-- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Sprawdzian do rozdziału 3. Wzorce

Wersja A

Czas pracy: 90 minut

Maksymalna liczba punktów: 37

Przeczytaj uważnie teksty oraz wszystkie polecenia. Zadania rozwiązuj zgodnie z poleceniami.
W zadaniach 1., 2., 9., 10. i 11. wybraną odpowiedź zaznacz kółkiem. Jeśli się pomylisz, błędne
zaznaczenie skreśl i otocz kółkiem inną odpowiedź. Rozwiązania zadań otwartych zapisz
starannie w wyznaczonym miejscu. Pomyłki przekreślaj. Powodzenia!

Tekst I

Zofia Remiszewska
Po co komu autorytet?

r
Pojęcie autorytetu jest wieloznaczne i może być różnie interpretowane. […] Autorytet
może być przypisany konkretnej osobie o specyficznych właściwościach, ale może go również
stanowić grupa społeczna czy instytucja. Autorytet przeważnie wiąże się z uznaniem, jakim
cieszy się określona osoba w danym środowisku, z jej wiedzą, prestiżem przyjętych społecznie
wartości – to osoba mająca cechy przywódcze, wysoką inteligencję emocjonalną lub
zó
charyzmę1, wyjątkowe właściwości umysłu czy charakteru. Autorytet jest wyrazem szacunku,
wysokiej oceny, szczególnego uznania przyznanego przez otoczenie społeczne jakiejś osobie
lub grupie osób. Gdy ktoś jest dla nas autorytetem, to wyrażamy chęć naśladowania tej osoby,
wzorowania się na jej zachowaniu, a także podążamy wytyczoną przez nią drogą. Autorytet
wiąże się z czasem i miejscem w przestrzeni społecznej. Zmianom ulegają społeczne kryteria,
na podstawie których kreowane i wyodrębniane są autorytety […]. Autorytet nie jest dany na
zawsze, może na osi czasowej umacniać się lub tracić na sile czy też może zostać odrzucony.
Na przestrzeni dziejów pojęcie autorytetu ulegało przekształceniu. Na przykład
w starożytnej Sparcie autorytetem obdarzano człowieka, który zasługiwał na sławę dzięki
sprawności fizycznej, który na polu bitwy bohatersko stawiał czoła wrogowi. Natomiast
w Atenach autorytetem mógł być człowiek mądry, dobry mówca, człowiek o szerokich
horyzontach. W średniowieczu z kolei autorytetem był człowiek religijny i pobożny.
Współcześnie można wysunąć tezę, że dziś trudniej o autorytety – ma to związek ze
zmiennością i wielowymiarowością świata społecznego. […]
w
Najczęściej autorytet postrzegany jest jako czynnik stabilizujący więzi społeczne i ma
wydźwięk pozytywny. Istnieje jednak niebezpieczeństwo, iż nadmierne zaufanie do
autorytetów może pociągać za sobą skostnienie poglądów, a czasem nawet ich zwyrodnienie,
natomiast brak autorytetów w danej społeczności grozi jej rozpadem lub anarchią2. […]
Przywykło się sądzić, że szerzące się liczne zagrożenia doprowadziły do upadku
autorytetu. […] Odbija się to zwłaszcza na rodzinie i szkole, które przecież powinny się opierać
na autorytecie. Brak stabilnych wzorów postępowania wywołuje chaos w procesie budowania
własnej tożsamości. […]

Zofia Remiszewska, Refleksje o poszukiwaniu autorytetu w wychowaniu,

„Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika” 2016, t. 12.
1
Charyzma – szczególne cechy osobowości, które powodują, że ktoś staje się autorytetem dla innych.
2
Anarchia – stan chaosu i nieporządku powstały na skutek nieprzestrzegania prawa i władzy.

[333 wyrazy]
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Zadanie 1. (0–1)
Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe,
albo F – jeśli jest fałszywe.

Z tekstu wynika, że ludzie przez całe życie uznają raz wybrane autorytety. P F

Z tekstu wynika, że zróżnicowanym współczesnym społeczeństwom trudno

P F
znaleźć autorytety.

Zadanie 2. (0–1)
Uzupełnij zdanie. Wybierz odpowiedź spośród oznaczonych literami A i B oraz odpowiedź
spośród oznaczonych literami C i D.

r
Z tekstu wynika, że rozumienie, jakie cechy powinna mieć osoba będąca autorytetem, A/B na
przestrzeni wieków, czego potwierdzenie można odnaleźć w C/D akapicie.

A. zmieniało się C. drugim

B. nie ulegało zmianie D. trzecim
zó
Zadanie 3. (0–3)
Na podstawie przytoczonego tekstu sformułuj trzy zasady, którymi warto kierować się
podczas poszukiwań autorytetu. Użyj form trybu rozkazującego.

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
w
Zadanie 4. (0–1)
Na podstawie przytoczonego tekstu odpowiedz na pytanie zawarte w tytule: Po co komu
autorytet?.

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Zadanie 5. (0–2)
Który z poznanych bohaterów lektur obowiązkowych mógłby zostać Twoim autorytetem?
Uzasadnij swoje zdanie dwoma argumentami odnoszącymi się do tekstu Zofii
Remiszewskiej Po co komu autorytet? oraz do cech wybranego bohatera.

