You are on page 1of 44

1.

Cần tôn trọng bản quyền tác giả

MỘT SỐ ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN MẪU

1. Giá trị vật chất

Vật chất bao gồm của cải, tiền bạc…những thứ thiết yếu để duy trì cuộc sống và là nguồn gốc sự
hưởng thụ con người.(1) Vật chất là động lực để phát triển, là một trong những thước đo cho sự phát
triển của con người và xã hội. (2) Con người không thể tồn tại mà thiếu đi vật chất (3). Tuy nhiên, có
quan niệm sai lầm cho rằng có tiền là có tất cả, vật chất quyết định ý thức, dẫn đến suy nghĩ và hành
động sai lệch. (4). Nhiều người chỉ biết chạy đua theo đồng tiền, những vụ án giết người cướp của diễn
ra khiến đạo đức xã hội bị băng hoại. (5) Steve Jobs - nhà đồng sáng lập Apple danh tiếng lúc cuối đời
không ngừng hối tiếc vì đã dành cả một đời mê mải xây dựng danh lợi, mà không có thời gian nuôi
dưỡng những giá trị tinh thần.(6) Cuộc sống luôn tồn tại hai mặt, và con người cần phải biết cân đối cả
vật chất và tinh thần. (7) Có một đời sống vật chất đầy đủ và một đời sống tinh thần phong phú là điều
tuyệt vời nhất(8). Bạn cần cố gắng học tập, lao động để có được của cải, tiền bạc, phục vụ cho nhu cầu
thiết yếu, nhưng cũng đừng quên những giá trị cốt lõi như tình yêu, tình cảm gia đình, vẻ đẹp bình dị của
cuộc sống…. (9)Có những người nghèo đã trả lại người đánh rơi một khoản tiền lớn, hay có những
người cha thay bằng cố gắng làm thêm giờ để kiếm vài đồng, lại dành một giờ đó để chơi cùng con nhỏ.
(10). Giá trị vật chất quan trọng, nhưng quan trọng hơn là cách bạn nghĩ về nó. (11)Hiểu đúng đắn về
giá trị của vật chất , tinh thần sẽ giúp tôi trở thành một người thành công, hạnh phúc trong tương lai.(12)

2. Giản dị

Giản dị tức là đơn giản một cách tự nhiên, không cầu kì phô trương trong phong cách, lối sống(1).
Giản dị thể hiện trong cách sử dụng các điều kiện vật chất phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp, phù hợp
điều kiện của cá nhân và xã hội. (2)Giản dị là một đức tính tốt đẹp, thể hiện ngay trong việc trân trọng
những điều nhỏ bé trong cuộc sống. (3)Giản dị giúp cho con người biết tiết kiệm, sử dụng một cách
khôn ngoan nguồn lực sẵn có để đem lại lợi ích mai sau, giúp con người tránh được sự xa hoa, lãng phí
vô ích. (4) Giản dị giúp con người có điều kiện bồi dưỡng cho nhân cách, tài năng và cống hiến được
nhiều hơn cho gia đình xã hội (5). Những người giản dị luôn có được sự yêu thương, trân trọng của
người khác. (6) Bác Hồ chúng ta là một tấm gương giản dị vĩ đại, cả cuộc đời Người với gia tài là đôi
dép cao su, bộ Kaki bạc màu, bữa ăn chỉ chút rau muống, quả cà muối… mà tâm hồn và tài năng lộng
gió thời đại (7) Bên cạnh đó, có những bạn trẻ tuy chưa kiếm ra tiền, nhưng lại ăn mặc sành điệu, tiêu
tiền như phá để thể hiện “đẳng cấp”, khiến tiêu tán tiền bạc cha mẹ và nhiễm thói hư tật xấu. (8) Để
sống cuộc đời giản dị, cần có một năng lực sống, một năng lực tâm hồn và một quyết tâm cao.(9)Con
người cần tránh xa cám dỗ, loại bỏ lòng tham, rèn luyện bản lĩnh văn hóa. (10) Không chỉ giản dị trong
ăn mặc, nhu cầu hưởng thụ mà còn giản dị trong suy nghĩ, hành động, lời nói. (11)Em cần rèn luyện cho
mình đức tính giản dị ngay từ bây giờ, giản dị nhưng không phải là xuề xòa hay keo kiệt, mà giản dị
chính là biểu hiện cao nhất của một tâm hồn giàu có. (12)

3. Hòa bình
2. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Hòa bình không chỉ là sự vắng bóng chiến tranh mà còn là sống hòa hợp, không gây gổ với người
khác. (1)Hòa bình bao gồm những suy nghĩ tích cực, cảm xúc trong sáng, ước muốn tốt lành.(2) Hòa
bình giúp mỗi con người có được sự bình yên trong tâm hồn, được thực sự điềm tĩnh và thư thái.(3)Hòa
bình giúp cho sự tồn tại và phát triển của mỗi con người, mỗi gia đình, mỗi dân tộc, mỗi quốc gia và
toàn thế giới(4) . Ở đâu có hòa bình, ở đó có hạnh phúc và nụ cười. (5) Đất nước Việt Nam đi qua bao
năm tháng chiến tranh khốc liệt để bảo vệ độc lập dân tộc, để giờ đây chúng ta được sống trong những
ngày hòa bình yên ả. (6). Trên thế giới hiện nay, ở những nơi như Syria, Ukraine, Iran. Irac… tiếng súng
vẫn nổ và máu đổ xuống.(7) Bên cạnh những người nỗ lực hết mình cho hòa bình thế giới thì vẫn có
những kẻ hiếu chiến đe dọa hòa bình nhân loại như các thế lực khủng bố, phiến quân IS…(8) Ngay cả
đâu đó hàng ngày, nhiều trẻ em vẫn phải chịu bạo lực, bị xâm hại, nhiều phụ nữ sống trong nước
mắt(9)Thực chất, hòa bình bắt đầu từ chính chúng ta.(10) Con người thường không bình yên ngay trong
chính bản thân mình, vì khát vọng mâu thuẫn với năng lực thực tế. (11) Để sống trong bình an, con
người cần có tình yêu thương và sức mạnh nội tâm(12). Để trái đất xanh mãi, thì chúng ta cần phải
chung tay đẩy lùi chiến tranh, không phân biệt màu da, sắc tộc, tôn giáo, cùng nhau chung sống trong
hòa bình (13). Trong cuộc sống hàng ngày, cần hóa giải mọi bất hòa để chắp cho hòa bình đôi cánh (14).
Bản thân em nhận thấy, cần phải dành nhiều tình yêu thương, sự đồng cảm, sẻ chia và giúp đỡ hơn nữa
tới tất cả mọi người, gia đình, bè bạn… để cuộc sống luôn bình yên và hạnh phúc(15).

4. Hợp tác

Hợp tác có nghĩa là cùng nhau làm việc, cùng nhau xây dựng, cùng nhau suy nghĩ vì 1 mục đích
chung. (1) Hợp tác thể hiện ở thái độ thiện chí, công nhận đóng góp, công sức của từng cá nhân và ở
hành động kết nối giữa mọi người.(2) Trong cuộc sống, có quá nhiều việc mà con người không thể làm
một mình. (3)Xã hội càng hiện đại thì sự chuyên môn hóa càng cao, sự phân công công việc và hợp tác
hiệu quả càng được coi trọng.(4) Hợp tác giúp con người làm được những việc mà một cá nhân không
bao giờ có thể làm được. (5)Bên cạnh những người làm việc với tinh thần hợp tác, trách nhiệm, có
những người giữ lối sống ích kỉ, khép kín, không muốn hợp tác với ai.(6) Hoặc có những người thì dựa
dẫm vào tập thể, ỷ lại cho người khác trong quá trình gọi là “hợp tác”. (7)Tất cả đều dẫn đến sự trì trệ,
kém phát triển và thất bại.(8). Khi hợp tác, con người cần rất nhiều kĩ năng, không chỉ hiểu rõ mục tiêu
chung, mà còn phải nắm rõ sở trường sở đoản của từng người để phân công công việc phù hợp. (9) Hợp
tác cần cả trí tuệ và đạo đức, đòi hỏi tinh thần trách nhiệm cao độ. (10) Và nguyên tắc của hợp tác là tôn
trọng lẫn nhau, khai thác điểm mạnh của nhau, suy xét thấu đáo, cùng nhau nhìn về một hướng. (11).
Con người phải nhận thức được giá trị của bản thân thì mới có thể hợp tác với mọi người(12). Hợp tác
không bao giờ đồng nhất với “đồng lõa”, vì một mục đích xấu xa.(13) Là một học sinh, em cần thể hiện
tinh thần hợp tác với bè bạn trong các hoạt động nhóm, thảo luận chung, sinh hoạt tập thể, chứ không
phải là cho bạn nhìn bài hay bao che cho nhau. (14) Hợp tác là để cùng phát triển, giúp con người tốt
lên và vươn tới những thành công lớn (15).
3. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

