Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Maden 2014 HareketliStrukturler

    Uploaded by

    Ahmet BALCI
    10 views5 pages
    Structural systems

    Original Title

    Maden_2014_HareketliStrukturler

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document
    Structural systems

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    10 views5 pages

    Maden 2014 HareketliStrukturler

    Uploaded by

    Ahmet BALCI
    Structural systems

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 5
    Hareketli Striiktiirler Deployable Structures — siisisummmroumcere Yazida, dért grupta yer alan hareketli striiktiirel sistemler Grnekler iizerinden incelenerek mimari uygulamada sagladiklari avantaj ve dezavantajlar tartisihyor. Makalede, cevresel etkenlere ve mekansal gereksinimlere bicim degistirerek yanit verebilen hareketli striiktiirel sistemler inceleniyor. eso 12) Gabe can Harel tpiak bape zones) Roms at Colesseun’un hrc cati €) Genie yatrharekti as eta, Fie 1) Nara tet) Pura ampledone Inehanisnc Deployable oo of Clesium nore {Deployer of demountable enter, FERAY MADEN* » Gis ‘Mirmarlkta hareketli yapu ve yap bilegenierinin kullamm antik dénemlere kadar uzanmalktadr nsanlarm bannma ‘gereksinimlerini kasilamak ve iklimse! etkenlerden korunmak amaayla inga etiklri gdcebe cadirian hareketli siriktderin lk Gmekleriarasinda yer almaktadir (Harti; 1996) (Resim 12), Sekli ve formu gogebe insanlann yagam bigimlerine gre degisen bu cada, ya bit bitin halide bir yerden baska bir yere tasnmakta ya da pargalamp sOkiilereke ‘yeniden kurulmaktadi. Bir baska Ornek ise Helenistik dénemdeki baa tapinale kapilannda kargimva akmaktathr. Yer altuna kurolmus olan diizenekteki su buhan ve basinglt havanun yer degistirmesi ikesine dayanan pndmatik sistem, ‘apmak kapisinn acihp kapanmasin: sagamaktadh (Teonis®Lefeivre; 1995) (Resim 1b). Hareket strktiirtere at bie baska mek ise Roma'daki Colosseuny un inleyici bolumiiniin tiverin Grten hareketl ‘at sistemidir (Resim 1c), Bu sistem, cach ‘bevine benzeyen bir értininipler ve makaralar yardimnyla hareket ettiilmes| ikesine dayanmaktadi. Benzer bir sistem, Octacag gezict tiyatrolannda da kargimiza ‘gkemaktadir (Resim 1d). Sane éniinde toplanma mekam olusturarak seyirilent ines ve yagmur gibi iklimsel etkenlerden korumayt hedefleyen Uist rude hareketl makara sistem Kallang ‘Mimaride hareket kavrami Ronesans ttoneminde de onemii bir ol oynamigti. 18, yydan baslayarak Avrupa'da tente yam yayginlagmushr: 19. yy’a _gelindiginde ie, Sanayi Devrimi ile bisikte yeni yaptteknolojerinin mimariye kata ve bu sayede yap kabugunu degistinmeye olanak saglayen yeni tasanmlann yayginlastg:gorilmektedir Ozellikle 20 yy’labirikte, moder toplum ktirinde dlgisimlerin ve yap: teknolojirindeki gelsmelerin de etkisiyle hareket kavramnn ‘imarideki Snemi artmaya baslamis ve bunun sonucunda da clegisebilen/ déniigebiten mekan gereksnimler ortaya (gkmistn. Bo yiden, bugtiniin mimarist angagelcigimiz salt bicime dayant Formlanntesine iklimseislevsel ya da ‘mekansal degisimlere uyum saglayabilen ‘yap aay igine gimistc Bu arays, bir ii knetik strakturel isteminkesfine de ‘cic etmistr.Daha cok gecici yapua acl durom bannakian, sergisalonlan ve pavyonlar ile yizme havuru, tenis kort ve stadyum yaplarnm gablannda kallanian hareketi striktier, morfoloi ve kinematik (hareketle ig) ézelilerine gre déct grube aynnaktadlar (Hanaor&.evy; 2001): mambran sistem pantogra sstemler (makas mekanizmalar keallameplak sistemler ve tensegrity(gerg! biitanseligi olan) sistemler. Bu yazida, bu clr grupta yer alan hareketl stritirel sistemler Gmeklerizerinienincelenerek rmimari uygulamadasagladiklan avantal ezavantailar tarmac Mambran Sistemler Cogunlulda spor yapilannun cablannd carsumiza