Bohater: ……………………………………………...
Argument 1.: ……………………...……………...……………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
Argument 2.: ……………………...……………...……………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

r
Zadanie 6. (0–4)
Uzupełnij tabelę. Określ, jaką funkcję w zdaniu Autorytet wiąże się z czasem i miejscem
w przestrzeni społecznej pełnią wyrazy podane w tabeli, oraz jakimi częściami mowy
zostały wyrażone.
zó
autorytet
wiąże się
Przykład Część zdania Część mowy

społecznej
czasem

Zadanie 7. (0–2)
Uzupełnij podane zdania odpowiednimi formami zaimków ja i ty.
w
1. Postawa tego bohatera bardzo …………… się podoba, a ……………?
2. …………… imponują bohaterskie czyny, czy …………… również?

Zadanie 8. (0–2)
Jakimi wyrazami można zastąpić słowo autorytet powtarzające się w pierwszym akapicie
przytoczonego tekstu? Podaj dwa przykłady takich wyrazów i określ, jakie to części
mowy.

1. …………………………………………………………
2. …………………………………………………………
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Tekst II

Henryk Sienkiewicz
Quo vadis

Tymczasem słońce zniżyło się ku zachodowi i zdawało się roztapiać w zorzach

wieczornych. Widowisko było skończone. Tłumy poczęły opuszczać amfiteatr i wylewać się
przez wyjścia, zwane vomitoriami, na miasto. Augustianie tylko zwłóczyli, czekając, zanim
przepłynie fala. Cała gromada ich, opuściwszy swe miejsca, zebrała się przy podium, w którym
cezar ukazał się znowu, by słuchać pochwał. Jakkolwiek widzowie nie szczędzili mu oklasków
zaraz po ukończeniu pieśni, dla niego nie było to dosyć, spodziewał się bowiem zapału
dochodzącego do szaleństwa. Na próżno też brzmiały teraz hymny pochwalne, próżno westalki
całowały jego „boskie” dłonie, a Rubria schyliła się przy tym tak, że aż rudawa jej głowa
dotknęła jego piersi. Nero nie był zadowolony i nie umiał tego ukryć. Dziwiło go też
i niepokoiło zarazem, że Petroniusz zachowuje milczenie. Jakieś pochwalne, a zarazem trafnie
podnoszące zalety pieśni słowo z jego ust byłoby mu w tej chwili wielką pociechą. Wreszcie,

r
nie mogąc wytrzymać, skinął na niego, a gdy ów wszedł do podium, rzekł:
– Powiedz…
A Petroniusz odrzekł zimno:
– Milczę, bo nie mogę znaleźć słów. Przeszedłeś sam siebie.
– Tak i mnie się zdawało, a jednak ten lud?…
zó – Czy możesz żądać od mieszańców, aby się znali na poezji?
– Więc zauważyłeś i ty, że nie podziękowano mi tak, jakem zasłużył?
– Boś obrał złą chwilę.
– Dlaczego?
– Dlatego, że mózgi zaczadzone zaduchem krwi nie mogą słuchać uważnie.
Nero zacisnął pięści i odrzekł:
– Ach, ci chrześcijanie! Spalili Rzym, a teraz krzywdzą i mnie. Jakież jeszcze kary dla nich
wymyślę?
Petroniusz spostrzegł, że idzie złą drogą i że słowa jego odnoszą skutek wprost przeciwny
temu, jaki zamierzył osiągnąć, więc chcąc odwrócić umysł cezara w inną stronę, pochylił się
ku niemu i szepnął:
– Pieśń twoja jest cudna, ale uczynię ci tylko jedną uwagę: w czwartym wierszu trzeciej
strofy metryka1 pozostawia coś do życzenia.
A Nero oblał się rumieńcem wstydu, jakby schwytany na haniebnym uczynku, spojrzał
z przestrachem i odpowiedział również cicho:
w
– Ty wszystko zauważysz!… Wiem!… Przerobię!… Ale nikt więcej nie spostrzegł?
Prawda? Ty zaś, na miłość bogów, nie mów nikomu… jeśli… ci życie miłe…
Na to Petroniusz zmarszczył brwi i odpowiedział jakby z wybuchem nudy i zniechęcenia:
– Możesz mnie, boski, skazać na śmierć, jeśli ci zawadzam, ale mnie nią nie strasz, bo
bogowie najlepiej wiedzą, czy się jej boję.
I tak mówiąc, począł patrzeć wprost w oczy cezara, ów zaś po chwili odrzekł:
– Nie gniewaj się… Wiesz, że cię kocham…
„Zły znak!” – pomyślał Petroniusz.
– Chciałem was prosić dziś na ucztę – mówił dalej Nero – ale się wolę zamknąć i polerować
ów przeklęty wiersz trzeciej strofy. Prócz ciebie mógł błąd zauważyć jeszcze Seneka, a może
i Sekundus Karynas, ale się ich pozbędę zaraz.
Henryk Sienkiewicz, Quo vadis, Warszawa 1994.
1
Metryka – tu: zasady dotyczące budowy wiersza.
[435 wyrazów]
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Zadanie 9. (0–1)
Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe,
albo F – jeśli jest fałszywe.