5.Văn hóa thần tượng

Thần tượng chính là hình mẫu đẹp mà con người muốn vươn tới. (1)Văn hóa thần tượng chính là cách
con người thần tượng sao cho đúng đắn, tốt đẹp.(2) Thần tượng có thể là cha mẹ, thầy cô, một ca sĩ diễn
viên hay một nhân vật nào đó. (3)Có thể là thần tượng với người này nhưng không phải thần tượng với
người kia.(4)Thần tượng giúp mỗi người học hỏi được những điểm tốt từ tài năng, tính cách, lí tưởng;
giúp họ có động lực để rèn luyện vươn lên trong cuộc sống(5).Sự ngưỡng mộ thần tượng là một nét đẹp
văn hóa của loài người, giúp ta sống có đam mê hơn, yêu đời hơn. (6) Đặc biệt là khi bạn thần tượng
một con người vĩ đại, một người có nhiều cống hiến cho xã hội, sẽ giúp bạn noi theo tấm gương của họ
để sống có ích(7). Tuy nhiên, có hiện tượng mê muội thần tượng mù quáng dẫn đến trạng thái lệch lạc
trong nhận thức, thái quá trong tình cảm, không còn tỉnh táo để suy xét đúng sai, hành động quá khích,
gây ra nhiều hậu quả tệ hại cho bản thân và xã hội.(8) Nhiều bạn trẻ cố gắng bắt chước theo ăn mặc,
phong cách của thần tượng Kpop, thậm chí làm theo cả thói xấu của họ, dẫn đến làm xấu về nhân cách.
(9)Bởi vậy, đối với văn hóa thần tượng, mỗi người phải có sự chọn lọc và hành động sáng suốt. (10)Cần
biết tôn trọng thần tượng bằng cách có những suy nghĩ, lời nói, việc làm cao đẹp (11)Bản thân em rất
thần tượng Bác Hồ kính yêu, em sẽ cố gắng thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy để xứng đáng với điều Bác
mong mỏi.(12)

6.Tinh thần trách nhiệm

Tinh thần trách nhiệm là một trong những phẩm chất đáng quý của con người. (1) Đó là ý thức thực
hiện tốt nghĩa vụ công việc của bản thân, không dựa dẫm ỷ lại hay đùn đẩy trách nhiệm cho người khác.
(2)Trách nhiệm thể hiện ngay trong từng việc nhỏ nhất của công việc và đời sống, đơn giản như tắt điện
khi không sử dụng nữa, vứt rác đúng chỗ, hoàn thành việc được giao đúng hạn….(3) Trách nhiệm là
nguồn động lực giúp ta nỗ lực và hoàn thiện bản thân, nâng cao các kĩ năng giải quyết tình huống cũng
như trình độ chuyên môn(4). Đồng thời, nhờ phẩm chất này, ta có được lòng tin, sự tôn trọng, yêu quý
của gia đình, bè bạn, đối tác….(5) Thế nhưng, trong cuộc sống, có không ít kẻ làm việc thiếu trách
nhiệm, không có ý thức xây dựng tinh thần tập thể và giữ gìn uy tín, danh dự. (6) Nhiều sự tắc trách đã
để lại hậu quả nghiêm trọng, thậm chí ảnh hưởng tính mạng của người khác (7). Trong thế kỉ 21, thế kỉ
của khoa học kĩ thuật và hội nhập, không có chỗ cho những kẻ thiếu trách nhiệm, dám làm không dám
nhận.(8)Thế hệ trẻ cần xây dựng trách nhiệm từ ngay những việc nhỏ như tự giác hoàn thành bài tập, lao
động vệ sinh để giữ trường lớp, cơ quan, ngõ xóm sạch đẹp, tuân thủ luật giao thông, khi làm sai thì
dũng cảm nhận trách nhiệm và sửa chữa….(9)Chỉ khi biết nhận trách nhiệm với việc làm của mình, con
người mới bắt đầu trưởng thành(10). Mỗi người cần hoàn thành từng trách nhiệm của mình đối với gia
đình, người thân, đối với tập thể, xã hội(11)Bản thân em thấy rằng, mình cần phát huy hơn nữa trách
nhiệm của bản thân trong việc góp phấn làm nên một gia đình hạnh phúc, 1 tập thể lớp học giỏi, đoàn
kết và 1 xã hội văn minh.(12)

7.Lắng nghe
4. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Lắng nghe không chỉ là hoạt động của cơ quan thính giác mà còn là còn biểu hiện của sự đồng cảm sẻ
chia.(1) Lắng nghe đôi khi chỉ là sự im lặng, thấu hiểu những điều người khác giãi bày, thổ lộ và cho họ
một điểm tựa tinh thần. (2)Từ đó, những niềm vui được nhân đôi và nỗi buồn sẻ nửa. (3)Lắng nghe giúp
con người được tiếp thêm động lực sức mạnh để vượt qua khó khăn, thử thách.(4) Người biết lắng nghe
là người có nội tâm phong phú sâu sắc, biết yêu thương và có được sự yêu thương tin tưởng của người
khác. (5)Bên cạnh đó, lại có những con người với lối sống ích kỉ,vô tâm, bảo thủ, không biết lắng nghe
ai bao giờ, không biết giúp đỡ ai. (6)Dần dần, họ sẽ trở nên lạc lõng, thất bại trong giao tiếp và bị mọi
người xa lánh. (7)Muốn lắng nghe, mỗi chúng ta cần thực lòng quan tâm tới lời nói của đối phương, có
thể đưa ta ý kiến đồng tình hoặc phản bác, khuyên răn hoặc an ủi…(8) Có như thế, người nói mới cảm
nhận được sự đồng cảm, chia sẻ, tin cậy.(9) Con người cần hiểu rằng chúng ta không chỉ sống cho bản
thân mà còn sống cho người khác nữa(10). Em tự nhủ bản thân cần rèn cho mình khả năng lắng nghe
hơn nữa: lắng nghe nỗi niềm cha mẹ, tâm sự bạn bè, lắng nghe vẻ đẹp bình dị của cuộc đời….(11)Nhiều
khi, chỉ một sự lắng nghe mà giúp cho con người ta bước sang cả 1 thế giới mới tươi đẹp hơn và đem
đến cho họ sự thành công(12).

