You are on page 1of 60

OyZ 2017 qH$‘V 25 én`o

1965 nmgyZ eoVH$è`m§À`m AmdS>rMo EH$‘od ‘m{gH$. Km‘mÀ`m eoVrbm kmZmMr OmoS> XoD$Z CËH$fm©À`m dmQ>oda...

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 1


~mVå¶m§À¶m ~m§Ymda

{XZm§H$ 28 E{àc 2017 amoOr ‘w§~B© ¶oWo ¶ed§Vamd MìhmU à{Vð>mZ ‘ܶo amÁ¶ñVar¶ Iarn h§Jm‘nyd© AmT>mdm ~¡R>H$ ‘w»¶‘§Ìr ‘m. Zm. lr. Xod|Ð
’$S>Udrg ¶m§À¶m à‘wI CnpñWVrV g§nÞ Pmcr. ¶o˶m h§Jm‘mV eoVrVrc CËnmXZmV dmT> hoM amÁ¶ gaH$mag‘moarc ‘w»¶ CÔrï> Amho. ˶mgmR>r
H¥${fgh gd© gaH$mar {d^mJm§Zr g‘Ýd¶mVyZ eoVr{nH$m§À¶m CËnmXZmV Zdm {dH«$‘ àñWm{nV H$aʶmgmR>r g‚m ìhmdo, Ago Pmë¶mg ¶o˶m XmoZ Vo
VrZ dfmªV H¥${f joÌmV nwT>macoë¶m n{hë¶m nmM amÁ¶m§‘ܶo ‘hmamï´> AìdcñWmZr ¶oB©c, Agm {dœmg amÁ¶mMo ‘w»¶‘§Ìr ‘m. Zm. lr. Xod|Ð ’$S>Udrg
¶m§Zr 춊V Ho$cm. VgoM ‘mJrc XmoZ-VrZ dfmª‘Yrc {dnarV n[apñWVrVhr eoVH$趧mZr Cƒm§H$s CËnÞ {‘i{dë¶m~Ôc ‘m. ‘w»¶‘§Ìr ‘hmoX¶m§Zr
eoVH$è¶m§Mo Am^ma 춊V H$éZ amÁ¶mV ¶o˶m I[anmnmgyZ am~{dʶmV ¶oUmao "CÞV eoVr-g‘¥ÜX eoVH$ar' ho A{^¶mZ à^mdrnUo am~{dʶm~m~V
AmdmhZ Ho$co. ˶mM~amo~a Jmdm§Mo ŠbñQ>a V¶ma H$aUo, gwú‘ qgMZmMr Zdr ¶moOZm, nrH$ {d‘m ¶moOZm, Ymݶ gmR>dUyH$, H¥${f à{H«$¶m Am{U H¥${f
nyaH$ CÚmoJ, nrH$ nÜXVrMo {Z¶moOZ, ñd¶§M{cV hdm‘mZ H|$Ðo, eoVH$è¶m§gmR>r {dÎm nwadR>m VgoM amÁ¶mV nmʶmÀ¶m gmR>dUwH$sMr H$m‘o {‘eZ ‘moS>da
nwU© H$aUo B˶mXr ~m~tda ‘m. ‘w»¶‘§Ìr ‘hmoX¶m§Zr ¶mdoir ‘mJ©Xe©Z Ho$co. ¶m ~¡R>H$sV H¥${f d ’$cmoËnmXZ ‘§Ìr ‘m. Zm. lr. nm§Sw>a§J ’w§$S>H$a, {dÎm‘§Ìr
‘m. Zm. lr. gwYra ‘wZJ§Q>rdma, ‘hgwc‘§Ìr ‘m. Zm. lr. M§ÐH$m§V nmQ>rc, ghH$ma‘§Ìr ‘m. Zm. lr. gw^mf Xoe‘wI, n[adhZ ‘§Ìr ‘m. Zm. lr. {XdmH$a
amdVo, H¥${f, ’$cmoËnmXZ d nUZ amÁ¶‘§Ìr, ‘m. Zm. lr. gXm^mD$ ImoV, ‘§{Ì‘§S>imVrc BVa gXñ¶, àYmZ g{Md (H¥${f) ‘m. lr. {dO¶Hw$‘ma
VgoM BVa {d^mJm§Mo g{Md, VËH$mcrZ H¥${f Am¶wŠV ‘m. lr. {dH$mg Xoe‘wI, {Oëhm n[afXm§Mo Aܶj, Cnmܶj, n§Mm¶V g{‘VrÀ¶m H¥${f g{‘˶m§Mo
g^mnVr, {d^mJr¶ Am¶wŠV, {Oëhm{YH$mar, {Oëhm n[afXm§Mo ‘w»¶ H$m¶©H$mar A{YH$mar, H¥${f g§MmcH$, H¥${f ghg§MmcH$, {Oëhm A{YjH$ H¥${f
A{YH$mar d BVa A{YH$mar VgoM BVa ‘mݶda Am{U nXm{YH$mar CnpñWV hmoVo. VgoM H¥${f {d^mJm‘m’©$V V¶ma H$aʶmV Amboë¶m "CÞV eoVr -
g‘¥Õ eoVH$ar' ¶m KS>rn{ÌHo$Mo {d‘moMZ ‘m. ‘w»¶‘§Ìr ‘hmoX¶m§À¶m hñVo ¶mdoir H$aʶmV Ambo.

‘m¡Oo gmido, Vm. qeXIoS>m, {O. Ywio ¶oWo Oc¶wŠV {edma A{^¶mZm§VJ©V H$aʶmV Amcoë¶m {g‘|Q> Zmcm~m§Y ImocrH$aU H$m‘m§Mr nmhUr ‘w»¶‘§Ìr
‘m. Zm. lr. Xod|Ð ’$S>Udrg ¶m§Zr ZwH$VrM Ho$cr. ¶mdoir H|${ж g§ajU amÁ¶‘§Ìr ‘m. Zm. lr. gw^mf ^m‘ao, amoh¶mo d n¶©Q>Z {dH$mg ‘§Ìr
‘m. Zm. lr. O¶Hw$‘ma amdc, J«m‘{dH$mg amÁ¶‘§Ìr VWm nmcH$‘§Ìr ‘m. Zm. lr. XmXmgmho~ ^wgo, {d^mJr¶ Am¶wŠV H$m¶m©c¶mVrc A{YjH$ H¥${f
A{YH$mar lr. ~r. Ho$. OoOwaH$a, {Oëhm A{YjH$ H¥${f A{YH$mar lr. àH$me gm§Jio VgoM {d^mJr¶ A{YH$mar, BVa ‘mݶda, nXm{YH$mar d A{YH$mar
CnpñWV hmoVo. ¶màg§Jr qeXIoS>m ¶oWo Vh{gc H$m¶m©c¶mV Pmcoë¶m AmT>mdm ~¡R>H$sZ§Va H¥${f ¶m§{ÌH$sH$aU ¶moOZoVyZ Q´>°ŠQ>a d amoQ>mìhoQ>agmR>r AZwXmZ
VgoM O‘rZ Amamo½¶ n{ÌH$m Am{U amï´>r¶ AÞgwajm A{^¶mZm§VJ©V 250 ‘o. Q>Z j‘VoÀ¶m JmoS>mdyZgmR>rMo AZwXmZ ‘w»¶‘§Ìr ‘m. Zm. lr. Xod|Ð
’$S>Udrg ¶m§À¶m hñVo eoVH$è¶m§Zm YZmXoemìXmao {dVarV H$aʶmV Amco.

2 & eoVH$ar & OyZ & 2017


OyZ 2017

AZwH«$‘{UH$m

g§nmXH$s¶ .......................................................................................................................................... 4
‘ZmoJV................................................................................................................................................ 5
CÞV eoVr-g‘¥ÜX eoVH$ar ‘mo{h‘ ................................................. S>m°. gw.c. OmYd ................................ 6
gwYm[aV Iarn ^mV CËnmXZ V§ÌkmZ ............................................ S>m°. EZ. ìhr. H$m{eX ......................... 8
H$moaS>dmhÿ ~r. Q>r. H$mnyg cmJdS> V§ÌkmZ ....................................... S>m°. pIOa ~oJ ................................... 16
AmS>gmcr CgmMr cmJdS>............................................................. lr. g§Xoe Xoe‘wI .............................. 20
‘yJ d CS>rX cmJdS> V§ÌkmZ ........................................................ S>m°. EZ. Eg. Hw$Q>o ............................. 23
Vri {nH$mMr gwYm[aV cmJdS> ..................................................... S>m°. Eg. gr. nmQ>rc ........................... 26
~Xc˶m hdm‘mZmZwgma eoVr nrH$ nÜXVr ....................................... S>m°. E‘. ~r. Ym|S>o .............................. 28
H$mOy cmJdS> V§ÌkmZ .................................................................. S>m°. Ama. gr. JO{^¶o ......................... 31
h[aVJ¥hmVrc Oa~oam cmJdS> ....................................................... lr. {dO¶ H$mZS>o .............................. 37
‘hmD$Om© (^mJ -2) : nmaofU {dahrV
Anma§n[aH$ D$Om© gmYZo d àH$ën ............................................... lr. amOmam‘ ‘mZo ............................. 39
‘gmcm {nH$m§Mr cmJdS> .............................................................. àm. CX¶Hw$‘ma noR>o ............................. 41
H$moaS>dmhÿ ’$i{nH$m§Mo à{H«$¶m V§ÌkmZ ............................................ S>m°. {OV|Ð T>o‘ao ................................ 47
Xþ‘ui Am¡fYr d gwJ§Yr dZñnVr g§dY©Z ........................................ S>m°. eerH$m§V Mm¡Yar ........................... 50
Oc¶wŠV {edma A{^¶mZmV gmocmnya {Oëhm àW‘ :
‘ioJmdZo ‘macr ~mOr (¶emoJmWm) ................................................ lr. aqdÐ ‘mZo ................................... 53
^yOc nwZ^©aU ........................................................................... S>m°. gw{Ya X{hdmiH$a ....................... 55
nmdgmù¶mV OZmdam§Zm hmoUmao AmOma d ˶mdarc CnMma .............. àm. ‘h|Ð ‘moQ>o .................................... 57
~mVå¶m§À¶m ~m§Ymda .............................................................................................................................. 59
g§nmXH$s¶
A§H$ n{hbm df© 52 do amÁ¶mVrc ~hþVm§e joÌ Iarn h§Jm‘mVrc {nH$m§Imcr
1965 nmgyZ eoVH$è`m§À`m AmdS>rMo EH$‘od ‘m{gH$. Agë¶mZo EHy$U H¥${f {Z¶moOZmÀ¶m Ñ{ï>Zo ¶m h§Jm‘mg
Km‘mÀ`m eoVrbm kmZmMr OmoS> XoD$Z CËH$fm©À`m dmQ>oda... AZݶgmYmaU ‘hÎd Amho. ¶mgmR>r H¥${f {d^mJmZo A{Ve¶
àH$meH$ H$mQ>oH$moanUo ¶m h§Jm‘mMo {Z¶moOZ Ho$co Amho.
lr. gwZrb H|$ÐoH$a, Am¶w³V H¥${f, ‘hmamï´> amÁ¶
Vm§{ÌH$ ‘mJ©Xe©Z ~Xc˶m hdm‘mZmMo n[aUm‘ ‘mJrc XmoZ Vo VrZ dfmªnmgyZ
S>m°. gw. b. OmYd, H¥${f g§MmbH$ ({dñVma d à{ejU)
lr. {dH$mg nmQ>rb, H¥${f ghg§MmbH$ ({d. à. 2) gmV˶mZo AZw^dmcm ¶oV AmhoV. nmdgmÀ¶m A{Z¶{‘VVo‘wio
g§nmXH$ … lr. ìhr. EZ. Xoe‘wI eoVr ì¶dgm¶m~m~V ‘moR>o AmìhmZ {Z‘m©U Pmco Amho. ¶mgmR>r
ghmæ¶H$ g§nmXH$ … lr. JOmZZ ZZmdao
eoVrVrc YmoHo$ AmoiIyZ eoVrcm nyaH$ KQ>H$m§Mm {dMma Ho$cm
Jocm nm{hOo. ¶m H$arVm ¶m A§H$m‘ܶo ~Xc˶m hdm‘mZmZwgma
Vm§{ÌH$ ghmæ`
lr. AemoH$ OmZamd, V§Ì A{YH$mar eoVr nrH$ nÜXVr ¶m coIm‘YyZ eoVH$ar ~m§Ydm§Zm Cn¶wŠV
lr. amO|Ð XoR>o, H¥${f A{YH$mar d eoVH$ar ‘m{gH$ Q>r‘ ‘m{hVr {Xcr Amho.
g§nmXZ gh`moJ … ’«|$S>²g Am°’$ ’$m‘©g©, nwUo
‘wIn¥ð>, ‘m§S>Ur d gOmdQ> … gm¡. gwIXm Hw$bH$Uu, nwUo amÁ¶mV 24.6 Xecj hoŠQ>a joÌ d{hVrImcr AgyZ
‘wÐU … AmZ§X npãbHo$eZ, EZEM 6, ‘wgir’$mQ>m, OiJmd
˶mn¡H$s ’$ŠV 18 Q>ŠHo$ joÌ qgMZmImcr Amho. VX²AZwf§JmZo
g§nH©$ H$m`m©b`o
qgMZj‘Vm dmT>{dʶmgmR>r CncãY nmʶmMm OmñVrVOmñV
{Oëhm A{YjH$ H¥${f A{YH$mar d Cn{d^mJr¶ H¥${f A{YH$mar H$mQ>H$garZo Cn¶moJ H$aUo JaOoMo Amho. VgoM ^yOc nmVir
H¥${f {dH$mg A{YH$mar, JQ>{dH$mg A{YH$mar dmT>{dUo ho gwÜXm A˶§V ‘hÎdmMo Amho. ¶mgmR>rM emór¶Ñï>¶m
VmbwH$m H¥${f A{YH$mar, ‘§S>b H¥${f A{YH$mar
^yOc nwZ^©aU H$go H$amdo VgoM ˶mÀ¶m {d{dY nÜXVr ¶mMr
H¥${f {d^mJmMo g§Ho$VñWi … www.krishi.maharashtra.gov.in ‘m{hVr XoUmam coI ¶m A§H$m‘ܶo g‘m{dï> Ho$cm Amho.
‘hmamï´ emgZmMo g§Ho$VñWi … www.maharashtra.gov.in
H|$Ð emgZ H¥${f d ghH$ma {d^mJ g§Ho$VñWi … www.agricoop.nic.in ˶mMà‘mUo h[aVJ¥hmVrc Oa~oam cmJdS>, H$moaS>dmhÿ
B©-‘ob … agrishetkari@gmail.com ~r.Q>r. H$mnyg cmJdS> V§ÌkmZ, AmS>gmcr D$gmMr cmJdS>,
^mV CËnmXZ V§ÌkmZ, H$mOy bmJdS>, ‘gmbm {nH$m§Mr bmJdS>
H¥${f {d^mJmÀ¶m do~gmB©Q>da "àH$meZo' ¶m erf©H$mImbr ‘m{gH$ Xa‘hm
CnbãY Ho$bo OmVo. VgoM A±S´>m°BS> A°nÛmao ‘mo~mB©bda gwÕm CnbãY. ¶mgmaIo ‘m{hVrnyU© coI eoVH$ar ~m§Ydm§À¶m ^oQ>rcm KodyZ
{H$gmZ H$m°b g|Q>a Q>mob ’«$s XÿaÜdZr … 1800-1801551
¶oV AmhmoV. VgoM eoVH$ar ~m§Ydm§Zm AmdS>Umè¶m ¶emoJmWm
Zoh‘rà‘mUo ¶m A§H$mV AmhoV. gXaÀ¶m ‘m{hVrMm Cn¶moJ
H¥${f {d^mJ Q>mob ’«$s XÿaÜdZr … 1800-2334000
Iarn h§Jm‘mÀ¶m Ñ{ï>Zo eoVH$ar ~m§Ydm§Zm hmoB©c, Aer Amem
dm{f©H$ dJ©Ur … é. 250/- Am{U {Ûdm{f©H$ dJ©Ur … é. 500/-
춊V H$aVmo.
nÌì`dhma d dJ©UrgmR>r nÎmm …
g§nmXH$ … eoVH$ar ‘m{gH$, H¥${f Am¶w³Vmb¶, H¥${f^dZ, Xþgam ‘Obm,
{edmOrZJa, nwUo - 411 005
Q>o{b’°$³g H«$‘m§H$ … 020-25537331
¶m A§H$mV à{gÕ Pmboë¶m ~mVå¶m, boI, Om{hamV d Aݶ H$moU˶mhr
‘OHy$amer H¥${f {d^mJ gh‘V AgobM Ago Zmhr. A§H$mVrb H$mhr
N>m¶m{MÌo àm{V{ZYrH$ ñdê$nmMr AmhoV.
dJ©UrXmam§gmR>r {ZdoXZ … eoVH$ar ‘m{gH$ dJ©Ur AmVm Am°ZbmB©Z nÕVrZo
gras.mahakosh.gov.in ¶m H$m¶©àUmbrÛmao ^aʶmMr gw{dYm CnbãY
Amho. ‘m{hVrgmR>r 020-25537331 ¶m H«$‘m§H$mda g§nH©$ gmYmdm.

4 & eoVH$ar & OyZ & 2017


‘ZmoJV
eoVH$ar ~§Yy Am{U ^{JZtZmo Z‘ñH$ma. Am¶wŠV H¥${f ¶m nXmda {Z¶wŠVr Pmë¶mZ§Va hm Amnë¶mer ‘mPm
n{hcmM g§dmX AgyZ ¶mnwT>ohr AmnUmer WoQ> g§~§Y ¶oUma Amho, ‘m¶m Ñï>rZo hr A{Ve¶ g‘mYmZmMr ~m~
‘r ‘mZVmo.

¶§XmMm Iarn h§Jm‘ Odi Amcm Amho. eoVH$è¶m§À¶m noaUrnyd© ‘emJVr AmQ>monë¶m AgyZ AmVm nmdgmMr
à{Vjm Amho. ¶§Xm AmnUmg nrH$ CËnmXZ dmT>rMo cj Mm§Jë¶m nÜXVrZo JmR>m¶Mo Amho. H¥${f {d^mJmMo A{YH$mar,
VÁk Am{U Mmahr H¥${f {dÚmnrR>m§Vrc g§emoYH$m§À¶m {dMma‘§WZmVyZ {nH$mÀ¶m CËnmXZ IMm©nojm A{YH$ VgoM
"{nH$m§gmR>r KoVcoë¶m nrH$ H$Om©nojm A{YH$ CËnÞ amÁ¶mVrc eoVH$è¶mcm ImÌreranUo {‘imdo' ¶mgmR>r amÁ¶mV
¶m dfu "CÞV eoVr-g‘¥ÜX eoVH$ar' n§YadS>m gmOam H$aʶmV ¶oV Amho. H¥${f V§ÌkmZ d {d{dY ¶moOZm§Mr ‘m{hVr
¶m ‘YyZ eoVH$ar ~m§Ydm§Zm {‘ioc, ¶mMr ‘cm ImÌr Amho.

amÁ¶mVrc eoVr hr àm‘w»¶mZo ‘mÝgyZÀ¶m H¥$noda Adc§~yZ Amho. ¶m dfu ‘mog‘r nmdgmMo à‘mU Mm§Jco amhUma
Agë¶mMm A§XmO hdm‘mZ Im˶mZo dV©{dcm Amho. hr ~m~ Z¸$sM gwImdh Amho. na§Vw nmdgmMo nmUr A{YH$
n[aUm‘H$maH$[a˶m dmnaʶmMr JaO Amho. ˶mgmR>r eoVH$ar ~m§Ydm§Zr nS>Umè¶m nmdgmÀ¶m nmʶmMo ¶mo½¶ àH$mao
{Z¶moOZ H$amdo. VgoM Am§VanrH$ nÜXVrMm dmna H$amdm, OoUoH$ê$Z H$‘r CËnmXZ IMm©‘ܶo OmñV CËnÞ {‘i{dUo
eŠ¶ hmoB©c. eoVH$ar ~m§Ydm§Zm CÎm‘ XOm©À¶m H¥${f {Z{dð>m CncãY H$ê$Z XoʶmgmR>r H¥${f {d^mJmZo {Z¶moOZ
Ho$co Amho. I[anmMo {Z¶moOZ H$aVmZm AmnËH$mcrZ n[apñWVr CX^dë¶mg ˶m Ñï>rZohr {Z¶moOZ H$aʶmV
Amco Amho.

H$mnyg ¶m {nH$m‘ܶo e|Xar ~m|S> AirMm àmXþ^m©d hmoʶmMr eŠ¶Vm AgVo, ˶mH$arVm eoVH$è¶m§Zr emókm§Mo
Am{U H¥${f {d^mJmVrc H$‘©Mmè¶m§Mo ‘mJ©Xe©Z ¿¶mdo. ~r.Q>r. OZwH$ {dahrV H$nmerMr cmJdS> (aoâ¶wOr¶m) H$amdr.
Iarn h§Jm‘mÀ¶m eoVH$ar ~m§Ydm§Zm ew^oÀN>m !!

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 5


CÞV eoVr - g‘¥ÜX eoVH$ar ‘mo{h‘
S>m°. gw. b. OmYd, H¥${f g§MmbH$ ({d.à.), H¥${f Am¶wŠVmc¶, ‘. am. nwUo

H¥$ {f {d^mJm‘m’©$V eoVr {dH$mgmÀ¶m VgoM eoVH$ar H$ë¶mUmÀ¶m


{d{dY ¶moOZm d H$m¶©H«$‘ amÁ¶mV am~{dco OmVmV. gZ 2022
n¶ªV eoVH$è¶m§Mo CËnÞ XþßnQ> H$aʶmMo emgZmMo C{Ôï> Amho.
gXa C{Ôï> nyVugmR>r gZ 2017-18 À¶m Iarn h§Jm‘mnmgwZ CÞV
eoVr-g‘¥ÜX eoVH$ar ‘mo{h‘ am~{dʶmV ¶oV Amho. ˶mg AZwgéZ H¥${f
{d^mJmÀ¶m àM{cV ¶moOZm§À¶m A§‘c~OmdUrV A{YH$ gwQ>gwQ>rVnUm
d gwgyÌVm AmUyZ gXaÀ¶m ¶moOZm nmaXe©H$[a˶m d A{YH$ à^mdrnUo
am~{dʶmMm emgZmMm CÔoe Amho. ˶mMà‘mUo, CÞV eoVr-g‘¥ÜX
eoVH$ar ‘mo{h‘oÛmao AmYw{ZH$ H¥${f V§ÌkmZ amÁ¶mVrc gd© eoVH$è¶m§n¶ªV
nmohM{dʶmV ¶oUma Amho. ¶m ‘mo{h‘|VJ©V Mmcy dfm©nmgyZ VmcwH$m hm H¥${f
{dH$mg d CËnmXZ dmT>rgmR>r {Z¶moOZmMm KQ>H$ åhUyZ {ZpíMV H$aʶmV
Ambm Amho. {dñVma H$m¶©H«$‘mV H¥${f {dÚmnrR> d g§c¾ {d^mJ/g§ñWm‘Yrc
emókm§Zr gH«$s¶ gh^mJ KoD$Z V§ÌkmZ d ¶moOZm§~m~V H¥${f d
C{Ôï>ço g§c¾ {d^mJmMo ‘mJ©Xe©Z.
à‘wI {nH$m§Mr à˶jmV àmá hmoUmar gamgar CËnmXH$Vm d
AZwdm§{eH$ CËnmXZj‘Vm ¶mVrc V’$mdV H$‘r H$aUo. nrH$ àm˶{jHo$
eoVH$趧mZr KoVcoë¶m nrH$ H$Om©À¶m aH$‘onojm A{YH$ Am{W©H$ Mmcy dfm©nmgyZ gd© àM{cV ¶moOZm§VJ©V nrH$ àm˶{jH$ joÌ
CËnÞ àmá H$éZ XoUo. 10 hoŠQ>ada.
nrH$ {d‘m ¶moOZoA§VJ©V OmñVrVOmñV eoVH$è¶m§Zm gh^mJr H$éZ EH$m h§Jm‘mV à˶oH$ H¥${f ghmæ¶H$mH$S>o gmYmaUV: XmoZ d Iarn/
KoD$Z Z¡g{J©H$ AmnÎmrnmgyZ {nH$m§À¶m hmoUmè¶m ZwH$gmZrnmgyZ aã~r/CÝhmir h§Jm‘mV {‘iyZ H$‘mc 5 àm˶{jH$m§Mo Am¶moOZ.
eoVH$趧mZm g§a{jV H$aUo. ñWm{ZH$ H¥${f hdm‘mZ nÜXVrMm {dMma H$éZ H¥${f
{dÚmnrR>mÀ¶m V§ÌkmZmgmo~VM CƒV‘ CËnmXH$ eoVH$è¶m§H$S>rc
¶moOZoVrc R>iH$ ~m~r Am{U d¡{eï>ço V§ÌkmZmMmhr Adc§~.
H¥${f V§ÌkmZ àgma EHw$U 10 hoŠQ>a joÌ AgUmè¶m eoVH$趧mMo g‘wh/ JQ>m‘m’©$V
amohrUr ZjÌmVrc 15 {Xdg ({X.25 ‘o Vo 8 OwZ) "CÞV eoVr - A§‘c~OmdUr .
g‘¥Õ eoVH$ar' n§YadS>m åhUwZ gmOam H$aUo. ‘¥X Amamo½¶n{ÌHo$AmYmao AWdm ‘¥X VnmgUr H$éZ ˶m
àM{cV ¶moOZoMm cm^ Z {‘iUmè¶m VgoM H¥${f V§ÌkmZ Ahdmcmà‘mUo {Z{dð>m {ZpíMV H$éZ ˶m àmYmݶmZo ‘hm~rO,
àm˶{jH$m‘ܶo gh^mJr ZgUmè¶m eoVH$è¶m§À¶m à‘wI {nH$m§Mr amï´>r¶ ~rO {ZJ‘, H¥${f {dÚmnrR>o, emgH$s¶ O¡{dH$ à¶moJemim
CËnmXH$Vm dmT>{dʶmÀ¶m Ñï>rZo V§ÌkmZ àgma H$aUo. Aem emgH$s¶ g§ñWm‘m’©$V eoVH$è¶m§Zr IaoXr H$aUo.
¶mH$arVm {d{dY àgma ‘mܶ‘o, dV©‘mZnÌ, XþaXe©Z, ¶m {Z{dð>m§ì¶{V[a³V Aݶ {Z{dð>m§Mr cm^mWu eoVH$ar JQ>mZo Iwë¶m
AmH$medmUr, ÑH$lmì¶ ‘mܶ‘o, g‘mO ‘mܶ‘o, H¥${f ‘hmoËgd ~mOmamVwZ ˶m§À¶m ng§VrZo IaoXr H$aUo.
B˶mXrìXmao amÁ¶mVrc eoVH$è¶m§n¶ªV H¥${f V§ÌkmZmMm àgma {Z{dð>m§Mo AZwXmZ WoQ> cm^mWm©À¶m AmYma g§c¾ ~±H$ Im˶mV
H$aʶmH$arVm {Z¶moOZ. O‘m hmoUma.
{Oëhm ‘m{gH$ MMm©gÌm‘ܶo H¥${f {d^mJmÀ¶m ‘§S>i H¥${f A{YH$mar à˶oH$ àm˶{jH$mgmR>r nrH$ H$mnUr à¶moJ A{Zdm¶©.
ñVamn¶ªVÀ¶m A{YH$m趧§mZm {Z‘§{ÌV H$aUo. nrH$ àm˶{jH$m‘ܶo dmnacoco V§ÌkmZ ¶m àm˶{jH$m‘ܶo gh^mJr
{OëømVrc à‘wI {nH$ n[apñWVrMm gImoc AmT>mdm KoD$Z {cpIV ZgUmè¶m amÁ¶mVrc BVa gd© eoVH$è¶m§n¶ªV nmohmoM{dʶmgmR>r
ñdénmVrc ‘m{gH$ g§Xoe H¥${f ghmæ¶H$mn¶ªV nhmoM{dUo. àm˶{jH$mÀ¶m joÌmda ñWm{ZH$ eoVH$è¶m§À¶m ^oQ>rMo Am¶moOZ .
H¥${f ghmæ¶H$mMr ˶m§Mo A{YZñV Jmdm‘ܶo dmVm©’$cH$mìXmao H¥${f
V§ÌkmZ eoVH$è¶m§n¶ªV nmohmoM{dUo. eoVH$ar à{ejU d ghc
Jmd^oQ>rÀ¶m doimnÌH$ {ZpíMVrZwgma J«m‘n§Mm¶V H$m¶m©c¶ AWdm eoVH$ar à{ejU ho H¥${f {dÚmnrR> d g§c¾ g§ñWm VgoM H¥${f {dkmZ
Aݶ gmo¶rÀ¶m {R>H$mUr H¥${f ghmæ¶H$mMr CnpñWVr A{Zdm¶©. H|$Ð d {M{H$Ëgmc¶mdaM Am¶moOrV H$aUo.

6 & eoVH$ar & OyZ & 2017


emók d àJ{Verc eoVH$ar ¶m§À¶m ‘m’©$V à{ejU.
àm˶{jH$m§‘ܶo gh^mJr Agcoë¶m eoVH$è¶m§Zm àmYmݶmZo à{ejU.
˶m-˶m VmcwŠ¶mVrc à‘wI {nH$m§gmR>r g§~§{YV {df¶mMo emók,
CƒV‘ CËnmXH$Vm Agcoco eoVH$ar Am{U nwañH$ma àmá eoVH$ar
¶m§À¶m gh^mJmZo gXaÀ¶m à{ejUmMo Am¶moOZ.
H¥${f ¶m§{ÌH$sH$aU
gd© àM{cV
¶moOZm§‘Yrc ¶m§{ÌH$sH$aU
KQ>H$mgmR>r CncãY
Agococm {ZYr ˶m-˶m Am°ZcmB©Z nwd©g§‘§Vr~m~V cm^m϶mªÀ¶m ‘mo~mB©cda cKwg§Xoe
¶moOZoÀ¶m ‘mnX§S>mZwgma nmR>{dʶmMr gw{dYm.
nwT>rc ¶§Ì/AdOmam§À¶m gwú‘ qgMZ ¶moOZoA§VJ©V àñVmd ‘§OyarMo Q>ßno H$‘r H$aʶmV Amco.
IaoXrgmR>r ‘mݶVm. A) H¥${f n¶©dojH$ … 100 Q>ŠHo$ ‘moH$m VnmgUr H$éZ Ahdmc
A) Q´>°ŠQ>a/chmZ g§JUH$ àUmcrda AncmoS> H$aUo.
Q´>°ŠQ>a ~) ‘§S>i H¥${f A{YH$mar … àñVmd/ H$mJXnÌm§Mr A{^coI VnmgUr.
8 Vo 20 Aœe³Vs B§{OZ j‘Vm : Q´>°ŠQ>a IaoXrH$arVm H$‘mc H$) VmcwH$m H¥${f A{YH$mar … àñVmd N>mUZr H$éZ cm^mWu
é. 1.00 cmI AZwXmZ ‘¶m©Xm. eoVH$è¶mg AZwXmZ ˶m§À¶m AmYma g§c¾ ~±H$ Im˶m‘ܶo
20 Vo 70 Aœe³Vs B§{OZ j‘Vm : Q´>°ŠQ>a IaoXrH$arVm H$‘mc dJ© H$aUo.
é. 1.25 cmI AZwXmZ ‘¶m©Xm. S>) Cn{d^mJr¶ H¥${f A{YH$mar, {Oëhm A{YjH$ H¥${f A{YH$mar,
Am) H¥${f ¶§Ì d AdOmao {d^mJr¶ H¥${f ghg§MmcH$ … ¶moOZoMo g§{Z¶§ÌU d
¶m‘ܶo Q´>°ŠQ>aM{cV/ñd¶§M{cV nwT>rc H¥${f ¶§Ì d AdOmam§Mm n¶©dojU H$aUo.
g‘mdoe amhrc.
nm°da {Q>ca, amoQ>mìhoQ>a, ‘moJS>m (H$ëQ>rìhoQ>a),gd© àH$maMo Aݶ nm¶m^yV d ^m¡{VH$ gw{dYm
ßbm§Q>a(IV d ~r Q>moH$U ¶§Ì)‘iUr ¶§Ì, ^mV cmdUr ¶§Ì H¥${f {d^mJm‘m’©$V
(Q´>mÝgßbm§Q>a) nm°da {dS>a, [ana d [ana H$‘ ~mBªS>a, ^mV àM{cV ¶moOZm§À¶m
‘iUr ¶§Ì, {‘Zr ^mV {‘c ,Xmc {‘c d nyaH$ ¶§Ì g§M ‘mܶ‘mVyZ AW©ghmæ¶
(S>r-ñQ>moZa, nm°qcqeJ, J«oqS>J, nqH$J B.) H$mnyg nèhmQ>r H$aʶmV ¶oV Agcoë¶m
loS>a, D$g nmMQ>Hw$Å>r/ W«oS>a/ ‘ëMa, Q´>ŠQ>aM{cV ’$dmaUr ¶§Ì H$m§Xm Mmi, eoS>ZoQ>,
(~y‘ ñàoAa), {‘Zr ãcmoAa, g~gm°B©ca. J«rZ hmD$g, gm‘wXm{¶H$
C³V ¶mXrVrc Amnë¶m ng§VrÀ¶m Q´>ŠQ>a d ¶§Ì/AdOmam§Mr {ZdS> eoVVio, ßb°pñQ>H$
H$ê$Z Iwë¶m ~mOmamVyZ IaoXr H$aʶmMo ñdmV§Í¶ eoVH$趧mZm AñVarH$aU d Aݶ
XoʶmV ¶oV Amho. nm¶m^yV gw{dYm§À¶m
H|$Ð d amÁ¶ emgZmÀ¶m A{YH¥$V gj‘ g§ñWm§Zr Á¶m ¶§Ì/ A‘c~OmdUr~m~V H$m¶©dmhr .
AdOmam§Mo [aVga narjU H$éZ Vo ~r.Am¶.Eg.AWdm Aݶ gj‘ ‘mho E{àc Vo {S>g|~a 2017 n¶ªV eoVH$趧mZm hm°Q>©ZoQ> àUmcrìXmao
g§ñWm§Zr {ZpíMV Ho$coë¶m à‘mUH$mZwgma Agë¶mMo à‘m{UV Ho$co Am°ZcmB©Z AO© H$aʶmMr gw{dYm.
Agoc ˶mM ¶§Ì /AdOmam§Mr nyd©g§‘§Vr àmá cm^mWu eoVH$è¶m§Zr Am°ZcmB©Z nwd©g§‘§Vr~m~V cm^m϶mªÀ¶m ‘mo~mB©cda cKwg§Xoe
IaoXr H$amd¶mMr Amho. nmR>{dʶmMr gw{dYm.
cm^m϶mªZo AdOmao IaoXrgmR>rMr a¸$‘ ˶m§À¶m ~±H$ Im˶m‘YyZM ’$cmoËnmXZmÀ¶m àM{cV ¶moOZ|VJ©V {d{dY ’$i~mJm§À¶m
H§$nZrcm S>r.S>r./MoH$/BcoŠQ´>m°{ZH$ nÜXVrZo XoUo A{Zdm¶©. cmJdS>rH$arVm cm^mWu eoVH$è¶m§Zm AZwXmZ {dVaU.
cm^m϶mªÀ¶m AmYma g§c¾ ~±H$ Im˶m‘ܶo WoQ> AZwXmZ eoVH$ar ~§YwZr gXaÀ¶m "CÞV eoVr - g‘¥ÜX eoVH$ar' ¶m
(S>r.~r.Q>r.) O‘m hmoUma. ‘mo{h‘|VJ©V am~{dʶmV ¶oUmè¶m {d{dY ¶moOZm§Mm d CnH«$‘m§Mm cm^
¿¶mdm. A{YH$ ‘m{hVrgmR>r H¥${f {d^mJmÀ¶m Z{OH$À¶m H$m¶m©c¶mH$S>o
gwú‘ qgMZ g§nH©$ gmYmdm.
‘mho E{àc Vo {S>g|~a 2017 n¶ªV eoVH$趧mZm Am°ZcmB©Z AO©
H$aʶmMr gw{dYm. g§nH©$ H«$. 020-25512825

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 7


gwYm[aV Iarn ^mV CËnmXZ V§ÌkmZ
S>m°. EZ. ìhr. H$m{eX, à^mar A{YH$mar, H¥${f g§emoYZ H|$Ð, dS>Jmd (‘mdi), {O. nwUo.

^m V ho ‘hmamï´> amÁ¶mVrc AÞYmݶm§n¡H$s EH$ ‘hÎdmMo nrH$ Amho. ‘hmamï´> amÁ¶mV gZ 2015-2016 gmcr ho nrH$ 14.71 cmI hoŠQ>a joÌmda
KoVco hmoVo Am{U ˶mnmgyZ Vm§XimMo EHy$U CËnmXZ 25.17 cmI Q>Z {‘imco åhUOoM ‘hmamï´> amÁ¶mMo gamgar hoŠQ>ar CËnmXZ 1711 {H$cmo
Amho. ‘hmamï´> amÁ¶mMr AmOMr JaO cjmV KoVm gܶmMo ‘hmamï´> amÁ¶mMo Vm§XimMo CËnmXZ {ZpíMVM H$‘r Amho.‘hmamï´>mMr^mV CËnmXH$Vm H$‘r
AgʶmMo à‘wI H$maU åhUOo gwYm[aV ^mV CËnmXZ V§ÌkmZmMm A^md ho hmo¶. ¶mgmR>r AmnU gwYm[aV Iarn ^mV CËnmXZ V§ÌkmZ H$go Amho Vo nmhÿ.
gwYm[aV d g§H$[aV ^mV dmUm§Mm dmna
gwYm[aV dmUm§‘ܶo AmT>iUmar à‘wI d¡{eï>ço åhUOo ¶m OmVr H$‘r C§MrÀ¶m, Z cmoiUmè¶m d IVmg CÎm‘ à{VgmX XoUmè¶m AmhoV. nmZo OmS>,
é§X d C^Q> Am{U JX© {haì¶m a§JmMr Agë¶m‘wio H$~©J«hUmMo H$m¶© A{YH$ à^mdrnUo hmoVo VgoM e|S>o, nmZ d ˶m Imcrc nmZo XrK©H$mimn¶ªV {hadr
d H$m¶©j‘ amhVmV; ˶m‘wio nmZmVrc cm|~rV nirOm§Mo à‘mU H$‘r amhVo. MwS>m§Zm à‘mUmV ’w$Q>do ¶oVmV Am{U ˶mVrc ~hþVoH$ ’w$Q>do H$‘r H$mcmdYrV
{ZgdVmV. ¶m‘wio ^mVmMo CËnmXZ (XmUo d n|T>m) A{YH$ {‘iVo. H¥${f {dÚmnrR>{Zhm¶ {Z{‘©V ^mV dmUm§Mm Vnerc nwT>o {Xcm Amho.
A) ‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar, {O. Ah‘XZJa
A.H«$. g§emoYZ H|$Ð dmUmMo Zmd àgmaUmMo CËnmXZ d¡{eï>ço
df© (q³d./ho.)
1. dS>Jmd ‘mdi B§Ðm¶Ur 1987 40-45 cm§~, nmVi, gwdm{gH$ Xmʶm§Mr {Z‘Jadr OmV,
H$anm d nU©H$anm amoJmg ‘ܶ‘ à{VH$maH$.
’w$co g‘¥Õr 2007 45-50 cm§~, nmVi Xmʶm§Mr {Z‘Jadr OmV, H$anm
d nU©H$anm amoJmg ‘ܶ‘ à{VH$maH$,
ImoS>{H$S>rg à{VH$maH$
2. amYmZJar ’w$co amYm 2004 35-40 AmIyS>, nmVi Xmʶm§Mr {Z‘Jadr OmV,
H$anm amoJmg ‘ܶ‘ à{VH$maH$.
^moJmdVr 2004 40-45 cm§~, nmVi, gwdm{gH$ Xmʶm§Mr {Z‘Jadr OmV,
H$anm d nU©H$anm amoJmg ‘ܶ‘ à{VH$maH$.
’w$co AmaS>rEZ -6 2012 45-50 cm§~, nmVi Xmʶm§Mr {Z‘Jadr OmV, H$S>m H$anm
amoJmg à{VH$maH$, H$anm amoJmg ‘ܶ‘ à{VH$maH$.

~) S>m°. ~mimgmho~ gm§dV H$moH$U H¥${f {dÚmnrR>, Xmnmocr, {O. aËZm{Jar


A.H«$. dmUmMo Zmd H$mcmdYr ({Xdg) XmʶmMr àV CËnmXZ (q³d./ho.)
hidm JQ>
1. H$O©V - 184 100-105 cm§~Q>, ~marH$ 30-35
2. aËZm{Jar - 711 115-120 cm§~Q>, ~marH$ 40-45
3. aËZm{Jar - 24 115-120 cm§~Q>, ~marH$ 35-40
4. H$O©V - 3 115-120 AmIyS>, OmS> 40-45
5. H$O©V - 7 115-120 cm§~Q>, ~marH$ 40-45
6. aËZm{Jar -5 115-120 AmIyS>, ~marH$ 36-40

8 & eoVH$ar & OyZ & 2017


A.H«$. dmUmMo Zmd H$mcmdYr ({Xdg) XmʶmMr àV CËnmXZ (q³d./ho.)
{Z‘Jadm JQ>
1. H$O©V - 5 125-130 cm§~Q>, OmS> 45-50
2. nmcKa - 1 125-130 ‘ܶ‘, ~marH$ 35-40
3. H$O©V - 6 125-135 AmIyS>, ~marH$ 35-40
Jadm JQ>
1. aËZm{Jar - 2 140-145 AmIyS>, OmS> 40-45
2. aËZm{Jar - 3 140-145 cm§~Q>, OmS> 45-50
3. H$O©V - 2 140-145 cm§~Q>, ~marH$ 40-45
4. H$O©V - 8 140-145 AmIyS>, ~marH$ 35-40
g§H$[aV JQ>
1. gømÐr 130-135 cm§~Q>, ~marH$ 65-70
2. gømÐr - 2 125-130 cm§~Q>, ~marH$ 60-65
3. gømÐr - 3 125-130 cm§~Q>, ~marH$ 65-70
4. gømÐr - 4 115-120 cm§~Q>, ~marH$ 60-65
5. gømÐr - 5 140-145 cm§~Q>, ~marH$ 65-70
Ima O{‘ZrgmR>r
1. nZdoc - 1 125-130 AmIyS>, OmS> 35-40
2. nZdoc - 2 115-120 cm§~Q>, ~marH$ 35-40
3. nZdoc - 3 125-130 AmIyS>, OmS> 35-40

H$) S>m°. n§Om~amd Xoe‘wI H¥${f {dÚmnrR>, AH$mocm


A.H«$. dmUmMo Zmd H$mcdYr({Xdg) XmʶmMr àV CËnmXZ (q³d./ho.)
hidm JQ>
1. gmH$mocr 6 115-120 cm§~Q>, ~marH$ 40-45
2. qgXodmhr -1 115-120 AmIyS>, OmS> 40-45
{Z‘Jadm JQ>
1. gmH$mocr -7 125-130 cm§~Q>, ~marH$ 30-40
2. nr.Ho$.ìhr JUoe 125-130 ‘ܶ‘, ~marH$ 45-50
3. nr.Ho$.ìhr. I‘§J 125-130 AmIyS>, ~marH$ 40-45
Jadm JQ>
1. gmH$mocr 6 140-145 cm§~Q>, ~marH$ 40-45
2. qgXodmhr - 4 135-140 AmIyS>, ~marH$ 45-50
3. qgXodmhr - 5 142-154 AmIyS>, OmS> 45-50
4. nr.Ho$.ìhr. ‘H$a§X 135-140 ‘ܶ‘, ~marH$ 35-40

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 9


S>) dg§Vamd ZmB©H$ ‘amR>dmS>m H¥${f {dÚmnrR>, na^Ur
A.H«$. dmUmMo Zmd H$mcmdYr ({Xdg) XmʶmMr àV CËnmXZ (q³d./ho.)
hidm JQ> (noagmi)
1. à^mdVr 115 ‘ܶ‘, ~marH$ 30-35
2. namJ 108-112 cm§~Q>, ~marH$ 39-40
3. A§{~H$m 110-115 cm§~Q> 17-20
4. VoaUm 90-100 cm§~Q> 20-25

B§Ðm¶Ur ’w$bo g‘¥Õr

cmJdS> nÕV hdm. A{Vd¥ï>r‘wio dmâ¶mV nmUr gmMë¶mg CJdU ¶mo½¶ à‘mUmV hmoV
‘hmamï´>mVO‘rZ, nmD$g d nmʶmÀ¶m CncãYVoZwgma {d{dY ^mV Zmhr. VgoM ~r Hw$OʶmMr eŠ¶Vm AgVo. ˶mgmR>r XmoZ dmâ¶mVrc
cmJdS> nÕVtMm Adc§~ hmoVmo. N>moQ>çm ZmcrÛmao OmXm nmUr ~mhoa H$mTy>Z Q>mH$mdo. nmʶmMm {ZMam
1) cmdUr / nwZcm©JdS> nÕV : ¶m nÕVr‘ܶo ^mV amono amondm{Q>Ho$V Pmë¶mZo amonmÀ¶m ‘wim§Zm àmUdm¶yMm ^anya nwadR>m hmoVmo d ˶m§Mr dmT>
V¶ma H$ê$Z {MIcUr Ho$ë¶mZ§Va {d{eï> ‘wXVrV cmdUr Ho$cr OmVo. Omo‘Xma hmoʶmg ‘XV hmoVo.
gwYm[aV amondm{Q>H$m ì¶dñWmnZ : noaUrH$[aVm 1 Vo 1.20 ‘r. é§X d
8 Vo 10 g|.‘r. C§M Am{U Amdí¶H$VoZwgma cm§~rMo JmXr dm’o$ V¶ma amonà{H«$¶m
H$amdoV. EH$ hoŠQ>a joÌmda ^mV cmJdS>rgmR>r 10 Ama joÌmdarc ^mV cmJdS>rMr amono àVr EH$a, 250 J«°‘ A°PmoQ>mo~°ŠQ>a d 250 J«°‘
amondm{Q>H$m nwaoer hmoVo. dm’o$ V¶ma H$aVmZm 1 Ama joÌmg 250 {H$cmoJ«°‘ ñ’w$aX {daKi{dUmao {OdmUy 10 {cQ>a nmʶmV {‘giyZ V¶ma Ho$coë¶m
eoUIV, 500 J«°‘ ZÌ, 400 J«°‘ ñ’w$aX d 500 J«°‘ nmcme ‘mVrV ÐmdUmV 20 {‘{ZQ>o ~wS>dyZ R>odmdrV. ˶mZ§Va nwZcm©JdS> H$amdr.
{‘gimdo. noaUrnydu {~¶mUmg 2.5 J«°‘ à{V {H$cmoJ«°‘ ¶mà‘mUo H$m~©oÝS°>{P‘
qH$dm Wm¶a‘/H°$ßQ>mZ ~waerZmeH$ Mmoimdo. ˶mZ§Va A°PmoQ>mo~°ŠQ>a, amon cmdUr (amodUr)/ nwZcm©JdS>
ñ’w$aX{daKi{dUmao {OdmUy d APmopñn[a{cA‘ ¶m {OdmUy IVm§Mr {MIcUr: amonm§À¶m nwZcm©JdS>rgmR>r nma§n[aH$ nÕVrZo qH$dm ¶§ÌmÀ¶m
~rOà{H«$¶m H$amdr. noaUr AmoirV d {dai H$amdr. amonm§À¶m Omo‘Xma ghmæ¶mZo {MIcUr H$amdr. ^mV eoVrMr {MIcUr H$aUo ’$ma {OH$arMo
dmT>rgmR>r noaUrZ§Va 15 {Xdgm§Zr àVr Ama joÌmgmR>r 500 J«°‘ H$m‘ Amho. ho H$m‘ eoVH$ar nma§n[aH$ nÕVrZo ñWm{ZH$ cmH$S>r Zm§JamÀ¶m
ZÌ Úmdo. ghmæ¶mZo H$aVmV. VgoM Zm§JamÀ¶m AmH$mam‘wio eoVH$è¶m§Zm {MIcUr
nmdgmÀ¶m A^mdr H$aʶmg ~amM doi cmJVmo
d BVa H$maUmZo cmdUr d {Xdgmcm 5 Vo 6 Jw§R>o
cm§~Urda nS>cr Va Aem joÌmMr {MIcUr hmoVo. ¶m
àg§Jr àVr Ama joÌmVrc {MIcUrMr àV H$‘r AgyZ
amonmg 1 {H$cmo ¶w[a¶mMm ˶mMm CËnmXZmda n[aUm‘
{Vgam hám Úmdm. dmâ¶mV hmoVmo.
~r noaë¶mnmgyZ Vo CJdon¶ªV ~oVmMo nmUr hdo, qH$~hþZm Ho$di AmocmdmM eoVH$è¶m§Mo l‘ dmM{dʶmgmR>r nm°da {Q>ca gwÕm Cn¶wŠV ¶§Ì

10 & eoVH$ar & OyZ & 2017


Amho. nm°da {Q>ca gmo~VM amoQ>mìhoQ>a ho A˶mdí¶H$ AdOma åhUyZ amondm{Q>Ho$‘ܶo, JmXrdmâ¶mV ^mVmMo ~r noaʶmnydu à{V Mm¡ag ‘rQ>a EH$
nwa{dco OmVo. ˶mMm dmna ^mV eoVr‘ܶo nyd©‘emJVrgmR>r H$aVm ¶oVmo. {H$.J«°. ¶m à‘mUmV 4 Vo 7 g|.‘r. Imocrn¶ªV ‘mVrV {‘gimdr d Z§Va
VgoM a~ar Q>m¶a ~XcyZ cmoI§S>r MmHo$ ~gdyZ ¶m amoQ>arÀ¶m ghmæ¶mZo à{H«$¶m Ho$coco ^mVmMo ~r ˶mM AmoirV noamdo.
{MIcUrgwÕm ì¶dpñWV H$aVm ¶oVo. Á¶m eoVH$è¶m§H$S>o Q´>°ŠQ>a Amho, ~) ^mVmMm n|T>m cmdUrnydu eoVmV JmS>Uo … ^mVmMm n|T>m n{hë¶m
˶m§Zmhr cmoI§S>r MmHo$ (Cage Wheel) cmdyZ amoQ>mìhoQ>aìXmao CÎm‘ Zm§JaUrÀ¶m doir hoŠQ>ar 2 Q>Z ¶m à‘mUmV eoVmV JmSy>Z ¿¶mdm.
àH$mao H$‘r H$mcmdYrV {MIcUr H$aVm ¶oVo. ˶m‘wio -
‘emJVrV {MIcUr H$aUo ’$ma ‘hÎdmMo AgVo.{MIcUr‘wio eoVmV ^mV{nH$m§Zm {g{cH$m d nmcme ¶m§Mm nwadR>m hmoVmo. g|{ж nXmWm©V dmT>
nmUr gmMyZamhʶm¶mo½¶ pñWVr {Z‘m©U hmoVo. ˶m¶moJo VUm§Mm Zme hmoVmo. hmoV.o (nmcme : 20-25 {H$.J«.° d {g{cH$m : 100-120 {H$.J«.° )
{Xcoë¶m IVm§Mr H$m¶©j‘Vm dmT>Vo.O{‘ZrVrc H$Um§VJ©V hdoMo McZdcZ amono {ZamoJr d H$UIa hmoVmV.
‘¶m©{XV amhVo Am{U AÞmVrc AUy OmñV {H«$¶merc hmoD$Z BVa amonm§À¶m A§Jr ImoS>{H$S>çmg à{VH$ma H$aʶmMr j‘Vm dmT>Vo.
à{V{H«$¶m Mmcy hmoVmV. ˶m åhUOo A‘mo{Z¶m gmMyZ amhUo, Zm¶Q´>oQ> ^mVmMo CËnmXZ dmT>ʶmg ‘XV hmoVo.
H$‘r hmoUo, ñ’w$aX, cmoh, ‘±JoZrOMr CncãYVm dmT>Uo B˶mXr. Aem gyÌ 2 : {J[anwîn (p½c[a{gS>r¶m) {hadirÀ¶m IVmMm dmna
arVrZo nyd©‘emJV ’$ma JaOoMr R>aVo. C^rAmS>dr {MIcUr H$ê$Z, ’$ir ¶m‘ܶo {Jarnwîn ¶m {hadirÀ¶m OcX dmT>Umè¶m dZñnVrMr ~m§Ymda
{’$adyZ eoVmV nmUr gd© ^mJmV g‘mZ nmVirV amhrc Aem nÕVrZo cmJdS> H$amdr d ˶mÀ¶m nmë¶mMm {hadirMo IV åhUyZ dmna H$amdm.
nyd©‘emJVrMr H$m‘o doioda d AmYw{ZH$ ¶§ÌmZr nma nmS>mdrV. {J[anwînmÀ¶m ’$m§Úm O{‘ZrnmgyZ 30 Vo 40 g|.‘r C§Mrda
VmoS>mì¶mV. gd©gmYmanUo 2 Vo 4 {J[anwînmÀ¶m PmS>m§Mr {hadr nmZo
¶mo½¶ d¶mÀ¶m ^mV amonm§Mr nwZcm©JdS> (A§XmOo 30 {H$.J«°.) à{V Ama joÌmg nwaogr hmoVmV. ˶mM PmS>mÀ¶m
hiì¶m OmVtMr nwZcm©JdS> noaUrZ§Va 21 Vo 25 {Xdgm§Zr, VmoS>coë¶m ’$m§Úm {MIcUrnydu 6 Vo 8 {Xdg AJmoXa ImMamV ngamì¶mV.
{Z‘Jaì¶m OmVtMr 23 Vo 27 {Xdgm§Zr d Jaì¶m OmVtMr 25 Vo AmR>dS>çmV ’$m§Úm§darc nmZo JiyZ nS>VmV. Cacoë¶m ’$m§Úm Jmoim H$ê$Z
30 {Xdgm§Zr nwZcm©JdS> H$amdr. EH$m MwS>mV 3 Vo 4 amono R>odmdrV. g§H$[aV OiUmgmR>r B§YZ åhUyZ dmnaì¶mV. {MIcUr H$ê$Z JiyZ nS>cocr nmZo
OmVtgmR>r EH$m MwS>mV ’$ŠV 1 Vo 2 amonoM R>odmdrV. hiì¶m OmVtÀ¶m {MIcmV ì¶dpñWV {‘gimdrV Z§Va cmdUr H$amdr.
amonm§Mr cmdUr 15  15 g|.‘r. Va {Z‘Jaì¶m d Jaì¶m OmVtMr ¶m‘wio -
20  15 g|.‘r. A§Vamda H$amdr. 1. ^mV amonm§Zm g|{ж ZÌ (hoŠQ>ar 10 Vo 15 {H$. J«°) doioda {‘imë¶m‘wio
^mVcmJdS>rgmR>r hoŠQ>ar 100 {H$cmoJ«°‘ ZÌ, 50 {H$cmoJ«°‘ ñ’w$aX d ^mVmMo CËnmXZ dmT>ʶmg ‘XV hmoVo.
50 {H$cmoJ«°‘ nmcme ¶m à‘mUmV amgm¶{ZH$ IVm§À¶m ‘mÌoMr {e’$mag 2. ImMamV g|{ж nXmW© {‘gië¶m‘wio O{‘ZrMr OS>UKS>U gwYmê$Z
H$aʶmV Amcr Amho. hr IV‘mÌm hiì¶m OmVt‘ܶo cmJUrÀ¶m doir CËnmXZj‘Vm dmT>ʶmg ‘XV hmoVo.
50 Q>ŠHo$ ZÌ, g§nyU© ñ’w$aXd nmcme Am{U Cacoco 50 Q>ŠHo$ ZÌ 3. g|{ж nXmW© ‘¶m©{XV à‘mUmV JmS>ë¶m‘wio ^mV ImMam§VyZ {Z‘m©U
cmJUrZ§Va 25 Vo 30 {Xdgm§Zr Úmdo. {Z‘Jaì¶m d Jaì¶m OmVt‘ܶo hmoUmè¶m {‘WoZ dm¶wMo à‘mU (åhUOoM hdoMo àXÿfU) H$‘r hmoVo.
cmJUrÀ¶m doir 40 Q>ŠHo$ ZÌ Am{U g§nyU© ñ’w$aX d nmcme Úmdo. 4. {J[anwînmÀ¶m PmS>mnmgyZ C§Xra cm§~ niVmV.
cmJUrZ§Va 25 Vo 30 {Xdgm§Zr 40 Q>ŠHo$ ZÌ Am{U cmJUrZ§Va gyÌ 3 : {Z¶§{ÌV nwZcm©JdS>
55 Vo 60 {Xdgm§Zr20 Q>ŠHo$ ZÌ Úmdo. g§H$[aV OmVtH$arVm hoŠQ>ar {Z¶§{ÌV nwZcm©JdS> H$amd¶mÀ¶m gwYm[aV Xmoarda 25 g|.‘r d
120 {H$cmoJ«°‘ ZÌ, 50 {H$cmoJ«°‘ ñ’w$aX d 50 {H$cmoJ«°‘ nmcme ¶m 15 g|.‘r AmcQy>Z nmcQy>Z (-25 -15-25-15-g|.‘r.) A§Vamda
à‘mUmV amgm¶{ZH$ IVm§À¶m ‘mÌoMr {e’$mag H$aʶmV Amcr Amho. hr IwUm H$amì¶mV. gwYm[aV
IV‘mÌm cmJUrÀ¶m doir 50 Q>ŠHo$ ZÌ, g§nyU© ñ’w$aX d nmcme Am{U cmdUr Xmoarda 15 g|.‘r
Cacoco 25 Q>ŠHo$ ZÌ cmJUrZ§Va 25 Vo 30 {Xdgm§Zr Am{U Cd©[aV A§Vamda Agcoë¶m (à˶oH$
25 Q>ŠHo$ ZÌ cmJUrZ§Va 55 Vo 60 {Xdgm§Zr Úmdo. 2 Vo 3 amono/MyS>) àW‘ EH$
d Z§Va Xþgam MyS> cmdmdm.
gwYm[aV nÕVrZo nwZcm©JdS> Aem àH$mao EH$mdoir OmoS>-
MmagyÌr cmdUr V§ÌkmZ : ^mV CËnmXH$ eoVH$ardJm©g H$‘r ^m§S>dcmV Amoi nÕV dmnê$Z ˶mM XmoarV cmdUrMo H$m‘ nyU© H$amdo. ImMamV
hoŠQ>ar gamgar OmñV CËnmXZ XoUmar S>m°. Zmam¶U gmd§V ¶m§Mr ` 15  15 g|.‘r MwS>m§Mo Mm¡H$moZ d 25 g|.‘r. MmcʶmMo añVo
"MmagwÌr' cmJdS> nÕV à{gÕ Amho. ¶m‘ܶo ^mV eoVr ì¶dñWmnZmMr V¶ma hmoVmV.
Mma gyÌo {dfX H$aʶmV Amcr AmhoV cmdUr H$aVmZm à˶oH$ MwS>mV 2 Vo 3 amono cmdmdrV. g§H$[aV
gyÌ 1 : ^mV {nH$mÀ¶m Adeofm§Vrc (VwgmMm d n|T>çmMm) {g{cH$m°Z d ^mVmgmR>r EH$m {R>H$mUr EH$ amon cmdmdo. amono gai d CWi
nmcme ¶m AÞÐì¶m§Mm ’o$admna (2 Vo 4 g|.‘r. Imocrda) cmdmdrV. ¶m‘wio àM{cV nÕVrnojm {~¶mUm§Mr
1 A) ^mVmÀ¶m VwgmMr H$mir amI amondm{Q>Ho$V ~r noaʶmnydu 30 Q>ŠHo$ ~MV hmoVo d ˶mM à‘mUmV amono V¶ma H$aʶmMo l‘ d n¡gm
{‘giUo … ^mVmÀ¶m amI (nyU© Oimcocr nm§T>ar amI Zìho) dmMVmo. VgoM ˶mMà‘mUmV cmdUr d H$mnUr Ho$ë¶mg H$mnUrdarc