Opinia Petroniusza na temat wykonania pieśni przez Nerona zawiera ironię. P F

Neron był obojętny na słowa krytyki wypowiedziane przez Petroniusza. P F

Zadanie 10. (0–1)

Na podstawie przytoczonego fragmentu wskaż cechę, która nie charakteryzuje Nerona.
Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

r
A. Próżność.
B. Wyrozumiałość.
C. Emocjonalność.
D. Bezwzględność.
zó
Zadanie 11. (0–1)
Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe,
albo F – jeśli jest fałszywe.

Formy czasowników Wiem!… Przerobię! wskazują na emocjonalny

P F
stosunek Nerona do własnej twórczości.

Przysłówek wreszcie sygnalizuje nagły zwrot akcji. P F

Zadanie 12. (0–1)

Odwołując się do znajomości całej powieści Quo vadis, podaj wydarzenie, którego dotyczą
w
słowa Petroniusza: mózgi zaczadzone zaduchem krwi nie mogą słuchać uważnie.

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Zadanie 13. (0–2)

Podaj dwie cechy świadczące o tym, że Quo vadis jest powieścią historyczną. Każdą z nich
poprzyj przykładem z utworu.

Cecha 1.: ……………………...……..…………...……………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
Cecha 2.: ……………..…………...……………...……………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

Zadanie 14. (0–2)

Przygotowujesz plakat informujący o wykładzie poświęconym lekturze Quo vadis. Jakie

r
wykorzystasz elementy graficzne nawiązujące do utworu Henryka Sienkiewicza? Podaj
dwa elementy graficzne i wyjaśnij związek każdego z nich z treścią lektury.

1. element graficzny: …………………………………………………….

zó
Wyjaśnienie: ………………………...……..…………………………………….……………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
2. element graficzny: …………………………………………………….
Wyjaśnienie: ………………………...……..…………………………………….……………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

Zadanie 15. (0–1)

Przekształć podane wypowiedzenie, zastępując imiesłowowy równoważnik zdania
w
zdaniem okolicznikowym.

Cała gromada ich, opuściwszy swe miejsca, zebrała się przy podium.

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

Zadanie 16. (0–12)

Napisz list otwarty, w którym przekonasz koleżanki i kolegów, że autorytety odgrywają
ważną rolę w życiu człowieka. W argumentacji odwołaj się do wybranej lektury
obowiązkowej oraz do innego utworu literackiego lub filmu.

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

r
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
zó
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
w
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Sprawdzian do rozdziału 3. Wzorce

Wersja B

Czas pracy: 90 minut

Maksymalna liczba punktów: 37

Przeczytaj uważnie teksty oraz wszystkie polecenia. Zadania rozwiązuj zgodnie z poleceniami.
W zadaniach 1., 2., 9., 10. i 11. wybraną odpowiedź zaznacz kółkiem. Jeśli się pomylisz, błędne
zaznaczenie skreśl i otocz kółkiem inną odpowiedź. Rozwiązania zadań otwartych zapisz
starannie w wyznaczonym miejscu. Pomyłki przekreślaj. Powodzenia!

Tekst I

Zofia Remiszewska
Po co komu autorytet?

r
Pojęcie autorytetu jest wieloznaczne i może być różnie interpretowane. […] Autorytet
może być przypisany konkretnej osobie o specyficznych właściwościach, ale może go również
stanowić grupa społeczna czy instytucja. Autorytet przeważnie wiąże się z uznaniem, jakim
cieszy się określona osoba w danym środowisku, z jej wiedzą, prestiżem przyjętych społecznie
wartości – to osoba mająca cechy przywódcze, wysoką inteligencję emocjonalną lub
zó
charyzmę1, wyjątkowe właściwości umysłu czy charakteru. Autorytet jest wyrazem szacunku,
wysokiej oceny, szczególnego uznania przyznanego przez otoczenie społeczne jakiejś osobie
lub grupie osób. Gdy ktoś jest dla nas autorytetem, to wyrażamy chęć naśladowania tej osoby,
wzorowania się na jej zachowaniu, a także podążamy wytyczoną przez nią drogą. Autorytet
wiąże się z czasem i miejscem w przestrzeni społecznej. Zmianom ulegają społeczne kryteria,
na podstawie których kreowane i wyodrębniane są autorytety […]. Autorytet nie jest dany na
zawsze, może na osi czasowej umacniać się lub tracić na sile czy też może zostać odrzucony.
Na przestrzeni dziejów pojęcie autorytetu ulegało przekształceniu. Na przykład
w starożytnej Sparcie autorytetem obdarzano człowieka, który zasługiwał na sławę dzięki
sprawności fizycznej, który na polu bitwy bohatersko stawiał czoła wrogowi. Natomiast
w Atenach autorytetem mógł być człowiek mądry, dobry mówca, człowiek o szerokich
horyzontach. W średniowieczu z kolei autorytetem był człowiek religijny i pobożny.
Współcześnie można wysunąć tezę, że dziś trudniej o autorytety – ma to związek ze
zmiennością i wielowymiarowością świata społecznego. […]
w
Najczęściej autorytet postrzegany jest jako czynnik stabilizujący więzi społeczne i ma
wydźwięk pozytywny. Istnieje jednak niebezpieczeństwo, iż nadmierne zaufanie do
autorytetów może pociągać za sobą skostnienie poglądów, a czasem nawet ich zwyrodnienie,
natomiast brak autorytetów w danej społeczności grozi jej rozpadem lub anarchią2. […]
Przywykło się sądzić, że szerzące się liczne zagrożenia doprowadziły do upadku
autorytetu. […] Odbija się to zwłaszcza na rodzinie i szkole, które przecież powinny się opierać
na autorytecie. Brak stabilnych wzorów postępowania wywołuje chaos w procesie budowania
własnej tożsamości. […]