8. Sự khác biệt

Khác biệt là những nét riêng đáng được khẳng định, gắn với đời sống của cá thể trong xã hội.(1) Sự
khác biệt thể hiện ở chính kiến, ở hành động, cử chỉ, lối sống, suy nghĩ, tình cảm. (2)Nếu không có sự
khác biệt, con người sẽ hòa tan và đám đông, không có được giá trị cho riêng mình.(3) Khác biệt chính
là động lực của sự phát triển, làm phong phú đời sống vật chất tinh thần cho con người.(4) Ví dụ, nếu
không có tư duy khác biệt, Niwton không thể tìm ra định luật vạn vật hấp dẫn, Bác Hồ không thể tìm
được con đường cứu nước (5)Tuy nhiên, khác biệt không có nghĩa là lập dị, quái gở, lạc loài, cố làm cho
mình nổi bật giữa đám đông (6)Nhiều bạn trẻ tìm sự “khác biệt” bằng cách ăn mặc sành điệu trái với
đồng phục nhà trường, tóc nhuộm nhiều màu, hút thuốc lá, chơi bời... một cách sai lầm.(7) Khác biệt cần
phải thể hiện bằng bản lĩnh, sự tự tin, tinh thần trách nhiệm và hướng đến đích tốt đẹp(8)Phải luôn có
góc nhìn khác, syu nghĩ khác để tìm kiếm 1 cơ hội, 1 hướng đi riêng cho sự thành công(9) Sự khác biệt
nằm ở kế thừa truyền thống văn hóa, thành quả người đi trước, kết hợp với những yếu tố hiện đại, mới
lạ, độc đáo. (10) Bản thân em, em luôn cố gắng học tập, rèn luyện để có thể làm nên một sự nghiệp
riêng, một vốn sống và cách nghĩ riêng. (11)Sự khác biệt rất quan trọng, và quan trọng hơn nữa là cách
mỗi người làm nên sự khác biệt.(12)

9.Cho và nhận

Cho và nhận là một lẽ sống đẹp: cho là cho đi những yêu thương, quan tâm, giúp đỡ những người
khác cả vật chất và tinh thần, và cũng được nhận lại như vậy từ người khác. (1) Điều đó cần xuất phát từ
đáy lòng của mỗi người, với mong muốn tất cả mọi người đều sống tốt đẹp hơn, ý nghĩa hơn.(2) Một
người không bao giờ cho đi, thì cũng sẽ không được nhận lại(3). Cho đi là gốc rễ của hạnh phúc, bởi
phải cho đi nỗ lực mới có được thành công, cho đi nụ cười mới có được nụ cười, một trái tim rộng mở
mới có thể đón nhận được tình yêu thương. (4) Trên đời, lại có những kẻ chỉ tham lam tàn nhẫn sống
5. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

trên mồ hôi nước mắt của người khác, chỉ muốn vay mà không muốn trả.(5) Ngược lại, có những người
vĩ đại cho đi chẳng đòi hỏi nhận lại, như lòng cha mẹ cho con, như tình thầy cho trò, như những người
làm việc tốt mà không đòi báo đáp…(6)Cho và nhận đã làm nên vẻ đẹp cuộc sống, nhưng làm thế nào
để con người biết cho và nhận một cách đúng đắn?(7) Hãy thật sự sẻ chia, kết nối giữa con người với
con người.(8)Hãy đối xử với người khác như đối với chính bản thân mình, như với người thân yêu của
mình(9). Mỗi chúng ta hãy luôn tự hỏi, mình đã được nhận những gì từ gia đình, nhà trường, xã hội, và
mình đã làm được gì cho gia đình, cho đất nước?(10)Em đã được nhận sự sống, công lao nuôi dưỡng
của mẹ cha, được hưởng nền hòa bình do bao thế hệ ông cha đem lại, được sống trong vòng tay yêu
thương của thầy cô bạn bè…(11) Em tự nhủ mình cần cố gắng hơn nữa để xứng đáng với những điều
được nhận ấy, và có thể góp sức “cho đi” để cuộc đời thêm tươi đẹp(12) .

10. Tính đố kị

Đố kị là sự ganh ghét, ganh tị với tài năng, thành quả của người khác có được còn mình thì không.
(1)Biểu hiện của tính đố kị là khi thấy người ta thành công thì chỉ trích, chống đối, phủ nhận, thậm chí là
ném đá kịch liệt vào những cống hiến nỗ lực của người khác chỉ để thỏa mãn thói nhỏ nhen của mình.(2)
Lòng đố kị có thể là biểu hiện của sự hiếu thắng, không muốn ai hơn mình. (3) Thế nhưng, hậu quả là:
người có tính ganh tị lại chính là người khổ sở hơn bất kì một người bất hạnh nào, bởi sự thành công của
người khác càng lớn lao thì lòng anh ta càng đau khổ (4). Tính đố kị là một căn bệnh kinh hoàng, nó kím
hãm sự phát triển, nó hủy hoại những mối quan hệ tốt đẹp(5) Người có tính đố kị sẽ không được mọi
người yêu mến, trong khi công tác không được tin tưởng(6). Ngược lại, trên đời cũng có những người có
tấm lòng cao thượng, rộng lượng vô cùng. (7)Họ thậm chí còn hết sức mình giúp đỡ cho người khác,
không đòi hỏi báo đáp.(8) Tính đố kị như con rắn độc lẩn lút, và mỗi chúng ta phải luôn cố gắng chiến
thắng lòng đố kị trong con người mình.(9) Hãy biết vui với những thành công của người khác và không
chê bai cả khi họ thất bại. (10). Hãy có chí tiến thủ, tinh thần học hỏi thay bằng sự ganh ghét(11). Đối
với bản thân, từng ganh tị khi bạn được thành tích, em coi đố kị là “căn bệnh ung thư” của tư tưởng, và
tìm mọi cách loại bỏ nó(12)

11. An toàn giao thông

An toàn giao thông là nhiệm vụ trách nhiệm của mỗi người khi tham gia giao thông, có văn hóa giao
thông nhằm đem lại an toàn cho bản thân mình và cho người khác . (1)Mỗi ngày ở VN có 30 người chết
và hàng trăm người bị thương vì TNGT.(2)TNGT không chỉ tổn hại vật chất, mà còn cướp đi ước mơ
hạnh phúc của bao con người, bao gia đình và làm chậm sự phát triển của toàn xã hội(3). Nguyên nhân
chủ yếu nằm ở các vấn đề: ý thức và hiểu biết tham gia giao thông của người dân còn kém; lối nghĩ ích
kỉ, hẹp hòi, vô trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội; phương tiện giao thông và hạ tầng cơ sở
chưa đáp ứng hợp lí….(4) Các phương tiện thông tin đại chúng tràn ngập thông tin: liên tiếp 4 vụ tai
nạn đường sắt trong tháng 5/2018, lật xà la, xe giường nằm rơi xuống vực, ô tô đối đầu tàu hỏa, nhiều
người thương vong trong mỗi vụ….(5) Tai nạn giao thông thực sự là một ám ảnh kinh hoàng và an toàn
giao thông thực sự là mơ ước của mọi người, mọi nhà.(6) Nhiều người tham gia giao thông rất cẩn thận,
6. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

giữ gìn nhưng lại gặp nạn vì kẻ khác phóng nhanh vượt ẩu, cẩu thả lao phải(7). Muốn có được an toàn
giao thông, phải là sự chung tay góp sức của tất cả mọi người. (8) Bất cứ ai khi tham gia giao thông, đều
phải có ý thức trách nhiệm.(9) Hãy ghi nhớ: “Đằng sau tay lái là cả một cuộc đời”, “Nhanh một phút
chậm cả đời”(10) Nhà nước cũng cần có những chế tài nghiêm minh xử phạt các biểu hiện vi phạp luật
giao thông trên cả đường bộ, đường sắt, đường thủy và hàng không.(11)Là một học sinh, em cần
nghiêm chỉnh chấp hành luật giao thông từ những việc cơ bản nhất như đội mũ bảo hiểm khi đi moto, xe
máy, xe đạp điện, dừng đèn đỏ đúng luật, không lạng lách đánh võng, đi đúng làn đường quy định… để
đảm bảo an toàn cho mình và mọi người.(12)

