
other forms of coercion, of
abduction, of fraud, of ျဖစ္စဥ္မ်ား၊ ေက်းကြ်န္အျဖစ္ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ သိ႔မ
ု ဟုတ္
deception, of the abuse of လူ႔အဂၤါမ်ားကို ျဖတ္ထုတ္ပစ္ျခင္း) ျခိမ္းေျခာက္မႈ
power or of a position of
သိ႔မ
ု ဟုတ္ အႏိုင္အထက္ျပဳမႈ သိ႔မ
ု ဟုတ္ အျခားနည္းျဖင့္
 vulnerability or of the giving
or receiving of payments or
benefits to achieve the
consent of a person having
control over another
person, for the purpose of
exploitation (including, at a
minimum, the exploitation
of prostitution of others or
other forms of sexual
exploitation, forced labor or
services, slavery or practices
similar to slavery, servitude,
or the removal of organs
Warrant_
 A warrant is issued by a
judge authorizing the arrest
or detain an individual
Enabling Environment
Equal Treatment
Equitable Access
Engendering Health _
 Emphasizing a gendered
perspective on health
Economic Abuse_
• Economic abuse is defined
as “ denying a woman
access to and control over
basic resources” (UN
General Assembly, 2006),
including “the denial of
funds, refusal to contribute
financially, denial of food
and basic needs and
controlling access to health
care, employment, etc.”(
Fulu et al.2013).
Emotional or psychological abuse_
• Emotional abuse is defined
as “any act or omission that
damages the self-esteem,
identity or development of
an individual. It includes but
is not limited humiliation,
threatening loss of custody
of children, forced isolation
from family or friends,
threatening to harm the
အႏိုင္အထက္ျပဳမႈ၊ ဖ်ားေယာင္းေသြးေဆာင္ျခင္း၊
လိမ္လည္ လွည႔္ ျဖား ျခင္း၊ လွည႔စ
္ ားျခင္း၊ အာဏာအလြဲ
သံုးစားမႈ သိ႔မ
ု ဟုတ္ အားႏြဲ႔သူအေပၚ မေတာ္ မတရား
ျပဳလုပ္မႈ၊ ေငြေၾကးေပးျခင္း၊ လက္ခံ ျခင္း ျပဳျပီး
မေတာ္မတရားျပဳလုပ္မႈ၊ အျခား သူတစ္ဦး
အေပၚထိန္းခ်ဳပ္မႈမရွိျခင္းျဖင့္ ထိုသူ ၏
သေဘာတူခြင့္ျပဳခ်က္ရယူရန္ ျပဳလုပ္ျပီး အက်ိဳး ခံစားခြင့္
နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ လူသစ္စု ေဆာင္းျခင္း၊
သယ္ယူပို႔ေဆာင္ျခင္း၊ လႊဲ ေျပာင္းျခင္း၊ လူပုဂိၢဳလ္မ်ားကို
လက္ခံသင့္ ျခင္း သိ႔မ
ု ဟုတ္လက္ခံျခင္း။
ဝရမ္းစာ
• ပုဂိၢဳလ္တစ္ဦးဦးကို ဖမ္းဆီးရန္ သိ႔မ
ု ဟုတ္ ထိန္းသိမ္းရန္
အခြင့္အာဏာရွိသည္႔ တရား သူၾကီး တစ္ဦးဦးက
ထုတ္သည္႔ ဝရမ္းစာ။
အဆင္ေျပေသာ ဝန္းက်င္
တန္းတူဆက္ဆံမႈ
မွ်တေသာ အခြင့္အလန္း
က်ား၊ မ ဆိုင္ရာ အေျချပဳ က်န္းမာေရး
စီးပြားေရးအရ နိုင္ထက္စီးနင္းျပဳမႈ
• စီးပြားေရးအရ နိုင္ထက္စီးနင္းျပဳမႈ ဆိုသည္မွာ
အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ား ရရွိနိုင္ ခြင္႔နွင္႔စီမံ ခန္ ႔ခဲြမႈ
ေဆာင္ရြက္နိုင္ခြင္႔ကို ျငင္းပယ္ျခင္း(ကမၻာ႔ကုလသမဂၢ အေထြေထြ
ညီလာခံ၊ ၂၀၀၆)ေငြေၾကး ရန္ပံုေငြ ရရွိေရးျငင္း ပယ္ျခင္း၊ေငြေၾကး
ေထာက္ပံ႔ရန္
ျငင္းဆိုျခင္း၊က်န္းမာေရး၊အလုပ္အကိုင္ရရွိေရးတို႔ကိုထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းနွင္႔
အစားအေသာက္ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ရရွိေရး တို႔ကို
ျငင္းပယ္ျခင္းတို႔လည္း အပါအ ၀င္ျဖစ္သည္။
စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ခံရမႈ
• စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ခံရမႈ ဆိုသည္မွာ တစ္စံုတစ္
ေယာက္၏ မိမိကိုယ့္ကိုေလးစားမႈ၊ မိမိ၏ ဂုဏ္သိကၡာ
သို႔မဟုတ္ ဖံ႔ျြ ဖိဳးတိုးတက္မႈတို႔ အေပၚတြင္ ထိခိုက္ေစေသာ
မည္သည္႔ အျပဳအမူကို မဆို ဆိုလိုသည္။ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ
အၾကမ္း ဖက္ခံရမႈ မ်ားထဲတြင္ အရွက္ရေအာင္ လုပ္မႈ၊ ကေလး