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 11


‘OwarMm IM©hr H$‘r hmoVmo. ˶m‘wio CËnmXZ ’$m¶Xoera hmoʶmg ‘XV 3 ~r¶m, 3 Vo 4 g|.‘r. Imoc Q>mHy$Z Q>moH$U H$amdr.
hmoVo. eoVH$è¶m§Zm {~«Ho$Q>gÀ¶m (IVmÀ¶m Jmoù¶m§Mm) H$m¶©j‘ dmna H$aUo 4) ahÿ nÕVr : H$mhr doim gwadmVrMr Ywidmâ¶mda Ho$cocr noaUr
eŠ¶ hmoVo. A{Vd¥ï>rZo dmhÿZ Joë¶mg d naV JmXr dm’o$ H$aUo eŠ¶ Zgë¶mg ‘moS>
gyÌ 4 : {Z¶§{ÌV nwZcm©JdS>rZ§Va ˶mM {Xder à˶oH$ Mma MwS>m§À¶m Amcoco ~r (ahÿ) {MIcUrZ§Va ’$moHy$Z noaco OmVo. Aem joÌmV nmUr
Mm¡H$moZmV ‘Ymo‘Y gamgar 2.7 J«°‘ dOZmMr (¶w[a¶m-S>rEnr) gmMUma Zmhr ¶mMr H$miOr ¿¶mdr. nmUr Am{U VUm§Mm Ìmg Agcoë¶m
1 {~H«o$Q> (IVmMr Jmoir) hmVmZo 7-10 g|.‘r. Imoc ImoMUo Ima O{‘ZrV ¶m nÕVrMm ’$ma Mm§Jcm Cn¶moJ hmoVmo.
¶w[a¶m - S>rEnr 5) XmnmoJ nÕV : ¶m nÜXVrV dm’$m A§JUmV, Amogarda, Q>o~cmda,
IV (60:40 {‘lU) ’$ù¶mda AJa gmoB©Zwgma H$aVm ¶oVmo. ¶m dmâ¶mV nmUr gmRy>Z
dmnê$Z {~H«o$Q>g amhʶmgmR>r {dQ>m qH$dm cmH$S>r nÅ>rÀ¶m ghmæ¶mZo dmâ¶mV Mmar ~mOy
(27 J«°./10 {~H«o$Q>g) 8 Vo 10 g|.‘r. C§M H$amì¶mV. dm’$m V¶ma H$aʶmgmR>r ßb°pñQ>H$Mm
CerÀ¶m AmH$mamV H$mJX dmnamdm. ¶m dmâ¶mMr é§Xr gd©gmYmaUnUo 1.5 ‘rQ>a R>odmdr.
¶§ÌmÀ¶m gmømZo ({~H«o$Q> cm§~r gmoB©Zwgma R>odmdr.EH$ EH$a joÌmg 18 {H$cmoJ«°‘ {~¶mUo cmJVo. EH$
V¶ma H$aʶmMo ‘erZ) V¶ma H$aVm ¶oVmV. EH$m Ama joÌmcm Mm¡ag ‘rQ>a joÌmgmR>r 3 {H$cmoJ«°‘ {~¶mUo dmnamdo.
625 {~«Ho$Q>g (1.75 {H$.J«°) nwaVmV. ¶mVyZ {‘iUmè¶m IVmMr ‘mÌm nmUr ì¶dñWmnZ : ^mV {nH$mÀ¶m ¶mo½¶ dmT>rH$[aVm d A{YH$
(àVr hoŠQ>ar) 57 {H$.J«°. ZÌ + 29 {H$.J«°. ñ’w$aX BVH$s AgVo. CËnmXZmH$arVm ^mV ImMamV nmʶmMr ¶mo½¶ nmVir amIUo
¶m‘wio nmʶm~amo~a ZÌ d ñ’w$aX¶wŠV IV dmhÿZ OmV Zmhr. Amdí¶H$Amho.{nH$mÀ¶m dmT>rÀ¶m AdñWoZwgma ^mV ImMamVrc nmʶmMr
IVm‘wio hmoUmao àXÿfU Q>iVo. {Xcoë¶m IVmn¡H$s 80 Q>ŠŠ¶m§n¶ªV ZÌ nmVir nwT>rcà‘mUo Agmdr.
^mV{nH$mg Cn¶moJr nS>Vo. IVmV 40 Q>ŠŠ¶m§n¶ªV ~MV hmoVo d ˶m 1) amon cmJUrnmgyZ amono pñWa hmoB©n¶ªV 1 Vo 2 g|.‘r.
à‘mUmV IVmMm IM© H$‘r hmoD$Z Zâ¶mV dmT> hmoVo. {~H«o$Q>g Imoc 2) amonm§À¶m dmT>rÀ¶m àmW{‘H$ AdñWoV 2 Vo 3 g|.‘r.
ImoMë¶m‘wio AÞÐì¶o VUmcm {‘iV ZmhrV. VUmMm Ìmg H$‘r hmoVmo. 3) A{YH$ ’w$Q>do ¶oʶmÀ¶m AdñWoV 3 Vo 5 g|.‘r.
VUZmeH$ Z dmnaë¶m‘wio àXÿfU Q>iVo. ^mVmMo CËnmXZ (XmUo d n|T>m) 4) ^mV nmoQ>arÀ¶m AdñWoV 5 Vo 10 g|.‘r.
{ZpíMV dmT>Vo. ^mV eoVr ’$m¶ÚmMr hmoVo. 5) ’w$cmoam d XmUo ^aʶmÀ¶m AdñWoV 10 g|.‘r.
MmagyÌr nwZcm©JdS>rMo ho V§ÌkmZ gmono, emór¶Ñï>çm H$m¶©j‘, EHy$U 6) H$mnUrnydu 10 {Xdg AJmoXa nmʶmMm {ZMam H$amdm.
cmJdS>rMm (~r, ‘Oya d IV ¶m§Mm) IM© H$‘r H$aUmao, dmVmdaUmMo {nH$mÀ¶m cmJdS>rnmgyZ Vo H$mT>Urn¶ªV nmʶmMo gw¶mo½¶ {Z¶moOZ
àXÿfU Q>miUmao d ^mVeoVr {ZpíMVnUo ’$m¶Xoera H$aUmao Amho. Ho$ë¶mg -
1) amonm§Mr ‘wio ì¶dpñWV dmT>VmV.
^mV cmJdS>rÀ¶m BVa nÕVr 2) A’${cV ’w$Q>ì¶m§Mr g§»¶m H$‘r hmoVo.
2) noaUr nÕV (noa^mV qH$dm noagmi) : ¶m nÕVrV ^mV H$mnUrZ§Va 3) {dfmar AÞÐì¶m§Mr gmR>dU Z hmoVm {ZMè¶mÛmao Vo {ZKyZ OmVmV.
Zm§JaUr, Z§Va Hw$idmÀ¶m 4 Vo 5 nmù¶m XoD$Z O‘rZ ^wg^werV H$amdr. 4) Ag§Vw{cV OmñV hmoUmam ZÌ {ZMè¶mZo {ZKyZ OmVmo.
nmD$g nS>ʶmnydu Yyidm’$ nÕVrZo qH$dm nmD$g nS>ë¶mZ§Va dmnemda 5) A’${cV cm|~rMo à‘mU KQ>Vo.
nm^arZo AWdm {V’$UrZo (XmoZ MmS>çmMr) noaUr H$amdr. noaUrgmR>r 6) Am°pŠgOZ dm¶yMm ¶mo½¶ nwadR>m hmoD$Z amonm§Mr Am§VaemIr¶ dmT>
gmYmaUV: à{V hoŠQ>ar 75 Vo 80 {H$cmoJ«°‘ {~¶mUo dmnamdo. XmoZ Mm§Jcr hmoVo.
AmoirVrc A§Va 20 Vo 22.5 g|.‘r. R>odyZ noaUr H$amdr.¶m nÕVr‘ܶo 7) nrH$ cmoiV Zmhr.
EH$m MmS>çmVyZ ^mV {~¶mUo d Xþgè¶m MmS>çmVyZ IV noamdo.
IV‘mÌm : H$moaS>dmhÿ noa^mVmg hoŠQ>ar 60:30:30 {H$cmoJ«°‘ ZÌ, EH$mpË‘H$ VU ì¶dñWmnZ
ñ’w$aX d nmcme dmnamdo. ZÌmMr 50 Q>ŠHo$ ‘mÌm, nyU© ñ’w$aX d nmcme ^mV {nH$mMr H$‘r CËnmXH$Vm ¶oʶmMr Or {d{dY H$maUo AmhoV
noaUrdoir d am{hcocr 50 Q>ŠHo$ ‘mÌm ’w$Q>do ¶oʶmMr doir Úmdr. ˶mn¡H$s "EH$mpË‘H$ VU ì¶dñWmnZmMm A^md' ho EH$ ‘hÎdmMo H$maU
~mJm¶Vr noa^mV : hoŠQ>ar 80:50:50 {H$cmoJ«°‘ ZÌ, ñ’w$aX d Amho. ^mV {nH$mÀ¶m {d{dY cmJdS> nÕVr‘ܶo noa^mV nÕVrÀ¶m ^mV
nmcme noaUrdoir 20 Q>ŠHo$ ZÌ d g§nyU© ñ’w$aX d nmcme noaUrZ§Va eoVr‘ܶo VU {Z¶§ÌU Z Ho$ë¶mg gw‘mao 67 Q>ŠHo$ BVH$s Va cmJdS>
30 {Xdgm§Zr 50 Q>ŠHo$ ZÌ Úmdo. noaUrZ§Va 60 {Xdgm§Zr 30 Q>ŠHo$ nÕVr‘ܶo gw‘mao 42 Q>ŠHo$ BVH$s CËnmXZmV KQ> ¶oVo.
ZÌ Úmdo. nwZcm©JdS> nÕVrÀ¶m ^mV eoVr‘ܶo àm‘w»¶mZo EH$Xc dJm©Vrc
3) Q>moH$U nÕVr : OoWo amono V¶ma H$ê$Z cmJdS> H$aUo eŠ¶ hmoV Zmhr, Aé§X nmZmMr nmIS>, doUr cìhmim, N>Ìr cìhmim hr JdVdJu¶ VUo
Aem {R>H$mUr Q>moH$U H$ê$Z ^mVmMo CËnmXZ dmT>{dVm ¶oUo ghO eŠ¶ Va {ÛXc dJm©Vrc é§X nmZmMr Kmoi, Ho$Zm, ‘mH$m, H$Sw>qMM, B. VUo
Amho. H$moëhmnya {OëømÀ¶m H$mhr ^mJmV hr nÕV ¶eñdr Pmcr Amho. àm‘w»¶mZo AmT>iVmV.
O{‘ZrÀ¶m ‘JXþamà‘mUo 2015 g|.‘r. A§Vamda Jaì¶m d {Z‘Jaì¶m noa^mV VgoM Q>moH$U nÕVrÀ¶m ^mVeoVr‘ܶo JdVdJu¶ VUm§‘ܶo
OmVr Am{U hiì¶m OmVr 1515 g|. ‘r. A§Vamda EH$m {R>H$mUr 2 Vo nmIS>, hair, cìhmim d é§X nmZmÀ¶m VUm§‘ܶo ‘mH$m, Hw$Sw©>, Kmoi,

12 & eoVH$ar & OyZ & 2017


B˶mXr VUo A{YH$ à‘mUmV {XgyZ ¶oVmV.nwZcm©JdS>rÀ¶m ^mV eoVr‘ܶo nmʶmV AWdm n|{S>{‘Wm{cZ 30 Q>ŠHo$ B.gr. 1 Vo 1.5 {H$cmo/
{MIcUr Ho$ë¶m‘wio VUm§Mo à‘mU gwadmVrg A˶ën AgVo na§Vw, ’w$Q>dm hoŠQ>ar {H«$¶merc KQ>H$ AgUmao VUZmeH$ 60 {‘.cr. 10 crQ>a
’w$Q>ʶmg gwadmV Pmcr H$s, VUo hr {Xgy cmJVmV d {nH$mer ñnYm© nmʶmV {‘giyZ âb°Q>’°$Z ZmoPc Agcoë¶m n§nmZo ’$dmamdo .¶m‘wio
H$aVmV. àm‘w»¶mZo eoVH$ardJ© cmJdS>rZ§Va 3 AmR>dS>çmZ§Va VUo hr VUm§Mm ~è¶mn¡H$s ~§Xmo~ñV hmoD$Z VUo CJdyZ da ¶oV ZmhrV.¶mZ§Va
‘Owam§‘m’©$V qH$dm ñdV: CnQy>Z H$mTy>Z ~oUUr H$aVmV. ¶m‘ܶo JdVdJu¶ 20 {Xdgm§Zr H$moinUr H$amdr d eodQ>r Oéarà‘mUo IwanUr H$amdr,
VUm§Vrc cìhmim ¶m VUmÀ¶m JmR>r gma»¶m ‘wim§‘wio ’$ŠV nmZo hmVmV ¶m‘wio VU{Z¶§ÌU {ZpíMV hmoB©c.
¶oVmV d JmR>rMr ‘wio O{‘ZrV VerM amhÿZ naV ’w$Q>VmV ¶m‘wio VUm§Mm 2. ¶m {edm¶, noa^mVm‘ܶo Xþgar EH$mpË‘H$ VU{Z¶§ÌUmMr nÕV åhUOo
~§Xmo~ñV H$aUo H$R>rU OmVo. noaUrZ§Va cJoMM nrH$ d VUo CJdUrnydu ¶m AmYr gm§{JVcoë¶m
noa^mVm‘ܶo CJdUrnmgyZM VUm§Mo à‘mU A{YH$ {XgyZ ¶oVo. VUZmeH$mMr ¶mo½¶àH$mao ’$dmaUr H$amdr. ¶mZ§Va 25 {Xdgm§Zr
¶m‘ܶo n{hcr ~oUUr hr noaUrZ§Va 15 Vo 20 {Xdgm§Zr H$amdr ¶m‘ܶohr Or VUo CJdyZ Amcocr AmhoV ˶mda ‘oQ>°gëâ¶wam°Z {‘WmB©c
hair, cìhmim d Ho$Zm hr VUo ghOmghOr CnQy>Z ¶oV ZmhrV.¶m‘wio 10 Q>ŠHo$ + Šbmoarå¶wam°Z BWmB©c 10 Q>ŠHo$ ¶m§Mo 20 J«°‘ {dÐmì¶
¶mZ§Va 15 {Xdgm§À¶m A§VamZo 2 Vo 3 ~oUUr H$aUo Amdí¶H$ R>aVo. V¶ma {‘lU (0.004 {H$cmo {H«$¶merc KQ>H$) àVr hoŠQ>ar
¶m‘wio gmh{OH$M CËnmXZ IM© IynM dmT>Vmo.¶mgmR>r EH$mpË‘H$ VU 500 crQ>a nmʶmV {‘giyZ VUm§da ì¶dpñWV ’$dmamdo. ¶m‘wio
ì¶dñWmnZ hr nÕVr dmnaUo A{Ve¶ ’$m¶Xoera {XgyZ Amcocr Amho. ¶m VUm§Mm ~§Xmo~ñV Mm§Jë¶m àH$mao hmoVmo.
nÕVr‘ܶo, à{V~§YmË‘H$ d {ZdmaUmË‘H$ Cnm¶ ¶moOco OmVmV. nwZcm©JdS>rÀ¶m ^mV eoVr‘ܶo {MIcUr‘wio gwadmVrg VUo H$‘r
à{V~§YmË‘H$ Cnm¶m§‘ܶo VUm§Mm àmXþ^m©d d VUm§Mr dmT> hmoD$ Z¶o AmT>iVmV nU ¶mZ§Va ¶oUmè¶m VUm§gmR>r EH$mpË‘H$ nÕVrZo VU{Z¶§ÌU
åhUyZ dmnaë¶m OmUmè¶m nÕVrMm g‘mdoe hmoVmo. H$aUo ’$m¶Xoera R>aVo. amon cmJUrZ§Va 3 Vo 4 {XdgmV -A°{Zcmo’$m°g
¶mgmR>r- 18 Q>ŠHo$ B.gr. 0.30 {H$./ho. {H«$¶merc KQ>H$ Agcoco VUZmeH$
1. à‘m{UV ~r dmnaUo 30 J«°‘, 10 crQ>a nmʶmV AWdm ã¶wQ>mŠbmoa 50 Q>ŠHo$ B.gr.
2. VU{da{hV ~r noaUo 1.25 {H$./ho. {H«$¶merc KQ>H$Agcoco VUZmeH$ 50 {‘.cr.10 crQ>a
3. nrH$ noaUrnydu/ cmJdS>rnydu VUm§Mm Zm¶ZmQ> H$aUo nmʶmV AWdm n|S>r‘oWmcrZ 30 Q>ŠHo$ B.gr. 10 {H$./ho. {H«$¶merc
4. nyU© Hw$Ococo eoUIV/ H§$nmoï> IV dmnaUo KQ>H$ Agcoco VUZmeH$ 60 {‘.cr.10 crQ>a nmʶmV {‘giyZ ’$dmamdo
5. O{‘ZrMr nyd©‘emJV ¶mo½¶[aVrZo H$aUo d ¶mZ§Va 25 {Xdgm§Zr EH$ IwanUr H$amdr.
6. eoVmMo ~m§Y nmʶmÀ¶m Mmar/ nmQ> d eoVmVrc añVo VU{dahrV
R>odUo, B˶mXr. EH$mpË‘H$ VU {Z¶§ÌUmMo Cnm¶
1) nwZcm©JdS>rZ§Va 10 Vo 15 {Xdgm§Zr ‘oQ>°gëâ¶wam°Z {‘WmB©c
{ZdmaUmË‘H$ Cnm¶ 10 Q>ŠHo$ d Šbmoarå¶wam°Z BWmB©c 10 Q>ŠHo$ ¶m§Mo 20 J«°‘ {dÐmì¶
VUm§Mm àmXþ^m©d Pmë¶mda VUm§Mr Vrd«Vm H$‘r H$aʶmgmR>r V¶ma {‘lU (0.004 {H$cmo {H«$¶merc KQ>H$) à{V hoŠQ>ar
dmnamd¶mÀ¶m gd© nÕVr ¶màH$mamV ‘moS>VmV. 500 crQ>a nmʶmV {‘giyZ VUm§da ì¶dpñWV ’$dmamdo. ¶mZ§Va
¶mV ^m¡{VH$, ‘emJVr¶ d ¶m§{ÌH$ nÕVrMm g‘mdoe hmoVmo.Ogo hmVmZo 25 {Xdgm§Zr EH$ IwanUr H$amdr.
VU CnQ>Uo, H$moinUr, IwanUr VU joÌmV nmUr gmR>{dUo ¶m{edm¶ ¶mo½¶ 2) 2, 4 S>r B. B., 4.5 Or ho VUZmeH$ Á¶m‘ܶo 1 {H$cmo/hoŠQ>a
nrH$ nÕVr Adc§~, hoŠQ>ar ¶mo½¶ amonm§Mr g§»¶m R>odUo, ¶mo½¶ nrH$ {H«$¶merc KQ>H$ AgUmao XmUoXma VUZmeH$ amoncmdUrZ§Va
’o$anmcQ>, Am§VanrH$ nÕVrMm Adc§~, IV XoʶmMr gwYm[aV nÕVr 30 {Xdgm§Zr 25 {H$cmo à{V hoŠQ>a EH$gmaIo ’$moH$mdo. ¶mZ§Va
dmnaUo ¶m {~Ja IMuH$ nÕVtMm dmna hmoVmo VgoM ¶m nÕVtÀ¶m OmoS>rcm 25 {Xdgm§Zr EH$ IwanUr H$amdr .
amgm¶{ZH$ nÕVrZo VU {Z¶§ÌUmMr OmoS> {Xcr OmVo.
¶m VU ì¶dñWmnZmÀ¶m {d{dY nÕVr dmnaʶmnydu ^mV eoVrVrc EH$mpË‘H$ H$sS> ì¶dñWmnZ
VUm§Mm àH$ma d ˶mZo ì¶mncoco joÌ, hdm‘mZ n[apñWVr VgoM ˶m 1. ^mV H$mnUrZ§Va CÝhmù¶mV O{‘ZrMr Zm§JaQ> H$ê$Z YgH$Q>o Jmoim
{d^mJmVrc Am{W©H$ d gm‘m{OH$ n[apñWVrMm {dMma H$ê$Z EH$M nÕV H$ê$Z ˶m§Mm Zme H$amdm, ¶m‘wio ImoS>{H$S>r, cîH$ar Air ¶m§À¶m
Z dmnaVm {d{dY nÕVtMr ¶mo½¶ gm§JS> KmcyZ VU ì¶dñWmnZ H$aUo gwámdñWoVrc H$mofm§Mm Zme hmoB©c.
¶mcmM ^mV eoVrVrc "EH$mpË‘H$ VU ì¶dñWmnZ' Ago åhUVmV. 2. ^mV ImMam§Mm AmH$ma ‘¶m©{XV R>odyZ ~m§Y~§{XñVr H$amdr d O‘rZ
noa^mV AWdm Q>moH$U nÕVrMm dmna H$ê$Z
Ho$coë¶m ^mVeoVr‘Yrb VU {Z¶§ÌU
1. noaUrZ§Va cJoMM nrH$ d VUo CJdUrnydu VUZmeH$mMr ’$dmaUr
H$amdr ¶mgmR>r Am°Šgrßbmoa’o$Z 23.5 B.gr. 100 Vo 150 J«°‘/
hoŠQ>ar {H«$¶merc KQ>H$ AgUmao VUZmeH$ 10 {‘.{c. 10 crQ>a ImoS>{H$S>m Vn{H$ar VwS>VwS>o {hado VwS>VwS>o

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 13


g‘nmVirV AmUmdr. 14. ^mVmdarc VwS>VwS>çm§À¶m {Z¶§ÌUmgmR>r H$sS> à{VH$maH$ dmUm§Mr
3. H$sS> à{VH$maH$ dmUm§Mr cmJdS> H$amdr. noaUr H$amdr. VWm{n, àmXþ^m©d {XgyZ Amë¶mg ’o${ZQ´>moWr¶m°Z
4. amondm{Q>Ho$V dmâ¶mV {~¶mUo Q>mH$Vodoir qH$dm noaUrZ§Va 50 Q>ŠHo$ àdmhr (500 {‘.cr.) qH$dm ‘°cm{W¶m°Z50 Q>ŠHo$ àdmhr
15 {Xdgm§Zr XmUoXma ’$moaoQ> 10 Q>ŠHo$ (10 {H$.J«°.) qH$dm (1 {cQ>a) qH$dm ‘moZmoH«$moQ>mo’$m°g 36 Q>ŠHo$ àdmhr (700 {‘.cr.)
{³dZmc’$m°g 5 Q>ŠHo$ (15 {H$.J«°.) qH$dm H$m~m©oâ¶wamZ 3 Q>ŠHo$ àVr hoŠQ>ar 500 {cQ>a nmʶmV {‘giyZ ’$dmaUr H$amdr. ImMamV
(16.5 {H$.J«°.) à{V hoŠQ>a ¶m à‘mUmV O{‘ZrV {‘gimdo. nmʶmMm {ZMam hmoB©c, ¶mMr H$miOr ¿¶mdr.
5. amoondm{Q>Ho$Vrc dmâ¶mV ImoS>{H$S>rMo H$m‘J§Y gmnio à{V hoŠQ>a nmM 15. cm|~rdarc T>oH$ʶmMm àmXþ^m©d AmT>ië¶mg {‘{Wc n°am{W¶m°Z
¶m à‘mUmV cmdmdoV. 2 Q>ŠHo$ ^wH$Q>r qH$dm ‘°cm{W¶m°Z 50 Q>ŠHo$ ^wH$Q>r (20 {H$.J«°.)
6. amondm{Q>Ho$V VwS>VwS>o, ImoS>{H$S>r, JmX‘mer ¶m§Mo àmXþ^m©dmZwgma àVr hoŠQ>a à‘mUmV Ywaimdr.
5 Q>ŠHo$ qZ~moir AH$m©Mr ’$dmaUr H$amdr. 16. ImMamV IoH$S>çmÀ¶m ~§Xmo~ñVmgmR>r h§Jm‘mÀ¶m gwadmVrcm qH$dm
7. ^mVeoVmV {ZgJ©V: {^éS>, T>oHy$U, H$moir, B. {d{dY na^jr H$sQ>H$ àmXþ^m©d {XgyZ Amë¶mg {dfmar Am{‘f dmnamdo. ˶mgmR>r E{g’o$Q>
AgVmV. ˶m§Mo g§dY©Z H$amdo. 75 Q>ŠHo$ nmʶmV {‘giUmar ^wH$Q>r (75 J«°‘) qH$dm H$m~m©arc
8. ^mVmMr noaUr AWdm nwZcm©JU doioda VgoM EH$mM doir H$amdr. 50 Q>ŠHo$ nmʶmV {‘giUmar ^wH$Q>r (100 J«°‘) KoD$Z 1 {H$.J«°.
nwZcm©JUrnydu amonm§Mr ‘wio Šbmoanma[a’$m°g 20 Q>ŠHo$ àdmhr {eOdcoë¶m ^mVm‘ܶo {‘gimdr. ¶m Am{‘fmMo 100 chmZ-chmZ
(500 {‘.cr.) 500 {cQ>a nmʶmV {‘giyZ V¶ma Ho$coë¶m ÐmdUmV Jmoio H$ê$Z IoH$S>çmÀ¶m {~imV Q>mH$mdoV.
12 Vmg ~wS>dyZ R>odmdrV. ˶mgmR>r ßb°pñQ>H$ erQ> dmnê$Z dm’$m 17. ^mV eoVmV {ZgJ©V: {^éS>,T>oHy$U, H$moir, B. {d{dY na^jr H$sQ>H$
V¶ma H$amdm. AgVmV. ˶m§Mo g§dY©Z H$amdo.
9. nwZcm©JUrZ§Va ImoS>{H$S>rMm àmXþ^m©d {XgyZ ¶oVmM åhUOo gmYmaUV: 18. C§Xam§À¶m {Z¶§ÌUmgmR>r Imoc Zm§JaQ> H$ê$Z eoVmÀ¶m ~m§YmMr N>mQ>Ur
5 Q>ŠHo$ H$sS>J«ñV H$mS>çm qH$dm gamgar EH$ A§S>rnw§O à{V Mm¡.‘r. H$amdr. O‘rZ V¶ma H$aVodoir OwZr {~io ~wOdyZ ˶m§Mo {ZdmgñWmZ
eoVmV AmT>iyZ Amë¶mg qH$dm cmJUrZ§Va 25 {Xdgm§Zr da Zï> H$amdo. ¶m~amo~aM qPH$ ’$m°ñ’$mB©S> 2.5 Q>ŠHo$ ¶m {dfmar
Z‘yX Ho$coë¶m XmUoXma H$sQ>H$ZmeH$m§Mm dmna H$amdm. ˶mgmR>r Am{‘fmMm dmna H$amdm.
eoVmV nwaogm Amocmdm Agmdm qH$dm 7 Vo 10 g|.‘r. nmUr Agmdo.
H$sQ>H$ZmeH$ Q>mH$ë¶mZ§Va 4 {Xdg eoVmV nmUr ¶oD$ XoD$ Z¶o VWm EH$mpË‘H$ amoJ {Z¶§ÌU
~mhoa OmD$ XoD$ Z¶o. 1. amoJ à{VH$maH$ OmVtMm dmna H$amdm.
10. ¶mo½¶doir cmdcoë¶m {Z‘Jaì¶m VWm Jaì¶m OmVtgmR>r nwZcm©JUrZ§Va 2. ~rOà{H«$¶m - {~¶mUmg VrZ Q>ŠHo$ {‘R>mÀ¶m ÐmdUmMr,
{³dZmc’$m°g 25 Q>ŠHo$ àdmhr (1600 {‘.cr.) 500 crQ>a ~waerZmeH$mMr VgoM AUwOrdZmeH$m§Mr ~rO à{H«$¶m H$amdr.
nmʶmV {‘giyZ hoŠQ>ar JaOoZwgma 2 Vo 4 ’$dmaʶm H$amì¶mV. H$anm, nU© H$anm, Vn{H$ar {R>nHo$, CX~Îmm Am{U Am^mg‘a
11. ImoS>{H$S>rÀ¶m O¡{dH$ {Z¶§ÌUmgmR>r Q´>m¶H$moJ«m‘m Omnmo{ZH$‘ ¶m H$mOir ¶m amoJm§À¶m {Z¶§ÌUmgmR>r H$m~©oÝS°>{P‘ qH$dm ~oZcoQ> à{V
àOmVrMo 1 cj àm¡T> àVr hoŠQ>a AmR>dS>çmÀ¶m A§VamZo nrH$ {H$cmo {~¶mUmg 3 J«°‘ ¶m à‘mUo Mmoimdo. H$S>m H$anm ¶m amoJmÀ¶m
cmJUrZ§Va EH$ ‘{hݶm§Zr Mma doim àgm[aV H$amdoV. {Z¶§ÌUmgmR>r A°J«r‘m¶grZ 2.5 J«°‘ qH$dm ñQ>oßQ>mogm¶pŠbZ 3.0 J«°‘
12. nmZo Jw§S>miUmè¶m AirMm àmXþ^m©d {XgyZ Amë¶mg Q´>m¶H$moJ«m‘m à{V 10 {cQ>a nmUr ¶m ÐmdUmV {~¶mUo AmR> Vmg {^Odmdo.
{Mcmo{Zg ¶m àOmVrMo 1 cj àm¡T> à{V hoŠQ>a AmR>dS>çmÀ¶m 3. amgm¶{ZH$ IVm§Mm dmna {e’$maerV ‘mÌoà‘mUoM H$amdm. Z̶wŠV
A§VamZo darcà‘mUo Mma doim àgm[aV H$amdoV. qH$dm ‘°cm{WAm°Z IVo à‘mUmnojm OmñV Q>mHy$ Z¶oV. Vgo Ho$ë¶mg H$anm amoJm§Mo à‘mU
50 Q>ŠHo$ àdmhr (1500 {‘.cr.) qH$dm H$m~m©arc 50 Q>ŠHo$ nmʶmV IynM dmT>Vo.
{‘giUmar ^wH$Q>r 1 {H$.J«°. qH$dm ’o${ZQ´>mo{W¶m°Z 50 Q>ŠHo$ àdmhr 4. H$mUr Am{U CX~Îmm amoJJ«ñV cm|ã¶m ßb°pñQ>H$À¶m {nedr‘ܶo H$mTy>Z
(500 {‘.cr.) 500 crQ>a àVr hoŠQ>a à‘mUo ÐmdUmVyZ ’$dmamdo. ˶m§Mm Zme H$amdm.
13. cîH$ar AirMm àmXþ^m©d AmT>iyZ Amë¶mg {‘Wrc n°am{W¶m°Z 5. ’$dmaUr -
2 Q>ŠHo$ ^wH$Q>r (20 {H$.J«°.) qH$dm H$m~m©arc 50 Q>ŠHo$ nmʶmV A) H$anm Am{U nU©H$anm ¶m XmoÝhr amoJm§À¶m {Z¶§ÌUmgmR>r
{‘giUmar ^wH$Q>r (1 {H$. J«°.) qH$dm gmana‘oW«rZ 25 Q>ŠHo$ àdmhr H$m~©oÝS°>{P‘ qH$dm ~oZmo{‘c qH$dm Š¶wÝQ>mc qH$dm noÝH$moZmPmoc
(120 {‘. cr.) 500 crQ>a à{V hoŠQ>ar nmʶmV {‘giyZ ’$dmamdo. qH$dm hoŠPmH$moZmPmoc 10 J«°‘/{‘.{c. qH$dm Pàmo~oZ’$m°g

bîH$ar Air nmZo Jw§S>miUmar Air IoH$S>m H$anm nU© H$anm VnH$sar {R>nHo$

14 & eoVH$ar & OyZ & 2017


20 {‘.cr. + pñQ>H$a ({MH$Q> Ðmd) 10 {‘.cr. àVr 10 crQ>a
nmUr ¶m à‘mUmV ’$dmamdo. ¶m ì¶{V[aŠV H$anm (ãcmñQ>)
amoJmÀ¶m CËH¥$ï> {Z¶§ÌUmgmR>r Q´>m¶gm¶ŠbmoPmoc qH$dm
H$mgwJm‘m¶grZ qH$dm E{S>’o$Z’$m°g qH$dm Am¶gmoàmo{WAmocoZ
10 Vo 15 {‘.cr. + pñQ>H$a 10 {‘.cr. àVr 10 crQ>a nmUr
¶m§Mr ’$dmaUr H$amdr.amoJ {XgVmM n{hcr ’$dmaUr Am{U
Amdí¶H$VoZwgma nwT>rc 2 Vo 3 ’$dmaʶm Xa 10 {Xdgm§À¶m
A§VamZo H$amì¶mV.
~) H$S>m H$anm amoJmÀ¶m {Z¶§ÌUmgmR>r H$m°na Am°pŠPŠbmoamB©S>
25 J«°‘ ñQ´>oßQ>mogm¶ŠbrZ 2.5 J«°‘ + pñQ>H$a 10 {‘.cr.
àVr 10 crQ>a nmUr ¶m à‘mUmV amoJ {XgVmM ’$dmamdo.
Amdí¶H$VoZwgma nwT>rc 2 Vo 3 ’$dmaʶm 10 Vo 15 {Xdgm§À¶m
A§VamZo H$amì¶mV.
6. n[agamVrc gd© eoVH$è¶m§Zr amoJ {Z¶§ÌU ¶moOZm§Mm EH${ÌVar˶m 6-5 AídeŠVrÀ¶m {S>Poc B§{OZZo Mmc{dVm ¶oVo. H$mnUr ¶§Ì B§{OZÀ¶m
Adc§~ H$amdm. nwT>rc ^mJmg OmoS>co AgyZ nQ²Q>çmÀ¶m ghmæ¶mZo ˶mg Mmc{dʶmMr
eŠVr nwa{dcr OmVo. ¶m ¶§ÌmZo EH$mdoir 1 ‘r. é§XrMo nrH$ H$mnVm ¶oVo.
^mV {nH$mMr H$mnUr, ‘iUr d gmR>dU EH$m Vmgmcm gmYmaUnUo 500 {‘.{c. {S>Poc cmJVo. ¶m ¶§Ìm‘wio ^mV
H$mnUr … ^mVmMo nrH$ {Zgdë¶mZ§Va gmYmaUnUo 25 Vo 30 {Xdgm§Zr nrH$ H$mnco OmD$Z EH$m ~mOyg ì¶dpñWV A§Waco OmVo. nrH$ noaVmZm
cm|~rV 90 Q>ŠHo$ XmUo n³d Pmë¶mda H$mnUr H$amdr. dŠVeranUo gai aofoV noaco Zgoc qH$dm ’$moHy$Z noacoco Agoc VargwÕm H$mnUr
H$mnUr Ho$ë¶mZo ^mV ^aS>VmZm H$UrMo à‘mUo H$‘rVH$‘r amhVo. àM{cV ì¶dpñWV H$aVm ¶oVo. ho ¶§Ì Mmc{dʶmgmR>r EH$m ‘mUgmMr JaO AgVo.
nÕVr‘ܶo ^mVmMr H$mnUr ˶m‘Yrc Amocmì¶mMo à‘mU A§XmOo 16 Vo ¶m ¶§ÌmÀ¶m ghmæ¶mZo gmYmaUnUo 1 hoŠQ>a joÌmdaMr ^mV H$mnUr
18 Q>ŠHo$ AgVmZm H$aVmV. ^mV OmñV dmië¶m‘wio H$mnUrÀ¶m doir EH$ {XdgmV H$aVm ¶oVo. gdm©V ‘hÎdmMo åhUOo ¶m H$mnUr¶§ÌmZo
XmUo JiyZ nS>VmV. ˶m‘wio hmoUmao ZwH$gmZ ho 5 Vo 10 Q>ŠŠ¶m§n¶ªV ZwH$gmZrMo à‘mU ’$ŠV 0.2-0.5 Q>ŠHo$ EdT>oM AmT>ico Amho. ^mV
AgVo VgoM ^mV {R>gyi ~ZVmo. ˶m‘wio ^aS>UrZ§Va Vm§XimV VwH$S>çm§Mo nrH$ Oa doioda H$mnco Joco Va ^mV PS>ʶmMo à‘mU ZJʶ AgVo.
à‘mUo ~aoM AgVo. Aem Vm§Ximcm nm°{cegwÕm Mm§Jë¶m àH$mao H$aVm ‘iUr … ^mV nyU©nUo dmië¶mda åhUOoM XmʶmVrc AmЩVoMo à‘mU
¶oV Zmhr. ¶m‘wio ^mVmMr H$mnUr Amocmì¶mMo à‘mU 21 Vo 23 Q>ŠHo$ 14 Vo 16 Q>ŠHo$ Imcr Amë¶mda ‘iUr H$amdr. ‘iUr Zoh‘rÀ¶m AJa
AgVmZm H$amdr. ~¡cm§À¶m ghmæ¶mZo AJa ‘iUr ¶§ÌmZo H$amdr.^mV ‘iUr ¶§Ìmcm EH$
ImoS>{H$S>rÀ¶m {Z¶§ÌUmÀ¶m Ñï>rZo H$mnUr O{‘ZrcJV H$aʶmgmR>r Jmoc S´>‘ AmS>ì¶m Amgmda ~g{dcocm AgVmo. S´>‘da nQ²Q>çm ~g{dcoë¶m
"d¡^d' {dù¶mMm dmna H$amdm. AgyZ ˶mda Vmam§Mo cwßg {d{eï> H$moZmV ~g{dcoco AgVmV. ¶m S´>‘Mr
cm§~r gmYmaUnUo 60 g|.‘r. Vo 1 ‘rQ>an¶ªV AgVo. H$‘r cm§~rMo ^mV
"d¡^d' {dù¶mMr d¡{eï>ço PmoS>Ur ¶§Ì nm¶S>c ‘mê$Z qH$dm BcopŠQ´>H$ ‘moQ>mada Mmc{dVm ¶oVo.
1. {dù¶mMo nmVo XmVoar d OmñV cm§~rMo ¶§Ì BcopŠQ´>H$ ‘moQ>ma qH$dm nm°da {Q>ca dmnê$ZgwÕm
YmaXma AgyZ XmVm§Mr {Xem Mmc{dVm ¶oVo. ¶mda gmYmaUV: 2 Vo 4 ‘Oya EH$mM doir H$m‘ H$ê$
‘wR>rH$S>o Amho. eH$VmV. EH$m Vmgm‘ܶo gmYmaUnUo 135 Vo 150 {H$cmo ^mVmMr
2. nm˶mÀ¶m {d{eï> PmoS>Ur H$aVm ¶oVo.
AmH$mam‘wio nm˶mMr ^mV {nH$mMr dmidU … ^mV {nH$mÀ¶m H$mnUrdoir Xmʶm§Vrc AmЩVm
nyU© cm§~r H$mnUrH$arVm 20 Vo 22 Q>ŠHo$ BVH$s AgVo. Aer hr AmЩVm ^mVmMo Ymݶ dmidyZ 12
Cn¶moJmV ¶oVo. Vo 14 Q>ŠŠ¶m§n¶ªV Imcr AmUUo åhUOo "dmi{dUo' hmo¶. ¶m H$mT>UrÎmmoa
3. {dù¶mMo nmVo ‘wR>rnmgyZ 4.5 g|.‘r.Imcr R>odco Amho. gw¶mo½¶ à{H«$¶o‘wio ^mVmÀ¶m YmݶmMr àV, {~¶mUo åhUyZ dmnaj‘Vm,
4. {dù¶mcm ‘wR>rOdi dmH${dë¶m‘wio H$mnUr O{‘ZrcJV H$aVm ¶oVo. ^aS>ë¶mZ§Va hmoUmam AÞ åhUyZ dmna Am{U nm¡{ï>H$Vm {Q>H$dcr
5. dOZmg hcH$m Amho. OmVo. åhUyZ H$miOrnyd©H$ dmi{dcoco ^mVmMo Ymݶ A{YH$ ~mOma^md
6. ImoS>{H$S>çm§Mm àmXþ^m©d H$‘r H$aʶmg ‘XV H$aVmo. IoMyZ KoVo.
ñd¶§M{cV ^mV H$mnUr ¶§Ì : ^mV H$mnUrgwÕm gܶm nma§n[aH$ Aem àH$mao gwYm[aV ^mV cmJdS> V§ÌkmZ hrM ‘hmamï´>mMr ^mV
nÕVrZo Ho$cr OmVo. ‘w»¶Ëdo ho H$m‘ ‘OwamH$adrM hmoV Agë¶m‘wio CËnmXH$Vm dmT>{dʶmMr Jwé{H$„r Amho.
EoZ H$mT>UrÀ¶mdoir ‘Owam§Mr Q>§MmB© ^mgVo. ¶mda Cnm¶ åhUyZ ^mV
H$mnUrgmR>r ñd¶§M{cV ^mV H$mnUr ¶§Ì {dH${gV Ho$co Amho. ho ¶§Ì g§nH©$ H«$. 9422851505

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 15


H$moaS>dmhÿ ~r.Q>r. H$mnyg cmJdS> V§ÌkmZ
S>m°. pIOa ~oJ, H$mnyg {deofk, àm. AaqdX nm§S>mJio, ghm¶H$ H¥${f{dÚmdoÎmm
H$mnyg g§emoYZ H|$Ð, Zm§XoS>

‘ hmamï´> amÁ¶mV cmJdS>rImcr


AgUmè¶m EHy$U joÌmn¡H$s Odinmg
22 Q>ŠHo$ joÌmda H$mnyg {nH$mMr cmJdS>
IoiVr amhVo Am{U AÞÐì¶ CncãY d {dÐmì¶
H$ê$Z XoUmè¶m {OdmUy§Mr g§»¶m dmT>ʶmg
‘XV hmoVo. O{‘ZrÀ¶m ^m¡{VH$, amgm¶{ZH$
Ho$cr OmVo. amÁ¶mVrc H$moaS>dmhÿ joÌm‘ܶo d O¡{dH$ JwUY‘©mV gH$mamË‘H$ ~Xc hmoVmo.
H$mnyg ¶m ZJXr {nH$mg AZݶgmYmaU g|Ðr¶ IVm§‘wio àm‘w»¶mZo cmoh, ~moam°Z,
‘hÎd Amho. ‘hmamï´>m‘ܶo H$nmerMo joÌ ‘°¾o{eA‘, qPH$ B˶mXr gyú‘ ‘ycÐì¶m§Mo
àm‘w»¶mZo ‘amR>dmS>m, {dX^© Am{U ImZXoe à‘mU dmT>Vo. eodQ>Mr dIaUr H$aʶmnydu
¶m {d^mJm§‘ܶo Amho. amÁ¶mVrc {deofV: H$moaS>dmhÿ H$mnyg cmJdS>rgmR>r 5 Q>Z
‘amR>dmS>m d {dX^m©Vrc eoVH$è¶m§Zm ~rQ>r (10-12 JmS>çm) d ~mJm¶Vr cmJdS>rgmR>r
H$nmernmgyZ {H$’$m¶Vera CËnmXZ {‘iV 10 Q>Z (20 Vo 25 JmS>çm) Mm§Jco Hw$Ococo
Zgë¶mMo {XgyZ ¶oVo. A¶mo½¶ O{‘Zrdarc ~rQ>r H$nmerMr cmJdS>, eoUIV/ H§$nmoñQ> IV eoVmV g‘à‘mUmV ngê$Z Q>mH$mdo.
amgm¶{ZH$ IVm§À¶m dmnamMo A¶mo½¶ à‘mU d doi, cmJdS>rMo A¶mo½¶
A§Va VgoM nmUr d H$sS> ì¶dñWmnZ hr ¶mMr à‘wI H$maUo AmhoV. ~rQ>r {nH$m§Mr ’o$anmcQ>
H$nmerMo ’$m¶Xoera CËnmXZ {‘iʶmgmR>r ¶m ~m~tMo ¶mo½¶ ì¶dñWmnZ EH$m O{‘Zrda gVV EH$M nrH$ KoVë¶m‘wio CËnmXZmV KQ> ¶oVo.
H$aUo Amdí¶H$ Amho. ˶mgmR>r Imcrcà‘mUo cmJdS> V§ÌmMm Adc§~ h§Jm‘mMm H$mcmdYr, O{‘ZrMm àH$ma, nmdgmMo à‘mU B˶mXrda nrH$
H$amdm. nÕVrMm àH$ma ({ZIinrH$, {‘lnrH$, Am§VanrH$) Adc§~yZ AgVmo.
‘mJrc h§Jm‘mVrc H$mngmÀ¶m {nH$mÀ¶m O{‘Zrda nwÝhm H$mnyg cmJdS>
O{‘ZrMr {ZdS> Ho$ë¶mg ‘mVr‘ܶo gwámdñWoV amhUmè¶m {H$S>tMm nwÝhm ‘moR>çm à‘mUmV
nmUr Yê$Z R>odUmar d nmUWi O‘rZ H$nmercm hm{ZH$maH$ AgVo. àmXþ^m©d hmoD$ eH$Vmo. H$moaS>dmhÿ joÌm‘ܶo gmo¶m~rZ, Ádmar, ‘yJ qH$dm
H$mnyg {nH$mMr cmJdS> nmʶmMm {ZMam hmoUmè¶m d OcYmaUeŠVr CS>rX ¶m {nH$mZ§Va nwT>rc dfu H$mnyg Aer ’o$anmcQ> H$amdr.
CÎm‘ AgUmè¶m ‘ܶ‘ Vo ^mar O{‘Zrda H$amdr. nmʶmMm {ZMam
hmoV Zgë¶mg Ma H$mT>mdoV. CWi/ H$‘r Imocr AgUmè¶m d hcŠ¶m dmUm§Mr {ZdS>
O{‘Zrda H$nmerMr cmJdS> H$ê$ Z¶o. O{‘ZrMr Imocr 60-100 g|.‘r. ~r.Q>r. H$nmerMm dmU {ZdS>VmZm eoVH$ar ’$ma g§^«‘m‘ܶo Agë¶mMo
Agmdr.O{‘ZrMm gm‘y 5.5 Vo 8.5 Agmdm. nmhʶmV ¶oVo. ˶mgmR>r H$moaS>dmhÿ qH$dm ~mJm¶Vr cmJdS>rMm àH$ma d
dmUmMo JwUY‘© ¶m§Mm {dMma H$amdm. gÚ…pñWVrV ~mOmamV AZoH$ ~r.Q>r.
hdm‘mZ H$nmerMo g§H$[aV dmU CncãY AmhoV. ¶mn¡H$s H$moUVm dmU {ZdS>mdm,
{nH$mÀ¶m CJdUrgmR>r 16 A§e g|.J«o. dmT>rgmR>r 21-27 A§e ¶m~m~V eoVH$è¶m§‘ܶo g§^«‘ hmoV Amho. ~rQ>r dmU {ZdS>VmZm nwT>rc ~m~r
g|. J«o. Vmn‘mZ ‘mZdVo. ~m|S>o cmJUo d n³d hmoʶmgmR>r 26-32 A§e {dMmamV ¿¶mì¶mV.
g|. J«o. Vmn‘mZ cmJVo. H$moaS>dmhÿ cmJdS>rgmR>r gamgar 500 {‘.‘r. nojm Amnë¶m ^mJmV CËnmXZmV gag AgUmam dmU {ZdS>mdm.
OmñV nmD$g Amdí¶H$ AgVmo. ag emofU H$aUmè¶m {H$S>tZm ghZerc/à{VH$maj‘ g§H$[aV
dmU Agmdm.
O{‘ZrMr ‘emJV amoJm§Zm (‘a, X{h¶m B.) ~ir Z nS>Umam dmU {ZdS>ʶmV ¶mdm.
Zm§JaUr‘wio O{‘Zr‘ܶo H$R>rU Wa V¶ma Pmcm Agë¶mg Vmo ~m|S>m§Mm AmH$ma ~mJm¶Vr cmJdS>rgmR>r ‘moR>m d H$moaS>dmhÿ
’$moS>cm OmVmo. H$moaS>dmhÿ cmJdS>rgmR>r ^mar d H$mù¶m O{‘Zr‘ܶo cmJdS>rgmR>r ‘ܶ‘ Agmdm.
XmoZ- VrZ dfmªZr EH$ doim Imoc Zm§JaUr H$amdr.Zm§JaUrZ§Va ‘moJS>Ur ~mJm¶Vr cmJdS>rgmR>r nwZ~©hma j‘Vm AgUmam dmU {ZdS>mdm.
H$amdr. ¶m‘wio ‘mVrMo T>oH$io ’w$Q>VmV. ‘moJS>UrZ§Va XmoZ- VrZ dIamÀ¶m ~mJm¶Vr cmJdS>rgmR>r C{eam ¶oUmao Va H$moaS>dmhÿ cmJdS>rgmR>r
nmù¶m à˶oH$s XmoZ AmR>dS>çm§À¶m A§VamZo Úmì¶mV. cdH$a V¶ma hmoUmao dmU {ZdS>mdoV.
~m|S>o Mm§Jcr ’w$Q>Umar d Ym½¶mMr àV Mm§Jcr AgUmam dmU {ZdS>mdm,
g|{ж IVm§Mm dmna Á¶m‘wio H$nmercm ~mOma^md Mm§Jcm {‘iy eHo$c.
g|{ж IVm§‘wio O{‘ZrMm nmoV gwYmaVmo, OcYmaUeŠVr dmT>Vo, hdm nmʶmMm VmU ghZ H$aUmam dmU {ZdS>mdm.

16 & eoVH$ar & OyZ & 2017


eodQ>n¶ªV nmZo {hadr am{hë¶mg AÞ V¶ma H$aʶmMo H$m‘ AIoan¶ªV ~aoM eoVH$ar ~rQ>r {dahrV H$mhr Amoit‘wio Mmcy h§Jm‘mVrc CËnmXZ
MmcVo. ˶m‘wio C{eam cmJUmè¶m ~m|S>mMm gwÜXm AmH$ma ‘moR>m amhVmo H$‘r hmoB©c åhUyZ ~rQ>r {dahrV {~¶mʶmMm dmna H$arV ZmhrV, Ago
d ~m|S>o ’w$Q>ʶmMo à‘mU dmT>Vo. ‘moR>çm à‘mUmV {XgyZ ¶oV Amho. na§Vw ~rQ>r H$nmerÀ¶m CËnmXH$VoVrc
darc JwUY‘m©à‘mUo Amncm ‘mJrc h§Jm‘mVrc ñdV:Mm AZw^d VgoM emœVVogmR>r d ¶m V§ÌkmZmMm XrK©H$mcrZ ’$m¶Xm KoʶmgmR>r ~rQ>r
AmnU ñdV: Aݶ eoVH$è¶m§À¶m eoVmdarc nrH$ nmhÿZ ~rQ>r H$nmerÀ¶m H$nmergmo~V ~rQ>r {dahrV {~¶mUo cmdUo {ZVm§V Amdí¶H$ Amho.
dmUmMr {ZdS> H$aʶmV ¶mdr. ~mOmamV CncãY dmU AgUmè¶m dmUm§Mo
˶m§À¶m JwUY‘m©Zwgma ¶mo½¶ {Z¶moOZ d ì¶dñWmnZmZwgma cmJdS> Ho$ë¶mg ~rO à{H«$¶m
{ZpíMVnUo Mm§Jco CËnmXZ {‘iy eH$Vo. A{YH$ CËnmXZ {‘iʶmgmR>r H$nmer‘ܶo amoJ d AÞÐì¶o ì¶dñWmnZmgmR>r ~rO à{H«$¶m H$amdr.
{d{eï> dmU cmJdS> H$aUo hm EH$‘od n¶m©¶ Zmhr. cmJdS> H$aʶmV ¶mgmR>r nwT>rcà‘mUo ~rO à{H«$¶m H$amì¶mV.
Amcoë¶m dmUmÀ¶m OmoS>rg ˶mÀ¶mer AZwê$n cmJdS> V§ÌmMr OmoS> {‘iUo 1) H$mhr ~waerOݶ amoJm§Mm àgma {~¶mʶmÛmao hmoVmo. ˶m‘wio {~¶mʶmg
Amdí¶H$ Amho. Wm¶a‘/ H°$ßQ>mZ ¶m ~waerZmeH$mMr 3 J«°‘ àVr {H$. J«°. {~¶mUo
¶m à‘mUmV ~rO à{H«$¶m H$amdr. ¶m‘wio ‘a, H$anm ¶mgma»¶m
noaUrMr doi amoJm§Mm àmXþ^m©d H$‘r hmoVmo. gwS>mo‘moZmg ¶m O¡{dH$ ~waerZmeH$mMr
‘amR>dmS>m d {dX^m©‘ܶo H$moaS>dmhÿ H$mnyg {nH$mMr cmJdS> ‘mÝgyZMm ~rOà{H«$¶m H$aʶmgmR>r ˶mMo à‘mU 10 J«°‘ àVr {H$cmo
VrZ-Mma B§M nmD$g nS>ë¶mZ§Va H$amdr. noaUr ¶mo½¶ doioda H$aUo {~¶mʶmg dmnamdo.
Amdí¶H$ Amho. noaUrg EH$ AmR>dS>m Cera Pmë¶mg CËnmXZmV EH$ 2) {nH$mÀ¶m dmT>rgmR>r ZÌ pñWarH$aU H$aUo d ‘mVrÀ¶m H$Um§da
q³dQ>cn¶ªV KQ> hmoD$ eH$Vo. ‘amR>dmS>çm‘ܶo 15 Owc¡Z§Va noaUr ~m§Yco Jococo ñ’w$aX CncãY H$aʶmgmR>r {OdmUy g§dY©H$m§Mr ~rO
Ho$ë¶mg CËnmXZmV KQ> ¶oVo. ˶m‘wio ¶mZ§Va noaUr H$ê$ Z¶o. à{H«$¶m H$amdr. ZÌ pñWarH$aUmgmR>r A°P°Q>mo~°ŠQ>a Va ñ’w$aX
CncãY H$aʶmgmR>r ñ’w$aX {dÐmì¶ H$aUmao {OdmUy ¶m {OdmUy
cmJdS>rMo A§Va g§dY©H$mMr à{H«$¶m H$amdr. ¶m‘wio ZÌ pñWarH$aU Am{U ñ’w$aX
~rQ>r H$nmer‘ܶo dmT>Umè¶m ~m|S>mH§ $S>o CncãY AÞÐì¶m§Mo dhZ hmoV ‘mVr‘ܶo {dÐmì¶ Ho$co OmVo.˶m‘wio IVm§À¶m ‘mÌo‘ܶo ~MV H$aVm
Agë¶m‘wio PmS>mMr O{‘Zrg g‘m§Va (AmS>dr) dmT> H$‘r hmoV AgyZ ¶oVo.{OdmUy g§dY©H$m§Mr ~rO à{H«$¶m H$aʶmgmR>r 25 J«°‘ àVr {H$cmo
’$i’$m§Úm§Mr cm§~r H$‘r Pmë¶mMo AmT>iZy ¶oV Amho. ¶m‘wio ~rQ>r H$nmerMr {~¶mUo ¶mà‘mUmV {OdmUy g§dY©H$mMo JwimÀ¶m nmʶmV KÅ> {‘lU
cmJdS> H$‘r A§Vamda H$ê$Z hoŠQ>ar PmS>mM§ r g§»¶m dmT>{dUo eŠ¶ Pmco V¶ma H$ê$Z {~¶mʶmg Mmoimdo d gmdcrV dmidmdo.~waerZmeH$/
Amho. amonm§À¶m Amdí¶H$Vonjo m OmñV g§»¶o‘i w o H$mnyg nrH$ XmQ> hmoD$Z H$sS>ZmeH$mMr à{H«$¶m Ho$ë¶mZ§Va OrdmUy g§dY©H$m§Mr à{H«$¶m H$amdr.
˶m‘wio ~m|S>o dmT>ʶmg AS>Wim hmoVmo. ˶mMà‘mUo amonm§Mr g§»¶m An¶m©á
Pmë¶mg nrH$ CËnmXZmV KQ> hmoBc© . åhUyZ noaUrMo A§Va ¶mo½¶ Agmdo. Am§Va{nHo$
H$nmerMo nrH$ gcJ KoʶmEodOr ˶m‘ܶo Am§Va{nHo$ KoVë¶mg ˶m
H$moaS>dmhÿ ~rQ>r H$mnyg cmJdS>rgmR>r A§Va joÌmnmgyZ {‘iUmao EHy$U d {Zìdi Am{W©H$ CËnÞ gcJ H$nmernojm
‘amR>dmS>m : 120  45 g|.‘r. (4  1.5 ’y$Q>) A{YH$ {‘iVo. ~rQ>r H$nmer‘ܶo Vya, ‘yJ, CS>rX d gmo¶m~rZ ¶m {nH$m§Mm
{dX^© : 90  45 g|.‘r. (3  1.5 ’y$Q>) Am§VanrH$ åhUyZ A§V^m©d Ho$ë¶mg ’$m¶Xoera CËnÞ {‘iVo.
‘mÝgyZÀ¶m nmdgmZ§Va H$nmerMr cmJdS> H$ê$Z Á¶m eoVH$è¶m§Zm H$nmerÀ¶m 6 AmoirZ§Va VwarMr 1 Amoi qH$dm H$nmerÀ¶m
gßQ>|~a- Am°ŠQ>mo~a ‘{hݶmV g§a{jV nmUr XoʶmMr gmo¶ CncãY hmoD$ 8 AmoirZ§Va VwarÀ¶m 2 Amoir KoUo hr Am§VanrH$ nÕVr ‘hmamï´>m‘ܶo
eH$Vo, Aem doir OmoS> Amoi nÕVrZo cmJdS> H$aVm ¶oB©c. ˶mgmR>r ’$ma ‘moR>çm à‘mUmda KoVcr OmVo.
120- 60  60 g|.‘r. (4 - 2  2 ’y$Q>) ¶mà‘mUo cmJdS> H$amdr.
Aml¶mË‘H$ (aoâ¶wOr) Amoir
~m|S>Aù¶m§Zr ~rQ>r H$mngmÀ¶m PmS>m§da àmXþ^m©d Ho$ë¶mZ§Va H$mhr
dfmªZr ˶m§À¶m nwT>rc {nT>çm§‘ܶo ~rQ>r à{WZm{déÕ à{VH$ma eŠVr
V¶ma hmoʶmMr eŠ¶Vm Amho. Oa ~m|S>Aù¶m§Mm ~rQ>r H$mngmÀ¶m ~amo~aM
{dZm ~rQ>r H$nmerda àmXþ^m©d Pmcm Va ˶m§À¶m‘ܶo ~rQ>r à{WZm{déÕ
à{VH$maeŠVr V¶ma hmoUma Zmhr. åhUyZ ~rQ>r H$nmerÀ¶m n°Ho$Q>‘ܶo CS>rX d gmo¶m~rZ hr Am§Va{nHo$ 1:1 à‘mUmV (H$mngmÀ¶m EH$m
XoʶmV Amcoco ~rQ>r {dahrV H$nmerMo {~¶mUo ~rQ>r H$mngmÀ¶m gd© AmoirZ§Va Am§Va{nH$mMr EH$ Amoi) KoVë¶mg ’$m¶Xoera gH$c
~mOyZo nmM Amoit‘ܶo cmdUo Amdí¶H$ Amho. ¶mg Aml¶mË‘H$ Amoir CËnmXZ {‘iVo.
(aoâ¶wOr Amoir) Ago åhUVmV. ¶m‘wio ~m|S>Aù¶m§‘ܶo ~rQ>r à{WZ H$nmerÀ¶m cmJdS>r‘ܶo AmoitVrc A§Va {e’$maernojm OmñV
(H«$m¶ Q>m°ŠgrZ) {déÕ à{VH$maeŠVr V¶ma hmoʶmg AQ>H$md hmoB©c. R>odë¶mg XmoZ Amoit‘ܶo Am§Va{nH$mMr AmUIr EH$ Amoi dmT>dyZ

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 17


Am§Va{nH$mgmR>r cmJUmè¶m {~¶mʶmMo à‘mU
H$mnyg + ‘yJ (1:1) - ‘yJ 3 Vo 3.5 {H$.J«°. àVr hoŠQ>a
H$mnyg + CS>rX (1:1) - CS>rX 3 Vo 3.5 {H$.J«°. àVr hoŠQ>a
H$mnyg + gmo¶m~rZ (1:1) - gmo¶m~rZ 25 {H$.J«°. àVr hoŠQ>a
H$mnyg + Vya (4-6:1) - Vya 0.4 {H$.J«°./hoŠQ>a qH$dm
H$mnyg + Vya (8-10:2) - Vya 0.6 {H$.J«°./hoŠQ>a
Am§Va{nH$mÀ¶m amonm§Mr g§»¶m dmT>{dë¶mg ˶mM joÌmnmgyZ A{YH$ H$mnyg + ‘yJ (1:2) - ‘yJ 6 Vo 7.5 {H$.J«°. àVr hoŠQ>a
Am{W©H$ CËnÞ {‘iy eH$Vo. H$moaS>dmhÿ cmJdS>r‘ܶo 120  45 {‘Ì{H$S>tMo g§dY©Z hmoʶmgmR>r H$nmerÀ¶m 8-10 AmoitZ§Va
g|. ‘r. A§Vamdarc cmJdS>r‘ܶo ‘yJ ¶m Am§Va{nH$mMr cmJdS> Mdir, ‘H$m d H$moqW~ra hr Am§Va{nHo$ VgoM {‘Ìnjm§Zm AmH${f©V
1:2 ¶m à‘mUmV KoVë¶m‘wio gdm©{YH$ ’$m¶Xoera CËnmXZ {‘iVoo. H$aʶmgmR>r ^Ja d Ádmar hr {nHo$ Amoir‘ܶo cmdmdrV.

AÞÐì¶ ì¶dñWmnZ
H$mnyg {nH$mMo A{YH$m{YH$ CËnmXZ {‘imdo åhUyZ eoVH$ar IVm§À¶m ‘mÌm AZmdí¶H$ à‘mUmV d A¶mo½¶ doir XoVmV. ˶m‘wio PmS>m§Mr dmT>
Oar ‘moR>çm à‘mUmV Pmcr Var ˶mnmgyZ Ano{jV CËnmXZ {‘iV Zmhr. ~rQ>r H$nmer‘ܶo gwédmVrÀ¶m H$mimVrc ’w$cm§Mo ~m|S>m‘ܶo ê$nm§Va hmoʶmMo
à‘mU OmñV Amho. ’w$co d ~m|S>o JiʶmMo à‘mU H$‘r Pmë¶m‘wio CËnmXZmV dmT> hmoV Amho. ˶m‘wio A{YH$ CËnmXZmÀ¶m à‘mUmV {nH$mMr AÞÐì¶mMr
g§Vw{cV JaO XoIrc nyU© H$aUo Amdí¶H$ Amho. H$moaS>dmhÿ ~rQ>r H$mnyg {nH$mg amgm¶{ZH$ IVm§À¶m ‘mÌm XoʶmÀ¶m {e’$maer nwT>rcà‘mUo AmhoV.
~rQ>r H$mnyg H$moaS>dmhÿ cmJdS>rgmR>r IVm§À¶m ‘mÌm (‘mÌm - {H$.J«°. ZÌ, ñ’w$aX d nmcme àVr hoŠQ>a )
{d^mJ {e’$maerV IVm§Mr EHw$U ‘mÌm n{hcr ‘mÌm Xþgar ‘mÌm {Vgar ‘mÌm
(cmJdS>rÀ¶m doir) (EH$ ‘{hݶmZ§Va) (XmoZ ‘{hݶmZ§Va)
‘amR>dmS>m 120:60:60 48:60:60 36:0:0 36:0:0
{dX^© 60:30:30 30:30:30 30:0:0 --

~mJm¶Vr cmJdS>rgmR>r IVm§Mr ‘mÌm


Á¶m eoVH$è¶m§Zr ~mJm¶Vr H$nmerMr cmJdS> Ho$cr Amho, Aem eoVH$è¶m§Zr ~mJm¶Vr H$mngmgmR>r amgm¶{ZH$ IVm§Mr ‘mÌm Imcrcà‘mUo Úmdr.
(‘mÌm - {H$.J«°. ZÌ, ñ’w$aX d nmcme àVr hoŠQ>a )

{d^mJ {e’$maerV IVm§Mr n{hcr ‘mÌm Xþgar ‘mÌm {Vgar ‘mÌm


EHw$U ‘mÌm (cmJdS>rÀ¶m doir) (EH$ ‘{hݶmZ§Va) (XmoZ ‘{hݶmZ§Va)
n. ‘hmamï´> d ImZXoe 125:65:65 25:65:65 50:0:0 50:0:0
‘amR>dmS>m 150:75:75 30:75:75 60:0:0 60:0:0
{dX^© 120:60:60 24:60:60 48:0:0 48:0:0

{R>~H$ qgMZmÛmao IVo XoUo … Á¶m eoVH$è¶m§Zr H$mnyg {R>~H$ qgMZmda cmdcm Amho ˶m§Zr amgm¶{ZH$ IVo ìh|À¶warÛmao {R>~H$ qgMZmÀ¶m
‘mܶ‘mVyZM ÚmdrV. H$mnyg cmJdS> {R>~H$ qgMZmda H$ê$Zhr ~aoM eoVH$ar IVo O{‘ZrVyZM XoVmV. {R>~H$ qgMZ g§MmMm nyU© ’$m¶Xm ˶mÛmao
IVo {Xë¶mZ§VaM hmoVmo. ¶mgmR>r Amnë¶m g§Mmg ìh|À¶war ({R>~H$ g§MmVrc nmʶm‘ܶo {dÐmì¶ IV gmoS>Umao gmYZ) AgUo Amdí¶H$ Amho.
‘amR>dmS>çmH$[aVm {R>~H$ qgMZmÛmao amgm¶{ZH$ IVm§Mr ‘mÌm : 80:40:40 {H$.J«°. ZÌ, ñ’w$aX d nmcme àVr hoŠQ>a.
{R>~H$ qgMZmVyZ IVo XoVmZm IVo 100 {Xdgm§n¶ªV {d^mJyZ ÚmdrV qH$dm AndmXmË‘H$ n[apñWVr‘ܶo ñ’w$aX IVo noaUr~amo~a ‘mVr‘ܶoo
{Xcr Varhr MmcVrc. na§Vw H$mnyg cmJdS> Ho$ë¶mg ZÌ d nmcme¶wŠV IVo ìh|À¶warÛmaoM ÚmdrV.
{R>~H$ qgMZmÛmao XoVm ¶oUmar {dÐmì¶ IVo : ¶w[a¶m (46:0:0), 19:19:19, ‘moZmo nmoQ>°{eA‘ ’$m°ñ’o$Q> (0:52:34), ‘moZmo A‘mo{Z¶A‘
’$m°ñ’o$Q> (12:61:0), nmoQ>°{eA‘ Zm¶Q´>oQ> (13:0:45), gë’o$Q> Am°’$ nmoQ>°e (0:0:50), ¶w[a¶m ’$m°ñ’o$Q> (18:44:0), A‘mo{ZA‘ gë’o$Q>
(20:0:0), H°$pëe¶‘ Zm¶Q´>oQ>.