Zofia Remiszewska, Refleksje o poszukiwaniu autorytetu w wychowaniu,

„Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika” 2016, t. 12.
1
Charyzma – szczególne cechy osobowości, które powodują, że ktoś staje się autorytetem dla innych.
2
Anarchia – stan chaosu i nieporządku powstały na skutek nieprzestrzegania prawa i władzy.

[333 wyrazy]
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Zadanie 1. (0–1)
Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe,
albo F – jeśli jest fałszywe.

Z tekstu wynika, że zróżnicowanym współczesnym społeczeństwom trudno

P F
znaleźć autorytety.

Z tekstu wynika, że ludzie przez całe życie uznają raz wybrane autorytety. P F

Zadanie 2. (0–1)
Uzupełnij zdanie. Wybierz odpowiedź spośród oznaczonych literami A i B oraz odpowiedź
spośród oznaczonych literami C i D.

r
Z tekstu wynika, że rozumienie, jakie cechy powinna mieć osoba będąca autorytetem, A/B na
przestrzeni wieków, czego potwierdzenie można odnaleźć w C/D akapicie.

A. nie ulegało zmianie C. trzecim

B. zmieniało się D. drugim
zó
Zadanie 3. (0–1)
Na podstawie przytoczonego tekstu odpowiedz na pytanie zawarte w tytule: Po co komu
autorytet?.

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
w
Zadanie 4. (0–3)
Na podstawie przytoczonego tekstu sformułuj trzy zasady, którymi warto kierować się
podczas poszukiwań autorytetu. Użyj form trybu rozkazującego.

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Zadanie 5. (0–2)
Który z poznanych bohaterów lektur obowiązkowych mógłby zostać Twoim autorytetem?
Uzasadnij swoje zdanie dwoma argumentami odnoszącymi się do tekstu Zofii
Remiszewskiej Po co komu autorytet? oraz do cech wybranego bohatera.

Bohater: ……………………………………………...
Argument 1.: ……………………...……………...……………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
Argument 2.: ……………………...……………...……………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

r
Zadanie 6. (0–4)
Uzupełnij tabelę. Określ, jaką funkcję w zdaniu Autorytet wiąże się z czasem i miejscem
w przestrzeni społecznej pełnią wyrazy podane w tabeli, oraz jakimi częściami mowy
zostały wyrażone.
zó
wiąże się
społecznej
Przykład Część zdania Część mowy

miejscem
autorytet

Zadanie 7. (0–2)
Uzupełnij podane zdania odpowiednimi formami zaimków ja i ty.
w
1. Postawa tego bohatera bardzo …………… się podoba, a ……………?
2. …………… imponują bohaterskie czyny, czy …………… również?

Zadanie 8. (0–2)
Jakimi wyrazami można zastąpić słowo autorytet powtarzające się w pierwszym akapicie
przytoczonego tekstu? Podaj dwa przykłady takich wyrazów i określ, jakie to części
mowy.

1. …………………………………………………………
2. …………………………………………………………
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Tekst II

Henryk Sienkiewicz
Quo vadis

Tymczasem słońce zniżyło się ku zachodowi i zdawało się roztapiać w zorzach

wieczornych. Widowisko było skończone. Tłumy poczęły opuszczać amfiteatr i wylewać się
przez wyjścia, zwane vomitoriami, na miasto. Augustianie tylko zwłóczyli, czekając, zanim
przepłynie fala. Cała gromada ich, opuściwszy swe miejsca, zebrała się przy podium, w którym
cezar ukazał się znowu, by słuchać pochwał. Jakkolwiek widzowie nie szczędzili mu oklasków
zaraz po ukończeniu pieśni, dla niego nie było to dosyć, spodziewał się bowiem zapału
dochodzącego do szaleństwa. Na próżno też brzmiały teraz hymny pochwalne, próżno westalki
całowały jego „boskie” dłonie, a Rubria schyliła się przy tym tak, że aż rudawa jej głowa
dotknęła jego piersi. Nero nie był zadowolony i nie umiał tego ukryć. Dziwiło go też
i niepokoiło zarazem, że Petroniusz zachowuje milczenie. Jakieś pochwalne, a zarazem trafnie
podnoszące zalety pieśni słowo z jego ust byłoby mu w tej chwili wielką pociechą. Wreszcie,

