Professional Documents
Culture Documents
Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά Ν. Καζαντζάκης
Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά Ν. Καζαντζάκης
gr/
Διαβάστε ένα ακόμη λογοτεχνικό κείμενο, αυτή τη φορά πεζό, που αποδίδει τη
θαυμαστή ιδιότητα του χορού να εκφράζει τα έντονα συναισθήματα, όταν τα λόγια
δεν φτάνουν. Πρόκειται για ένα απόσπασμα από το έργο του Νίκου Καζαντζάκη Βίος
και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά.
Νίκος Καζαντζάκης
Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά
-Όχι.
-Όχι ; !
- Καλά, είπε σε λίγο τότε να χορέψω εγώ, αφεντικό. Στάσου πιο πέρα, να μη σε
αναποδογυρίσω. Χάι! Χάι!
Έδωκε ένα σάλτο, πετάχτηκε έξω από την παράγκα, πέταξε τα παπούτσια του, το
σακάκι, το γιλέκο, ανασήκωσε τα πανταλόνια ως τα γόνατα, άρχισε να χορεύει. Το
μούτρο του, μουντζαλωμένο ακόμα από το κάρβουνο, ήταν κατασκότεινο· τα μάτια
του γυάλιζαν κάτασπρα.
1
Πολύτροπη Γλώσσα - http://politropi.greek-language.gr/
Φοβόμουν μην ξαφνικά από την τόση φόρα δε βαστάξει το γέρικο κορμί του και
σκορπίσει στον αγέρα θρύμματα.
Φώναζα, μα πού ν’ ακούσει ο Ζορμπάς τις φωνές του χωμάτου· το σπλάχνο του είχε
γίνει σαν τού πουλιού. […]
- Τι ήθελες να κάμω, αφεντικό; Πλαντούσα από την πολλή χαρά μου · έπρεπε να
ξεσκάσω. Και πώς μπορεί να ξεσκάσει ένας άνθρωπος; Με τα λόγια; Πφφ! […]
- Γιατί δε γελάς; ρώτησε. Τι με κοιτάς έτσι; Τέτοιο είναι το σκαρί μου. Ένας διάολος
είναι μέσα μου και φωνάζει, και κάνω ό,τι μου πει. Κάθε που πάω να πλαντάξω, μου
φωνάζει: «Χόρεψε!» και χορεύω. Ξεπλαντάζω. Μια φορά που πέθανε το παιδί μου, ο
Δημητράκης μου, στη Χαλκιδική, έτσι σηκώθηκα πάλι και χόρεψα. Οι συγγενείς κι οι
φίλοι που με θωρούσαν να χορεύω μπροστά από το λείψανο, χύθηκαν να με
πιάσουν. «Τρελάθηκε ο Ζορμπάς, φώναξαν, τρελάθηκε ο Ζορμπάς» Μα εγώ, τη
στιγμή εκείνη, αν δε χόρευα, θα τρελαίνουμουν από τον πόνο. Γιατί ’ταν ο πρώτος
μου γιός κι ήταν τριών χρόνων και δεν μπορούσα να βαστάξω το χαμό του.
Κατάλαβες τι σου λέω, αφεντικό, ή μιλώ του αγέρα;
-Μιαν άλλη πάλι φορά ήμουνα στη Ρουσία· γιατί πήγα κι εκεί πέρα ακόμα, πάλι για
μεταλλεία · για χαλκό, κοντά στο Νοβορωσίσκι. Είχα μάθει πέντ’ έξι ρούσικες λέξεις,
2
Πολύτροπη Γλώσσα - http://politropi.greek-language.gr/
όσες μου χρειάζουνταν στη δουλειά μου: «Όχι, ναι, ψωμί, νερό, σε αγαπώ, έλα,
πόσο;» Μα να που έπιασα φιλίες μ’ ένα Ρούσο, φοβερό μπολσεβίκο. Στρωνόμαστε το
λοιπόν κάθε βράδυ σε μιαν ταβέρνα στο λιμάνι και κατεβάζαμε κάμποσα καραφάκια
βότκα. Ερχόμασταν στο κέφι. Κι ως ερχόμασταν στο κέφι, άνοιγε η καρδιά μας ·
αυτός ήθελε να μου στορήσει, χαρτί και καλαμάρι, τα όσα είδε κι έπαθε στη ρούσικη
Επανάσταση, κι εγώ πάλι να του ξεμυστηρευτώ το βίο και την πολιτεία μου ·
μεθύσαμ ε, βλέπεις, κι είχαμε γίνει αδέρφια.
Ανακαθιστός στο στρώμα μου, αναθίβανα τη ζωή μου που πήγαινε χαμένη. Από την
ανοιχτή πόρτα διάκρινα θαμπά μέσ
α στην αστροφεγγιά το Ζορμπά να κάθεται
κουκουβιστός σ’ ένα βράχο, σαν όρνιο νυχτερινό, και να κοιτάζει τη θάλασσα, και τον
ζήλευα. «Αυτός βρήκε την αλήθεια, συλλογίζουμουν, αυτός είναι ο δρόμος!»