အုပ္ထိန္းခြင့္ကို ျခိမ္းေျခာက္ခံရမႈ၊ မိသားစု သူငယ္ခ်င္း
အသိုင္းအဝိုင္းမွ အတင္းအက်ပ္ ခြဲထုတ္ခံထားရမႈ၊ မိမိသို႔
မဟုတ္ မိမိခ်စ္ခင္သူအား နာက်င္ထိခိုက္ေစရန္ ျခိမ္းေျခာက္
 individual or someone they ခံရမႈ၊ ထပ္တလဲလဲ ေအာ္ေငါက္မႈ၊ စကားလံုး ကိုယ္ဟန္အျပဳ
care about, repeated yelling အမူမ်ား ျဖင့္ ေၾကာက္ရ႕ြံ မႈျဖစ္ေစေအာင္ ေျခာက္လွန္႔မႈ၊
or degradation, inducing
ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ႏွင့္ ပိုင္ဆုိင္မႈမ်ားအား ပ်က္ဆီးေအာင္လုပ္ေဆာင္
fear through intimidating
words or gestures, မႈတို႔ျဖစ္သည္။
controlling behavior and the
destruction of possessions”
(Fulu et al,2013)
Feminist _ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအခြင့္ အေရး လႈပ္ရွားသူ
 A person who supports the
 အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ အမ်ိဳးသားမ်ားႏွင့္ တန္းတူ
belief that woman should
have the same rights and အခြင့္အေရး ရသင့္သည္ဟု ယံု ၾကည္
opportunities as men. ေထာက္ခံလႈပ္ရွားသူ။
Feminism _ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး ဝါဒ
 The belief and aim that
 အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ အမ်ိဳးသားမ်ားႏွင့္ တန္းတူ
women should have the
same rights and အခြင့္အေရး ရသင့္သည္ဟု ယံုၾကည္ေထာက္ခံေသာ
opportunities as men. ဝါဒ။
Feminity မိန္းမဆန္ျခင္း
Female- headed အမ်ိဳးသမီးဦးေဆာင္ေသာ
Force Marriage_ အတင္းအၾကပ္ လက္ထပ္ေစျခင္း
 Parents or others force
someone to marry another
against her/his will.
Gender_ က်ား၊ မေရးရာ
 A concept that refers to the
 က်ား၊ မ မတူညီမႈအေပၚ လူမႈေရး၊ ယဥ္
difference between men
and women that are socially ေက်းမႈဓေလ့ထံုးတမ္း စသည္တို႔အရ ကြဲ ျပားစြာ
constructed, changeable သတ္မွတ္ လက္ခံသည္႔ ေျပာင္း လဲမႈ ရွိႏိုင္ေသာ
over time and have
အယူအဆ သေဘာ ထား အျမင္။
variations with in cultures.
Genderism က်ား၊ မ ေရးရာဝါဒ
Gender Analysis _ က်ား၊ မေရးရာ ဆန္းစစ္မ/ႈ ဆန္စစ္ခ်က္
 Analysis of a process or
 အမ်ိဳးသားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး၏ တာဝန္ခြဲေဝမႈ၊ အခြင့္အေရး၊
phenomenon by examining
the roles played by men and ရပိုင္ခြင့္စသည္တို႔ အေပၚ အေျခခံ၍ လုပ္ငန္းစဥ္ကို
women. ဆန္းစစ္မႈ။
Gender Audit _ က်ား၊ မ ေရးရာလုပ္ငန္းစစ္
 Assessment tools and
 က်ား၊ မ ေရးရာ တန္းတူညီမွ်မႈကို အ
process for organizations to
identify staff perceptions of ေထာက္အကူျဖစ္ေစသည္႔ ဝင္ေငြ၊ အသံုး စရိတ္မ်ား၊
how gender perspective အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ ၄င္း၏ လုပ္ ငန္း မ်ားတြင္ အသံုးခ်မႈအား
that contributes to greater
စိစစ္ျခင္း။
gender equality.
Gender-based Violence_ က်ား၊ မ ေရးရာ အေျချပဳ အၾကမ္းဖက္မႈ
 Any act that results in, or is
likely to result in physical,
sexual, psychological,
economic harm, or suffering
 based on gender of a
person.
Gender- bias_ က်ား၊ မ ေရးရာ ဘက္လိုက္မႈ
 Prejudiced action or
 အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ အမ်ိဳးသားမ်ားႏွင့္ တန္းတူ
thoughts based on gender-
based perceptions that မဟုတ္ဟူသည္႔ ခံယူခ်က္ကို အေျခခံသည္႔
women are not equal to မတရားေသာလုပ္ရပ္ႏွင့္ ေတြးေခၚမႈမ်ား။
men
Gender Blind_ က်ား၊ မ ေရးအရာ အျမင္မရွိျခင္း
 Inability to recognize and
 အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီးတို႔၏ မတူညီေသာ လုိအပ္ခ်က္၊
consider the differences
between men’s and ရပိုင္ခြင့္၊ အခြင့္အာဏာကို အေျခခံ၍ ျမင္ႏိုင္စြမ္း မရွိျခင္း။
women’s needs, benefits,
access to resources, power;