18 & eoVH$ar & OyZ & 2017


gyú‘ ‘ycÐì¶o
~rQ>r H$nmerg ‘w»¶ AÞÐì¶m§À¶m ‘mÌo ~amo~aM H$mhr gyú‘
‘ycÐì¶m§Mr Amdí¶H$Vm AgVo. ¶mH$arVm ‘mVr‘ܶo ‘°¾o{e¶‘, qPH$,
~moam°Z ¶mn¡H$s EImÚm ‘ycÐì¶mMr H$‘VaVm Agë¶mg ‘°¾o{e¶‘ gë’o$Q>
20 {H$. J«°‘/hoŠQ>a, qPH$ gë’o$Q> 25 {H$. J«°‘/hoŠQ>a d ~moam°Z
5 {H$.J«°./hoŠQ>a Amdí¶H$VoZwgma O{‘ZrVyZ ÚmdoV. gyú‘ ‘ycÐì¶o
eoUIVm‘ܶo {‘giyZ noaUrnydu qH$dm noaUrZ§Va EH$ ‘{hݶmVM ÚmdrV.
amgm¶{ZH$ IVmgmo~V gyú‘ ‘ycÐì¶o XoD$ Z¶oV.
‘°¾o{e¶‘ gë’o$Q> 0.2 Q>ŠHo$Mr (20 J«°‘ àVr 10 crQ>a nmUr)
’$dmaUr ’w$co cmJUo d ~m|S>o n³d hmoʶmÀ¶m doir H$amdr.
{dÐmì¶ IVm§Mr ’$dmaUr
H$nmercm nmVo cmJʶmÀ¶m doir (noaUrZ§Va gmYmaUV:
35-45 {XdgmZ§Va) XmoZ Q>ŠHo$ S>r.E.nr. IVmMr d ~m|S>o cmJʶmÀ¶m
doir (noaUrZ§Va 75 {XdgmZ§Va) XmoZ Q>ŠHo$ ¶w[a¶m nmʶmV {‘giyZ
(200 J«°‘ IV àVr 10 crQ>a nmUr) {nH$mda ’$dmaUr Ho$ë¶mg
CËnmXZmV dmT> hmoVo.
H$moaS>dmhÿ cmJdS>r‘ܶo nrH$ dmT>rÀ¶m d ~m|S>o cmJʶmÀ¶m H$mimV AgVmZm ¶m§Mm dmna H$amd¶mMm AgVmo. gm‘mݶV: Aer n[apñWVr
nmdgmMr CKS>rn Agë¶mg 2 Q>ŠHo$ nmoQ>°{e¶‘ Zm¶Q´>oQ>Mr / 13:0:45 cmJdS>rZ§Va 21 Vo 28 {Xdgm§Zr ¶oVo. ˶mgmR>r nm¶arWm¶mo~°H$ gmo{S>¶‘
(200 J«°‘ àVr 10 crQ>a nmUr) ’$dmaUr 15 {Xdgm§À¶m A§VamZo H$amdr. ¶m VUZmeH$mMo 12.5 {‘.cr. àVr 10 crQ>a nmUr (625 {‘.cr.
àVr hoŠQ>a) d Š¶wPm°c’$m°n BWmB©c ¶m VUZmeH$mMo 10 {‘.cr. àVr
VU {Z¶§ÌU d Am§Va‘emJV 10 crQ>a nmUr (500 {‘.cr. àVr hoŠQ>a) ¶mZwgma à‘mU dmnamdo.
H$nmer‘ܶo VU ñnY}Mm H$mcmdYr noaUrZ§Va 60 {Xdgm§n¶ªV CJdUrníMmV VUZmeH$mÀ¶m ’$dmaUrgmR>r àVr hoŠQ>ar 500 crQ>a ¶m
AgVmo.H$nmerÀ¶m {nH$mV VU {Z¶§ÌU Z Ho$ë¶mg CËnmXZmV à‘mUmV nmUr dmnamdo.
70 Vo 80 Q>ŠHo$ KQ> ¶oVo. nrH$ dmT>rÀ¶m gwédmVrÀ¶m H$mimV {nH$m‘ܶo
¶oUmar VUo hr AÞÐì¶, nmUr d gy¶©àH$me ¶mgmR>r H$mnyg {nH$mgmo~V ‘ycñWmZr Ocg§YmaU
ñnYm© H$aVmV. ¶m‘wio noaUrnmgyZ XmoZ ‘{hݶmn¶ªV nrH$ VU‘wŠV R>odmdo. eodQ>À¶m H$moinUrÀ¶m doir H$moi߶mÀ¶m OmZmoù¶mg Xmoar/ nmoVo
VU {Z¶§ÌU d O{‘ZrV hdm IoiVr amhʶmgmR>r H$nmerÀ¶m {nH$mV ~m§YyZ gè¶m nmS>mì¶mV. ¶m‘wio PmS>m§Zm ‘mVrMr ^a XoVm ¶oVo d nmdgmÀ¶m
Am§Va‘emJV H$aUo Amdí¶H$ Amho. ¶mH$arVm n{hcr qZXUr nrH$ eodQ>À¶m H$mimV nS>Umao nmUr O{‘Zr‘ܶo A{YH$ à‘mUm‘ܶo ‘waVo.
3 AmR>dS>çmMo AgVmZm H$amdr d cJoM H$moinUr H$amdr. ¶mZ§Va ¶mMm ’$m¶Xm H$nmerMr ~m|S>o n³d$ hmoʶmgmR>r hmoVmo. nrH$ 90 Vo
6 AmR>dS>çmZ§Va Xþgar qZXUr d H$moinUr H$amdr. {nH$mg XmoZ IwanUr 100 {Xdgm§Mo Pmë¶mZ§Va gßQ>|~a ‘{hݶmÀ¶m VgoM nwT>rc H$mimV
/ qZXUr d 3-4 H$moinUr / dIaUr / S>daUr H$amì¶mV. qH$dm Adf©U n[apñWVrV ¶m gè¶m§Mm Cn¶moJ nmUr XoʶmgmR>r hmoVmo. ¶m
gè¶m O{‘ZrÀ¶m CVmamg AmS>ì¶m nmS>mì¶mV. ˶m‘wio ‘mVrMr Yyn H$‘r
VUZmeH$ hmoVo d OmñVrVOmñV nmUr O{‘ZrV ‘waVo.
gܶm ‘Owam§Mm VwQ>dS>m d dmT>Vo ‘OwarMo Xa ¶m‘wio eoVH$è¶m§Mm
VUZmeH$m§À¶m dmnamda ‘moR>çm à‘mUmda H$c dmT>V Amho. H$nmergmR>r doMUr d gmR>dU
CJdUrnyd© n|S>r‘°W°crZ ho VUZmeH$ 0.75 {H$.J«°./ho. à‘mUmV åhUOoM H$nmerMr doMUr gmYmaUV: 40 Q>ŠHo$ ~m|S>o ’w$Q>ë¶mZ§Va H$amdr.
ì¶mdgm{¶H$ KQ>H$mMr ‘mÌm 2.5 crQ>a / hoŠQ>a (25-30 {‘.cr. nwT>rc doMUr Odinmg 15-20 {Xdgm§Zr H$amdr. doJdoJù¶m OmVrMm
à{V 10 crQ>a nmUr) cmdUrZ§Va na§Vw {~¶mUo CJdUrnydu dmnamdo. ¶m d doMUrMm H$mnyg ñdV§Ì doMmdm d gmR>dUyH$ doJdoJir H$amdr. doMUr
VUZmeH$mMm dmna Ho$ë¶mg {ÛXcdJu¶ VUm§Mo 4 AmR>dS>çmn¶ªV CÎm‘ eŠ¶Vmo gH$mir H$amdr. OoUoH$ê$Z W§S> dmVmdaUmV H$mS>rH$Mam
[aVrZo {Z¶§ÌU hmoVo. VUZmeH$ dmnaë¶mg noaUrZ§Va 6 AmR>dS>çmZ§Va H$nmerÀ¶m ~m|S>mgmo~V {MH$Qy>Z ¶oUma Zmhr. doMUr H$aVmZm ’$ŠV
EH$XcdJu¶ VUm§Mo {Z¶§ÌU H$aʶmgmR>r EH$ qZXUr d H$moinUr H$amdr. nyU© ’w$Q>cocr ~m|S>o doMmdrV. nmdgmV {^Ococr ~m|S>o doJir doMmdrV.
CJdUrnyd© VUZmeH$mÀ¶m ’$dmaUrgmR>r à{V hoŠQ>ar 1000 crQ>a ¶m eodQ>À¶m doMUrÀ¶m doir H$dS>r H$mnyg doMmdm. doMUrZ§Va H$mnyg
à‘mUmV VUZmeH$mÀ¶m ’$dmaUrgmR>r nmUr dmnamdo. 3-4 {Xdg dmidmdm. H$mnyg ñdÀN> {R>H$mUr gmR>dmdm d àVdmarZwgma
~mOmam‘ܶo nm¶arWm¶mo~°H$ gmo{S>¶‘ d Š¶wPm°c’$m°n BWmB©c hr {d^mJUr H$amdr.
CJdUrníMmV dmnamd¶mMr VUZmeHo$ CncãY AmhoV. VUo 2-4 nmZm§da g§nH©$ H«$. 7304127810

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 19


AmS>gmcr CgmMr cmJdS>
lr. g§Xoe Xoe‘wI, S>m°. gwaoe ndma
‘ܶdVu D$g g§emoYZ H|$Ð, nmS>oJmd, {O. gmVmam

D$ g ho ‘hmamï´> amÁ¶mVrc EH$ ‘hÎdmMo ZJXr nrH$ Amho. amÁ¶mVrc


D$g eoVr d ˶mda AmYm[aV gmIa H$maImZXmar hr J«m‘rU
^mJmVrc Am{W©H$, gm‘m{OH$, e¡j{UH$ VgoM amOH$s¶ {dH$mgmMo àVrH$
Cgm˦m gwYm[aV OmVr

R>acocr Amho. ‘hmamï´> amÁ¶m‘ܶo Joë¶m nÞmg dfm©V gmIa H$maImZXmar


~amo~a CgmMo joÌ, gmIa CËnmXZ ¶m‘ܶo ^ard dmT> Pmcocr Amho. ‘mÌ
à{V EH$ar D$g CËnmXH$Vo‘ܶo dmT> hmoV Zgë¶mMo {XgyZ ¶oV.o
AmOÀ¶m n[apñWVrV CgmImcrc joÌ dmT>{dʶmnojm CgmMr
àVr hoŠQ>ar CËnmXH$Vm dmT>{dUo A˶§V JaOoMo Amho. CgmMr cmJdS>
gwê$, nyd©h§Jm‘r d AmS>gmcr ¶m VrZ h§Jm‘mV Ho$cr OmVo. AmS>gmcr
h§Jm‘m‘ܶo (Owc¡- Am°JñQ>) cmdcoco nrH$ ho Omo‘Xma dmT>Vo H$maU H$mo. 86032 ’w$co 265
CJdUrnmgyZM ¶m {nH$mg AZwHy$c hdm‘mZ {‘iVo. VgoM AmS>gmcr
Cgmcm 16-18 ‘{hݶmÀ¶m nrH$ dmT>rÀ¶m H$mcmdYrV XmoZ nmdgmir AmS>gmcr h§Jm‘mV CgmMr cmJdS> H$aʶmgmR>r ’w$co 265,
h§Jm‘mMm ’$m¶Xm {‘iVmo. ˶m‘wio gwê$ h§Jm‘mÀ¶m XrS>nQ> CËnmXZ H$mo. 86032 qH$dm H$mo. ìhrEgAm¶ 9805. ¶m gwYm[aV OmVtMr cmJdS>
¶m h§Jm‘mV {‘iVo. CgmMr àVr hoŠQ>ar CËnmXH$Vm dmT>m{dʶmgmR>r 15 Owc¡ Vo 15 Am°JñQ> ¶m H$mcmdYrV H$amdr.
D$g cmJdS>rMo AmYw{ZH$ V§ÌkmZ eoVH$è¶m§Zm ‘m{hVr hmoUo Amdí¶H$
Amho. CgmMr cmJdS> H$aVmZm ¶mo½¶ O{‘ZrMr {ZdS>, gwYm[aV nÕVrZo CgmMr cmJdS>
cmJdS>, ~oUo ‘ù¶mVrc {ZamoJr ~oʶmMm dmna, ZdrZ OmVtMr cmJdS>,
g|{ж d amgm¶{ZH$ IVm§Mm g§Vw{cV dmna, nmʶmMo ¶mo½¶ {Z¶moOZ,
Am§Va‘emJV, amoJ-H$sS> {Z¶§ÌU d VU{Z¶§ÌU ¶m ~m~tMm {dMma H$ê$Z
cmJdS> Ho$ë¶mg CgmÀ¶m hoŠQ>ar CËnmXZmV ^ard dmT> hmoD$ eHo$c.
‘hmamï´>mVrc à˶oH$ gmIa H$maImݶmZo D$g cmJdS>rMo AmYw{ZH$
V§ÌkmZ dmnê$Z CgmMo CËnmXZ Am{U gmIa CVmam dmT>{dʶmgmR>r
EHy$U JirV joÌmÀ¶m 15 Vo 20 Q>ŠHo$ joÌmda AmS>gmcr D$g, EH$ S>moim D$g {Q>nao XmoZ S>moim D$g {Q>nao
30-35 Q>ŠHo$ joÌmda nyd©h§Jm‘r D$g Am{U 15-20 Q>ŠHo$ joÌmda gwê$
D$g cmJdS> H$ê$Z Cd©[aV 30 Vo 40 Q>ŠHo$ joÌmda ImoS>dm D$g R>odyZ D$g cmJdS>rgmR>r ~oUo‘ù¶mVrc ~oUoM cmJdS>rgmR>r dmnamdo.
CgmÀ¶m n³dVoZwgma JminmMo {Z¶moOZ H$amdo. VrZ Vo Mma dfmªZr ~oUo ~Xcmdo. CgmMr cmJdS> EH$ S>moim qH$dm XmoZ
S>moù¶m§Mr {Q>nar dmnê$Z H$amdr.
CgmgmR>r O‘rZ d nyd©‘emJV AmS>gmcr CgmMr cmJdS> EH$ S>moim nÕVrZo H$amd¶mMr Agë¶mg
CgmgmR>r ‘ܶ‘ Vo ^mar ‘JXþamMr d CËV‘ {ZMè¶mMr O‘rZ XmoZ S>moù¶mVrc A§Va 30 g|.‘r. R>odmdo. eŠ¶Vmo H$moaS>çm nÕVrZo cmJU
Agmdr. Aem O{‘ZrMr Imocr 60 Vo 120 g|.‘r. Agmdr. H$amdr. S>moim daÀ¶m ~mOyg R>odyZ hcHo$go nmUr Úmdo. XmoZ S>moù¶m§Mr
O{‘ZrMr CÝhmù¶mV C^r d AmS>dr Imoc Zm§JaQ> H$amdr. O‘rZ {Q>nar dmnamd¶mMr Agë¶mg XmoZ {Q>nar‘Yrc A§Va 15 Vo 20 g|.‘r.
Vmnë¶mZ§Va T>oH$io ’$moS>mdrV. Hw$idmÀ¶m Cä¶m-AmS>ì¶m nmù¶m KmcyZ R>odmdo. ¶mgmR>r Amoë¶m nÕVrZo cmJU Ho$cr Var Mmcoc, ‘mÌ {Q>nar
O‘rZ ^wg^werV H$amdr d O‘rZ gnmQ> Ho$ë¶mZ§Va [aOaÀ¶m ghmæ¶mZo
^mar O{‘ZrV 120-150 g|.‘r. d ‘ܶ‘ O{‘ZrV 100-120 g|.‘r.
A§Vamda gè¶m nmS>mì¶mV. O{‘ZrÀ¶m CVmamà‘mUo ¶mo½¶ A§Vamda
nmʶmMo nmQ> nmS>mdoV. nÅ>m nÕVrgmR>r 2.5 - 5 qH$dm 3 - 6 ’y$Q> Aem
OmoS> Amoi nÕVrZo cmJdS> H$amdr. nÅ>m nÕVrMm Am§VanrH$ KoʶmgmR>r
d {R>~H$ qgMZ g§M ~g{dʶmgmR>r Mm§Jcm Cn¶moJ hmoVmo. ¶m§{ÌH$
nÕVrMm (nm°da {Q>ca) dmna H$amd¶mMm Agë¶mg XmoZ garVrc A§Va
120-150 g|.‘r. (Mma Vo nmM ’w$Q>mn¶ªV) R>odmdo. H$moaS>r bmJU nÕV Amobr bmJU nÕV

20 & eoVH$ar & OyZ & 2017


Imoc Xm~cr OmUma ZmhrV ¶mMr H$miOr ¿¶mdr. cmJUrgmR>r hoŠQ>ar XmoZ S>moù¶m§Mr 25,000 {Q>nar cmJVrc. EH$ S>moim nÕVrZo V¶ma Ho$coë¶m
amonm§Mr cmJdS> H$amd¶mMr Agë¶mg 4 ’y$Q> A§Vamda gè¶m H$mTy>Z cmJdS> H$aVmZm XmoZ amonm§‘Yrc A§Va 2 ’y$Q> R>odmdo qH$dm 5 ’y$Q> A§Vamda gè¶m
H$mTy>Z cmJdS> H$aVmZm XmoZ amonmVrc A§Va 1.5 ’y$Q> R>odmdo. ¶m nÕVrZo hoŠQ>ar 13,500 Vo 14,000 amono cmJVrc.
~oUo à{H«$¶m
H$mUr amoJmMm ~§Xmo~ñV H$aʶmgmR>r VgoM H$m§S>rdarc Idco H$sS> d
{nR>çm T>oHy$U ¶m§À¶m {Z¶§ÌUmgmR>r 100 J«°‘ H$m~}ÝS°>{P‘ d 300 {‘.cr.
‘°c°{WAm°Z qH$dm S>m¶{‘WmoEQ> 100 brQ>a nmʶmV {‘giyZ ~oUo 10 {‘{ZQ>o
~wS>dmdo. ¶m à{H«$¶oZ§Va A°{gQ>mo~°ŠQ>a 10 {H$cmo d ñ’w$aX {daKi{dUmao
{OdmUy IV 1.25 {H$cmo 100 brQ>a nmʶmV {‘giyZ V¶ma Ho$coë¶m
ÐmdUmV {Q>nar 30 {‘{ZQ>o ~wS>dyZ Z§Va cmJdS> H$amdr. {OdmUy IVmÀ¶m
à{H«$¶o‘wio 50 Q>ŠHo$ ZÌ d 25 Q>ŠHo$ ñ’w$aX IVm§Mr ~MV hmoVo d
amgm¶{ZH$ ~oUo à{H«$¶m O¡{dH$ ~oUo à{H«$¶m CËnmXZmV dmT> hmoVo.
EH$mpË‘H$ AÞÐì¶ ì¶dñWmnZ
AmS>gmcr CgmgmR>r Xþgè¶m Zm§JaQ>rnydu hoŠQ>ar 50 Vo 60 JmS>çm Mm§Jco Hw$Ococo eoUIV AJa H§$nmoï> IV Q>mHy$Z O{‘ZrV {‘gimdo. eoUIV
AJa H§$nmoï> IV CncãY Zgë¶mg àog‘S> H§$nmoñQ> 6 Q>Z qH$dm Jm§Sy>iIV 5 Q>Z àVr hoŠQ>ar qH$dm D$g cmJdS>rnydu VmJ qH$dm Y¢Mm ¶mgmaIo
{hadirMo nrH$ KoD$Z O{‘ZrV JmS>mdo. AmS>gmcr CgmgmR>r amgm¶{ZH$ IVm§Mo ì¶dñWmnZ Imcrcà‘mUo H$amdo. ñ’w$aX d nmcme¶wŠV IVo noê$Z
ÚmdrV. Z̶wŠV IVm§Mr H$m¶©j‘Vm dmT>{dʶmgmR>r Z̶wŠV IVo CgmÀ¶m ‘wimÀ¶m gm{ZܶmV ¶oVrc Aem nÕVrZo ÚmdrV. VgoM ¶w[a¶mMm dmna
H$aVmZm qZ~moir n|S>rMm 6…1 ¶m à‘mUmV dmna H$amdm.
gyú‘ AÞÐì¶m§Mr H$‘VaVm AgUmè¶m O{‘ZrgmR>r JaOoZwgma hoŠQ>ar 25 {H$cmo ’o$ag gë’o$Q>, 20 {H$cmo qPH$ gë’o$Q>, 10 {H$cmo ‘±Jo{ZO
gë’o$Q> d 5 {H$cmo ~moa°Šg Mm§Jë¶m Hw$Ocoë¶m eoUIVm‘ܶo {‘giyZ Úmdo.
AmS>gmcr h§Jm‘mV amgm¶{ZH$ IV XoʶmMo doimnÌH$ ({H$cmo àVr hoŠQ>ar)
A.H«$. IV‘mÌm AÞÐì¶o IV‘mÌm- 1 IV‘mÌm-2
XooʶmMr doi (ga‹i IVmÛmao) ({‘l IVmÛmao)
ZÌ ñ’w$aX nmcme ¶w[a¶m qgJc gwna å¶waoQ> Am°’$ ¶w[a¶m 10:26:26
’$m°ñ’o$Q> nmoQ>°e
1 cmJUr˦m 40 85 85 88 530 140 15 327
doir
2 cmJUrZ§Va 160 -- -- 350 -- -- 350 --
6 Vo 8
AmR>dS>çm§§Zr
3 cmJUrZ§Va 40 -- -- 88 -- -- 88 --
12 Vo 16
AmR>dS>çm§Zr
4 ‘moR>çm 160 85 85 350 530 140 275 327
~m§YUrÀ¶m
doir
EHy$U 400 170 170 876 1060 280 728 654
darc IV‘mÌm-1 ( gai IVmÛmao) qH$dm IV‘mÌm-2 ({‘l IVmÛmao) ¶mn¡H$s EH$mMm dmna H$amdm. H$mo. 86032 hr OmV amgm¶{ZH$ IVm§À¶m
OmXm IV‘mÌog à{VgmX XoV Agë¶m‘wio àVr hoŠQ>ar ZÌ, ñ’w$aX d nmcme ¶m amgm¶{ZH$ IVm§Mr 25 Q>ŠHo$ OmXm ‘mÌm Úmdr. Ano{jV CËnmXZ
KoʶmgmR>r ‘mVr narjUmZwgma amgm¶{ZH$ IVm§Mm dmna H$amdm.

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 21


H$mo. 86032 ¶m D$g dmUmgmR>r ‘w»¶ AÞÐì¶m§Mr ‘mÌm R>a{dʶmgmR>r Imcrc gyÌm§Mm dmna H$amdm.
A) IVm‘YyZ Úmd¶mMo ZÌ ({H$./ho.) = (4.39  Ano{jV CËnmXZ, Q>./ho.) - (1.56  O{‘ZrVrc CncãY ZÌ, {H$./ho.)
~) IVm‘YyZ Úmd¶mMo ñ’w$aX ({H$./ho.) = (1.62  Ano{jV CËnmXZ, Q>./ho.) - (4.56  O{‘ZrVrc CncãY ñ’w$aX, {H$./ho.)
H$) IVm‘YyZ Úmd¶mMo nmcme ({H$./ho.) = (1.86  Ano{jV CËnmXZ, Q>./ho.) - (0.37  O{‘ZrVrc CncãY nmcme, {H$./ho.)
AmS>gmcr CgmVrc Am§Va{nHo$
AmS>gmcr h§Jm‘mV 15 Owc¡ Vo 15 Am°JñQ> ¶m Xaå¶mZ CgmMr cmJU Ho$cr OmVo. ¶m h§Jm‘mV O{‘ZrÀ¶m àH$mamZwgma Iarn h§Jm‘mVrc ^wB©‘yJ,
Mdir, gmo¶m~rZ d ^mOrnmcm B˶mXr Am§Va{nHo$ KoVm ¶oVmV. CgmMr cmJU H$aVmZm nÅ>m nÕVrZo 2.5 Vo 5 qH$dm 3 Vo 6 ’y$Q> Aem OmoS>Amoi nÕVrZo
cmJdS> Ho$ë¶mg nQ²Q>çm‘ܶo Am§VanrH$ Mm§Jë¶m àH$mao KoVm ¶oVo. Cgm‘ܶo Am§Va{nH$m§À¶m {~¶mʶmMo à‘mU Am§Va{nH$mÀ¶m AmoirÀ¶m g§»¶oZwgma d
ì¶mncoë¶m joÌmZwgma R>admdo. VgoM Am§Va{nH$mgmR>r ˶m§Zr ì¶mncoë¶m joÌmZwgma ˶m ˶m {nH$mMr {e’$maerV amgm¶{ZH$ IVm§Mr ‘mÌm doJir Úmdr.
D$g {nH$m‘ܶo VmJ, Y¢Mm ¶mgma»¶m {hadirÀ¶m {nH$m§Mm Am§VanrH$ åhUyZ g‘mdoe H$aVm ¶oVmo d ~mi~m§YUrÀ¶m doir {hadirMr {nHo$ gar‘ܶo
JmSy>Z ~mi~m§YUr H$aVm ¶oVo. ¶m‘wio O{‘ZrMr gwnrH$Vm {Q>H${dʶmg ‘XV hmoVo.
Am§Va‘emJV d VU {Z¶§ÌU
D$g cmJdS>rZ§Va 3 Vo 4 {Xdgm§Zr O‘rZ dmnemda AgVmZm hoŠQ>ar 5 {H$cmo A°Q´>mQ>mn$ qH$dm ‘oQ´>rã¶w{PZ hoŠQ>ar EH$ {H$cmo 500 {cQ>a nmʶmV
{‘giyZ D$g cmJUrZ§Va 3 Vo 4 {Xdgm§Zr g§nyU© O{‘Zrda ’$dmaUr H$amdr. D$g CJdë¶mZ§Va hamir qH$dm cìhmim ¶m VUm§Mm àmXþ^m©d AmT>iyZ
¶oVmo. ¶mgmR>r 10 {cQ>a nmʶmV 80 {‘.cr. ½cm¶’$mogoQ> dmnamdo. ho VUZmeH$ Cgmda nSy> XoD$ Z¶o ¶mgmR>r ßb°pñQ>H$ hÿS> dmnê$Z O{‘ZrcJV VUm§da
’$dmaUr H$amdr. CgmÀ¶m CJdUrZ§Va Amdí¶H$VoZwgma VUm§Mm ~§Xmo~ñV H$amdm. H¥${famOgma»¶m AdOmamÀ¶m ghmæ¶mZo cmJUrZ§Va 3 ‘{hݶm§Zr
~mi~m§YUr H$amdr.
‘moR>r ~m§YUr
D$g nrH$ 4.5 ‘{hݶmMo Pmë¶mZ§Va nhmarÀ¶m AdOmamZo da§~o ’$moSy>Z d Z§Va gm¶Z Hw$id MmcdyZ Am§Va‘emJV H$amdr d amgm¶{ZH$ IVm§Mr
‘mÌm XoD$Z [aOaÀ¶m ghmæ¶mZo ‘moR>r ~m§YUr H$amdr d nmUr XoʶmgmR>r gè¶m, da§~o gmdéZ ¿¶mdoV.
nmUr ì¶dñWmnZ
D$g cmJdS>rnmgyZ ‘moR>çm ~m§YUrn¶ªV gd©gmYmaUnUo nmʶmÀ¶m nmù¶m 8 g|.‘r. ImocrÀ¶m Úmì¶mV. ˶mZ§Va 10 g|.‘r. ImocrÀ¶m nmUr
nmù¶m Úmì¶mV. h§Jm‘mZwgma CÝhmù¶mV 8 Vo 10 {Xdgm§Zr, nmdgmù¶mV 14 Vo 15 {Xdgm§Zr d {hdmù¶mV 18 Vo 20 {Xdgm§Zr nmʶmÀ¶m nmù¶m
Úmì¶mV. ¶mnojm A{YH$ nmʶmMm dmna H$ê$ Z¶o. nmʶmÀ¶m OmñV dmnam‘wio O‘rZ jma¶wŠV ~ZVmV d A{V[aŠV nmʶmMm {ZMam hmoD$Z nmʶm~amo~a
AÞÐì¶m§Mmhr èhmg hmoVmo. ˶m‘wio amgm¶{ZH$ IVm§Mr H$m¶©j‘Vm H$‘r hmoVo. Amdí¶H$VoZwgma dmâ¶m§Mm AmH$ma R>admdm.
H$sS> d amoJm§Mo {Z¶§ÌU
H$m~}ÝS°>{P‘À¶m ~oUo à{H«$¶o‘wio CgmVrc H$mUr amoJmMm ~§Xmo~ñV hmoVmo. AmS>gmcr CgmV ImoS>{H$S>rMm àmXþ^m©d {XgyZ Amë¶mg hoŠQ>ar 5 ’w$co
Q´>m¶H$moH$mS>©Mr 10 {Xdgm§À¶m A§VamZo Amdí¶H$VoZwgma 2 Vo 3 àgmaUo H$amdrV. hþ‘UrÀ¶m {Z¶§ÌUmgmR>r Šbmoamonm¶ar’$m°g hoŠQ>ar 2.5 brQ>a
1000 brQ>a nmʶmV {‘giyZ O‘rZ dmní¶mda AgVmZm garVyZ Úmdo VgoM n{hcm nmD$g Pmë¶mZ§Va {Z‘, ~m^yi d ~moa ¶m PmS>m§darc ^w§Joao
gm‘wXm{¶H$ar˶m gm¶§H$miÀ¶m doir Jmoim H$ê$Z Zï> H$amdoV.
H$m§S>r {H$S>rÀ¶m {Z¶§ÌUmgmR>r hoŠQ>ar 5 ’w$co Q´>m¶H$moH$mS>© ‘moR>çm ~m§YUrZ§Va Xa 15 {Xdgm§Zr D$g VmoS>Urnydu EH$ ‘{hݶmn¶ªV cmdmdrV. nm|½¶mVrc
{nR>çm T>Ho $y U ¶m {H$S>rÀ¶m ~§Xmo~ñVmgmR>r {‘{Wc {S>‘Qo >mZ° 25 Q>ŠHo$ àdmhr 32 {‘.cr. qH$dm S>m¶{‘WmoEQ> 30 Q>ŠHo$ àdmhr 26 {‘.cr. qH$dm ‘°c{° WAm°Z
50 Q>ŠHo$ àdmhr 20 {‘.cr. ¶mn¡H$s H$moUVohr EH$ H$sQ>H$ZmeH$ 10 brQ>a nmʶmV {‘giyZ ’$dmamdo. cmoH$ar ‘mì¶mÀ¶m {Z¶§ÌUmgmR>r H$moZmo~mW«m,
‘m¶H«$mo‘gAem {‘ÌH$sQ>H$m§À¶m à˶oH$s 1000 Aù¶m qH$dm H$mof àVr hoŠQ>ar eoVmV gmoS>mì¶mV. {‘ÌH$sQ>H$m§Mr CncãYVm Zgë¶mg ’$moaQo > 10 Q>ŠHo$
XmUoXma hoŠQ>ar 15 Vo 20 {H$cmo ¶m à‘mUmV 9 ‘{hݶmn¶ªVÀ¶m Cgmg dmnamdo qH$dm {‘Wrc {S>‘Qo >mZ° 25 Q>ŠHo$ àdmhr qH$dm S>m¶{‘WmoEQ> 30 Q>ŠHo$ àdmhr
¶mn¡H$s H$moUVohr EH$ H$sQ>H$ZmeH$ à˶oH$s 10 {cQ>a nmʶmV 15 {‘.cr. ¶m à‘mUmV {‘giyZ AmcQy>Z nmcQy>Z Amdí¶H$VoZgw ma 2 Vo 3 doim ’$dmamdo.
VmoS>Ur d CËnmXZ
CgmMr VmoS>Ur 14 Vo 16 ‘{hݶmZ§Va H$amdr. gܶm àM{cV ’w$co 265 Am{U H$mo. 86032 ¶m OmVtMm dmna Ho$ë¶mg hoŠQ>ar 200-250
Q>Zm§n¶ªV D$g CËnmXZ {‘iVo.
g§nH©$ H«$. 9423807550

22 & eoVH$ar & OyZ & 2017


‘yJ d CS>rX cmJdS> V§ÌkmZ
S>m°. EZ.Eg. Hw$Q>o, lr. ~r. ìhr. H$mJUo, Ec.~r. åhgo
H$S>Ymݶ gwYma àH$ën, ‘hmË‘m ’w$co H¥$fr {dÚmnrR>, amhþar, {O. Ah‘XZJa

H$ S>Ymݶ {nH$m‘ܶo AënmdYrV (70-75 {Xdg) V¶ma hmoUmar,


Iarn h§Jm‘mVrc ‘yJ Am{U CS>rX hr ‘hmamï´> amÁ¶mVrc ‘hÎdmMr
{nHo$ AmhoV. ¶m XmoÝhr {nH$m§Mo à˶oH$s gmYmaUV: 3-4 cj hoŠQ>a joÌ
‘hmamï´>mV Amho d ˶m§Mr eoVr ‘w»¶V: nmdgmdaM Ho$cr OmVo. hr {nHo$
h‘Img nmD$g‘mZmÀ¶m àXoemV, ^mar H$gXma H$mù¶m O{‘ZrV Iarn
h§Jm‘mV AënmdYrMr {nHo$ åhUyZ KoVcr OmVmV. Aem n[apñWVrV
hr {nHo$ h‘Img nmD$g‘mZmV A{Ve¶ Mm§Jco CËnmXZ (10 Vo
12 q³dQ>c à{V hoŠQ>a) XoVmV. hr S>midJu¶ {nHo$ Agë¶m‘wio ¶m
{nH$m§À¶m ‘wimdarc JmR>rVrc am¶Pmo{~¶‘ {OdmUy‘m’©$V hdoVrc ZÌ ‘yJ CS>rX
emofyZ ˶mMo ‘wimdarc J«§W§r‘ܶo pñWarH$aU Ho$co OmVo. ˶m‘wio BVa
{nH$m§H$arVm CËV‘ ~odS> V¶ma hmoVo. ˶mMà‘mUo nrH$ V¶ma Pmë¶mZ§Va
e|Jm VmoSy>Z KoD$Z Vo O{‘ZrV JmS>ë¶mg ˶m§Mo {hadirÀ¶m IVmà‘mUo
O{‘ZrMm H$g gwYmaʶmg ‘XV hmoVo. CS>rX Am{U ‘wJmV à{WZm§Mo
à‘mU A{YH$ (24 Q>ŠHo$) AgyZ ˶mMr àVhr loð> Amho. ‘yJ nMZmg
hcH$m Agë¶mZo ˶mVrc à{WZo A{YH$ gwc^VoZo earamÀ¶m dmT>rgmR>r
Am{U Amamo½¶mgmR>r Cn¶wŠV AmhoV. ¶m {edm¶ ‘wJm‘ܶo I{ZOo Am{U
OrdZgÎdo nwaoem à‘mUmV Agë¶mZo AmhmamV ‘yJ AWdm ˶mnmgyZ
Ho$cocr S>mi A§V^y©V Ho$ë¶mg g‘Vmoc Am{U nm¡{ï>H$ Amhma åhUyZ
Cn¶moJ hmoVmo. CÝhmir h§Jm‘mVhr ‘wJmMr cmJdS> Ho$cr OmVo. CÝhmir
h§Jm‘mV ¶m {nH$mda amoJ {H$S>rMm àmXþ^m©d H$‘r à‘mUmV hmoVmo. ’o$~«wdmar
‘{hݶmV D$g VmoS>Ur Pmcoë¶m joÌmV VgoM aã~r Ádmar, ha^am, H$aS>B© nyd©‘emJV
B. aã~r {nH$mZ§Va CÝhmir ‘yJ KoVm ¶oVmoo. XmoÝhr {nHo$ ‘ܶ‘ Vo ^mar O{‘ZrV ¿¶mdrV. O{‘ZrMr Imoc Zm§JaQ>
H$ê$Z O‘rZ ^wg^werV H$amdr. nyduMo nrH$ {ZKmë¶mda CÝhmù¶mV
O‘rZ Imoc Zm§JaQ> H$amdr. ˶mZ§Va ‘¥JmMm n{hcm ‘moR>m nmD$g nSy>Z Joë¶mda
‘ܶ‘ Vo ^mar, nmʶmMm CËV‘ {ZMam hmoUmar O‘rZ ‘yJ Am{U dIanmir AWdm Q´>°ŠQ>aZo Hw$id ‘mê$Z ¿¶mdm Am{U YgH$Q>o, H$mS>r,
CS>rX {nH$mg ¶mo½¶ AgVo. jma¶wŠV, ImocJQ>, nmUWi VgoM H$Mam ì¶dpñWV doMyZ ¿¶mdm. Hw$idmÀ¶m EH$ XmoZ nmù¶m Úmì¶mV
CVmamdarc hcŠ¶m d {ZH$g O{‘ZrV ‘yJ, CS>rX {nH$mMr cmJdS> H$ê$ åhUOo O‘rZ ^wg^werV hmoD$Z noaUr¶mo½¶ hmoB©c.
Z¶o. Amåc{dåc {ZX}em§H$ (nr.EM.) 6.0 Vo 8.5 Agcoë¶m O{‘ZrV hr
{nHo$ Mm§Jcr ¶oVmV. noaUrMr doi
doioda noaUrg A{Ve¶ ‘hÎd Amho. ‘mÝgyZMm n{hcm noaUr¶mo½¶
hdm‘mZ nmD$g Pmë¶mda Am{U O{‘ZrV dmngm ¶oVmM åhUOoM OyZÀ¶m Xþgè¶m
¶m {nH$mg 21 Vo 25 A§e g|.J«o. Vmn‘mZ Mm§Jco ‘mZdVo. VgoM n§YamdS>çmV noaUr nyU© H$amdr, noaUrg ’$ma Cera H$ê$ Z¶o. AݶWm
30 Vo 35 A§e g|.J«o. Vmn‘mZmV gwÜXm hr {nHo$ Mm§Jcr ¶oVmV. ¶m nrH$ CËnmXZm‘ܶo ‘moR>r KQ> ¶oD$ eH$Vo. Xhm Owc¡Z§Va ‘yJ d CS>rX
{nH$m§Zm 650 Vo 700 {‘{c‘rQ>a g‘à‘mUmV nS>cocm nmD$g ‘mZdVmo. {nH$m§Mr noaUr Q>mimdr.
Am{U ¶m {nH$m§Mr dmT> Omo‘mZo hmoD$Z CËnmXZ Mm§Jco ¶oVo. ‘yJ Iarn
Am{U CÝhmir h§Jm‘mV KoVm ¶oVmo. CÝhmir h§Jm‘mV ‘wJmMo CËnmXZ Mm§Jco {~¶mUo à‘mU Am{U noaUrMo A§Va
{‘iVo. Iarn h§Jm‘mÀ¶m VwcZoV CÝhmir ‘wJmda ñdÀN> gy¶©àH$me Am{U {nH$mMo Ano{jV CËnmXZ {‘iʶmÀ¶m Ñï>rZo hoŠQ>ar amonm§Mr g§»¶m
CîU hdm‘mZ ¶m‘wio amoJ Am{U {H$S>tMo à‘mU H$‘r à‘mUmV AmT>iyZ ¶mo½¶ à‘mUmV AgUo Amdí¶H$ AgVo. ˶mgmR>r ‘yJ Am{U CS>rX
¶oVo. n[aUm‘r A{YH$ CËnmXZ {‘iʶmg Cn¶moJ hmoVmo. {nH$m§H$[aVm 12 Vo 15 {H$cmo àVr hoŠQ>a {~¶mUo dmnamdo. XmoZ Amoir‘ܶo
30 g|.‘r. d XmoZ amonm§‘ܶo 10 g|.‘r. A§Va R>odyZ noaUr H$amdr.

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 23


gwYm[aV dmU
A.H«$. ‘yJ dmU àgmamMo df© [nH$mMm CËnmXZ d¡{eï>ço cmJdS>rMm
H$mcmdYr (q³d./ho.) àXoe
({Xdg)
1. d¡^d 2001 70-75 14-15 A{YH$ CËnmXZ , ^war amoJ ‘hmamï´
à{VH$maj‘ Q>nmoao {hado XmUo
2. nr.Ho$.ìhr.E.Ho$.E‘. 4 2009 65-70 12-15 A{YH$ CËnmXZ, ‘ܶ‘ ‘hmamï´>
AmH$mamMo XmUo, EH$mM doir
n³dVm ¶oUmam dmU, ~hþamoJ
à{VH$maj‘
3. nr.Ho$.ìhr. J«rZ JmoëS> 2007 70-75 10-11 ‘ܶ‘ AmH$mamMo XmUo, {dX^©
EH$mM doir n³dVm ¶oUmam dmU,
^war amoJ à{VH$maj‘
4. ~r.E‘. 2003-2 2010 65-70 12-14 Q>nmoao XmUo, cm§~ e|Jm, ‘hmamï´>
^war amoJ à{VH$maj‘,
A{YH$ CËnmXZ
5. ~r.E‘. 2002-1 2005 65-70 12-14 Q>nmoao XmUo, cm§~ e|Jm, ‘hmamï´>
^war amoJ à{VH$maj‘,
A{YH$ CËnmXZ, EH$mM doir
n³d hmoUmam dmU
6. ~r.nr.E‘.Ama-145 2001 65-70 12-14 ^war amoJ à{VH$maj‘, ‘hmamï´
Q>nmoao d {hado XmUo, cm§~ e|Jm >

A.H«$. CS>rX dmU àgmamMo df© [nH$mMm CËnmXZ d¡{eï>ço cmJdS>rMm


H$mcmdYr (q³d./ho.) àXoe
({Xdg)
1. ~r.S>r.¶w-1 2001 70-75 10-12 Q>nmoao XmUo ‘hmamï´>
2. Q>r.E.¶w-1 2000 65-70 10-12 Q>nmoao XmUo, amonmdñWoV {dX^©
Omo‘Xma dmT>, EH$mM doir
n³dVm hmoUmam dmU, ^war amoJ
‘ܶ‘ à{VH$maH
3. Q>r.E.¶w-2 1993 70-75 10-12 Q>nmoao XmUo, {dX^©
^mar O{‘ZrgmR>r ¶mo½¶
4. nr.Ho$.ìhr. CS>rX 15 2005 65-70 10-12 Q>nmoao XmUo, EH$mM doir {dX^©
n³dVm hmoUmam dmU,
^war amoJ ‘ܶ‘ à{VH$maH$
5. Q>r.nr.¶w-4 1992 70-75 10-12 Q>nmoao, H$mio XmUo ‘hmamï´>,
‘ܶàXoe,
JwOamV
6. ‘oiKmQ> (EHo$¶w- 4) 1992 70-75 10-12 aã~r h§Jm‘mgmR>r ¶mo½¶, {dX^©
Q>nmoao XmUo

24 & eoVH$ar & OyZ & 2017


~rO à{H«$¶m Am{U {OdmUy g§dY©Z
{~¶mʶmMr CJdU Mm§Jcr hmoʶmgmR>r Am{U amonmdñWoV ~waerOݶ
amoJmnmgyZ g§ajU H$aʶmgmR>r noaUrnydu à{V {H$cmo {~¶mʶmg
5 J«°‘ Q´>m¶H$moS>‘m© qH$dm 2 J°‘ Wm¶a‘ A{YH$ 2 J«°‘ H$m~}ÝS>°{P‘ EH$Ì
H$ê$Z Mmoimdo. ¶mZ§Va àVr 10 {H$cmo {~¶mʶmg 250 J«°‘ MdirJQ>mMo
am¶Pmo{~¶‘ g§dY©Z JwimÀ¶m W§S> ÐmdUmVyZ Mmoimdo. {~¶mUo gmdcrV
gwH$dyZ cJoM noaUr H$amdr. ¶m‘wio ‘wim§darc J«§WrMo à‘mU dmT>Vo d
hdoVrc ZÌ A{YH$ à‘mUmV emofyZ KoD$Z {nH$mg CncãY Ho$cm OmVmo,
¶m‘wio {nH$mMo CËnmXZ dmT>Vo.
AmT>iyZ ¶oVmo. ^war amoJmÀ¶m àmXþ^m©dm‘wio {nH$mÀ¶m Imcrc nmZm§da
IVo nm§T>ao {R>nHo$ {XgVmV d WmoS>çmM {XdgmV nmZm§À¶m ~è¶mMem ^mJmda
Mm§Jco Hw$Ococo eoUIV qH$dm H§$nmoñQ> IV 5 Q>Z àVr hoŠQ>a à‘mUo A{Z¶{‘V AmH$mamMo {ndio MÅ>o {Xgy cmJVmV. H$mhr {Xdgm§Zr nmZ g§nyU©
eodQ>À¶m Hw$idUrÀ¶m doir eoVmV ngê$Z Úmdo. ˶m‘wio Vo O{‘ZrV {ndio hmoD$Z H$~©J«hUmÀ¶m {H«$¶oV AS>Wim ¶oD$Z ’$ma H$‘r à‘mUmV
Mm§Jco {‘gico OmVo. ¶mZ§Va {~¶mUo noaUr H$aVmZm 20 {H$cmo ZÌ Am{U e|Jm cmJVmV. ¶m amoJmÀ¶m {Z¶§ÌUmgmR>r amoJmMm àmXþ^m©d {XgyZ ¶oVmM
40 {H$cmo ñ’w$aX åhUOoM 100 {H$cmo S>m¶A‘mo{Z¶‘ ’$m°ñ’o$Q> (S>rEnr) nmʶmV {‘giUmao J§YH$ 1250 J«°‘ qH$dm 500 J«°‘ H$m~}ÝS>°{P‘ A{YH$
AWdm 43 {H$cmo ¶w[a¶m Am{U 250 {H$cmo qgJc gwna ’$m°ñ’o$Q> àVr 30 Q>ŠHo$ àdmhr S>m¶‘oWmoEQ> 500 {‘.cr., 500 brQ>a nmʶmVyZ à{V
hoŠQ>acm Úmdo. {nH$mg nmcme 30 {H$cmo àVr hoŠQ>a åhUOoM 50 {H$cmo hoŠQ>ar ’$dmamdo. Amdí¶H$Vm ^mgë¶mg 8-10 {Xdgm§Zr AmUIr EH$
å¶waoQ> Am°’$ nmoQ>°e {Xco AgVm {nH$mMr amoJà{VH$maH$ j‘Vm dmT>Vo. ’$dmaUr H$amdr.
Am§Va‘emJV Am§VanrH$
nrH$ gwédmVrnmgyZM VU{da{hV R>odUo hr {nH$mÀ¶m Omo‘Xma ‘yJ qH$dm CS>rX ¶m A{Ve¶ cdH$a ¶oUmè¶m {nH$m§‘ܶo ‘wJmÀ¶m XmoZ
dmT>rgmR>r Amdí¶H$ ~m~ Amho. nrH$ noaUrnmgyZ n{hco 30 Vo Amoir Am{U EH$ Amoi VwarMr ¶mà‘mUo Am§VanrH$ KoVë¶mg VwarÀ¶m
45 {Xdg VU{da{hV R>odUo ho CËnmXZ dmT>ʶmÀ¶m Ñï>rZo Amdí¶H$
AgVo. H$moi߶mÀ¶m ghmæ¶mZo nrH$ 20-25 {XdgmMo AgVmZm n{hcr
Am{U 30-35 {XdgmMo AgVmZm Xþgar H$moinUr H$amdr. H$moinUr
Ho$ë¶mZo O‘rZ ^wg^werV hmoD$Z O{‘ZrV hdm IoiVr amhVo d ˶m¶moJo
nrH$ dmT>rg nmofH$ dmVmdaU V¶ma hmoVo. VgoM O{‘ZrVrc ~mînr^dZmMm
doJ H$‘r hmoD$Z Amoc A{YH$ H$mi {Q>H$ʶmg ‘XV hmoVo. XmoZ AmoirVrc
VU H$mT>co OmD$Z amonm§Zm ‘mVrMr ^a cmJVo. H$moinUr O{‘ZrV dmngm
AgVmZm H$amdr. H$moinUrZ§Va XmoZ amonmVrc VU H$mT>ʶmgmR>r cJoM
IwanUr H$amdr. JaOoZwgma EH$ qH$dm XmoZ IwanUr H$amdr.
nmUr ì¶dñWmnZ Omo‘Xma dmT>rMr gwédmV hmoʶmnydu ‘yJ/ CS>rX nrH$ hmVr ¶oVo Am{U
‘yJ Am{U CS>rX hr {nHo$ gd©ñdr nmdgmÀ¶m nmʶmda ¶oUmar {nHo$ ˶mnmgyZ EH$ar 3- 4 q³dQ>c CËnmXZ {‘iVo VgoM Vya {nH$mnmgyZ
AmhoV. ¶m {nH$m§Zm ’w$co ¶oVmZm Am{U e|Jm ^aVmZm Amocmì¶mMr H$‘VaVm 12 Vo 15 q³dQ>c/ hoŠQ>a CËnmXZ {‘iVo.
^mgy cmJVo. Aem doir nmD$g Zgoc Am{U O{‘ZrV Amocmdm IynM
H$‘r Pmcm Agë¶mg, O{‘ZrÀ¶m àH$mamZwgma nmUr Úmdo. åhUOoM H$mT>Ur, ‘iUr d gmR>dU
nrH$ ’w$cmoè¶mÀ¶m Xaå¶mZ VgoM e|JmV XmUo ^aVmZm nmUr CncãY ‘yJmÀ¶m e|Jm 75 Q>ŠHo$ dmië¶mda n{hcr VmoS>Ur H$amdr d ˶mZ§Va
Agë¶mg Oê$a Úmdo. eoVH$ar ~m§YdmH$S>o Vwfma g§M CncãY Agë¶mg 8-10 {Xdgm§Zr am{hcoë¶m gd© e|Jm VmoS>mì¶mV. e|Jm Iù¶mda Mm§Jë¶m
˶m§Zr ‘yJ d CS>rX {nH$m§gmR>r nmUr XoʶmH$arVm ˶mMm Cn¶moJ H$amdm. dmië¶mda ‘iUr H$amdr. C{S>XmMr H$mnUr H$ê$Z Iù¶mda AmUyZ
˶mMm {nH$mg CËnmXZ dmT>rgmR>r {ZpíMV ’$m¶Xm hmoVmo. ¶mgmR>r eoVmMr ˶mMr ‘iUr H$amdr. C{S>XmÀ¶m e|Jm VmoS>ʶmMr JaO ^mgV Zmhr.
amZ~m§YUr ì¶dpñWV H$amdr. gmao nmSy>Z O{‘ZrÀ¶m CVmamZwgma ¶mo½¶ ‘yJ, CS>rX Ymݶ 5-6 {Xdg Mm§Jco H$S>H$ CÝhmV dmidyZ nmo˶mV
A§Vamda AmS>do nmQ> Q>mH$mdoV, åhUOo nmUr XoUo A{YH$ gmo¶rMo hmoVo. qH$dm H$moR>rV gmR>dmdo. gmR>dUr‘ܶo H$Sw>qZ~mMm nmcm 5 Q>ŠHo$ à‘mUmV
Kmcmdm. H$m|XQ> d Amocga OmJoV gmR>dU H$ê$ Z¶o. ¶m‘wio gmR>dUrVrc
H$sS> d amoJ {Z¶§ÌU {H$S>rnmgyZ Ymݶ gwa{jV amhVo.
¶m {nH$mda àm‘w»¶mZo ^war Am{U {ndim {dfmUy ¶m amoJm§Mm àmXþ^m©d g§nH©$ H«$. 02426-233447 / 7588513398

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 25


Vri {nH$mMr gwYm[aV cmJdS>
S>m°. Eg. gr. nmQ>rc, lr. Q>r. Ama. nmQ>rc, lr. dm¶. Or. nmQ>rc, àm. EM. Eg. ‘hmOZ
Voc{~¶m g§emoYZ Ho$§Ð, OiJmd

Vr i ho àmMrZ H$mimnmgwZ KoʶmV ¶oV


Agcoco ‘hËdmMo Voc{~¶m {nH$ Amho.
{VimÀ¶m {~¶mʶmV gd©gmYmaUnUo VocmMo
{ZMam Agcoë¶m ‘ܶ‘ Vo ^mar O{‘ZrV {nH$mMr
dmT> Mm§Jcr hmoVo. dmiw{‘lrV nmo¶Q>çmÀ¶m O{‘ZrV
nwaogm Amocmdm Agë¶mg XoIrc nrH$ Mm§Jco ¶oVo.
50 Q>ŠHo$ d à{WZm§Mo 25 Q>ŠHo$ à‘mU AgVo. {VimMo O{‘ZrMm gm‘w (nr.EM.) CXmgrZÀ¶m Odinmg
Voc ˶m‘Yrc {deof KQ>H$m‘wio ({gg°‘mocrZ) Agmdm. {ZMam Z hmoUmè¶m O{‘ZrV {VimMo nrH$
XrK©H$mi Mm§Jco {Q>Hy$Z amhVo d IdQ> hmoV Zmhr. Mm§Jco dmT>V Zmhr, åhUyZ ¶m {nH$mÀ¶m cmJdS>rgmR>r
Voc H$mT>ë¶mZ§Va Cacoë¶m n|S>rV à{WZo, H°$pëeA‘ nmUWi O{‘Zr {ZdSy> Z¶oV.
d ’$m°ñ’$ag ho I{ZO nXmW© {dnwc à‘mUmV Agë¶mZo Vo OZmdam§Mo d
H$m|~S>rMo CÎV‘ ImÚ åhUyZ dmnaVm ¶oVo. AZoH$ Am¡fYr JwUm§Zm Cn¶wŠV nwd©‘emJV
VrimMo Voc ho Am¡fYr XþH$mZm§da Am¡fY åhUyZ {‘iy cmJco Amho. {VimMo ~r ~marH$ AgVo VgoM {VimÀ¶m PmS>mMr gwê$dmVrMr dmT>
‘hmamï´>mV Iarnm‘ܶo ho nrH$ OiJmd, Ywio, Am¡a§Jm~mX, ~rS>, cmVwa ’$ma hiw hmoVo. åhUwZ O{‘ZrMr nwd©‘emJV Mm§Jcr H$ê$Z n¥ð>^mJmMm Wa
d Cñ‘mZm~mX {Oëh¶mMm H$mhr ^mJ VgoM Zm§XoS>, na^Ur, ~wcT>mUm gnmQ>, KÅ> d ‘D$ H$amdm cmJVmo. ¶m {nH$mMr noaUr H$aʶmgmR>r EH$
d AH$mocm {OëømV KoʶmV ¶oVo. AY© aã~r h§Jm‘mV ho nrH$ M§Ðnwa, Zm§JaQ> d XmoZ Vo VrZ Hw$idmÀ¶m nmù¶m XodyZ O‘rZ ^wg^²werV H$amdr.
JS>{Mamocr, ZmJnya, dYm©À¶m H$mhr ^mJmV KoVco OmVo. amÁ¶mV Vri nmdgmMo nmUr EH$mM {R>H$mUr gmRw>Z amhþ Z¶o VgoM {~¶mʶmMr CJdU
{nH$mImcr ’$ŠV 28000 hoŠQ>a EdT>o joÌ AgwZ CËnmXH$Vmhr H$‘r Mm§Jcr hmoʶmgmR>r O{‘Zrda cmH$S>r ‘¢X (’$ir) {’$adyZ O‘rZ Xm~wZ
Amho. H$maU eoVH$è¶m§Zr ¶m {nH$mH$S>o nmR> {’$adcocr Amho. gnmQ> H$ê$Z ¿¶mdr.
{VimÀ¶m H$‘r CËnmXH$VoMr à‘wI H$maUo gwYm[aV OmVr
1) ho nrH$ àm‘w»¶mZo {Oam¶VrImcrc daH$g O{‘ZrV KoʶmV ¶oVo. Vri ho nrH$ hdm‘mZmVrc {d{dY KQ>H$mg A{Ve¶ g§doXZerc
2) nmdgmMm A{Z¶{‘VnUm (A{VH$‘r d OmñV nS>Umam nmD$g). Amho. à˶oH$ {d^mJmMo hdm‘mZ {^Þ Agë¶m‘wio Á¶m OmVtMr {e’$mag
3) gwYm[aV OmVr d cmJdS>rÀ¶m gwYm[aV V§ÌmMm H$‘r dmna. Á¶m h§Jm‘mgmR>r / {d^mJmgmR>r Ho$cocr Amho, Aem ¶mo½¶ OmVrMr {ZdS>
darc gd© ~m~r cjmV KoD$Z Vri {nH$mMr gwYm[aV V§ÌkmZ dmnê$Z H$amdr. ‘hmË‘m ’w$co H¥$fr {dÚmnrR>mZo Iarn h§Jm‘mgmR>r {e’$mag
cmJdS> Ho$ë¶mg CËnmXZ dmT>{dʶmg ‘moR>m dmd Amho. Ho$coë¶m {VimÀ¶m OmVrMr R>iH$ d¡{eï>o nwT>o {Xcr AmhoV.
hdm‘mZ Oo. Ec.Q>r.-408 … gXaMm dmU 81-85 {Xdgm§V V¶ma hmoVmo. ho³Q>ar
Vri ho nrH$ nS>Umam nmD$g, ˶mMo {dVaU, Vmn‘mZ d {XZ‘mZ CËnmXZ 700-800 {H$bmoJ«°‘ {‘iVo. XmUm nm§T>am Q>nmoam AgyZ A{YH$
({XdgmVrc gw¶©àH$memMm H$mcmdYr) B˶mXr hdm‘mZ {df¶H$ KQ>H$m§Zm CËnmXZ, VocmMo à‘mU OmñV VgoM ‘wŠV pñZ½Y AmåcmMo à‘mU
A{Ve¶ g§doXZerc Amho. {nH$dmT>rÀ¶m H$mcmdYrV 600-700 {‘.‘r. H$‘r, h‘Img nmD$g nS>Umè¶m ImÝXoe d Amgnmg Agcoë¶m {dX^©
BVŠ¶m nmdgmMo {dVaU Mm§Jco Pmë¶mg ho nrH$ {Oam¶VrImcr XoIrc d ‘amR>dmS>m {d^mJmVrc joÌ ¶m OmVrImcr Amho. ‘hm~rOH$S>o gXa
KoVm ¶oVo. {~¶mʶmÀ¶m Mm§Jë¶m CJdUrgmR>r {H$‘mZ Vmn‘mZ 15 A§e OmVrMo {~¶mUo CncãY Amho.
g|.J«o. Va {nH$mÀ¶m H$m¶rH$ dmT>rgmR>r 25 Vo 27 A§e g|.J«o. Vmn‘mZ
cmJVo. ’w$c d ’$iYmaUm 26 Vo 32 A§e g|.J«o. Vmn‘mZmV CÎV‘ {~¶mUo d ~rO à{H«$¶m
hmoVo. Vmn‘mZ 40 A§e g|.J«o. nojm OmñV Pmë¶mg ’w$cm§Mr Ji hmoVo Vri noaUrgmR>r à{H«$¶m¶wŠV CÎV‘ à{VMo 2.5 Vo 3.0 {H$.J«°.
VgoM ’w$cmda AgVmZm A{VnmD$g Pmë¶mg {nH$mMo ZwH$gmZ hmoVo. {~¶mUo àVr hoŠQ>ar dmnamdo. {~¶mʶmnmgwZ d O{‘Zr‘YyZ CX²^dUmao
OmVrZwgma ’w$cYmaUoMr gwê$dmV àH$memÀ¶m H$mcmdYrcm g§doXZerc ~waerOݶ amoJ hmoD$ Z¶o åhUwZ Wm¶a‘ 3 J«°‘ qH$dm ~m{dñQ>rZ
AgVo. àH$memMm H$mcmdYr OmñV Agë¶mg {~¶mʶmVrc VocmMo à‘mU 2.5 J«°‘ qH$dm Q´>m¶H$moS>‘m© 4 J«°‘ àVr {H$cmo {~¶mʶmg Mmoimdo d ˶m
dmT>Vo, ‘mÌ à{WZm§Mo à‘mU H$‘r hmoVo. Z§Va A°PmoQ>mo~°ŠQ>a 250 J«°‘ àVr 10 {H$cmo {~¶mʶmg cmdmdo.
O‘rZ noaUr
ho nrH$ {d{dY àH$maÀ¶m O{‘ZrV ¶oV Agco Var gw{nH$ d CÎm‘ ñWm{ZH$ nmdgmMo à‘mU d {dVaU cjmV KoVm OwZÀ¶m Xþgè¶m

26 & eoVH$ar & OyZ & 2017


AmR>dS>¶mnmgwZ Owc¡À¶m n{hë¶m AmR>dS>¶mn¶ªV noaUr nyU© H$amdr. CËnmXZ Mm§Jco {‘iVoo. åhUwZ XmoÝhr hJm§‘mV CËnmXH$Vm Am{U Am{W©H$
{~¶mUo nm^arZo noaUr H$aVm§Zm ~marH$ dmiw AWdm MmiyZ KoVcoco ’$m¶Xm OmñV hmoVmo.
eoUIV {~¶mʶmBVHo$M KoD$Z {~¶mʶmV {‘giyZ noaë¶mZo {~¶mʶmMo
{dVaU à‘mUera hmoCZ {~¶mUo EH$gma»¶m A§Vamda nS>Vo. noaUrMo qgMZ
A§Va XmoZ AmoirV 45 g|.‘r. qH$dm 30 g|§.‘r. BVHo$ R>odmdo. noaUr {VimMo nrH$ nmʶmMm VmU (Adf©U) ghZ H$aUma Agco Var
H$aVm§Zm {~¶mUo 2.5 g§o§.‘r. nojm OmñV Imocrda nS>ë¶mg CJdUrda {~¶mUo CJdUrgmR>r amon AdñWoV nwaogm Amocmdm AgUo Oê$arMo AgVo.
{dnarV narUm‘ hmoVmo. {VimÀ¶m ’w$cYmaUoÀ¶m d ~m|S>o dmT>rÀ¶m H$mcmdYrV nmʶmMr OmñV
JaO AgVo. ¶m AdñWoV Amocmdm nwaogm Zgoc Va EH$ nmʶmMr nmir
{daiUr nrH$ ’w$cmda AgVm§Zm d Xþgar ~m|S>o dmT>rÀ¶m AdñWoV Úmdr.
noaUrZ§Va 8 Vo 10 {Xdgm§Zr n{hcr {daiUr d 15 Vo 20 {Xdgm§Zr nrH$ g§ajU … eoVH$ar ghgm {VimgmR>r nrH$ ga§jU H$aV ZmhrV na§Vw
Xþgar {daiUr H$amdr. {nH$mÀ¶m ¶mo½¶ dmT>rgmR>r d A{YH$ CËnmXZ A{YH$ à‘mUmda H$sS> d amoJ ¶oD$ Z¶o åhUyZ à{V~§YmË‘H$ Cnm¶ åhUwZ
{‘idʶmgmR>r hoŠQ>ar amonm§Mr g§»¶m gmYmaUnUo 2.22 cmI BVH$s H$miOr KoUo Amdí¶H$ Amho.
R>odmdr. noaUro 45 go.‘r. A§Vamda Ho$cr Agë¶mg {daiUr AmoirVrc {H$S>r : Vri {nH$mda àm‘w»¶mZo nmZo Jw§S>miUmar Air, nmZo ImUmar
XmoZ amonmVrc A§Va 10 go.‘r. R>odyZ Va noaUr 30 go.‘r. A§Vamda Ho$cr Air d JmX‘mer ¶m {H$S>tMm àmXþ^m©d hmoVmo. gmYmaUnUo {H$S>r {nH$mMo
Agë¶mg XmoZ amonmVrc A§Va 15 go.‘r.R>odyZ {daiUr H$amdr. 20-35 Q>ŠHo$ ZwH$gmZ H$aVmV.
(1)nmZo Jw§S>miUmar Air : Vri {nH$mda ¶m {H$S>rMm àmXþ^m©d
IVo {Z¶{‘VnUo nmZo, ’w$co d ~m|§S>o ¶mda {XgwZ ¶oVmo. nV§J H$modù¶m
Vri {nH$mg àVr hoŠQ>ar 1 Q>Z Ea§S>r n|§S> qH$dm 5 Q>Z eoUIV nmZmda A§S>r KmcVmV. Air nmZmMr Jw§S>mir H$ê$Z AmVrc
Hw$idmÀ¶m eodQ>À¶m nmirAJmoXa O{‘{ZV Mm§Jco {‘giyZ Úmdo. ^mJ ImVo VgoM ’w$co Amë¶mZ§Va ’w$cmVrc ^mJ ImVo d ~mooS>o
amgm¶{ZH$ IVm§n¡H$s àVr hoŠQ>ar 50 {H$cmo ZÌ (108 {H$. ¶w[a¶m) cmJë¶mda ~m|§S>mÀ¶m AmVrc ^mJ ImVo.
g‘mZ hß˶mV Úmdo. cdH$a ¶oUmè¶m OmVrg ZÌmMm nhrcm 25 {H$cmoMm (2)nmZo ImUmar Air (Vri hm°H$ ‘m°W) : Air nmZmda A§S>r
hám (54 {H$. ¶w[a¶m) noaUrÀ¶m doir d Xþgam 25 {H$cmo ZÌmMm hám KmcVo. Air OgOer ‘moR>r hmoVo Ver Vr ImXmS> ~ZVo d ImoS>
(54 {H$. ¶w[a¶m) noaUrZ§Va VrZ AmR>dS>¶m§Zr Úmdm. Va ‘ܶ C{eam Vo d ’$m§Úm gmoSw>Z gd© nmZo ImVo. àmXþ^m©d OmñV Pmë¶mg PmS>mda
C{eam ¶oUmè¶m OmVrgmR>r 25 {H$cmo ZÌ (54 {H$. ¶w[a¶m) noaUrZ§Va EH$hr nmZ {e„H$ R>odV Zmhr.
3 AmR>dS>¶mn¶ªV d 25 {H$cmo ZÌ (54 {H$. ¶w[a¶m) noaUrZ§Va (3)JmX‘mer : hr H$sS> XoIrc Vri {nH$mda {Z¶{‘V ¶oVo. nrH$
6 AmR>dS>¶m§Zr Úmdm. A{YH$ CËnmXmZmgmR>r 2 Q>ŠHo$ ¶w[a¶mMr ’$dmaUr H$ir AdñWoV AgVmZm ‘mXr ’w$cmÀ¶m H$irda A§S>r KmcVo.
nrH$ ’w$cmoè¶mV Am{U ~m|S>o dmT>rÀ¶m AdñWoV AgVmZm H$amdr. Air H$irVrc ^mJ ImD$Z JmR>rgmaIr {dH¥$Vr V¶ma H$aVo d
JmR>r‘ܶoM amhþZ H$mof AdñWoV OmVo.
Am§Va‘emJV (4)ag emofwZ KoUmè¶m {H$S>r : darc {H$S>t{edm¶ ¶m {nH$mda
gwadmVrg amon AdñWoV {VimMr dmT> hiy hmoVo. amon AdñWoV ho nrH$ VwS>VwS>o, H$moir d nm§T>ar ‘mer ¶m nmZmVrc ag emofwZ KoUmè¶m
O{‘ZrVrc Amocmdm d AÞÐì¶mgmR>r VUm§~amo~a ñnYm© H$ê$ eH$V Zmhr. {H$S>tMm àmXþ^m©d XoIrc hmoVmo. VwS>VwS>o ho ‘m¶H$moßbmP‘m
{VimÀ¶m PmS>mMr V§Vw‘wio O{‘ZrÀ¶m n¥ð>^mJmda dmT>V Agë¶m‘wio Imoc gma»¶m {dfmUw§Mm àgma H$aVmV ˶m‘wio nU©JwÀN> hm amoJ hmoVmo.
Am§Va‘emJV Ho$ë¶mg ‘wim§Zm BOm hmoVo. åhUwZ nrH$ chmZ AgVm§ZmM nm§T>ar ‘mer {ZH$mo{e¶mZm - 10 (Q>r.E‘.ìhr.10) ¶m {dfmUw§Mm
Am§Va‘emJV H$amdr. àgma H$aVmV, ˶m‘wio PmS>mMr nmZo Imcr ‘waS>VmV.
VUm§Mm ~§Xmo~ñV H$aʶmgmR>r noaUrZ§Va 15-20 {Xdgm§Zr n{hcr
qZXUr d H$moinUr d noaUrZ§Va 30 Vo 35 {Xdgm§Zr Xþgar qZXUr d H$sS> {Z¶§ÌUmMo Cnm¶
H$moinUr H$ê$Z {VimMo joÌ VU{dahrV R>odmdo. Am§Va‘emJVr‘wio VUm§Mo 1) CÝhmù¶mV Imoc Zm§JaQ> H$amdr. ˶m‘wio {H$S>tMo H$mof CKS>o nSw>Z
{Z¶§ÌU hmoVoM ˶m{edm¶ nmdgmMo nmUr O{‘ZrV ‘waVo d O{‘ZrV hdm njr H$mof ImVmV.
IoiVr amhþZ ‘wim§Mr dmT> Mm§Jcr hmoD$Z nrH$ Omo‘Xma dmT>Vo. 2) {H$S>J«ñV PmS>o / PmS>m§Mo ^mJ VmoSw>Z / Aù¶m Jmoim H$ê$Z Zï>
H$amì¶mV.
Am§VanrH$ nÜXV 3) noaUrZ§Va 15 {Xdgm§À¶m A§VamZo nmM Q>ŠHo$ H$Sw>qZ~mÀ¶m AH$m©À¶m
’$ŠV Vri KoʶmEodOr Vri {nH$mV VwarMo Am§VanrH$ (4:2 ¶m Amdí¶H$VoZwgma 2-3 ’$dmaʶm H$amì¶mV.
à‘mUmV ) VgoM ^wB©‘wJ d Vri (3:1 qH$dm 4:1 ¶m à‘mUmV) KoVë¶mg 4) {³dZm°c’$m°g (25 B©gr) 1000 {‘.cr. àVr hoŠQ>ar 500 crQ>a
OmñV Am{W©H$ ’$m¶Xm hmoVmo Ago {XgwZ Amco Amho. nmʶmV {‘giwZ noaUrZ§Va 30, 45 d 60 {Xdgm§Zr ’$dmaʶm
Xþ~ma {nH$ : Iarn Vri {nH$mZ§Va aã~r h§Jm‘mV H$aS>B©, ha^am AWdm H$amì¶mV.
aã~r Ádmar hr {nHo$ KoVë¶mg O{‘ZrMm H$g H$‘r Z hmoVm H$‘r {XdgmV (nmZ 49 da)

