rade an Tad ‘Adam Mickiewicz Chisy ‘ - opis uduone BD ~ istequtage = Wogene pode - ater ma - Wegne - pootac’ v Adam Mickiewicz Pan Tadeusz qzyl ostatni zajazd na Litwie. Biogram autora — patrz s. 150. Geneza utworu ‘wr asta wydany w Pay 2 dt 18 x. Pana Test wang Siva podamovanie Wren ne cowl nad nm zea od ese do 131188 preebywajge na cemigract Patriotycana wymowa varesowanabyta do sKlconego Srodowiska emigrant6w pol skich.Tworzgc utr, autor wiediat nie cone i jego wyprawi sibie Pierwsve wydanie ,Pana Tadeusca"ukazalo sig ber ,Eplogi Zostat on odnaleriony peti wwiadomo, cry w zamysle poety mial stanowie 5 ncn urworu obec jena jest ave omawiamy Wiz.Pan Tadeusz Gatunek literackis pope nati pO SARCHCED) Cechy gatunku widoczne w utworze Pan Tadeusz” to obseerny utwér epicki, pisany wierszem ) Bae epee est Tyzowana. Akcja utworu rozgr 1g LX tocry sig w clk dni lata (810, ALA sim eg 4 Micisern ak jst SOPHREAD (majatek sedziego Soplicy w Ne a ny zamku nalezqcego do ro Horesckw orABMa,zascaneksaachecki », Bohaterowie ‘Tadeusz Soplica ~~ miody salachcic (licey! lat blisko dwadziescie), syn Jacka Soplicy, Drzez jego brats, Sedziego. Wyplgdal jak typowy Soplic: ty, krzepk,stny: Do Soplicowa py "korczeni nauki (tepy nie by, ece malo w naukach post), Bardzo SKC, 7 Kobietami,niedoswiadczony (mpi Telimene 2 Zosi). W trakcie trwania akgji ‘wiadomego obywatela, patil. Frc Soplica — ojcic Tadeuca, brat Sdiegs za mlodu dumny sdachcc, akochay Horesck6wnie; w trakcie trwania akgji utworu — mnich bemardyn, skrywajacy (nawet praed ‘swojq toésamos pod imieniem/ Roba odbywajacy pokutg za grzechy mlodosci; prowadz tala no poiycang — jest eisai, " Sedna — spodareSopicowa, brat aca; bardzo preywigany do taj upatryjgy wn biPa Adam Mickiewicz or Pia ‘ ‘Major flcer poi na ushugach cara got wykonaa jeg rk 1. Gospodarstwo, Dae eapocrya si Invoka (rrbudowang epost) esa 1" Podmi tara Uva iowa do wart tak wade jak ado, _clowik prbaviony oj emigrant a renee lnueles ye ‘ny, ancszone W W dale cagSct wypowiedZ narrator pryjmnuje forme modi ini zbiorowns tr ‘tia ue] OR ar Si fae bal Copco Ord a op ie cudem na ojzyeny Tono, to mnacry i, prosbie Po owe), pelnej daieciece| nk ee eee | ‘WhaSciwa akeja eposu rozpoczyna ef i , - pied eter nc Ne pp nino aga a ace eet ‘cane podporzadkowane sq nadrzednemu celowi, aki -w perspektywe sacrum. ieee Do tego wlasnie dvvorku, po latach spedonych na uniweryt jersey prey i sia wnczs Za Kia wig na ce dopo 2 See aes ee kno do ogrodu. Tadeusza prayjmuj i prowadzi sc mi _ przyjmuje Wojskii prowadzi na spotkanie innych gosci preebywajacych Texclewwy}e — Soplcowie W sup zanla odin ss wes pczas kte) Seda wygtasza slynna mowg eg grnecenosc (Grzecenosé nie est nauk latwa, ani mala), pouczajaa, jak jest ona watna dla ‘{@fSOSERiaROdowe} miocego pokolenia, Podkomorzy za ej Biicoaacem). Na vet praybywa sp6dniona Telimena i siada obok Tadeusza, Kory omytkowo ja 22 daiewcayne widziang w swoim pokoju po proyetdzie, Pay stole