the absence of gender
analysis from thought or
practice
Gender Budget က်ား၊ မ ေရးရာ ဘတ္ဂ်က္
Gender Concept က်ား၊ မ ေရးရာ အယူအဆ
Gender Conformity_ က်ား၊ မ ပီသမႈ
 Gender identity and the sex
 လူမႈေရး စံႏႈန္းအရ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမႈရွိသည္႔
of the person match or fit
with the “prescribed” က်ား၊ မ
social norms
Gender Discrimination _ က်ား၊ မ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ
 Any distinction, exclusion or
 က်ား၊ မ လူမႈပံုစံကို အေျခခံ၍ လူ႔အခြင့္အ ေရးမ်ား
restriction made on the
basis of socially constructed ျပည္႔ဝစြာ ခံစားႏိုင္မႈ မရွိေစရန္ ခဲြျခားဆက္ဆံျခင္း။
gender roles and norms
which prevents a person
from enjoying full human
rights
Gender and Development _ က်ား၊ မ ေရးရာ ႏွင့္ ဖြ႔ျံ ဖိဳးေရး
 Approach that recognizes
 က်ား၊ မ ေရးရာ အေျခခံသည္႔ (အျမင္ရွိသည္႔) ဖြံ႔ျဖိဳး ေရးစီ
that all development
planning, policies and မံကိန္း ၊ မူဝါဒႏွင့္ လုပ္ ငန္းစဥ္မ်ား
projects must reflect gender
sensitivity and gender
awareness
Gender Disparities_ က်ား၊ မ ရပိုင္ခြင့္ မတူညီမႈ
 Differences in men’s and
 က်ား၊ မ ေရးရာတြင္ အမ်ိဳးသားမ်ားကို ဦးစားေပးေလ့
women’s access to
resources, status and well- ရွိသည္႔ အရင္းအျမစ္ ရပိုင္ခြင့္ႏွင့္ အခြင့္အလန္းမ်ား
being that usually favor မတူညီမႈ
men
Gender-differentiated impact_ က်ား၊ မ ခြဲျခားမႈအရ မတူညီေသာ အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈ
 Effects of policies, programs
or measures which have a
different impact on men
and women
Gender-dominated occupations_ က်ား၊ မ ခဲြျခားမႈ အရ အထူးျပဳ အလုပ္အကိုင္
 Jobs and occupations where
one of the sexes-either
male or female
predominates based on
gender-bases division of
labor
Gender Equality_ က်ား၊ မ ေရးရာ တန္းတူညီမွ်မႈ
 Equal treatment of women
and men in laws, policies,
and equal access to
resources, services,
educations, health care,
occupational positions, etc…
Gender Equity_ က်ား၊ မ ေရးရာ သာတူညီမွ်မႈ
 Fairness and justice in the
distribution of benefits and
responsibilities between
women and men
Gender Gap_ က်ား၊ မ ေရးရာ ကြာဟမႈ
 Apparent disparity between
men and women in values,
attitudes and access to
power and positions
Gender Identity_ က်ား၊ မ ေရးရာ သတ္မွတ္ခ်က္
 Individual’s self awareness
or fundamental sense of
themselves as being male or
female
Gender Impact Assessment က်ား၊ မ ေရးရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈအား ဆန္းစစ္ ေလ့လာျခင္း
Gender Issue က်ား၊ မ ေရးရာ ကိစၥရပ္
Gender Lens_ က်ား၊ မ ေရးရာ အေလးထားေသာ ရႈဳေဒါင့္
 Having Gender Sensitive
 အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတို႔၏ လိုအပ္ ခ်က္ ႏွင့္
Views
ရပိုင္ခြင့္တို႔ကို မွ်မွ်တတျမင္ ေပး ျခင္း။
Gender Mainstreaming _ က်ား၊ မ ေရးရာကို ေဆာင္ရြက္မႈတိုင္းတြင္ ထည္႔သြင္းစဥ္းစားျခင္း
 Integration of gender
concerns into the entire
spectrum of activities
Gender Neutral _ က်ား၊ မ ဝိေသသကင္းေသာ/ ျခင္း
 Non discriminatory
language rather than
gender-specific words
Gender Perspective_ က်ား၊ မ ေရးရာ သေဘာထားအျမင္
 Investigation of how men
and women affect and are
affected by economic,
political, social and cultural
events
Gender Relations_ က်ား၊ မ ေရးရာ ဆက္ႏြယ္မႈမ်ား
  Relative positions of men
and women in the division
of resources/
responsibilities, benefits/
rights/power/ privileges

