ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

«ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Κ. ΨΥΧΟΠΑΙΔΗ»: ΔΙΑΡΚΕΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΝΙΚΟΣ ΠΕΤΡΑΛΙΑΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ:ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ(1952 -2018),
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΑΛΙΚΗ ΛΑΒΡΑΝΟΥ
ος
ΣΟ ΦΟ ΚΛ ΕΟ Υ Σ 1 , 4 Ο Ρ ΟΦΟ Σ, w w w . s e m i n a r i o - p s y c h o p e d i s . b l o g s p o t . c o m

Αθήνα 21/2/2019

Φυσικό δίκαιο και επανάσταση: η σημασία των Ισοπεδωτών

Φρέντυ Σταϊνχάουερ

Η ομάδα -ή μάλλον το κίνημα- των Άγγλων Ισοπεδωτών έχει ελάχιστα μελετηθεί ή

συζητηθεί στην Ελλάδα. Ωστόσο, έχει μεγάλη σημασία για την ιστορία των
επαναστατικών ιδεών και πρακτικών, καθώς οι Ισοπεδωτές καινοτόμησαν και στα
δύο επίπεδα:
Θεωρητικά, άρθρωσαν για πρώτη φορά με μορφή αιτημάτων καίρια συστατικά
στοιχεία της ριζοσπαστικής αστικής δημοκρατίας: λαϊκή κυριαρχία, ισονομία,
γραπτό σύνταγμα με κατοχύρωση θεμελιωδών δικαιωμάτων, πάνω από έναν αιώνα
πριν τις μεγάλες επαναστάσεις του 1776 και 1789.
Πρακτικά, είναι η πρώτη «ιδεολογική» ομάδα που ενέργησε κινηματικά στο μέσο
μιας εξαιρετικής πολιτικής συγκυρίας, του Αγγλικού Εμφυλίου (1642-1649), αφενός
επιδιδόμενη σε μια πρωτοφανή προπαγάνδα με έντυπα φυλλάδια (pamphlets),
μαζικές διαμαρτυρίες και αιτήσεις, αφετέρου εμπλεκόμενη στις διαδικασίες της
αυτό-οργάνωσης εντός του Στρατού Νέου Τύπου (New Model Army) του Κρόμβελ,
με την εκλογή εκπροσώπων των στρατιωτών και την ίδρυση ενός βραχύβιου
δημοκρατικού Γενικού Συμβουλίου του Στρατού (Ιούνιος-Νοέμβριος 1647).
Στην εισήγηση αυτή, μέσα από τον σχολιασμό των απόψεων περί Ισοπεδωτών που
ανευρίσκουμε στη μεταφρασμένη στα Ελληνικά βιβλιογραφία (C.B. Macpherson, G.
Sabine. D. Wootton και M. Bookchin) θα καταδείξουμε τα κανονιστικά θεμέλια της
χειραφέτησης που αυτοί επαγγέλλονται. Θα αναδείξουμε τα τελευταία μέσα στο
πλαίσιο δύο μεγάλων συζητήσεων τους με τους αντιπάλους τους, οι οποίοι και
τελικά υπερίσχυσαν.
Έτσι θα δούμε πως οι Ισοπεδωτές αρθρώνουν στον πολιτικό τους λόγο έναν
ιδιαίτερο τύπο φυσικού δικαίου που επηρέασε σημαντικά τόσο κατοπινά
ιδεολογικά ρεύματα όσο και γενικότερα τη συνταγματική σκέψη.