toczy sig spor nigdzy [ ‘Asesorem a Rejentem 0 zalety hati (Kasego i SoKola). W nocy do Sedziego poy id Rak potounanie Ksigga TL. Zamek, Rano meicayéniwyjechali na polowanie. Spin si na nie Hrabia Spotyka sig . ‘onz Gerwazym, ktéry opowiada mu histori Jackal Sopig Ten ostani, tymny w cale okeicy 2e swe} Miskovis- uody (Jacek — Ws), zakochal sig 2 wzajemnoscg w ofrce Stolnika Horeski ~ Five Cheat sig ‘nig Zen, ale otrzymat odmowg (tvs. PH), (Gita POIEWKE rozpaczy kraiyt wokst zamlu swe} J»! ukochang), Kiedy na zamek napadli Moskale i dosdo do btw; Jacek ze straeby jednego 2 poleglych Roxjan zastraeli Stolnika stojacego na ganku, Gerwazy poprzysiggl zemste i wiecang nienawisé calermu G00 ay tod Sop Tear nara Hrbig, by ni oda zamkx, Haba mato abil. Tymezasem Test wracaz pola na Kr ne waa sf osrzyat roca Tena repo nuje wszystkim wyjScie na graybobranie. ‘Kalega IL UmizgHrabia noe 3 w ooze, gi acy ig Zoi Kaige Paco f taxing i wii dtm W zs grab Sa oan Teme, is nde ‘nl ata, oben Tada Zsia 2 eke pratara bata sw maak Tens rs 9 Co aprowadiéw Wilk Svat. W lesieHrabia wraz Tadeusea — chee ewaly ee \woskegos Tadeusz ig nimi nie zgadza,sawige pigkno 7 Telimeng rozmawiajg 0 urodzie krajobrazt s Iva cb Telnen glen pretazie Talo i cz do sep 7 WO ip Tadews dla Tlimeny ma jué obowigeki, mona wiedzianych pre nig w Ksigdae V sl6w 0 fm, : y \ickowad, de zloty on jj |W erase obiad gajoy praymos wis e w ese pojai ig ‘Rano Tad spat na polowanie,obudo go ~zawisko w papi- amt rp sh a ae gromadzen zach sea 7 Po oraz wygrywang praez poy 7Pan Tadeusz Adam Mickewicg czy sié dom, deci! : ‘Kiedy Robak widai przez okno Tadeuszajadcego na koniu, by dolaceyé do oblawy na niedévwiedgia, podaéa za nim, Tam niezwykle cen sttzalemn ratujeZycie Hrabiemu i Tadeuszowi, na ktérych nacieral Bacelr niedawied#. Gerwazy stwierdza, 2e znat tylko jednego tak doskonalego strzeica — Jacka Soplce. Ta, cl raucona niby mimochodem uwaga nikomu jednak nie daje do mySlenia. Wojski na znak zakoriczenia fuck ws, Teach eume lowdur odgrywva mistraowski koncert na rogu bawolim, nasladygc odglosy polowania, Wszyscy cagstujg ac we : sig tradycyjnym bigosem mysliwskim. Asesor z Rejentem nadal nie moga rozstrzygnaé sporu dotycegce- _g0 sprawnosci swoich pséw — Sokola i Kusego. Kiega V. Klotnia, Teliiena stoi pred lutrem i ocenia swojg rode. Kalle; za Kogo moplaby sg ‘wydaé za maz. Bardzo pociaga ja Tadeusz, mimo 2e jest mlodszy od nie}. Zosig natomiast planuje wydag 2a Hrabiego; wezeSniejuczy ja eleganckiego poruszania sig, by zobila wrazenie, gdy wejdzie w Swat Tadeusz po raz pierwszy widai jednoczesnie Zosig i Telimeng. Uswiadamia sobie swojg pomytke. Po fen Lomi 2 Teimeng opusocza sa adaing.Teimena place w ,Swigtyi dumania” w lei, Atalay jg = | md, kere Tadeuse pomaga ej stzgsa 2 ubrania. W casi wieczezy w zamku Tadeuse dlej cme MegTe07!