Republic of the Philippines

Department of Education
REGION VIII
SCHOOLS DIVISION OF BILIRAN

ARALING
PANLIPUNAN-3
Learners’ Activity Sheets
Quarter 2 Week 2

Natatalakay ang mga pagbabago at nagpapatuloy sa sariling lalawigan at

kinabibilangang rehiyon

Pangalan: ______________________________________________________
Baitang: _________________________________________________________
Guro: ____________________________________________________________________
Learning Competency: Natatalakay ang mga pagbabago at nagpapatuloy sa
sariling lalawigan at kinabibilangang rehiyon. (AP3KLR-IIR)

I. Mga kabag-ohan sa usa ka probinsya sa pisikal nga palibot, pang-

ekonomiya, ug katilingban
Araling Panlipunan 3 pp. 186-191

II – Presentasyon sa Pagtulun-an
Sa paglabay sa panahon, may mga kabag-ohan nga nahitabo sa pipila ka
mga lugar. Kini nga mga panghitabo nahimong hinungdan sa kabag-ohan sa
kasaysayan. Maayo man o dili maayo ang resulta niini, kini magpabilin nga
handumanan sa huna-huna sa mga katawhan.
Tun-i ang mosunod nga pagtulun-an mahitungod sa kabag-ohan sa lain-
laing mga lungsod,kahuman paningkamuti nga itandi ang mga nabag-o nga
nahitabo sa usa ka lugar kaniadto ug karon.Mao kini ang mga mosunod nga mga
kabag – ohan:
a. pang ekonomiya
b. katilingban
c. pisikal nga palibot

Sa atong rehiyon may mga pipila ka mga probinsiya nga gihinganlan niini
nga pagtulun-an,ug kini nga mga probinsiya adunay mga kabag- ohan. Unahon
nato ang probinsiya sa Biliran kung diin kita nagpuyo.Makita gayud nato ang
mga kabag – ohan niini.
Tan-awa ug tun-i ang mga mosunod nga mga hulagway nga may kalabtanan sa
kabag-ohan sa probinsya.

A. Ang Probinsiya sa Biliran Kaniadto ug Karon

I. Ang Pisikal nga Palibot

 Kaniadto Karon

Sa pisikal nga palibot daku na kaayo nga kabag – ohan nga makita sa
atong probinsya. Kaniadto mga karaan ug gagmay pa lang ang mga istraktura
ug mga kabalayan, apan karon masaksihan nato ang mga magkalain-laing
kabalayan ug istraktura nga may mga maanindot nga mga desinyo. Ang mga
kakalsadahan usab daku na ug kabag-ohan tungod kay dili na kini sigpit ang
dalan apan karon lapad na ang mga kalsada nga kaagian tungod sa panghitabo
nga kabag-ohan.
II.Ang Pang-ekonomiya
Kaniadto Karon

Ang panghitabao nga kabag-ohan sa pang -ekonomiya sa Biliran tungod kay

daghan na kini ug mga natukod nga dagko nga mga tindahan ug mga istraktura
sa magkalain-laing istablismento nga makita sa probinsya. Dugang pang
kausaban ang transportasyon makita nato ang daghan ug magkalain-laing
modelo ug klase sa mga sakyanan sa Biliran.

II.Ang katilingban
Kaniadto Karon
 Base sa mga hulagway nga inyong nakita atong masabtan nga may dako
nga kabag – ohan ang atong probinsya. Makita nato nga miasenso na ang atong
probinsya base sa pisikal nga palibot susama sa mga istraktura ug kalsada .Mao
usab ang atong pang – ekonomiya. Tungod niini mitaas usab ang populasyon
tungod kay may mga dayo man nga naa na sa atong probinsya nagtrabaho
tungod sa oportunidad nga naihatag sa atong probinsya.

Buluhaton 1

Basaha ang matag pangutana ug pahayag sa ubos. Lingini ang letra sa insaktong
tubag nga nagsaysay sa kabag-ohan sa usa ka lugar karon.