Νίκος Καζαντζάκης,
3
Πολύτροπη Γλώσσα - http://politropi.greek-language.gr/
Ασκήσεις
1. Να παρατηρήσετε την περιγραφή του χορού του Ζορμπά και να κάνετε μια
σύγκριση με το κείμενο του Σεφέρη Νιζίνσκι.
● Προσέξτε τα σημεία σύγκλισης, π.χ. επανέρχεται το θέμα του
ανθρώπου πουλιού, αλλά αυτή τη φορά αποδίδεται με διαφορετικό
τρόπο, με άλλες γλωσσικές επιλογές.
● Προσέξτε, επίσης, και τη διαφορετική σχέση του αφηγητή με τον
χορευτή.
2. Να διαβάσετε τα παρακάτω αποσπάσματα από το κείμενο:
- Τι σ’ έπιασε κι άρχισες το χορό;
- Τι ήθελες να κάμω, αφεντικό; Πλαντούσα από την πολλή χαρά μου · έπρεπε
να ξεσκάσω. Και πώς μπορεί να ξεσκάσει ένας άνθρωπος; Με τα λόγια; Πφφ!
[…]
Τέτοιο είναι το σκαρί μου. Ένας διάολος είναι μέσα μου και φωνάζει, και κάνω
ό,τι μου πει. Κάθε που πάω να πλαντάξω, μου φωνάζει: «Χόρεψε!» και
χορεύω. Ξεπλαντάζω.[…]
Οι συγγενείς κι οι φίλοι που με θωρούσαν να χορεύω μπροστά από το
λείψανο, χύθηκαν να με πιάσουν. «Τρελάθηκε ο Ζορμπάς, φώναξαν,
τρελάθηκε ο Ζορμπάς!» Μα εγώ, τη στιγμή εκείνη, αν δε χόρευα, θα
τρελαίνουμουν από τον πόνο.
● Ποια είναι η κυρίαρχη λειτουργία του χορού
στην περίπτωση αυτή;
● Να καταθέσετε σε ένα ανώνυμο κείμενο, με
τη μορφή ημερολογίου ή ποιήματος, τις δικές σας εμπερίες. Πώς
εκφράζετε εσείς τα έντονα συναισθήματά σας; Σε ποια μέσα
καταφεύγετε;
3. Αν συναντούσατε τον Ζορμπά και σας
έλεγε:«Ε, μωρέ, πού κατάντησαν οι
άνθρωποι, φτού να χαθούνε! Αφήκαν τα κορμιά τους και βουβάθηκαν, και
μονάχα με το στόμα μιλούνε. Μα τι να πει το στόμα, τι μπορεί να πει;»,Τι θα
του απαντούσατε; Επιχειρήστε να γράψετε έναν υποθετικό διάλογο με τον
Ζορμπά.
4. Μπορείτε να απολαύσετε τονθρυλικό χορό του Ζορμπάβλέποντας την ταινία
Αλέξης Ζορμπάς (1964)του Μιχάλη Κακογιάννη.
4
Πολύτροπη Γλώσσα - http://politropi.greek-language.gr/
https://www.youtube.com/watch?v=NgPD-Mv4xd8
Στην αφρικανική κουλτούρα ο χορός συνδέεται με τις βασικές αρχές που διέπουν την
καθημερινή ζωή στην κοινότητα. H έμπνευση του αφρικανικού χορού προέρχεται από
τη φύση και τα ζώα: υπάρχουν χοροί που μιμούνται τους ελέφαντες, τα πουλιά, τους
πιθήκους, και άλλοι που πηγάζουν από τις αγροτικές εργασίες, όπως η συγκομιδή
των φρούτων και ο θερισμός. Aρκετοί χοροί διατηρούν και τελετουργική σημασία.
Eίναι εκείνοι που χορεύονται, όταν η κοινότητα προσεύχεται στις θεότητές της.
Γενικότερα οι αφρικανικοί χοροί αποτελούν μια γέφυρα επικοινωνίας. Ενώνουν τον
άνθρωπο με τη φύση, με τα πνεύματα, με τους άλλους ανθρώπους, αποτελούν
συνεκτική ύλη για την ενότητα της κοινότητας.
O αφρικανικός χορός λύνει το στέρνο και τη λεκάνη, σημεία του σώματος που οι
Δυτικοί δεν είναι συνηθισμένοι να κουνούν, και σε γειώνει. Η πίεση στα γυμνά
πέλματα από την επαφή των χορευτών με τη γη ανανεώνει την εσωτερική ενέργεια,
5
Πολύτροπη Γλώσσα - http://politropi.greek-language.gr/
Το κείμενο είναι διασκευή και συντόμευση άρθρου της Λιλιάνας Αβρούσιν από την Vita.gr
)
(ολόκληρο μπορείτε να το διαβάσετε εδώ:http://goo.gl/wReose