% se riesojo 2 powodu pomylenia ob Zoi Teimeny. Na sl wchodi Gray i bardzo goin ‘naga zegary: Na zwrécong mu przez Podkomorzego uiwagy Gerwazy odpowiada buriceucznie i zwra- ANG cesedtiten plas dompepni pecno Spiom. Wiese orig: | bezprawne najécie zamlu praez Gerwazego. Tentraica w niego pekiemkiiez, jednak Protazy uchyla sie od ciosu. Sedzia nakazuje zakué Gerwazego w dyby, lec w jego obronie staje wwezas Hrabia. Rozpo- ccayna sig KtStia, ktdra szybko praeradza sie w ogélng bijatyke, podceas kt6rej nie ucierpelijednak Iudzie, ale spraety. Goscie Sedziego wychodzq z zamku, a Gerwazy 2 Hrabig planujg zajazd na dwir | Soplict Ksiega VI. Zascianek. Sedzia chce wyslaé pozew do Sadu preeciwko Hrabiemu i Gerwazemu, cy Robak namawia go, by odstapt od tego zamiaru, méwi, 2 Jackowi Soplicy bardzo zalezy na pogodzeniu eee anionych rod. Ksgd poles konicemos jeinocenia si weir nepal (Mos. kali), kreli obraz narodowego powstania. Soplica upiera sig prry swoimSoplice nie zwyRli sig godzié/ Gay pocwe, musa wygra:niraz w ick imienin!Trwal proces, aé wyxral w szstym pokolniu, Zapo- wiada, 2e bedzie sig sqdzié. Do Dobrayna preybywa postaniec wzywajacy sdlachte do waigcia udziaku \w powstaniu. Na czele zaSciankowej szlachty stoi , Maciek nad Mackami”, Kesiega VIL Rada. W ceasie narady w Dobrzynie, u ,Macka nad Mackami’ slachta nie mote dogé Naw. fi o porozumienia. Zamieszanie zwigksca jeszcae Gerwazy, Kiry celowo wypacza stowa Robaka 0 oczsz- ROI czeniu domu ze Smied, preekonuigc, te mial on na mys Seziego Soplice. Tyko Jankil i (MGKO $9 ta Pravernnie@ Peeiwn wyprawie na Sop. Ten xan dhigo prjsuchival si Kiive) nara, a wresce ‘abiera glos i dokonuje druzgocqce| kxytyki ghupoty szlacheckig), swoim wsp6tbraciom brake adolnosi do ‘speélnym drial 2 jednocaesng gotowosci do sqsiedakie} bijatyki. Swojg wypowieds Macko raz po raz preerywa epitetem ,ghapi’ — pod adresem salachty dbreyiskie To pokiowskrzezeni Posi bya rada/ O dobru pospolitym, up, was zwada? Sdlachta po wizycie w karcemie rusza jednak na Soplicéw. nol Ksiega VILL Zajazd. Miesckarcy Soplicowa stuchaig ,koncertu wiecrornego”, ktéry dla luda gra AI natura. ,Rozmawiaig ze sobq” kochankowie — ziemia z niebem. Najbardziej czula na déwieki wieczora jest Zosia — wychowana na lonie natury,roarddnia ie doskonale. . Robak w rozmowie 2 Sed Podejimuje sig zadegnania sporu 224 re '/ COPcanikiem i prosi Sedziego, by w eg ier kontynuowal preygetowana do postin Litwie ‘Tadeusz w rozmowie 2 Sedzig wyznaje swoje rozterki milosne: kocha Zosig, ale obawvia sig, Ze nie bedzie ‘még ej posubie. Decyduje sie wstpié do wojska. Te rozmowe podshuchuje Telimena i zarauca Tadeu- Rofale stow 2drade. Podstgpnie prosi go jesocze 0 ostatnie cieple slow, ktére miatoby ostodzié je} goryce + rozstania. Kiedy Tadeusz méwi: Telimeno, bogdaj mnie jasny piorun ubit, Jes nieprawda, Zem ce, dal Alango fy a ee |KE. deus? ‘Adam Mickiewicz BOHATEROWIE ,,PANA TADEUSZA” ‘MIESZKANCY SOPLICOWA Tadeusz Soplica i z Protazy spéropsy | Rejent Brre- ee | Bolesta cha eho ParRioct o Isigdz , low y bd Robak Bartek sankel sPrusak’ tearearans