1. Unsa ang kahimtang sa pang-ekonomiya sa Biliran karon?

a. Daghan og trabaho ug daghan ug dagko nga mga
tindahan.
b. Kulang ang oportunidad sa pagpanarbaho, gagmay ang mga
tindahan.
c. Walay oportunidad sa pagpanarbaho, walay mga tindahan.
d. Layo sa sibilisasyon
2. Hain sa mga pahayag ang nagsubay mahitungod sa kahimtang sa pisikal nga
palibot sa Biliran?
a. Daghan ang mga dagko nga tindahan,merkado, sakyanan, sementado
ug lapad nga kadalanan.
b. Gamay lamang ang mga tindahan,merkado ug sakyanan.
c. Batoon ang mga kadalanan.
d. Walay kausaban ang mga kabalayan ug istraktura.

3. Hain niini nga mga sitwasyon sa katilingban ang makit-an sa Biliran karon?
a. Kalisod sa panginabuhian.
b. Walay kalinaw.
c. Pag-ubos sa populasyon.
d. Midaghan ang mga lumulupyo ug miasenso ang panginabuhi.
4. Hain sa mga mosunod ang WALA naghisgot sa katilingban sa Biliran
kaniadto:
a. Gamay lang ang populasyon, karaan ang mga sakyanan, lu-ag ang
dagan sa trapiko.
b. Karaan nga mga disenyo sa mga balay.
c. Kulang og oportunidad sa pagpanarbaho, gagmay ang mga tindahan
ug pabrika.
d. walay pakabana sa ilang palibot.

5. Unsa ang kadaghanan nga nagbag-o sa mga probinsya sa Biliran?

a. mga hulma sa tubig
b. mga hulma sa yuta
c. pisikal nga palibot, pang-ekonomiya ug katilingban
 d. tanan nga nahisgutan

B. Ang Lungsod sa Tacloban, Leyte

Ang Pisikal nga Palibot, Ekonomiya ug Katilingban

Kaniadto Karon
 Base sa hulagway sa Probinsya sa Leyte dinhi sa Rehiyon 8, ang
Tacloban kaniadto makita ang mga karaan nga modelo sa kabalayan, istraktura
ug mga sakyanan. Kauban usab niini ang kakulangan sa oportunidad sa
pagpanarbaho tungod gamay lang ang mga tindahan ug pabrika. Ang kalsada
usab kaniadto lu-ag ang dagan sa trapiko tungod kay gamay lamang ang
populasyon sa mga tawo mga lumulupyo dinhi.
Ang Leyte nga makita sa hulagway adunay dakong kabag-ohan. Tungod
niini Makita na ang mga bag-ong modelo sa mga kabalayan, mga istraktura ug
mga sakyanan. Midaghan usab ang mga pabrika, tindahan ug oportunidad sa
pagpanarbaho. Tungod niini mitaas ang populasyon sa maong probinsya ug
mihinay ang dagan sa trapiko sa kadaghan na sa mga sakyanan ug mga tawo sa
prob
Ang katilingban sa Leyte kaniadto makita sa larawan ang mga karaan nga
disenyo sa mga istraktura, luag ang dalan tungod gamay pa lang lumulopyo,
mao usab ang makita ang kinaraan nga sakyanan kaniadto sa siyudad.
Apan sa kinabag-ohan nga katilingban atong mahulagway ang maanindot
nga istraktura sa siyudad, mitaas ang populasyon sa kadaghanon sa mga
namuyo hinungdan nga mihinay ang dagan sa trapiko sa kadaghan ng sakyanan
nangabot.

Buluhaton 2
Tubaga ug Sakto kung ang pahayag naghisgot ug kabag-uhan sa
Siyudad sa Tacloban apan kung dili gani tubaga ug Dili Sakto. Isuwat
ang tubag sa matag blangko.