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 27


~Xc˶m hdm‘mZmZwgma eoVr nrH$ nÕVr
S>m°.E‘.~r. Ym|S>o, à‘wI, H¥${f{dÚm {d^mJ, ‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar, {O. Ah‘XZJa

‘ hmamï´> amÁ¶ CîU H${Q>~§YmV Agë¶mZo ~hþVm§e {R>H$mUr g‘erVmoîU


H$moaS>o hdm‘mZ AgVo. gd©gmYmaU dm{f©H$ nO©Ý¶‘mZ 500 Vo
6000 {‘.‘r. Z¡F$˶ ‘mÝgyZ dmè¶m§nmgyZ 60 Vo 70 {XdgmV hmoVo.
eoV‘mcmcm Agcocr ‘mJUr, CncãY gmYZm§Mm H$m¶©j‘ dmna ¶m§Mm
Aä¶mg H$ê$Z eoVr nÕVrMo àmê$n V¶ma H$amdo. eoVrMm ì¶dgm¶
{H$’$m¶Vera hmoD$Z amoOJma ¶m àmê$nm‘YyZM CncãY hmoD$ eH$Vmo.
nyd© ^mJmV B©emݶ ‘mÝgyZ dmè¶m§nmgyZ gßQ>|~a Vo Am°ŠQ>mo~a‘ܶo nmD$g Jar~ eoVH$è¶m§Mm Am{W©H$ñVa Am{U OrdZ‘mZ C§MmdʶmMm hm EH$
nS>Vmo. {hdmiçmmV 5 A§e g|. J«o Va CÝhmiçmV 45 A§e g|. J«o. n¶ªV à¶ËZ Amho.
Vmn‘mZ OmVo. npíM‘ {H$ZmanÅ>rda d nyd© ^mJmV CîU d X‘Q> Va ‘ܶ ¶m eoVr nÕVr‘ܶo joÌmMo {Z¶moOZ H$aVmZm 40 Q>ŠHo$ joÌ Ymݶ
‘hmamï´>mV H$moaS>o hdm‘mZ AgVo. gH$miMr AmЩVm 50 Vo 90 Q>ŠHo$ Va {nH$m§gmR>r, à˶oH$s 10 Q>ŠHo$ joÌ H$S>Ymݶ Am{U JirVYmݶ {nH$m§gmR>r,
XþnmaMr 20 Vo 60 Q>Š³¶m§n¶ªV OmVo. 15 Vo 20 Q>ŠHo$ joÌ ’$i~mJm§gmR>r, 10 Vo 12 Q>ŠHo$ joÌ Mmam {nH$m§gmR>r,
~Xc˶m hdm‘mZmMo n[aUm‘ ‘mJrc XmoZ VrZ dfm©nmgyZ gmV˶mZo 3 Q>ŠHo$ joÌ newnmcZ/eoirnmcZ/Hw$ŠHw$Q>nmcZmgmR>r, 4 Q>ŠHo$ joÌ
AZw^dmcm ¶oV AmhoV.nmdgmÀ¶m ¶m A{Z¶{‘VVo‘wio eoVr ì¶dgm¶m~m~V eoS>ZQo > eoVrgmR>r Am{U am{hcoco joÌ Jm§S>y iIV Am{U eoV‘mc à{H«$¶m
‘moR>o AmìhmZ {Z‘m©U Pmco Amho. ¶mgmR>r R>do Zy Aem àH$mao àmê$n V¶ma H$amdo. ¶m‘YyZ ~mJm¶VrgmR>r Am{U
{Oam¶VrgmR>r Cn¶wŠV Ago àmê$n V¶ma H$amdo cmJVo.
EH$mpË‘H$ eoVr nÕVr ‘m°S>oc
Aën Am{U A˶ën ^yYmaH$ eoVH$è¶m§Zm eoVrnmgyZ {‘iUmè¶m ~mJm¶Vr nrH$ nÕVr
CËnmXZmda Hw$Qw>§~mMm M[aVmW© Mmc{dUo H$R>rU hmoV Mmcco Amho. à˶oH$ Iarn … D$g, ImoS>dm, H$m§Xm, ~mOar, Ádmar, ‘yJ, gmo¶m~rZ, ‘H$m,
{nT>rcm O‘rZ H$‘r hmoV Mmccr Amho. ˶m‘wio ¶m§{ÌH$ eoVr,Q´>°ŠQ>a, cgyU Kmg, g§H$[aV Zo{nAa
gwYm[aV AdOmao H$‘r joÌmgmR>r dmnaUo ˶mcm eŠ¶ hmoV Zmhr. dfm©Zwdf} aã~r … D$g + ~Q>mQ>m, ImoS>dm, Jhÿ, H$m§Xm, ha^am, ‘H$m,
àM{cV {nHo$ KoUo nadS>V Zmhr. na§naoZwgma CËnÞmgmR>r Zwg˶mM cgyU Kmg, g§H$[aV Zo{nAa
eoV{nH$m§da Adc§~yZ am{hë¶mZo eoVr H$aUo OmoI‘rMo R>aV Amho. eoVrVrc CÝhmir … {haì¶m nmco^mÁ¶m, ‘yJ, Mdir, ^wB©‘yJ, cgyU Kmg,
YmoHo$ AmoiIyZ eoVrcm nyaH$ KQ>H$m§Mm {dMma Ho$cm nm{hOo. Jar~ Am{U g§H$[aV Zo{nAa
Am{W©H$Ñï>çm H$‘Hw$dV eoVH$è¶m§Zm eoVrcm cmJUmè¶m {Z{dð>m KoUo
‘wíH$sc hmoV Amho. EH$ hoŠQ>anojm H$‘r joÌ Agcocm eoVH$ar ZwgVm H$moaS>dmhÿ nrH$ nÕVr
eoVrda Adc§~yZ amhʶmMm YmoH$m nËH$ê$ eH$V Zmhr. ˶m§À¶m Hw$Qw>§~mVrc Iarn … Mdir, ‘H$m Mmam,nS> O‘rZ
4 Vo 5 gXñ¶m§Mr AÞgwajm ˶m§Zm df©^a ImÌrera CËnÞ {‘iʶmMr aã~r … Ádmar, Ádmar Mmam, ha^am
emídVr, Hw$Qw>§~mcm gH$g Am{U g§Vw{cV AmhmamMr h‘r, Hw$Qw>§~mMo CÝhmir … nS> O‘rZ
OrdZ‘mZ Am{U Am{W©H$ñVa C§MmdʶmgmR>r CncãY gmYZgm‘J«rMm
H$m¶©j‘ dmna Ho$cm nm{hOo. EH$mpË‘H$ eoVr nÕVr hr ˶mgmR>r Cn¶ŠV nrH$ nÕVrMm dmna
R>aV Amho. ¶m‘ܶo gd© KQ>H$ EH$‘oH$mcm nyaH$ AgmdoV. EH$m KQ>H$mMo H$moaS>dmhÿ ’$i~mJo‘ܶo Am§VanrH$ : ~mOar + Vya (2:1)
CËnÞ AWdm Adeof Xþgè¶m KQ>H$mMo {Z{dð>ogmR>r Cn¶wŠV R>aVo. {nH$m§Mo Am§VanrH$ : ~mOar + Vya (2:1), gy¶©’y$c + Vya (2:1),
Adeof nwÝhm dmnaUo eŠ¶ R>aV Amho. EH$mpË‘H$ eoVr nÕVrZo O{‘ZrMr gmo¶m~rZ + Vya (3:1), Jdma + Vya (2:1)
gwnrH$Vm {ZíMrV dmT>cr OmVo. ¶m‘ܶo ^m¡{VH$, amgm¶{ZH$ Am{U O¡{dH$ Mmam {nHo$ : JmoS> Ádmar (’w$co JmoYZ, é{Mam, A‘¥Vm), ‘H$m
JwUY‘m©‘ܶo ’$m¶Xm Pmë¶mMo {XgyZ Amco Amho.hr EH$ gmIir nÕVrMr JdVmMr {nHo$ : ’w$co JmodY©Z, ’w$co O¶d§V
eoVr Amho.
EH$mpË‘H$ eoVr nÕVr‘ܶo eoVrMm H¥$Vr AmamIS>m V¶ma H$amdm H$‘r nmʶmda Vya + gmo¶m~rZ Am§VanrH$ nÕVrMo
cmJVmo. EH$ hoŠQ>anojm H$‘r joÌmgmR>r Am{U ˶mnojm A{YH$ joÌmgmR>r gwYm[aV V§ÌkmZ
{Z¶moOZ H$aVm ¶oVo. ¶m‘ܶo ’$m¶Xoera nrH$ nÕVr ~amo~a eoVrnyaH$ BVa 1) nmUr Q>§MmB©À¶m H$mimV 6 ’w$Q>mda VwarMr noaUr H$ê$Z XmoZ amonmVrc
nÕVrMr ¶mo½¶ gm§JS> Kmcʶmda ^a {Xcm OmVmo. ¶m‘ܶo Xþ½Yì¶dgm¶, A§Va 1 ’y$Q> R>odmdo.
’$i~mJ, J«rZhmD$g, ^mOrnmcm, eoirnmcZ, Hw$ŠHw$Q>nmcZ, ‘Ëñ¶eoVr, 2) VwarÀ¶m ‘Yë¶m nQ²Q>çm‘ܶo ga§{jV nmUr CncãY Agë¶mg
Jm§Sy>iIV àH$ën d eoV‘mc à{H«$¶m ¶mgma»¶m eoVrnyaH$ OmoS>Y§Úm§Mm gmo¶m~rZÀ¶m XrS> ’w$Q>mÀ¶m A§VamZo 3 Amoir noamì¶mV qH$dm ‘Yë¶m
{dMma Ho$cm nm{hOo. eoVH$ar eoVr H$aV Agcoë¶m ^mJmVrc hdm‘mZ, nQ²Q>çmV arOaZo Imoc gar H$m‹Tz>Z ˶m‘ܶo nmdgmÀ¶m nmʶmMo
O‘rZ, nmʶmMr CncãYVm, eoV‘mc {dH«$sgmR>r OdiMr ~mOmanoR>, g§YmaU H$amdo.

28 & eoVH$ar & OyZ & 2017


3) Vya-gmo¶m~rZ Am§VanrH$ KoVmZm 3 ’w$Q>mda gcJ gar nmS>mì¶mV. AmYw{ZH$ qgMZ nÕVtMm Adc§~
EH$mAmS> EH$ da§ã¶m‘ܶo Vya d gmo¶m~rZMr Q>mHo $Z H$ê$Z cmJdS> nmʶmÀ¶m
H$amdr. VwarMr cmJdS> da§ã¶mÀ¶m ‘ܶ^mJr (18030 g|. ‘r.) H$‘VaVoZwgma nmʶmMm
Va gmo¶m~rZ da§ã¶mÀ¶m XmoÝhr ~Jcm§‘ܶo cmJdS> H$amdr H$m¶©j‘ dmna
(45  10 g|.‘r). hmoʶmgmR>r AmYw{ZH$
qgMZ nÕVtMm dmna
{nH$m‘Yrc H$moinUr ({R>~H$ d Vwfma qgMZ)
nmUr Q>§MmB©Vrc hr ‘hÎdmMr Am§Va‘emJV AgyZ {nH$m§gmR>r CncãY {nH${Zhm¶ doJdoJù¶m
Amocmì¶mMo g§dY©Z hmoʶmg ‘XV hmoVo. VgoM VU {Z¶§ÌmUm~amo~aM O‘rZ ñdê$nmV H$amdm.
^wg^werV hmoD$Z ^oJm ~wOë¶m‘wio O{‘ZrVrc Amocmdm {Q>Hy$Z ahmVmo. àdmhr qgMZ nÕVrV
eoVMmarVyZ 30 Vo
nrH$ AdeofmìXmao AmÀN>mXZmMm dmna 40 Q>ŠŠ¶m§n¶ªV hmoUmam nmʶmMm An춶 Q>miVm ¶oVmo. Á¶m O{‘ZrMm
1) AmÀN>mXZm‘wio O{‘ZrVrc Amocmì¶mMo ~mînr^dZ H$‘r hmoʶmg nmUr {PanʶmMm doJ OmñV Amho, Aem O{‘ZrV AmYw{ZH$ qgMZ
‘XV hmooVo. nÕVrMm Adc§~ ’$m¶Xoera R>aVmo. gar, da§~o d MarImcrc O‘rZ
2) AmÀN>mXZmgmR>r H$mS>r H$Mam, CgmMo nmMQ>, VwaH$mQ>çm, ÁdmarMr dm¶m OmV Zgë¶m‘wio Odinmg 16 Q>ŠHo$ OmñVrMo joÌ dmnaVm ¶oVo.
YgH$Q>o, dmicoco JdV B. CncãY g|{ж nrH$ Adeof O{‘ZrÀ¶m AmYw{ZH$ qgMZ nÕVrMm Adc§~ H$ê$Z Zo‘Ho$M nmUr {Xë¶mZo nmʶmMm
n¥ð>^mJmda AmÀN>mXZ H$aʶmg Cn¶wŠV AmhoV. {ZMam Imocda hmoV Zmhr d O{‘ZrMr Yyn hmoV Zmhr, VgoM ¶m nÜX²VrìXmao
3) AmÀN>mXZmMm dmna Ho$ë¶m‘wio {nH$mg 35 Vo 50 {‘.‘r. Amocmdm amgm¶{ZH$ IVo XoUo eŠ¶ AgVo. nmUr dmnamVrc ~MV 50 Q>ŠŠ¶m§n¶ªV
A{YH$ {‘iVmo. hmodwZ CËnmXZmVhr cjUr¶ dmT> hmoVo. O{‘ZrVrc jma ‘wimÀ¶m Imcr
OmV Agë¶mZo d ‘wim^modVrMr O‘rZ g§V¥á Agë¶mZo jmam§Mm CnÐd
gwYm[aV V§ÌkmZ H$‘r hmoVmo. VUm§Mo à‘mU VgoM H$sS> d amoJm§Mm àmXþ^m©d H$‘r hmoVmo.
1) amonm§Mr {daiUr H$aUo : amonm§Mr {daiUr H$ê$Z O{‘ZrVrc AÝZ d Vwfma qgMmZmV jma¶wŠV
nmUr ¶m§Mr ~MV H$amdr ho AÝZ - nmUr BVa amonm§Zm {‘iyZ Vr VmU nmʶmMm dmna H$aUo
ghZ H$aVmV. eŠ¶ AgVo, Vwfma
2) IVm§Mm dmna d nrH$g§ajU : hr H$m‘o doioda Ho$ë¶mZo {nH$m§Mo VoO qgMZmZ§Va nmD$g nS>cm
Mm§Jco amhþZ nmʶmMm VmU ghZ H$aʶmg Vo gj‘ hmoVmV. Var {nH$m§da A{Zï>
3) nmʶmMm H$m¶©j‘ dmna : gar AmS> gar nÕVrZo nmʶmMm dmna n[aUm‘ hmoV Zmhr. H$‘r
H$ê$Z A{YH$ H$m¶©j‘Vm dmTy>Z CËnmXZ A~m{YV amhVo. doio‘ܶo OmñV joÌmda
4) {nH$m§À¶m nmZm§Mr g§»¶m H$‘r H$ê$Z nU© ~mînr^dZ H$‘r hmoD$Z qgMZ H$aVm ¶oVo.
nrH$ n[apñWVr A~m{YV amhVo. nmʶmÀ¶m
H$‘VaVoZwgma nmʶmMm
H$‘r nmʶmV newYZmMo g§JmonZ H$m¶©j‘ dmna hmoʶmgmR>r AmYw{ZH$ qgMZ nÕVtMm dmna ({R>~H$
1) Xþ^˶m OZmdam§gmR>r nwaogo newImÚ Am{U g§nyU© CgmMm {hadm Mmam qgMZ d Vwfma qgMZ) {nH${Zhm¶ doJdoJiçmm ñdê$nmV H$amdm. ˶m‘wio
åhUyZ dmna H$amdm. nmʶmMr ~MV hmoD$Z O{‘ZrMm nmoV gwYmaVmo VgoM AmYw{ZH$ qgMZ
2) d¡aU CncãY Zgë¶mg ‘Š¶mMm H$S>~m qH$dm dmicoco JdV, nÕVrMm dmna Z Ho$coë¶m {nH$m§À¶m VwcZoV 100 Q>ŠHo$ CËnmXZmV
^mVmMm n|S>m B˶mXr Mmè¶mMr Hw$Å>r H$ê$Z ˶mda 2 Q>ŠHo$ {‘R>mMo dmT> {XgyZ ¶oVo Am{U CËnm{XV hmoUmè¶m ‘mcmMr JwUdÎmm d àV XoIrc
ÐmdU qenSy>Z OZmdam§Zm ImD$ Kmcmdo. C„oIZr¶ AgVo.
3) ~mOma g{‘VrÀ¶m AmdmamVrc ^mOrnmë¶mÀ¶m AdeofmMm eŠ¶
VodT>m Mmam åhUyZ dmna H$aUo. ’$m¶Xo
4) eoiçm-‘|T>çm§Zm H$S>Ymݶ {nH$m§À¶m(CXm. ‘yJ, Vya, ha^am B˶mXrMo) 1) 40 Vo 60 Q>ŠHo$ nmʶmMr ~MV hmoVo.
^wí¶mMm Mmam åhUyZ Cn¶moJ H$amdm. 2) {nH$ JaOoZwgma AmЩVm nwa{dUo.
5) CÝhmir ^wB©‘yJmÀ¶m nmë¶mMm Mmam åhUyZ Cn¶moJ H$amdm. 3) Amdí¶H$ VodT>oM nmUr XoUo eŠ¶ hmoVo.
6) PmS>nmcm CXm. ~m^yi, gm¡XS>, gw~m^yi, A§OZ, H$Sw>qc~, dS>, 4) IVo d H$sQ>H$ZmeHo$ XoVm ¶oVmV.
qnni B˶mXtMm S>hmim H$ê$Z eoiçm-‘|T>çm§gmR>r dmna H$amdm. 5) ~mînr^dZ H$‘r hmoVo.
VgoM 200 Vo 300 J«°‘ IwamH$ àVr eoir-‘|T>çm§Zm ImD$ Kmcmdm. 6) O{‘ZrMr gw{nH$Vm dmT>Vo.
OZmdam§Zm {nʶmgmR>r nwaogo ewÕ nmUr CncãY H$amdo. 7) H$sS> d amoJ VgoM VU {Z¶§ÌU hmoVo.

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 29


8) nmUr WoQ> {nH$mÀ¶m ‘wimOdi XoUo eŠ¶ hmoVo. ¶mà‘mUo {dhra nwZ^©aU H$aʶmgmR>r gmYmaUV: é. 17,500/-
9) JwUdÎmmnyd© Am{U XO}Xma A{YH$ CËnmXZ {‘iVo. EdT>m IM© ¶oVmo.
10)dmè¶mMm n[aUm‘ nmʶmÀ¶m W|~mda hmoV Zmhr.
H¥${f dZeoVr‘Yrc nrH$ nÕVr V§ÌkmZ
CncãY nmUrgmR>çmMm H$m¶©j‘ dmna 1) Adf©UàdU {d^mJm‘ܶo CWi O{‘Zrda qc~, ~moa Am{U am‘H$mR>r
àjoÌmdarc CncãY Agcoco nmUr, CncãY ómoV CXm. {dhra, ~m^irnojm gw~m^yi cmJdS> 30  30  45 g|.‘r. AmH$mamÀ¶m
~moAadoc, eoVVio, ZmcmVio, H$moëhmnya Q>mBn ~§Ymao, cKy ~§Ymao, IÈ>¶mV H$amdr.
‘ܶ‘ àH$ën Am{U ‘moR>çm àH$ënmVrc nmUr dmna VgoM nrH$ Am{U 2) npíM‘ ‘hmamï´>mÀ¶m Adf©UàdU {d^mJmV nO©Ý¶ {d^mJ 7 gmR>r
h§Jm‘{Zhm¶ AmYw{ZH$ qgMZ àUmcrÛmao JaOoZwgma CncãY nmʶmMr hcŠ¶m O{‘ZrV (30 g|.‘r. Imoc) H$Sy>qc~, gmJdmZ d {Zc{JarMr
H$m¶©j‘Vm dmT>{dUo JaOoMo Amho. ˶mH$[aVm gwM{dʶmV Amcoë¶m cmJdS> AZwH«$‘o 4  4  3 ‘r., 3  3 ‘r. d 2  2 ‘r.
gd© V§ÌkmZmMm Adc§~ H$ê$Z nrH$ CËnmXZmV dmT> KS>{dUo ghO A§Vamda H$aUo OmñV ’$m¶Xoera Amho.
eŠ¶ hmoB©c Am{U O{‘ZrMo Amamo½¶ XoIrc A~m{YV amhþZ gw{nH$Vm 3) npíM‘ ‘hamï´>mV hcŠ¶m O{‘Zrda A{YH$ Am{W©H$ ’$m¶ÚmgmR>r
dmT>{dʶmg ‘XV hmoB©c. d B‘maVr cmH$S>mH$[aVm Im¶m Am{U gmJdmZ ¶m d¥jm§Mr cmJdS>
4  4 ‘r. A§Vamda H$amdr.
{dhra nwZ^©aUmMr nÕV 4) npíM‘ ‘hmamï´>mÀ¶m nO©Ý¶ {d^mJ 7 gmR>r hcŠ¶m O{‘ZrV
1) {dhra d AmoT>çmÀ¶m A§Vam‘ܶo 3 ‘rQ>a d 2 ‘rQ>a cm§~rMo XmoZ 1.5  1.5 ‘r. A§Vamda gmJmMr ~„rgmR>r cmJdS> H$ê$Z EH$
ñdV§Ì IÈo> ¿¶mdoV. ‘{hݶmÀ¶m A§VamZo nmUr {Xë¶mg ’$m¶Xoera R>aVo.
2) n{hcm IÈ>m 3 ‘rQ>a cm§~, 3 ‘rQ>a é§X d 1 ‘rQ>a Imoc ¿¶mdm. 5) npíM‘ ‘hmamï´>mÀ¶m Adf©UàdU nO©Ý¶ {d^mJ 7 gmR>r YynJ«ñV
3) Xþgam IÈ>m n{hë¶m IS²S>çmnmgyZ 3 ‘rQ>a A§Vamda ¿¶mdm. 10 Vo 15 Q>ŠHo$ CVma Agcoë¶m nS>rH$ O{‘ZrV 0.5 Cä¶m ’$aH$mZo
4) Xþgam IÈ>m 2 ‘rQ>a cm§~, 1.5 ‘rQ>a é§X d 2 ‘rQ>a Imoc ¿¶mdm. g‘nmVir ~m§Y KmcyZ ˶mcJV 3.0 ‘r.  0.8 ‘r.  0.30 ‘r.
AmH$mamMo Ma ImoXÿZ 2 ‘r.  2 ‘r. A§Vamda {Zc{JarMr cmJdS>
H$aUo ’$m¶Xoera Amho.
6) npíM‘ ‘hmamï´>mÀ¶m Adf©U àdU {d^mJm‘Yrc S>m|Ja CVmamÀ¶m
hcŠ¶m O{‘Zrdarc AnYmd d ‘mVrMr Yyn H$‘r H$aʶmgmR>r gcJ
g‘nmVirMa (60  30 g|.‘r.) KoD$Z ImoXcoë¶m d MamÀ¶m
daÀ¶m ~mOyH$S>rc ‘mVrZo ˶m§Mo nwZ^©aU H$aʶmMr {e’$mag
H$aʶmV ¶oV Amho. VgoM PmS>m§À¶m Mm§Jë¶m dmT>rgmR>r Aem nwZ^©aU
Ho$coë¶m gcJ g‘nmVir Mamda H$Sw>qZ~ + A§OZ ¶m PmS>m§Mr
cmJdS> H$amdr.
7) npíM‘ ‘hmamï´>mÀ¶m Adf©UàdU {d^mJm‘Yrc hcŠ¶m S>m|Jami
O{‘Zrdarc AnYmd d ‘mVrMr Yyn H$‘r H$aʶmgmR>r VgoM PmS>m§À¶m
5) n{hë¶m IS²S>çmÀ¶m ‘ܶ^mJr EH$ AmS>do {N>Ðo KoD$Z hm IÈ>m (5  5 ‘r.) Mm§Jë¶m dmT>rgmR>r CVmamda PmS>m§À¶m ImcÀ¶m ~mOyg
nr.ìhr.gr. 6 B§M nmB©nÛmao Xþgè¶m IÈ>¶mer OmoS>mdm. n{hcm IÈ>m AY©dVw©imH$ma Amio (2.5 ‘r.{ÌÁ¶oMo) H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV
XJS> JmoQ>çm§Zr ^amdm. ¶oV Amho.
6) ‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþarZo {Xcoë¶m {e’$maerZwgma A{YH$ 8) npíM‘ ‘hmamï´>mÀ¶m Adf©UàdU joÌmda H$Sy>qc~mMr cmJdS> H$aVmZm
H$m¶©j‘VogmR>r Xþgè¶m IS>¶mÀ¶m Vimer 0.45 ‘rQ>a OmS>rMm nwZ^©aU Z Ho$coë¶m (CKS>çm) gcJ g‘nmVir Mam§EodOr nwZ^©aU
IS>rMm Wa ^amdm. ˶m Wamda 0.45 ‘rQ>a OmS>rMm dmiyÀ¶m MmirMm Ho$coë¶m gcJ g‘nmVir Mam§da H$Sy>qc~mMr cmJdS> H$aUo ’$m¶ÚmMo
Wa ^amdm. ˶mZ§Va 0.45 ‘rQ>a OmS>rMm ~marH$ dmiyMm Wa ^ê$Z Amho. ¶m V§Ìm‘wio O{‘ZrVrc Amocmì¶mÀ¶m à‘mUmV dmT> hmoD$Z
˶mda 0.15 ‘rQ>a OmS>rMm {dQ>m§À¶m Mwè¶m§Mm Wa ^ê$Z ¿¶mdm d hm PmS>m§Mr dmT>hr Mm§Jcr hmoVo.
IÈ>m VimnmgyZ 4 B§Mr nr.ìh.gr.nmB©nÛmao {d{harer OmoS>mdm. 9) npíM‘ ‘hmamï´>mÀ¶m Adf©UàdU {d^mJmV hcŠ¶m O{‘Zr‘ܶo
7) AmoT>çmVrc nmʶm‘Yrc nmcmnmMmoim, H$Mam B˶mXr 3 ‘rQ>a cm§~, ~mamì¶m dfm©AIoa cmH$S>mMo A{YH$ CËnmXZ d Am{W©H$ ’$m¶Xm
3‘rQ>a é§X d 1 ‘rQ>a Imoc IS²S>çmV pñWamdVrc Am{U H$U{dahrV {‘iʶmgmR>r {Zc{Jar d¥jm§Mr cmJdS> H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV
nmUr nmB©nÛmao 2 ‘rQ>a cm§~, 1.5 ‘rQ>a d é§X d 2 ‘rQ>a Imoc ¶oV Amho.
IS²S>çmV OmB©c. Aem àH$mao eoVH$ar ~§YwZr ~Xc˶m hdm‘mZmZwgma {d{dY eoVr nrH$
8) Xþgè¶m IS²S>çmVyZ Jmicoco ñdÀN> nmUr {d{harV nmB©nÛmao OmD$Z nÜXVrMm Adc§~ H$amdm.
{dhra nwZ^©aU hmoB©c. g§nH©$ H«$. 9422224534

30 & eoVH$ar & OyZ & 2017


H$mOy cmJdS> V§ÌkmZ
S>m°. Ama. gr. JO{^¶o, S>m°. nr. gr. hiXdUoH$a, S>m°. ~r.EZ. gmd§V
àmXo{eH$ ’$i g§emoYZ H|$Ð, d|Jwc}, {O. qgYwXþJ©

g Ú…pñWVrV Xoemcm gw‘mao Mma hOma Mmaeo H$moQ>r én¶m§Mo


naH$s¶ McZ {‘idyZ XoUmao H$mOy ho ‘hÎdmMo ’$inrH$ Amho.
XoemÀ¶m npíM‘ {H$ZmanÅ>rda ‘hmamï´>, Jmodm, H$Zm©Q>H$ d Ho$ai Va
Am{’«$H$Z Xoem§Zr ñdV:Mo H$mOy à{H«$¶m H$maImZo gwê$ Ho$ë¶m‘wio ^{dî¶mV
H$mOy ~r Mr Am¶mV H$‘r hmoV OmUma Amho. ˶m‘wio H$mOyMo CËnmXZ d
CËnmXH$Vm dmT>{dUo hr H$mimMr JaO Amho.
nyd© {H$ZmanÅ>rda V{‘iZmSy>, Am§Y«àXoe, Amo[agm, npíM‘ ~§Jmc ¶m H$moH$Umgma»¶m H$mOy {nH$dUmè¶m nma§n[aH$ ^mJmV H$mOy cmJdS>rg
amÁ¶m§‘ܶo H$mOyMo CËnmXZ àm‘w»¶mZo KoVco OmVo. VgoM H$mhr à‘mUmV ^aKmog dmd AgyZ gw‘mao 3 cmI hoŠQ>a joÌ H$mOy cmJdS>rgmR>r AZwHy$c
JwOamV, N>ËVrgJS>, ‘{Unya, ‘oKmc¶, AéUmMc àXoe ¶m gma»¶m Amho. gXa cmJdS>rg AZwHy$c ^mJmV ˶mMà‘mUo Owݶm amonmÛmao cmJdS>
Anm§an[aH$ amÁ¶mV XoIrc H$mOy cmJdS> Ho$cr OmVo. Ho$coë¶m joÌmV ^aKmog CËnmXZ XoUmè¶m H$mOy OmVrMr H$c‘o cmdyZ
^maVmV ¶m {nH$mImcr gZ 2015-2016 À¶m AmH$S>odmarZwgma cmJdS> Ho$ë¶mg VgoM H$mOy cmJdS> gwYm[aV V§ÌkmZmMm Adc§~ H$ê$Z
EHy$U 10.27 cmI hoŠQ>a EdT>o joÌ AgyZ ˶mnmgyZ 7.50 cmI Ho$ë¶mg H$mOy cmJdS>rImcrc joÌ, EHy$U CËnmXZ d CËnmXH$Vm
‘o. Q>Z EdT>o CËnmXZ {‘iVo. Va XoemMr CËnmXH$Vm 800 {H$.J«°./ dmT>{dʶmg ‘XV hmoB©c.
hoŠQ>a EdT>r Amho. XoemV ‘hmamï´> ho amÁ¶ H$mOy cmJdS>rImcrc joÌ,
CËnmXZ d CËnmXH$Vm ¶m~m~VrV àW‘ H«$‘m§H$mda Amho. ‘hmamï´>mV H$mOy OmJ{VH$ H$mOy cmJdS> (gZ 2012-13)
cmJdS>rImcr 1.86 cmI hoŠQ>a joÌ AgyZ ˶mnmgyZ gw‘mao 2.48 cmI Xoe joÌ’$i CËnmXZ CËnmXH$Vm
‘o. Q>Z EdT>o CËnmXZ {‘iVo. amÁ¶mMr CËnmXH$Vm 1200 Vo 1300 (cmI hoŠQ>a) (‘o. Q>Z) (Ho$.J«°./hoŠQ>a)
{H$cmoJ«°‘ àVr hoŠQ>a EdT>r Amho.
OJmV ¶m {nH$mImcr 47 cmI hoŠQ>a joÌ AgyZ ˶mnmgyZ ~o{ZZ 250000 70000 285.8
42 cmI ‘o. Q>Z CËnmXZ {‘iVo. ^maV H$mOy cmJdS> joÌmÀ¶m ~m~VrV ~«m{Pc 764472 230785 135.6
OJmV àW‘ H«$‘m§H$mda Amho. pìhEVZm‘, Am¶ìhmoar H$moñQ>, B§S>moZo{e¶m,
Am¶ìhar H$moñQ> 877813 452656 4302
Zm¶Oo[a¶m, Am{’«$H$m Am{U ~«mPrc ¶m gmaIo Xoe H$mOy CËnmXZmÀ¶m
~m~VrV ^maVmgmo~V ñnYm© H$arV AmhoV. KmZm 60223 35736 481.4
AmO{‘Vrg XoemV EHy$U 3796 EdT>o H$mOy à{H«$¶m H$maImZo AgyZ Jm¶Zm {~gmd 222517 128684 378.8
˶m§Mr à{H«$¶m H$aʶmMr j‘Vm gw‘mao 16 cmI ‘o. Q>ZmMr Amho. na§Vw
XoemMo CËnmXZ 7 Vo 8 cmI ‘o. Q>Z EdT>oM Agë¶mZo à{H«$¶ogmR>r ^maV 953200 674000 700
Amdí¶H$ H$ƒm ‘mc Am{’«$H$Z XoemVyZ Am¶mV H$amdm cmJVmo. ¶m B§S>moZo{e¶m 570600 122100 562.4
‘moPm§{~H$ 77402 72263 872.7
Zm¶Po[a¶m 330000 813023 1800
{’$crnmB©Ýg 28134 133388 478.7
Q>m§Pm{Z¶m 80000 75000 1000
pìhEVZm‘ 331300 1272000 3407
BVa 264456 120775 -
EHy$U 47,01983 4201010 -

H$mOy Jam§‘ܶo {dnwc à‘mUmV nmofH$Ðì¶o gm‘mdcocr AgVmV.


˶m‘ܶo à{WZo, {nï>‘¶ nXmW©, pñZ½Y nXmW© VgoM H°$pëe¶‘, ’$m°ñ’$ag,
cmoh B˶mXr OrdZgÎdo ^anya à‘mUmV AgVmV. H$mOy ~m|S>mV {deofV:
OrdZgÎd "H$' Mo à‘mU ^anya AgVo. H$mOyJa d H$mOy ~m|S> ¶mVrc
nmofU‘yë¶o d ˶m§Mo à‘mU nwT>rc nmZmdarb VŠË¶mV {Xco Amho.

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 31


H$mOy ~m|S>mÀ¶m Am{U H$mOyJamÀ¶m 100 J«°‘ Imʶm¶mo½¶ H$aUo eŠ¶ Amho. ˶m¶moJo H$moH$UMr AW©ì¶dñWm ‘O~yV hmoD$ eHo$c. ¶m
^mJmV Agcoë¶m AÝZKQ>H$m§Mo à‘mU {nH$m§Mr CËnmXH$Vm d Ano{jV CËnmXZ ¶m‘ܶo OdiOdi 50 Q>ŠHo$
V’$mdV Amho. hr V’$mdV ¶mo½¶ ì¶dñWmnZmVyZ CËnmXZj‘Vm dmT>dyZ
A.Z. AÞKQ>H$ à‘mU ( Q>ŠHo$)
^ê$Z H$mT>Vm ¶oUo ghO eŠ¶ Amho. gܶmÀ¶m ’$iPmS>m§‘ܶo Om{Vd§V
H$mOyJa H$mOy ~m|S> XO}Xma PmS>m§Mo à‘mU H$‘r Agë¶mZo EHy$U CËnmXH$Vm H$‘r Amho.
1 nmUr 5.9 87.9 ˶mMà‘mUo H$mOy {nH$mÀ¶m amÁ¶mVrc EHy$U joÌmÀ¶m 98 Q>ŠHo$ joÌ
H$moH$UmV Amho. H$mOyJa Am{U H$mOy {~¶m§À¶m Q>a’$cmnmgyZ {‘iUmao Voc
2. H$m~m}XHo$ (H$m~m}hm¶S´o>Q>g) 22.0 11.6 ¶m§Zm amï´>r¶ Am{U Am§Vaamï´>r¶ ~mOmanoR> CncãY Amho. gܶm H$mOyMo
3. pñZ½Y nXmW© (’°$Q>g²) 47.0 0.1 CËnmXZ O¡{dH$ CËnmXZ j‘VoÀ¶m 10 Vo 15 Q>ŠHo$ BVHo$ Amho. ˶m‘mJrc
4. à{WZo (àmo{Q>Ýg) 21.0 0.2 à‘wI H$maU åhUOo gwédmVrÀ¶m H$mimV {~¶m§nmgyZ cmJdS> H$aʶmV
Amcr AgyZ Aem ñWm{ZH$ PmS>m§Mo à‘mU A{YH$ d CËnmXZ A˶§V
5. jma 2.4 0.2 H$‘r Amho. H$mOy ho EH$ O§Jcr PmS> Agm g‘O Agë¶mZo eoVH$è¶m§‘ܶo
6. ’$m°ñ’$ag 0.45 0.01 ¶m {nH$m§À¶m gwYm[aV V§ÌkmZm{df¶r AkmZ Amho. ’$iPmS>m§Mr cmJdS>
emór¶ nÕVrZo Ho$ë¶mg Vr A{YH$ {H$’$m¶Vera hmoVo. ¶m AZwf§JmZo
7. MwZm (H°$pëe¶‘) 0.55 0.01
¶m PmS>m§À¶m A{^d¥ÕrÀ¶m nÕVr à‘m{UV H$ê$Z ˶m§Mm gܶm ì¶mnmar
8. cmoh ({‘. J«°‘/100J«°‘) 5.0 0.2 VÎdmda Cn¶moJ H$aʶmV ¶oV Amho. ˶m‘wio H$moH$UmV ’$iPmS>m§À¶m
9. H°$amo{Q>Z (B§Q>aZ°eZc 100 - cmJdS>rg MmcZm {‘imcr Amho.
¶w{ZQ>/100J«°‘) 1) cmJdS>rgmR>r O{‘ZrMr {ZdS> d hdm‘mZ
10. OrdZgÎd ""H$'' 630.0 261.5 ‘hmamï´>mV H$mOyMr cmJdS> hcŠ¶m d H$‘r CnOmD$ O{‘ZrV Ho$cr
({‘.J«°‘/100J«°‘) OmVo. {H$Zmè¶mdarc aoVmS> Am{U dmiy {‘{lV O{‘ZrV H$mOyMr PmS>o
11. [a~moâbodrZ 190.0 - CËV‘ dmT>VmV. {deofV: Om§ä¶m XJS>mnmgyZ V¶ma Pmcoë¶m Vm§~S>çm
({‘.J«°‘/100J«°‘) O{‘ZrV H$mOyMo nrH$ CËV‘ ¶oVo. nmʶmMm CËV‘ {ZMam hmoUmar O‘rZ
{ZdS>mdr. IS>H$mi S>m|Ja CVmamda hcŠ¶m àVtÀ¶m ‘wa‘mS> O{‘ZrV
amÁ¶mVrc H$moaS>dmhÿ eoVrMo à‘mU Odinmg 85 Q>ŠHo$ Agë¶mZo H$mOy dmTy> eH$Vo. ‘ܶ‘, H$mù¶m, nmUr gmMyZ amhUmè¶m O{‘ZrV
¶m eoVrda Adc§~Zy amhUmè¶m cjmdYr eoVH$è¶m§À¶m eoVr nÕVrV H$mOyMr cmJdS> H$ê$ Z¶o.H$mOycm AmåcY‘u¶ O‘rZ ‘mZdVo.
n[adV©Z KS>dZy AmUyZ nmdgmÀ¶m charnUm‘wio ¶oUmar Am{W©H$ Xþ~c© Vm npíM‘ {H$ZmanQ²Q>rVrc S>m|Ja CVmamdarc gmYmaU à{VÀ¶m Am{U
Kmc{dʶmgmR>r ’$i~mJ cmJdS>rcm n¶m©¶ Zmhr. Am¡Úmo{JH$ CËnmXZ npíM‘ KmQ>mVrc CVaUrÀ¶m gwnrH$ O{‘Zr H$mOy cmJdS>rg CËV‘
hm Ogm amï´>r¶ CËnÝZmMm ‘ycmYma Amho, Vgm eoVr CËnmXZ hm amï´>r¶ R>aë¶m AmhoV. hcŠ¶m àVrMr ‘wa‘mS> O‘rZ, aoVmS> d dmiy {‘{lV
CËnÝZmMm ’$ma ‘moR>m AmYma Amho. ‘hmamï´>mMm {dMma Ho$cm Va cmJdS>r¶mo½¶ O‘rZ, nmʶmMm {ZMam hmoUmar {ZH¥$ï> Am{U ZmnrH$ O‘rZhr H$mOy
O{‘Zrn¡H$s ~hþVm§emZo H$moaS>dmhÿ d nS>rH$ Agcoë¶m O{‘ZrMr CËnmXZj‘Vm cmJdS>rg dmnaVm ¶oVo. O{‘ZrMm gm‘y 5.5 Vo 8.0 À¶m Xaå¶mZ Agmdm.
Ho$di AÝZYmݶmÀ¶m CËnmXZmgmR>rM Z dmnaVm ˶m~amo~a Aݶ n¶m©¶ O{‘ZrV Amocmdm OmñV H$mi {Q>Hy$Z am{hë¶mg H$mOy nrH$ CËV‘ ¶oVo.
emoYZy {deofV: ’$cmoËnmXZmgmR>r dmnacr Va Ho$di AÝZYmݶmÀ¶m H$mOyMr cmJdS> H$aʶmnydu O{‘ZrMo ‘mVr narjU Ho$ë¶mg
A{ZpíMV CËnmXZmda Adc§~Zy Agcoco chmZ eoVH$ar Amncr Am{W©H$ O{‘Zr‘ܶo AgUmè¶m gd© KQ>H$m§Mr emór¶ ‘m{hVr {‘iVo. O‘rZ
pñWVr ñd~imda {ZpíMVnUo gwYmê$ eH$Vrc. ¶m nmíd©^‘y rda ‘hmamï´>mV jma¶wŠV Amho H$m?¶mMr ‘m{hVr {‘iVo. jma¶wŠV O{‘ZrV H$mOyMr dmT>
H$moaS>dmhÿ O{‘Zrda ’$ieoVrcm àmoËgmhZ XoʶmMm ‘hmamï´> emgZmMm Mm§Jcr hmoV Zgë¶mZo ˶m~m~VMr Cnm¶¶moOZm H$aVm ¶oVo. H$mOy {nH$mcm
à¶ËZ Amho. ˶m‘wio amoOJma h‘r ¶moOZoer {ZJS>rV ’$cmoÚmZ {dH$mg IVo XoVmZmhr O{‘ZrMo narjU Ho$co Agë¶mg H$moU˶m àH$maMr IVo
H$m¶©H$« ‘m§VJ©V ’$iPmS>mM§ r cmJdS> ‘moR>çm à‘mUmV gwê$ Amho. XoUo JaOoMo Amho ho gwÕm cjmV ¶oVo. ¶mgmR>r O{‘ZrMo ‘mVr narjU H$aUo
CîU d X‘Q> hdm‘mZ, OyZ Vo gßQ>|~a ‘{hݶmn¶ªV nS>Umam Amdí¶H$ Amho. VgoM O‘rZ V¶ma H$aVmZm O{‘ZrMo gnmQ>rH$aU H$aUo,
^anya nmD$g d {ZMam hmoUmar O‘rZ ¶m ~m~tMm {dMma Ho$ë¶mg {ZMè¶mgmR>r Ma ImoXUo ¶mgma»¶m Jmoï>r {dMmamV ¿¶mì¶m cmJVmV.
’$cmoÚmZ hm H$moH$UÀ¶m H¥$fr {dH$mgmMm H$Um R>ê$ eH$Vmo. H$moH$UmV
gZ 1992-93 n¶ªV ’$iPmS>m§À¶m cmJdS>rImcrc EHy$U joÌ gw‘maoo hdm‘mZ
1.40 (cmI) hoŠQ>a hmoVo. H$mOy ¶m na{H$¶ McZ {‘idyZ XoUmè¶m H$mOy ho CîUH$Q>r~§Yr¶ ’$iPmS> Amho. CîU d X‘Q> hdm‘mZ H$mOy
dfmªdc§~r {nH$mImcr gw‘mao 80 Q>ŠHo$ joÌ Amho. na§Vw ¶m ’$iPmS>m§Mr {nH$mcm Mm§Jco ‘mZdVo. H$mOygmR>r OmñV Vmn‘mZmMr JaO AgVo. W§S>
cmJdS> AOyZ ì¶mnmar VÎdmda H$aʶmV Amcocr Zmhr. ¶m H$moaS>çm hdoV H$mOyMr dmT> Iw§Q>Vo VgoM gmdcrV H$mOyMr dmT> Iw§Q>Vo.
’$iPmS>m§Imcrc joÌ Am{U CËnmXZ ¶m XmoÝhr ~m~VrV cjUr¶ àJVr hdm‘mZmVrc A{Z¶§{ÌV ~Xc H$mOyÀ¶m CËnmXZmda {dnarV n[aUm‘

32 & eoVH$ar & OyZ & 2017


H$aVmV. ’w$cm§À¶m AdñWoV H$moaS>o hdm‘mZ AgUo Amdí¶H$ AgVo. H$mOyMm {dñVma 27 A§e CËVaonmgyZ 29 A§e X{jUon¶ªV BVH$m Amho.
g‘wÐgnmQ>rnmgyZ 700 ‘rQ>a C§Mrn¶ªV H$mOyMr cmJdS> ¶eñdr hmoD$Z ^anya CËnmXZ {‘iVo. g‘wÐgnmQ>rnmgyZ OgOgo Xÿa Omdo VgoVgo CËnmXZ
H$‘r {‘iVo. H$mOyÀ¶m PmS>mcm ^anya gy¶©àH$memMr JaO AgVo.
H$mOycm ‘w»¶V: CîU d X‘Q> hdm‘mZ ’$maM AZwHy$c Amho. W§S> hdm‘mZ Am{U YwHo$ nS>Umè¶m àXoemV ho nrH$ Mm§Jco ¶oV Zmhr.‘mÌ 20 A§e Vo
33 A§e g|.J«o. n¶ªVÀ¶m Vmn‘mZmV H$mOyMo nrH$ CËV‘ ¶oVo. H$mOyÀ¶m PmS>mcm dmT>rgmR>r d OmñV CËnmXZmgmR>r ^anya gy¶©àH$memMr Amdí¶H$Vm
AgVo. gmdcrV PmS>mMr dmT> ZrQ> hmoV Zmhr qH$dm Iw§Q>Vo. ‘mÌ ’$idmT>rÀ¶m H$mimV Vmn‘mZ dmT>co (39 Vo 42 A§e g|.J«o.) Va ’$iJi hmoVo. H$mOy
{nH$mg {H$‘mZ nO©Ý¶‘mZ 500 {‘.‘r. à{Vdfu cmJVmo. VgoM H$mOyÀ¶m {nH$mcm 50 Vo 80 Q>ŠHo$ AmЩVm cmJVo.
g‘wÐgnmQ>rnmgyZ Vo 700 ‘rQ>a C§MrÀ¶m àXoemV Am{U H$‘rVH$‘r 400 {‘.‘r. Am{U OmñVrVOmñV 4000 {‘.‘r.nmD$g nS>Umè¶m ^mJmV ho nrH$
Mm§Jco ¶oVo.’w$cm§À¶m AdñWoV T>Jmi dmVmdaU Agë¶mg "Q>r ‘m°pñŠ¶yQ>mo' ¶m {H$S>rMm àmXþ^m©d OmñV à‘mUmV AgVmo. VgoM ’w$cmoè¶mÀ¶m doir nmD$g
nS>ë¶mg CËnmXZmda A{Zï> n[aUm‘ hmoVmo. Adoir nmdgm‘wiohr H$mOyÀ¶m CËnmXZmda A{Zï> n[aUm‘ hmoVmo. hdm‘mZmV hmoV Agcoco A{ZpíMV ~Xc
{deof H$ê$Z npíM‘ {H$ZmanQ²Q>rVrc hdm‘mZmV ~Xc hmoV Agë¶mZo ˶mMm n[aUm‘ H$mOyÀ¶m {nH$mda hmoV Amho. ˶m‘wio ¶m ~XcUmè¶m hdm‘mZmV
Mm§Jë¶m àH$mao dmT>Umè¶m d H$sS>, amoJm§Zm H$‘r ~ir nS>Umè¶m H$mOy OmVr {dH${gV H$aʶmgmR>r emók à¶ËZ{ec AmhoV. {Za{Zamù¶m ^mJm§gmR>r 40
hÿZ A{YH$ OmVr {dH${gV Ho$ë¶m AgyZ ˶m CËV‘ àH$mao ¶m dmVmdaUmV dmT>V AmhoV Am{U Mm§Jë¶m àH$mao CËnmXZ XoV AmhoV.
2) A{YH$ CËnmXZmgmR>r gwYm[aV OmVrMr {ZdS>
H$mOy {nH$mMr cmJdS> amonm§ìXmao Z H$aVm gwYm[aV OmVrMr H$c‘o cmdwZ H$aUo ’$m¶Xoera R>aVo. H$mOy {nH$m‘ܶo nanamJrH$aUmZo ~r V¶ma hmoV
Agë¶mZo Oar gwYm[aV OmVrÀ¶m {~¶m cmdyZ cmJdS> Ho$cr Var ‘mV¥d¥jmà‘mUo h‘Img CËnmXZ {‘iocM ¶mMr ImÌr XoVm ¶oV Zmhr. ‘mV¥d¥jmà‘mUo
JwUY‘© ¶oʶmH$arVm Q>nmoao ~r Agcoë¶m d ^aKmog CËnmXZ XoUmè¶m H$mOy OmVrMr H$c‘o H$ê$Z cmJdS> H$aUo ’$m¶Xoera R>aVo. Am§Vaamï´>r¶ ~mOmanoR>o‘ܶo
‘moR>çm Jamcm Agcocr ‘mJUr VgoM XoemA§VJ©V gwÜXm H$mOyJamcm dmT>Vr ‘mJUr nmhVm S>m°. ~mimgmho~ gmd§V H$moH$U H¥$fr {dÚmnrR>m§VJ©V àmXo{eH$
’$i g§emoYZ H|$Ð, d|Jwc} ¶oWo gZ 1974 Vo 2015 ¶m H$mcmdYrV d|Jwcm©-1 Vo d|Jwcm©-9 Aem EHy$U ZD$ H$mOyÀ¶m OmVr {dH${gV H$ê$Z àgm[aV
H$aʶmV Amë¶m AmhoV. ˶mn¡H$s àmXo{eH$ ’$i g§emoYZ H|$Ð, d|Jwcm© ¶oWyZ {dH${gV Pmcoë¶m Am{U ^aKmog CËnmXZ d {Z¶m©Vj‘ JwUY‘© Agcoë¶m
d|Jwcm©-4, d|Jwcm©-6, d|Jwcm©-7, d|Jwcm©-8 Am{U d|Jwcm©-9 OmVr OmñV CËnmXZ XoUmè¶m d ‘moR>çm AmH$mamÀ¶m ~r¶m Agë¶mZo ¶m OmVtMr H$c‘o
cmdyZ cmJdS> H$amdr. ‘hmamï´>mVrc OdiOdi 70 Q>ŠHo$ joÌ ¶m OmVtImcr Amho. ¶m OmVtMr d¡{eï>çnyU© JwUY‘© nwT>rcà‘mUo AmhoV
VŠVm H«$.1 … H$mOy OmVtMr ‘m{hVr.
A.H«$. OmVrMo Zmd àgm[aV df© ~rMo gamgar {~¶m§Mo gamgar Jam§Mo à‘mU ~m|Sy>Mm a§J
dOZ(J«°‘) àVr PmS> CËnmXZ (Q>ŠHo$)
({H$cmo)
1 d|Jwc}-1 1974 6.25 15.74 31 {ndim
2 d|Jwc}-4 1984 7.69 18.00 30 Vm§~S>m
3 d|Jwc}-7 1997 10.00 16.40 30 {ndim
4 d|Jwc}-8 2002 11.50 15.75 28 {ndiga
Vm§~S>m

d|Jwcm©- 1 : hr OmV {ZdS> nÕVrZo emoYyZ 1974 gmcr àgm[aV H$aʶmV Amcr. ¶m OmVtÀ¶m H$mOy ~rMo gamgar CËnmXZ
15.74 {H$cmo à{V PmS>/dfu Amho. EH$m {H$cmo‘ܶo gw‘mao 160{~¶m ‘mdVmV.à˶oH$ ~rMo gamgar dOZ 6.25 J«°‘ ^aVo.¶m
OmVrcm h§Jm‘m‘ܶo gdm©V AJmoXa ‘mohmoa ¶oVmo d H$mOy ~r cdH$a V¶ma hmoVo. ~m|S>mMo gamgar dOZ 60 J«°‘ AgyZ ˶mV
65 Q>ŠHo$ agmMo à‘mU AgVo. PmS>mMm AmH$ma Kw‘Q>mH$ma AgVmo. ¶m OmVrcm ¶mo½¶ à‘mUmV nmʶmMm nwadR>m Ho$ë¶mg ~r d
~m|S>mÀ¶m CËnmXZmV dmT> Pmë¶mMo {XgyZ Amco.
d|Jcw m© - 4 : hr OmV 1984 gmcr cmJdS>rgmR>r àgm[aV H$aʶmV Amcr. {‘XZmnya cmc Am{U doVmoa-o 56 ¶m dmUm§Mm g§H$a
H$ê$Z hr OmV {dH${gV H$aʶmV Amcr. hr OmV cdH$a ‘mohmoa ¶oUmar AgyZ ¶m OmVrcm KmogmZo ~r cmJVo d ¶m OmVrÀ¶m PmS>mZo
~mamì¶m dfu 27.34 {H$cmo H$mOy {~¶m§Mo CËnmXZ {Xco Amho. EH$m {H$cmo‘ܶo gw‘mao 140 {~¶m ~gVmV.EH$m ~rMo gamgar dOZ
7.69 J«‘° ^aVo. JamMo à‘mU 31 Q>ŠHo$ Amho. ~m|S>mMm a§J Vm§~S>m d AmH$ma cm§~Q> d {Z‘wiVm Amho. ~m|S>mMo gamgar dOZ 46 J«‘°
^aVo. ~m|S>mÀ¶m agmMo à‘mU 76 Q>ŠHo$ Amho. Q>nmoè¶m {~¶m d JamÀ¶m Mm§Jë¶m à‘mUm‘wio ¶mcm ^anya ‘mJUr Amho.