r
nie mogąc wytrzymać, skinął na niego, a gdy ów wszedł do podium, rzekł:
– Powiedz…
A Petroniusz odrzekł zimno:
– Milczę, bo nie mogę znaleźć słów. Przeszedłeś sam siebie.
– Tak i mnie się zdawało, a jednak ten lud?…
zó – Czy możesz żądać od mieszańców, aby się znali na poezji?
– Więc zauważyłeś i ty, że nie podziękowano mi tak, jakem zasłużył?
– Boś obrał złą chwilę.
– Dlaczego?
– Dlatego, że mózgi zaczadzone zaduchem krwi nie mogą słuchać uważnie.
Nero zacisnął pięści i odrzekł:
– Ach, ci chrześcijanie! Spalili Rzym, a teraz krzywdzą i mnie. Jakież jeszcze kary dla nich
wymyślę?
Petroniusz spostrzegł, że idzie złą drogą i że słowa jego odnoszą skutek wprost przeciwny
temu, jaki zamierzył osiągnąć, więc chcąc odwrócić umysł cezara w inną stronę, pochylił się
ku niemu i szepnął:
– Pieśń twoja jest cudna, ale uczynię ci tylko jedną uwagę: w czwartym wierszu trzeciej
strofy metryka1 pozostawia coś do życzenia.
A Nero oblał się rumieńcem wstydu, jakby schwytany na haniebnym uczynku, spojrzał
z przestrachem i odpowiedział również cicho:
w
– Ty wszystko zauważysz!… Wiem!… Przerobię!… Ale nikt więcej nie spostrzegł?
Prawda? Ty zaś, na miłość bogów, nie mów nikomu… jeśli… ci życie miłe…
Na to Petroniusz zmarszczył brwi i odpowiedział jakby z wybuchem nudy i zniechęcenia:
– Możesz mnie, boski, skazać na śmierć, jeśli ci zawadzam, ale mnie nią nie strasz, bo
bogowie najlepiej wiedzą, czy się jej boję.
I tak mówiąc, począł patrzeć wprost w oczy cezara, ów zaś po chwili odrzekł:
– Nie gniewaj się… Wiesz, że cię kocham…
„Zły znak!” – pomyślał Petroniusz.
– Chciałem was prosić dziś na ucztę – mówił dalej Nero – ale się wolę zamknąć i polerować
ów przeklęty wiersz trzeciej strofy. Prócz ciebie mógł błąd zauważyć jeszcze Seneka, a może
i Sekundus Karynas, ale się ich pozbędę zaraz.
Henryk Sienkiewicz, Quo vadis, Warszawa 1994.
1
Metryka – tu: zasady dotyczące budowy wiersza.
[435 wyrazów]
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Zadanie 9. (0–1)
Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe,
albo F – jeśli jest fałszywe.

Neron był obojętny na słowa krytyki wypowiedziane przez Petroniusza. P F

Opinia Petroniusza na temat wykonania pieśni przez Nerona zawiera ironię. P F

Zadanie 10. (0–1)

Na podstawie przytoczonego fragmentu wskaż cechę, która nie charakteryzuje Nerona.
Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

r
A. Próżność.
B. Bezwzględność.
C. Emocjonalność.
D. Wyrozumiałość.
zó
Zadanie 11. (0–1)
Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe,
albo F – jeśli jest fałszywe.

Przysłówek wreszcie sygnalizuje nagły zwrot akcji. P F

Formy czasowników Wiem!… Przerobię! wskazują na emocjonalny

P F
stosunek Nerona do własnej twórczości.

Zadanie 12. (0–1)

Odwołując się do znajomości całej powieści Quo vadis, podaj wydarzenie, którego dotyczą
w
słowa Petroniusza: mózgi zaczadzone zaduchem krwi nie mogą słuchać uważnie.

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Zadanie 13. (0–2)

Podaj dwie cechy świadczące o tym, że Quo vadis jest powieścią historyczną. Każdą z nich
poprzyj przykładem z utworu.

Cecha 1.: ……………………...……..…………...……………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
Cecha 2.: ……………..…………...……………...……………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

Zadanie 14. (0–2)

Przygotowujesz plakat informujący o wykładzie poświęconym lekturze Quo vadis. Jakie

r
wykorzystasz elementy graficzne nawiązujące do utworu Henryka Sienkiewicza? Podaj
dwa elementy graficzne i wyjaśnij związek każdego z nich z treścią lektury.

1. element graficzny: …………………………………………………….

zó
Wyjaśnienie: ………………………...……..…………………………………….……………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
2. element graficzny: …………………………………………………….
Wyjaśnienie: ………………………...……..…………………………………….……………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

Zadanie 15. (0–1)

Przekształć podane wypowiedzenie, zastępując imiesłowowy równoważnik zdania
w
zdaniem okolicznikowym.

Cała gromada ich, opuściwszy swe miejsca, zebrała się przy podium.

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

Zadanie 16. (0–12)

Napisz list otwarty, w którym przekonasz koleżanki i kolegów, że autorytety odgrywają
ważną rolę w życiu człowieka. W argumentacji odwołaj się do wybranej lektury
obowiązkowej oraz do innego utworu literackiego lub filmu.

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

r
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
zó
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
w
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Model odpowiedzi do sprawdzianu – rozdział 3. Wzorce

Uwaga: akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i spełniające

warunki zadania.