_____ 1. Ang katilingban sa Tacloban walay kausaban hangtod karon.

_____ 2. May mga maanindot na nga mga istraktura ang Tacloban sa
pagkakaron.
_____ 3. Milambo ang ilang kahimtang sa pang-ekonomiya.
_____ 4. Adunay karaan nga mga balay nga makita sa pisikal nga
palibot sa Tacloban kaniadto.
_____ 5. Ang mga tawo dinhi walay pagpakabana sa
panginabuhi.
C. Siyudad sa Calbayog, Samar

Pisikal nga Palibot, Pang-ekonomiya ug Katilingban

Kaniadto Karon
 Base sa hulagway nga makita, kaniadto ang Siyudad sa Calbayog adunay
mga karaan nga desinyo sa kabalayan. Apan sa pagkakaron atong masaksihan
nga daghan na nga mga natukod nga moderno ug bag-ong desinyo sa mga
puloy-anan sa siyudad.

Ang Calbayog, Samar kaniadto dili pa daghan ang mga pabrika ug

industriya sa maong siyudad. Ang kadaghanon sa mga tawo nga namuyo dinhi
gamay lamang hinungdan nga ang populasyon sa mga tawo nga namuyo dinhi
gamay lang usab.

Ang katilingban sa Siyudad sa Calbayog Samar adunay simple lamang

nga panginabuhi. Sa pag-abot sa panahon sa kabag-ohan kalit nga mitaas ang
populasyon ug nagmainuswagon ug namaayo ang kahimtang sa panginabuhi sa
mga lumulupyo sa maong siyudad. Midaghan ang mga pakabuhian tungod sa
mga pabrika ug mga tindahan labina usab ang mga industriya.
 Buluhaton 3

Butangi ug / kung ang pahayag naghisgot ug kabag-ohan ug X kung dilli.

1. Ang katilingban sa Calbayog adunay simple nga panginabuhi kaniadto

2. Nagmainuswagon na ang maong siyudad sa pagkakaron.
3. Midaghan ang mga lumulupyo ug daghan na ang may maayong trabaho.
4. Daghan ang natukod nga mga kabalayan ug istraktura.
5. Karaan lang gihapon ang mga desinyo sa mga balay.

III - Ebalwasyon
Ang mosunod nga mga sitwasyon nagpakita sa kahimtang sa usa ka lugar
karon. Basaha ug sabta ang mga pahayag ug pilia sa kahon ang sakto nga
pulong aron ma kompleto ang pahayag.

Kabag-ohan ekonomiya
kaniadto pisikal
katilingban

1. Mas mainuswagon ang kahimtang sa ________ sa Siyudad sa Tacloban

tungod sa daghang mga dagkong tindahan ug industriya nga nakamugna ug
dugang trabaho.
2. Ang lapad ug sementado nga kadalanan sa Biliran nagpakita sa _______ nga
kabag-ohan.
3. Ang pagdaghan sa mga empleyado sa usa ka lugar nagpakita ug kabag-ohan
sa sitwasyon sa ___________.
4. Mga kinabag-o ug moderno nga mga desinyo sa kabalayan ug mga istraktura
ang makit-an ________.
5. Karaan nga mga disenyo sa balay, gagmay nga mga kalsada ug kakulangan sa
mga sakyanan kini nga panghitabo makita sa mga lugar _________.

IV -Mga Tubag sa Pangutana

Buluhaton 1 Ebalwasyon
1.a 1. Ekonomiya
2.a 2. Pisikal
3.d 3. Kabag-ohan
4.d 4. Katilingban
5.d 5. Kaniadto
Buluhaton-2
1.Dili Sakto
2.Sakto
3.Sakto
4.Sakto
5.Dili Sakto
Buluhaton-3
1. /
2. /
3. /
4. /
5. x
Gisuwat ni:
AMELIE C. BOCO
Teacher III
Bilwang ES, Kawayan District I