Gender Roles_ က်ား၊ မ ေရးရာအခန္းက႑

 Socially determined
behaviors, tasks and
responsibilities for men and
women
Gender Sensitivity_ က်ား၊ မ တန္းတူ အေလးထားရႈျမင္ျခင္း
 Ability to understand and
 က်ား၊ မ အေျချပဳ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ အေပၚ မူတည္၍ လူမႈ-
consider the socio- cultural
factors underlying gender- ယဥ္ေက်းမႈ ေရးရာမ်ား အ ေပၚ နားလည္မႈရွိေစျခင္း။
based discrimination
Gender Sensitive Data က်ား၊ မ တန္းတူ အေလးထားသည္႔ အခ်က္အလက္

Glass ceiling _ မွန္မ်က္ႏွာၾကက္

 The cumulative effects of
 အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ တိုးတက္မႈကို ဟန္႔တားထားေသာ
discriminatory attitudes
towards women in ခြဲျခားကန္႔သတ္မႈ။
workplace, preventing
women from rising
professionally to senior
positions, regardless of their
education, expertise
Homosexual_ လိင္တႏ
ူ ွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ
 A person, usually a man,
who is sexually attracted to
people of the same sex
Heterosexual_ လိင္ကြဲႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ
 A person who is sexually
attracted to people of the
opposite sex
Infertility_ မ်ိဳးမပြားႏိုင္ေသာ/ ျမံဳေသာ
 Not able to have babies
Informal Work ခိုင္မာမႈ မရွိေသာ အလုပ္
Internalization_ စြဲမွတ္ခံယူ က်င့္သံုးျခင္း
 To make a feeling, an
attitude, or belief part of
the way you think and
behave
Intimate Partner Violence ရင္းနွီးေသာအေဖာ္ သို႔မဟုုတ္ အိမ္ေထာင္ဖက္မွ အၾကမ္းဖက္မႈ
• Intimate partner violence is ရင္းနွီးေသာအေဖာ္၊ အိမ္ေထာင္ဖက္အၾက္ား
defined as any “behaviour
ဆက္ဆံေရးတြင္ျဖစ္ပြားေသာ ရုုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊
in an intimate relationship
that causes physical, sexual စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ နာက်င္ထိခိုက္မႈျဖစ္ေစေသာအျပဳအမူ (ရုုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ
or psychological harm, အၾကမ္းဖက္မႈ၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအင္အားသံုးမႈ၊
including physical စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာထိခိုက္နာက်င္ေအာင္လုပ္မႈ
aggression, sexual coercion,
 psychological abuse and နွင္႔ထိန္းခ်ဳပ္ေသာအျပဳအမူမ်ားပါ၀င္သည္)
controlling behaviours”
(Garcia-Moreno et al.,
2005).