pone” wi tapaens a sa Prncemacet wc eratba ro hare ana hat bandzo lubib/ Cay kochat: [. [Jj Téimena,usncaswina,obwiadca mu, 2 poze a nim na wojng ‘alo. oka, Zsiczoy propor ede lpowias eH maeswo w ope ne veo w gre: kohamy sale tak — 2 oso Meer epena wpa w frig Obrauca miodzeca dba 2 Kych go hone nanos tian slowo sod Taduszodwzajemi si epee MPH -wychodzi z zamiarem utopienia 179Pan Tadeusz Adam Mickewicg } sig. Nie udaje mu sig to jedinak, bo wpada w rece ludzi Hrabiego i ste sig jego pierwszym jericem, Sdlachta dobreytiska opanowuje dwr, Rodzina Soplicow aostje-zamknigt, a najecy odd sec. TX Bitwa Pang slachiy bere do niewol oda! Moskal pod dowsztwem major Pag | tag Dy nd Ra yy Pa Ea obronie staje Tades i go police: I cabs i policek acwaly sig razem. Wybucha kisi, T sul do majors, rzpacyna si bit Sopcowi walniag Doraiskichijednocy si We waplng Robak zostaje anny, gdy wlasna piersiqzastania Hrabiego przed strzalem. Odnawia ‘mu sig stara rana, wdaje sig gangrena. Jednak bitwa jest zwycieska, Rosjanie sig poddaj, | Ksigga X. Emigaca Jace. Rykw obiecje zatuscowat spa, tak by nie pocagnla za sb ansehen} cla Sop: Nie est pewen jak, aka poste praymie major Pht. Widy Geryzay Zui nia. Wie, owik ten dau nie biz kim. Na slow nagany pod swoim aes za bie ' owe & Tasollr ‘GDTimen, ktéra adazyla jud zmienié obiekt swych uceué, Zosia worew radom ‘Telimeny wktada strdj Zo ot narodow. bezbronnego wien, jakim by Pit, Gerwazy stwierza i zi to pro public bon. Fabia i Tadews, jako nabarcij zaangatowani w walkg, musyauciekaé na tren Ksistwa Warszawsliego,Tadeus po. Stanawia poprosé Zosi org, ale dopiero wed gy okryje sig slaw wojenng.Zosaobiecjena nego czekaé i daje mu relikwiarzyk oraz kreyayk. Telimena za$ preypina Hrabiemu swojg wstege. Ksgds bak, degalacsi— 2 Tadeuscem, nie 2dradza jeszcze praed nim swe toasamosc, choé mew do nego: smu. Nastepnie, gotujgc sie na smier, ranny Robak dokonuje spowiedzi w obecnosc Sedziego i Gera 2eg0. Opowiada 0 tym, jak zostalpotraktowany przez Horse, Ktdry2wodzt Wo dajgc nadie na «Poshibienie iy gdy2 potraebowaglosa Jack na Sjmikach. Okrutnie odtracony, ad pod wplywem, emo zai oa sw ukochan,zsta kr spraymierzice Moska. Masia uceka Soph cowa. Zaceal pit, otenit sie x praypadkourg driewczyna. Ona urodzila mu Tadeusza, a potem umarta 1 roopaczy,niekochana praez mgéa, Jacek opuscit krj, wstapit do klasztoru, praybrat imig ,Robal?, ‘re miato symbolizowaé pokore i pokute za graechy. Walezyt w Legionach Dabrowskiego, zostat anny, wreszce jako emisarius: praybyl na Ltwe.Jego marzeniem bylo zorganizowanie povstania ‘bok Napolenna, a take pogodzenie rods Sopicéw i Horeszkw Geriizy po wyshuchana spied ae i waajemnie odkaywa mu svoj tjemnice. Mow, Ze Stlnik chwile praed Smierig ‘uczyi w kierunku Jacka znak krzyZa,dajgc w ten sposob do zrozumienia, 2e mu praebacea. W tym. ‘mamencie postaniec prynosi wieS¢ o wypowiedzeniu wojny Ros) praez France, Jacek Soplica umiera. Ksigga XI siege rozpoczyna opis