Wersja A
Maksymalna liczba punktów: 37

Odpowiedzi do zadań zamkniętych

Numer
1. 2. 9. 10. 11.
zadania
Właściwa
FP AC PF B PF
odpowiedź
Punktacja 1 p. 1 p. 1 p. 1 p. 1 p.

r
Przykładowe rozwiązania zadań otwartych i schemat ich punktowania

Numer
Poprawna odpowiedź Punktacja Schemat punktowania
zó
zadania
np.
1. Szukaj autorytetu wśród
pojedynczych ludzi, grup społecznych
lub instytucji.
2. Zwróć uwagę na cechy, którymi
(0–3) 3 p. – sformułowanie trzech
zasad z użyciem trybu
rozkazującego.
2 p. – sformułowanie dwóch
zasad z użyciem trybu
3. powinien się charakteryzować rozkazującego.
autorytet, np.: społeczne uznanie, 1 p. – sformułowanie jednej
wiedza, wartości, osobowość. zasad z użyciem trybu
3. Pomyśl, czy chcesz naśladować rozkazującego.
wzorce, które prezentuje autorytet. 0 p. – odpowiedź niepoprawna
albo brak odpowiedzi.
np. (0–1) 1 p. – odpowiedź poprawna.
Autorytety pokazują, jak należy 0 p. – odpowiedź niepoprawna
postępować, są wzorcem, za którym albo brak odpowiedzi.
w
warto podążać, sprawiają, że ludzie
kierują się odpowiednimi
wartościami.

4. albo

Brak autorytetów mógłby

doprowadzić do niebezpiecznego
chaosu w społeczeństwach oraz
zaburzyć kształtowanie własnej
tożsamości i budowanie kodeksu
wartości.
np. (0–2) 2 p. – poprawne
5. Bohater: Mały Książę. sformułowanie dwóch
argumentów.
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Argument 1.: Bohater był pracowity 1 p. – poprawne

i opiekuńczy – zajmował się swoją sformułowanie jednego
planetą i opiekował się różą. argumentu.
Argument 2.: Mały Książę starał się 0 p. – odpowiedź niepoprawna
zrozumieć, na czym polega przyjaźń, albo brak odpowiedzi.
czym jest miłość i odpowiedzialność,
dlatego odbył podróż po planetach Uwaga: należy przyznać 0 p.,
i uświadomił sobie, że jego róża jest jeśli uczeń za autorytet uzna
najważniejsza oraz że należy być postaci, których nie można
odpowiedzialnym za to, co się oswoi. zdefiniować zgodnie z tekstem
lub definicją autorytetu, np.
zbrodniarzy, egoistów,
kłamców itp. – Neron,
Balladyna, Widmo Złego Pana.
Jeśli bohaterowie negatywni
przeszli przemianę wewnętrzną

r
albo mieli odwagę cywilną
przyznać się do swoich złych
uczynków, np. Marek
Winicjusz / Jacek Soplica /
Ebenezer Scrooge i uczeń
zó autorytet – podmiot, rzeczownik (0–4)
właściwie uargumentuje swoją
odpowiedź, należy ocenić
zgodnie ze schematem
punktowania.
4 p. – poprawne nazwanie
wiąże się – orzeczenie, czasownik czterech części zdania
społecznej – przydawka, przymiotnik i czterech części mowy.
czasem – dopełnienie, rzeczownik 3 p. – poprawne nazwanie
trzech części zdania i trzech
części mowy.
2 p. – poprawne nazwanie
6. dwóch części zdania i dwóch
części mowy.
1 p. – poprawne nazwanie
w
jednej części zdania i jednej
części mowy.
0 p. – odpowiedź niepełna,
niepoprawna albo brak
odpowiedzi.
1. mi, tobie (0–2) 2 p. – poprawne uzupełnienie
2. mnie, tobie zdań czterema formami
zaimków.
1 p. – poprawne uzupełnienie
7. zdań trzema formami
zaimków.
0 p. – odpowiedź niepełna,
niepoprawna albo brak
odpowiedzi.
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

np. (0–2) 2 p. – podanie dwóch

1. „on”, zaimek przykładów i określenie, jakie
2. „wzorzec”/„prestiż”/„szacunek”, to części mowy.
rzeczownik 1 p. – podanie jednego
8. przykładu i określenie, jaka to
części mowy ALBO tylko
podanie dwóch przykładów.
0 p. – odpowiedź niepoprawna
albo brak odpowiedzi.
np. (0–1) 1 p. – podanie wydarzenia.
12. Igrzyska, na których dzikie zwierzęta 0 p. – odpowiedź niepoprawna
rozszarpywały chrześcijan. albo brak odpowiedzi.
np. (0–2) 2 p. – podanie dwóch cech
Cecha 1.: Występują postacie z przykładami.
historyczne, np. Neron, apostołowie 1 p. – podanie jednej cechy
Paweł i Piotr. z przykładem.

r
Cecha 2.: Są opisane wydarzenia, 0 p. – odpowiedź niepoprawna
które miały miejsce w przeszłości / albo brak odpowiedzi.
historyczne, np. walki gladiatorów,
podpalenie Rzymu, sprawowanie
władzy przez Nerona, prześladowanie
zó
13.
chrześcijan.