Masculinity_ ေယာက္်ားဆန္ျခင္း
 The quality of being
masculine
Male supremacy_ အမ်ိဳးသားၾကီးစိုးေသာ ဝါဒ
 System of oppression that
gives power to men and
values masculinity

Matriarchy_ အမ်ိဳးသမီးၾကီးစိုးေသာ ဝါဒ

 A social system that gives
power and authority to
women rather than men
Male Dominated Sphere အမ်ိဳးသားမ်ား ၾကီးစိုးေသာ နယ္ပယ္
Marital Rape အိမ္ေထာင္ဖက္အေပၚ အလိုမတူဘဲ လိင္ဆက္ဆံျခင္း
• Marital rape is defined as
အိမ္ေထာင္ဖက္အမ်ိဳးသားနွင္႔ အမ်ိဳးသမီးၾကားတြင္ ျဖစ္ပြားသည့္
any act of rape –see
definition below - that အတင္းအၾကပ္ လိင္ဆက္ဆံျခင္း
occurs between two
individuals in a marital
relationship.

Menarche_ အပ်ိဳေဖာ္ဝင္ျခင္း
 First occurrence of
menstruation
Menopause_ ေသြဆံုးျခင္း
 The time during which a
woman gradually stops
menstruating
Menstruation_ ဓမၼတာလာျခင္း
 The process or time of
menstruation
Patriarchy_ အမ်ိဳးသားၾကီးစိုးေသာ ဝါဒ
 A society, system or country
that is ruled or controlled
by men, A system of society
or government in which
men hold the power and
women are largely excluded
from it
Patrilocal ေသွ်ာင္ေနာက္ဆံထံုးပါ
• Relating to a pattern of
• လက္ထပ္ၿပီးေနာက္ ခင္ပြန္း၏ မိသားစု ႏွင္႔အတူ
marriage in which the
couple settles in the လိုက္ေနရသည့္ဓေလ့ထံုးစံ
husband’s home or
community
Physical Violence ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈ
• Physical violence is defined
• ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ ေသေလာက္ေသာျဖစ္ရပ္၊ ဒုကိၡတ
as the intentional use of
physical force with the ျဖစ္ ေစေသာ ျဖစ္ရပ္၊ ဒဏ္ရာ အနာတရ (သိ႔)ု နာက်င္မႈ
potential for causing death, ျဖစ္ေစေသာ ျဖစ္ရပ္ ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ
disability, injury or harm.
အင္အားသံုးျခင္း၊ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈတြင္
Physical violence includes
but is not limited to: ကုတ္ျခစ္ျခင္း၊ တြန္းခ်ျခင္း၊ လြင့္ပစ္ျခင္း၊ ဆြဲေဆာင့္ျခင္း၊
scratching, pushing, ပါးစပ္ျဖင့္ ကိုက္ျခင္း၊ စိတ္ဆင္းရဲ မ်က္ရည္က်ေအာင္
shoving, throwing,
လုပ္ျခင္း၊ လႈပ္ရမ္းျခင္း၊ ပုတ္ျခင္း၊ ဆံပင္ဆြဲျခင္း၊ ပါး
grabbing, biting, choking,
shaking, poking, hair pulling, ရိုက္ျခင္း၊ လက္သီးျဖင့္ထုိးျခင္း၊ ရိုက္ျခင္း၊ မီးေလာင္
slapping, punching, hitting, ေအာင္လုပ္ျခင္း၊ အက်ယ္ခ်ဳပ္ထားျခင္း သို႔မဟုတ္ ခြ်န္
burning, the use of
ထားေသာ အရာကို အသံုးျပဳျခင္းတို႔ ပါဝင္သည္။
restraints or one’s body size
or strength to detain
another person” or the use
of a weapon (gun, knife or
object) (CDC 2002).