12. Bản sắc cá nhân

Mỗi con người là mỗi cá thể riêng biệt, tính cách riêng, không ai giống ai. (1) Đó cũng là điều làm
nên giá trị của mỗi con người trong cuộc sống(2) Bản sắc cá nhân giúp ta có chỗ đứng riêng trong tập
thể và góp phần làm nên sự phong phú đa dạng của cộng đồng xã hội(3) Mỗi tập thể được làm nên từ sự
đóng góp riêng của từng cá nhân, không có cá nhân thì không có tập thể(4). Thực tế, có nhiều người
mang suy nghĩ rập khuôn, máy móc, bắt chước người khác vô điều kiện, trở thành những “bản sao” kệch
cỡm, hoặc là tâm lí “chạy theo đám đông” bất kể đúng sai(5). Lại có người vì muốn “chẳng giống ai”
mà cố gắng làm những điều kì dị, thậm chí nguy hiểm cho bản thân và người khác(6). Vậy làm thế nào
để có được bản sắc cá nhân mà không trở thành “kẻ lập dị” đáng ghét trong mắt mọi người?(7). Theo
tôi, chẳng ai hiểu bạn hơn chính bạn. (8). Vậy thì bạn hãy hiểu thật rõ những ưu điểm, nhược điểm của
bản thân, những ước mong riêng, điểm mạnh riêng của mình và phát huy nó.(9)Mỗi con người hãy luôn
trải nghiệm, dũng cảm, sống hết mình thì mới có thể rút ra được “bản sắc cá nhân của mình” nằm ở đâu.
(10) Tôi sẽ cố gắng học tập rèn luyện mỗi ngày, trau dồi cho mình nhiều hiểu biết vốn sống, thử sức trên
lĩnh vực mình yêu thích, góp phần cống hiến cho quê hương đất nước(11). Bản sắc cá nhân rất quan
trọng, và quan trọng hơn nữa là đem “bản sắc cá nhân” hòa nhập và cống hiến cho cuộc đời chung – đó
chính là ý nghĩa của cuộc sống.(12)

13.Thời gian

Thời gian là vật liệu tạo nên cuộc sống, thời gian vô tận và cũng là hữu hạn đối với đời người.(1)Thời
gian vô cùng quan trọng bởi nó là báu vật, là tài sản vô giá(2) .Thời gian giúp ta khôn lớn, trưởng thành,
học tập, lao động và làm nên những việc quan trọng trong cuộc đời(3) Mỗi tích tắc, giây phút, con người
phải đối diện với sự trôi chảy của thời gian, và quỹ sống của mình thêm ngắn lại, bởi thời gian trôi qua
không trở lại bao giờ(4). Thế nhưng, rất nhiều con người lại phí phạm thời gian “việc hôm nay để lại
ngày mai”, lao vào chơi bời, hưởng thụ quên ngày tháng, trở thành thực trạng đáng lo ngại của toàn xã
hội.(5) Cũng có những người cả đời lao vào kiếm tiền cật lực, đến lúc tuổi già, nhìn lại đã hết một đời
người mà chưa cảm nhận được những vẻ đẹp đích thực của cuộc sống(6). Vậy làm thế nào để sử dụng
thời gian hiệu quả? (7) Trước tiên, bạn hãy lập cho bản thân thời gian biểu và mục tiêu những việc lớn
cần hoàn thành trong cuộc đời, sau đó nỗ lực thực hiện nó(8). Hãy sống ý nghĩa từng giây, từng phút,
từng giờ để mỗi ngày trôi qua không có gì phải hối tiếc(9)Hãy dành thời gian để yêu thương mọi người,
7. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

học tập và lao động cùng với thưởng thức cuộc sống(10). Bản thân tôi, tôi sẽ sửa chữa ngay thói xấu lề
mề, tích cực học tập, rèn luyện để không lãng phí tháng năm tuổi trẻ, để thời gian trôi qua có ích(11)
Ngày hôm qua trở thành dĩ vãng, ngày mai chưa tới, còn hôm nay là tài sản của chúng ta(12).

14. Tiên phong

Tiên phong là việc bứt phá vươn lên, phá vỡ các nguyên tắc, dám nghĩ dám làm, đối diện thử thách,
quyết tâm khẳng định bản thân…(1)Tiên phong thường phù hợp với tuổi trẻ- lứa tuổi tràn đầy sức sống,
khát vọng sáng tạo và sẵn sàng trải nghiệm. (2)Nếu không có những người “tiên phong”, sẽ không có sự
đổi mới và phát triển(3). Không có Bác ra đi tìm con đường cứu nước mới cho dân tộc, chúng ta đã
không thể chiến thắng thực dân Pháp giành được độc lập, không có những nghiên cứu tiên phong của
khoa học, loài người không thể có cuộc sống như ngày hôm nay(4). Bên cạnh những con người có suy
nghĩ tân tiến, còn không ít người có tư duy “lối mòn”, ỷ lại, bảo thủ, dựa dẫm, trở nên lạc hậu, lỗi thời.
(5) Khoa học cần những phát minh, chứ không chỉ dừng lại ở cải tiến. (6) Tác phẩm nghệ thuật cần sáng
tạo, không trùng lặp, không sao chép. (7) Nhưng con người cần tiên phong như thế nào?(8) Không thể
chỉ có tiên phong mà không có kế thừa, phát huy những thành quả của nhân loại trong quá khứ.(9) Con
người vừa phát huy những nét đẹp truyền thống văn hóa của dân tộc, vừa tiếp thu cái mới và không
ngừng sáng tạo để phù hợp điều kiện xã hội hiện đại(10) Các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, giáo dục, chính
trị xã hội… đang cần sự “tiên phong” trí tuệ, tâm huyết của con người. (11)Là người Việt trẻ, tôi và bạn
hãy học tập, trau dồi tri thức và đạo đức, dám nghĩ, dám làm, dám dấn thân để thay đổi chính mình và
dựng xây đất nước.(12)

15. Thành công và thất bại

Thành công là kết quả tốt đẹp đạt được sau quá trình con người cố gắng miệt mài, không ngừng nghỉ
trong học tập và lao động. (1)Thất bại là trạng thái hụt hẫng bế tắc khi không thể hoàn thành mục tiêu đề
ra. (2)Thành công và thất bại luôn tồn tại song hành trong cuộc sống của bất cứ ai. (3)Có những người
đi từ thất bại này tới thất bại khác mới chạm được thành công. (4)Thành công và thất bại ở mỗi người là
khác nhau, nhưng chắc chắn, không có thành công nào mà không đi qua thất bại, “thất bại là mẹ thành
công”.(5) Những người thành công là những người coi thất bại là tài sản, từ đó đúc rút ra kinh nghiệm
và sửa chữa sai lầm(6). Tỉ phú Jack Ma, người đứng đầu đế chế Alibaba lớn mạnh là ví dụ, ông đã đi
qua rất nhiều thất bại mới có được thành công trong kinh doanh như hiện nay. (7)Nhưng có những người
mới chớm thất bại đã nản chí, bi quan, tiêu cực và bỏ cuộc, do đó không bao giờ chạm tay tới được
thành công thực sự(8).Lại có những người mới gặt hái được chút ít thành công đã sinh ra kiêu ngạo, chủ
quan, coi mình là giỏi, không cố gắng nữa, dẫn đến thành công chỉ đến một lần, sau đó là thất bại. (9)
Bởi vậy, mà chúng ta phải dũng cảm và trí tuệ khi đối diện với thất bại, biến những bài học từ thất bại
thành động lực (10). Khi gặp khó, không được chùn bước, khi thuận lợi không kiêu ngạo, không ngừng
nỗ lực học tập và lao động để vươn lên(11). Em sẽ cố gắng rèn luyện cho mình bản lĩnh, tri thức để sẵn
sàng đương đầu mọi thử thách, vươn lên trong cuộc sống, để có thể trở thành một người có ích, thành
công(12).
8. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

16. SỐNG ẢO – bài văn nghị luận ngắn khoảng 1 trang giấy thi

Có lẽ cụm từ “sống ảo” đã quá quen thuộc trong xã hội, đặc biệt là với các bạn trẻ.

“Sống ảo” là khái niệm chỉ cách sống trong hoang tưởng, không đúng với thực tại bản thân hay
cố ý tự tô vẽ cho mình một cuộc sống tốt đẹp, hoàn hảo trong mắt người khác mà cuộc sống đó khác với
thực tại.