albo

• Świat przedstawiony umieszczony

jest w czasie będącym dla autora
zamkniętym okresem dziejów –
akcja rozgrywa się w starożytnym
Rzymie, podczas gdy Henryk
Sienkiewicz tworzył w II połowie
XIX wieku.
• Oddanie kolorytu epoki / realiów
epoki / czasów, w której /
w których rozgrywa się akcja, np.
w
obyczaje, wystrój wnętrz, uczty,
codzienne czynności chrześcijan
i pogan, życie w mieście, np. opis
Forum Romanum.
np. (0–2) 2 p. – wyjaśnienie związku
1. element graficzny: byk. dwóch elementów graficznych
Wyjaśnienie: zwierzę pokonane przez z treścią lektury.
Ursusa w celu uratowania życia Ligii. 1 p. – wyjaśnienie związku
14.
2. element graficzny: ryba. jednego elementu graficznego
Wyjaśnienie: znak chrześcijan, który z treścią lektury.
na piasku kreśli Ligia. 0 p. – odpowiedź niepoprawna
albo brak odpowiedzi.
Cała gromada ich, gdy/kiedy opuściła (0–1) 1 p. – poprawne
15. swe miejsca, zebrała się przy podium. przekształcenie
wypowiedzenia.
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --
Napisz list otwarty, w którym
przekonasz koleżanki i kolegów, że
autorytety odgrywają ważną rolę
w życiu człowieka. W argumentacji
odwołaj się do wybranej lektury
obowiązkowej oraz do innego utworu
literackiego lub filmu.
r
zó
16.
w
0 p. – odpowiedź niepoprawna
albo brak odpowiedzi.
(0–12) I. Realizacja tematu – 2 p.
• zgodność pracy z tematem
• wszystkie pozostałe elementy
polecenia zostały
uwzględnione
II. Elementy retoryczne
– 3 p.
• pogłębiona argumentacja
• argumenty odwołujące się
do wybranej lektury
obowiązkowej oraz do innego
utworu literackiego lub filmu
• brak błędów rzeczowych
III. Kompozycja wypowiedzi
– 2 p.
• trójdzielność wypowiedzi
z zachowaniem właściwych
proporcji
• spójność tekstu
IV. Styl – 1 p.
• styl odpowiedni do formy
wypowiedzi
V. Język – 2 p.
• 0–1 błędów różnego typu
– 2 p.
• 2–3 błędy różnego typu –
1 p.
• 4 i więcej błędów różnego
typu – 0 p.
VI. Ortografia – 1 p.
• poprawność ortograficzna
(dopuszczalny 1 błąd)
VII. Interpunkcja – 1 p.
• poprawność interpunkcyjna
(dopuszczalne 3 błędy)
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Wersja B
Maksymalna liczba punktów: 37

Odpowiedzi do zadań zamkniętych

Numer
1. 2. 9. 10. 11.
zadania
Właściwa
PF BD FP D FP
odpowiedź
Punktacja 1 p. 1 p. 1 p. 1 p. 1 p.

Przykładowe rozwiązania zadań otwartych i schemat ich punktowania

Numer
Poprawna odpowiedź Punktacja Schemat punktowania

r
zadania
np. (0–1) 1 p. – odpowiedź poprawna.
Autorytety pokazują, jak należy 0 p. – odpowiedź niepoprawna
postępować, są wzorcem, za którym albo brak odpowiedzi.
warto podążać, sprawiają, że ludzie
zó 3.
kierują się odpowiednimi
wartościami.

albo

Ponieważ brak autorytetów mógłby

doprowadzić do niebezpiecznego
chaosu w społeczeństwach oraz
zaburzyć kształtowanie własnej
tożsamości i budowanie kodeksu
wartości.
np. (0–3) 3 p. – sformułowanie trzech
1. Szukaj autorytetu wśród zasad z użyciem trybu
pojedynczych ludzi, grup społecznych rozkazującego.
lub instytucji. 2 p. – sformułowanie dwóch
w
2. Zwróć uwagę na cechy, którymi zasad z użyciem trybu
4. powinien się charakteryzować rozkazującego.
autorytet, np.: społeczne uznanie, 1 p. – sformułowanie jednej
wiedza, wartości, osobowość. zasad z użyciem trybu
3. Pomyśl, czy chcesz naśladować rozkazującego.
wzorce, które prezentuje autorytet. 0 p. – odpowiedź niepoprawna
albo brak odpowiedzi.
np. (0–2) 2 p. – poprawne
Bohater: Mały Książę. sformułowanie dwóch
Argument 1.: Bohater był pracowity argumentów.
i opiekuńczy – zajmował się swoją 1 p. – poprawne
5.
planetą i opiekował się różą. sformułowanie jednego
Argument 2.: Mały Książę starał się argumentu.
zrozumieć, na czym polega przyjaźń, 0 p. – odpowiedź niepoprawna
czym jest miłość i odpowiedzialność, albo brak odpowiedzi.
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

dlatego odbył podróż po planetach Uwaga: należy przyznać 0 p.,

i uświadomił sobie, że jego róża jest jeśli uczeń za autorytet uzna
najważniejsza oraz że należy być postaci, których nie można
odpowiedzialnym za to, co się oswoi. zdefiniować zgodnie z tekstem
lub definicją autorytetu, np.
zbrodniarzy, egoistów,
kłamców itp. – Neron,
Balladyna, Widmo Złego Pana.
Jeśli bohaterowie negatywni
przeszli przemianę wewnętrzną
albo mieli odwagę cywilną
przyznać się do swoich złych
uczynków, np. Marek
Winicjusz / Jacek Soplica /
Ebenezer Scrooge i uczeń
właściwie uargumentuje swoją