Power with လုပ္ပိုင္ခြင့္ျဖင့္

Power over လုပ္ပိုင္ခြင့္ေက်ာ္၍
Power within လုပ္ပိုင္ခြင့္ အတြင္း
Prenatal sex selection_ သေႏၶသားလိင္ ေရြးခ်ယ္မႈ
 Abortion performed
because the sex of the fetus
is judged to be undesirable
to one or both parents.
Rape_ မုဒိမ္းမႈ
 To force somebody to have
sex with by threatening or
using violence
Reproductive age_ မ်ိဳးဆက္ပြားႏိုင္သည္႔ အရြယ္
 The span of age at which
individuals are able of
bearing children
Reproductive labor_ အိမ္တြင္းမႈလုပ္သား
 Activities carried out to care
for the household ,its
members and the
community at large
Reproductive Rights_ မ်ိဳးဆက္ပြားမႈ ဆိုင္ရာ အခြင့္အေရး
 Basic rights of all couples
and individuals to decide
freely and responsibility on
the number, spacing and
timing of their children

Reproductive Tract Infection_ မ်ိဳးဆက္ပြား အဂၤါကူးစက္ေရာဂါ

  Any infectious diseases that
include sexually transmitted
infections, other common
infections of the genital
tract
Reproductive years_ မ်ိဳးဆက္ပြားႏိုင္သည္႔ ကာလ
 Period of life when men and
women are fertile
Safe sex_ စိတ္ခ်ရေသာ လိင္ဆက္ဆံမႈ
 Sexual activity in which
people try to protect
themselves from AIDS and
other sexual diseases for
example by using Condoms
Safe motherhood_ လံုျခံဳစိတ္ခ် မိခင္ဘဝ
 Ensuring that women
 ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကာလႏွင့္ မီးဖြားခ်ိန္တြင္ က်န္းမာေရးႏွင့္
receive the appropriate care
to be safe and healthy အျခားလိုအပ္ေသာ ေစာင့္ေရွာက္မႈရွိျခင္း။
throughout pregnancy and
childbirth with low risk of
death or ill health
Self-esteem မိမိကိုယ္ မိမိ ေက်နပ္အားရျခင္း
 A feeling of being happy
with your own character
and abilities
Sexual Abuse_ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ မဖြယ္မရာ ျပဳမႈ
 Any experience during
 ငယ္စဥ္ဘဝ (သို႔) လူငယ္လူရြယ္ဘဝတြင္
childhood or adolescence
which involves လိင္ကိစၥႏွင့္ပတ္သတ္၍ မ်ားေသာအားျဖင့္
inappropriate, unwanted or အရြယ္ေရာက္သူတစ္ဦးဦး၏ အဓမၼ မဖြယ္မရာ၊
forced sexual attention by,
ႏိုင့္ထက္စီးနင္းျပဳခံရျခင္း။
usually an adult
Sexual Assault_ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိပါး ေႏွာက္ယွက္မႈ
 Acts of violence not
involving penetration.
Sexuality_ ဖို၊ မ လကၡဏာ၊ ခံစားမႈ ၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္
 The feelings and activities
connected with a person’s
sexual desire
Sexual Behaviors_ လိင္မႈဆိုင္ရာ အျပဳအမူမ်ား
Any actions such as touching,
kissing, and stimulation of a body
Sexual Desire ကာမစိတ္ဆႏၵ

Sex Disaggregated Data လိင္ခြဲျခားေဖၚျပသည္႔ အခ်က္အလက္

Sexual Harassment_ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိပါးေစာ္ကားမႈ
 The use of status and /or
power to coerce or attempt
to coerce a person into
engaging in having any kind
of sexual contact

Sexual Rights_ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အခြင့္အေရး

 A person’s right to have
control and decide freely
and responsibility in
matters related to her or his
sexuality
Sexual Violence_ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈ
 Any act, attempted or
threatened that is sexual in
nature and is done with
force and without consent
of the person