“Sống ảo” thường thể hiện rõ nhất qua các trang mạng xã hội như Facebook, Instagram,….. Các
bạn trẻ có thể kết bạn, nói chuyện, tâm sự những điều thầm kín hay thậm chí là yêu đương với những
người mới biết qua mạng xã hội dù chưa hề gặp mặt. Họ còn dùng mạng xã hội như công cụ để khoe
khoang những thứ không có thực của bản thân như giàu có, danh tiếng,..Sống ảo còn là gây sự chú ý,
khiến mình nổi tiếng bằng những nội dung không lành mạnh hay bịa đặt hay thường xuyên trở thành
“anh hùng bàn phím”, dùng lời nói hoa mĩ, tỏ ra mình văn minh, nhân ái,…

Hiện tượng sống ảo có xu hướng phát triển thái quá và để lại những hệ lụy tiêu cực. Sống ảo có
nguy cơ đánh mất “giá trị thực”. Cách sống này tạo ra một thế hệ chìm đắm trong ảo vọng, thích khoe
khoang, dối trá, chỉ cố tô vẽ cho hình ảnh bản thân bằng những thứ không tồn tại, phớt lờ cuộc sống
thực tế. Và khi trút bỏ vẻ ngoài hào nhoáng trở về cuộc đời thực, họ lạ lẫm, không xác định được hướng
đi của chính mình, làm phân tán, ảnh hưởng đến học tập và lao động cũng như các mối quan hệ thực. Sự
tăng chóng mặt của các trang mạng xã hội, sức hút của những nút “like”, những lời ca tụng ảo khiến
“sống ảo” trở thành căn bệnh khó chữa, ảnh hưởng đến nhân cách, tinh thần của giới trẻ.

Mỗi chúng ta cần tự ý thức sao cho việc sử dụng mạng xã hội hay công nghệ một cách phù hợp.
Phải nhìn nhận, đánh giá đúng bản thân và hiện thực cuộc sống, không chạy theo xu hướng. Những mối
quan hệ trên mạng có thể đúng đắn nếu ta biết cân bằng, hài hòa với cuộc sống thực tại. Hãy chủ động
thay đổi, điều chỉnh lại cách sống. Công nghệ là con dao hay lưỡi. Nếu biết cách sử dụng đó sẽ là công
cụ vô cùng hiệu quả nhưng chỉ cần nhìn nhận sai nó sẽ là con dao giết chết tâm hồn bạn.

Tôi và bạn – tất cả chúng ta hãy tránh xa “sống ảo”!

17: Từ nhân vật Vũ Nương, viết bài nghị luận ngắn khoảng 1 trang giấy thi nêu suy nghĩ của
em về lòng tin.
Trong “ Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ, nhân vật Vũ Nương đã gợi lên trong
chúng ta những suy nghĩ sâu sắc về lòng tin trong cuộc sống của con người.
Lòng tin chính là lòng tin tưởng, chắc chắn về một con người, một sự vật sự việc nào đó. Vũ Nương
tin vào hạnh phúc gia đình, vào sự trở về của Trương Sinh nên nàng thủy chung chờ đợi suốt ba năm
đằng đẵng, một mình thay chồng phụng dưỡng mẹ già, chăm lo con nhỏ. Khi bị Trương Sinh nghi oan,
Vũ Nương tin vào phẩm chất nhân cách trong sạch của mình trong lời thề trước lúc ra đi : “nếu đoan
trang giữ tiết, trinh bạch gìn lòng, vào nước xin làm ngọc Mị Nương, xuống đất xin làm cỏ Ngu mĩ”.
Nhưng cũng bởi thiếu lòng tin, mà Trương Sinh nghi ngờ vợ, mắng nhiếc nàng, không tin lời biện bạch
9. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

của nàng và mọi người, để xảy ra kết cục bi thảm. Bé Đản ngây thơ kia tin chiếc bóng trên tường là cha
mình, vô tình gây ra cái chết cho Vũ Nương, cũng vô tình minh oan cho Vũ Nương.
Trong cuộc sống, lòng tin thể hiện ở việc tin vào mọi người, tin vào ai đó, việc gì đó là đúng đắn, là
sự thật. Lòng tin còn là tin vào chính mình, tin vào năng lực và nhân cách của bản thân hay tin vào điều
tốt đẹp, vào tương lai tươi sáng.
Lòng tin giúp con người tin yêu cuộc sống, có động lực vượt qua mọi khó khăn. Niềm tin vào bản
thân luôn là sức mạnh tiềm tàng mãnh liệt giúp chúng ta chiến thắng thử thách. Với niềm tin mạnh mẽ,
Picasso đã nỗ lực học tập và sáng tạo, cuối cùng trở thành họa sĩ lừng danh thế giới. Bác Hồ kính yêu ra
đi tìm đường cứu nước với một niềm tin sắt đá vào dân tộc, và niềm tin ở bản thân mình. Lòng tin là nền
tảng của sự thành công
Chúng ta cần phê phán những biểu hiện thiếu niềm tin, ngờ vực trước tất cả, đặc biệt là sự tự ti,
thiếu niềm tin ở bản thân. Ngược lại, có những người cuống tín, tin tưởng mù quáng một điều gì đó. Ví
dụ tin theo tà đạo, tin theo những luận điệu xiên tạc, bịa đặt của kẻ khác mà vụ việc hội thánh Đức Chúa
trời hiện nay là một minh chứng.
Muốn có được niềm tin đúng đắn trong cuộc sống, trước hết chúng ta cần trau dồi tri thức, kĩ
năng, đạo đức. Có được tri thức sâu sắc, đạo đức tốt đẹp, kĩ năng hoàn thiện, chúng ta mới xác định
được thế nào là mục đích của bản thân và nỗ lực thực hiện nó, biến lòng tin thành hiện thực. Mỗi người
cần tin vào chính mình và không ngừng vươn lên, vượt qua khó khăn trở ngại, giữ gìn uy tín, năng lực,
nhân cách để tạo được lòng tin của người khác. Đồng thời, đấu tranh chống lại thói nói dối, những tệ nạn
mê tín dị đoan, những tư tưởng sai trái trong xã hội...
Để có được lòng tin của bố mẹ, thầy cô và mọi người khác, em luôn cố gắng học tập, sống trung
thực trách nhiệm, giữ lời hứa...Và em cũng tin rằng, em sẽ vượt qua những chặng đường phía trước để
hoàn thành ước mơ của mình trong tương lai.

18: Viết đoạn văn diễn dịch trình bày cảm nhận của em về tình trạng nước ta thời vua Lê-chúa
Trịnh

Qua văn bản “Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh”, ngòi bút hiện thực của Phạm Đình Hổ đã vẽ
nên những nét cơ bản nhất về tình trạng nước ta thời vua Lê-chúa Trịnh.(1) Cảnh vật trong phủ chúa
là cảnh xa hoa, lộng lẫy, bóng bẩy, điểm xuyết đủ thứ “trân cầm dị thảo, cổ mộc quái thạch” thể hiện
một cuộc sống giàu sang tới tột đỉnh. (2)Tác giả đặc tả cảnh phủ chúa với những âm thanh đem lại cảm
giác ghê rợn trước một cái gì tan tác đau thương “ chim kêu, vượn hót ran khắp bốn bề, hoặc nửa đêm
ồn ào như trận mưa sa gió táp, vỡ tổ tan đàn”…(3)Cuộc sống trong phủ chúa cũng đầy quyền uy, vương
giả, lạc thú. (4)Chúa cho xây nhiều cung điện đền đài khắp mọi nơi, bày ra các cuộc dạo chơi tốn kém ở
li cung, những trò chơi tưng bừng, lố lăng. (5)Tiêu biểu là cuộc dạo chơi ở Tây Hồ, binh lính dàn quanh
bốn mặt hồ, quan nội thần cải trang thành đàn bà giả buôn buôn bán bán, bọn nhạc công ngồi cả lên gác
chuông chùa Trấn Quốc chơi nhạc….(6) Con người trong phủ chúa đa dạng, nhưng phần lớn là những
kẻ ăn chơi, hoang dâm vô độ, vô trách nhiệm, thậm chí là vô lương tâm, không còn nhân tính.(7)Chúa
10. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

thì ăn chơi sa đọa, mải mê hưởng thụ; lũ quan lại thì ỷ thế chúa, tác oai tác quái, hoành hành trấn lột
khắp nơi. (8)Chúng chỉ biết ăn cướp của dân để ních cho đầy túi tham, tận hưởng trên mồ hôi xương
máu của nhân dân. (9)Còn nhân dân thì lầm than cơ cực, bị ăn cướp trắng trợn, bị trấn lột áp bức, khổ sở
trăm đường. (10)Có thể thấy đây là thời kì phong kiến vô cùng thối nát, mục ruỗng, triều đại ấy sụp đổ
là lẽ tự nhiên không thể tránh khỏi.(11)Tác giả chỉ biết nén tâm sự kín đáo qua dòng chữ “kẻ thức giả
biết đó là triệu bất tường” và câu chuyện về cây lê, cây lựu trắng, đỏ của gia đình. (12)

19: Viết đoạn văn quy nạp khoảng 12 câu trình bày cảm nhận của em về trí tuệ nhạy bén, sáng
suốt của người anh hùng Quang Trung.