r
odpowiedź, należy ocenić
zgodnie ze schematem
punktowania.
wiąże się – orzeczenie, czasownik (0–4) 4 p. – poprawne nazwanie
społecznej – przydawka, przymiotnik czterech części zdania
zó miejscem – dopełnienie, rzeczownik
autorytet – podmiot, rzeczownik
i czterech części mowy.
3 p. – poprawne nazwanie
trzech części zdania i trzech
części mowy.
2 p. – poprawne nazwanie
6. dwóch części zdania i dwóch
części mowy.
1 p. – poprawne nazwanie
jednej części zdania i jednej
części mowy.
0 p. – odpowiedź niepełna,
niepoprawna albo brak
odpowiedzi.
1. mi, tobie (0–2) 2 p. – poprawne uzupełnienie
w
2. mnie, tobie zdań czterema formami
zaimków.
1 p. – poprawne uzupełnienie
7. zdań trzema formami
zaimków.
0 p. – odpowiedź niepełna,
niepoprawna albo brak
odpowiedzi.
np. (0–2) 2 p. – podanie dwóch
1. „on”, zaimek, przykładów i określenie, jakie
2. „wzorzec”/„prestiż”/„szacunek”, to części mowy.
8. rzeczownik 1 p. – podanie jednego
przykładu i określenie, jaka to
części mowy ALBO tylko
podanie dwóch przykładów.
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

0 p. – odpowiedź niepoprawna
albo brak odpowiedzi.
np. (0–1) 1 p. – podanie wydarzenia.
12. Igrzyska, na których dzikie zwierzęta 0 p. – odpowiedź niepoprawna
rozszarpywały chrześcijan. albo brak odpowiedzi.
np. (0–2) 2 p. – podanie dwóch cech
Cecha 1.: Występują postacie z przykładami.
historyczne, np. Neron, apostołowie 1 p. – podanie jednej cechy
Paweł i Piotr. z przykładem.
Cecha 2.: Są opisane wydarzenia, 0 p. – odpowiedź niepoprawna
które miały miejsce w przeszłości / albo brak odpowiedzi.
historyczne, np. walki gladiatorów,
podpalenie Rzymu, sprawowanie
władzy przez Nerona, prześladowanie
chrześcijan.

r
albo

13. • Świat przedstawiony umieszczony

jest w czasie będącym dla autora
zamkniętym okresem dziejów –
zó akcja rozgrywa się w starożytnym
Rzymie, podczas gdy Henryk
Sienkiewicz tworzył w II połowie
XIX wieku.
• Oddanie kolorytu epoki / realiów
epoki / czasów, w której /
w których rozgrywa się akcja, np.
obyczaje, wystrój wnętrz, uczty,
codzienne czynności chrześcijan
i pogan, życie w mieście, np. opis
Forum Romanum.
np. (0–2) 2 p. – wyjaśnienie związku
1. element graficzny: byk. dwóch elementów graficznych
Wyjaśnienie: zwierzę pokonane przez z treścią lektury.
w
Ursusa w celu uratowania życia Ligii. 1 p. – wyjaśnienie związku
14.
2. element graficzny: ryba. jednego elementu graficznego
Wyjaśnienie: znak chrześcijan, który z treścią lektury.
na piasku kreśli Ligia. 0 p. – odpowiedź niepoprawna
albo brak odpowiedzi.
Cała gromada ich, gdy/kiedy opuściła (0–1) 1 p. – poprawne
swe miejsca, zebrała się przy podium. przekształcenie
15. wypowiedzenia.
0 p. – odpowiedź niepoprawna
albo brak odpowiedzi.
Napisz list otwarty, w którym (0–12) I. Realizacja tematu – 2 p.
przekonasz koleżanki i kolegów, że • zgodność pracy z tematem
16. autorytety odgrywają ważną rolę
w życiu człowieka. W argumentacji
odwołaj się do wybranej lektury
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

obowiązkowej oraz do innego utworu • wszystkie pozostałe elementy

literackiego lub filmu. polecenia zostały
uwzględnione
II. Elementy retoryczne
– 3 p.
• pogłębiona argumentacja
• argumenty odwołujące się
do wybranej lektury
obowiązkowej oraz do innego
utworu literackiego lub filmu
• brak błędów rzeczowych
III. Kompozycja wypowiedzi
– 2 p.
• trójdzielność wypowiedzi
z zachowaniem właściwych

r
proporcji
• spójność tekstu
IV. Styl – 1 p.
• styl odpowiedni do formy
zó wypowiedzi
V. Język – 2 p.
• 0–1 błędów różnego typu
– 2 p.
• 2–3 błędy różnego typu –
1 p.
• 4 i więcej błędów różnego
typu – 0 p.
VI. Ortografia – 1 p.
• poprawność ortograficzna
(dopuszczalny 1 błąd)
VII. Interpunkcja – 1 p.
• poprawność interpunkcyjna
(dopuszczalne 3 błędy)
w