Książka opracowana przez Łukasza Popowskiego, Tomasza Karolaka, Marty Przygody, Moniki Szymańskiej pt “Koleje polowe na ziemiach Polskich w okresie I wojny światowe. Funkcje, znaczenie, i późniejsze wykorzystanie” jest zebraniem materiałów z konferencjii w Piasecznie, Nieporęciu, Sochaczewie w 2019 roku. Tematem jaki podejmuje wyżej wymienione opracowanie jest historia kolei wąskotorowych na ziemiach Polskich w okresie I Wojny Światowej, genezę ich powstania i ich wykorzystanie, jaki i do działo się z utworzonymi wówczas liniami w okresie powojennym. Publikacja została wydana w ramach konferencji o tym samym tytule, dofinansowana z budżetu Samorządu Województwa Mazowieckiego .
Opracowanie zostało wydane w zielonej szacie graficznej przywołującą na
myśl zielone mundury wojskowe, dodatkowo na froncie oprawy dodano dwa stare zdjęcia pokazujące żołnierzy jadących jedną z kolejek wąskotorowych oraz drugie ukazujące proces układania torowiska. Jest to nawiązanie do treści książki oraz stanowi dodatkową zachętę do sięgnięcia po studium. Opracowanie zostało podzielone tematycznie na rozdziały o jednym wątku tematycznym podzielonym na pomniejsze odwołujące się do konkretnych przykładów. Była to bardzo dobra decyzja, dzięki temu tekst jest bardzo dobrze czytelny. Z łatwością można poruszać się po tekście gdy chce sie wrocic do konkretnego wątku czy momentu w którym była mowa o wydarzeniach które nas interesują. W tekście uwzględniono również duża mase przypisów i bibliografii co pozwala w łatwy sposób odnaleźć teksty źródłowe i uzyskanie dodatkowych informacji na interesujący nas temat. Wszystko to sprawia że dzieło jest czytelne i klarowne. W książce znajduje się także obszerne źródło fotograficzne ukazujące dawny wygląd kolei wąskotorowych w terenach polowych oraz jak były zagospodarowywane i wykorzystywane w czasie wojny. Umieszczono również zdjęcia zachowanych współcześnie elementów infrastruktury dawnej kolei oraz jej elementy. Stare fotografie pozwalają uzmysłowić sobie jak to wszystko wyglądało i funkcjonowało w czasach pierwszej wojny światowej i po niej. Zamieszczone mapy i schematy trakcji kolejowej co umożliwia nam nałożenie ich na ówczesne mapy, uswiadamiajac nas jednocześnie jak wyglądała kolej polowa na terenie z drugiej Rzeczpospolitej i gdzie przebiegały linie frontów. Minusem pozycji jest zdecydowanie zbyt duża według mnie na gromadzenie szczegółowych danych na temat kolei wąskotorowych takich jak rekordy dotyczące specyfiki torów, w jakim tempie były budowane i w jaki sposób. Przesycenie tekst tak obszerną listą detali jak nazwy połączeń wraz z datami ich powstania, z jakich materiałów powstały i w jakim czasie. Moim zdaniem można było te dane opisać w kontekście ciekawostki nie zapełniając nimi dużej części tekstu co w niektórych momentach bywało nużące i ciężkie w odbiorze, co wpływa niekorzystnie na odbiór.
Opracowanie ma swoje niewątpliwe plusy jak i minusy. Zostało ono
zredagowane w ładny i przejrzysty dla czytelnika sposób a podział na tematyczne rozdziały jest niewypowiedzianym atutem, bo dzięki temu bez problemu możemy się odnaleźć w treści. W podsumowaniu jako duży plus należy uwzględnić liczne fotografie zarówno te stare, jak i nowe oraz mapy pokazujące kształtowanie się kolei wąskotorowych na ziemiach polskich, co pomaga zobrazować i uzmysłowić sobie wygląd całego przedsięwzięcia sprzed ponad 100 lat. Jednak nie sposób pominąć dużego jak nie ogromnego nagromadzenia szczegółowych danych co po jakimś czasie bywa nużące co wpływa w negatywny sposób na odbiór całości. Pomimo tego książka jest warta uwagi ukazuje nie tylko historię kolei polowych na ziemiach polskich ale również realia związane z gospodarką i ówczesną władzą. Dla zainteresowanych historią kolei i nie tylko historią kolei mogę polecić to opracowanie do przeczytania, gdyż jest bardzo dobrze opracowane oraz zilustrowane, zawierające masę informacji o historii kolei polowej na ziemiach polskich w okresie Iwojny Światowej