prayrody; kta wspélodcauwa z calowiekiem, razem 17 nim »proetywa’ ocoekiwanie na nadejscie jakiché bardzo wadnych wydarzes. Na Litwe whracrajg ‘wojska napoleorskie, wraca Tadeusz (ranny w reke) i Hrabia. Ten ostatni wyrauca Telimenie niestalsé, (na za deklaruje, 2 gotowa jest uneni¢ zdanie i wyjs jednak za niego, a nie 2a Renta, Hrabia nie jest Jednakzainteresowany tq propozyejg Podezasuroczyte| mszy Sv: oibywa sig rehabiltacja Jacka Sophy ‘xnainia, ie zostal on posmiertie odznaczony przez Napoleona Krayem Legit Hono- rows), Odbywa sig uczta zareczymowa traech par "Tadeusra i Zoi, di, Rejenta Ksiega XIL. Kochajmy sig. W czas uczty Zosa wraz 2 Tadeuszem,staropolskim obyczajem, ush- ‘guia gosciom. Wr nich sq polscy generatowie, w tym Henryk Dabrowski. Zebrani podziviajcudo- “wy serwis Wofkiego: Za pomoca najrozmaitszych potrawi przypraw jest na nim wyobradony-krjobraiz “PAR, try pod wpywem tempe Goscie obserwua poreelanowe figur slachty obradujgcej na seimikach Na sale wchodri Teimena 2 Rejentem. Macko jest oburaony jeg francuskim strojem. Tideusa i Zosk Sammi wolni, czy i wlscian wolnemi/ Odddaimy in w deiedcictwo posadanie -iemi Na tbe sie cre tr krwaveg praca Zdoby, ..) Gerwazy ofiaruje mlodym skarb ulayty w zamku, a takbe swoje osazgdnoSe, Uprosony praez Zosig Janel gra na cymbalach skoncert nad koncertama’w ktdeym bremig dwighi bedoeiustraca 180r an Tadeuse ‘Adam Mickiewicz chong li rage} stor Pk: Janke dye ten koncert generalowi Dabrowskiern, plac, caiacjego reke, nazywajgc ,Mesyjaszemt’ Nastepnie wseyscy ktorego pro- ‘wadzi najstarszy 2 najmlodsza — Podkomorzy ra 1 Zosig, Utwor | in ioe formula: 1j tam z god yer, mid i wino pile a cm wideial i sca w ksggh 1 Epilog. Nadat mu Mickiewicz forme wiersza pisanego jedlenastozgloskoweem. Podmiotem lirycz- sym jst tu, podbnie jak w ,Invokagj’ emigrant esknigcy do ojceyany. W jego wypowiedei wyczuwa | sig jud jednak wigce) nostalgi nit: nadziei, ktérg niejako whrew faktom i racjom historycenym, wpisal \| Meee lego ,Pana deus W io’ zindyduiawany, speykamy inate arm nh ei Bs ie na ziemi swojego miejsca,takim miejscem, w kt liv, jai sic pony ako WaRETRBORN Tey pn mein | -wany. Podmiotlirycany pamigta tylko jego dobre, jasne strony, takie jak pocaucie bycia u siebie, jednosé liskose wsrystich mieszkacéu, wajemna milosénawetnispokrewnionych 2esobg os6b Take rela- «je migdaludekiepracinstawia on relacjom panujgcym na obcrynie ge matinnka nie jes tak pry- | ana domed. Live stig do swego pana cy pan do swgo psa pg vic eek — i ‘marzeniem podmiotu lit ia sig jako poeta, méwigc o pragnieniu doczekania chwili [.o) pocechy Problematyka i gtowne przestanie Wealizcja ojczyzny. Poeta w utworze kreuje Sia iylicany, Soplicowo czyni centrum polszczyzny” Sada sg na te wizig umiejscowienie dworu na wagirau, nad plyngcym strumieniem, werd bialych drvew (br2l2). Mijsce to zostaje uwenioSlone, ‘yidealizawane, przedstavione niemal jako Swigte (sakrlizagja: Kraj lat dziecinnych, on