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 33


d|Jwcm© - 7 : hr OmV g§H$[aV nÕVrZo V¶ma H$ê$Z cmJdS>rgmR>r gZ 1997 ‘ܶo àgm[aV H$aʶmV Amcr. H$mOy ~r ‘moR>çm AmH$mamMo åhUOo
10 J«°‘ dOZmMo d JamMo à‘mU 30.5 Q>ŠHo$ Amho. ¶m OmVrÀ¶m 12 dfm©À¶m PmS>mnmgyZ gamgar 18 {H$cmo ~r {‘imco
Amho. ~m|S> {ndù¶m a§JmMo AgyZ ˶mMo gamgar dOZ 65 J«°‘ Amho d agmMo à‘mU 75 Q>ŠHo$ Amho. hr VwcZoZo C{eam ‘mohmoa
¶oUmar OmV AgyZ PmS>mMm AmH$ma Kw‘Q>mH$ma Amho. EH$m {H$cmo‘ܶo ¶m OmVrÀ¶m gw‘mao 100 {~¶m ~gVmV d JamMr àVdmar
180 S>ãë¶y àVr nm¢S> Amho.
d|Jwcm© - 8 : hr OmV g§H$[aV nÕVrZo V¶ma H$ê$Z cmJdS>rgmR>r gZ 2002 ‘ܶo àgm[aV H$aʶmV Amcr.
AmÎmmn¶ªV àgm[aV H$aʶmV Amcoë¶m gd© OmVtnojm ¶m OmVrMo ~r VgoM ~m|Sy> AmH$mamZo ‘moR>o Amho. H$mOy
~r 11.5 J«°‘ dOZmMo AgyZ H$mOy ~r ‘ܶo JamMo à‘mU 28 Q>ŠHo$ Amho. EH$m {H$cmo‘ܶo ¶m OmVrÀ¶m gw‘mao
86 {~¶m ~gVmV d JamMr àVdmar 180 S>ãë¶y àVr nm¢S> Aer Amho.~m|Sy> cmcga a§JmMm AgyZ gamgar dOZ
100 J«°‘ Amho. ~m|Sy>‘ܶo agmMo à‘mU 85 Q>ŠHo$ Amho. ¶m OmVrMo PmS> R>|Jy/H$‘r C§MrMo (4.60 ‘rQ>a) AgyZ Kw‘Q>mH$ma
Amho. ~m|Sy> d Ja à{H«$¶ogmR>r hr OmV Mm§Jcr Amho.
d|Jwcm© - 9 : hr OmV g§H$[aH$aU nÕVrZo V¶ma H$ê$Z cmJdS>rgmR>r gZ 2015 gmcr àgm[aV H$aʶmV Amcr Amho.
¶m OmVrMo ~r 8.9 J«°‘ d ~m|S> 69.71 J«°‘ dOZmMo Amho. {~¶mVrc JamMo à‘mU 29.35 Q>ŠHo$ Amho. ~m|S>mV agmMo à‘mU
76 Q>ŠHo$ Amho. EH$m {H$cmo‘ܶo ¶m OmVrÀ¶m gw‘mao 112 {~¶m ~gVmV d JamMr àVdmar 210 S>ãë¶y àVr nm¡S> Amho. ~m|S>
{ndiga Vm§~S>m AgyZ ¶m OmVrÀ¶m PmS>mMm {dñVma VwcZmË‘H$Ñï>çm AmQ>monera AgyZ KmogmZo ’$iYmaUm hmoVo. H$mOy ~r
Q>nmoar Amho. ~m|Sy> d Ja à{H«$¶ogmR>r hr OmV Mm§Jcr Amho.
d¡{eï>çnyU© JwUY‘© Agcoco dmU O‘m H$aUo VgoM OmñV CËnmXZ XoUmè¶m d ‘moR>r ~r, Jam§Mo à‘mU OmñV, {H$S>r d amoJm§g à{VH$maH$ OmVr
emoYʶmMo H$m‘ {dÚmnrR>mÀ¶m g§emoYZ H|$Ðmda Mmcy Amho.
3) H$mOy {nH$m§Mo nmofU : H$mOy nrH$ nmofUÐì¶m§Zm Mm§Jcm à{VgmX XoV,o na§Vw gܶm ¶m {nH$mg ¶mo½¶ à‘mUmV à‘wI d gyú‘ AÝZÐì¶m§Mm nwadR>m Ho$cm
OmV Zmhr. ¶mH$arVm g|{ж VgoM amgm¶{ZH$ IVm§Mm dmOdr dmna CËnmXZ dmT>{dʶmgmR>r Amdí¶H$ Amho. H$c‘m§Mr cmJdS> H$aVmZm PmS>mÀ¶m Omo‘Xma
dmT>rgmR>r à˶oH$ IS²S>çmV 1 {H$cmo qgJc gwna ’$m°ñ’o$Q> d XmoZ Vo VrZ K‘ocr eoUIV Kmcmdo.IVo EHo$ar IVmÛmao {Xcr Va ’$m¶Xoera R>aVmV. Mm§Jco
Hw$Ococo eoUIV CncãY Zgë¶mg g|Ðr¶ nXmWm©Mm nwadR>m H$aʶmgmR>r {JarnwînmMm {hadmnmcm nyU© dmT> Pmcoë¶m PmS>mg à{Vdfu 20 {H$cmo Úmdm. IVo
PmS>mÀ¶m {dñVmamà‘mUo PmS>mnmgyZ 1.5 Vo 2.0 ‘rQ>a A§Vamda 30 g|.‘r. é§X Am{U 15 g|.‘r. Imoc JmocmH$ma ~m§JS>rnÕVrZo Ma ImoXZÿ H$‘r nmdgmÀ¶m
H$mcmdYrV ÚmdrV. cmJdS>rZ§Va EH$ dfm©Zo PmS>mZ§ m Am°JñQ> ‘{hݶmV IVmMr ‘mÌm Úmdr. H$mOyÀ¶m dmT>rgmR>r d ’$imÀ¶m nmofUmgmR>r H$mOybm ZÌ, ñ’w$aX
d nmbme ¶m AÞÐì¶m§Mr JaO AgVo. ˶mgmR>r bmJdS>rZ§Va Xþgè¶m dfm©nmgyZ nwT>o {Xë¶mà‘mUo IVo ÚmdrV.

d¶ df} eoUIV ZÌ (J«°‘) ñ’w$aX (J«°‘) nmcme (J«°‘)


cmJdS>rZ§Va K‘ocr ¶w[a¶mìXmao (J«°‘) qgJc gwna å¶waoQ> Am°’$
’$m°ñ’o$Q>ìXmao (J«°‘) nmoQ>°eìXmao (J«°‘)
1 1 250 (¶w[a¶m 500 J«°‘) 63 (qgJc gwna ’$m°ñ’o$Q> 63 (100 J«°‘ å¶waoQ>
’$m°ñ’o$Q> 400 J«°‘) Am°’$ nmoQ>°e)
2 2 500 (¶w[a¶m 1000J«°‘) 125 (800 J«°‘ qgJc 125 (200 J«°‘ å¶waoQ>
gwna ’$m°ñ’o$Q>) Am°’$ nmoQ>°e)
3 3 700 (¶w[a¶m 1725 J«°‘ ) 188(1200 J«°‘ qgJc 188(300 J«°‘ å¶waoQ>
gwna ’$m°ñ’o$Q>) Am°’$ nmoQ>°e)
4 df© d nwT>o 4 1000 (¶w[a¶m 2200 J«°‘) 250 (1500 J«°‘ qgJc 250 (410 J«°‘ å¶waoQ>
gwna ’$m°ñ’o$Q>) Am°’$ nmoQ>°e)
4) Am§Va‘emJV d {ZJamUr : ZdrZ cmJdS> Ho$coë¶m H$c‘m§À¶m ~w§Ü¶meoOmarc O‘rZ VU{da{hV R>odmdr. nmdgmim g§në¶mZ§Va H$c‘m§À¶m
~w§Ü¶mOdirc ‘mVr hcdyZ ‘moH$ir H$amdr Am{U H$c‘m§^modVr nmcmnmMmoim JdVmMo AmÀN>mXZ qH$dm ßb°pñQ>H$ H$mJXmMo AmÀN>mXZ H$amdo. cmJdS>
Ho$coë¶m joÌmVrc O§Jcr PmS>m§À¶m- PwSw>nm§À¶m am{hcoë¶m ~w§Ü¶mnmgyZ ¶oUmar ’w$Q> d ~w§Yo ‘wimgH$Q> H$mTy>Z Q>mH$mdoV. H$maU Aer PwS>no AÝZÐì¶o
d nmʶmgmR>r H$mOy H$c‘m§er ñnYm© H$aVmV d n¶m©¶mZo H$mOy H$c‘m§À¶m dmT>rda d CËnmXZmda A{Zï> n[aUm‘ hmoVmo. H$mOy H$c‘m§À¶m OmoS>mImcr
¶oUmao ’w$Q>do doimodoir H$mTy>Z Q>mH$mdoV åhUOo H$c‘m§Mr dmT> Omo‘mZo hmoVo. ho ’w$Q>do Z H$mT>ë¶mg H$c‘m§À¶m ’$m§XrMr dmT> Iw§Q>Vo Am{U H$mcm§VamZo
H$c‘’$m§Xr ‘ê$Z OmD$Z ’$ŠV Iw§Q>mMr dmT> hmoVo Z nwT>o JmdR>r dmU/OmVrMo PmS> hmoVo. ˶m‘wio CËnmXZ H$‘r {‘iVo. gwédmVrcm XmoZ dfm©V H$c‘m§Zm
¶mo½¶ diU XoʶmgmR>r VgoM nwT>o Am§Va‘emJVrMr H$m‘o gmoB©ñH$a hmoʶmH$arVm N>mQ>Ur H$aUo Amdí¶H$ Amho. O{‘ZrnmgyZ gw‘mao 1 ‘rQ>a C§Mrn¶ªV

34 & eoVH$ar & OyZ & 2017


H$c‘m§À¶m ’$m§Úm ¶oD$ XoD$ Z¶oV. EH$ ‘rQ>a C§MrÀ¶mda H$c‘m§Zm Mmahr 2) H$c‘o 1 Vo 1.5 ‘{hݶmMr Pmë¶mda
~mOyZo ’$m§XrMr dmT> hmoD$Z PmS>m§Mm AmH$ma Kw‘Q>mH$ma hmoB©c ˶mH$S>o cj OmoS>mdarc nÅ>r gmoS>mdr.
Úmdo XmoZ Vo VrZ dfm©VyZ EH$ doi ‘moR>çm PmS>mdarc gwH$coë¶m VgoM 3) H$c‘o dmè¶mZo ‘moSy> Z¶o åhUyZ
doS>çmdmH$S>çm dmT>coë¶m ’$m§Úm N>mQy>Z Q>mH$mì¶mV d H$mncoë¶m ’$m§Úmda PmS>mcm AmYma Úmdm d Iw§Q>mda ßb°pñQ>H$
~moS>m}noñQ> cmdmdr. {nedr ~m§Ymdr.
5) nmUr ì¶dñWmnZ : H$mOy ho H$moaS>dmhÿ nrH$ Agco Var nmʶmcm 4) VmoS>coë¶m PmS>mÀ¶m Iw§Q>mda amoR>m
Mm§Jco à{VgmX XoV.o cmJdS>rZ§Va n{hë¶m VrZ dfm©V nmdgmù¶mZ§Va cmJy Z¶o åhUyZ Vmo ^mJ Šbmoamonm¶ar’$m°g 10 {‘.cr./crQ>a ¶m
nmUr {Xë¶mg H$c‘m§Mr dmT> Mm§Jcr hmoV.o CncãYVoZgw ma H$c‘m§Zm H$sQ>H$ZmeH$mÀ¶m ÐmdUmZo {^Odmdm.
n{hë¶m 3 dfm©V {hdmù¶mV 15 {Xdg§mÀ¶m A§VamZo Va CÝhmù¶mV 8) H$mOyMr KZ cmJdS> : H$mOyMr cmJdS> gm‘mݶV: 7  7 ‘rQ>a
8 {Xdgm§À¶m A§VamZo 30 {cQ>a nmUr {Xë¶mg H$c‘m§Mr dmT> Mm§Jcr hmoV.o qH$dm 8  8 ‘rQ>a A§Vamda H$aVmV. ¶mà‘mUo àVr hoŠQ>ar 200 Vo
{Za{Zamù¶m {R>H$mUr Pmcoë¶m à¶moJmZwgma Ago {XgyZ Amco Amho 155 AZwH«$‘o PmS>o ~gVmV. H$mOy PmS>mMr nyU© dmT> hmoD$Z darcà‘mUo
H$s, ‘moR>çm H$c‘m§Zm 15 {Xdgm§À¶m A§VamZo 200 {cQ>a nmUr {Xë¶mg Agcoco cmJdS>rMo A§Va ì¶mnʶmH$arVm 10 dfm©Mm H$mcmdYr cmJVmo.
CËnmXZmV XþßnQ> dmT> hmoVo. Oa H$mOyMr KZ cmJdS> 4  4 qH$dm 5  5 ‘rQ>a A§Vamda
H$mOyMo nrH$ gd©gmYmaUnUo nmdgmÀ¶m nmʶmda KoVco OmVo. Ho$ë¶mg hoŠQ>ar àM{cV 7  7 ‘rQ>a qH$dm 8  8 ‘rQ>a A§Vamdarc
nydu H$mOyMr cmJdS> hr amono cmdyZ Ho$cr OmV Ago. amonm§Mr gmoQ>‘wio cmJdS>rnojm gw‘mao XþßnQ> PmS>o ~gVmV. {edm¶ gXa KZ cmJdS>rnmgyZ
O{‘ZrV Imocda OmVmV d PmS>o O{‘ZrVrc ImcÀ¶m WamVrc nmUr KoV XþßnQ> CËnmXZ {‘iVo. na§Vw cmJdS>rZ§Va 10 dfm©Z§Va ‘Ycr EH$ Amoi
Agë¶m‘wio Aem H$mOy ~mJm§Zm gwédmVrÀ¶m H$mimV nmUr XoʶmMr JaO H$mTy>Z Q>mH$Uo ho nwT>rc CËnmXZ KoʶmgmR>r Amdí¶H$ R>aVo Am{U gXa
ZgVo. VWm{n AmVm A{YH$ CËnmXZ XoUmè¶m H$mOy OmVrMr H$c‘o cmdyZ XmoZ am§Jo‘Ycr EH$ Amoi Z H$mT>ë¶mg Anwè¶m gy¶©àH$mem‘wio VgoM
cmJdS> Ho$cr OmV Agë¶mZo H$c‘m§Zm n{hë¶m VrZ dfm©‘ܶo H$c‘o AÝZÐì¶mÀ¶m ñnY}‘wio CËnmXZ H$‘r {‘iVo. ˶mH$arVm cmJdS>rZ§Va
OJ{dʶmgmR>r nmUr XoUo JaOoMo Amho. 10 dfm©Zo EH$ Amoi gmoSy>Z Xþgar Amoi ‘wimgh H$mTy>Z Q>mH$ë¶mg
6) A{YH$ CËnmXZmgmR>r H$mOyMr S>m|Ja CVmamda cmJdS> : npíM‘ 8  8 qH$dm 10  10 ‘rQ>a A§Vamda nwT>o CËnmXZ KoVm ¶oVo. VgoM
{H$ZmanÅ>rVrc S>m|Ja CVmamda gmYmaU à{VÀ¶m npíM‘ CVaUrÀ¶m gwnrH$ {e„H$ am{hcoë¶m PmS>m§À¶m C§M dmT>coë¶m ’$m§ÚmMr N>mQ>Ur Ho$ë¶mg
O{‘Zr H$mOy cmJdS>rgmR>r Cn¶wŠV R>aë¶m AmhoV. H$moH$UmV ¶m {nH$mMr A{YH$ CËnmXZ {‘iy eH$Vo.
cmJdS> S>m|Ja CVmamda {H$’$m¶Vera R>acr Amho. gnmQ> O{‘Zrnojm 9) {nH$mMr N>mQ>Ur : h§Jm‘ g§në¶mZ§Va ‘o ‘{hݶmV H$mOy PmS>m§Mr
CVmamdarc O{‘ZrV H$mOw cmJdS >Ho$ë¶mZo ^anya gy¶©àH$memMr JaO N>mQ>Ur H$aUo ’$m¶Xoera R>aVo. H$mOy PmS>mdarc gwH$coë¶m ˶mMà‘mUo
nyU© hmoVo, hdm IoiVr {‘iVo VgoM {H$S>r d amoJm§À¶m àmXþ^m©d H$‘r hmoD$Z doS>çmdmH$S>çm dmT>coë¶m ’$m§Úm N>mQy>Z Q>mH$mì¶mV d H$mncoë¶m ’$m§XrÀ¶m
CËnmXZmV A{YH$ ^a nS>Vo. ’w$cmoè¶mÀ¶m doir dma§dma YwHo$ nS>Umè¶m Q>moH$mda ~moS>m}noñQ> cmdmdr. H$mOy {nH$m‘ܶo ZdrZ nmcdrda ‘moha ¶oV
Xè¶mImoè¶m‘ܶo CËnmXH$Voda n[aUm‘ hmoVmo. na§Vw S>m|Ja CVmamdarc Agë¶mZo H$mOy PmS>mMr N>mQ>Ur Ho$ë¶mg A{YH$ ’$m§Úm d nmcdr ¶oD$Z
O{‘Zrda g‘wÐmnmgyZ Vo gømÐrÀ¶m nm¶Ï¶mn¶ªVÀ¶m ^mJmV ¶m {nH$mMo CËnmXZmV ^a nS>Vo.
CËnmXZ Mm§Jco KoVm ¶oVo. nmdgmù¶mZ§Va YwHo$ nS>Umè¶m ^mJmV C{eam 10) Am§Va{nHo$ : H$mOy cmJdS>r‘ܶo gwédmVrÀ¶m 7-8 dfm©V
’w$cmoè¶mda ¶oUmè¶m OmVrMr cmJdS> ¶mo½¶ R>aVo. Am§Va{nHo$ KoVë¶mg Am{W©H$ ’$m¶Xm hmoVmo VgoM cmJdS>rdarc IM©
7) ñWm{ZH$ H$‘r CËnmXZ XoUmè¶m PmS>mMo nwZé‚mrdZ : àM{cV H$‘r hmoʶmg ‘XV hmoVo. Am§Va{nHo$ åhUyZ docdJu¶ ^mOrnmcm CXm.
H$mOy ~mJoVrc H$‘r CËnmXZ XoUmè¶m ~marH$ {~¶m Agcoë¶m VrZ Vo H$mH$S>r, XmoS>H$s, H$macr VgoM ^monim ¶m {nH$m§Mr cmJdS> Am{W©H$Ñï²>¶m
n§Yam df} d¶mÀ¶m H$mOy PmS>mMo ê$nm§Va gwYm[aV OmVr‘ܶo H$aʶmMo V§Ì ’$m¶Xoera AmT>iyZ Amcr Amho. ˶mMà‘mUo AZZgmMr cmJdS> XoIrc
S>m°. ~mimgmho~ gmd§V H$moH$U H¥$fr {dÚmnrR>m‘m’©$V {dH${gV H$aʶmV gwédmVrÀ¶m H$mcmdYrV ’$m¶Xoera Amho. Z§VaÀ¶m H$mcmdYrV AZZg
Amco Amho. Aem àH$maMr OwZr PmS>o OmZodmar Vo ‘o qH$dm gßQ>|~a- cmJdS>r‘wio H$mOy ~r Jmoim H$aʶmg Ìmg hmoVmo Ago AmT>iyZ Amco
Am°ŠQ>mo~a‘ܶo O{‘ZrnmgyZ 1 ‘rQ>a C§Mrda H$adVrZo H$mnmdrV qH$dm Amho. VgoM H$mOy cmJdS>r‘ܶo H§$X{nH$m§Mr Am§VanrH$ åhUyZ cmJdS>
Hw$èhmS>rZo VmoS>mdrV. Ago H$aV AgVmZm ImoS>mÀ¶m gmcrcm BOm hmoUma H$aʶm~m~V g§emoYZ gwê$ Amho.
Zmhr ¶mMr H$miOr ¿¶mdr. PmS> VmoS>ë¶mZ§Va 15 Vo 20 {Xdgm§Zr 11) ‘¥X d Ocg§YmaU Ma : A{VnmD$g nS>Umè¶m VgoM S>m|Ja
PmS>mÀ¶m ImoS>mda ’w$Q>do ¶oʶmg gwédmV hmoVo. ImoS>mÀ¶m AJXr daÀ¶m CVmamdarc ^mJmV O{‘ZrMr Yyn hmoD$ Z¶o åhUyZ 4.50 ‘r. cm§~
^mJmda ¶oUmao 3-4 ’w$Q>do10 Vo 15 g|.‘r cm§~rMo Pmë¶mda ˶mda daÀ¶m ~mOyg 0.60 ‘r.é§X d ImcÀ¶m ~mOyg 0.30 ‘r é§X Va
‘¥XH$mð> H$c‘ nÕVrZo H$c‘o ~§mYmdrV. H$c‘ Ho$coë¶m H$mS>çmVyZ 15 Vo 0.30 ‘r.ImocrMo Ma ImoXʶmMr {e’$mag H$aʶmV Amcr Amho.
20 {XdgmV ZdrZ ’y$Q> ¶oD$ cmJVo d Vr Omo‘mZo dmTy> cmJVo. 12) namJrH$aU Am{U ’$cYmaUm dmT>{dʶmgmR>r Cnm¶ : A{YH$
CËnmXZmgmR>r ñdñV Aem gwH$coë¶m ‘mem§Mm AH©$ 500 J«‘°
ê$nm§V[aV PmS>mMr OmonmgZm 10 {cQ>a nmʶmVyZ åhUOo n{hcr ’$dmaUr ’w$cmoè¶mdoir Va Xþgar
1) H$c‘o ~m§Yë¶mZ§Va OmoS>mImcr ¶oUmar ’y$Q> doimodoir H$mT>mdr. ’$dmaUr n{hë¶m ’$dmaUrZ§Va 15 {Xdgm§Zr H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 35


Amcr Amho. ˶mMà‘mUo H$mOyMo CËnmXZ dmT>{dʶmgmR>r 10 nr. nr. E‘². BW«co ¶m g§OrdH$mMr n{hcr ’$dmaUr nmcdr Amë¶mda d Xþgar ’$dmaUr ‘mohmoa
Amë¶mda H$amdr. H$mOy {~¶m§Mo CËnmXZ d AmH$ma‘mZ dmT>{dʶmgmR>r àVr PmS> 25 Q>ŠHo$ Jmo‘Ìw mMr ’$dmaUr H$amdr VgoM 25 Q>ŠHo$ Jmo‘Ìw PmS>mÀ§ ¶m
~wܧ ¶m^modVr Úmdo. VgoM H$mOy ‘moha g§ajUmgmR>r dmnaʶmV ¶oUmè¶m à˶oH$ H$sQ>H$ZmeH$mÀ¶m ’$dmaUrgmo~V 2 Q>ŠHo$ ¶w[a¶m {‘giyZ ’$dmaco AgVm
H$mOyÀ¶m CËnmXZmV dmT> hmoV,o Ago {XgyZ Amco Amho. ¶w[a¶m‘wio nmZo H$any Z¶oV åhUyZ ÐmdU gVV T>dimdo.
13) ¶mo½¶ àH$mao H$mT>Ur d gmR>dU : H$mOy PmS>mcm hdm‘mZmZwgma Zmoìh|~a ‘{hݶmnmgyZ ‘mohmoa ¶oʶmg gwédmV hmoVo Am{U hr ‘mohmoa ¶oʶmMr
à{H«$¶m ’o$~«wdmarn¶ªV Mmcw AgVo. Zmoìh|~a ‘{hݶmV Amcoë¶m ‘mohmoamÀ¶m H$mOy {~¶m ’o$~«wdmar ‘{hݶmV V¶ma hmoVmV. åhUOoM ‘mohmoa Amë¶mZ§Va H$mOy
{~¶m n³d hmoʶmg gw‘mao 60 {Xdgm§Mm H$mcmdYr cmJVmo. H$mhr eoVH$ar H$mOy ~r 30 Vo 35 {XdgmMo gmYmaU amImS>r a§JmMo, ~m|Sy> {hadm AgVmZm
PmS>mdê$Z VmoSy>Z H$mT>VmV, hr nÕV ’$maM MwH$sMr Amho.Aem doir ~r nyU© n³d Pmcoco Zgë¶m‘wio H$mOy JamMr àV ImcmdVo, ~r gwaHw$Vco OmVmV.
~r Mo dOZ H$‘r ^aVo d ~m|Sy>Mo ZwH$gmZ hmoVo. Aem nÕVrZo An³d H$mOyMr VmoS>Ur Ho$ë¶mg gw‘mao 50 Q>ŠHo$ ZwH$gmZ hmoʶmMr eŠ¶Vm AgVo. åhUyZ
H$mOy ~m|Sy> nyU© n³d Pmë¶mda Vo H$mTy>Z ¿¶mdoV qH$dm PmS>mImcr nS>coco ~m|Sy> CMcyZ KoD$Z ˶m§À¶m {~¶m H$mTy>Z KoUo ¶mo½¶ R>aVo. H$mOy ~r VmOo
AgVmZm ˶mV gw‘mao 20 Vo 25 Q>ŠHo$ nmʶmMo à‘mU AgVo Vo 12 Vo 13 Q>ŠHo$ H$aʶmgmR>r H$mOy ~r 3 Vo 4 {Xdg àIa CÝhmV dmiV Kmcmdo.
Mm§Jco dmicoco H$mOy ~r nmdgmù¶mV gmR>dyZ R>odmd¶mMo Agë¶mg 300 JoO OmS>rÀ¶m ßb°pñQ>H$ {neì¶mV ~§X H$ê$Z JmoUr‘ܶo ^ê$Z H$moaS>çm
OmJr gmR>dyZ R>odmdoV.H$mOy ~r darcà‘mUo gmR>{dë¶mg Vo 8 Vo 10 ‘{hZo Mm§Jë¶m pñWVrV amhÿ eH$Vo. Aem àH$mao H$mOy cmJdS> H$ê$Z {nH$mMr
{ZJamUr KoVë¶mg {Vgè¶m dfu CËnmXZ {‘iʶmg gwédmV hmoVo d à˶oH$ H$c‘mnmgyZ EH$ Vo XrS> {H$cmo {~¶m§Mo CËnmXZ {‘iVo. 9 Vo 10 dfm©Mr
~mJ Pmë¶mda hoŠQ>ar gamgar XmoZ Vo AS>rM Q>Z CËnmXZ {‘iy eH$Vo. ¶m H¥${f {dÚmnrR>mZo H$mOy ~m|Sy>nmgyZ à{H«$¶oìXmao {d{dY {Q>H$mD$ nXmW© V¶ma
H$aʶmÀ¶m nÕVr {dH${gV Ho$ë¶m AmhoV. ˶mnmgyZ H$mOy {~¶m§À¶m CËnÝZm~amo~aM H$mOy ~m|S>mMo 5 Vo 6 nQ> A{YH$ CËnÝZ {‘iVo.
CËnmXZ : H$mOyMo CËnmXZ PmS>mÀ¶m d¶mo‘mZmZwgma dmT>Vo. {~¶m§nmgyZ V¶ma Pmcoë¶m PmS>m§nmgyZ 0.5 {H$cmo Va gwYm[aV OmVrnmgyZ 15 Vo
20 {H$cmo {~¶m§Mo CËnmXZ 12 ì¶m dfmªnmgyZ {‘iVo.
14) nrH$ g§ajU : H$mOy {nH$m‘ܶo H$sS> d amoJmnmgyZ g§ajU H$aUo H$mOyMo CËnmXZ dmT>{dʶmgmR>r A˶§V Amdí¶H$ Amho. H$mOy {nH$mda EHy$U
60 àH$maÀ¶m {d{dY {H$S>r AmT>iyZ Amë¶m AmhoV. na§Vw H$mOydarc T>oH$ʶm, amoR>m d ’w$c{H$S>r VgoM ImoS> Am{U ‘yi nmoIaUmar Air ¶m à‘wI {H$S>r
AgyZ ˶mMo doirM {Z¶§ÌU H$aUo Amdí¶H$ Amho. H$mOydarc T>oH$ʶm hr H$sS> nmcdr, ‘mohmoa H$dio ~r ¶m {nH$mÀ¶m gd© AdñWm§‘ܶo CnÐd H$aVo.
˶mda H¥${f {dÚmnrR>mZo nwT>o {e’$mag Ho$ë¶mà‘mUo ’$dmaUr H$amdr.

A.H«$. ’$dmaUr H$sQ>H$ZmeH$mMo Zmd PmS>m§Mr AdñWm


1. n{hcr 36 Q>ŠHo$ àdmhr ‘moZmoH«$moQ>mo’$m°g (0.05Q>ŠHo$ - 1.5 {‘.cr./ ZdrZ nmcdrda
10 croQ>a nmʶmV) qH$dm c°åS>m gm¶h°cmoW«rZ 5 Q>ŠHo$
(0.003 Q>¸o$ - 0.6 {‘.cr./10 croQ>a nmʶmV)
2. Xþgar àmo’o$Zmo’$m°g 50 Q>ŠHo$ àdmhr (0.05 Q>ŠHo$ - 1 {‘.cr./ ‘mohmoamda
10 crQ>a nmʶmV) H$amdr.
3. {Vgar c°åS>m gm¶h°cmoW«rZ 5 Q>ŠHo$ (0.03 Q>ŠHo$ -0.6 {‘.cr./ ’$iYmaUoÀ¶m AdñWoV
10 crQ>a nmʶmV) ’$dmaUr H$amdr.

H$mOy ImoS> d ‘yi nmoIaUmar Air (amoR>m) {Z¶§ÌUmgmR>r àmXþ^m©d àmW{‘H$ AdñWoV AgVmZmM
Cnm¶¶moOZm Ho$cr nm{hOo. ¶m {H$S>rMm àmXþ^m©d OodT>çm cdH$a cjmV ¶oB©c VodT>r Vo PmS> dmMʶmMr
eŠ¶Vm OmñV AgVo. doirM Oa ¶mo½¶ Cnm¶¶moOZm Ho$cr Va H$sS>J«ñV PmS> Z¸$sM OJdVm ¶oVo.
¶m {H$S>rÀ¶m àmXþ^m©dm‘wio ‘ococr PmS>o qH$dm g§nyU© {ndir nS>cocr PmS>o ‘wimgH$Q> IUyZ
H$mT>mdrV Am{U ˶mVrc Aù¶m§Mm Am{U H$mofm§Mm Zm¶ZmQ> H$amdm. åhUOo ¶m {H$S>rÀ¶m àgmamcm
H$mOydarb amoR>m H$mOydarb T>oH$ʶm Amim ~gVmo.
~mJoVrc PmS>m§À¶m ImoS>mcJVMm ^mJ ñdÀN> R>odmdm d H$‘rVH$‘r ‘{hݶmÀ¶m A§VamZo ~mJoMr, PmS>m§Mr ì¶dpñWV nmhUr H$amdr. PmS>mcm
H$sS> cmJcocr AmT>iyZ Amë¶mg nQ>merÀ¶m ghmæ¶mZo gmc H$mTy>Z eŠ¶ VodT>çm Aù¶m H$mTy>Z Zï> H$amì¶mV. VgoM ~w§Ü¶mcJVMm g§nyU© ^mJ
Šbmoamonm¶ar’$m°g 20 Q>ŠHo$ àdmhr (0.2 Q>ŠHo$ - 10 {‘.cr./10 crQ>a nmʶmVyZ) ¶m H$sQ>H$ZmeH$mÀ¶m ÐmdUmZo {^Odmdm. VgoM ¶m {H$S>rÀ¶m
{Z¶§ÌUmgmR>r S>r.S>r.ìhr.nr. 76 Q>ŠHo$ àdmhr d am°Ho$c (10 {‘.cr. d 50 {‘.cr.) ho {‘lU AirZo Ho$coë¶m {N>ÐmV AmoVyZ ho {N>Ð {MIcmZo ~§X
H$amdo qH$dm Šbmoamonm¶ar’$m°g 20: àdmhr d am°Ho$c (10 {‘.crμ d 50 {‘.cr.) ho {‘lU AirZo Ho$coë¶m {N>ÐmVyZ AmoVyZ ho {N>Ð {MIcmZo ~§X
H$amdo. AemàH$mao H$miOr KoVë¶mg ImoS>{H$S>m qH$dm amoR>m ¶m {H$S>rMo {Z¶§ÌU H$aVm ¶oVo. ’w$c{H$S>tÀ¶m {Z¶§ÌUmgmR>r ’$moP°cm°Z (0.05 Q>ŠHo$) qH$dm
S>m¶{‘WmoEQ> (0.03 Q>ŠHo$) ¶m H$sQ>H$ZmeH$m§Mr ’$dmaUr H$amdr. g§nH©$ H«$. 9423048591

36 & eoVH$ar & OyZ & 2017


h[aVJ¥hmVrc Oa~oam cmJdS>
lr. {dO¶ H$mZS>o, àm. Za|Ð ’$aHo$, lr. g{MZ ‘moao,lr. ho‘§V OJVmn
H$mQ>oH$moa eoVr {dH$mg H|$Ð, ‘hmË‘m ’w$co H¥$fr {dÚmnrR>, amhþar, {O. Ah‘XZJa

~ hþVm§e eoVH$è¶m§H$Sy>Z ’w$c{nH$m§À¶m cmJdS>rg ng§Vr {Xcr OmVo,


H$maU ’w$cm§À¶m ~mOmamV Jwcm~, eod§Vr, H$mZ}eZ, A°ÝWw[a¶‘ Am{U
Am°{H©$S>g B˶mXrMr ’w$co Mm§Jcr qH$‘V {‘idyZ XoVmV. BVa ’w$cm§À¶m
VwcZoV Oa~oam ’w$cm§Mm ’w$cXmUrVrc {Q>H$mD$nUm d gmR>dUj‘Vm
Mm§Jcr AgVo. ‘mVr {dahrV ‘mܶ‘mV VgoM h[aVJ¥hmgma»¶m {Z¶§{ÌV
dmVmdaUmV Oa~oam cmJdS> ’$maM ¶eñdr R>acocr Amho. amÁ¶mVrc
~hþVm§e h[aVJ¥hm§‘ܶo Oa~oam cmJdS> gwê$ hmoD$Z {Z¶{‘V ’w$cm§Mo
CËnmXZ gwê$ Pmco Amho. ˶mMo emóewÕ cmJdS>rMo V§ÌkmZ AdJV
H$ê$Z KoUo ‘hÎdmMo Amho.
cmJdS> ‘mܶ‘ … h[aVJ¥hmV Oa~oam ’w$cPmS>mn§ mgyZ A{YH$ d XO}Xma
’w$cm§Mo CËnmXZ {‘iʶmgmR>r cmJdS> H$aVmZm cmc ‘mVr + eoUIV +
dmiy + ^mVmMo Vyg ho 3:3:3:1 ¶m à‘mUmV dmnamdo. Oa~oam ho nrH$ ‘mVr
{dahrV ‘mܶ‘mV CXm. H$moH$monrQ>, nacmB©Q> ¶m‘ܶo gwÜXm KoVco OmVo. 4) Jwcm~r - h°cmo, Bñ‘mam, A°S>ìhmÝg
H$moH$monrQ>‘ܶo ’w$cm§Mr JwUdËVm Am{U CËnmXZ Mm§Jco ¶oV.o na§Vw ‘mVr 5) {dQ>H$ar cmc - S>çyZ, Amonr¶‘, BÝQ>oÝg
{dahrV ‘mܶ‘mgmR>r ‘mVr Am{U nmUr ¶m§À¶m gm‘y Am{U {dÚwVdmhH$VoMr 6) e|Xÿar - Mmcu, ~ogrH$, ñH$m¶cmB©Z, Jmo{cEW Aem ~è¶mMem N>Q>m
X¡Z{§ XZ Zm|X R>do Uo ‘hÎdmMo AgVo. ˶mZwgmaM IVo Am{U nmUr ¶m§Mo AmhoV. ~mOmamVrc ’w$cm§À¶m ‘mJUrZwgma Am{U a§JmZwgma {ZdS>
{Z¶moOZ H$aVm ¶oV.o H$amdr. ¶mV cmc, {ndim, Jwcm~r, ^Jdm d nm§T>am ¶m nmM a§Jm§Mr
amonà{H«$¶m … cmJdS>rÀ¶m doiog amonm§Mr ‘wio H$m~}ÝS°>{P‘ 0.1 Q>¸$m {ZdS> H$amdr.
¶m ~waerZmeH$mÀ¶m ÐmdUmV 2 {‘{ZQ>o ~wS>dyZ cmJdS> H$amdr. dmVmdaU {Z¶§ÌU … cmJdS>rZ§Va {nH$m§Zm cdH$a
VgoM amono cmdë¶mZ§Va H$m~}ÝS°>{P‘ 0.1 Q>¸$m Am{U øw{‘H$ A°{gS> ‘wù¶m ’w$Qw>Z Omo‘Xma dmT>rgmR>r VwcZoZo OmñV Vmn‘mZ
0.1 Q>¸$m {‘{lV ÐmdU 90 {‘.cr. à{V amon ¶m à‘mUmV Úmdo. ho H$m‘ cmJVo. h[aVJ¥hm‘Yrc {XdgmMo d amÌrMo Vmn‘mZ
AmR>dS>çmÀ¶m H$mcmdYr‘ܶo EH$Xm ¿¶mdo, OoUoH$ê$Z {nH$m§Mo ~waernmgyZ 22 Vo 25 A§e g|.J«o. Am{U 20-22 A§e g|.J«o. BVHo$ R>odmdo Am{U nwT>rc
g§ajU hmoVo d amon Omo‘mZo dmT>Vo. 3-4 AmR>dS>çmn¶ªV ˶m‘ܶo ~Xc H$ê$ Z¶o. ¶mMdoir ‘mܶ‘m§Vrc
cmJdS>rMm H$mcmdYr … Oa~oamMr cmJdS> df©^a Ho$ìhmhr H$aVm ¶oVo. Vmn‘mZ 18 Vo 20 A§e g|.J«o. BVHo$ R>odmdo Am{U nwT>rc
{hdmù¶mÀ¶m gwédmVrcm cmJdS> Ho$ë¶mg ‘mܶ‘mMo Vmn‘mZ dmT>{dʶmMm 3-4 AmR>dS>çmn¶ªV ˶m‘ܶo ~Xc H$ê$ Z¶o. ¶mMdoir ‘mܶ‘m§Vrc
IM© dmTy>Z EHy$U Zâ¶mV KQ> ¶oD$ eH$Vo. VgoM àH$memÀ¶m H$‘r Vmn‘mZ 18 Vo 25 A§e g|.J«o. Xaå¶mZ {Z¶§{ÌV R>odmdo.
Vrd«VoMm gwÜXm CËnmXZmda n[aUm‘ hmoVmo. Oa~oamMo CËnmXZ 2 dfmªgmR>r Oa~oam {nH$mg nmʶmMr H$‘VaVm A{O~mV ghZ hmoV Zmhr.
¿¶m¶Mo Agoc Va cmJdS> ‘mM©, E{àc‘ܶo H$amdr åhUOo {nH$mg EH$mM {deofV: A{V CîUVo‘wio d ~mînr^dZm‘wio amonm§‘Yrc nmʶmMr nmVir
CÝhmù¶mg Vm|S> Úmdo cmJVo Am{U ˶mdoiÀ¶m {‘iUmam H$‘r ~mOma^md doJmZo ImcmdVo. ho Q>miʶmgmR>r h[aVJ¥hm‘ܶo gmdcrgmR>r eoS>ZoQ>Mo
Q>miVm ¶oVmo. Oa~oam cmJdS>rgmR>r amono hr D$Vr g§d{Y©V AgUo Amdí¶H$ AmdaU Kmcmdo. h[aVJ¥hmgmR>rMm nm°{c{WZ 200 ‘m¶H«$m°Z OmS>,
Amho. ˶m‘wio {nH$mV {d{dYVm AmT>iyZ ¶oV Zmhr. VgoM df©^a CËnmXZ 50 Q>ŠHo$ àH$me namd{V©V H$aUmao Agmdo. h[aVJ¥hm‘ܶo AmЩVoMo à‘mU
d àV EH$gmaIr {‘iVo. h[aVJ¥hmV Oa~oam ’w$cPmS>m§nmgyZ A{YH$ 60-70 Q>ŠHo$ BVHo$ R>odmdo.
CËnmXZ d Am{W©H$ ’$m¶Xm {‘iʶmgmR>r 3030 g|.‘r. A§Vamda IV d nmUr ì¶dñWmnZ … Oa~oam ’w$cm§À¶m dmT>rgmR>r Am{U ^anya
amonm§Mr cmJdS> H$aʶmMr {e’$mag H$aʶmV ¶oV Amho. CËnmXZmgmR>r g|{ж IVmMr Am{U {deofV: nmcme Am{U ñ’w$aX
OmVtMr {ZdS> … à˶oH$ amonm§nmgyZ {‘iUmao OmñVrVOmñV CËnmXZ, IVm§Mr Amdí¶H$Vm AgVo. à‘mUmnojm OmñV ZÌ {Xë¶mZo CËnmXZ
~mOmanoR>oVrc ‘mJUr d ’y$cXm§S>çmÀ¶m ’w$cXmUrVrc {Q>H$mD$nUm ¶m§Mm H$‘r ¶oVo. VgoM ’w$cXmUrVrc ’w$cm§Mm {Q>H$mD$nUm gwÜXm ImcmdVmo.
dmna H$ê$Z OmVtMr {ZdS> H$amdr. åhUyZ amonm§À¶m dmT>rgmR>r IVo ¶mo½¶ à‘mUmV Úmdr cmJVmV. IVm§Mr
1) {ndim - EÝSw>am, XmZm EcZ ‘mÌm R>a{dVmZm dmT>rMr AdñWm d nmʶmMr àV cjmV ¿¶mdr.
2) Zma§Jr - H°${c’$mo{Z©¶m h[aVJ¥hmVrc Oa~oam ’w$c{nH$mg Ðdê$n IVo nmʶmV {‘giyZ ÚmdrV.
3) nm§T>am - AmB©g ~J©, qdQ>a ³dsZ, {gcìhrñQ>a cmJdS>rZ§Va VrZ AmR>dS>çm§Zr EH$m ‘{hݶmÀ¶m A§VamZo gwédmVrMo

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 37


Mma ‘{hZo nwT>rcà‘mUo {dÐmì¶ IVmÀ¶m ‘mÌm à˶oH$ PmS>mcm à˶oH$ ’w$cm§Mr H$mT>Ur d gmR>dU … gd©gmYmaUV: amono cmdë¶mnmgyZ
AmR>dS>çmcm n{hcm ‘{hZm ZÌ 150 Vo 200 nrnrE‘, ñ’w$aX 10-12 AmR>dS>çm§Zr ’w$co Koʶmg gwédmV H$amdr.
50 Vo 75 nrnrE‘ Am{U nmcme 150 Vo 250 nrnrE‘ {R>~H$ ’w$co gwê$ Pmë¶mnmgyZ 1 dfm©À¶m H$mcmdYr‘ܶo A§XmOo
qgMZmÛmao Úmì¶mV. ˶mZ§Va Mm¡Ï¶m ‘{hݶmnmgyZ 15:10:30 J«°‘ 35 Vo 40 ’w$co à{VPmS> à{V df} {‘iVmV. ’w$cm§Mr H$mT>Ur ¶mo½¶
ZÌ ñ’w$aX Am{U nmcme à{V ‘{hZm Úmdo. H°$pëe¶‘ Zm¶oQ´>oQ> 60 Vo AdñWoV H$aUo JaOoMo AgVo.
70 nrnrE‘ d ‘°¾o{e¶‘ gë’o$Q> 5-10 nrnrE‘ Úmdo. ’w$co H$mT>VmZm ¿¶md¶mMr H$miOr … ’w$cm§Mm ‘ܶ^mJmMm a§J nyU©
AY©-{Z¶§{ÌV h[aVJ¥hmV Oa~oam ’w$cm§À¶m A{YH$ CËnmXZ d Am{W©H$ {Xgmdm. ’w$cm§À¶m ‘ܶ^mJmOdirc V§Vy C^o Agmdo cmJVmV. ’w$cm§Mr
’$m¶ÚmgmR>r {R>~H$ qgMZmÛmao XaamoO ~mînr^dZmÀ¶m 60 Q>ŠHo$ nmUr d à{V H$mT>Ur gH$mir qH$dm C{eam gm¶§H$mir H$amdr. Xm§S>m dmH$dyZ ’w$co
AmR>dS>çmg 3.40:1.71:4.11 J«‘° à{V Mm¡.‘r. à‘mUo ZÌ:ñ’w$aX:nmcme H$mT>mdrV. H$mÌrMm dmna H$ê$Z Z¶o. H$mT>cocr ’w$co Ëd[aV nmUr
{dÐmì¶ IVm§À¶m ‘mÌoVZy XoʶmMr {e’$mag Amho. h[aVJ¥hm‘Yrc {nH$m§Zm Agcoë¶m ~mXcrV R>odmdrV. ’w$cm§À¶m Xm§S²>¶mÀ¶m ImcMm Vm§~yg H$mim
nmUr XoʶmgmR>r {R>~H$ qgMZ nÕVrMm dmna H$amdm. ¶m‘wio amonm§À¶m ^mJ H$mTy>Z Q>mH$mdm. ’w$cmcm 1010 g|.‘r. Mr nm°{c{WZMr {nedr
‘wimer nmUr XoUo eŠ¶ hmoV.o {R>~H$ qgMZmVrc {S´>na‘YyZ nS>Umè¶m Kmcmdr Xhm ’w$cm§Mm JÇ>m ~m§Ycocr ’w$co 1104015 g|.‘r AmH$mamÀ¶m
nmʶmMm doJ hm H$‘rVH$‘r eŠ¶Vmo 2 cr. à{V Vmg Agmdm. ¶m‘wio nmUr H$moamoJoQ>oS> ~m°Šg‘ܶo ^amdrV. ~mOmamcm nmR>{dʶmnydu Vo 4 A§e g|. J«o.
A{YH$ H$mi XoVm ¶oVo d {^OUmao joÌhr dmT>V.o cm dmVmZwHy${cV 鑑ܶo R>odmdrV. ’w$cm§À¶m Mm§Jë¶m gmR>dUwH$sgmR>r
Am§Va‘emJV … doimodoir dmicocr, amoJQ> nmZo VgoM JmXrdm’o$ IwanyZ Vr Zoh‘r ñdÀN> Am{U ewÕ nmʶmV R>odmdrV. ¶mgmR>r {H«$goc ìhr.~r.
O‘rZ ^wg^werV R>odmdrV. Iam~ H$ù¶m§Mr d ’w$cm§Mr H$mT>Ur H$amdr. qH$dm ŠbmoarZ ¶mgmaIo AÞg§ajH$ dmnaVm ¶oVmV.EH$m ~m°Šg‘ܶo
gwédmVrcm nmZm§Mr Mm§Jcr dmT> hmoʶmgmR>r H$ù¶m§Mr H$mT>Ur H$aV 300 Vo 350 ’w$co ~gdcr OmVmV. Mm§Jë¶m àVrÀ¶m ’w$cm§Mr Xm§S>r
amhmdr, ˶m‘wio nmZm§Mr ¶mo½¶ dmT> hmoD$Z CËnmXZ Mm§Jco {‘iVo. 40 Vo 50 g|.‘r. cm§~ d ’w$cm§Mm ì¶mg 10 Vo 12 g|.‘r. AgVmo.

àVdmar … Oa~oam ’w$cm§Mr àVdmar H$aVmZm gd© ’w$co OdiOdi gma»¶m AmH$mamMr AgmdrV. ˶m‘ܶo ’$ŠV 10 Q>ŠHo$ BVH$mM ’$aH$ Agmdm,
’w$c nyU© C‘cë¶mZ§Va ˶m‘Yrc XmoZ namJH$Um§À¶m Wam§Mr nyU© dmT> Pmcocr Agmdr. åhUOoM ˶mda namJH$U V¶ma Pmcoco AgmdoV. nyU©
C‘ccocr ’w$coM ~mOmanoR>oV {dH«$s¶mo½¶ AgVmV. Oa~oam ’w$cm§Mr àVdmar ˶m§À¶m ì¶mgmà‘mUoM H$aVmV. hr ’w$co XoR>mÀ¶m VimnmgyZ O{‘ZrcJV
AmoTy>Z Vm~S>Vmo~ nmʶmV R>odmdrV. ’w$cm§Mr Xm§S>r ^¸$‘ d VmR> Agmdr. Xm§S>rMr cm§~r 40 g|.‘r. nojm H$‘r Agy Z¶o Am{U ’w$cmMm ì¶mg
7 g|.‘r. nojm OmñV Agmdm.

àV Z§. ’w$cm§Mm ì¶mg (àVdmar JwUY‘©) ’w$cXm§S>çmMr cm§~r H$mJXr noQ>r (g|.‘r.) noQ>rMo dOZ
(g|.‘r.) cm§~ré§XrC§Mr ({H$.J«°.)
1. 12 go.‘r. nojm OmñV 70 go. ‘r. À¶m da
2. 10 Vo 11.9 g|. ‘r. 60 Vo 70
3. 9 Vo 9.9 g|. ‘r. 50 Vo 60 1003010 12-13
4. 8 Vo 8.9 g|. ‘r. 40 Vo 50
5. 7 Vo 7.9 g|. ‘r. 40 go. ‘r. nojm H$‘r

gwÌH¥$‘rMo EH$mpË‘H$ ì¶dñWmnZ … gwÌH¥$‘r hr H$sS> Oa~oam {nH$mg Iyn hm{ZH$maH$ AgyZ CKS>çm S>moù¶m§Zr Z {XgUmar H$sS> Amho. ‘wimda JmocmH$ma
JmR>r {XgVmV. PmS>mMr nmZo {ndir nSy>Z amonm§Mr dmT> Iw§Q>Vo. OmñV AmЩVoÀ¶m hdm‘mZmV Am{U dma§dma VoM nrH$ KoVë¶m OmUmè¶m joÌmVhr gwÌH¥$‘r
dmT>Vo. O{‘ZrMr Mm§Jcr ‘emJV Z Ho$ë¶m‘wio Am{U {nH$mMr ’o$anmcQ> Z KoVë¶mZo gwÜXm hr H$sS> dmT>Vo.
ì¶dñWmnZ … ñdÀN>, amoJa{hV amondm{Q>Ho$VyZ Omo‘mZo dmT>coë¶m amonm§Mr {ZdS> H$aUo. {nH$m§Mr ’o$anmcQ> H$aUo. EH$Xc
dZñnVr ¶m {ÛXc dZñnVrnojm OmñV à{VH$maH$ AgVmV. CÝhmù¶mV Zm§JaUr H$aUo. O‘rZ gy¶©{H$aUm§Ûmao VmndUo … ¶m‘ܶo
100 Vo 500 JoO ßb°pñQ>H$ gmV {Xdg O{‘Zrda AmÀN>mXÿZ R>odUo. ’$m°a‘°crZ 4 Q>ŠHo$ Am{U gmoS>r¶‘ hm¶moâbmoamB©S> ÐmdU O{‘ZrV
AmoVmdo. Hw§$S>çm {ZOªVwH$ H$aUo (’$m°a‘°crZ dmnê$Z). H$moH$monrQ> ho dm’o$Zo {ZOªVwH$ H$aUo. qZ~moir n|S>Mm dmna H$aUo. Q´>m¶H$moS>‘m©,
½cmo‘g, n°{gcmo‘m¶grg ¶m§gma»¶m O¡{dH$ KQ>H$m§Mm VgoM {OdmUy IVm§Mm 5 {‘.cr./cr. à‘mUmV dmna H$amdm. amonm§Mr ‘wio ~wS>dUo.
(H$m~m}gë’$m°Z 0.05 Q>ŠHo$ 4 {‘.cr. à{V cr. à‘mUmV Q>mH$mdo.) gmnim dZñnVr åhUyZ P|Sy>, Q>mo‘°Q>mo, dm§Jr ¶m§Mr cmJdS> H$éZ
1 ‘{hݶmZ§Va H$mTy>Z Q>mH$mdrV.
g§nH©$ H«$. : 9890568574

38 & eoVH$ar & OyZ & 2017


‘hmD$Om© (^mJ-2)

nmaofU {dahrV Anma§n[aH$ D$Om© gmYZo d àH$ën


lr. amOmam‘ ‘mZo, ‘hmg§MmcH$, ‘hmamï´> D$Om© {dH$mg A{^H$aU, åhmS>m dm{UpÁ¶H$ g§Hw$c, ¶oadS>m, nwUo -6

‘m Jrc ^mJm‘ܶo AmnU Anma§n[aH$ D$Om©- H$mimMr JaO ¶m


g§X^m©Vrc ‘m{hVr KoVcr Amho. AmVm ¶m ^mJm‘ܶo nmaofU
{dahrV Anma§n[aH$ D$Om© gmYZo/àH$ën ¶m~m~VMr ‘m{hVr XoʶmV
cm^mWu … amÁ¶mVrc
emgH$s¶
gm‘mݶ
é½Umc¶o,
é½Umc¶o,
¶oV Amho. J«m‘rU é½Umc¶o,
àmW{‘H$ Amamo½¶ H|$Ðo,
amÁ¶mMo ZdrZ d ZdrH$aUr¶ D$Om© (Anma§n[aH$ D$Om©) emgH$s¶ Am{Xdmgr d
ómoVm§nmgyZ {dH|${ÐV nmaofU {da{hV D$Om© {Z{‘©VrMo gm‘m{OH$ ݶm¶ {d^mJm§Mr
EH${ÌV YmoaU -2016 dg{VJ¥ho, emgH$s¶ e¡j{UH$ g§ñWm, emgH$s¶ dg{VJ¥h, emgH$s¶,
amÁ¶mVrc D$O}Mr dmT>Vr ‘mJUr cjmV KoVm ZdrZ d ZdrH$aUr¶ {Z‘emgH$s¶, ñWm{ZH$ ñdamÁ¶ g§ñWm ¶m§À¶m H$m¶m©c¶m§gmR>r
D$Om© (Anma§n[aH$ D$Om©) òmoVm§Mm {dH$mg H$aʶmgmR>r amÁ¶m‘ܶo VgoM gmd©O{ZH$ Cn¶moJmÀ¶m emgH$s¶ B‘maVr ¶m§Zm cm^ {‘iUma
‘w~cH$ AgUmè¶m gm¡a d O¡{dH$ D$Om© òmoVm§Mm dmna H$ê$Z amÁ¶mV Amho. ¶m‘ܶo 1 Vo 50 {H$. d°. j‘VoMo g§¶§Ì AmñWm{nV H$aʶmV
nmaofU {dahrV D$Om© {Z{‘©Vr àH$ën {dH${gV H$aʶmgmR>r ZdrZ d ¶oUma AmhoV.
ZdrH$aUr¶ D$Om© òmoVm§À¶m dmnamg MmcZm XoʶmgmR>r EH${ÌV YmoaU ImOJr joÌmVrc XdmImZo, ghH$mar g§ñWm, ghH$mar J¥h{Z‘m©U
emgZmZo Omhra Ho$co Amho. g§ñWm, {Z~§YH$ ghH$ma ¶m§À¶mH$S>rc Zm|XUrH¥$V B‘maVr, AnmQ>©‘|Q>,
¶m EH${ÌV YmoaUm§VJ©V amÁ¶mV nmaofU {dahrV ZdrZ d ZdrH$aUr¶ AmoZaern‘Yrc Zm|XUrH¥$V B‘maVr, Zm|XUrH¥$V Q>mD$Z{en‘Yrc
D$Om© àH$ënm§Ûmao cKy d ‘ܶ‘ ñdê$nmÀ¶m CËnmXH$m§gmR>r ì¶dgm¶mMr B‘maVr, Y‘m©Xm¶ g§ñWm/ e¡j{UH$ g§ñWm ¶m§Zr darcà‘mUo gm¡a {dÚwV
g§Yr CncãY hmoUma Amho. ¶m‘wio ¶m joÌmV amoOJma {Z{‘©Vr d g§MmMo H$m¶m©Ýd¶Z Ho$ë¶mg é. 20 à{Vd°Q> qH$dm àH$ën qH$‘VrÀ¶m
Jw§VdUwH$sg MmcZm {‘iʶmg ‘XV hmoUma Amho. 20 Q>ŠHo$ Oo H$‘r Agoc VodT>çm AW©ghmæ¶mg nmÌ AgVrc. ¶m‘ܶo
¶m YmoaUmÝd¶o ZdrZ d ZdrH$aUr¶ D$Om© òmoVm§Mm àgma 5 Vo 20 {H$.d°. j‘VoMo g§¶§Ì AmñWm{nV H$aʶmV ¶oUma AmhoV.
dmT>{dʶmÀ¶m Ñï>rZo KaJwVr d Am¡Úmo{JH$ joÌmV {Z‘m©U hmoUmè¶m g|{ж Am{W©H$ VaVyX
Q>mH$mD$ nXmWmªnmgyZ drO {Z{‘©Vr H$aʶmg àmoËgmhZ XoʶmV ¶oUma {Oëhm dm{f©H$ gd©gmYmaU {ZYr : 300.00 H$moQ>r én¶o, 13 ì¶m
Amho. ¶m‘wio ehar d J«m‘rU ^mJmVrc Q>mH$mD$ nXmWmªMr g‘ñ¶m H$‘r {dÎm Am¶moJmMm {ZYr : 20.00 H$moQ>r én¶o.
hmoD$Z n¶m©daU nmofH$ drO {Z{‘©Vr d g|{ж IV {Z{‘©Vrg MmcZm ~) cKyOc d Zi nmUr nwadR>çmgmR>r gm¡a n§nmMr AmñWmnZm… EHy$U
{‘iUma Amho. 10000 gm¡an§n
amÁ¶m‘ܶo ‘moR>çm à‘mUmda emgH$s¶ d ImOJr joÌm‘ܶo nmaofU ¶moOZm: cKyOc d Zi nmUrnwadR>çmgmR>r gm¡a n§nmMr AmñWmnZm
{dahrV (Am°’$ J«rS>) g§¶§Ì AmñWm{nV H$aʶmg ‘hmamï´> amÁ¶ AmKmS>rda C{Ôï> : Xadfu 2000 ZJ gm¡an§n
Amho. ¶m YmoaUm§VJ©V nwT>rc 5 dfm©‘ܶo amÁ¶mV gm¡a {dÚwV g§M, gm¡a cm^mWu … J«m‘rU d XþJ©‘ ^mJmV A{Z¶{‘V drO nwadR>çm‘wio d H$mhr
n§n, gm¡a CîUOc g§¶§Ì, gmoca pñQ>‘ Hw$qH$J, ~m¶moJ°gnmgyZ {dH|${ÐV {R>H$mUr {dÚwVrH$aU Z Pmcoë¶m ^mJmV nmB©ncmBZÛmao nmUrnwadR>m H$aUo
drO {Z{‘©Vr àH$ën, gyú‘ nmaofU (‘m¶H«$mo J«rS>) ¶m ¶moOZm§Mm cm^ gwc^ hmoV Zmhr. ˶mAZwf§JmZo amÁ¶mV I§{S>V drOnwadR>m Agcoë¶m
emgH$s¶, {Z‘emgH$s¶ H$m¶m©c¶m§~amo~a ImOJr joÌm§ghr nwT>rcà‘mUo drO nwadR>m hmoD$ Z eH$Umar Jmdo, dmS>çm, dñ˶m, J«m‘n§Mm¶Vr ¶m
hmoUma Amho. {R>H$mUr {nʶmÀ¶m nmʶmMm Cngm d nwadR>m H$aʶmgmR>r gmd©O{ZH$
A) B‘maVrMo N>V (é’$Q>m°n) d O{‘Zrdarc nmaofU {dahrV gm¡a nmUr nwadR>m ¶moOZmH$[aVm gm¡a n§nmMm dmna H$aUo Cn¶wŠV Amho.
{dÚwV g§M - 200 ‘o.d°. Am{W©H$ VaVyX
¶moOZm : B‘maVrMo N>V d O{‘Zrdarc nmaofU {da{hV gm¡a {dÚwV g§M {Oëhm dm{f©H$ gd©gmYmaU {ZYr : 100.00 H$moQ>r én¶o.
B‘maVrMo N>V d O{‘Zrda AmñWm{nV hmoUmao 1 Vo 50 {H$. H$) ñd¶§nmH$mgmR>r gm¡a D$O}da AmYm[aV g§¶§Ì AmñWmnZm :
d°. j‘Von¶ªV nmaofU {dahrV gm¡a {dÚwV g§M AW©ghmæ¶mH$[aVm 1,50,000 Mm¡. ‘rQ>a j‘VoMo àH$ën
nmÌ amhVrc. ¶moOZm : ñd¶§nmH$mgmR>r gm¡a D$O}da AmYm[aV g§¶§Ì AmñWmnZm
C{Ôï> … emgH$s¶ B‘maVtgmR>r 30 ‘o.d°. Am{U ImOJr B‘maVtgmR>r C{Ôï> : emgH$s¶ B‘maVrgmR>r 20,000 Mm¡. ‘r. Am{U ImOJr
10 ‘o.d°. Xadfu. B‘maVrgmR>r 10,000 Mm¡.‘r. Xadfu.

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 39


cm^mWu B) gm¡¡a CîUOc g§¶§ÌmMr AmñWmnZm ~§YZH$maH$ H$aUo
¶m YmoaUm§VJ©V Á¶m {R>H$mUr gm‘wXm{¶H$ ñd¶§nmH$ H$aʶmV ¶oVmo, ZdrZ emgH$s¶ d {Z‘emgH$s¶ {Zdmgr B‘maVrgmR>r gm¡a CîUOc
Ogo emgH$s¶ é½Umc¶o d ‘Zmoé½Umc¶o, emgH$s¶ XdmImZo, g§¶§Ì ~g{dUo ~§YZH$maH$ Agoc. VWm{n, Owݶm emgH$s¶ d {Z‘emgH$s¶
emgH$s¶ e¡j{UH$ g§ñWm, gmd©O{ZH$ CnH«$‘m§Mr ^moOZmc¶o, {Zdmgr B‘maVtgmR>r gm¡a CîUOc g§¶§Ì ~g{dUo EopÀN>H$ amhrc.
H$mamJ¥ho, emgH$s¶ dg{VJ¥h ¶m§Zm cm^ KoVm ¶oB©c. emgH$s¶ {Zdmgr B‘maVtgmR>r gm¡a CîUOc g§¶§Ì ~g{dʶmMo ~§YZ
emgH$s¶ {d^mJm§à‘mUoM BVa joÌmVhr D$O}da AmYm[aV ñd¶§nmH$ nmiʶmMr O~m~Xmar gmd©O{ZH$ ~m§YH$m‘ {d^mJ VgoM {Z‘emgH$s¶
H$aʶmMo g§¶§Ì AmñWm{nV H$aʶmg dmd Amho. ˶mÑï>rZo BVa {Zdmgr B‘maVtgmR>r g§~§{YV {d^mJmÀ¶m ~m§YH$m‘ ¶§ÌUm§Mr Agoc.
joÌmÀ¶m gh^mJmcm MmcZm XoʶmÀ¶m Ñï>rZo àmoËgmhZ XoUo JaOoMo B©) ~m¶moJ°gnmgyZ {dH|${ÐV drO {Z{‘©Vr àH$ën AmñWmnZm-
Amho. gÚ…pñWVrV H|$Ð emgZmÀ¶m ZdrZ d ZdrH$aUr¶ D$Om© EHy$U 4000 {H$.d°.
‘§Ìmc¶mÀ¶m YmoaUmÀ¶m YVuda a¸$‘ é. 4000 à{V Mm¡.‘r. BVHo$ C{Ôï>o
AW©ghmæ¶ XoʶmV ¶oB©c. amÁ¶mVrc ehar/J«m‘rU ^mJmVrc g|{ж Q>mH$mD$ nXmWm©nmgyZ
Am{W©H$ VaVyX ~m¶mo{‘WoZoeZ V§ÌkmZmda AmYm[aV {dH|${ÐV drO {Z{‘©Vr
{Oëhm dm{f©H$ gd©gmYmaU {ZYr : é. 60.00 H$moQ>r YmoaUm§VJ©V 4000 {H$.d°. j‘VoMo àH$ën nwT>rc 5 dfm©‘ܶo
13 ì¶m {dÎm Am¶moJmMm {ZYr : é. 4.00 H$moQ>r AmñWm{nV H$aʶmMo C{Ôï> R>odʶmV ¶oV Amho.
S>) gm¡a CîUOc g§¶§Ìo AmñWmnZm… 5.1 cj Mm¡.‘r. (318.75 cj J«m‘rU d ehar ^mJmVrc OZmdam§Mo JmoR>o/Jmo-emim/ nm§Oanmoi,
{cQ>a à{V{XZ) eoVH$s/AÞ à{H«$¶m CÚmoJ (Ogo Hw$ŠHw$Q>nmcZ, Xþ½Y ì¶dgm¶
¶moOZm : gm¡a CîUOc g§¶§Ìo AmñWmnZm B.) àm{Ug§J«hmc¶, emgH$s¶ {Z‘emgH$s¶ g§ñWm, Am¡Úmo{JH$/
C{Ôï> : emgH$s¶ B‘maVrgmR>r 50000 Mm¡. ‘r., ImOJr B‘maVrgmR>r dm{UpÁ¶H$ g§ñWm/ AmñWmnZo‘Yrc ‘moR>çm ñd¶§nmH$ KamVrc dm¶m
50000 Mm¡. ‘r. Am{U d¡¶pŠVH$ cm^mgmR>r 2000 Mm¡. ‘r. Xadfu OmUmao ImÚnXmW© VgoM CncãY Agcocm BVa g|{ж KZH$Mam,
cm^mWu Y‘©Xm¶ g§ñWm/ hm°Q>oc/ T>mã¶mdarc dm¶m OmUmao AÞ, H¥$fr CËnÞ
amÁ¶mVrc é½Umc¶o, XdmImZo, emgH$s¶, {Z‘emgH$s¶, ñWm{ZH$ ~mOma g{‘Vr dm VËg‘ {R>H$mUr dm¶m OmUmam ^mOrnmcm VgoM
ñdamÁ¶ g§ñWm ¶m§Mo {dlm‘J¥h, dg{VJ¥h, à{ejU H|$Ðo ¶m {R>H$mUr J«m‘n§Mm¶Vr, ZJanm{cH$m, ‘hmZJanm{cH$m d H$Q>H$ ‘§S>io B.
gm¡a CîUOc g§¶§Ì AmñWm{nV H$aʶmgmR>r nwT>rc nmM dfm©gmR>r Á¶m§À¶mH$S>o nwaoem à‘mUmV O¡{dH$ {dKQ>Z hmoUmao g|{ж Q>mH$mD$
2.5 cj Mm¡.‘r. (156.25 cj {cQ>a à{V{XZ) C{Ôï> {ZpíMV nXmW© CncãY AgVmV, Aem {R>H$mUr ~m¶moJ°gnmgyZ {dÚwV {Z{‘©Vr
H$aʶmV ¶oV Amho. àH$ën C^maVm ¶oVrc.
Y‘m©Xm¶ Am¶wŠVm§H$S>o Zm|XUrH¥$V g§ñWm§Mo XdmImZo/é½Umc¶o, Aem àH$maMo àH$ën amÁ¶mV OcX JVrZo {dH${gV hmoʶmgmR>r
ghH$mar g§ñWm, ghH$mar J¥h{Z‘m©U g§ñWm, {Z~§YH$ ghH$ma AmñWm{nV H$aʶmV ¶oUmam 3 Vo 250 {H$.d°. j‘VoMm d 100 Q>ŠHo$
¶m§À¶mH$S>rc Zm|XUrH¥$V B‘maVr, AnmQ>©‘|Q> AmoZaern‘Yrc ~m¶moJ°gda AmYm[aV {dÚwV O{ZÌmMm àH$ën à{V {H$.d°. a¸$‘
Zm|XUrH¥$V B‘maVr, Zm|XUrH¥$V Q>mD$Zern‘Yrc B‘maVr, e¡j{UH$ é. 40000 EdT>çm AW©ghmæ¶mg nmÌ Agoc.
g§ñWm ¶m {R>H$mUr gm¡a CîUOc g§¶§Ì AmñWm{nV H$aʶmgmR>r Am{W©H$ VaVyX
nwT>rc nmM dfm©gmR>r 2.50 cj Mm¡.‘r. (156.25 cj {cQ>a 13 ì¶m {dÎm Am¶moJmMm {ZYr : é. 3.20 H$moQ>r
à{V{XZ) C{Ôï> {ZpíMV H$aʶmV Amco Amho. amÁ¶mV gm¡a CîUOc ’$) {dH|${ÐV gyú‘ nmaofU nWXeu àH$ën : 2 Jmdo
g§¶§Ì AmñWm{nV H$aʶmgmR>r àmoËgmhZ XoʶmÀ¶m Ñï>rZo é. 1500 ¶moOZm … {dH|${ÐV gyú‘ nmaofU nWXeu àH$ën
à{V Mm¡.‘r. BVHo$ AW©ghmæ¶ à{VnyVuVÎdmda g§~§{YV g§ñWog amÁ¶mVrc A{VXþJ©‘ ^mJmVrc {dÚwVrH$aU Z Pmcoë¶m Jmdm§‘ܶo
‘hmD$Om©‘m’©$V XoʶmV ¶oB©c. nWXeu ñdê$nmV gm¡a D$Om© qH$dm Aݶ Anma§n[aH$ D$O}Ûmao
Am{Xdmgr {dH$mg {d^mJ, gm‘m{OH$ ݶm¶ d {deof ghmæ¶ {dH|${ÐV gyú‘ nmaofU àH$ën am~{dʶmV ¶oB©c.
{d^mJ ¶m§gma»¶m {d^mJm§‘m’©$V am~{dʶmV ¶oUmè¶m cm^m§À¶m C{Ôï> : 2 Jmdo.
BVa ¶moOZm§à‘mUoM 100 Vo 250 {cQ>a à{V{XZ j‘VoMo KaJwVr Am{W©H$ VaVyX
dmnamgmR>r gm¡a CîUOc g§¶§Ì AmñWmnZoH$arVm d¡¶pŠVH$ cm^mMr ¶mgmR>r h[aV D$Om© {ZYr‘YyZ é. 1.00 H$moQ>r BVH$s (2 dfm©gmR>r)
¶moOZm am~{dʶmMr g§~§{YV {d^mJmg ‘w^m amhrc. Xadfu VaVyX H$aʶmV ¶oUma Amho.
amÁ¶mVrc {Oëhm n[afXm§‘m’©$V Xm[aÐçaofoImcrc d Aën CËnÞ gd©g§~§{YV ¶moOZm/àH$ënmMm cm^ KoʶmgmR>r AOm©Mm Z‘wZm,
JQ>mVrc cm^mWu KaJwVr gm¡a Cî‘Oc g§¶§ÌmgmR>r EHy$U qH$‘VrÀ¶m na’$m°a‘Ýg [anmoQ>©, {S>ŠbaoeZ, àH$ën nwU©VoMm Ahdmc, à‘mUnÌ,
50 Q>ŠHo$n¶ªV AW©ghmæ¶ nmÌ AgVrc. h‘rnÌ B˶mqXÀ¶m VnercmgmR>r d A{YH$ ‘m{hVrgmR>r ‘hmamï´> D$Om©
Am{W©H$ VaVyX {dH$mg A{^H$aU H$m¶m©c¶mH$S>o g§nH©$ gmYmdm.
{Oëhm dm{f©H$ gd©gmYmaU {ZYr … é. 40 H$moQ>r (H«$‘e:)
h[aV D$Om© {ZYr … é. 8.00 H$moQ>r g§nH©$ H«$. 020-26614393/26614403

40 & eoVH$ar & OyZ & 2017


‘gmcm {nH$m§Mr cmJdS>
àm. CX¶Hw$‘ma noR>o, ghmæ¶H$ àmܶmnH$, S>m°. amOZ Im§S>oH$a, gh¶moJr àmܶmnH$,
àm. ¶moJoe nê$ioH$a, ghmæ¶H$ àmܶmnH$, S>m°. namJ hiXUH$a, à‘wI, CÚmZ{dÚm {d^mJ
S>m°. ~mimgmho~ gmd§V H$moH$U H¥${f {dÚmnrR>, Xmnmocr, {O. aËZm{Jar

^m aVr¶ ‘gmë¶m§Zm g§nyU© OJm‘ܶo EH$ d¡{eï>çnyU© ñWmZ Amho.