Trong hồi thứ 14 “Hoàng Lê nhất thống chí” của Ngô gia văn phái, trí tuệ sáng suốt nhạy bén của vua
Quang Trung thể hiện trước hết ở việc lên ngôi (1). Việc lên ngôi là điều cấp thiết để chính danh vị, yên
kẻ phản trắc và giữ lấy lòng người, tập hợp sức mạnh đoàn kết để đánh đuổi giặc Thanh(2). Không
những vậy, trí tuệ nhạy bén sáng suốt của vua còn thể hiện trong việc phân tích thời cuộc và thế tương
quan giữa ta và địch(3). Trong lời phủ dụ tướng sĩ ở Nghệ An, ông đã nêu bật dã tâm của địch, khéo léo
nhắc lại truyền thống đánh giặc để khích lệ tinh thần tướng sĩ đồng thời phân tích rõ cái lợi -hại, được-
mất để răn đe nghiêm khắc(4) Trong tình hình cấp bách, để tiết kiệm thời gian, ông vừa đi vừa tuyển
quân, mở cuộc duyệt binh lớn để chấn chỉnh lực lượng, phô trương thanh thế, ra lời hịch để kêu gọi lòng
quân(5). Trong cách dùng người, Quang Trung cũng rất sáng suốt, nhạy bén(6)Ông hiểu sở trường sở
đoản của các tướng sĩ, khen chê đúng người đúng việc(7)Khi Sở, Lân đeo gươm trên lưng chịu tội, ông
không trách tội, không “quân thua chém tướng”, thậm chí thấu hiểu cho họ, khen ngợi họ biết nín nhịn
để chặn giữ nơi hiểm yếu, bên trong kích thích lòng quân, bên ngoài làm cho giặc kiêu căng.(8) Đối với
Ngô Thì Nhậm, ông đánh giá rất cao và sử dụng như một vị quân sư “ đa mưu túc trí” việc Sở và Lân
rút chạy Quang Trung cũng sáng suốt xét đoán là do Nhậm chủ mưu (9)Ông còn nhạy bén suy tính cho
cả khi hậu chiến, cử Ngô Thì Nhậm dùng lời lẽ khéo léo để dẹp việc binh đao. (10)Nhà vua còn cho
binh sĩ ăn tết trước và hứa khi nào vào Thăng Long, chiến thắng quân địch sẽ ăn Tết to hơn(11). Nói tóm
lại, với quan điểm lịch sử đúng đắn và niềm tự hào dân tộc, các tác giả đã tái hiện chân thực hình
ảnh người anh hùng dân tộc Quang Trung-Nguyễn Huệ là người có trí tuệ nhạy bén, sáng suốt.

20. Viết đoạn văn T-P-H khoảng 15 câu phân tích vẻ đẹp nhan sắc “nghiêng nước nghiêng
thành” của Thúy Kiều trong đoạn trích “Chị em Thúy Kiều”.

Trong đoạn trích “Chị em Thúy Kiều”, bằng ngòi bút tài hoa bậc thầy, Nguyễn Du đã vẽ nên một
nhan sắc “nghiêng nước nghiêng thành” của một trang tuyệt thế giai nhân – Thúy Kiều. (1)Nếu như
miêu tả Thúy Vân, Nguyễn Du tả khuôn mặt, nét lông mày, làn da, mái tóc, thì với Kiều, nhà thơ đặc tả
đôi mắt – phần tinh anh nhất của trí tuệ, tâm hồn.(2) Nghệ thuật điểm nhãn, vẽ hồn cho nhân vật tập
trung nhất ở câu thơ “Làn thu thủy, nét xuân sơn”.(3) “Làn thu thủy”- làn nước mùa thu dợn sóng gợi tả
vẻ đẹp đôi mắt trong sáng, long lanh, thăm thẳm, linh hoạt(4). Đôi mắt vừa có chiều sâu tâm hồn vừa có
sức cuốn hút lạ lùng! (5) “Nét xuân sơn” - gợi hình ảnh đôi lông mày uốn cong xinh đẹp như dáng núi
mùa xuân, vừa trẻ trung thanh tú vừa tràn đầy sức sống.(6) Nhan sắc ấy thấm đượm cái tươi xanh tinh
11. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

khôi của trời đất xuân thì, lại quyến rũ sáng trong của buổi thu nồng nàn, làm say đắm lòng người.(7).
Vẻ đẹp ấy khiến “hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh”.(8) Nguyễn Du không miêu tả trực tiếp nhân
vật mà miêu tả sự ghen ghét, đố kị của tạo hóa với nàng. (9)Nàng đẹp đến nỗi, đằm thắm duyên dáng
đến nỗi hoa phải ghen, liễu phải hờn.(10)”Một hai nghiêng nước nghiêng thành” gợi nhớ đến hình ảnh
sắc nước hương trời của các bậc đại mỹ nhân trong lịch sử, khi mà nhan sắc của họ làm chao đảo cả vạn
quân.(11) Tác giả dùng những hình tượng ước lệ: Thu thuỷ, xuân sơn, liễu, hoa để tả Kiều, kết hợp với
phép nhân hóa “ghen, hờn” khiến Kiều hiện lên trước mắt chúng ta một cách có hồn, sinh động vô
cùng(12). Đi cùng với tả nhan sắc “sắc đành đòi một”, Nguyễn Du còn dự báo số phận của nàng(13). Vẻ
đẹp khiến tạo hóa phải hờn ghen, các vẻ đẹp khác phải đố kị, lại cộng thêm tâm hồn đa sầu đa cảm khiến
Kiều không thể tránh khỏi định mệnh nghiệt ngã, số phận éo le, gian khổ(14). Chân dung của Kiều là
chân dung mang tính cách số phận và tiêu biểu cho nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du.
(15)

21. Viết đoạn văn diễn dịch nêu cảm nhận về khổ thơ : “Tà tà bóng ngả về Tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về .
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang .”
Bài làm
Chỉ với 6 câu thơ :
“Tà tà bóng ngả về Tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về .
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang ”,
Nguyễn Du không chỉ vẽ nên khung cảnh thiên nhiên thanh cao êm dịu của cuối xuân mà còn
bộc lộ tâm trạng của con người khi hội tan.(1) “Tà tà” gợi sự đổ bóng của ánh sáng mặt trời về hướng
tây nghiêng mình chuẩn bị kết thúc những đợt sáng cuối cùng trong ngày.(2) Không chỉ gợi hình ảnh
thời gian của buổi hoàng hôn mà còn miêu tả không gian: nắng đã nhạt dần, bầu không khí chuyển dần
sang hư ảo.(3) Cảnh vật lúc này cũng trở nên nhỏ bé: khe suối chỉ là ngọn tiểu khê, phong cảnh thì
thanh thanh, dòng nước thì nao nao uốn quanh, dịp cầu thì nho nhỏ bắc ngang cuối ghềnh… (4) Cảnh
vật không chỉ thanh, dịu, nhẹ mà còn nhỏ nhoi trong ánh chiều tà.(5) Mọi chuyển động của cảnh sắc như
chậm lại, sắc thái nhạt nhòa. (6)Dường như con người cũng chìm trong một cảm giác bâng khuâng khó
tả. (7)Cuộc du ngoạn xuân cảnh đã tàn, lễ hội tưng bừng, náo nhiệt đã chấm dứt, tâm hồn con người
cũng chuyển điệu cùng cảnh vật, bước chân người thơ thẩn(8). Cảnh như nhạt dần, lắng dần, mọi chuyển
động đều nhẹ nhàng , không gian mang dáng dấp nhỏ nhoi , bé hẹp, phảng phất buồn. (9)Tâm trạng con
12. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