zawsce zostanie!Swigty i ceysty jak pierwsce kochanie). W sien na ‘cianach wis nie portrety prandkéw, ale bohateréw narodowych (Kosciuszki, Rejtana), zegar wyzrywa eli ,Mazurka Dabrowskiegs’ Wszystko to jst dowodem patriotyzmu miesckaricéw. Owe) ideal zagjioezyzny dopelnia koriczqca poemat formula: ja ta z gti byl, mid i wino pilem A com wi- dial i sysca, w Ksiggi umiesilem, nadajgca mu @aPARERvASIOWeROATaD Taka idyllicena wizja ojceyany adresowana byla do skléconego Srodowiska Polakw fia emigracj i titalainaleehiinaabudienie PeakcaeRaap Nabe 7 pemacennmaaict barton Kult selacheckiejtradyeji. Podkreslenix wag’ staroposki| tradi shy wielokrotne uzywanie pray- miotnika,g@Statmi?w utworze (jest to przymiotnik wystepujgcy w nim najczgScie). Mozemy precrytae 0 ,ostatnim zajetdzie’ Bd i, czy Gostatrinny G0 tak «poloneza woduit” W ten sposbb podlresione zosta GRA LOLLAJOWOSED Torry to nastréj nostalgi, ale i nadriei na nadejscie nowego pokolenia, ‘wrazznim nowych,lepseych dla Poski cras6w. Panu Tadeuszu”, Nie jest on wyidealizowany, ale przedstawiony w sposoal> Mickiewice nie stroni od uwyeatnienia polskich wad narodowych, takich jae past War- Zastag te wad jednak nico lagodzone praca obecny w utworze liryzm i humor, a preede wszystkim przez optymistyczne rozwigzanie j zakoticzenie wspstkch watkén, wyraajgceslag na modiwosézrozumicna aI PAIS ak jak mialo to miejsce w praypadku Jacka Soplicy, ktéregokreacja jest swoista symteza paskich los, Ucctowanie w ,,Panu Tadeuszu’ Coynnoscig najcagsciej opisywang przez Mickiewicra jest jedzenie. Pelni ono funk lacegca mieszkaricéw dworu, stwarza takie okazje kultywowania tradycji, pieegno- ‘ania dobrych obyczajéw. Scena opisujgca deser Wojskiego ma wymiar symbolicany. Jego zjedzenie | Przez gos to ,zjedzenie ojcayzny’; ktéry deser wyobraza. Motyw ten nawigzuje do obragdu teofagii — 181a | Adan Mickiewig spofyvaia ca béswa (s6wniet podcas Enchant), co symbole ednocreni ym btn, .Bastwen wartoscig najwyisza jest dla mieszkasicbw Soplicowa, tak jak dla romantykéw, oj Rola motywéw muryemnych w utworze, W ,Panu Tadeusz opisane sty wie loner koncert Wijskiego na rogu (sign IV), koncert pratviczomy (sgn VII) oraz koncert Jn, (ksigga XI), Dodatkowo waing, symbolcrna funk pelni motyw ,Mazurka ego’ KONCERT WOJSKIEGO: misrzowska stuka Wojskiego w sposob cudowny oddaj ogo pi. ania, slawig jedno z najtarszych zag ludekote,podkrsljgcnierozerwalny zvigzekcalowieke turg, Jeg odegrane daje sypnalzakoricenia low6w. KONCERT PRZEDWIECZORNY: ego mitotwérezy charter tworzy opis mitosng rozmowy ko- charkéw — Nieba iZemi, Natura praemawia do shuchajgcgo jg clowieka, cowie whracza w ore natury, staje sig, cone sig ej nieodlgczng cxgScia. »KONCERT NAD KONCERTAM!”: motywy muzycane rozpoznawalne w koncerce Janka to: - »Polonea Trzecego Maja’ — symbol dawnej Polski, wspomnienie ceasbw je Svietnosi, umicgtnoc ‘waniesenia sig Polakow ponad wlasne korzyéc, diatania dla dobraojeryeny, = elie dolnierz