OJmÀ¶m EHy$U ‘gmcm CËnmXZmn¡H$s 20 Q>ŠHo$ CËnmXZ EH$Q>çm
^maVm‘ܶo hmoVo. Amncm Xoe ‘gmcm {nH$m§Mo CËnmXZ Am{U {Z¶m©VrÀ¶m
gwYm[aV OmVr … H$mir{‘arÀ¶m nÝݶwa 1 Vo 9, lrH$mam, ew^H$mam, n§M‘r,
nm¡{U©‘m Aem AZoH$ OmVr AmhoV. H$moH$UmV nÝݶwa-1 hr g§H$[aV OmV
cmJdS> H$aʶmÀ¶m X¥ï>rZo ’$m¶Xoera Amho. ¶m OmVrÀ¶m àVr docmnmgyZ
~m~VrV AJ«oga Amho. ^maVmV Ho$ai, H$Zm©Q>H$, V{‘iZmSy> ¶m amÁ¶mV 2.5 {H$cmo H$mù¶m {‘arMo CËnmXZ {‘iVo. {‘arÀ¶m XmʶmV 3.5 Q>ŠHo$
‘moR>çm à‘mUmV ‘gmcm {nH$m§Mr cmJdS> Amho. H$moH$UmMr AmoiI Am§~m, Voc AgVo. OmñV gmdcrÀ¶m {R>H$mUr nÝݶwa 2 d 5 ¶m OmVr cmJdS>rg
H$mOy~amo~aM ‘gmco {nH$m§gmR>r XoIrc Amho. H$moH$UmVrc hdm‘mZ ‘gmcm ¶mo½¶ AmhoV.
{nHo$ cmJdS>rH$arVm AZwHy$c Amho. ˶m‘wio ‘hmamï´>Vhr ¶m ‘gmcm {nH$m§Mr A{^d¥Õr … gd©gmYmaUnUo {‘arMr A{^d¥Õr ’o$~«wdmar Vo E{àcÀ¶m
cmJdS> PnmQ>çmZo dmT>V Amho. Om¶’$i, Xmc{MZr, H$mir{‘ar AmXr H$mcmdYrV N>mQ> H$c‘m§nmgyZ H$aVmV. N>mQ> H$c‘o gmdcr‘ܶo R>odyZ
‘gmco {nH$m§gmR>r H$moH$U à{gÕ Amho. H$moH$UmV gw‘mao 1500 hoŠQ>a ˶m§Zm {Z¶{‘V nmUr Úmdo. N>mQ> H$c‘m§Zm gw‘mao 20 {XdgmZ§Va
joÌmda ‘gmcm {nH$m§Mr cmJdS> Pmcr Amho. ‘gmcm {nHo$ ¶mo½¶ A§Va Kw‘mao ’w$Q>ʶmg gwédmV hmoVo. Mm§Jcr dmT>cocr N>mQ> H$c‘o
R>odcoë¶m Zmai d gwnmar ~mJm§‘ܶo CÎm‘ àH$mao ¶oVmV. g‘wÐgnmQ>rnmgyZ cmJdS>rgmR>r dmnamdrV.
500 Vo 1000 ‘rQ>a C§Mrn¶ªV hr ‘gmcm {nHo$ Mm§Jcr dmT>VmV. S>m°. ~mimgmho~ gmd§V H$moH$U H¥${f {dÚmnrR>, XmnmocrZo {‘arMr N>mQ>
H$moH$UmVrc CîU Am{U X‘Q> hdm‘mZ cmJdS>rgmR>r A˶§V nmofH$ Amho. H$c‘o OcX JVrZo H$aʶmgmR>r A{^d¥ÕrMr "‘mVrMm C§MdQ>m nÕV'
{H$‘mZ 150 g|.‘r. nmD$g nS>Umè¶m àXoemV ‘gmcm {nH$m§Mr dmT> Mm§Jcr {dH${gV Ho$cr Amho. ¶m nÕVr‘ܶo ‘mVrMm 2.5 ‘r.  0.6 ‘r.
hmoVo. A{VW§S> åhUOo 10 A§e g|.J«o.nojm H$‘r Am{U A{VCîU åhUOo (45 A§emMm CVma R>odyZ) AmH$mamMm T>rJ Ho$cm OmVmo. ¶m {T>JmÀ¶m
40 A§e g|.J«o.nojm OmñV Vmn‘mZ AgUmè¶m àXoemV ‘gmcm {nH$m§Mr dmT> nm¶Ï¶mer 15 g|.‘r. A§Vamda ‘wù¶m ’w$Q>coë¶m {‘arÀ¶m N>mQ> H$c‘m§Mr
Mm§Jcr hmoV Zmhr. gmdcrMr JaO ¶m {nH$m§Zm Amho. nmʶmMm CËV‘ {ZMam cmJdS> Ho$cr OmVo. Vwfma qgMZ nÕVrZo ¶m {‘arcm d {T>Jmda nmUr {Xco
hmoUmar O‘rZ {ZdS>mdr. Á¶m O{‘ZrV nmdgmù¶mV nmUr dma§dma gmMVo OmVo. ¶m nÕVrZo EH$m docrnmgyZ gw‘mao 73 ‘wù¶m ’w$Q>cocr N>mQ> H$c‘o
Aer O‘rZ {ZdSy> Z¶o. {‘iVmV d cmJdS> Ho$ë¶mda ˶m§Mo OJʶmMo à‘mU 100 Q>ŠHo$ AgVo.
cmJdS> … {‘arMr cmJdS> VrZ nÕVrZo Ho$cr OmVo. ñdV§ÌnUo cmJdS>,
H$mir{‘ar Zmai d gwnmarÀ¶m ~mJoV {‘l{nH$ åhUyZ cmJdS> VgoM nag~mJoV XoIrc
hdm‘mZ d O‘rZ … {‘arMr cmJdS> H$aVm ¶oVo.
H$mir{‘ar ho CîU d A) ñdV§ÌnUo {‘ar cmJdS>
X‘Q> hdm‘mZmV dmT>Umao {‘ar docmcm gmdcr d AmYma ¶m§Mr Amdí¶H$Vm AgVo åhUyZM
nrH$ Amho. 2500 Vo ñdV§Ì {‘arÀ¶m cmJdS>rgmR>r AmYmamÀ¶m PmS>m§Mr cmJdS> H$amdr.
3000 {‘.‘r. nmD$g {~ZH$mQ>oar nm§Jmam qH$dm {gëda AmoH$ Aem PmS>m§Mr 3  3 ‘rQ>a A§Vamda
{‘arcm ‘mZdVmo. ˶mVhr {‘ar cmJdS>rnydu {H$‘mZ 6 Vo 10 ‘{hZoAmYr cmJdS> H$amdr. AemàH$mao
nmD$g OmñVrVOmñV cmJdS> Ho$cr AgVm {‘arMo CËnmXZ d àVr hoŠQ>ar CËnmXH$Vm ‘moR>çm
df©^a {dIwacocm Agoc à‘mUmda dmTy> eHo$c.
Va A{YH$ Mm§Jcm. ~) Zmai d gwnmar ~mJoV Am§VanrH$
docmÀ¶m dmT>rgmR>r Zmai d gwnmar ~mJoV {‘ar CËV‘ àH$mao ¶oD$ eH$Vo. ‘mÌ
16 Vo 38 A§e g|.J«o. Vmn‘mZ Amdí¶H$ Amho. ¶m {nH$mg 10 A§e ¶m cmJdS>rV ¶mo½¶ A§Va AgUo Amdí¶H$ Amho. Zmai ~mJoV
g|.J«o. nojm H$‘r Am{U 40 A§e g|.J«o. nojm OmñV Vmn‘mZ ‘mZdV Zmhr. 7.5  7.5 ‘rQ>a Va gwnmar‘ܶo 2.7  2.7 ‘rQ>a cmJdS>rV A§Va AgUo
g‘wÐgnmQ>rnmgyZ 500 ‘rQ>a C§Mrn¶ªV ho nrH$ Mm§Jco dmT>Vo. H$moH$UmVrc Amdí¶H$ Amho.
hdm‘mZ H$mir{‘arÀ¶m cmJdS>rgmR>r A˶§V AZwHy$c d nmofH$ Amho. H$) nag~mJoV {‘arMr cmJdS>
CËV‘ {ZMam hmoUmar O‘rZ {‘ar cmJdS>rgmR>r {ZdS>mdr. ¶m O{‘ZrV nag~mJoVrc AZoH$ PmS>m§da {‘ar doc MT>dVm ¶oVmV. ’$Ug, Zmai,
^anya AÝZÐì¶o Am{U g|{жÐì¶o AgUo Amdí¶H$ Amho. A{V{dåc qH$dm Am§~m, gwnmar, VgoM nag~mJoVrc BVa PmS>m§da {‘ar cmJdS> H$aVm
Amåc¶wŠV O‘rZ {ZdSy> Z¶o. Á¶m O{‘ZrV nmdgmù¶mV nmUr dma§dma ¶oVo. ‘mÌ, ¶m {R>H$mUr nwaogm gy¶©àH$me ({H$‘mZ 50 Q>ŠHo$) AgUo
gmMVo Aer O‘rZ {ZdSy> Z¶o. Amdí¶H$ Amho.

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 41


cmJdS>rMr nyd©V¶mar … {‘ar cmJdS> nmdgmù¶mÀ¶m AJXr gwédmVrcm CËnmXZ 5 Vo 6 dfm©À¶m nwT>o {‘iVo. CËnmXZ {Vgè¶m dfu gwê$ hmoVo d
OyZ ‘{hݶm‘ܶo qH$dm nmdgmim g§nVmg§nVm Am°JñQ> Vo gßQ>|~a ‘{hݶmV hiyhiy ˶mV dmT> hmoVo.
H$amdr. cmJdS>rgmR>r AmYmamÀ¶m PmS>mnmgyZ {H$‘mZ 45 g|.‘r. Vo
1 ‘rQ>a A§Va gmoSy>Z 60  60  60 g|.‘r. AmH$mamMo nyd© d Xmc{MZr
CËVa {Xeocm IS²S>o IUmdoV. Mm§Jcr ‘mVr, eoUIV (2 Vo 3 K‘ocr) hdm‘mZ … Xmc{MZr
d AYm© {H$cmo qgJc gwna ’$m°ñ’o$Q> Q>mHy$Z IS²S²o nyU© ^ê$Z ¿¶mdoV. ho H$mQ>H$ PmS> Amho.
IS²S>çm‘ܶo ‘wù¶m ’w$Q>cocr XmoZ {‘arMr N>mQ> H$c‘o à˶oH$ PmS>mOdi ‘mÌ CîU d X‘Q>
(Iw§Q>mOdi) cmdmdrV. hdm‘mZ ¶m {nH$mcm
Am§Va‘emJV d {ZJm … {‘ar ho ~mJm¶Vr nrH$ Amho. nmdgmim g§në¶mda Mm§Jë¶m àH$mao ‘mZdVo.
{‘ar docmg nmUr nwadR>çmMr gmo¶ H$amdr. AmYmamMo PmS> Oa Zmai qH$dm g‘wÐgnmQ>rnmgyZ 100
gwnmar Agoc Va nmUr nwadR>m H$aVmZm {deof AS>MU ¶oV Zmhr. {R>~H$ ‘r. C§Mrn¶ªV Xmc{MZr
AWdm ‘m¶H«$mopñ৊ba ¶m gwYm[aV nÕVrMm dmna nmUr nwadR>çmgmR>r CËV‘ àH$mao ¶oD$ eH$Vo.
H$aUo Bï> Amho. {‘arMr dmT> Omo‘Xma hmoʶmgmR>r d Mm§Jco CËnmXZ df©^amV {dIwacocm
{‘iʶmgmR>r {‘arcm IVmMm nwadR>m H$aUo A˶mdí¶H$ R>aVo. g|{ж 200 Vo 250 {‘.‘r.
IV AWdm g|{ж + amgm¶{ZH$ IV Aem H$moU˶mhr àH$mao {Xco nmD$g Xmc{MZrÀ¶m dmT>rgmR>r ¶mo½¶ Amho. A{VW§S>rÀ¶m åhUOo 10 A§e
Var MmcVo. nyU© dmT>coë¶m EH$m {‘arÀ¶m PmS>mcm {Vgè¶m dfm©nmgyZ g|.J«o. nojm H$‘r Vmn‘mZ àXrK© H$mcmn¶ªV AgUmè¶m àXoemV Xmc{MZrMr
10 {H$cmo eoUIV, 75 J«°‘ ZÌ, 75 J«°‘ ñ’w$aX d 75 J«°‘ nmcme cmJdS> H$ê$ Z¶o. VgoM A{VCîU åhUOo 45 A§e g|.J«o. nojm OmñV
XoUo Amdí¶H$ Amho. IVmMr ‘mÌm dfm©VyZ XmoZXm Am°JñQ> Am{U ’o$~«wdmar Vmn‘mZ AgUmè¶m àXoemV Xmc{MZrMr cmJdS> H$ê$ Z¶o.
‘{hݶmV {d^mJyZ Úmdr. cmJdS> Ho$ë¶mda n{hë¶m dfu darc ‘mÌoÀ¶m O‘rZ … {d{dY àH$maÀ¶m O{‘Zrda Xmc{MZrMr cmJdS> ¶eñdr hmoVo.
EH$ V¥Vr¶m§e Va Xþgè¶m dfu XmoZ V¥Vr¶m§e ‘mÌm Úmdr. IV XoʶmgmR>r AWm©V nmʶmMm {ZMam ì¶dpñWV Z hmoUmè¶m, IS>H$mi, A{V ‘wa‘mS>,
{‘arÀ¶m g^modma docmnmgyZ {H$‘mZ 30 g|.‘r. A§Va gmoSy>Z 15 Vo ImOU O{‘Zr AWdm MwZIS>r¶wŠV O{‘ZrV Xmc{MZrMr cmJdS> H$ê$
20 g|.‘r. é§XrMm CWi Ma H$mTy>Z ˶mV IV Úmdo. {‘ar g^modVr Z¶o. H$moH$UmVrc cmc ‘mVrÀ¶m daH$g O{‘ZrV, JmimÀ¶m O{‘ZrV
gmV˶mZo AmÀN>mXZ R>odmdo. AmYmamÀ¶m PmS>m§Mr JiyZ nS>cocr nmZo, Xmc{MZrMr cmJdS> CËV‘ àH$mao hmoVo. Zmai d gwnmarMr cmJdS> Á¶m
JdV, ¶m§Mm dmna H$amdm. {‘arÀ¶m docm§Zm PmS>mda (Iw§Q>mda) MT>on¶ªV O{‘ZrV ¶eñdr hmoVo Aem gd© àH$maÀ¶m O{‘Zr‘ܶo Xmc{MZrMr cmJdS>
g¡c ~m§Ymdo. VgoM docmMr C§Mr 5 Vo 6 ‘rQ>anojm OmñV dmTy> XoD$ Z¶o. ¶eñdr hmoVo.
nmdgmù¶mV {‘ar ~mJo‘ܶo nmUr gmRy>Z amhÿ Z¶o ¶m~m~V XjVm ¿¶mdr. gwYm[aV OmVr … Xmc{MZrÀ¶m gmcrÀ¶m JwUY‘m©cm AZݶgmYmaU ‘hÎd
H$mT>Ur d CËnmXZ … cmJdS> Ho$ë¶mZ§Va VrZ dfm©Z§Va CËnmXZ gwê$ hmoVo. Amho. Xmc{MZrMr gmc {dIQ> AWdm dmg Zgcocr Agë¶mg {H$Vrhr
‘o Vo OyZ ‘{hݶm‘ܶo Vwao ¶oVmV Va OmZodmar Vo ‘mM© ¶m H$mcmdYrV CËnmXZ {‘imco Var Cn¶moJ hmoV Zmhr. CËH¥$ï> Xmc{MZrMr gmc nmVi
{‘arMo Kmog H$mT>ʶmgmR>r V¶ma hmoVmV. Kmogm‘Yrc EH$ Vo XmoZ ‘Ur AgVo d nmoñQ>H$mS>m©nojm OmS> ZgVo. hr Mdrcm JmoS>ga na§Vw CËH¥$ï>
{ndio AJa Zma§Jr a§JmMo Pmë¶mZ§Va ˶m docmdarc gd© Kmog H$mT>mdoV. dmg AgUmar AgVo. S>m°. ~mimgmho~ gmd§V H$moH$U H¥${f {dÚmnrR>mZo
H$mT>coë¶m KmogmVrc {‘arMo XmUo doJio H$amdoV Am{U ho XmUo CÝhmV Xmc{MZrMr "H$moH$U VoO' d "H$moH$U VoOnËVm' ¶m XmoZ OmVr {dH${gV
dmidmdoV. gw‘mao gmV Vo Xhm {Xdg XmUo CÝhmV dmidmdo cmJVmV. Ho$ë¶m AmhoV.
H$mir{‘ar V¶ma H$aʶmgmR>r gwYm[aV nÕV {dH${gV Ho$cr Amho. ¶m 1) H$moH$U VoO : CËnmXZ- 84 J«°‘ Xmc{MZr (dmicocr gmc)
nÕVrV {‘ar XmUo dmidʶmnydu CH$i˶m nmʶmV EH$ {‘{ZQ> ~wS>dyZ à{VPmS>. Am°B©c 3 Q>ŠHo$, ¶wOoZm°c 7.03 Q>ŠHo$.
H$mT>VmV. ¶m nÕVr‘wio {‘arMo XmUo XmoZ Vo VrZ {XdgmVM dmiVmV, 2) H$moH$U VoOnÎmm : CËnmXZ- V‘mcnÌmgmR>r CËV‘, 1.75 {H$.
Xmʶm§Zm AmH$f©H$ H$mim a§J ¶oVmo, ~waer‘wio gmR>dU H$aVmZm Xmʶm§Mo J«°‘ dmicocr nmZo. ¶wOoZm°c 80.30 Q>ŠHo$, Voc 2.8 Q>ŠHo$.
ZwH$gmZ hmoV Zmhr d {‘ar Xmʶm§Mr àV gwYmaVo. cmJdS> … Xmc{MZrMr A{^d¥Õr JwQ>r H$c‘mnmgyZ H$aVm ¶oVo. ¶mo½¶ A§Va
e§^a {H$cmo {haì¶m {‘arnmgyZ gw‘mao 33 {H$cmo H$mir{‘ar {‘iVo. R>odcoë¶m Zmai d gwnmarÀ¶m ~mJoV AZoH$ àH$mao Xmc{MZrMr cmJdS>
{haì¶m {‘arMm dmna XoIrc cmoUÀ¶mgmaIo nXmW© H$aʶmgmR>r Ho$cm H$aVm ¶oVo. ZmaimnmgyZ {H$‘mZ 2 ‘r. A§Va gmoSy>Z AWdm gwnmarnmgyZ
OmVmo. {‘arnmgyZM nm§T>ar {‘ar XoIrc V¶ma H$aVmV. nyU© n³d Pmcoco {H$‘mZ 90 g|{Q>‘rQ>a A§Va gmoSy>Z gcJnUo Xmc{MZrMr cmJdS> H$aVm
XmUo CH$i˶m nmʶmV 25 Vo 30 {‘{ZQ>o CH$idVmV qH$dm dm’$dVmV. ¶oB©c. ¶m cmJdS>r‘ܶo 1.5  1.5 ‘rQ>a BVHo$ A§Va R>odmdo. Om¶’$i
Z§Va ˶m§Mr daMr gmc H$mT>cr OmVo. gmc H$mT>ë¶mZ§Va XmUo pãcqMJ AWdm cd§J ¶m Aݶ ‘gmco {nH$m§~amo~a XoIrc Xmc{MZrMr cmJdS>
nmdS>aÀ¶m ÐmdUmV KmcVmV Am{U Z§Va dmidVmV. ¶m nÕVrV Xmʶm§Mr H$aVm ¶oVo. Aem doiog XmoZ ZmaimÀ¶m‘ܶo 1 Vo 2 AWdm 3 PmS>o
gmc ’w$H$Q> OmV Zmhr Am{U gmcrnmgyZ {‘ar Voc H$mT>Vm ¶oVo. nm§T>è¶m ¶m à‘mUmV Xmc{MZr cmdmdr. Xmc{MZrMr cmJdS> nag~mJoV H$aVm
{‘arMm CVmam gw‘mao 25 Q>ŠHo$ BVH$m ¶oVmo. ¶oD$ eH$Vo. {d{dY ’w$cPmS>m§~amo~a EImXo Var Xmc{MZrMo H$c‘ Adí¶
CËnmXZ … {‘arÀ¶m EH$m docmnmgyZ gw‘mao 2 Vo 3 {H$cmo dmicoë¶m {‘arMo cmdmdo. Xmc{MZr df©^a {hadr amhVo d Amnë¶m nagmMr emo^m dmT>dVo

42 & eoVH$ar & OyZ & 2017


Am{U CËnÝZ XoIrc XoVo. gmc H$mT>ë¶mZ§Va Vr gmdcrV na§Vw ^anya àH$memÀ¶m {R>H$mUr
Xmc{MZr cmJdS>rgmR>r 60  60  60 g|.‘r. AmH$mamMm IS²S>m dmidmdr. gy¶©àH$memV ‘mÌ gmc dmidy Z¶o. gmc H$mT>coco ImoS> ‘mÌ
IUmdm. IS²S>çm‘Yrc XJS> JmoQ>o Aݶ PmS>m§Mr ‘wio ~mOycm H$amdrV. CÝhmV dmidmdo. gm¶§H$mir dmicoë¶m ImoS>mda gmc nyd©dV {MH$Q>dmdr.
‘mVr~amo~aM ¶m IS²S>çmV CËV‘ àVrMo EH$ K‘oco eoUIV, 2 {H$cmo ˶mgmR>r Vr XmoarZo ImoS>mda ~m§YyZ R>odmdr. ho gmc ~m§Ycoco ImoS>mMo
qgJc gwna ’$m°ñ’o$Q> d 1 {H$cmo {Z‘n|S> Mm§Jë¶m àH$mao {‘giyZ IS²S>m VwH$S>o Xþgè¶m {Xder gmdcrV dmidmdoV. {Vgè¶m {Xder gmc ImoS>mdê$Z
nyU© ^ê$Z ¿¶mdm. cmJdS> eŠ¶Vmo nmdgmù¶mÀ¶m gwédmVrg AWdm gmoS>mdr d gmdcrV dmi{dʶmg R>odmdr. gmYmaU nmMì¶m Vo ghmì¶m
nmdgmim g§nVmZm H$amdr. Xmc{MZr H$c‘mMr cmJdS> Ho$ë¶mZ§Va AmYma {Xder gmc dmiVo. gmc gmdcrV dmidë¶mZ§Va EH$XmM 2 Vmg CÝhmV
Úmdm. g^modVr 15 g|.‘r. A§Va gmoSy>Z AmÀN>mXZ H$amdo. AmÀN>mXZmgmR>r dmidmdr. dmidVmZm Vr ‘c‘cÀ¶m {nedrV KoD$Z CÝhmV R>odmdr.
JdV, nmcmnmMmoim ¶m§Mm dmna H$amdm. dmicocr gmc hdm~§X S>ã¶mV n°H$ H$ê$Z R>odmdr. PmS> VmoS>ë¶mZ§Va
IV nwadR>m … Xmc{MZrnmgyZ ^anya CËnmXZ {‘iʶmgmR>r Omo‘Xma Xmc{MZrcm Ag§»¶ Kw‘mao ’w$Q>VmV. ho Kw‘mao dmTy> ÚmdoV. V¶ma ’$m§Úm
dmT> Amdí¶H$ Amho. cmJdS>rZ§Va ¶mo½¶ IV nwadR>m Z Ho$ë¶mg CËnmXZ Xadfu H$mT>Vm ¶oVmV.
{‘iʶmgmR>rMm {H$‘mZ VrZ dfm©Mm H$mcmdYr dmTy> eH$Vmo. ‘mÌ, CËnmXZ
Xmc{MZrMr àV XoIrc {VVH$sM ‘hËdmMr Amho. ˶mX¥ï>rZo eŠ¶Vmo g|{ж A) gmc … {Vgè¶m dfu EH$m PmS>mnmgyZ gw‘maoo 35 Vo 50 J«°‘
d amgm¶{ZH$ Aem XmoÝhr àH$maÀ¶m IVm§Mm g§Vw{cV dmna H$amdm. cmJdS> dmicocr gmc {‘iVo. nmMì¶m dfm©nmgyZ nwT>o CËnmXZmV dmT> hmoVo.
Ho$ë¶mZ§Va n{hë¶m dfu 2 Vo 3 {H$cmo eoUIV d 20 J«°‘ ZÌ, 20 J«°‘ Xhmì¶m dfm©nmgyZ àVr PmS> gw‘mao 200 Vo 250 J«°‘ dmicocr gmc
ñ’w$aX d 20 J«°‘ nmcme Úmdo. ¶mM à‘mUmV IV Xadfu dmT>dV ݶmdo. {‘iVo. cmJdS> Ho$ë¶mnmgyZ gamgar 60 Vo 65 df} CËnmXZ KoVm ¶oVo.
Xhm dfm©Z§Va à˶oH$ Xmc{MZrcm 10 {H$cmo eoUIV VgoM 200 J«°‘ ZÌ, ~) Xmc{MZr nmZo … PmS>o VmoS>ë¶mZ§Va nmZo H$mTy>Z gmdcrV
200 J«°‘ ñ’w$aX d 200 J«°‘ nmcme Úmdo. eoUIV dfm©VyZ XmoZXm {d^mJyZ dmidmdrV. ˶m§Mm V‘mcnÌmgmaImM Cn¶moJ H$aVm ¶oVmo. Xmc{MZrÀ¶m
Úmdo. IVo PmS>mÀ¶m g^modma ImoS>mnmgyZ {H$‘mZ 30 g|.‘r. A§Va gmoSy>Z nmZm§nmgyZ H$maImݶm‘ܶo Voc XoIrc H$mT>Vm ¶oVo. VocmMm Cn¶moJ cd§J
CWi Ma IUyZ ˶mV ÚmdrV. VocmgmaIm H$aVm ¶oVmo. ˶m‘ܶo ¶wOoZm°c hm KQ>H$ AgVmo. gw‘mao 1.5 Vo
nmUr nwadR>m … Xmc{MZrcm Om¶’$i AWdm cd§JoÀ¶m VwcZoV H$‘r nmUr 2 {H$cmo nmZo àVr PmS> {‘iVmV.
cmJVo. Zmai d gwnmar ~mJoV cmJdS> Ho$cocr Agë¶mg Á¶mdoir {nH$m§Zm H$) H$mim ZmJHo$ea … Xmc{MZr VmoS>ʶmnydu chmZ ’$io H$mT>mdrV
nmUr {Xco OmVo, ˶mM doiog Xmc{MZrcm nmUr nwadR>çmMr ì¶dñWm Am{U CÝhmV dmidmdrV. ˶m§Mm Cn¶moJ H$mim ZmJHo$ea åhUyZ
H$amdr. ‘gmë¶m‘ܶo H$aVm ¶oVmo.
H$mT>Ur … Xmc{MZrcm gmc H$mT>ʶmgmR>r PmS>mÀ¶m ’$m§Úm VmoS>mì¶m
cmJVmV. ¶mo½¶ H$miOr KoVcr Agoc Va cmJdS>rZ§Va VrZ dfm©Zo Om¶’$i
Xmc{MZrMo PmS> H$mT>UrgmR>r V¶ma hmoVo. ¶mdoir PmS>mMr {H$‘mZ EH$ hdm‘mZ d O‘rZ …
’$m§Xr gw‘mao 150 g|.‘r. Vo 175 g|.‘r. C§M, ~w§Ü¶mMr OmS>r 4 Voo 5 g|.‘r. Om¶’$i ho CîU d X‘Q>
d ImoS>mdarc 70 Q>ŠHo$ gmc ImH$s a§JmMr Agm¶cm hdr. PmS> VmoS>mdo hdm‘mZmV ¶oUmao nrH$
cmJV Agë¶mZo H$mT>UrMm h§Jm‘ ‘hÎdmMm R>aVmo. gd©gmYmaUnUo Zmoìh|~a Amho. g‘wÐgnmQ>rnmgyZ
Vo ‘mM© ¶m H$mcmdYrV hm h§Jm‘ AgVmo. hm h§Jm‘ O‘rZ, dmVmdaU d 1000 ‘r. C§Mrn¶ªV
OmVrZwgma ~XcVmo. åhUyZM Amnë¶m ^mJmVrc h§Jm‘mMr {ZpíMVr H$ê$Z Om¶’$imMr cmJdS> hmoD$
¿¶mdr. ¶mgmR>r H$mT>Urg V¶ma ’$m§Xrdarc gmcrMm EH$ chmZgm VwH$S>m eH$Vo. OmñVrVOmñV
MmHy$Zo H$mn XoD$Z H$mT>mdm. hm VwH$S>m ghOnUo {ZKyZ Amë¶mg gmc {dIéZ nS>Umè¶m
H$mT>UrgmR>r ImoS> VmoS>mdo. ghOnUo gmc Z Amë¶mg 15 {Xdgm§Zr nwÝhm nmdgmÀ¶m àXoemV
VnmgUr H$amdr. Omon¶ªV ghOnUo gmc gwQ>V Zgoc Vmon¶ªV PmS> VmoSy> Om¶’$imMr cmJdS>
Z¶o. gmc ghOnUo gwQ>V Agë¶mMr {ZpíMVr Pmë¶mZ§Va Xmc{MZr gmc CËV‘ àH$mao hmoD$ eH$Vo. {H$‘mZ 150 g|.‘r. nmD$g nS>Umè¶m àXoemV
H$mT>ʶmgmR>r PmS> VmoS>mdo. gmc gH$miÀ¶m doiog H$mT>mdr. Xmc{MZrMr Om¶’$imMr cmJdS> Mm§Jcr hmoVo. A{VW§S> åhUOo 10 A§e g|.J«o.nojm H$‘r
{ZdS>cocr ’$m§Xr O{‘ZrnmgyZ 25 Vo 30 g|.‘r. C§Mrda VmoS>mdr. ~mOyÀ¶m d A{VCîU åhUOo 40 A§e g|.J«o.nojm da Vmn‘mZ AgUmè¶m àXoemV
{haì¶m chmZ ’$m§Úm cJoMM VmoSy>Z ~mOycm H$amì¶mV. nmZo gmdcrV Om¶’$i Mm§Jco hmoV Zmhr. gmdcrMr JaO ¶m {nH$mcm Amho. nmʶmMm
dmidmdrV. ‘w»¶ ImoS>mMo 30 g|.‘r. AmH$mamMo VwH$S>o H$ê$Z gmc cJoMM CËV‘ {ZMam hmoUmar, JmimMr, Jmi{‘{lV aoVmS> O‘rZ ˶mMà‘mUo
H$mT>ʶmg ¿¶mdr. ˶mgmR>r ImoS>mÀ¶m XmoÝhr ~mOyg C^o Imoc H$mn ÚmdoV. daH$g O‘rZ XoIrc Om¶’$i cmJdS>rgmR>r CËV‘ R>aVo.
MmHy$Mr ~moWQ> ~mOy ¶m H$mnm§‘ܶo KwgdyZ gmc hcdyZ ¿¶mdr d Z§Va gwYm[aV OmVr … ~r¶mnmgyZ cmJdS> Ho$ë¶mZ§Va {Z‘m©U hmoUmè¶m amonm§‘ܶo
H$mT>mdr. gmc H$mT>ʶm AJmoXa gmcrdê$Z ~«mgMm ê$i qH$dm MmHy$Mr H$‘mcrMo d¡{dܶ AmT>iVo. gd© amono CËnmXZmÀ¶m ~m~VrV d XOm©À¶m
Yma {’$adyZ gmc aJS>cr OmVo. ˶m‘wio daMm cmH$S>mMm ^wgm gmcrdê$Z ~m~VrV EH$‘oH$m§nmgyZ H$‘mcrMr doJir AgVmV. VgoM Za d ‘mXr
{ZKyZ OmVmo. PmS> AmoiIVm ¶oV Zmhr. S>m°. ~mimgmho~ gmd§V H$moH$U H¥${f {dÚmnrR>,

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 43


XmnmocrZo Om¶’$imÀ¶m VrZ gwYm[aV OmVr {dH${gV Ho$ë¶m AmhoV. VU‘wŠV R>odmdr.
1) H$moH$U gwJ§Ym A{^d¥Õr … ‘moR>çm à‘mUmda Om¶’$imMr A{^d¥Õr AÚmnhr ~r¶mnmgyZ
¶m PmS>mMm e§Hy$gmaIm d ^aJƒ {dñVma AgyZ, ¶m OmVrnmgyZ gw‘mao Ho$cr OmVo. na§Vw ~r¶mnmgyZ A{^d¥Õr H$aʶmMo VmoQ>o AmhoV. Za d
525 ’$io à{Vdfu {‘iVmV. ‘hÎdmMo åhUOo ¶m OmVrÀ¶m PmS>m§da Za ‘mXr PmS>o gwédmVrnmgyZM AmoiIVm ¶oV ZmhrV. Va 6 Vo 8 dfm©Z§Va
d ‘mXr ’w$co XmoÝhrhr EH$mM PmS>mda doJdoJù¶m {R>H$mUr ¶oVmV. ˶m‘wio PmS>m§Zm ’w$co cmJVmV. ~r d Om¶nmÌr‘ܶo H$‘mcrMo d¡{dܶ AmT>iVo.
namJr^dZmgmR>r ñdV§Ì Za PmS>o cmdmdr cmJV ZmhrV Am{U 100 Q>ŠHo$ S>m°. ~mimgmho~ gmd§V H$moH$U H¥${f {dÚmnrR>mZo Om¶’$imMr emIr¶
PmS>m§nmgyZ ’$im§Mo CËnmXZ {‘iVo. Om¶’$i ~rMo dOZ 5.25 J«°‘ Va nÕVrZo A{^d¥Õr H$aʶmgmR>r ‘¥XþH$mð> H$c‘ nÕV {dH${gV Ho$cr Amho.
Om¶nÌr 1 J«°‘ àVr ’$i {‘iVo. ¶m nÕVrV Om¶’$im§À¶m amonm§da ‘¥XþH$mð> nÕVrZo H$c‘o ~m§YʶmV ¶oVmV.
2) H$moH$U ñdmX AmH$ma XoUo … Om¶’$imMr amono cmdyZ cmJdS> Ho$cr Agoc Va PmS>m§Zm
e§Hy$gmaIm {dñVma AgUmar ‘mÌ gai dmT>Umar hr Om¶’$imMr {deof AmH$ma Úmdm cmJV Zmhr. ‘mÌ, H$c‘o cmJdS> Ho$cr AgVrc Va
‘mXr OmV AgyZ à{Vdfu gamgar 760 ’$io {‘iVmV. ~r ‘ܶ‘ ‘mÌ gwédmVrÀ¶m H$mimV Om¶’$im§À¶m PmS>m§Zm AmH$ma XoUo Amdí¶H$
AmH$mamMo AgyZ dOZ gw‘mao 5 J«°‘ AgVo. Va Om¶nÌr gw‘mao 1.2 J«°‘ Amho. H$maU gwédmVrÀ¶m H$mimV ~è¶mMXm Om¶’$imÀ¶m H$c‘m§Mr EH$mM
àVr ’$i {‘iVo. {Xeocm dmT> hmoV AgVo. Aemdoiog e|S>m IwSy>Z EH$mM {Xeocm hmoUmar dmT>
3) H$moH$U lr‘§Vr Wm§~dmdr d H$c‘mÀ¶m OmoS>mda 3 Vo 4 gd© ~mOyZo ¶oUmè¶m ’$m§Úm R>odyZ
e§Hy$gmaIm {dñVma AgUmar ‘mÌ gai dmT>Umar hr Om¶’$imMr Om¶’$imÀ¶m PmS>mcm AmH$ma Úmdm.
OmV CËV‘ CËnmXZ XoUmar Va AmhoM na§Vw ’$io XoIrc ‘moR>r d Q>nmoar IVnwadR>m … Mm§Jcr dmT> hmoʶmÀ¶m X¥ï>rZo VgoM ^aKmog CËnmXZ
Am{U Om¶nÌr OmS> AgVo. Om¶’$imÀ¶m ¶m OmVrnmgyZ à{Vdfu gamgar {‘i{dʶmgmR>r Om¶’$imcm g§Vw{cV IVnwadR>m H$aUo Amdí¶H$ Amho.
900 ’$io {‘iVmV. ~r ‘moR>çm AmH$mamMo AgyZ dOZ gw‘mao 10 J«°‘ n{hë¶m dfu 10 {H$cmo eoUIV VgoM 20 J«°‘ ZÌ, 18 J«°‘ ñ’w$aX d
AgVo Va Om¶nÌr gw‘mao 2.10 J«°‘ àVr ’$i {‘iVo. 50 J«°‘ nmcme dfm©VyZ XmoZXm {d^mJyZ Úmdo. ¶mM à‘mUmV IVmV dmT>
4) {dídlr d Ho$aimlr H$aV ݶmdr Am{U 15 dfm©Z§Va à˶oH$ PmS>mcm 50 {H$cmo eoUIV,
ApIc ^maVr¶ ‘gmcm g§emoYZ H|$Ð, H$m{cH$V ¶m H|$ÐmZo {dídlr 500 J«°‘ ZÌ, 250 J«°‘ ñ’w$aX d 1000 J«°‘ nmoQ>°e Úmdo. IVmMr ‘mÌm
d Ho$aimlr ¶m {ZdS> nÕVrZo OmVr {dH${gV Ho$ë¶m AmhoV. {dídlr ¶m OyZ d Am°ŠQ>mo~a Aem XmoZ ‘{hݶmV {d^mJyZ Úmdr. IV g§nyU©nUo g|{ж
OmVrnmgyZ à{Vdfu gamgar 600 ’$io {‘iVmV (ghmì¶m dfu), AmR>ì¶m nÕVrZo {Xco AWdm da C„oI Ho$ë¶mà‘mUo g|{ж d amgm¶{ZH$ Aem
dfu ¶m PmS>mcm 1000 ’$io åhUOoM 9 {H$cmo dmidcoë¶m {~¶m d XmoÝhr nÕVrZo {Xco Var MmcVo. IV XoʶmgmR>r Om¶’$imÀ¶m PmS>mÀ¶m
1.33 {H$cmo Om¶nÌr {‘iVo. Va Ho$aimlr ¶m OmVrnmgyZ A§XmOo {Zåå¶m {dñVmamÀ¶m Imcr CWi åhUOoM 15 g|.‘r. Imoc d gw‘mao
2000 ’$io Xhmì¶m dfm©nmgyZ {‘iVmV. 60 g|.‘r. é§X Ma H$mTy>Z ¶m MamV IV Kmcmdo d ‘mVrZo Ma ~§X
cmJdS> … ¶mo½¶ A§Va R>do coë¶m ZmaimÀ¶m d gwnmarÀ¶m ~mJoV Om¶’$imMr H$amdm. Om¶’$imÀ¶m PmS>m^modVr H$m¶‘ nmcmnmMmoim AWdm JdV ¶m§Mo
cmJdS> CËH¥$ï> àH$mao H$aVm ¶oBc© . 7.5  7.5 ‘rQ>a A§Va R>do coë¶m AmÀN>mXZ R>odmdo. ¶m AmÀN>mXZm‘wio VU dmT>Uma Zmhr, Amocmdm {Q>Hy$Z
ZmaimÀ¶m ~mJoV Mma Zmaim§À¶m PmS>mÀ§ ¶m ‘ܶ^mJr AWdm XmoZ ZmaimÀ¶m amhVmo d g|{ж IVmÀ¶m à‘mUmV dmT> hmoD$Z VgoM PmS>mÀ¶m dmT>rda d
~amo~a ‘ܶ^mJr Om¶’$imMr cmJdS> H$aʶmgmR>r IS²S>o IUmdoV. CËnmXZmda Mm§Jcm n[aUm‘ hmoVmo.
2.7  2.7 ‘r. A§Va R>do coë¶m gwnmarÀ¶m ~mJoV Mma gwnmarÀ¶m ~amo~a nmUr nwadR>m … Om¶’$i ho ~mJm¶Vr nrH$ Amho. ¶m {nH$mcm gVV nmUr
‘ܶ^mJr Om¶’$imMr cmJdS> H$amdr. ‘mÌ, cmJdS> gcJ Z H$aVm EH$ nwadR>m Amdí¶H$ Amho. ‘mÌ A{V nmUr nwadR>m H$ê$ Z¶o. Zmai d gwnmarÀ¶m
AmS> EH$ Mm¡H$ gmoS>y Z H$amdr. KamÀ¶m nag~mJo‘ܶo ¶mo½¶ gmdcrÀ¶m ~mJoV Oa cmJdS> Ho$cr Agoc Va Á¶m doir Zmai d gwnmarcm nmUr {Xco
{R>H$mUr XoIrc Om¶’$imMr cmJdS> H$aVm ¶oBc© . Aݶ ‘moR>çm PmS>mÀ§ ¶m OmB©c ˶mM doiog Om¶’$imcm nmUr {‘ioc Ago nhmdo. nag~mJo‘ܶo
gmdcrV ‘moR>çm PmS>mn§ mgyZ {H$‘mZ 3.5 ‘rQ>a A§Va gmoS>y Z cmJdS> H$amdr. Oa cmJdS> Ho$cr Agoc Va Om¶’$imÀ¶m PmS>mcm ñdV§Ì nmUr nwadR>m
Om¶’$i cmJdS>rgmR>r IS²S>m 90  90  90 g|.‘r. AmH$mamMm H$aʶmMr ì¶dñWm H$amdr. Om¶’$imÀ¶m PmS>mcm nmʶmMm VmU ghZ hmoV
Agmdm. ¶m IS²S>çm‘ܶo CËV‘ àVrMo EH$ K‘oco eoUIV, 1 {H$cmo qgJc Zmhr. nmʶmMm VmU nS>ë¶mg nmZo d An[an³d ’$io ‘moR>çm à‘mUmda
gwna ’$m°ñ’o$Q>, 1 {H$cmo {Z‘Ho$H$ Mm§Jë¶m ‘mVrV {‘giyZ IS²S>m nyU© JiyZ nS>VmV. nmQ>mZo AWdm Amioo H$ê$Z nmUr XoʶmEodOr {R>~H$ AWdm
^ê$Z ¿¶mdm. nmdgmù¶mÀ¶m gwédmVrcm AWdm nmdgmim g§nVmg§nVm ‘m¶H«$mopñ৊ba nÕVrMm dmna H$ê$Z nmUr XoUo Bï>.
Om¶’$imMr cmJdS> H$amdr. ’$ŠV ‘mXr H$c‘m§Mr cmJdS> H$amd¶mMr H$mT>Ur d CËnmXZ … Om¶’$imMr cmJdS> amonmnmgyZ d H$c‘mnmgyZhr
Agë¶mg ˶mM~amo~a ~mJoV Za H$c‘m§Mr 9:1 ¶m à‘mUmV cmJdS> H$aVmV. amonmnmgyZ cmdcoë¶m PmS>mg 7 Vo 8 dfmªZr ’$io ¶oVmV Va
H$amdr. cmJdS> Ho$ë¶mZ§Va Om¶’$imcm AmYma XoUo Amdí¶H$ Amho. H$c‘mg 4 Vo 5 ì¶m dfu ’$io ¶oVmV. Om¶’$imÀ¶m PmS>mcm df©^a ’w$co
˶mgmR>r Om¶’$imÀ¶m ~mOyg gw‘mao 30 g|.‘r. A§Va gmoSy>Z amonmÀ¶m ¶oVmV. ‘mÌ, Am°ŠQ>mo~a Vo Zmoìh|~a‘ܶo OmñV ’w$co ¶oVmV. ˶m‘wio Owc¡ Vo
AWdm H$c‘m§À¶m C§Mr BVŠ¶m H$mR>çm O{‘ZrV nwamì¶mV. ¶m XmoZ Am°JñQ>‘ܶo gdm©V OmñV ’$io {‘iVmV. gw‘mao 8 Vo 9 ‘{hݶmZ§Va ’$io
H$mR>çm§Zm EH$ H$mR>r AmS>dr ~m§YyZ amon AWdm H$c‘ ¶m H$mR>rda g¡cga H$mT>UrgmR>r V¶ma hmoVmV. Om¶’$imMr H$mT>Ur H$aʶmgmR>r {deof Ìmg
~m§YyZ R>odmdo. {Z¶{‘V nmUr nwadR>m H$ê$Z Om¶’$im^modVrMr O‘rZ hmoV Zmhr. V¶ma Pmcoco ’$i AmnmoAmn ˶mg Agcoë¶m Cä¶m ImMocm

44 & eoVH$ar & OyZ & 2017


VS>H$Vo. AmV‘Yrc Om¶nÌr d ˶mVrc Om¶’$i {Xgy cmJVo. V¶ma gw‘mao 12 Vo 15 ‘r. BVH$s AgVo. ¶mo½¶ A§Va R>odcoë¶m ZmaimÀ¶m
Pmcocr ’$io ~è¶mMXm JiyZ nS>VmV. ’$io V¶ma Pmë¶mZ§Va JiyZ Z ~mJo‘ܶo Mma ZmaimÀ¶m ~amo~a ‘ܶ^mJr cd§JoMo EH$ amon cmdVm ¶oB©c.
nS>ë¶mg H$mR>rÀ¶m ghmæ¶mZo Vr Imcr nmS>mdrV. Om¶’$io H$mT>ʶmgmR>r gwnmar ~mJo‘ܶo Mma gwnmarÀ¶m PmS>m‘ܶo cd§JoMo amon cmdmdo. ‘mÌ
{MHy$gmR>r {dH${gV Ho$cocm AVwc Pocmhr Cn¶wŠV Amho. H$mT>cocr gcJ cd§JmMr cmJdS> H$ê$ Z¶o Va EH$ Mm¡H$moZ gmoSy>Z nwT>rc Mm¡H$moZmV
’$io Jmoim H$amdrV. ~r, gmc d Om¶nÌr doJdoJir H$amdrV. ’$imÀ¶m cd§JmMr cmJdS> H$amdr. nag~mJo‘ܶo cd§JmMr cmJdS> H$aVmZm Aݶ
gmcrMm dmna MQ>Ur, ‘wam§~m, cmoUMo, ga~V Ago nXmW© H$aʶmgmR>r ‘moR>çm PmS>mnmgyZ {H$‘mZ 10 Vo 12 ’y$Q> A§Va gmoSy>Z cmJdS> H$amdr.
hmoVmo. ~r d Om¶nÌr ‘mÌ CÝhmV Mm§Jcr dmidyZ hdm~§X S>ã¶mV ^ê$Z cmJdS>rgmR>r OmJm A{VgmdcrV ¶oUma Zmhr ¶mMr XjVm ¿¶mdr. cd§J
R>odmdr. Om¶’$i 15 Vo 20 {XdgmV dmiVo Va Om¶nÌr dmim¶cm 5 Vo cmJdS>rgmR>r 60  60  60 g|.‘r. AmH$mamMo IS²S>o IUmdoV. hm
7 {Xdg cmJVmV. ~è¶mMXm Om¶’$io nmdgmù¶mV V¶ma hmoVmV. åhUyZ IUcocm IÈ>m Mm§Jcr ‘mVr, {H$‘mZ EH$ K‘oco Mm§Jco Hw$Ococo eoUIV
dmidUrgmR>r dmidUr ¶§Ì dmnamdo. nmdgmù¶mV Á¶m Á¶m doiog D$Z d XmoZ {H$cmo gwna ’$m°ñ’o$Q> ¶m§À¶m {‘lUmZo ^ê$Z ¿¶mdm. IS²S>çm‘Yrc
nS>oc ˶m ˶m doiog ’$io CÝhmV dmidmdrV. Om¶’$imÀ¶m gwYm[aV XJS> d Aݶ PmS>m§Mr ‘wio H$mTy>Z Q>mH$mdrV. ¶m ^acoë¶m IS²S>çm‘Yrc
OmVr cmdë¶mg ˶m ˶m OmVrÀ¶m d¡{eï>çmà‘mUo CËnmXZ {‘iVo. amon XmoZ df} d¶mMr cd§J amono nmdgmù¶mÀ¶m gwédmVrg AWdm nmdgmim
cmdyZ cmJdS> Ho$cr Agë¶mg 50 Q>ŠHo$ Za d 50 Q>ŠHo$ ‘mXr PmS>o g§nVmZm gßQ>|~a/Am°ŠQ>mo~a ‘ܶo cmdmdrV. amon cmdë¶mZ§Va amonmÀ¶m
{ZKVmV. ‘mXr H$c‘mÀ¶m PmS>mnmgyZ gamgar 525 Vo 1000 ’$io BVHo$ C§MrÀ¶m H$mR>çm amonmÀ¶m XmoÝhr ~mOyg gw‘mao 30 g|.‘r. A§Va gmoSy>Z
CËnmXZ 8 Vo 10 df©m§Zr {‘iVo. ho CËnmXZ dmT>V OmVo Va 25 ì¶m dfu O{‘ZrV nwamì¶mV. ¶m XmoZ H$mR>çm§Zm EH$ H$mR>r AmS>dr ~m§YyZ ~amo~a Vo
gmYmaU 2000 Vo 3000 ’$io àVr PmS> {‘iVmV Am{U hr PmS>o gw‘mao hcUma Zmhr Ago H$amdo. amonm^modVr 15 g|.‘r. g^modma A§Va gmoSy>Z JdV
70 dfm©n¶ªV Mm§Jco CËnmXZ XoVmV. AWdm nmcmnmMmoù¶mMo AmÀN>mXZ H$amdo.
{ZJm … cd§J amono cmdë¶mZ§Va amonmg^modVr CJdUmar VUo dma§dma H$mTy>Z
cd§J ˶m§Mm ~§Xmo~ñV H$amdm. AmÀN>mXZ H$m¶‘ñdê$nr R>odmdo.
hdm‘mZ d O‘rZ … ho nmUr nwadR>m … cd§Jocm Am¶wî¶^a nmUr cmJVo. nmdgmim gmoSy>Z Aݶ
CîU H${Q>~§YmVrc nrH$ h§Jm‘mV cd§Jocm nmUr nwadR>çmMr gmo¶ H$amdr. cmJdS>rÀ¶m n{hë¶m dfu
Amho. ¶m {nH$mMr cmJdS> EH$ {XdgmAmS> nmUr nwadR>m H$amdm Va Xþgè¶m dfm©nmgyZ {hdmù¶mV
g‘ d X‘Q> hdm‘mZmV AmR>dS>çmVyZ XmoZXm Va CÝhmù¶mV AmR>dS>çmVyZ VrZXm nmUr nwadR>m
Mm§Jë¶m àH$mao H$amdm. Zmai d gwnmarÀ¶m ~mJoV cmJdS> Ho$cocr Agë¶mg Á¶m doir
hmoD$ eH$Vo. 20 Vo ‘w»¶ {nH$mcm nmUr {Xco OmB©c ˶mMdoir cd§Jocm XoIrc nmUr {‘ioc
30 A§e g|.J«o. Xaå¶mZMo Aer ì¶dñWm H$amdr. nag~mJo‘ܶo cd§Jocm ñdV§ÌnUo nmUr nwadR>çmMr
Vmn‘mZ, OmñVrVOmñV gmo¶ H$amdr. Zoh‘rÀ¶m Aio nÕVrZo nmUr Z XoVm {R>~H$ qgMZ AWdm
{dIwacocm 150 Vo gyú‘ Vwfma qgMZ nÕVrZo nmUr Úmdo. cd§JoÀ¶m PmS>m^modVr gmV˶mZo
200 g|.‘r. nmD$g ho Agcocm AmocganUm PmS>mcm ‘mZdVmo. ‘mÌ, XcXc AWdm A{V
dmVmdaU Agë¶mg cd§JmMr cmJdS> CËH¥$ï> hmoVo. g‘wÐgnmQ>rnmgyZ AmocganUm AgUma Zmhr ¶mMr H$miOr ¿¶mdr.
1500 ‘r. C§Mrn¶ªV cd§JmMr cmJdS> hmoD$ eH$Vo. ¶m {nH$mcm gmdcrMr IV nwadR>m … cmJdS> Ho$ë¶mZ§Va n{hë¶m dfu 10 {H$cmo eoUIV, 20 J«°‘
Amdí¶H$Vm Amho. Zmai d gwnmarÀ¶m ~mJm§‘ܶo ‘moR>r PmS>o AgUmè¶m ZÌ, 20 J«°‘ ñ’w$aX d 50 J«°‘ nmcme ¶mMr ‘mÌm PmS>mcm Úmdr. à{Vdfu
nag~mJo‘ܶo cd§JmMr cmJdS> hmoD$ eH$Vo. g|{ж nXmWm©Mo ^anya à‘mU ¶mV dmT> H$aV Omdr d Xhm dfm©Z§Va à˶oH$ PmS>mcm 50 {H$cmo eoUIV,
AgUmè¶m JmimÀ¶m O{‘Zr‘ܶo cd§JmMr dmT> Omo‘Xma hmoVo. cmc ‘mVrÀ¶m 200 J«°‘ ZÌ, 200 J«°‘ ñ’w$aX d 500 J«°‘ nmcme EH$m cd§JoÀ¶m
O{‘ZrV VgoM JmimÀ¶m O{‘ZrV cd§JmMr cmJdS> H$aVm ¶oVo. IS>H$mi PmS>mcm Kmcmdo. eŠ¶Vmo IV OyZ d gßQ>|~a ‘{hݶm§‘ܶo {d^mJyZ Kmcmdo.
AWdm ‘wa‘mS> O{‘ZrV, {MH$U ‘mVrÀ¶m ^mar O{‘ZrV, MwZIS>r¶wŠV IVmMm nwadR>m H$aʶmgmR>r PmS>mnmgyZ 45 Vo 60 g|.‘r. A§Vamda A˶§V
O{‘ZrV H$mVi VgoM Á¶m O{‘Zr‘YyZ nmʶmMm {ZMam ì¶dpñWV hmoV CWi Ma H$mTy>Z ˶mV IV nwadR>m H$amdm. cd§JoÀ¶m PmS>mcm g|{ж IVo
Zmhr Aem O{‘ZrV cd§JmMr cmJdS> hmoV Zmhr. XarÀ¶m nm¶Ï¶mÀ¶m ‘mZdVmV. {JarnwînmMm nmcm, Jm§Sy>iIV, {Z‘n|S>, Hw$Ocoë¶m nmZm§Mo IV
AWdm S>m|JamÀ¶m nm¶Ï¶mÀ¶m O{‘Zr VgoM ¶mo½¶ A§Va R>odcoë¶m Zmai d ¶m§Mm ‘w~cH$ à‘mUmV IV åhUyZ dmna H$ê$Z H$‘rVH$‘r amgm¶{ZH$
gwnmarÀ¶m ~mJm cd§J cmJdS>rgmR>r ¶mo½¶ {R>H$mUo AmhoV. IVm§Mm dmna H$amdm.
A{^d¥Õr … cd§JoMr A{^d¥Õr ~r¶mnmgyZ H$aVmV. E{àc d ‘o H$mT>Ur d CËnmXZ … cmJdS> Ho$ë¶mZ§Va nmMì¶m Vo ghmì¶m dfm©nmgyZ
‘{hݶm‘ܶo cd§JmMr ’$io {nH$VmV. nyU© {nH$cocr ’$io Om§^imgmaIr cd§JoMo CËnmXZ {‘iʶmg gwédmV hmoVo. n§Yam dfm©Z§Va Ano{jV CËnmXZ
{XgVmV. PmS>mdê$Z H$mT>coë¶m VmÁ¶m ’$imVrc ~r amon V¶ma {‘iy cmJVo. cd§J åhUOo PmS>m§Mr Z C‘ccocr H$ir hmo¶. ¶m H$irMo ’w$cmV
H$aʶmgmR>r dmnamdo. ê$nm§Va hmoʶmAJmoXa Vr H$mT>mdr cmJVo. Am°JñQ> Vo gßQ>|~a ‘{hݶm‘ܶo
cmJdS> … cd§JoÀ¶m XmoZ amonm§‘ܶo 7.5 Vo 8 ‘r. EdT>o A§Va R>odUo Amdí¶H$ cd§Jocm H$ù¶m cmJVmV. H$ù¶m§Mr dmT> nyU© hmoD$Z ˶m H$mT>Urg V¶ma
Amho. cd§JoÀ¶m PmS>mMm AmH$ma e§Hy$gmaIm AgVmo Am{U PmS>mMr C§Mr hmoB©n¶ªV 4 Vo 6 ‘{hݶm§Mm H$mcmdYr cmJVmo. H$ir gwédmVrcm Mm¡H$moZr

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 45


d JS>X {haì¶m a§JmMr AgVo. H$mcm§VamZo Vr Amocga d {’$Š¶m {haì¶m {gcmoZ, dPw¸$m, ‘wX{Jar- 1,2,3 ¶m OmVtMr cmJdS> Ho$cr OmVo.
a§JmMr hmoD$ cmJVo. H$mT>Urcm V¶ma Agcoë¶m cd§JmÀ¶m H$irda Amocga A{^d¥Õr … docXmoS>çmMr A{^d¥Õr {~¶m§nmgyZ amono V¶ma H$ê$Z VgoM
‘wHw$Q> AgVmo Am{U {’$H$Q> Zma§Jr AWdm {ndiga a§JmMr N>Q>m H$irda nydu cmJdS> Ho$coë¶m PmS>m§Mo ’w$Q>do Cn¶moJmV AmUyZhr H$aVmV. na§Vw
AgVo. cd§JmÀ¶m H$ù¶m H$mT>Uo hr EH$ H$m¡eë¶mMr ~m~ Amho. cd§Jocm ’w$Q>do cmdyZ cmJdS> Ho$ë¶mg amono V¶ma H$ê$Z cmJdS> Ho$coë¶m PmS>m§nojm
H$ù¶m KmogmV cmJVmV. KmogmVrc gd©M H$ù¶m EH$X‘ H$mT>ʶmg V¶ma A{YH$ CËnmXZ {‘iVo. VgoM amono V¶ma H$ê$Z cmJdS> Ho$coë¶m
hmoV ZmhrV. Á¶m doiog KmogmVrc 10 Q>ŠHo$ H$ù¶m V¶ma Pmcoë¶m PmS>mV CËnmXZmÀ¶m X¥ï>rZo gmå¶ AmT>iV Zmhr. 2 Vo 3 df} dmT>coë¶m
AgVrc d ~mH$sÀ¶m H$ù¶m V¶ma Pmë¶m ZgVrc Aem doiog Zo‘Š¶m PmS>mMo, gma»¶m C§MrMo d gma»¶m d¶mMo ’w$Q>do (gH$g©) H$mTy>Z ZdrZ
V¶ma Pmcoë¶m H$ù¶m H$mT>mì¶mV. Á¶m doiog 90 Q>ŠHo$ H$ù¶m V¶ma cmJdS> H$amdr.
Pmë¶m AgVrc d 10 Q>ŠHo$ H$ù¶m V¶ma ìhm¶À¶m am{hë¶m AgVrc, nyd©‘emJV … docXmoS>m ho "gmdcr{à¶' Agë¶m‘wio Zmai-gwnmarÀ¶m
Aem doiog g§nyU© Kmog H$mT>mdm. O{‘ZrcJV cmJcoë¶m H$ù¶m hmVmZo ~mJoV Mm§Jco ¶oVo. gwnmar ~mJoV Mma nmo’$irÀ¶m ‘ܶmda Va Zmai ~mJoV
H$mT>Vm ¶oVmV. C§Mmdarc H$ù¶m H$mT>ʶmgmR>r "bm±J arM àwZa' gma»¶m PmS>mnmgyZ gìdmXmoZ ‘rQ>a A§Va R>odyZ cmJdS> H$amdr. Zmai ~mJoV XmoZ
h˶mamMm dmna H$amdm. H$ù¶m H$mT>ʶmgmR>r PmS>mÀ¶m g^modma ~oMŠ¶m Amoir‘ܶo XrS> Vo XmoZ ‘rQ>a A§Va R>odyZ AmoirVrc XmoZ amonm§V EH$ ‘rQ>a
R>odcoco H$iH$ nwaVmV. ¶m H$iH$mda MTy>Z darc ^mJmVrc H$ù¶m hmVmZo A§Va R>odmdo. 60  60  45 g|.‘r. AmH$mamMo IS²S>o ImoXÿZ Mm§Jcr ‘mVr,
H$mT>Vm ¶oVmV. H$ù¶m H$mT>ë¶mZ§Va XoR>mnmgyZ ˶m AcJ H$amì¶mV. eoUIV, qcS>oZ nmdS>a, 200 J«°‘ gwna ’$m°ñ’o$Q>, 50 J«°‘ hmS>mMr nyS>
H$ù¶m d XoR> ñdV§ÌnUo CÝhm‘ܶo gwH$dmdoV. ‘mÌ gwH$dVmZm ‘c‘c ¶m§À¶m {‘lUmZo cmJdS>rnydu ^ê$Z R>odmdoV. IS²S>o O{‘ZrMo gnmQ>rnmgyZ
H$mnS>mgmaIo AmdaU ˶mda Kmcmdo. gw‘mao 7 Vo 10 {Xdgm§V H$ù¶m C§M ^amdoV.
dmiVmV. dmicoë¶m H$ù¶m hdm~§X S>ã¶mV gmR>dmì¶mV. H$ù¶m§‘ܶo VocmMo cmJdS> … V¶ma Ho$coë¶m IS²S>çmÀ¶m ‘ܶ^mJr 10 Vo 12 ‘{hZo d¶mMo
à‘mU 17 Q>ŠHo$ AgVo. cd§JoÀ¶m XoR>m‘ܶo 3 Vo 4 Q>ŠHo$ VocmMo à‘mU amon/’w$Q>do (gH$g©) cmdmdoV. amon OmñV Imoc Z cmdVm ’$ŠV ‘wio
AgVo. ¶m XoR>m§Mm dmna ‘gmë¶mV H$aVm ¶oVmo. nyU© dmT>coë¶m cd§JoÀ¶m PmH$cr OmVrc BVHo$ Imoc cmdmdo. amon Imoc cmdë¶mg dmT> H$‘Omoa
EH$m PmS>mnmgyZ XrS> Vo XmoZ {H$cmo dmicoë¶m cd§JoMo CËnmXZ {‘iVo. hmoVo. VgoM àg§Jr amon ‘aʶmMrhr eŠ¶Vm ZmH$maVm ¶oV Zmhr. eŠ¶Vmo
amonm§Mr C§Mr 75 Vo 90 g|.‘r. Agmdr d ˶mg 1 Vo 2 ’w$Q>do AgmdoV.
docXmoS>m H$moH$UmV gmYmaUnUo Am°JñQ> Vo gßQ>|~a ‘ܶo nmdgmMm Omoa H$‘r
hdm‘mZ d O‘rZ … Pmë¶mda cmJdS> H$amdr. amonmg Amdí¶H$Vm ^mgë¶mg H$mR>rMm
docXmoS>m ho nrH$ X{jU AmYma Úmdm.
^maVmV npíM‘oH$S>rc {ZJm … docXmoS>m ho nrH$ nmʶmMm VmU A{O~mV ghZ H$ê$ eH$V Zmhr,
gXmh[aV O§Jcr àXoemV åhUyZ nmdgmim g§në¶mZ§Va Ëd[aV nmUr XoʶmMr ì¶dñWm H$amdr.
cmJdS> Ho$coco AmT>iVo. O{‘ZrV {Z¶{‘V Amocmdm amhrc ¶mMr H$miOr ¿¶mdr. O‘rZ gH$g
ho Oar CîU H${Q>~§YmVrc Agë¶mg Mma {Xdgm§Zr EH$Xm nmUr nwaogo Amho. nmUr XoʶmgmR>r eŠ¶Vmo
nrH$ Agco Var g‘wÐ amonmg Aio Z H$aVm ‘moH$mQ> nÕVrZo nmUr Úmdo.
gnmQ>rnmgyZMr 600 Vo IVo … à˶oH$ docXmoS>çmÀ¶m cmJ˶m ~oQ>mg gw’$cm (15:15:15) 75 J«°‘,
1500 ‘rQ>a C§Mr 20 Vo å¶waoQ> Am°’$ nmoQ>°e 40 J«°‘ XmoZ hß˶mV gßQ>|~a d ‘o ‘{hݶmV {d^mJyZ
35 A§e go§.J«o. Vmn‘mZ Úmdo. ‘o ‘{hݶmV IVmÀ¶m ‘mÌo~amo~a Mm§Jco Hw$Ococo eoUIV 1 Vo
Am{U 1500 {‘.‘r. g‘à‘mUmV {d^mJyZ nS>Umam nmD$g Cn¶wŠV 2 K‘ocr Úmdo. docXmoS>çmMr cmJdS> Ho$ë¶mZ§Va n{hë¶m dfu darc EHy$U
Amho. na§Vw, H$moH$U {d^mJmV g‘wÐgnmQ>rOdi Zmai d gwnmarÀ¶m ~mJoV ‘mÌoÀ¶m ’$ŠV AYu IV ‘mÌm Úmdr.
docXmoS>çmMr {H$’$m¶Vera cmJdS> Ho$ë¶mMrhr CXmhaUo AmhoV. ¶m PmS>mg H$mT>Ur … cmJdS> Ho$ë¶mnmgyZ {Vgè¶m dfm©nmgyZ CËnmXZmg gwédmV
CîU hdm‘mZ d OmoaXma dmam ghZ hmooV Zmhr. CîU hdm‘mZm‘wio PmS>o hmoVo d nmMì¶m dfm©nmgyZ {H$’$m¶Vera CËnmXZ {‘iy cmJVo. PmS>mg
H$anVmV d dmè¶m‘wio PmS>o ‘moS>VmV. ˶m‘wio Zmai gwnmarÀ¶m {Z¶{‘V OdiOdi df©^a ’w$cmoam ¶oVmo, na§Vw ’$io XoUmam à‘wI ’w$cmoam OmZodmar
nmUrnwadR>m Agcoë¶m O{‘ZrV hr PmS>o Mm§Jcr ¶oVmV. VgoM ¶m PmS>m§Zm Vo OyZ ¶m H$mimV ¶oVmo. ’w$co Amë¶mnmgyZ 3 Vo 4 ‘{hݶmV ’$io n³d
gai gy¶©àH$mehr ghZ hmoV Zmhr. ˶m‘wio ‘moR>çm PmS>m§da gy¶©{H$aU hmoVmV. ’$i gwédmVrg {hado AgVo. n³d Pmë¶mZ§Va Vo {ndiQ> a§J YmaU
nSy>Z namd{V©V Pmcocm gy¶©àH$me ^anya à‘mUmV ¶m PmS>m§Zm {‘iUo H$aVo. Aer ’$io ~moQ>mÀ¶m ZImZo XoR>mV VmoS>mdr d CÝhmV dmidmdrV. 5 Vo
Amdí¶H$ Amho. ¶m {nH$mg nmcmnmMmoim Hw$OyZ V¶ma Pmcocr g|{ж 6 {Xdgm§V ’$io dmiVmV. Mm§Jcr dmT> Pmcoë¶m EH$m ~oQ>mnmgyZ df©^amV
nXmW©¶wŠV (Hw$OQ> O‘rZ) d nmʶmMm {ZMam hmoUmar CVmamMr O‘rZ 200 J«°‘ docXmoS>m {‘iy eH$Vmo.
Amdí¶H$ AgVo. Om§ä¶m XJS>m§nmgyZ V¶ma Pmcocr, g|{ж nXmWmªZr¶wŠV AmnU Amnë¶m Zmai gwnmarÀ¶m ~mJoV Am§VanrH$ åhUyZ AWdm
Aem O{‘ZrV XoIrc ho nrH$ ¶oVo. 6 Vo 7 gm‘y Agcoë¶m O{‘Zr ¶m nag~mJoV ¶m ‘gmë¶mÀ¶m PmS>m§Mr cmJdS> H$ê$Z A{YH$ CËnmXZ
{nH$mg A{YH$ ‘mZdVmV. {‘idy eH$Vmo.
OmVr … ¶m‘ܶo AZoH$ OmVr Agë¶m Var àm‘w»¶mZo ‘c~ma, åh¡gya, g§nH©$ H«$. 9422431246/9421809721