cikan hareketli mambran sistemle, Kablo ve makaralar yvardhmyyls ‘mambran értimalzemesinin gesitlt sekillerde katlanarak caurun aclip ‘kapanmas ilkesine dayanmaktad, Genellkle yatay ya da dikey olarak Resi 2. Bad Herod Ahava Tiyatronhareket mambran ca, Fgue2Ratscablsmeniens oo f Bad Hone Open At Tat katlanan mambran sistem basinca caligmadip icin sistem stablitesini sablayacak destek elemanlara gereksinim duyulmaktacir (Moore; 1999). Bu dostok slomanlar genellke kablo ya dda gubuk elemanlardan olusmakta vve cab strkturiiniiniizerine ya da altuna sabitlenmektedie: Mambran, ancak bu deste elemanlar sayesinde tapyiahk dzelligi kazanmakta ve yilk tasiyabilmektedi, Geleneksel sabit atlann tersine hhareketlt mambran sisterler, degigen ‘Adimsel kogullara kolayhkla uyun saBlayabilmektedit. 19801i yllarda poptler hale gelen bu sistemler, ézelike iim kosullannin cok fazla detiskenlik gisterdigt ilkelerde uygulama alam bulroustur, Hareketli mambran sistemlerin ilk 6meklert arasinda Frei Otto tarafindan 1976 yilnda ‘Almanya(diaki Bad Hersfeld Agkhava Tiyatro gatist ign yapulan istortd yer almaktachr (Resim 2), Seyircileri giines ve vyalmur gibi iklimsel etkilerden korumak amacyla nga edilen gau struktird, yaklagik olarak 1.00 mtik biralaru kaplamaktadr, 32 metre yiikselligindeki bir dikme tizerine gerilen mambran gat striktirit elektrikli motoriar yarcimiyla kablolann gekilmesiyle bareket ettiilmektedir (shi, 2000), Roger Tailibert tarafindan 1976 yilinda tasarlananan Montreal Olimpiyat Stadyumu cats ise hareketli mambran sistem uygulamalanni bir baska émnegidit (Resim 3). Yaklagik 20.000 metrekareik clips geklindeki bir alam kaplayan hareketli smambran gati 175 metre yikseklikteki betonarme kuleye asilmistr. Stadyum cas 1987 yinda turuncu rend ve ‘yiksek dayanimh Keviar mambrani ile kaplanmisbr. Giizel havalarda sorunsuz bir seldide acihp kapablan mambran cat clumsuz hava kosullannda pek gok soruna vyol agmusti. Siddetli rizgarm egemen ‘oldugu zamanlarda catiyt hareket ettimek ‘miimktin olmazken yaigmur ve kann etl ‘oldugu dénemlerde ise mambran tistértis Ditgok kez yarulmistir Holgate; 1997). Bu nedenle, cat 1998 yilnda haraketl rit plaklerla kaplanmustc ‘Montreal Olimpiyat Stadyurmu gatsina benzer ir mek ise 1988 yilinda Jorg, Schlaich, R. Bergermann ve Werner Resim 3. Montea Olimpiyat Stadyumu haeketli maban at gure 3 Readable manbane roto Montiel Ob Stodum Sobek tarafindan Ispanya'daki Zaragoza ‘Arena catisinda uygulanmistir (Resim 4). Dairese bir plana sahip olan yapmin 183 metre caplik cs ceperisabit bir gts stroker le kaplanusken 23 metre gaplil metkez ceper ise hareketli mambran sistem ile kaplanmisur (Bergermann&Schlaich 1992). Mambran istorti, 16 adet elektrik ‘motoruyla aglip kapatilmaktada. Pantograf Sistemler (Makas Mekanizmatar) Pantograf sisterler, ijt cubuk clemanlann eksenel olarak orta ve ue noktalanndan birbirlerine smafsallar yardimiyla baglanimasiyla Resi, Zaragoza Arena hareketi mann gat Fig Retractable membrane oo of Zaragoza Ans ‘olusturulmaktachr. Mafsal noktalannin yrlerinin depistrimesiyle farkl tirlerde ppantograf sistemlerelde ecilmektedir (Maden&Korkmaz; 2010; Maden, Korkmaz8Akgiin; 2011), Oteleme yada dénme hareketi yaparak acihp kapanan, pantograf sistemler, biyik geometric «Oniistimlere izin verdikleri ign hareketlt striktirlerarasinda en dikat ceken tirdir Pantograf sistemlere yénelik ilk ‘aligmalar, 1961 yilnda tspanyol ‘mimar Emilio Pétez Piero tarafindan ‘gergeklestirilmstir Pifiero, mimari uygulamada kullanilabilecek diizlemsel ve ticboyutlu pantograsistemler gelistirmistir: Bu modeller arasind, 1961 yilnda gevici tiyatrolar icin gelistirdigi hareketi can straktiiri (Pifero; 1961) ile 1970'% yillarda ‘gelistirdigi yedi pargadan olusan hareketli ‘kubbe strctirti