borem, laser...” — piesh onierska,opisigcatulace lsy bojownikéw o ozskanie niepodlegtosci; ~ »Manurek Dabrowskiego” — wyraz napoleoriskiego mitu preysloéci, swoista Kamara komporyeyjna ‘calego utworu Perwszy raz jeg melodia brzmi w ksigdze I, dy Tadeuse uruchamia zegarkurantovy. ruglraz-moty ten pojawia si w ksigdze LV przy oka opisu pobytu Ksigdza Robaka w kare, id zebrana slachta Spiewa te pies, 2: wreszcie pies ta brami na zakoricenie koncert Janke jako wieki hymn pochwalny na czeSénarodu, ktry nie chee sig pogodz 2 niewolg Pan Tadeusz ha. ‘W koncerce Jakela pojawija sie ponadto déwighi muzycene onkretnymi melodiami, strujgce takie wydarzenia z historii Polski, jak haniebn: 1792 roku, czy raed ‘warszawskiej Pragi, dokonana przez Moskali w czasi >| 1794 roku. Kreacja bohaterdw jest pdporzadkowana wymowie ideowe tekstu. Mimo te glowng postacigepo- pei barrie nteresuigea nit postaé Tadeusra, jest Jacek Soplica — nie mégl on zostaé bobaterem tur Jowym. Jacek to typ bohatera byronicznego,taemmiczego, ukrywajgeego w swe praesloéi popetniong tbrodnig. Wraz 2 praemiang duchowa zmienia imig (Jacek — RoWAk, tak jak w ,Dziadach” cz, Hk Gustaw — Konrad, a péniej w ,Potope” Sienkiewicza: Kmicic — Babiniz) Jako Robak posiada takie cechy bohatera romant ie dzalajacy buntowniks2dsje on realist. Nie cauje tei nie de- -monstruje swojej wyészosci nad otoczeniem; wprost przeciwnie — jest{pOMOFiy. Taka kreacja bohatera 1mialabyé dla Polakéw woorem Brayldademn pOSEAWy, ktrg teraz pow przya jel cheg myst 0 po- awignigcu sig zniewoli, ‘Tadeustmnatomias jest bohaterem tytulowyms; toon wraz 2 dong da| ‘¢POKDIeHiN, majgcemu w przyszlosci wywalczyé niepodleglos Polski. Jego partnerkg Zyciowg nie mogla bye, oceywitce, Telimena, nawet nie ze wagledu na sw6j wiek czy niedostatki urody. Mogla nig ost jedynie driewceyna prose, Zyjgca w blskosc z natura, co czyni jg caysta moralne, a praede ws7stkim ‘wiera tradyeji swojego kraj nie kosmopolitka, jk Telimena. Panu ” Podstawowa funkejg opis6w prayroy zamies- aaron Nppoailaaani bernie gcaeclerprl Pojawia sig obraz kraju, ktéry jawi sig oczom, a raczej wyobradni stesknionego emigranta jako niezwylty. ‘wa niezwyklos podkreslaig imieslowy opisuigce kolor pél malowanych zbozem rozmaitem,/ Wyalaca- ‘tych pszenicg, posrebrzanych Zytem. Sa to slowa okreslajgce kolor metali slachetnych, a wigc niezwyKle cennych. W takich kategoriach jai si tz podmiotowi lirycanemnu pigkno oceystego Iraj. Motyw ten spotykamy rowniet ksigdze I, give stae si on praedmiotem sporu miedzy Tadeuszem a Hrabia. Ten ‘statisti bigkt wloskego nieba, kére Tadeusz ocenia jako nung i preeciwstawia mu fascynujgc ‘Fe r6inobarwnych chmur zdobigeych niebolitewskie. Spr ten komentuje Telimena, méwigc 4choro- 182,a an Tadeuse ‘Adam Mickiewice jenna poz kg VI (Zajt) w ope oncertawicmeg Koncert en gr ata da cdowieka. Obraz wstuchanych w odgosy wydawane przez niebo (owed) i ziemie(taby) hud uy nia nierozerwalny zwigaek calowieka 2 