46 & eoVH$ar & OyZ & 2017


H$moaS>dmhþ ’$i{nH$m§Mo à{H$¶m V§ÌkmZ
S>m°. {OV|Ð T>o‘ao, S>m°. {dH«$‘ H$S>, S>m°. lr‘§V aU{ngo
H$mT>Ur níMmV V§ÌkmZ H|$Ð, ‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar, {O. Ah‘XZJa

H$mo aS>dmhþ ’$iPmS>m§‘ܶo S>mqi~, Amdim, {gVm’$i Am{U A§Ora


B˶mXr ‘hËdmMr ’$i{nHo$ AmhoV. Ah‘XZJa, gmocmnwa, Ywio,
OiJmd, {dX^© d ‘amR>dmS>¶mVrc ~amMgm ^mJ Adf©UàdU joÌmV
85 A§e go.J«o.Vmn‘mZmg 15 {‘{ZQ>o CH$ië¶mZ§Va {ZO©VwH$ Ho$coë¶m
~mQ>ë¶mV hdm~§X H$éZ H$moaS>¶m OmJoV gmR>{dVmV.
2) {gan … S>mqi~mnmgwZ {gan V¶ma H$aʶmgmR>r à‘m{UH$aUmZwgma
AmhoV. VgoM {Xdg|{Xdg ^wJ^m©Vrc nmʶmMr nmVir KQ>V Amho. Aem 25 Q>ŠHo$ ag, 65 Q>ŠHo$ EHw$U {dÐmì¶ KQ>H$ d 1.2 Q>ŠHo$ AmåcVoZwgma
n[apñWVrV eoVH$趧mgmR>r H$moaS>dmhþ ’$i{nHo$ daXmZ R>aUma AmhoV. Imcrc KQ>H$ nXmW© dmnamdoV.
‘hmamï´> amÁ¶mV amoOJma h‘r ¶moOZ|A§VJ©V d amï´>r¶ ’$cmoËnmXZ A{^¶mZ gm{h˶ : S>mqi~mMm ag-1 {H$cmo, gmIa -2.470 {H$cmo, nmUr-
AV§J©V H$moaS>dmhþ ’$i{nH$m§Mr ‘moR>¶m à‘mUmV cmJdS> hmoV AgwZ 4.780 {H$cmo, gm¶{Q´>H$ Amåc- 52 J«°‘ , gmo{S>A‘ ~oÝPmoEQ>-
eoVH$è¶m§Zm ˶m§Zr CËnm{XV Ho$coë¶m ’$i‘mcmcm Ano{jV ~mOma^md 2.6 J«°‘. Or H¥$Vr ga~V ~Z{dʶmgmR>r dmnacr Vr S>mqi~mMm {gan
{‘iV Zmhr, ¶mgmR>r eoVH$è¶m§Zr nma§n[aH$ eoVr gmoSy>Z ì¶dgm{¶H$ ~Z{dʶmgmR>r dmnéZ {ZO©VwH$ Ho$coë¶m ~mQ>ë¶m§‘ܶo hdm~§X H$aVmV.
eoVrMm Adc§~ H$aUo JaOoMo Amho. 3) AZmaXmZm … CËVa ^maVm‘ܶo AZmaXmʶmMm dmna ‘moR>¶m à‘mUmV
eoVr ì¶dgm¶m‘ܶo H$mT>UrnemV V§ÌkmZmMm ‘moR>m A^md Amho, nmH$H¥$VrV qMM qH$dm Am‘gwcmgmaIm Ho$cm OmVmo. {MdS>m, ’«$w Q>gmcS>,
Ago {ZXe©Zmg ¶oVo. H¥${f‘mc Zmed§V Agë¶m‘wio Vmo cdH$a Iam~ AmB©pñH«$‘ , MQ>Ur,Am‘Q>r,nmZ ‘gmcm ¶m‘ܶohr ˶m§Mm dmna Ho$cm OmVmo.
hmoVmo. Aem ‘mcmda à{H$¶m Ho$ë¶mg eoVH$è¶m§Zm Mm§Jcm ~mOma^md AZmaXmZm ~Z{dVmZm ’$imnmgwZ XmUo doJio H$amdoV. ˶mZ§Va ˶m‘ܶo
{‘ioc. ^maVm‘ܶo ’$io d ^mOrnmcm H$mT>UrZ§VaMo ZwH$gmZ Odinmg 5 Q>ŠHo$ gm¶{Q´>H$ Amåc {‘gimdo. gXa Amåc S>mqi~mÀ¶m Xmʶmg
20 Vo 25 Q>ŠHo$ hmoVo. ho Q>mim¶Mo Agoc Va eoVH$è¶m§Zr H$moaS>dmhþ ì¶dpñWV cmJco OmB©c ¶mMr H$mimOr Úmdr. Z§Va ho XmUo CÝhm‘ܶo qH$dm
’$i{nH$m§À¶m H$mT>UrníMmV V§ÌkmZmH$S>o cj XoUo JaOoMo Amho. dmidUr ¶§Ìm‘ܶo dmi{dVmV. Agm AZmaXmUm ì¶dpñWV gmR>dm¶Mm
Agoc Va ßbm°pñQ>H$À¶m {nedrVrV hdm H$mTw>Z AmV‘ܶo Zm¶Q´>mOo Z
S>mqi~ à{H$¶m V§ÌkmZ gmoS>VmV Ago Ho$ë¶mg AZmaXmʶmMr {Q>H$dUj‘Vm dmT>V.o
S>mqi~ ¶m {nH$mMr 4) gmcrMr nmdS>a … S>mqi~ ’$im§‘ܶo gmcrMo à‘mU gmYmaUV: 15 Vo
JUZm AmVm ZJXr 16 Q>ŠHo$ EdT>o AgVo. gmc CÝhm‘ܶo , gm¡a dmidUr ¶§Ìm‘ܶo qH$dm
nrH$ åhUwZ hmoD$ {dÚwVM{cV dmidUr ¶§Ìm‘ܶo dmidwZ ˶mnmgwZ nmdS>a ~Z{dVmV.
cmJcr Amho. XoemVrc dmi{dVmZm gmcrVrc nmʶmMo à‘mU ghm Q>ŠŠ¶m§nojm H$‘r H$éZ XiUr
65 Vo 70 Q>ŠHo$ S>mqi~ ¶§ÌmMm dmna H$éZ nmdS>a ~Z{dVmV. ¶m nmdS>aMm dmna Am¡fmYm§‘ܶo,
CËnmXZ ‘hmamï´>mV hmoV H$mVS>r H$‘mdʶmÀ¶m CÚmoJm‘ܶo,X§V‘§OZ VgoM a§J V¶ma H$aʶmÀ¶m
Agë¶mZo ‘hmamï´> ho CÚmoJm‘ܶo dmnaVmV.
à‘wI CËnmXH$ amÁ¶
Amho. ^maVmVwZ {deofV:
Amdim à{H$¶m V§ÌkmZ
‘hmamï´>mVwZ S>mqi~ d ˶mÀ¶m à{H$¶m¶wŠV nXmWm§©Mr {Z¶m©V {Xdg|{Xdg Amdim ’$im§Mm
dmT>V AgwZ ˶mÀ¶m Am¡fYr JwUY‘m©‘wio AmUIrhr ‘moR>m dmd Amho. Cn¶moJ MdZàme ,H°$ÝS>r,
1) ga~V … S>mqi~mÀ¶m agm‘ܶo 13 Q>ŠHo$ {~«Šg d 0.80 Q>ŠHo$ ‘moa Amdim, Amdim
AmåcVm J¥{hV YéZ ga~V H$aʶmgmR>r à‘m{UH$aUmZwgma Xhm Q>ŠHo$ Voc, MQ>Ur, cmoUMr,
ag, 15 Q>ŠHo$ EHw$U {dÐmì¶ KQ>H$ d 0.3 Q>ŠHo$ AmåcVm amIʶmgmR>r {Ì’$im MwU©, Ho$e
Imcrc KQ>H$ nXmW© dmnaVmV. g§dY©H$ Voc, Amdim
gm{h˶ : S>mqi~ ag 1 {H$cmo, gmIa 1.370 {H$cmo, nmUr gwnmar, nmdS>a, Amdim
7.608 {H$cmo, gm¶{Q´>H$ Amåc 17 J«°‘ , gmo{S>¶‘ ~oÝPmoEQ> 5 J«°‘. ag, ga~V B˶mXr
H¥$Vr : ñQ>oZcog ñQ>rcÀ¶m ‘moR>¶m nmVoë¶mV darcà‘mUo nmUr, gmIa V¶ma H$aʶmgmR>r hmoVmo.
d S>mqi~mMm ag Q>mHw$Z EH$Ord H$éZ ¿¶mdm. Z§Va V¶ma Pmcoco ÐmdU nU ¶m ’$im§‘Yrc VwaQ>nUm‘wio VmOr ’$io Im„r OmV ZmhrV. ¶m
eoJS>rda R>odwZ CîUVm Úmdr.ÐmdU CH$ië¶mZ§Va ˶m‘ܶo gm¶Q´>rH$ H$arVm Amdim ’$im§da à{H$¶m H$aUo JaOoMo Amho. Aem ¶m ~hþJwUr
Amåc d gmoS>r¶‘ ~oÝPmoEQ> XmoZ doJdoJù¶m ½cmg‘ܶo {daKiwZ KoD$Z Amdù¶mcm Amnë¶m amoOÀ¶m OodUmV g‘m{dï> H$amd¶mMo Agoc Va
˶m‘ܶo Q>mH$mdo.¶m g§nwU© ÐmdUmcm CîUVm {Xë¶mZ§Va åhUOo Odinmg {d{dY à{H$¶m¶wŠV nXmWm©À¶m ñdénmV g‘m{dï> H$aUo JaOoMo Amho.

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 47


ho nXmW© ghOmghOr Kar qH$dm ì¶mnmar VËdmda H$go H$amd¶mMo ¶mMr gmIa KoD$Z ’$moS>rda ngéZ ¿¶mdr. ho {‘lU 24 Vmg VgoM R>odmdo.
‘m{hVr nwT>o {Xcr Amho. Xaå¶mZÀ¶m H$mimV Amdù¶mVrc nmʶmZo gmIa {daKicr OmVo. Z§Va
1) ag : Amdim ’$imnmgwZ ag ~Z{dʶmgmR>r Mm§Jë¶m à{VMr agaerV Xþgè¶m {Xder nmH$mVrc ’$moS>r ({daKicoë¶m gmIaoVrc) H$mTw>Z KodwZ
{nH$cocr Imʶmg ¶mo½¶ Aem ’$im§Mr {ZdS> H$amdr. H$ƒr ’$io eŠ¶Vmo nmH$mV 200 J«°‘ gmIa dmT>dmdr (Q>mH$mdr) d Vr {daKiwZ ¿¶mdr.
KoʶmMo Q>mimdo, H$maU Vr OmñV VwaQ> AgVmV. {ZdS>cocr ’$io ñdÀN> ˶mgmR>r ÐmdUmcm CîUVm XodwZ ÐmdU H$mo‘Q> H$éZ ¿¶mdo. ho H$aV
d W§S> nmʶmZo YwdwZ 0.05 Q>ŠHo$ nmoQ>°{eA‘ ÐmdUmV (1 crQ>a nmʶmV AgVmZm ÐmdUmda ‘ir Amë¶mg Vr H$mTw>Z Q>mH$mdr. gXa ÐmdU
5 J«°‘ ) 5 {‘{ZQ>o CH$iwZ ¿¶mdrV qH$dm 2 Q>ŠHo$ ImʶmÀ¶m gmoS>¶mÀ¶m JmiwZ ˶m‘ܶo ’$moS>r Q>mHw$Z 24 Vmg VgoM R>odmdo. {Vgè¶m d Mm¡Ï¶m
ÐmdUmV 5 {‘{ZQ>o CH$iwZ ¿¶mdrV. Z§Va Vr ’$io ñdÀN> d W§S> nmʶmV {Xder 200, 200 J«°‘ gmIa Q>mHw$Z Xþgè¶m {Xdgmà‘mUoM H¥${V H$amdr.
Mm§Jcr YwdyZ 0.5 Q>ŠHo$ gm¶Q´>rH$ AmåcmÀ¶m ÐmdUmV WmoS>m doi ~wS>dwZ Mm¡Ï¶m {XdgmZ§Va gmaI Q>mH$Uo ~§X H$amdo.ho {‘lU Mm¡Ï¶m {XdgmZ§Va
R>odmdrV.ñQ>oZcog ñQ>rcÀ¶m MmHw$À¶m ghmæ¶mZo ’$im§Mo VwH$S>o H$éZ {~¶m AmUIr XmoZ {Xdg VgoM R>odwZ gmVì¶m {Xder ’$moS>r nmH$mVwZ H$mTw>Z
doJù¶m H$amì¶mV. VwH$S>¶m§À¶m g‘à‘mUmV nmUr KoD$Z ag H$mT>Ur darcà‘mUo gwH$dwZ n°qH$J H$amdo.
¶§ÌmVwZ ag H$mT>mdm d hm H$mT>coco ag ‘c‘cÀ¶m H$mnS>mVwZ JmiwZ 4) Amdim ‘wa~§ m (‘moamdim) : n[an³d EH$gma»¶m AmH$mamVrc Mm§Jë¶m
¿¶mdm. ¶m ’$im§À¶m agmMr AmåcVm 2.3 Q>ŠHo$ d EHw$U {dÐmì¶ KQ>H$m§Mo à{VMr Amdim ’$io {ZdS>mdrV. hr ’$io ñdÀN> nmʶmZo YwdmdrV. ñQ>Zo cog
à‘mU 13 Q>ŠHo$ AgVo. na§Vw ag H$mT>VmZm g‘à‘mUmV nmUr KoVë¶mZo ñQ>rcÀ¶m Q>mHo $Xma gmYZmZo ’$im§À¶m gd© ~m§OZw r gma»¶m AmH$mamMr
hr AmåcVm 1.2 Q>ŠHo$ d EHw$U {dÐmì¶ KQ>H$m§Mo à‘mU 6.5 Q>ŠHo$ Imocda qN>Ðo nmS>mdrV. Z§Va 4 Q>ŠHo$ {‘R>mÀ¶m CH$i˶m ÐmdUmV ’$io
BVHo$ H$‘r hmoVo. V¶ma Ho$cocm ag gmR>dwU R>odm¶Mm AgoV Va 85 Vo Xhm {‘{ZQ>o ~wS>dZw ~mhoa H$mT>mdrV. EH$ é§X Vm|S>mÀ¶m ~aUrV Amdim d
90 A§e g|.J«o. Vmn‘mZmg VmndwZ ˶m‘ܶo 0.5 J«°‘ àVr brQ>a nmoQ>°{eA‘ gmIaoMo EH$mda EH$ Wa ÚmdoV.Oa Amdio EH$ {H$cmo AgVrc Va gmIa
‘oQ>m~m¶gë’$mB©S> {‘giwZ {ZO©VwH$ Ho$coë¶m ~mQ>ë¶m‘ܶo ^éZ H$moaS>¶m EH$ {H$cmo dmnamdr. ˶m‘ܶo 4 J«‘° gm¶Q´>rH$ Amåc ñdmX dmT>{dʶmgmR>r
d W§S> OmJr gmR>{dVmV. dmnamdo. Ago Wamda Wa XodZw ~aUr ^amdr d CÝhm‘ܶo R>do mdr. ~aUrMo
2) ga~V : Amdù¶mÀ¶m agmnmgwZ ga~V V¶ma H$aVmZm VmoS> nmVi ‘c‘c H$mnS>mÀ¶m ghm¶mZo ~m§Ymdo. Xþgè¶m {XdgmZ§Va ho
à‘m{UH$aUmZwgma Xhm Q>ŠHo$ ag 0.3 Vo 0.4 Q>ŠHo$ AmåcVm d EHw$U {‘lU {XdgmVwZ XmoZXm Mm§Jco T>dimdo. Aem àH$mao 20 Vo 25 {XdgmV
{dÐmì¶ KQ>H$m§Mo à‘mU 10 Vo 15 Q>ŠHo$ R>odmdo. darc à‘m{UH$aUmZwgma ‘wa~§ m Mm§Jë¶m àH$mao V¶ma hmoVmo.
Amdim ga~V ~Z{dVmZm nwT>rc KQ>H$ dmnaVmV.
Amdim ag 1 {H$cmo , gmIa 1 {H$cmo 400 J«°‘ , gm¶Q´>rH$ Amåc
A§{Oa à{H«$¶m V§ÌkmZ
18 J«°‘ , nmoQ>°{eA‘ ‘oQ>m~m¶ gë’$mB©Q> 5 J«°‘ , nmUr 7.5 crQ>a ¶m A§{Oa PmS>mnmgwZ
à‘mUmZwgma Amdim ag, nmUr d gmIa EH$Ì H$éZ eoJS>rÀ¶m ghmæ¶mZo ’$io doJiro Ho$ë¶mg
CîUVm XoVmV. ¶mgmR>r gd©gmYmaUnUo Vmn‘mZ 80 A§e g|.J«o. À¶m ’$ŠV 1 Vo 2 {XdgM
da Joë¶mda ˶m‘ܶo gm¶Q´>rH$ Amåc d nmoQ>°{eA‘ ‘oQ>m~m¶gë’$mB©S> {Q>H$VmV. ˶m‘wio
Q>mH$mdo. gm¶Q´>rH$ Amåc d nmoQ>°{eA‘ ‘oQ>m~m¶gë’$mB©S> Q>mH$VmZm àW‘ cm§~À¶m ~mOmanoR>oV
Vo nmʶm‘ܶo EH$Ord H$éZ Q>mH$mdo. gd©gmYmaUnUo 90 A§e g|.J«o. nmR>{dVmZm ’$ma ‘moR>¶m
Vmn‘mZmda 10 Vo 15 {‘{ZQ>o R>odmdoV. Z§Va V¶ma Pmcoco ga~V Ja‘ ZwH$gmZrcm gm‘moao Omdo
d {ZO©VwH$ Ho$coë¶m ~mQ>ë¶m‘ܶo ^éZ hdm~§X H$éZ H$moaS>¶m d W§S> cmJVo. ho Q>miʶmgmR>r
OmJr gmR>dmdoV. d Vo df©^a CncãY
3) Amdim H°$ÝS>r … n{hcr nÜXV : Amdio ñdÀN> nmʶmZo YwdwZ H$éZ XoʶmgmR>r Am{U ZwH$gmZ H$‘r H$aʶmgmR>r ˶mnmgwZ doJdoJio
CH$Sw>Z ¿¶mdoV. W§S> Pmë¶mZ§Va ˶mÀ¶m {~¶m H$mTw>Z nmH$ù¶m (’$moS>r) à{H«$¶m¶wŠV nXmW© Ogo gwHo$ A§Ora,O°‘,H°$ÝS>r B. ~Z{dUo eŠ¶ Amho.
H$amì¶mV. Z§Va EH$ {H$cmo Amdim ’$moS>r Agë¶mg EH$ {H$cmo gmIa à{H$¶m¶wŠV nXmW© V¶ma H$aʶmMr ‘m{hVr nwT>o {Xcocr Amho.
KoD$Z Amdim ’$moS>r d gmIaoMo EH$mda EH$ Wa ÚmdoV.¶mgmR>r é§X 1) gwH$o A§Ora : gwHo$ A§Ora ~Z{dʶmgmR>r gd©gmYmaUnUo n³d A§Ora
Vm|S>mMr H$mMoMr ~aUr dmnamdr.H$mMoÀ¶m ~aUrMo Vm|S> nmVi ‘c‘cÀ¶m ’$io PmS>mdéZ JiwZ nS>on¶ªV VgoM amhþ XoVmV. ˶m§Z§Va Vr O‘m H$éZ
H$mnS>mZo PmHw$Z ~aUr CÝhmV R>odmdr.Xþgè¶m {XdgmZ§Va {XdgmVwZ XmoZXm OmirÀ¶m Q´>o da ngéZ R>odVmV. ho Q´>o cmH$S>r noQ>rV R>odVmV. noQ>rÀ¶m
{‘lU T>dimdo. Aem àH$mao H¥${V Ho$ë¶mg gmYmaUnUo 15 {Xdg {‘lU ImcÀ¶m IUmV eoJS>r R>odʶmMr gmo¶ Ho$cocr AgVo. ˶m eoJS>rV
CÝhm‘ܶo R>odmdo. Z§Va V¶ma Pmcoë¶m ’$moS>r nmH$mVwZ H$mTw>Z gmdcr‘ܶo {dñVdmMo {ZImao R>odwZ ˶mda 4 J«°‘ àVr {H$cmo ¶m à‘mUmV J§YH$mMr
7 Vo 8 {Xdg gwH$dmì¶mV . gwH$coë¶m ’$moS>tZm Amdim H°$ÝS>r åhUVmV. nwS> Q>mHw$Z noQ>r hdm~§X H$aVmV. J§YH$mMr Ywar XoʶmMm H$mcmdYr
hr V¶ma H°$ÝS>r ßb°ñQ>rH$À¶m {nedrV ^éZ grc H$éZ H$moaS>¶m d W§S> gmYmaUV: 2 VmgmMm AgVmo. Z§Va ’$io ~mhoa H$mTw>Z gy¶©àH$memV
OmJr gmR>{dVmV. qH$dm dmidUr ¶§ÌmV 55 Vo 60 A§e go.J«o. Vmn‘mZmg 16 Vo 18 Q>ŠHo$
Xþgar nÜXV : darcà‘mUo Amdim YwdwZ CH$Sw>Z, ~r¶m ~mOwcm H$éZ n¶ªV nmʶmMo à‘mU H$‘r H$éZ dmidVmV.¶m gwH$coë¶m A§Oram§Zm Jmoc
’$moS>r H$éZ ¿¶mì¶mV. Z§Va ’$moS>r 1 {H$cmo Agë¶mg 400 J«°‘ AmH$ma XoʶmgmR>r àogMm dmna Ho$cm OmVmo.

48 & eoVH$ar & OyZ & 2017


2) A§Ora O°‘ : O°‘ V¶ma H$aʶmgmR>r A§OramMr nyU© n³d Pmcocr (nmZ 27 dê$Z)
Mm§Jcr AmH$f©H$ a§JmMr ’$io {ZdS>mdrV. àW‘ ’$io nmʶmZo ñdÀN> YwdwZ amoJ : Vri {nH$mda Imcrcà‘mUo amoJ {XgwZ ¶oVmV.
¿¶mdrV. Z§Va nëna ¶§ÌmÀ¶m ghmæ¶mZo nën H$mTw>Z ¿¶mdm. ˶m‘ܶo 1) ‘wi d ImoS> Hw$Oì¶m : ¶m amoJm‘wio gwadmVrg {VimMo ImoS>
à‘m{UH$aUmZwgma EHw$U {dÐmì¶ KQ>H$m§Mo à‘mU 68.5 S>rJ«r ~«rŠg, O{‘ZrcJV Vm§~S>o nS>Vo. ImoS>mda H$miga nwaio {XgVmV d
AmåcVm 0.8 Vo 1.2 Q>ŠHo$ Am{U nënMo H$‘rVH$‘r à‘mU 45 Q>ŠHo$ da ngaVmV. ImoS> {Maco OmD$Z PmS> O{‘ZrnmgwZ 1 Vo
H$éZ ˶mZwgma 1 {H$cmo A§Ora nën KoVë¶mg 750 J«°‘ gmIa, 1.5 ’w$Q>mda H$moc‘S>Vo. ImoS>mMr d ‘wimMr gmc H$mTw>Z
gm¶{Q´>H$ Amåc 2.5 J«°‘ d gmo{S>A‘ ~oÝPmoEQ> 1 J«°‘ ¶m à‘mUmV nm{hë¶mg Imcr ~waerMr dmT> {XgwZ ¶oVo.
Q>mH$mdoV. {Xcoë¶m à‘mUmV nën d gmIa EH$Ì H$éZ gmIa ì¶dpñWV 2) nmZm§darc {R>nHo$ : hm amoJ Vri {nH$mda {Z¶{‘V AmT>iyZ ¶oVmo.
{daKimdr. Á¶mdoiog {‘lUmcm Mm§Jcr CH$ir ¶oVo ˶mdoiog ˶m‘ܶo gwadmVrcm nmZmÀ¶m XmoÝhr ~mOw§da AëQ>aZ°ar¶m d gaH$moñnmoam
gm¶{Q´>H$ Amåc d gmoS>rA‘ ~oÝPmoEQ> nmʶmV {daKiwZ Q>mH$mdo. eodQ>r ~waerMo {’$¸$Q> Vn{H$ar {R>nHo$ JmocmH$ma / A{Z¶{‘V AmH$mamMo
O°‘ V¶ma Pmë¶mMr MmMUr KoD$Z {ZO©VwH$ Ho$coë¶m ~mQ>ë¶m§Ü¶o hdm~§X AgVmV. Z§Va Vo EH$‘oH$mV {‘giyZ nmZm§da ngaVmV d nmZo
H$éZ H$moaS>¶m d W§S> OmJr gmR>dmì¶mV. H$anyZ JiwZ nS>VmV.
3) ‘a : hm amoJ H$mo{cAmoQ´>m¶H$‘ d â¶wO°ar¶‘ ~waer‘wio hmoVmo.
{gVm’$i à{H$¶m V§ÌkmZ PmS>mdarc ~m|S>o n³d hmoʶmnwduM PmS>o ‘aVmV.
{gVm’$i 4) nU©JwÀN> : hm amoJ ‘m¶H$moßbmP‘m gma»¶m {dfmUw‘wio hmoVmo.
{nH$ë¶mda cdH$a Iam~ amoJmMm àgma VwS>VwS>¶m§‘m’©$V hmoVmo. Omon¶ªV nrH$ ’w$cmoè¶mV
hmoVo. ˶m‘wio {gVm’$im§Mo ¶oV Zmhr Vmo n¶ªV ¶m amoJmMr cjUo {XgwZ ¶oV ZmhrV. nrH$
‘moR>o ZwH$gmZ hmoD$Z ’w$cmoè¶mV AgVmZm ’w$cmMo ê$nm§Va ~marH$ nmZm§V hmoD$Z ˶mMm
Am{W©H$ ZwH$gmZ hmoVo. JwÀN> V¶ma hmoVmo.
ho gd© Q>miʶmgmR>r 5) ^war : PmS>mÀ¶m nmZm§da nm§T>ar ^wH$Q>r ngaë¶mgmaIr {XgVo.
{gVm’$im§nmgwZ {d{dY nmZo {ndiga hmoD$Z JiVmV.
{Q>H$mD$ nXmW© Ogo
{gVm’$i Ja, O°‘, amoJ {Z¶§ÌUmMo Cnm¶
lrI§S>m‘ܶo JamMm 1) noaUrgmR>r amoJmMr ~mYm Z Pmcoco CÎV‘ àVrMo {~¶mUo dmnamdo d
dmna, ~mgw§Xr,{‘ëH$eoH$,Hw$ë’$s B. nXmW© V¶ma Ho$co OmVmV. ˶m§Zm Q´>m¶H$moS>‘m© ¶m ~waerZmeH$mMr à{H«$¶m H$amdr.
~mOmamV Mm§Jcr qH$‘Vhr {‘iVo. ¶mVrc H$mhr nXmW© ~Z{dʶmÀ¶m 2) {nH$mMr ’o$anmcQ> H$amdr.
nÜXVtMr ‘m{hVr nwT>o {Xcocr Amho. 3) 1250 J«°‘ S>m¶WoZ E‘-45 qH$dm 1500 J«°‘ H$m°na Am°ŠgrŠbmoamB©S>
1) {gVm’$i Ja : {gVm’$imMm Ja H$mT>ʶmgmR>r ’$imnmgwZ JamÀ¶m ¶m ~waerZmeH$m§Mr 500 crQ>a nmʶmV {‘giyZ àVr hoŠQ>ar
nmH$ù¶m M‘À¶mZo doJù¶m H$aVmV d ˶mnmgwZ ~r AcJ H$éZ Jam§À¶m ’$dmaUr H$amdr.
nmH$ù¶mMr {dH«$s Ho$br OmVo. {gVm’$imVrc ~r¶mghrV Ja doJim H$éZ 4) ^war amoJmÀ¶m {Z¶§ÌUmgmR>r 20 {H$cmo 300 ‘oe J§YH$mÀ¶m ^wH$Q>rMr
Vmo nëna ‘erZÀ¶m ‘XVrZo gwÜXm H$mT>Vm ¶oVmo.na§Vw H$mT>cocm Ja EH$Va YwaiUr H$amdr qH$dm nmʶmV {daKiUmao J§YH$ 1250 J«°‘
cJoM dmnamdm cmJVmo qH$dm CUo 20 A§e g|.J«o. Vmn‘mZmcm gmR>dmdm 500 crQ>a nmʶmV {‘giyZ àVr hoŠQ>ar ’$dmaUr H$amdr.
cmJVmo. AݶWm JamMm a§J cmcga Vn{H$ar hmoVmo.{eVJ¥hmV CUo 20 A§e 5) amoJJ«ñV PmS>o CnQy>Z AWdm PmS>m§Mo ^mJ VmoSw>Z Zï> H$amdroV.
g|. J«o. Vmn‘mZmcm Ja ghm ‘{hݶm§nojm OmñV H$mi gmR>dwZ R>odVm ¶oVmo. H$mT>Ur d ‘iUr : nrH$ n³d hmoVmZm nmZo {ndir hmoD$Z Ji hmoVo d
JamMm a§J {Q>H${dʶmgmR>r d Vmo OmñV H$mi {Q>H${dʶmgmR>r nmoQ>°{eA‘ ~m|S>ogwÜXm {ndir hmoVmV ˶mdoiog H$mnUr H$amdr. nrH$ n³d Pmë¶mda
‘oQ>m~m¶ñ’$mB©S>Mm 0.060 Q>ŠHo$ à‘mUmV dmna H$aVmV. {~¶mʶmMr Ji hmoD$Z hmoUmao ZwH$gmZ Q>miʶmgmR>r PmS>mdarc
2) {‘ëH$eoH$ : ’$im§Mm Ja XþYmV {‘giwZ CËH¥$ï> àH$maMo {‘ëH$eoH$ gmYmaUnUo 75 Q>ŠHo$ nmZo / ~m|S>o {ndiga {Xgw cmJë¶mda {nH$mMr
~ZdVmV. ¶m {‘ëH$eoH$cm ~mOmamV ^anwa qH$‘V {‘iVo. H$mnUr H$amdr. H$mnUr Pmë¶mda n|S>¶m ~m§Ymì¶mV. ~m§Ycoë¶m n|§S>¶m
gm{h˶ : 150 J«°‘ {gVm’$imMm Ja, 150 J«°‘ Xicocr gmIa, eoVmV eŠ¶ Agë¶mg VaQ>mda (VmS>nÌr) qH$dm Iù¶mda 5 Vo
700 {‘.cr. XþY 6 n|S>¶m§Mr ImonS>r H$ê$Z CÝhmV Mm§Jë¶m dmiy Úmì¶mV. ˶mZ§Va n|§S>¶m
H¥$Vr : 150 J«°‘ {gVm’$imMm Ja nmíMamB©ÁS> H$éZ W§S> Ho$coë¶m VmS>nÌrda CcQ>¶m H$ê$Z {~¶mʶmMr PQ>H$Ur H$amdr. Z§Va {~¶mUo
XþYmV {‘gimdm d Z§Va Xicocr gmIa Q>mHw$Z ho {‘lU EH$Ord H$amdo. D$’$UUr H$ê$Z ñdÀN> H$amdoV d Mm§Jco dmidyZ gmR>dmdoV VgoM ¶mo½¶
{‘ëH$eoH$ {ZO©VwH$ Ho$coë¶m ~mQ>cr‘ܶo ^éZ ~mQ>cr hdm~§X Ho$ë¶mZ§Va ^md Amë¶mda {dH«$s H$amdr.
5 {‘{ZQ>o nmíMamB©ÁS> H$éZ 4A§e g|.J«o. Vmn‘mZmg gmR>dmdr. CËnmXZ : gwYm[aV V§ÌkmZ dmnê$Z Vri {nH$mMr cmJdS> Ho$ë¶mg
{Oam¶V {nH$mMo 600-700 {H$. J«°. àVr hoŠQ>ar CËnmXZ {‘iy eH$Vo.
g§nH©$ H«$. 7588955500 g§nH©$ H«$. 9850327873

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 49


Xþ‘ui Am¡fYr d gwJ§Yr dZñnVr g§dY©Z
S>m°. e{eH$m§V Mm¡Yar, S>m°. gwaoe XmoS>Ho$, lr. a§JZmW ~mJwc
Am¡fYr d gwJ§Yr dZñnVr àH$ën, ‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar, {O. Ah‘XZJa

C Îm‘ Amamo½¶ amIʶmgmR>r VgoM amoJm§er ‘wH$m~cm H$aʶmgmR>r


dZñn{VOݶ Am¡fYmMm dmT>Vm dmna hmoD$ cmJcm Amho.
"AmOr~mB©Mm ~Q>dm' ¶m H$ënZoMm {dñVma AmO gXm’w$crnmgyZ H$H©$amoJ
ImoS>mMm dmna H$aVmV. Owcm~, hJdU, H¥$‘r ¶m {dH$mamV JwUH$mar
Amho. JwidocmMr cmJdS> àm‘w»¶mZo H$Sw>qZ~mÀ¶m cmJdS>rV Am§VanrH$
åhUyZ H$amdr. JwidocmMr A{^d¥Õr {~¶m§nmgyZ AWdm emH$s¶ nÕVrZo
à{V~§YH$, Hw$S>çmnmgyZ Hw$Q>Om[aï>, Amdù¶mnmgyZ À¶dZàme, AOw©ZÀ¶m H$aVm ¶oVo.
gmcrnmgyZ AOw©Zm[aï>, Va gwJ§Yr dZñnVrnmgyZ {d{dY AÎmao, AH©$,
Voc ¶m§Mo ‘mZdr OrdZmV CËgmh, H$m¶©j‘Vm {Z‘m©U H$aʶmgmR>r {deof 3) H$moa’$S>
‘hÎd Amho. H$moa’$S>hr ~hþdm{f©H$ dZñnVr
‘ܶ§VarÀ¶m H$mimV A°cmon°WrÀ¶m cdH$a ¶oUmè¶m JwUm‘wio cmoH$ AgyZ {Vcm Ag§»¶ ‘wio AgVmV.
˶m CnMmamH$S>o AmH${f©V Pmë¶mZo Am¶wd}XmMo ñWmZ Xþ涑 Pmco. na§Vw {VMr nmZo OmS>, agmi, ‘m§gc
A°cmon°WrÀ¶m dmnam‘wio BVa Xþîn[aUm‘ hmoV AmhoV. Am¶wd}{XH$ CnMmamZo AgyZ H$S>m§Zm ~marH$ H$mQ>o AgVmV.
AZoH$ Agmܶ ì¶mYrgwÕm ~è¶m hmoVmV, ˶m§Mo earamda H$moUVohr BVa dZñnVrMr cmJdS> ’w$Q>ì¶mnmgyZ
Xþîn[aUm‘ hmoV ZmhrV. ˶m‘wio Am¶wd}Xmcm nwÝhm à{Vð>m cm^cocr Amho. 60  60 g|.‘r. A§Vamda JmXrdmâ¶mda H$amdr. H$moa’$S>rMm Cn¶moJ
^maVr¶ {M{H$Ëgm nÕVrV Odinmg 1500 À¶mda Am¡fYr dZñnVtÀ¶m dmV, {nÎm, H$’$ ¶m {VÝhr Xmofmda hmoVmo. nmZmMm ag nmoQ>mMo {dH$ma,
àOmVtMm Cn¶moJ hmoVmo. ˶mn¡H$s 500 àOmVtMm {Z¶{‘V dmna Ho$cm AnMZ, aŠVòmd, H$mdri, ¶H¥$V, ßbrhm, d ËdMmamoJmda JwUH$mar Amho.
OmVmo. Amnë¶m XoemV AZoH$ ‘m¡ë¶dmZ dZñnVr {dnwc à‘mUmV ^mOcoë¶m OI‘oda H$moa’$S> Cn¶wŠV Amho.
gmnS>V hmo˶m na§Vw Joë¶m XeH$mV Pmcocr ~ogw‘ma O§JcVmoS> d Am¡fYr
dZñnVtÀ¶m A{Z~ªY dmnam‘wio Z¡g{J©H$nUo {‘iUmè¶m dZñnVtMr 4) ~«måhr
CncãYVm H$‘r Pmcocr Amho. ˶m‘wio Xþ‘ui Am¡fYr dZñnVrMo g§ajU ~«måhr hr nmUWi OmJoda
d g§dY©Z H$aUo ho Amnë¶m g‘moa EH$ AmìhmZ R>aUma Amho. åhUyZ ˶m ngaUmar dZñnVr Amho.
{Xì¶ dZm¡fYr O‘m H$ê$Z ˶m§Mr emómoŠV nÕVrZo cmJdS> d OmonmgZm H$m§S>çmnmgyZ ‘wù¶m ’w$Q>VmV
H$ê$Z ˶m§Mm n¶m©daUmVrc òmoV H$m¶‘ R>odUo JaOoMo Amho. d noam§da nmZo ¶oVmV. ’w$co XoR>
Agcocr nm§T>aQ> d Om§^iQ> a§JmMr
1) eVmdar AgVmV. ~«måhr ag d {VimMo Voc EH$Ì H$ê$Z {gÕ Ho$coco Voc S>moŠ¶mg
eVmdarMm g‘mdoe cmdë¶mg ‘|Xÿ W§S> hmoVmo.ñ‘¥Vr dmT>Vo d Ho$gm§Mr {ZJm Mm§Jcr amIVm ¶oVo.
docdJm©‘ܶo hmoVmo. {VÀ¶m Xm§S>çmda ‘Zem§VrgmR>r VgoM em§V Pmon cmJʶmgmR>r ~«måhr A˶§V Cn¶moJr Amho.
CcQ>o H$mQ>o AgVmV. nmZo gnmQ>,
eonyÀ¶m nmZmgmaIo ~marH$ AgyZ 5) doI§S>
’$m§Úmda qH${MV dmH$S>o H$mQ>o doI§S> ho nmUWi O{‘ZrV
AgVmV. eVmdarMr ‘wio Am¡fYmV dmnaVmV. ‘wim§Mr nmdS>a ‘yÌme¶mMo dmT>Umao PwSy>n AgyZ dZñnVrMr
amoJ, àXa amoJ, ewH«$mUy dmT>rgmR>r VgoM ñVZXm ‘mVoMo XþYdmT>rgmR>r nmZo 2 Vo 4 g|.‘r. é§X
A{VCËV‘ g‘Ocr OmVo. eVmdar cmJdS> 1  1 ‘rQ>a A§Vamda gè¶m ^më¶mgmaIr AgVmV. nmZo JS>X
nmSy>Z H$amdr. cmJdS> {~¶m§nmgyZ qH$dm H§$XmZo H$aVm ¶oVo. {hadr AgyZ H§$XmMm a§J Vn{H$ar
d AmVyZ nm§T>am AgVmo. ^yH$ cmJV Zgë¶mg doI§S>mMr nyS> ‘YmVyZ
2) Jwidoc XoVmV. doXZm d gyO H$‘r H$aUo, S>moHo$XþIrda CÎm‘, H$’$ d ImoH$cm,
Jwidoc ~hþdfm©¶y doc AgyZ Vmo Jù¶mMr gyO d AmdmO ~gUo B. {dH$mamda JwUH$mar Amho.doI§S>mMr
PmS>mÀ¶m AmYmamZo doQ>moù¶mZo MT>V nmdS>a Vm§XimV {‘gië¶mg Vm§XimV H$sS> hmoV Zmhr.~moarH$ nmdS>a
AgVmo. docrMr nmZo JwiJwirV d Vm§XimV {‘giy Z¶o. ˶m‘wio H$H©$amoJ hmoʶmMm g§^d AgVmo. doI§S>mÀ¶m
MH$mH$Umar öX¶mÀ¶m AmH$mamMr d dmicoë¶m H§$Xm‘ܶo 1.5 Vo 3.5 Q>ŠHo$ {ndù¶m a§JmMo gwJ§Yr Voc AgVo.
Am§Vagmc {haì¶m a§JmMr AgVo. ¶m VocmMm Cn¶moJ gwJ§Yr Ðì¶m§gmR>r hmoVmo.
amoJà{VH$maH$eŠVr dmT>{dʶmgmR>r g§{YdmV d ‘Yw‘ohmV ¶m dZñnVrÀ¶m

50 & eoVH$ar & OyZ & 2017


6) AOw©Z 10) ImOHw${hcr
AOw©Z hm 20 Vo 27 ‘r. C§M ImOHw${hcr hr dZñnVr docdJu¶ AgyZ nmZo {ÌXcr d XoR> cm§~
dmT>Umam ~hþdm{f©H$ d¥j Amho. AgVmV. nmZmÀ¶m daÀ¶m ~mOycm cd AgVo.e|Jm 5 Vo 12 g|.‘r. cm§~
˶mcm cm§~Q> H$moZmH¥$Vr d JmocmH$ma AgyZ ˶mda Vn{H$ar Vo H$aS>çm a§JmMr ~marH$ XmQ> cd AgVo. e|JmZm
nmZo AgVmV d ImoS> nm§T>ao AgVo. ñne© hmoD$Z A§Jmg cmJë¶mg ImO gwQy>Z gyO ¶oVo. à˶oH$ e|JoV 5 Vo
d¥jmMr gmc öX¶mcm CÎmooOZ 6 {~¶m AgVmV. ¶m dZñnVrÀ¶m {~¶m ’$ma nm¡{ï>H$ AgVmV. {~¶m dmV,
XoUmar Amho. {edm¶ ‘wÌ‘mJm©Vrc IS>o Xÿa H$aUmar d nmMH$ag dmT>dUmar {nÎm, H$’$ ¶m {dH$mamda Cn¶moJr AgyZ X‘m, ImoH$cm VgoM aŠVamoJ
Amho. AOw©ZgmcrMo MyU© ‘YmVyZ KoVë¶mg hmS>o ~iH$Q> hmoVmV. Owcm~ ¶m amoJm‘ܶo aŠVmVrc H$mocoñQ>oam°c d gmIaoMo à‘mU H$‘r H$aʶmgmR>r
d AmJ nS>Uo ¶mda 15 Vo 30 J«°‘ MyU© nmʶmV {‘giyZ Ho$cocm H$mT>m JwUH$mar AmhoV. ‘wio d {~¶m§Mm Cn¶moJ njmKmV, ‘yÌamoJ, {H$S>ZrÀ¶m
¿¶mdm. gmcrMm H$mT>m OI‘m YwʶmgmR>r dmnaVmV VgoM hmS> OmoS>Uo, {dH$mamda hmoVmo. emar[aH$ Xþ~©cVm d AeŠVnUm ¶mgmR>r {~¶m§Mo MyU© ’$ma
OI‘oda, öX¶{dH$mamda CÎm‘, cKdr H$aVmZm AmJ hmoV Agë¶mg Cn¶moJr AgVo.
H$‘r H$aʶmgmR>r JwUH$mar Amho.
11) Jw½Jwi
7) {~ã~m hr PwSw>ndJu¶ dZñnVr AgyZ
{~ã~m ho ~hþdm{f©H$ PmS> 7 Vo ImoS>mMm a§J amImS>r AgVmo. Owݶm
8 ‘r. C§M AgVo. ~w§Ü¶mMr gmc ImoS>mVyZ nmVi H$mJXr gmc
amIr YwaH$Q> a§JmMr AgyZ nmZo {ZKVo.’w$co chmZ, Vm§~yg a§JmMr
’$m§ÚmÀ¶m Q>moH$mnmgyZ {ZKVmV. AgyZ ’$io ‘m§gc, Jmoc, cm§~Q>
’w$co {ndir, H$ƒo ’$i {hado d d ha^è¶mgmaIr AgVmV. PmS>mÀ¶m ImoS>mVyZ MrH$ (qS>H$) {ZKVmo.
n³d Pmë¶mda H$mù¶m a§JmMo hmoVo. Xå¶mda {~ã~m à^mar Am¡fY Amho. Jw½JwimMm qS>H$ ~hþJwUr AgyZ gwJ§Yr d AZoH$ a§JmMm AgVmo. earamV
Am‘dmV, njmKmV, gm¶Q>rH$m d AeŠVnUm ¶mda JwUH$mar Amho. dmT>cocr Ma~r, ñWycVm (‘oX) VgoM aŠVmVrc H$mocoñQ>oam°c H$‘r
H$aʶmgmR>r Cn¶wŠV Amho. Jw½JwimMm Cn¶moJ gm§YoXþIr, öX¶amoJ,
8) JwS>‘ma Am‘dmV, J§S>‘mcm, ËdMmamoJ, X§VamoJ d gyO H$‘r H$aʶmgmR>r H$aVmV.
JwS>‘ma hr docdJu¶ dZñnVr ˶mMà‘mUo CX~ζm, Yyn, gm¢X¶©àgmYZo, H$sQ>H$ZmeHo$ d KamVrc
AgyZ nmZmda cd AgVo. ’w$co àgÝZVm dmT>{dUo ¶mgmR>rhr Jw½Jwi Cn¶moJr Amho. Jw½Jwim‘ܶo AmR>
chmZ JX© {ndir AgyZ PwnŠ¶mZo àH$maMr ñQ>oam°BS>g² AmhoV. ˶mVrc PoS> Jw½Jwi ñQ>oam°BS> d B©-Jw½Jwi
¶oVmV. e|Jm ‘wJmÀ¶m e|Jào ‘mUo 7 Vo ñQ>oam°BS> hr aŠVmVrc {cnrS> H$‘r H$aUmar AmhoV.
8 g|.‘r.cm§~ AgVmV. ¶m dZñnVrMo
Img d¡{eï>ç åhUOo ¶mMr nmZo Vm|S>mV MKië¶mg Vm|S>mMm ñdmX KoʶmMr 12) Jw§O
eŠVr H$mhr doimn¶ªV Zmhrgo hmoV.o ˶m§Mr nmZo EH$ {‘{ZQ> MKië¶mZ§Va Jw§Ohr hiyhiy Zm‘eof hmoV
Hw$R>cmhr JmoS> nXmW© Imëë¶mg JmoS>rMr Md cmJV Zmhr. hm n[aUm‘ Mmccocr dZñnVr AgyZ nydu
3 Vo 4 Vmg AgVmo. ¶m H$maUm‘wio ¶m dZñnVrMm Cn¶moJ ‘Yw‘ho mda {~¶m§Mm Cn¶moJ dOZ‘mnmV hmoV
Am¡fY ~Z{dʶmg ‘moR>çm à‘mUmda H$aVmV. VgoM ¶m dZñnVrMm Cn¶moJ Ago. ’$io e|JmgmaIr AgVmV.
earamVrc H$mocño Q>ao m°c H$‘r H$aUo d aŠV nmVi H$aʶmgmR>r hmoVmo. {~¶m nm§T>è¶m, cmc, H$mù¶m d
Jwcm~r a§JmÀ¶m AgVmV. Jw§OoMo ‘yi ImoH$cm, {dfZmeH$, ‘yÌamoJ, ‘|XÿMo
9) ~oc Q>m°{ZH$, {df¶dmgZm, H$H©$amoJ d nm§T>è¶m noetÀ¶m dmT>rgmR>r Aem AZoH$
~oc ho ~hþdm{f©H$ d¥j AgyZ Vmo amoJm§darc Am¡fY{Z{‘©VrgmR>r Cn¶moJmV AmUVmV. Jw§OoMo nmZo nmZ-
8 Vo 10 ‘rQ>a C§M dmT>Vmo. nmZo ‘gmë¶m‘Yrc KQ>H$ åhUyZ dmnaVmV.
{ÌXc¶wŠV, H$mQ>oar Va’w$co nm§T>ar
AgVmV. ’$io H$ƒr AgVmZm 13) gn©J§Ym
{hadr d n³d Pmë¶mda {ndiga gn©J§Ym ho gXmh[aV ~hþdm{f©H$
hmoVmV. ~ocm§Mr ‘wio dmVmda VgoM {ZÐmZme {dH$mamda JwUH$mar AmhoV. PwSy>n Amho. H§$X‘wio ‘D$, gmcrMm
nmZmMm H$mT>m H$’$ d ImoH$cm ¶mda CÎm‘ AgyZ aŠVmVrc gmIa H$‘r a§J ‘iH$Q> Vn{H$ar, nmZo ~marH$
H$aVo. VgoM H$ƒo ’$i aŠVrgma d aŠVr ‘yiì¶mYrda XoVmV. ’$im‘ܶo nmVi d ’w$cmoam Pw~Š¶mV ¶oVmo.
eH©$am, pìhQ>m{‘Ýg, {‘Zaëg AgVmV. H$ƒr ’$io ^yH$ dmT>{dUmar ’$io dmQ>mʶmgmaIr AgyZ ’$im§Mm
H¥$‘rZmeH$ AmhoV. a§J H$miga Om§^im AgyZ AmVcm Ja Jwcm~r AgVmo. VmÁ¶m ‘wim§Mm

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 51


dmg CJ«, Am§~Q>AgyZ Vr H$Sy> AgVmV. ¶m dZñnVtÀ¶m ‘wim§Mm AmH$ma nmZm§‘ܶo VocmMo à‘mU 0.08 Vo 0.13 Q>ŠHo$À¶m Xaå¶mZ AgVo.
gmnmgmaIm Amho, åhUyZ ¶m dZñnVrcm gn©J§Ym ho Zmd nS>co Amho. cmJdS>rZ§Va n{hë¶m dfu EH$ar 10 Vo 12 Q>Z nmZmMo CËnmXZ {‘iVo.
dZñnVrMr ‘wio earamVrc aŠVXm~ H$‘r H$aUmè¶m Am¡fYmV dmnaVmV. ˶mnmgyZ 10 Vo 12 {H$cmo gwJ§Yr Voc {‘iVo. VocmMm Cn¶moJ gm~Um§À¶m
VgoM CÝ‘mX, Anñ‘ma, ‘Zmo{dH$ma Am{U nmoQ>m§À¶m AmVS>çm§Mm Xmh ¶m d gwJ§YrÐì¶mÀ¶m H$maImݶmV nXmWmªZm gwJ§Y XoʶmgmR>r hmoVmo. VgoM
amoJmda CËV‘ Amho. gm¢X¶©àgmYZo, V§~mIycm gwJ§Y XoUo, Qy>WnoñQ> d gwJ§Yr ‘c‘ H$aʶmgmR>r
¶mMm dmnaHo$cm OmVmo.
14) ASw>igm
ASw>igmhr PwSw>ndJu¶ 18) XdZm
dZñnVr AgyZ {Vcm cm§~Q> {hadr XdZm hr gwJ§Yr dZñnVr AgyZ
nmZo AgVmV VgoM’w$co nm§T>è¶m {hdmù¶m‘ܶo ¶m {nH$m§Mr cmJdS>
a§JmMr AgVmV. ¶m dZñnVrÀ¶m H$aVmV. XdZm ho ZmOyH$ AZoH$
nmZmV dm°{ggrZ ho amgm¶{ZH$ ’w$Q>do AgUmao PwSy>n Amho. nmZm§Mm
JwUÐì¶o Agë¶m‘wio ImoH$cm, KemMo {dH$ma, X‘m ¶m amoJm§da Vo am‘~mU d ImoS>m§Mm a§J {hadm amImS>r
åhUyZ g‘Oco OmVo. VgoM g§{YdmV, JwS>KoXþIr, ¶mdahr hr dZñnVr AgVmo.’w$co A{Ve¶ chmZ AgyZ ~rgwÕm A{Ve¶ ~marH$ Vn{H$ar a§JmMo
Cn¶wŠV Amho. hr dZñnVr nag~mJoÀ¶m Hw§$nUmgmR>r dmnaVmV. Amho. gmYmaUnUo 1 J«°‘ dOZmV 16,000 {~¶m AgVmV. nmZo, ImoS>,
‘yi ¶mnmgyZ Voc H$mT>co OmVo. gwJ§Yr VocmMm Cn¶moJ V§~mIy d Ho$H$
15) Omdm {gQ´>mo{Zcm CÚmoJmV gwJ§YmgmR>r hmoVmo. epŠVdY©H$, CîUVoda, A§J XþIUo, gm§YoXþIr
ho ~hþdm{f©H$ JdV AgyZ ¶mda JwUH$mar Amho. H$mZ XþIV Agë¶mg nmZmMm ag Q>mH$VmV. VgoM
ImoS> Q>UH$ gai C§M dmT>Umao XdݶmMo hma d JwÀN> XodnyOogmR>r dmnaVmV. dmicoë¶m XdZmÀ¶m g§nyU©
Amho. ¶m dZñnVtÀ¶m nmZm§nmgyZ ^mJmV 0.2 Q>ŠHo$ VocmMo à‘mU AgVo.
Voc H$mT>VmV. Vocm§Mm Cn¶moJ
àm‘w»¶mZo gm¢X¶©àgmYZo, AÎmao, 19) H$mS>o{MamB©V
O§VwZmeHo$ d S>mg à{V~§YH$ Am¡fYo V¶ma H$aʶmgmR>r dmnaVmV. Omdm H$mS>o{MamB©Vhr h§Jm‘r PwSw>ndJu¶ dZñnVr AgyZ 2 Vo 3 ’y$Q> C§MrMr
{gQ´>mo{ZcmÀ¶mnmZm‘ܶo VocmMo à‘mU 0.8 Vo 1.2 Q>ŠŠ¶mn¶ªV AgVo. AgVo. {‘aMrÀ¶m PmS>mgmaIr nmZo AgyZ ’w$co chmZ d nm§T>ar AgVmV.
e|J AmIyS>, {hadr AgyZ ~r nm§Tw>aHo$ AgVo. g§nyU© PmS>m§Mm Cn¶moJ
16) JdVr Mhm Am¡fYrgmR>r H$aVmV. hr dZñnVr H$Sy>agmMr AgyZ H$’$, {nÎmZmeH$
JdVr Mhm ho ~hþdm{f©H$ JdV Amho. X‘m, ImoH$cm, Vmn, gyO d H¥$‘rZmeH$ åhUyZ Cn¶wŠV Amho.
AgyZ 2 ‘rQ>an¶ªV C§M dmT>Vo.
^anya ’w$Q>do ¶oVmV, nmZo Ho$gmi 20) H$ñVwar ^|S>r
AgyZ nmZm§Zm qc~mgmaIm H$ñVwar ^|S>rhr h§Jm‘r
dmg ¶oVmo. n{hcr H$mnUr 4 Vo PwS>w ndJu¶ dZñnVr AgyZ ImoS>md§ a,
5 ‘{hݶm§Zr H$amdr Z§Va 6 dfmªZr Xa ‘{hݶmcm H$mnUr H$amdr. JdVr nmZm§da d ’$im§da ~marH$ cd
MhmÀ¶m nmZmnmgyZ Voc H$mT>VmV. dmV{dH$mam§da ¶mMo Voc A§Jmg AgVo. ’w$co a§JmZo {ndir AgyZ
Mmoië¶m‘wio R>UH$m H$‘r hmoVmo. gXu- nS>emda JdVr Mhm, Amco, Vwig ’w$cm§‘ܶo Om§^iQ> {R>nH$m AgVmo.
d nw{XZm ¶m§Mm H$mT>m XoVmV. Am¡fYrÐì¶ "A' OrdZgÎdmÀ¶m Jmoù¶m ’$io Zoh‘rÀ¶m ^|S>rgmaIr AgyZ OmS>, ^ard d nmoMQ> AgVmV. ^|S>rÀ¶m
V¶ma H$aʶmgmR>r ¶mMm dmna H$aVmV. g§{YdmV d cMH$ ¶mda JdVr {~¶m WmoS>çm chmZ, dmQ>mùo ¶m, a§JmZo H$minQ>, {~¶m§‘ܶo H$ñVwarÀ¶m dmgmMo
Mhm VocmMm dmna H$aVmV. gwJY§ r Voc AgVo. ¶m VocmMm Cn¶moJ V§~mIy, nmZ-‘gmcm, AmB©ñH«$s‘,
H°$ÝS>r d BVa ImÚnXmWm©V gwdmg XoʶmgmR>r H$aVmV. VgoM ~r Q>m{° ZH$
17) {Oa°{Z¶‘ åhUyZ dmnaVmV.˶mMà‘mUo dmV, {nÎm, nmoQ>mMo d AmVS>çmMo {dH$ma,
¶m gwJ§Yr dZñnVrMm Cn¶moJ cKdrMo d ‘|XMÿ o {dH$ma, dm§Vr Wm§~{dUo, M‘©amoJ B. ì¶mYrda JwUH$mar Amho.
d VocmMr ‘mJUr nmhVm ‘hmamï´>mV H$ñVwar ^|S>rÀ¶m Vocmg XoemV d naXoemV Iyn ‘mJUr Amho.
{Oa°{Z¶‘Mr cmJdS> H$ê$Z ˶mda {d{dY àH$maMr Am¡fYr d gwJ§Yr dZñnVrMr amono YÝd§Var àH$ën,
à{H«$¶m CÚmoJ C^maʶmg dmd ‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar, {O. Ah‘XZJa ¶m§À¶mH$S>o CncãY
Amho. hr PwSw>ndJu¶ ~hþdm{f©H$ Amho. da Z‘yX Ho$coë¶m Am¡fYr d gwJ§Yr dZñnVrMm Am¡fY åhUyZ dmna
gwJ§Yr dZñnVr AgyZ {VMr dmT> O{‘ZrnmgyZ 2 Vo 3 ’w$Q>mn¶ªV hmoVo. H$aVmZm d¡ÚH$s¶ g„m KoUo Amdí¶H$ Amho.
dZñnVrMr A{^d¥Õr N>mQ> H$c‘mZo hmoVo. nmZm§nmgyZ Voc H$mT>VmV. g§nH©$ H«$. 02426-243292 / 8275445405

52 & eoVH$ar & OyZ & 2017


Oc¶wŠV {edma A{^¶mZmV gmocmnya {Oëhm àW‘
‘ioJmdZo ‘macr ~mOr (¶emoJmWm)
lr. aqdÐ ‘mZo, A{V[aŠV àH$ën ì¶dñWmnH$, {Oëhm nmUcmoQ> H$j VWm ‘m{hVr H|$Ð, gmocmnya

gmo cmnya {Oëømcm Iarn d aã~r Aem XmoZhr h§Jm‘mMo Z¡g{J©H$


daXmZ Agco Var ‘w»¶Ëdo nmdgmÀ¶m nmʶmÀ¶m Amocrda {nHo$
KoV Agë¶mZo {Oëømcm aã~rMm {Oëhm åhUyZ AmoiIco OmVo. amÁ¶mV
H$m‘m§Mo Vm§{ÌH$ ‘mJ©Xe©Z H$aʶmV Amco. ¶mVyZM gd©g‘mdoeH$ Ago
AmamIS>o V¶ma Pmco.