Socialization_ လူမႈပံုစံသြင္းျခင္း
 The process by which
 လူမႈ ဝန္းက်င္လက္ခံသည္႔ ပံုစံျဖစ္ေအာင္ ျပဳမူေနထိုင္ျခင္း
somebody, especially a
child, learns to behave in a
way that is acceptable in
their society

Socially Assigned Task လူအဖြ႔အ

ဲ စည္းမွ သတ္မွတ္ထားေသာ အလုပ္
Social Protection လူမႈေရးဆိုင္ရာ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈ

Statutory Law ျပဌာန္းဥပေဒ

Stereotype_
 A fixed idea or image that တရားေသ အျမင္
many people have of a
 လူသ႔မ
ို ဟုတ္ အေၾကာင္းအရာတစ္ခု အေပၚ မွန္ကန္မႈ
particular type of person or
thing, but which is often not မရွိႏိုင္သည္႔ တရားေသ အျမင္။
true in reality. To form a
fixed idea about a person or
thing which may not really
be true?

Strategic Gender Interest/ Needs_ က်ား၊ မ ေရးရာ ေရရွည္လိုလားခ်က္/ လိုအပ္ခ်က္

 Needs identified and
articulated by women as a
result of their subordinate
position in a specific context
or society
Survivor_ ရွင္သန္သူ
 A person who continues to
 ဒုကၡအႏၱရာယ္ အခက္အခဲ အတြင္း မွ ရွင္သန္ေနသူ
live especially despite being
 nearly killed or experiencing
great danger or difficulty
Tokenism _ ျပယုဂ္
 The fact of doing something
only in order to do what the
law requires or to satisfy a
particular group of people
but not in a way that is
really sincere

Transgender_ မိန္းမလ်ာ/ ေယာက်္ားလ်ာ

 Usually men who behave
like women, in clothes they
wear, body gestures, but
remain distinct\as a “ third
sex” category)
Trans sexual_ လိင္ေျပာင္းလဲထားသူ
 A person who feels
emotionally that they want
to live, dress, etc. as a
member of opposite sex,
especially one who has a
medical operation to
change their sexual organs
Unintended Pregnancy_ မရည္ရြယ္ေသာ ကိုယ္ဝန္ရျခင္း
 Pregnancy that was not
planned or was unwanted
Unprotected Sex_ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံမႈ
 Any sexual behavior which
has a degree of risk where
partners are not using
protection against either
pregnancy or sexually
transmitted diseases.
Unsafe Abortion_ အႏၱရာယ္ရွိေသာ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်မႈ
 Terminating a pregnancy
performed either by
persons lacking the
necessary skills or in an
environment lacking the
basic medical and sanitary
standard conditions or both
Unsafe Sex_ အႏၱရယ္ရွိေသာ လိင္ဆက္ဆမ
ံ ႈ
 Sexual behaviors that post
risks of transmission of
sexually transmitted
diseases (STDs) including
HIV/AIDS
Unwanted Sex_ အလိုမတူသည္႔ လိင္ဆက္ဆံမႈ
 Any forced sexual behavior
with an individual without
 their consent
Violence against women_ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈ
 Any act of gender-based
violence that results in, or is
likely to result in physical,
sexual, or mental harm or
suffering to women
Vocational Training အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းသင္တန္း

Vulnerable to Violence အၾကမ္းဖက္မႈကို ခုခံႏိုင္စြမ္းမရွိေသာ

Women’s Advancement အမ်ိဳးသမီးမ်ားဖြ႕ံ ျဖိဳးတိုးတက္မႈ

Women in Development_ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ ဖြံျဖိဳးေရး
 Approach developed in
early 1970’s to draw
attention on women’s roles
in society and the positive
impact of their involvement
in development
Women in senior Decision-making အေရးၾကီးေသာ/ အေရးပါေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားတြင္
အမ်ိဳးသမီးမ်ားပါဝင္မႈ

Women Portrayed in Media မီဒီယာတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ ပတ္သတ္၍ ေဖာ္ျပမႈ

Women Publicly Portrayed in a အမ်ားျပည္သူ ျမင္သာေစသည္႔ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ဟန္ပန္အမူအရာ

Manner

Women Showcased အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို ေပၚလြင္ေစသည္႔

ေဆာင္ရြက္မႈ