natura, ego od nie zaleémoSe, podkreda jednos, kta stanowia. splat roy ae xb wiocna jest rip biti 1 Mosk. Maa smigjsce gwaltowna burza, ktéra niseczy drogi, zrywa mosty, uniemodliwiajgc w ten sposdb rozejéce sig po okolicy wiesci.o tym, co sig stalo, na sw6jsposdb pomaga calowiekowi, ,wspéldziala’ 2 nim. ‘Wreszcie w ksigdae XI GRok 1812"), zaceynajgcej sig od stow: O roku dv! Kio ciebie widzial w na- soy ji karl ihc chaz nary aa WOKE EPO WAG” Wen ct ee ee Rea Se RRIMIE so acces lazy 2 eeronrodzwierciedlone $9 OpisaCh attr, ukazujgcych jej barwy, ksztalty, ruchy, glosy, wydawane przez nig emery izapachy. Mickewica sto poshgne si persoifikacig w opisach preyrody.Zabieg ten twortywrazeni, i ona ye (marchew ma warkocze, bib — ocr; kapusta — sdzive sin). Westie te, bardzo sugstywne, .mienigce sig” praed oczami ceytelnika arwy,sosowane W opi- sach preyrody,sprawiaia id mOwi si o ich ,malarskoée Opisy wschodu i zachodu sloica, nitnorod- aych chmur, cale| preyrody ojczystejstanowig arcydzielo literatury polskie}. Budowa utworu, jezyk, styl, Srodki artystyczne Pan Tadeusz” rozpoczyna sig inwokacig adresowang do Litwy, koriczy a6 ,Epilogiem’” w formie wiersza, indrego podmiotem liycanym jest emigrant z nostalgia wspominaigcy -Kra lat drecinnych Narrator Pana Tadeusca jest bic: asnechinicHAG, eencralnie nie nalezy do Swiatapraedstawionego — onwencje te lamie dopiero ostatnie adanie: Ia tam bylem. Utwor podziclony jest na dwanascie ksigg, pisanych regularnym etraymastozgioskoweem, 2e $a a po sb] SPAEIE SV utwor jst Pods, jeryk obinje w Kunstowne przenosnie, poréw- ‘ania {inne érodki artystyczne, tworzace efekt ,malarskosci opisow”: Niemalo w nim tez humoru, a na- ‘wet deikatne iron w pietnowaniu ludzkich preywar, co podporzadkowane jest patriotycane| ide utwo- Konteksty i nawiazania Pan Tadews’ ako epopeja, wzorowany jest na eposach homeryekich Nawigzania do ,Pana Tadeusca” zauwadyé motna w ,Latarnila’, noweli o tematyce patriotycone} autorstwa Henryka Sienkiewicra. Pratomowym wydarzeniem jest w nie| moment, Kiedy jej bohater, Skawitisk, polski emigrant, otrzymule praesyik zawieraigca .Pana Tadeusz zapomina zapaliélatarig, traci prace i musi na nowo rozpoczaé Zywot tulacra Kolejne naviqzanie dostrzegamy w_obrazie Nawhoci, sdacheckiego dworu, praedstawionego ww ,Praedwiosniu’ Stefana Zeromskiego. Zycie rodziny Wielotawskich preypomina spokojny Zywot rmiesckasiiw Soplicowa, za kreaia Karolny Szrlatowicabwny nasuwa nieodparteskojarzenie z Mic- ewicoowsk, Zosi. Bohatyrowiczbw — bohaterow .Nad Niemen” lizy Oresckowe} moina zestaie 2e slachtaz Dobreyna, a Korczyn 2 Soplicowem. Obra ziemiaskiego dworu, ktérego inspiracjg mode byé dur soplicowski, znaidziemy takée w »Ferdydurke” Gombrowiczowskie Bolimowo jest jednak Parodia tego motywu, stanowi satyre na abyezajowos¢ slachecka. : Bardzo odwadnym, ale udanym praedsgwcieiem jst prniesienie prez Andraja Wajde epopei Mickiewicza na ekran (film ,Pan Tadeus2” z 1999 roku). 183,