H$moaS>dmhÿ {Oëhm Aer AmoiI Agcoë¶m gmocmnya {OëømV Joë¶m A§‘O~OmdUr


10 Vo 15 dfm©‘ܶo nmdgmÀ¶m A{Z¶{‘VVoZo eoVrMo J{UV H$moc‘S>co eoVH$è¶m§Mo OrdZ‘mZ C§MmdUo ho ܶo¶ g‘moa R>odyZ nwT>rb ghm
hmoVo. ˶m‘wio nS>Umè¶m nmdgmMm à˶oH$ W|~ AS>dʶm{edm¶ J˶§VaM ~m~tda ^a XoʶmMo {Z¶moOZ Ho$co.
Caco ZìhVo. nmUrQ>§MmB©Mo g§H$Q> ¶m ‘hmamï´>mcm Hw$R>o KodwZ OmUma, Aer 1) 100 Q>ŠHo$ joÌmda H§$nmQ>©‘|Q> ~§S>tJ (~m§Y~§{XñVr)
qMVm 춊V hmoV AgVmZm AS>rM dfm©nwdu emgZmZo nmUr Q>§MmB©da Cnm¶ 2) cmoH$gh^mJmVyZ 100 Q>ŠHo$ {d{hatMo nwZ^©aU.
åhUyZ "Oc¶wŠV {edma A{^¶mZ' am~{dʶmMr KmofUm Ho$cr. 3) cmoH$gh^mJmVyZ ImocrH$aU, é§XrH$aU, Jmi H$mT>Uo.
Adf©UàdU {Oëhm Aer AmoiI Agcoë¶m ¶m {OëømV Oc¶wŠV 4) {g‘|Q> Zmcm~m§Y ~m§YUo.
{edma A{^¶mZmMr à^mdrnUo A§‘c~OmdUr Pmcr. cmoH$gh^mJmgh 5) cmoH$gh^mJmVwZ Owݶm OcómoVm§‘Yrc Jmi H$mTw>Z emgH$s¶
{d{dY ¶§ÌUm‘m’©$V Pmcoco gm§{KH$ à¶ËZ VgoM à^mdr ZoV¥Ëd ¶m‘wio {ZYrVwZ Xþê$ñVr H$aUo.
Oc¶wŠV {edma A{^¶mZmMo gdm©V CËH¥$ï> H$m‘ gmocmnya {OëømV Pmco. 6) emór¶Ñï>çm nmʶmMm dmna d nrH$nÜXVrV ~Xc ¶m§Mm g‘mdoe
amÁ¶mMo ‘w»¶‘§Ìr ‘m. Zm. lr. Xod|Ð ’$S>Udrg ¶m§Mr gdm©V ‘hËdmH$m§jr Ho$cm Jocm.
¶moOZm Agcoë¶m ¶m A{^¶mZmÀ¶m H$m‘mg ‘w»¶‘§Ìr ‘hmoX¶m§Zr
ñdV: ^oQ> XoD$Z H$m¡VwH$hr Ho$co. ˶mVM amÁ¶mMm gdm}ƒ Agm ‘hmË‘m H§$nmQ>©‘|Q> ~§S>tJ
Á¶mo{V~m ’w$co Oc{‘Ì nwañH$ma gmocmnya {Oëhm d ‘ioJmdcm {‘imë¶mZo {edmamVco nmUr {edmamV AS>{dUo hm Oc¶wŠV {edma A{^¶mZmMm
Oc¶wŠVMm gmocmnya n°Q>Z© MM}V Amcm Amho. ‘w»¶ CÔoe Agë¶mZo H§$nmQ>©‘|Q> ~§S>tJ (eoVmMr ~m§Y~§{XñVr) hm
A{^¶mZmMm H|$Ðq~Xÿ R>a{dʶmV Amcm. ~m§Y V¶ma H$aʶmH$arVm eoVmVrc
¶moOZoMo {Z¶moOZ gwnrH$ ‘mVr dmnaʶmÀ¶m nma§n[aH$ nÜXVrcm ~Jc XoD$Z ~m§YmeoOmar
"Oc¶wŠV {edma A{^¶mZ' am~{dʶm~amo~aM {OëømMr ^m¡Jmo{cH$ 1  1 ‘rQ>aMm Ma KodyZ ~m§Y V¶ma H$aʶmMm Zdm n°Q>Z© CX¶mg Amcm.
n[apñWVr, nmdgmMo à‘mU, {nH$nÜXVr {dMmamV KodyZ "‘mWm ¶mVyZ {dH«$‘r Aem 1,33,903 hoŠQ>a joÌmda ~§mY~§{XñVrMr H$m‘o nyU©
Vo nm¶Wm' ¶m nmUcmoQ>mÀ¶m VËdmà‘mUo d jo{̶ CnMmamda ^a H$aʶmV Amcr. ¶m‘wio ‘mVrMr Yyn Va Wm§~crM, na§Vw ^wOc nmVirV
XoʶmÀ¶m Ñ{ï>Zo {ÌgwÌr nÜXVrZo A{^¶mZmMr A§‘c~OmdUr H$aʶmMo dmT> hmoD$Z O{‘ZrVrc Amocmì¶m‘wio {nH$m§Mo CËnmXZ XoIrc dmT>co.
{ZpíMV Ho$co. ¶m‘ܶo jo{̶ CnMma, AmoKirdarc CnMma d emór¶ A{^¶mZmÀ¶m
Ñï>rZo nmʶmMm dmna d nrH$ nÜXVrV ~Xc ¶m {ÌgwÌrMm g‘mdoe gwédmVrcmM gd©
H$aʶmV Amcm. {d^mJm§‘m’©$V
AmOAIoa nyU©
{OëhmñVar¶ H$m¶©emim Pmcoë¶m gd©
gwédmVrcmM OcómoVm§Mr ‘m{hVr
{OëhmñVamda ¶m Ajm§e aoIm§emgh
A{^¶mZmMo ‘hËd d KoʶmV Amcr. àmá
A§‘c~OmdUrgmR>r ‘m{hVrÛmao gd© H$m‘o ZH$memda KodwZ EHw$U 6600 H$m‘m§Mm OcAmamIS>m
{ZpíMV Ho$cocr V¶ma H$aʶmV Amcm. ¶m‘wio nmPa Vcmdm§Mr, Jmd Vcmdm§Mr, Ho$.Q>r.
H$m¶©nÕVr gd© doAaMr XþéñVrMm AmH$S>m {ZpíMV Pmcm. Á¶m OcómoVm§‘Yrc Jmi
A{YH$mar d cmoH$gh^mJmVyZ H$mT>cm OmB©c, ˶mMr XþéñVr emgZm‘m’©$V H$aʶmMo
H$‘©Mmè¶m§n¶ªV R>aë¶mZo {dH«$‘r Aem JmimMm Cngm hmoD$Z 346 nmPa Vcmdm§Mr
nmohMdʶmgmR>r {OëhmñVamda H$m¶©emim KoʶmV Amcr. A{^¶mZmMr d 32 Ho$.Q>r. doAaMr XþéñVr H$aʶmV Amcr. {d{dY OcómoVm§‘YwZ
à^mdr A§‘c~OmdUr J«m‘ñVamda hmoʶmgmR>r JmdnmVirda H$m‘ H$aUmao cmoH$gh^mJmVyZ 47 cmI K.‘r. Jmi H$mTy>Z ˶mnmgyZ 2800 ho³Q>a
gan§M, H¥${f ghmæ¶H$, J«m‘godH$, VcmR>r ¶m§Mrhr H$m¶©emim KoD$Z gd© O‘rZ gwnrH$ H$aʶmV Amcr.

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 53


AdH$mir qgMZ gw{dYm CncãY
nmdgmMm ’$m¶Xm Pmcr.
KoʶmgmR>r d 2) ‘mJrc 5 dfmªÀ¶m
^yOcnmVirV dmT> Am°ŠQ>mo~a ‘{hݶmÀ¶m
H$aʶmÀ¶m CÔoemZo gamgar nmVirÀ¶m
16,340 {dhra VwcZoV Am°ŠQ>m|~a,
nwZ^©aUmMr H$m‘o 2016 ‘ܶo ^yOc
nyU© H$aʶmV Amcr. nmVirV 1.32 ‘rQ>aZo
Or Jmdo cmoH$gh^mJmVyZ Zmcm ImocrH$aU, é§XrH$aU H$aVrc ˶m dmT> Pmcr.
Zmë¶mda à˶oH$ 1 {H$.‘r. da {g‘|Q> Zmcm~m§Y emgH$s¶ {ZYrVyZ 3) gZ 2011-12 ‘ܶo 349, gZ 2012-13 ‘ܶo 673, gZ
~m§YʶmMo R>aco. ¶m‘wio A{^¶mZmcm cmoH$MidirMo ñdê$n àmá hmoD$Z 2013-14 ‘ܶo 212, gZ 2014-15 ‘ܶo 24 d gZ 2015-
103 {H$.‘r. Mo ImocrH$aU cmoH$gh^mJmVyZ nyU© Pmco. ¶m d BVa Zmë¶mda 16 ‘ܶo 18 À¶m VwcZoV {X. 1 ‘o, 2017 n¶ªV EH$hr Q>°H$aMr
562 {g‘|Q> ~§Ymao ~m§YʶmV Amco. CncãY Pmcoë¶m nmʶmMm emór¶ Amdí¶H$Vm ^mgcr Zmhr. gmocmnya {OëømVrc Oc¶wŠV {edma
Ñï>rZo dmna H$aʶmgmR>r {R>~H$ qgMZmda ^a XoʶmMo R>aco. ¶mgmR>r A{^¶mZmcm cmoH$MidirMo ñdê$n àmá Pmco AgyZ ^{dî¶mV
emgH$s¶ AZwXm{ZV ¶moOZo~amo~aM é. 10,000 H$moQ>tÀ¶m {Oëhm XoIrc Aem àH$maMo gmV˶ {Q>H$dyZ nmʶmÀ¶m Ñï>rZo gwOcm‘-
nVnwadR>m AmamIS>çm‘ܶo é. 2000 H$moQ>r Jw§VdUyH$ H$Om©gmR>r amIrd gw’$cm‘ {Oëhm Aer AmoiI {Z‘m©U H$aʶmH$S>o dmQ>Mmc gwê$ Amho.
R>odco Joco. darc gd© H$m‘m§~amo~a gcJ g‘Vc Ma 691 ho³Q>a, Imoc g§nH©$ H«$. 8975011900
gcJ g‘Vc Ma 912 ho³Q>a, ‘mVr Zmcm~m§Y 693, eoVVir 561,
Ho$.Q>r. doAa 11, [aMmO© emâQ> 168, gmR>dU ~§Ymao 4, dZamB© ~§Ymao
B. H$m‘o nyU© H$aʶmV Amcr. H¥${f A{YH$mar lr. g§Vmof T>mo~io godm{Zd¥Îm
{OëømVrc ~meu H¥${f Am¶wŠVmc¶m‘Yrb eoVH$ar ‘m{gH$ H$m¶m©c¶mVrc H¥${f
VmcwŠ¶mVrc ‘ioJmdZo A{YH$mar lr. g§Vmof
XoIrc AmXe©dV H$m‘ ZmJmoOr T>mo~io ho
Ho$co. cmoH$gh^mJmVyZ {X. 30 E{àc 2017 amoOr
emgH$s¶ godoVyZ godm{Zd¥Îm
8.5 {H$.‘r. AmoT>çmMo
Pmco AmhoV. lr. T>mo~io
ImocrH$aU d ¶m§Mm OÝ‘ amOoXhoJmd,
é§XrH$aU Ho$co. Vm. {O. ^§S>mam ¶oWo
JmdmÀ¶m ‘ܶ^mJr {X. 1 ‘o 1959 amoOr Pmcm. ˶m§Zr H¥${f ‘hm{dÚmc¶, ZmJnya ¶oWyZ gZ
Agcoë¶m JmdVcmdmVrc ñ‘emZ^w‘rMo gd© J«m‘ñWm§Zr EH${ÌV 1980 ‘ܶo ~r. Eñgr (H¥${f) d gZ 1982 ‘ܶo E‘.Eñgr (‘¥Xemó d
¶oD$Z ñWcm§Va Ho$co d 8 EH$amdarc Vcmdmg nwZ{O©drV H¥${f agm¶Zemó) nXdr àmá Ho$cr. ˶m§Mr emgH$s¶ godoMr gwê$dmV OyZ
Ho$co. ¶m{edm¶ cmoH$gh^mJmVwZ 65 {d{hatMo nwZ^©aU, 1982 ‘ܶo H¥${f ghmæ¶H$ ¶m nXmda Cn{d^mJr¶ ‘¥X g§YmaU A{YH$mar
4 eoVVio, 8 {g‘|Q> Zmcm~m§Y, 3 nmPa Vcmdm§Mr XþéñVr, H$m¶m©b¶, H$mQ>moc, {O. ZmJnya ¶oWo Pmcr. Va Zmoìh|~a 1983 ‘ܶo gai
1226 ho³Q>a H§$nmQ>©‘|Q> ~§S>tJ B. H$m‘o nyU© Ho$cr. ¶m A{^¶mZmÀ¶m godoZo H¥${f A{YH$mar ¶m nXmda ‘w»¶ ‘¥X gd}jU A{YH$mar, nwUo ¶oWo
˶m§Mr {Z¶wŠVr Pmcr. lr. T>mo~io ¶m§Zr nwUo ¶oWo H¥${f A{YH$mar ¶m nXmda
¶epñdVogmR>r {Oëhm{YH$mar lr. VwH$mam‘ ‘w§T>o d lr. aU{OVHw$‘ma
‘¥X gd}jU d ‘¥XMmMUr à¶moJemim, amÁ¶mÀ¶m H¥${f {dñVma H$m¶©H«$‘m§Zm
VgoM ‘w»¶ H$m¶©H$mar A{YH$mar lr. Aê$U S>m|Jao ¶m§À¶m ZoV¥ËdmImcr {dñVma {df¶H$ gwYmaUm§H$arVm ghmæ¶ (AmË‘m) VgoM ’$cmoËnmXZ
{Oëhm A{YjH$ H¥${f A{YH$mar lr. a{’$H$ ZmB©H$dmS>r d lr. ~gdamO {d^mJmV Am{U eoVH$ar ‘m{gH$ ¶m H$m¶m©c¶mV H$m‘H$mO Ho$co Amho.
{~amOXma, A{V[aŠV àH$ën ì¶dñWmnH$ lr. aqdÐ ‘mZo, gd© àm§V lr. T>mo~io ¶m§Zr eoVH$ar ‘m{gH$ H$m¶m©c¶mV H$m¶©aV AgVmZm
A{YH$mar d VmcwH$m H¥${f A{YH$mar ¶m§Zr {Z¶moOZ Ho$co. H$m‘o Mmcy Xa‘hm A§H$ {Z{‘©Vr‘ܶo VgoM VX²AZwf§{JH$ H$m‘H$mOm‘ܶo Amnco
AgVmZm {d^mJr¶ H¥${f ghg§MmcH$ lr. {dO¶Hw$‘ma B§Jio ¶m§Zr doimodoir ¶moJXmZ {Xco Amho. {XZm§H$ 29 E{àb 2017 amoOr H¥${f Am¶wŠVmc¶,
H$m‘mg ^oQ> XoD$Z ‘mJ©Xe©Z Ho$co. darc H$m‘m§À¶m JwUdÎmo‘wio gmocmnya nwUo ¶oWo Am¶mo{OV Ho$coë¶m {Zamon g‘ma§^mV lr. T>mo~io ¶m§Zm H¥${f
{Oëømcm 50 cmImMm d ‘ioJmdcm 25 cmImMm àW‘ H«$‘m§H$mMm Cng§MmcH$ S>m°. am‘ cmoH$ao ¶m§À¶m hñVo emc, lr’$i d nwînJwÀN>
‘hmË‘m Á¶mo{V~m ’w$co Oc{‘Ì nwañH$ma emgZmZo Kmo{fV Ho$cm. XodyZ ào‘mMm {Zamon XoʶmV Amcm. ¶mdoir eoVH$ar ‘m{gH$mMo g§nmXH$
lr. ìhr. EZ. Xoe‘wI, H¥${f Cng§MmcH$ lr. S>r. ~r. Xoe‘wI d
’$c{ZînÎmr lr. har^mD$ ~m~Vrdmco ¶m§Zr VgoM BVa A{YH$mar Am{U H$‘©Mmè¶m§Zr
lr. T>mo~io ¶m§À¶m H$m‘mMm Jm¡ad Amnë¶m ^mfUmVyZ Ho$cm.
1) gd© H$m‘m§À¶m ‘mܶ‘mVyZ 1,91,672 Q>r.gr.E‘. EdT>r à^mdr lr. g§Vmof T>mo~io ¶m§Zm H¥${f {d^mJm‘m’©$V hm{X©H$ ew^oÀN>m!
gmR>dUj‘Vm {Z‘m©U hmoD$Z à˶jmV 71,595 hoŠQ>a joÌmda

54 & eoVH$ar & OyZ & 2017


^yOc nwZ^©aU
S>m°. gwYra X{hdmiH$a, g§emoYZ A{^¶§Vm, OcqgMZ ì¶dñWmnZ àH$ën,
S>m°. gwZrc H$X‘, ghmæ¶H$ g§emoYZ A{^¶§Vm, OcqgMZ ì¶dñWmnZ àH$ën,
‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>, amhþar, {O. Ah‘XZJa

‘ hmamï´>mV 24.6 Xecj hoŠQ>a joÌ d{hVrImcr AgyZ ˶mn¡H$s


’$ŠV 18 Q>ŠHo$ joÌ qgMZmImcr Amho. qgMZmMo ¶mo½¶ Vo gd©
Cnm¶ ¶moOco Var OmñVrVOmñV 30 Q>ŠHo$ EdT>oM joÌ qgMZmImcr
^yOb nwZ^©aU nÕVr
AmUVm ¶oD$ eH$Vo. qgMZj‘Vm dmT>{dʶmgmR>r CncãY nmʶmMm 1 2 3
OmñVrVOmñV H$mQ>H$garZo Cn¶moJ H$aUo JaOoMo Amho. ^yOc A§XmO à˶j nÕVr Aà˶j nÕVr g§¶w³V nÕVr
g{‘VrÀ¶m AhdmcmZwgma amÁ¶mV 67,86,730 Xecj KZ‘rQ>a nmUr
àVr dfu CncãY Amho. hm ^yOcgmR>m 18 cmI {d{hatÛmao qgMZmgmR>r ^yn¥ð>gmR>m ^yn¥ð>mImbr 1) Imoao nwZ^©aU
nÕV gmR>m nÕV d emâQ>
dmnamV ¶oV Amho. n¶m©daUmÀ¶m g§Ho$VmZwgma ^yOcgmR>m Xadfu H$m¶‘ 2) BÝS>çyñS> nwZ^©aU
R>odUo JaOoMo Amho. nU Ago {XgyZ Amco H$s, ^yOcnmVir {Xdg|{Xdg 1) eoVmV nmUr 1) Xm~ ^aU d OmoS> {dhra
gmR>m nÕV {dhra 3) ^y{‘JV ~§Ymao
Imoc-Imoc OmV Amho. ¶mMmM AW© ^yOcgmR>m H$‘r-H$‘r hmoV Amho. 2) eoVMmè¶m, 2) JwéËdmH$f©U d OmoS> {dhrar
^yOcnmVir H$m¶‘ R>odʶmH$arVm ‘w»¶V: XmoZ Jmoï>r H$amì¶m Zm§JaQ> B. ^aU {dhra
3) Imoao nwZ^©aU
cmJVrc. {d{hatÛmao nmUr IoMʶmda {Z~ªY KmcUo d Xþgao åhUOo ^yOc 4) ^yOb d
‘¥Xg§YmaU
nwZ^©aUmÀ¶m Cnm¶¶moOZm am~{dUo. nmUr IoMʶmda {Z~ªY KmcUo H$R>rU 5) Zmbm ~§{XñVr
6) S>m|Ja CVmamdarb ^yOb BÝS>çyÁS> ^yOb
Amho. ˶m‘wio Xþgam n¶m©¶ am~{dUo hm ‘mJ© nËH$mamdm cmJVmo. ^yOc ~|M Q>oaoqgJ àJVrH$aU nwZ^©aU g§dY©Z
nwZ^©aUmÀ¶m AZoH$ nÕVr ¶oWo g{dñVa d à¶moJmÀ¶m {ZîH$fm©gh ¶m 7) nmPa Vbmd
8) ZXrMm H$mhr nmQ> 1) qdYZ {dhra 1) n§qnJ {dhra 1) ^y{‘JV ~§Ymao
coIm‘ܶo Z‘yX Ho$ë¶m AmhoV. di{dUo ñ’$moQ> 2) g§J«mhH$ {dhra 2) IS>H$mVrb
9) àdmhmMr qgMZ 2) h¡S´>mo’°$³M[a¨J 3) BZ{’$ëQ>aoeZ ^oJm ~§X H$aUo
^yOc nwZ^©aU nÕVr nÕV J°bar

^yOc dmT>{dʶmÀ¶m AZoH$ nÕVr AmhoV. EH$ qH$dm AZoH$ nÕVr


EH${ÌVnUo dmnaVm ¶oVmV. Zo‘H$s H$moUVr nÕV Adc§~dmdr ho ^m¡Jmo{cH$ Cn¶wŠV Amho. gar-da§~m CVmamcm AmS>do Ho$ë¶mg OmXm nmUr Va
d ñWm{ZH$ n[apñWVrda Adc§~yZ Amho. àjoÌmVrc ^yOcmMm MT>CVma, gmMVoM nU O{‘ZrMm AnYmdgwÜXm H$‘r hmoVmo.
^yñVa aMZm, ‘mVrMm àH$ma, nwZ^©aUmgmR>r nmUr d ˶mMm gmR>m, 5) Imoao nwZ^©aU ([aMmO© ~o{gZ) : ZXrÀ¶m àdmhmcm g‘m§Va qH$dm
JwUdÎmm, ¶moOZoMr Vm§{ÌH$, Am{W©H$ g~iVm B˶mXr ~m~r àm‘w»¶mZo YaUmÀ¶m nmQ>mcm g‘m§Va ^mJmV ZXrMm/ H$mcì¶mÀ¶m WmoS>mgm
nS>Vmimì¶m cmJVmV. {d{dY nwZ^©aU nÕVr nwT>o {Xë¶m AmhoV. àdmh didyZ joÌmda nmUrgmR>m H$aVmV. ZXrÀ¶m/ H$mcì¶mÀ¶m
1) à˶j nÕVr : {Za{Zamù¶m nÜXVrÛmao nwZ^©aU joÌmda à˶jnUo di{dcoë¶m àdmhmV go{S>‘|Q> Zgë¶mMr ImÌr H$ê$Z qH$dm go{S>‘|Q>g
nmUrgmR>m H$ê$Z nwZ^©aUmMm doJ dmT>{dcm OmVmo. ¶m nÕVr OmñV (Jmi) JmiyZ nmUr di{dVmV. ¶mcm ZXrImoao nwZ^©aU åhUVmV.
H$m¶©j‘ AmhoV. YaUmÀ¶m nmQ>mcm g‘m§Va nU ImocJQ> nmQ> H$mT>cm Va H$mcì¶mVyZ
2) ^yn¥ð> gmR>m nÕV : ¶m nÜXVrÛmao ^yn¥ð>mda à˶j nmUrgmR>m H$ê$Z hmoUmè¶m nmPamMm Mm§Jcm Cn¶moJ hmoD$ eH$Vmo d O{‘Zr nmUWi
^yOc nwZ^©aU Ho$co OmVo. O{‘Zrda gmMcoco nmUr hiyhiy hmoʶmMo Q>iVo.
O{‘ZrV ‘waVo. ‘wacoco nmUr Imocda nmoMVo d ^yOc gmR>çmV 6) Oc d ‘¥Xg§YmaU V§Ì : ‘¥X g§YmaUmMr Iyn H$m‘o amÁ¶mV Pmcocr
^a nS>Vo. AmhoV d AOyZ gwê$ AmhoV. àM{cV nÕVr‘ܶo ~m§Y/~§{XñVr,
3) eoVmV nmUr ngaUo : nmdgmMo nmUr eoVmV gd©Xÿa nga{dVmV, g‘nmVirVrc ~m§Y, T>mimMo ~m§Y d Mmè¶m B˶mXtMm g‘mdoe
˶m‘wio gd© Xÿa nmUr gmMyZ amhVo d O{‘ZrV Xÿan¶ªV ‘waVo. eŠ¶ hmoVmo. gmocmnya d amhþar ¶oWrc à¶moJmdê$Z {gÕ Pmco Amho
VodT>çm OmñV àjoÌmda nmUr nga{dë¶mg nwZ^©aU joÌ dmT>Vo d H$s, ‘¥X d Ocg§YmaUmÀ¶m nÕVr‘wio ˶m ^mJmVrc ^yOcgmR>m
^yOc nwZ^©aU OcX hmoVo. ~è¶mM à‘mUmV dmT>cm Amho. AemàH$mao AZoH$ emór¶ XmIco
4) eoVMmè¶m, Zm§JaQ> : eoVmV nmUr AS>{dʶmgmR>r ‘moR>-‘moR>çm Mmè¶m CncãY AmhoV. ‘hm~ioídagma»¶m A{VnmdgmÀ¶m àXoemV
H$mT>mì¶mV. Imocda Zm§JaQ> Ho$coë¶m eoVmV nmdgmMo nmUr AS>{dco T>mimÀ¶m ~m§Ym‘wio 65.64 Q>ŠHo$ AnYmd H$‘r Pmë¶mMm {ZîH$f©
OmVoM nU ‘waʶmMm doJhr dmT>Vmo. gar d da§~m nÕVrMr amZ~m§YUr Amho. åhUOoM nmdgmMo 65.64 Q>ŠHo$ nmUr O{‘ZrV ‘waë¶mZo
OmXm ’$cXm¶H$ R>aVo. A{Z¶{‘V MT>CVmamÀ¶m amZmV hr nÕV ^yOcgmR>m dmT>cm.

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 55


7) Zmcm ~§{XñVr : Zmë¶mg {R>H${R>H$mUr ~m§Y KmcyZ AS>{dë¶mZo nmUr Va ^yOcnmVir Iyn dmT>Vo nU ¶m nÕVr R>am{dH$ n[apñWVr‘ܶoM
Va AS>VoM {edm¶ Jmù¶wŠV ‘mVr gmMVo. amioJU{gÜXrÀ¶m à¶moJmZo dmnamV ¶oD$ eH$VmV.
XoIrc ^yOcnmVir dmT>ë¶mMo d Jmd Q>±H$a‘wŠV Pmë¶mMo cmoH${ච13) Xm~^aU {dhra (B§OoŠeZ doc) : nwZ^©aU joÌmdarc
CXmhaU gdmªZm ‘m{hV Amho. nmQ>~§Ymao Im˶mZo amioJU{gÜXr n¥ð>^mJmdarc nmUr qdYZ {d{harVyZ n§nmÀ¶m gmhmæ¶mZo A{VXm~mZo
nmUcmoQ> joÌmÀ¶m {dH$mg H$m‘mMr Cn¶wŠVVm d Ocg§YmaU Imocda Oc^mamV ^a{dco OmVo. Oc^mamV ho nmUr ngaVo d
H$m‘mMr Cn¶wŠVVm Ahdmc gßQ>|~a, 1992 ‘ܶo Ho$cm. Zmcm gmMVo. ¶mH$arVm qdYZ {d{harMr ¶mo½¶ {ZdS> H$amdr cmJVo. Á¶m
~§{XñVr d BVa Ocg§YmaU H$m‘m‘wio nmUr AS>{dco OmVo d n¶m©¶mZo {d{harcm nmUr Zmhr Vr qdYZ{dhra {ZdSy> Z¶o. nmUr ^a{dVmZm
^yOcgmR>çmV dmT> hmoʶmg ‘XV hmoVo, Ago Z‘yX H$aʶmV Amco. Jmi{da{hV AgʶmH$arVm qdYZ{d{harÀ¶m Vm|S>mer JmiU ì¶dñWm
H$amdr. ˶mMà‘mUo Oc^mamÀ¶m ñWamV qdYZ{d{harcm {N>Ðm§{H$V
BVa {d{dY ^yOc nwZ^©aU nÕVr Ho$qgJ nmB©n nwadmdm. A‘amdVr {d^mJmV ‘§Jéi{na ¶oWo AemM
8) S>m|Ja CVmamdarc Q>oaoqgJ : S>m|Ja CVmamda OoWo CVma àH$maMm à¶moJ ¶eñdr Pmcm Amho.
3 Q>ŠŠ¶mnojm OmXm AgVmo VoWo S>m|Ja CVma H$Q> H$ê$Z ~|M Q>oaogog 14) JwéËdmH$f©U ^aU {dhra (J«°pìhQ>r hoS> [aMmO© doc) : AmoT>çmMo
V¶ma H$aVmV. BJVnwar ¶oWrc ~|M Q>oaoqg§J Zgcoë¶m joÌmda ‘mÌ nmUr qdYZ{d{harV nwa{dco OmVo. da C„oI Ho$ë¶mà‘mUo {’$ëQ>a
hm AnYmd EHy$U nmdgmÀ¶m 62.60 Q>ŠHo$ EdT>m OmñV hmoVm, Ago d Ho$qgJMr ì¶dñWm AgVo. n§nmÛmao Xm~mZo nmUr Z ^a{dVm
{XgyZ Amco. H$moëhmnya ¶oWo 6.5 Q>ŠHo$ CVmamÀ¶m joÌmV {hadirMo JwéËdmH$f©UmÛmao ^aVmV. nwZ^©aUmH$arVm dmnaUmao nmUr jma{da{hV
~m§Y KmVë¶mZo 65.72 Q>ŠHo$ AnYmd H$‘r Pmcm. BJVnwarcm d Mm§Jë¶m XOm©Mo Agmdo. nmUr JwéËdmH$f©UmÀ¶m Xm~mZo O{‘ZrV
20 Q>ŠHo$ CVmamÀ¶m S>m|Jami joÌmV EH$gma»¶m gcJ g‘Vc Ma Oc^mamV ^a{dco OmVo. ¶m àH$mamV Oc^mamV Imocda {dhra
(gr.gr.Q>r.) ‘wio 80.3 Q>ŠHo$ AnYmd H$‘r Pmcm. gmocmnya gma»¶m AgUo JaOoMo Amho.
H$‘r nmdgmÀ¶m ^mJmV ~m§Y~§{XñVr Ho$ë¶mZo 61.39 Q>ŠHo$ AnYmd 15) Aà˶j nÕVr : nmUr à˶jnUo Z ^aVm nwZ^©aUmMm doJ
H$‘r Pmcm d {hadirÀ¶m ~m§Ym‘wio 74.38 Q>ŠHo$ AnYmd H$‘r dmT>{dʶmMo Cnm¶ ¶m àH$mamV ‘moS>VmV. O{‘ZrVrc nmʶmMm Cngm
Pmcm, Ago gZ 1997 À¶m à¶moJmdê$Z {XgyZ Amco. Ho$ë¶mZo ^yOcnmVir ImcmdVo. ˶m {d{harÀ¶m joÌmVrc OcXm~
9) nmPa Vcmd : joÌmVrc C§M ^mJmVrc dmhUmè¶m Zmë¶mda ~m§Y H$‘r hmoVmo d OmXm OcXm~mH$Sy>Z nmUr H$‘r OcXm~mH$S>o dmhVo.
KmcyZ nmUrgmR>m Ho$ë¶mZo VcmdmVrc nmUr nmPê$Z OdiÀ¶m 16) BÝS>çwñS> nwZ^©aU : Oc^ma Oa n¥ð>^mJmdarc nmUr gmR>çmer
{d{hatZm ¶oVo. ¶m VcmdmVyZ n§nmÛmao nmʶmMm Cngm H$aV ZmhrV. OmoS>cocm Agoc Va {dhra Cngm H$aVmZm AmnmoAmnM nmUrgmR>m
‘hmË‘m ’w$co H¥${f {dÚmnrR>m§VJ©V qeJdo ¶oWrc nmPa VcmdmMm Oc^mamV ^a{dcm OmVmo. ¶mcm BÝS>çwñS> nwZ^©aU åhUVmV.
Aä¶mg gZ 1993 nmgyZ hmVr KoʶmV Amcm hmoVm. VcmdmMr 17) n§qnJ {dhra : da Z‘yX Ho$ë¶mà‘mUo nmUr Cngm Ho$ë¶mda Oc^mamV
H$‘mc j‘Vm 5,25,000 KZ‘rQ>a Amho. nmʶmMr Imocr 2 ‘rQ>a H$‘rXm~ V¶ma hmoVmo d OmXm Xm~mImcr Agcoco ^yn¥ð>mdarc nmUr
Amho. nmʶmMo ~mînr^dZ cjmV KoVm 5 dfm©À¶m AmH$S>odmardê$Z Oa h¡S´>mo{cH$cr OmoS>coco Agoc Va ¶m nÕVrMm Adc§~ H$aVmV.
Ago {XgyZ Amco H$s, 73.1 Q>ŠHo$ nmUr O{‘ZrV ‘waco d {d{hatZm 18) g§J«mhH$ {dhra (H$coŠQ>a {dhra) : Iwë¶m {d{harÀ¶m Vimer
Amco. VcmdmÀ¶m q^VrnmgyZ 1.2 {H$.‘r. A§Vamn¶ªV {d{hatZm AmS>do {N>Ðm§{H$V nmB©n AgVmV. ho nmB©n àdmhmÀ¶m {XeoZo AgVmV.
’$m¶Xm Pmcm. EHy$U 204 hoŠQ>a O{‘Zrcm qgMZj‘Vm CncãY ¶m g§J«mhH$ {d{harÛmao Aà˶jnUo Oc^ma nwadR>m hmoVmo.
Pmcr. nwZ^©aUmMm doJ 2.14 g|.‘r. àVr {XZ (nmPa VcmdmÀ¶m 19) ^y{‘JV ~§Ymam : ^y{‘JV ~§Ymam åhUOo CcQ>m ‘mVrMm Zmcm~m§Y
doJmMm) AmT>iyZ Amcm Agohr AmT>iyZ Amco H$s, OgOgm nmUr hmo¶. ¶mà‘mUo ^yn¥ð>mdarc nmUcmoQ> AS>dyZ ˶mMr gmR>dU
gmR>m dmT>V Jocm VgVgo {d{harMo nmUr dmT>V Joco. H$aʶmgmR>r Zmcm~m§Y KmVco OmVmV. ˶mMà‘mUo ^yOcmMo àdmh
10) ZXrMm H$mhr nmQ> di{dUo (ñr‘ ‘m°S>r{’$Ho$eZ) : ZXrVyZ cmImo AS>dyZ ˶mMr OcWamV gmR>dU H$aʶmgmR>r ^y{‘JV ~§Ymao KmVco
KZ‘rQ>a nmUr dmhÿZ OmVo. Oa H$mhrA§er nmQ> didyZ XþgarH$S>o OmVmV. ^y{‘JV ~§Ymao åhUOo Ocg§YmaUmgmR>r {dH${gV Ho$coco
ImocJQ> ^mJmV nmUrgmR>m Ho$cm Va ZdrZ joÌmda nmUr CncãY A˶mYw{ZH$ V§ÌkmZ hmo¶.
hmoB©c d n¶m©¶mZo nwZ^©aUmg ‘XV hmoB©c.
11) àdmhr qgMZ nÕV : nmUr eoVmV nga{dco OmV Agë¶mZo ^y{‘JV ~§Ymè¶mMr Amdí¶H$Vm
nwZ^©aUmg Mm§JcrM ‘XV hmoVo hr nÕV ’$ma nwamVZ Amho. ^mV ^yOcmMo àdmh ho gd©gmYmaUnUo ^yn¥ð>mdarc Ocàdmhm§Zm g‘m§Va
ImMam‘ܶo nmUrgmR>m H$aVmV ˶m‘wio ^yOc nwZ^©aUmg ‘XV hmoVo. AgVmV. ^yOcmMo nwZ^©aU ‘w»¶ËMo nmdgmÀ¶m nmʶmVyZ hmoVo.
BVa {nH$m§gmR>r hr nÕV dmnaV ZmhrV. O{‘Zrda amZ~m§YUr Z nmdgmiçmV Ooìhm nmD$g nS>Vmo Voìhm ^yn¥ð>mdarc àdmh ^ê$Z dmhVmV
H$aVmM nmUr nga{dco OmVo ¶mcm àdmhr qgMZ åhQ>co Amho. d ˶mdoir H$mhr nmUr O{‘ZrV ‘waVo d Vo ^yOcmMo nwZ^©aU H$aVo. na§Vw
12) ^yn¥ð>mImcr nmUrgmR>m nÕV : O{‘ZrÀ¶m AmV H$mhr Cnm¶¶moOZm ~hþVoH$ nmUr dmhV OmD$Z Vo g‘wÐmg {‘iVo. ho dm¶m OmUmao nmUr
H$ê$Z nmUrgmR>r H$aVm ¶oVmo. ^yn¥ð>mda gmR>m Ho$cm Va ~mînr^dZ WmondyZ O{‘ZrV {Oa{dʶmgmR>r Zmcm~m§Y, nmPa Vcmd, ‘¥X d
hmoVo, VgoM O{‘Zr dm¶m OmD$ eH$VmV. O{‘ZrImcr nmUrgmR>r Ho$cm (nmZ 58 da)

56 & eoVH$ar & OyZ & 2017


nmdgmù¶mV OZmdam§Zm hmoUmao AmOma d ˶mdarc CnMma
àm. ‘h|Ð ‘moQ>o, S>m°. adtÐ {Z‘go, ghmæ¶H$ àmܶmnH$, (new{dkmZ d XÿYemó) {d^mJr¶ {dñVma H|$Ð, H¥${f ‘hm{dÚmc¶, nwUo

nm dgmù¶mV OZmdam§Mo AmOmar nS>ʶmMo d ˶m‘wio


hmoUmè¶m ‘aVwH$sMo à‘mU gdm©{YH$ AgVo.
OZmdam§Zm amoJmMr ~mYm Pmë¶mda CnMma H$aʶmnojm
aŠV AJa ny{‘{lV ¶oVo,H$mg cmc hmoVo, OZmda H$mgocm
hmV cmdy XoV Zmhr. ñVZXmh amoJmÀ¶m à{V~§YmgmR>r
JmoR>m d XÿY H$mT>Umè¶m 춊VrMr ñdÀN>Vm R>odmdr.
OZmdam§Zm ¶m amoJm§Mm àmXþ^m©d hmoD$ Z¶o åhUyZ XÿY H$mT>ʶmnydu ŠbmoarZ qH$dm g°ìhcm°ZÀ¶m
H$miOr KoUo A{YH$ {hVH$maH$ R>aVo. ˶mn¡H$s H$mhr ÐmdUmZo H$mg Ywdmdr, AYyZ‘YyZ ñVZXmh
gmono Cnm¶ AmnU Z¸$sM H$ê$ eH$Vmo. amoJmgmR>r XþYmMr VnmgUr H$ê$Z ¿¶mdr. Jm¶r
OZmdam§Zm nmdgmim gwé hmoʶmnydu d qH$dm åher AmQ>{dʶmÀ¶m eodQ>À¶m {Xder gS>mV
nmdgmù¶mZ§Va O§VZmeH$ Am¡fY Oê$a nmOmdo. A°{Q>~m¶mo{Q>Šg Q>çyãO gmoS>mì¶mV. XJS>r d VËg‘
{nʶmg Zoh‘r ñdÀN> nmUr Úmdo. ¶m‘wio OZmdamÀ¶m H$mgoMo AmOma OZmdam§Zm nmdgmù¶mVM OmñV à‘mUmV
nmoQ>mVrc O§V {Z‘y©cZ hmoB©c. O§V {Z‘y©cZmZo OZmdamMr hmoVmV. ˶m‘wio H$mgoMr ñdÀN>Vm amIUo hmM à{V~§YmË‘H$ Cnm¶
nMZeŠVr d ˶m‘wio EH§$XarVM earaàH¥$Vr CËV‘ amhʶmg ‘XV hmoVo. gdm©V OmñV n[aUm‘H$maH$ Amho. ˶mH$arVm OZmdam§Mo XÿY H$mTy>Z
˶mH$arVm ~mOmamV CncãY Agcoë¶m {d{dY O§VZmeH$m§n¡H$s ¶mo½¶ Pmë¶mda {XdgmVyZ XmoÝhr doiog gd© gS> O§VwZmeH$ Am¡fYmV ~wS>dyZ
O§VZmeH$ nmOmdo (CXm. ’o$Z~|S>oPm°c/Ac~|S>oPm°c). nmoQ>mVrc O§Vm‘wio Yaë¶mg ’$m¶Xm hmoVmo. ¶m nÕVrcm {Q>Q> {S>qnJ åhUVmV d ˶mH$[aVm
OZmdam§Zm {cìha ’$c¶wH$ AmOma hmoVmo. ¶m amoJm§V OZmdam§Mo ImUo {nUo cmJUmao O§VwZmeH$ ~mOmamV {d{dY ZmdmZo CncãY AmhoV.
H$‘r hmoVo. eoU nmVi hmoVo. OZmdam§À¶m ImcÀ¶m O~S>çm Imcr gyO nmdgmù¶mV JmoMrS>, ‘mem ¶m§Mo à‘mU dmT>Vo. ˶m‘wio Wm¶co[a¶{gg
¶oVo. OZmdao I§JV OmVmV d H$Xm{MV ‘aVmV. amoJmMm àgma hmoVmo. ¶m amoJmV OZmdam§Zm gVV EH$ XmoZ AmR>dS>o Vmn
nmdgmù¶mV OZmdam§Zm ’$è¶m, KQ>gn©, cmù¶m IwaHw$V, Jmo{MS>Vmn ¶oVmo. OZmda I§JV OmVo. OZmda Am§~dU (IwamH$) ImV Zmhr,˶m§Zm
ho amoJ àm‘w»¶mZo hmoVmV. ¶m gd© amoJ§mH$[aVm cg CncãY AgyZ ¶mMo KÅ> hJdU hmoVo. BcmO Z Pmë¶mg ‘¥Ë¶y ¶oVmo. ¶m amoJmV à{V~§YH$
cgrH$aU H$amdo. cgrH$aUmnydu H¥$‘rZmeH$ Am¡fYo d naOrdr H$sQ>H$m§Mo Cnm¶ åhUOo Jmo{MS>m§‘wio ¶m amoJmMm àgma hmoV Agë¶mZo Jmo{MS>m§Mm
{Z‘y©cZ H$aUo Amdí¶H$ Amho. ’$è¶m amoJmMr cjUo åhUOo OZmdam§Zm ~§Xmo~ñV H$amdm. JmoR>o ñdÀN> R>odmdoV. OZmdamÀ¶m A§Jmda d JmoR>çmV
EH$mH$s Vmn ¶oVmo, ‘mJMm nm¶ c§JS>Vmo, ‘m§gc ^mJmcm gyO ¶oVo, gyO JmoMrS> à{V~§YH$ nmdS>a ’$dmamdr. OZmda d JmoR>o S>oëQ>m‘oW«rZ
Xm~ë¶mg Ma- Ma AmdmO ¶oVmo. amoJà{V~§YH$ H$aʶmgmR>r Xadfu 12.50 Q>ŠHo$ , gm¶na‘oW«rZ 100 B©. gr. B˶mXr Am¡fYo dmnê$Z ’$dmê$Z
nmdgmù¶mÀ¶m gwédmVrcm OZmdam§Zm A°c‘ ào{g{nQ>oS> VwaQ>r¶wŠV cg H$mT>mdr. OZmdam§À¶m Am¶wî¶^amgmR>r ’$ŠV EH$‘mÌ cgrH$aU H$ê$Z
Q>moMyZ ¿¶mdr. ¿¶mdo. naOrdtMo à‘mU OmñV Agë¶mg newd¡ÚmH$Sy>Z Am¶da‘oŠQ>rZ/
Xþgam ‘hÎdmMm amoJ åhUOo KQ>gn©. ¶m amoJmV OZmda EH$mEH$s S>çwam‘oŠQ>rZ B§OoŠeZ OZmdamg XoD$Z ¿¶mdo.
AmOmar nS>Vo. ImUo -{nUo ~§X hmoVo. A§JmV Vmn ^aVmo. Jù¶mg gyO nmdgmù¶mV S>mgmMo à‘mU dmT>Vo. S>mgm‘wio OZmdam§Zm {Vdm amoJ
¶oD$Z, S>moio Imoc OmVmV. KemMr KaKa gwé hmoVo. ¶m amoJmgmR>r hmoVmo. {Vdm amoJm‘ܶo OZmdamg gS>Hy$Z Vmn ¶oVmo, VgoM OZmdamMo ImUo
à{V~§YmË‘H$ Cnm¶ åhUOo Xadfu nmdgmù¶mnydu {ZamoJr OZmdam§Zm ‘§XmdVo, OZmda WaWa H$mnVo. EH$m nm¶mZo c§JS>Vo, Z§Va ‘mZ, nmR> S>moio
Am°B©c A°S>çwìh§Q> EM. Eg. Voc¶wŠV cg Q>moMyZ ¿¶mdr. d nm¶mMo ñZm¶y AmHw§$MZ nmdVmV. {Vdm amoJmMm à{V~§YH$ H$aʶmgmR>r
OmñV nmD$g d A{Vd¥ï>r‘wio Amcoë¶m nya qH$dm OmJmoOmJr gmR>coë¶m S>mgmMo {Z‘y©cZ H$amdo. nmdgmù¶mV Amocm d H$modim Mmam A{V à‘mUmV
JTy>i nmʶm‘wio Oo nmUdR>o AmhoV ˶mVrc nmUr Xÿ{fV hmoVo. {nʶmÀ¶m ImD$ KmcUo Q>mimdo. ˶m‘wio nmoQ> ’w$JUo hm AmOma hmoVmo. ¶m AmOmamV
nmʶmÛmao OZmdam§Zm amoJamB© ngê$ Z¶o åhUyZ eŠ¶Vmo {d{harMo nmUr/ OZmdamMr nmoQ>mMr S>mdr Hy$g ’w$JVo. OZmda ~oM¡Z hmoVo. OZmda ImUo d
qH$dm ZimMo nmUr OZmdam§Zm {nʶmg Úmdo. AewÕ nmUr d Iam~ ad§W H$aUo ~§X H$aVo, gmaIr CR>~g H$aVo. {Q>MH$sZo AmdmO Ho$ë¶mg
ImÚm‘wio OZmdam§Zm hJdU cmJVo. hJdU ¶m àH$mamV OZmdamg EH$ Q>‘Q>‘ AmdmO ¶oVmo. ¶m amoJmV à{V~§YH$ Cnm¶ åhUOo nmdgmù¶mV
gmaIo gmYo AJa aŠV d eoU{‘{lV nmVi XþJªYr¶wŠV em¡Mmg hmoVo, Amocm d H$modim Mmam A{Và‘mUmV XoD$ Z¶o.
OZmda ‘cyc hmoVo, AewÕ d KmUoaS>çm Mmè¶m‘wio hm AmOma CX²^dVmo. A§Jmda AmT>iUmè¶m S>mg, Jmo{MS>mà‘mUoM Jmo‘mem, Cdm ¶mnmgyZhr
ho Q>miʶmgmR>r OZmdam§Zm ewÕ nmUr d Mm§Jco ImÚ Úmdo. OZmdam§Mo g§ajU H$aUo Amdí¶H$ Amho H$maU ˶m‘wio OZmdam§Zm
nmdgmù¶mV XcXc, AñdÀN> JmoR>m ¶m‘wio OZmdam§Zm ñVZXmh hm S|>½¶wgmaIo AmOma hmoD$ eH$VmV. ¶m naOrdtÀ¶m {Z‘y©cZmH$arVm
AmOma hmoVmo. JmoR>çmVrc amoJO§Vy OZmdam§À¶m H$mgoV àdoe H$aVmV d OZmdam§À¶m A§Jmda gm¶na‘oW«rZ, S>oëQ>m{‘W«rZ, A{‘Q´>mP B˶mXr
H$mgoV amoJO§VyMr dmT> hmoVo. H$mgoVrc noerV d XþYmV g§gJ© hmoVmo. Am¡fYm§Mr nmʶmV ¶mo½¶ à‘mUmV ‘mÌm {‘giyZ ’$dmaUr H$amdr.
ñVZXmh ¶m amoJmV gS>mg VgoM H$mgocm gyO ¶oVo, XÿY A{VnmVi, nmdgmù¶mV Mmè¶mÀ¶m ~m~VrV H$miOr ¿¶mdr. PnmQ>çmZo dmT>Umam

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 57


H$modim {hadm Mmam OZmdam§Zm A˶§V H$‘r à‘mUmV BVa Mmè¶m~amo~a Mmam XoV ZmhrV. na§Vw XÿY CËnmXZ d XþYmMr àV {Q>H$dm¶Mr Agë¶mg
Úmdm, H$maU Aem H$modù¶m Mmè¶m‘wio OZmdam§‘ܶo AnMZ, nmoQ>’w$JrMo OZmdam§Zm dmicocm Mmam ImD$ KmcUo JaOoMo AgVo. JmB©- åherbm
AmOma CX²^dVmV. VgoM Mmè¶mV nmʶmMo à‘mU OmñV Agë¶m‘wio XaamoO 8 Vo 10 {H$cmo dmicocm Mmam/ d¡aU ImD$ Kmcmdr. OZmdam§Zm
OZmdao ~wiH§$S>VmV. nmdgm‘wio eoVmVrc CJdcoco JdV Xÿ{fV hmoVo. df©^a {hadm Mmam, dmicocm Mmam, ImÚ, jma {‘lU ImD$ Kmcmdo.
Voìhm ¶m JdVmda OZmdao Z MmaVm eoVmVrc ~m§YmÀ¶m C§MdQ>çmdaMo Mmam {nH$m‘ܶo EH$Xc d {ÛXc Aem XmoÝhr àH$maÀ¶m Mmè¶mMm g‘mdoe
JdV Am{U dmicocm H$moaS>m Mmam (gmR>dyZ R>odcocm) OZmdam§Zm H$amdm. newnmcH$m§Zr nmdgmim gwé hmoʶmnyduM dmicoë¶m d¡aUrMr
Úmdm. H$modir Ádmar, Q>UQ>Ur, KmUoar d H$Ýhoa AmXr {dfmar dZñnVr gmo¶ H$ê$Z R>odmdr. S>moJar JdVmÀ¶m JmR>r, JìhmMm Jdm§S>m, H$S>~m
OZmdam§À¶m Mmè¶mV OmUma Zmhr ¶mMr H$miOr ¿¶mdr. OZmdao {Xdgm ì¶dpñWV gmR>dyZ R>odmdm. g§Vw{cV Amhmam‘ܶo newImÚ hm ‘hÎdmMm
H$moaS>çm OmJoda ‘moH$ù¶m hdoV ~m§YmdrV. ˶m‘wio JmoR>çmVrc ’$aer/ KQ>H$ Amho. OZmdam§Zm ˶m§À¶m earanmofUmgmR>r VgoM XÿY CËnmXZmgmR>r
OmJm H$moaS>r hmoʶmg ‘XV hmoB©c. VgoM JmoR>çmV {Xdgm ^anya gy¶©àH$me ¶mo½¶ à‘mUmV IwamH$ Úmdm.
nmohMoc ¶mMr H$miOr ¿¶mdr. JmoR>çmVrc q^Vr d JìhmU ¶m§Zm Agcoë¶m nmdgm‘wio dmVmdaUmVrc Amocmdm, gy¶©àH$memMm A^md, T>Jmi
H$S>çmH$nmar XþéñV H$ê$Z ~wOdyZ ¿¶mì¶mV. JmoR>çm‘ܶo ImMIiJo dmVmdaU, JmoR>çmVrc Amocmdm, Mmam d nmʶmMr T>mgicocr àV ¶m
Agë¶mg VoWo nmUr gmRy>Z gmaIr Amoc amhVo. ˶mVM OZmdam§Mo eoU EHy$UM n[apñWVr‘wio OZmdam§À¶m earaà{H«$¶oda VmU nS>Vmo Am{U
d ‘yÌ ¶m Ii½¶m‘ܶo gmRy>Z ‘moR>çm à‘mUmda XcXc {Z‘m©U hmoD$Z OZmdam§‘ܶo AmOmam§Mo à‘mU qH$dm gmWrMo amoJ Ogo KQ>gn© d ’$è¶m
H$mgoMm ñVZXmh hmoʶmMr eŠ¶Vm OmñV AgVo. Voìhm gd© ImMIiJo B˶mXr CX²^dVmV. Aemdoir eŠ¶ Agë¶mg Am§~dUmMo à‘mU
‘wa‘mZo ^ê$Z ¿¶mdoV. JmoR>çmÀ¶m Amgnmg N>moQ>o N>moQ>o IÈo> hmoD$Z ˶mV dmT>dyZ Úmdo. àm‘w»¶mZo Xþ^˶m Am{U ì¶m¶cm Amcoë¶m JmB©, åherMr
nmUr gmMy Z¶o, ¶mgmR>r H$mhr ‘wé‘gmR>m hmVmer Agmdm. AÞKQ>H$m§Mr em[aarH$ ‘mJUr nyU© H$aʶmH$arVm Am§~dUmMo à‘mU
nmdgmù¶mV eoVmV d ~m§Ymda {hado JdV ‘moR>çm à‘mUmV CncãY dmT>dUo Amdí¶H$ Amho.
Agë¶m‘wio newnmcH$ OZmdam§Zm hr JdVo ImD$ KmcVmV. dmicocm g§nH©$ H«$. 9420947178

(nmZ 56 dê$Z) ZmcmnmÌmV nmdgmù¶mZ§Va Ocàdmh Agy Z¶o qH$dm A˶§V chmZ
Ocg§YmaU CnMma Ho$co OmVmV. ~hþVoH$ Zmco nmdgmù¶mZ§Va H$moaS>o àdmh Agmdm. ZmcmnmÌmV CKS>m IS>H$ Agy Z¶o.
nS>VmV d ¶mdoir ^yOcmMo nwZ^©aU hmoV Zmhr. na§Vw ¶mMdoir nmʶmMr Zmë¶mcm ñnï> ~mOy AmhoV d ¶m§Mm Vi JmimZo/dmiyZo ^acm
JaO dmT>V OmV Agë¶mZo ^yOcmMm Cngm dmT>VM AgVmo. ˶m‘wio Amho Ago Zmco CÎm‘ R>aVmV. XmoZ ~§Ymè¶mVrc A§Va 500 ‘r. Vo
^yOcmMm gmR>m H$‘r hmoV OmD$Z ^yOc nmVir Imocda OmVo. ^yOc 1 {H$. ‘r. Agmdo.
àdmh Aemdoir ¶m dmhZ aofoV (Zmcm, ZXr, Amohi, B.) dmhV AgVmV ^y{‘JV ~§Ymè¶mMr Imocr 6 ‘r. nojm OmñV Agy Z¶o.
Vo OcWamVrc AmOy~mOyÀ¶m òmoVmV ngaV ZmhrV d ˶m‘wio {d{hatÀ¶m ~§Ymè¶mÀ¶m n[agamVrc joÌmV {d{hatMr KZVm Mm§Jcr Agmdr.
à^md joÌmMo nwZ^©aU hmoV Zmhr. ¶mgmR>r Oa ^yOcmMo àdmh AS>dyZ qgMZ àH$ënmÀ¶m cm^joÌmVrc OmJm {ZdSy> Z¶o. ~§Ymè¶mÀ¶m
˶mMr gmR>dU Ho$cr Va {d{hatÀ¶m à^md joÌmMo nwZ^©aU hmoD$ eHo$c. g^modVmcMr OmJm {M~S> d nmUWi hmoUmar Zgmdr. ~§Ymè¶mMr OmJm
¶mgmR>r ^y{‘JV ~§Ymè¶mMo V§Ì {dH${gV H$aʶmV Amco Amho. {d{hatÀ¶m ImcÀ¶m ^mJmV Agmdr. OcWamMr nmaJå¶Vm Mm§Jcr
Agmdr åhUOo ~m§YmÀ¶m à^md joÌmVrc {d{hatZm ’$m¶Xm hmoBc© .
^y{‘JV ~§Ymam CÔoe darc {ZH$f nyU© H$aUmar OmJm Oa nmPaVcmd d Zmcm~m§YmÀ¶m
1) ^yn¥ð>mImcrc ^yñVamVyZ dmhÿZ OmUmao nmUr ^yñVamV AS>Wim AZwómoÎm ^mJmV Agoc Va Vr àmYmݶmZo {ZdS>mdr.
{Z‘m©U H$ê$Z nmUr gmR>dUo.
2) ^yn¥ð>mImcr ^yOc nmVir dmT>{dUo ^y{‘JV ~§Ymè¶mÀ¶m CXmhaUmMm Aä¶mg d {ZîH$f©
3) ^yOcmMo àdmh AS>dyZ ˶mMr gmR>dU H$aUo d {d{hatÀ¶m à^md H$mÌS> ¶oWrc ^y{‘JV ~§Ymè¶m§Mm Aä¶mg d {ZîH$f©
joÌm‘Yrc OcWam§Mo nwZ^©aU H$aUo. H$mÌS> ¶oWrc ^y{‘JV ~§Ymè¶mVrc nmUr gmR>çm‘wio nydu H$moaS>çm
Pmcoë¶m {d{hatÀ¶m nmVirV gw‘mao 10 Vo 15 g|.‘r.Zo dmT> Pmcocr
OmJoMr {ZdS> AmT>icr Amho. ¶m ^y{‘JV ~§Ymè¶mÀ¶m n[aUm‘ joÌmV EHy$U
Zmë¶mMo nmUcmoQ> joÌ ~§{XñV ÐmoUmÀ¶m AmH$mamMo Agmdo åhUOoM 20 {d{har AmhoV. ^y{‘JV ~§Ymè¶m‘wio ¶m ^mJmV Xadfu EHy$U gamgar
Zmë¶mÀ¶m XmoÝhr ~mOyH$Sy>Z Zmë¶mMo nmUcmoQ> joÌmVrc OcòmoV 7.345 hoŠQ>a ‘rQ>a ^yOc nwZ^©aU hmoV Amho. ¶m‘wio AmO OdiOdi
Zmë¶mÀ¶m H$mR>mH$S>o CVaV Amco AgmdoV. ZmcmnmÌmMm CVma 57.16 hoŠQ>a joÌ qgMZmImcr Amco Amho. ¶m ^y{‘JV ~§Ymè¶mÀ¶m
gmYmaUnUo 3 Q>ŠHo$ nojm OmñV Agy Z¶o. ^yOc nwZ^©aU n[aUm‘ joÌmMr cm§~r 0.5 {H$.‘r. Amho.
Zmcm VimV OoWo 1 ‘r. nojm OmñV ImocrMr dmiy Agoc Aer
OmJm {ZdS>mdr. g§nH©$ H«$. 9763651195

58 & eoVH$ar & OyZ & 2017


~mVå¶m§À¶m ~m§Ymda

H¥${f {d^mJmV’}$ S>m|JaJmd, {O. ZmJnya ¶oWo ‘hmdoY àH$ënm§VJ©V C^maʶmV Amcoë¶m ñd¶§M{cV hdm‘mZ ‘m{hVr H|$ÐmMo cmoH$mn©U {XZm§H$ 30 E{àc
2017 amoOr amÁ¶mMo ‘w»¶‘§Ìr ‘m. Zm. lr. Xod|Ð ’$S>Udrg ¶m§À¶m hñVo H$aʶmV Amco. amÁ¶mV nwdu hdm‘mZmVrc ~Xcm§Mr ‘m{hVr XoUmar gj‘
¶§ÌUm Zgë¶mZo Xadfu XmoZ hOma H$moQ>r én¶m§Mo nrH$ ZwH$gmZ hmoV hmoVo. ‘mÌ, ‘hmdoY àH$ënm§VJ©V C^maʶmV ¶oUmè¶m ñd¶§M{cV hdm‘mZ H|$Ðm‘wio
ho ZwH$gmZ Q>miUo eŠ¶ hmoUma Amho. eoVH$趧mZm hdm‘mZmMm AMyH$ A§XmO H$ië¶mg hmoUmao ZwH$gmZ Q>miʶmg ‘XV hmoB©c, Agm {dœmg ‘w»¶‘§Ìr
‘m. Zm. lr. Xod|Ð ’$S>Udrg ¶m§Zr ¶màg§Jr ~mocVmZm 춊V Ho$cm. VgoM gm‘w{hH$ eoVr, ^mS>o VËdmda H¥${f AdOmao CncãY H$éZ XoUo, Oc¶wŠV
{edma ˶mM~amo~a g§Ìm-S>mqi~ à{H«$¶m CÚmoJ C^maUo B˶mXr {df¶m§da ‘m. ‘w»¶‘§Ìr ‘hmoX¶m§Zr ¶mdoir ‘mJ©Xe©Z Ho$co. ¶m H$m¶©H«$‘mg H¥${f d
’$cmoËnmXZ ‘§Ìr ‘m. Zm. lr. nm§Sw>a§J ’w§$S>H$a, nmcH$‘§Ìr ‘m. Zm. lr. M§ÐeoIa ~mdZHw$io, {Oëhm n[afX AYjm lr‘Vr {Zem gmdaH$a, H¥${f {d^mJmMo
àYmZ g{Md ‘m. lr. {dO¶Hw$‘ma, VËH$mcrZ H¥${f Am¶wŠV ‘m. lr. {dH$mg Xoe‘wI, {d^mJr¶ Am¶wŠV ‘m. lr. AZwnHw$‘ma, {Oëhm{YH$mar lr. g{MZ
Hw$d}, grB©Amo lr. ~cH$dS>o, Am‘Xma lr. gwYra nmado, H¥${f {d^mJmMo A{YH$mar VgoM BVa ‘mݶda d nXm{YH$mar CnpñWV hmoVo.

{X. 12 ‘o 2017 amoOr OiJmd {OëømV Oc¶wŠV {edma A{^¶mZmMm ew^ma§^ Ocg§YmaU d amO{eï>mMma ‘§Ìr ‘m. Zm. àm. am‘ qeXo ¶m§À¶m hñVo
H$aʶmV Amcm. ¶mdoir Am‘Xma lr. g§O¶ gmdH$mao, {Oëhm{YH$mar lr. {H$emoa amOo qZ~miH$a, {Oëhm A{YjH$ H¥${f A{YH$mar lr. {ddoH$ gmoZdUo,
Ocg§YmaU {d^mJmMo A{YH$mar VgoM BVa ‘mݶda d nXm{YH$mar CnpñWV hmoVo. ˶mZ§Va ‘m. ‘§Ìr ‘hmoX¶m§Zr ‘wŠVmB©ZJa VmcwŠ¶mVrc {MIcr
¶oWrc Ho$. Q>r. doAa XþéñVr d eoVVù¶m§Mr; qnàr AH$amD$V ¶oWrc nmPa Vcmd XþéñVrMr ; gmVmoS> ¶oWrc Q>ßnm -2 ‘Yrc Zmcm ImocrH$aU;
qnàr n§M‘ ¶oWrc am‘JS> nmPa VcmdmVrc Jmi H$mT>ʶmÀ¶m H$m‘mMr; ‘mioJmd ¶oWrc dZ {d^mJmÀ¶m {g‘|Q> d ‘mVr Zmcm~m§Y H$m‘m§Mr; ^wgmdi
VmcwŠ¶mVrc JmoOmoao ¶oWrc Zmcm ImocrH$aU d eoVVù¶m§Mr VgoM OiJmd VmcwŠ¶mVrc Zeram~mX ¶oWrc nmPa VcmdmÀ¶m H$m‘m§Mr nmhUr H$éZ
g‘mYmZ 춊V Ho$co.

eoVH$ar & OyZ & 2017 & 59


60
Registered with R.N.I. Under MAH MAR/2000/1270 * PCW/031/2015-17
*June 2017 Posted at BPC, PUNE, CSO, 411030 on every 30th to 7th days.

eoVH$ar … OyZ 2017


¶m nζmda dJ©UrXma
{‘iV Zgob Va
hm A§H$ H¥$n¶m
H¥${f {d^mJmÀ¶m
g§~§{YV VmbwH$m H¥${f
A{YH$mar H$m¶m©b¶/
‘§S>b H¥${f A{YH$mar
H$m¶m©b¶ qH$dm
Z{OH$À¶m H¥${f
n¶©dojH$ qH$dm
H¥${f ghmæ¶H$
¶m§À¶mH$S>o Úmdm.

ho ‘m{gH$ H¥${f {d^mJ, ‘hmamï´> emgZ H$[aVm àH$meH$ d ‘wÐH$ lr. gwZrb H|$ÐoH$a, Am¶w³V H¥${f, ‘hmamï´> amÁ¶, nwUo d g§nmXH$ lr. ìhr. EZ. Xoe‘wI ¶m§Zr
AmZ§X npãbHo$eZ, OiJmd ¶oWo N>mnyZ H¥${f Am¶w³Vmb¶, ‘ܶdVu B‘maV, nwUo 1 ¶oWo à{gÕ Ho$bo.

You might also like