en dikkat cekic olanlardir (Resim 5). Piero‘nun bu tasarum, henzorstriiktiilertizerine calisan baska arastumacilara da énciliketmistr. Bu arastumacdardan bir, 1974 yilda yarim Ike geklinde hareketli bir kubbe strktir gelistiren Theodore Zeigler. Birbaska arasturmacn ise Félix Escrig'tir. Escrig, cit ve ig yoni gridalsistemi lullanarak cift ceprilikliUcboyutlu pantograf sistemler golistinmistir (scrig, 1985, 1996; Escrig&Valearcel; 1993) (Resim 6). Escrig. aynica ijt plaklarla butdnlesmis hareketlt bir tonoz strikttit ile Sevilla bir yizme hhavuzu icin mambran ile kaplanms hhareket bir cat striktird tasarlamusti Resin Piser‘mun oes rest Mareket kabbe salts Fgure 5 sphencldepyate come structure by Dire, hi a Resim 6, eri tara take Fawr 6 Deployable bar structure by Esa Resi 7, Gants asad haeketl kubbe model Fgwe 7 Mosel of deployable some sructre by Gates Resim 8. Hobermar’n elitr ti Kubbes Figue 8. Dome by Hebron, Resim 10. Kattan pak sister. ‘araindan tsarianan harket ga straktri Four 10 Fodabe ste, Resi 9.) Thutonu’nun gli hablo pantogra Kemer) Gaup strane at harketl stir: gue 93) abl sion eh by Tomas b) ble barter by Grp Ean) Waafomable of sacar by gun. Pantograf sistemlertizerne cesitl calismalar yapan Charis J. Gantes ise pantograf sistemlerin geometrik tasarim itkeleri ve matematksel hesaplamalan tizerine yorulasmistir (Gantes; 1981, Gantes, Logcher& Conner, 1993). Gantes, aynca hareketidoseme plaklan, toncz striktir ve Kilesel kubbe striktirlert tasarlamushr (Resim 7). 1997 yiimda Hoberman Kiiresi adum veri kiresel bir rmekanizma tasarlayan Chuck Hoberman Jse diz cubuk elemanlar yerine ag ‘makas elemanlan kullanarak pantograt tipi stiktirlerin uygulama alanlarna genisletmisti. Bunun ilk Gmegini, “tis Dome” olarak adlanehreis kubbesinde sgrmek olanakind (Resim 8). Hoberman, daha sonra bu sistemin prototipi-ieterek Hannoverde gergeklestirilen Expo 2000 ‘Almanya Pavyonu'nunda senglemisti. Jeosiezik kubbeye benzeyen bu kubbede, ceperde yer alan makaslar kendilerine bagi dteki makaslaniterek meskezde bclesmeyi seglamaktacir. Kokowa Tsutomu (1997), pantograf sisteme entegre ettigikablo elemanlan kaillanarak dtizlemselformdan kemer bicimini alan hareketi bir stiktir tasarlamistr (Resim 9a). 2005 yilinda Geup Estran, timiyle kompakt bir formdan tonoz bicimine déniisebilen bir strktirtasarlamist (Resim 9b). Barak olarak kullanlabilen bu stiktie,atan ‘mambran értii monte ecilmistir. Yenal ‘Akgiin 2010) ise yalnizca aap kapanmma hareketiyapan pantograf sistem yerine ok parca elemanlar kllanarak ult goreksinimlerine gre fakh geomet bicimlere donigebilen hareket bir ast arta tasorlamstir Resim 9) Katlanir Plak Sistemler Ditlemse panel elemanlann bic geometrik kosullraltinda birhirine baglanmastya olusturalan katlann pak sisterler, gen agikkh yapularicn fark coz yontemleri sunabilmektedir. Ancak, 6teki hareket striker karglasunldgnda Uigboyatla konfigirasyoru olusturmakta pek ook geometrk kasttn oldugu gbnimektedit. megin, sistem geometrisin beileyen ‘iggen plaklann aynubigimde ve tepe acianda olmasi gerekmektedir.Plaklan birbirine baglayan menteseler,plaklann paralel kenarlan boyunca yer almali. Sistem timaiyleagignda plalann dteki tarafinda kalan menteseler de paral kalmalir (Gantes; 2001) Bu kstlamalar nedeniyle katlanir pak sister, tek, drt ve ah panel bles ile sch almaktadh. Teli pane birlesimlerint clusturmak daba Kolay’ ken, dora ve alti birlesimieriolusturmak geometrk agdan cldukga zordut. Aya, mentese hareketinin san olmast nedeniye katlanurplak sistemler yalnizca dogrusl ap Kapanma hareketi yapabiimektedi. Farkl: geometrik gekillerde katlarur pak sistelerelde etmek iin birgok arastrmac, tek ve gift efi yiizeylerden kon, kubbe, hiperboloid ve paraboloidler izerine

    You might also like