người có cái bâng khuâng xao xuyến về cuộc du xuân đã tàn, có cả linh cảm về việc gặp gỡ nấm mồ
Đạm Tiên và chàng thư sinh Kim Trọng “ phong thư tài mạo tót vời”.(10)Các từ láy tả cảnh “tà tà” ,
“thanh thanh” “nao nao” không chỉ biểu đạt sắc thái cảnh vật mà còn bộc lộ tâm trạng con người.
(11)“Nao nao” gợi hình ảnh dòng nước chảy liu riu, chậm rãi, lững lờ nhẹ nhàng, thoáng gợi chút bề mặt
, đồng thời diễn tả nỗi buồn dịu nhẹ đang lan tỏa.(13)Cảnh được được miêu tả với bút pháp ước lệ tượng
trưng nhưng vẫn sống động, gần gũi bởi cách dùng từ láy giàu tính tạo hình và gợi cảm. (14) “Dịp cầu
nho nhỏ” dường như đang dẫn bước Kiều tới cuộc gặp gỡ với mồ Đạm Tiên, mở đường cho một dự
cảm tương lai.

22: Phân tích nghệ thuật tả cảnh ngụ tình của Nguyễn Du qua 8 câu thơ cuối.

Bút pháp tả cảnh ngụ tình đặc sắc của đại thi hào Nguyễn Du được thể hiện tinh tế qua 6 câu thơ
cuối của đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”.(1) Mở đầu là cảnh cánh buồm lẻ loi đơn độc nơi cửa bề
chiều hôm, thể hiện nỗi buồn da diết khi hướng về gia đình, quê nhà trong khoảng cách xa vời vợi.(2)
“Chiều hôm”- khoảng thời gian cuối ngày gợi sự sum họp gia đình như xoáy sâu trong lòng Kiều sự cô
đơn . (3)Thuyền là sự mã hóa, 1 hình ảnh ẩn dụ cho sự lênh đênh, vô định của cuộc đời, được miêu tả
bằng tính từ “thấp thoáng”, “xa xa” càng gợi sự nhỏ nhoi, cô đơn, giữa cửa bể mênh mông trong bóng
chiều buông.(4) “Buồn trông ngọn nước mới ra/Hoa trôi man mác biết là về đâu?” - Cảnh những cánh
hoa trôi dạt giữa dòng nước lớn gợi nỗi buồn vì thân phận hoa trôi bèo dạt lênh đênh, vô định của Kiều.
(5) Những cánh hoa xuất hiện trên dòng nước đục như thân phận người con gái mỏng manh giữa dòng
đời xô đẩy. (6)Tiếp đến, cảnh nội cỏ rầu rầu trải dài từ chân mây tới mặt đất mang theo nỗi bi thương,
chán nản, vô vọng của Kiều. (7)“Nội cỏ rầu rầu” kia héo úa, tàn tạ đơn điệu, ảm đạm trong ánh chiều,
khác xa với “cỏ non xanh tận chân trời” ngày xuân trước. (8)Bao trùm bầu trời mặt đất là một màu xanh
nhòa nhạt, hư ảo, nhuốm màu biệt li, tẻ nhạt, vô vị.(9)Cuối đoạn, Nguyễn Du đặc tả cảnh sóng và gió
dữ dội như bật ra nỗi hoảng sợ, âu lo của Kiều cho chặng đời phía trước.(10) Gió cuốn” là gió lốc, bốc
lên cao, mù mịt kết hợp với động từ “cuốn, kêu”, tính từ “ầm ầm”, phép đảo ngữ khiến âm thanh của
sóng trở thành tiếng thét gào của lòng người trong cảnh ngộ bẽ bàng tê tái, dự báo 1 tai họa sắp ập tới.
(11)Kiều hoàn toàn bị bao vây, nhấn chìm, bất lực, hãi hùng khi nghĩ về tương lai.(12) Cảnh được nhìn
từ xa đến gần; từ tĩnh đến động; từ nỗi buồn man mác, mông lung đến lo âu, kinh sợ. (13)Điệp ngữ
“Buồn trông” diễn tả nỗi buồn với nhiều sắc độ khác nhau, là điệp khúc của tâm trạng, là một cái nhìn
buồn ôm lấy cả nhân vật và sự vật. (14)Như 1 bộ tứ bình bằng thơ, 8 câu thơ với 4 bức tranh về thiên
nhiên và tâm trạng đã đạt độ mẫu mực về bút pháp tả cảnh ngụ tình và tiêu biểu cho tài năng đại thi
hào Nguyễn Du(15).

23. Viết đoạn văn quy nạp nêu cảm nhận của em về 3 câu thơ cuối bài thơ “Đồng chí”

Cuối bài thơ “Đồng chí”, Chính Hữu dẫn dắt bạn đọc đến trước một bối cảnh khắc nghiệt quen thuộc
thời chống Pháp : “Đêm nay rừng hoang sương muối”(1). “Đêm nay” – thời gian của thì hiện tại giúp ta
thấy được mạch hồi tưởng của cả bài thơ. (2)Người lính làm nhiệm vụ giữa sự khắc nghiệt của thiên
13. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

nhiên: ban đêm, không gian rét buốt, đêm của rừng hoang thì càng như cắt da cắt thịt, lại thêm hiện
tượng thời tiết khốc hại “sương muối”. (3)Biết bao gian khổ đang bủa vây trùng trùng lớp lớp những
người lính.(4) Thế nhưng “Đứng cạnh bên nhau” lại là câu trả lời.(5) Người lính giữa cuộc chiến khốc
liệt phía trước, giữa thời tiết buốt giá, họ vẫn ung dung, vẫn bên nhau vững chãi.(6) Một câu thơ mà có
tới 4 từ diễn tả sự gắn kết, kề vai sát cánh “đứng” “cạnh” “bên” “ nhau”.(7) Chính khoảnh khắc sinh tử
trong gang tấc “chờ giặc tới”, vẻ đẹp của tình đồng chí càng được khắc họa trong hình ảnh bất ngờ độc
đáo: “Đầu súng trăng treo”.(8) Xuất phát từ hình ảnh thực, nơi chiến hào, đầu súng dường như treo cả
vầng trăng. (9)Súng tượng trưng cho chiến tranh đau thương tàn khốc, trăng tượng trưng cho hòa bình,
hạnh phúc. (10)Câu thơ là sự vận động từ bóng tối tới ánh sáng, từ hiện thực tới lãng mạn, từ chất chiến
sĩ sang chất thi sĩ.(11) Súng và trăng trái ngược với nhau, bổ sung cho nhau, làm nổi bật hình ảnh người
lính cách mạng và tình đồng chí, khẳng định cuộc chiến đấu của họ vì chính nghĩa. (12)Câu thơ cuối kết
tinh sức nặng của cả bài thơ. (13)Tình đồng chí không chỉ giúp họ vượt qua gian lao đời lính, gắn kết họ
mà còn giúp họ them nhiều lạc quan ở tương lai.(14) Bài thơ đã khép lại bằng một biểu tượng tuyệt
đẹp về người lính thời kì kháng chiến chống Pháp, để lại ấn tượng sâu sắc nhất về tình đồng chí.
(15)

24.Viết đoạn văn diễn dịch với câu chủ đề: “Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” đâu chỉ vẽ ra trước
mát ta cảnh biển khơi lộng lẫy huy hoàng mà còn là lời ngợi ca con người lao động mới – những
ngư dân đêm ngày gắn bó với biển Đông.”

Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” đâu chỉ vẽ ra trước mát ta cảnh biển khơi lộng lẫy huy hoàng mà
còn là lời ngợi ca con người lao động mới – những ngư dân đêm ngày gắn bó với biển Đông(1).
Những người lao động xưa trong xã hội thực dân phong kiến bé nhỏ, đói nghèo, lầm lụi kiếm sống trong
sự cô đơn, bị chà đạp.(2) Cuộc sống mới mà Đảng đem tới cho họ thật tươi đẹp, hào hùng! (3)Họ không
cô đơn mà kết lại với nhau trong một tập thể lao động: “Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi”.(4) Biển cả
bao la trở thành mái nhà khổng lồ, ấm áp chào đón con người: “Sóng đã cài then, đêm sập cửa”.(5) Đêm
trăng, biển như một bản giao hưởng vũ trụ bất tận, nơi tiếng sóng lẫn với ánh trăng đệm nhịp vào mạn
thuyền, thuyền lái gió với buồm trăng khoáng đạt. (6)Từng đàn cá rực rỡ sắc màu đua nhau như trẩy hội.
(7)Tiếng hát của họ trải dài từ buổi ra khơi tới lúc trở về, vang động khắp không gian rộng lớn của biển
cả. (8) “Đoàn thuyền đánh cá” được ví như một khúc tráng ca lộng gió tâm hồn và thời đại, là lời ngợi
ca bất tận cho những người chài lưới trên muôn thuở biển Đông. (9)Những người dân lao động mới trở
thành chủ nhân của biển cả hùng vĩ. (10)Tầm vóc của họ trở nên kì vĩ “ra đậu dặm xa dò bụng biển/ Dàn
đan thế trận lưới vây giăng”.(11) Họ làm việc trong tiếng hát dường như không phải để mưu sinh nữa
mà là để làm đẹp cho cuộc đời. (12)Hành trình đánh cá trên biển giữa đêm trăng không còn nặng nhọc
mà thấm đẫm chất thơ “ .(13) Và khi ánh bình minh lên, “đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời”, họ trở
về trong niềm vui bội thu phơi phới “mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi”. (14)Tầm vóc lớn lao của
người lao động đã được ánh sáng của chế độ mới làm ngời sáng ngay trong công việc lao động thường
ngày của họ.(15)
14. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

25:Cho câu văn sau: “Trong bài “Viếng lăng Bác”, ngoại cảnh chỉ được miêu tả chấm phá vài
nét, còn chủ yếu tác giả bộc lộ tâm trạng, cảm xúc yêu thương, ngưỡng mộ của mình đối với chủ
tịch Hồ Chí Minh”. Coi câu văn trên là câu chủ đề, chọn một khổ thơ trong bài thơ “Viếng lăng
Bác” của Viễn Phương, viết đoạn văn diễn dịch khoảng 10 câu, có một câu sử dụng thành phần
biệt lập, để làm sáng tỏ nhận định ấy.

Trong bài “Viếng lăng Bác”, ngoại cảnh chỉ được miêu tả chấm phá vài nét, còn chủ yếu tác giả
Viễn Phương bộc lộ tâm trạng, cảm xúc yêu thương, ngưỡng mộ của mình đối với chủ tịch Hồ Chí
Minh” ví như trong khổ thơ thứ nhất(1) :

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam

Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

Trong bài thơ “Viếng lăng Bác” , khi đến trước lăng, Viễn Phương chỉ tả khắc họa chấm phá hình
ảnh hàng tre bên lăng : hàng tre ẩn hiện trong sương bát ngát, màu xanh xanh, đứng thẳng hàng (2). Tả
ít gợi nhiều, tình cảm của tác giả bộc lộ ngay câu đầu “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác” chỉ gỏn gọn
như một lời thông báo nhưng lại gợi ra tâm trạng xúc động của người con từ chiến trường miền Nam
sau bao nhiêu năm mong mỏi bây giờ mới được ra viếng Bác (3). Cách dùng đại từ xưng hô “con” rất
gần gũi, thân thiết, ấm áp tình thân thương, cách nói giảm, nói tránh: từ “thăm” ( Đến chơi để tỏ tình
thân, sự quan tâm) thay cho từ “viếng” (Đến trước linh cữu hoặc lăng mộ để tỏ lòngthương tiếc), giảm
nhẹ nỗi đau thương mất mát, ngụ ý Bác Hồ còn sống mãi trong tâm tưởng của mọi người (4). Hình ảnh
hàng tre vừa tả thực vừa mang tính chất ẩn dụ tượng trưng, giàu ý nghĩa liên tưởng sâu sắc (5). Hàng
tre ẩn hiện trong sương gợi không gian rộng mà thiêng liêng (6). “Ôi!” là từ cảm thán, biểu thị niềm
xúc động tự hào trước hình ảnh hàng tre, chính là lòng tự hào dân tộc mình vừa chiến thắng oanh
liệt(7). Từ đó tác giả có những suy ngẫm sâu sắc: Hàng tre là hình ảnh hết sức thân thuộc của làng quê,
đất nước Việt Nam, đã thành một biểu tượng của dân tộc (8). Màu tre xanh mang biểu tượng của tâm
hồn thanh cao, hiền hoà (“xanh xanh Việt Nam) nhưng cũng mang sức sống bền bỉ, kiên cường của dân
tộc ta “Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng” (9). Hình ảnh đẹp của hàng tre - dân tộc càng đẹp hơn khi
quây quần về đây, bên Người, canh cho giấc ngủ của Người được bình yên vĩnh hằng (10).

Chú thích: Câu 4 là câu sử dụng thành phần biệt lập phụ chú (Đến chơi để tỏ tình thân, sự quan tâm
- Đến trước linh cữu hoặc lăng mộ để tỏ lòng thương tiếc).

26.
Bản lĩnh
15. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

“Bản lĩnh” - một từ quen thuộc nhưng hàm chứa trong đó là cả một quá trình quyết tâm kiên
cường, không ngại khó ngại khổ. Giống như một chiếc áo giáp được tôi luyện nên từ những
nguyên liệu bền vững nhất, bản lĩnh giúp ta vững vàng trước mọi giông bão cuộc đời. Vậy, bản
lĩnh là gì? Bản lĩnh là khả năng giải quyết mọi chuyện một cách bình tĩnh, thông minh và tình táo.
Người bản lĩnh là người dám đương đầu với khó khăn thử thách cả từ ngoại cảnh lẫn những cám
dỗ đến từ bên trong con người mình. Thất bại rồi đứng lên, họ không khuất phục trước cái ác, các
xấu, cái đớn hèn. Bản lĩnh giúp con người gieo hạt mầm trên mảnh đất hiện thực cằn cỗi, biến
cay đắng thành trái chín ngọt ngào. Ở những người bản lĩnh, ta bắt gặp sự kiên định trong ánh
mắt, tình yêu thương trong trái tim và nụ cười của sự tự tin. Các cầu thủ U23 Việt Nam trong
Thường Châu tuyết trắng năm ấy vô cùng bản lĩnh chiến thắng nghịch cảnh thời tiết, chiến thắng
những đối thủ mạnh hơn mình với lòng quyết tâm sắt đá. Người bản lĩnh là người dám nghĩ, dám
làm, dám thành công. Tuy nhiên, cũng có những người “chưa thấy sóng cả” đã “ngã tay chèo”, dễ
dàng đầu hàng, buông xuôi, chấp nhận thất bại. Chắc chắn, họ sẽ không bao giờ khẳng định được
vị trí của mình trong xã hội, không bao giờ chạm tay tới được thành công. Đất nước bước vàothế
kỉ của hội nhập và phát triển, bản lĩnh của người công dân trước yêu cầu mới càng cần được chú
trọng hàng đầu. Bạn sẽ tiến lên phía trước bằng bản lĩnh, trí tuệ, nhân cách của mình hay sẽ mãi
mãi núp sau bóng người khác? Câu trả lời phụ thuộc vào bản lĩnh của mỗi chúng ta.

27. SỰ TỰ TIN

Thành công đối với mỗi người cần rất nhiều yếu tố, và một trong những yếu tố quan trọng nhất là sự
tự tin. Vậy tự tin là gì và tại sao nó lại quan trọng đến thế? Tự tin là sự tin tưởng vào khả năng, giá trị và
sức mạnh của bản thân mình. Tự tin giúp mỗi người có một nền tảng tâm lí vững vàng, dễ dàng trả lời
được các câu hỏi như: “Ta là ai?” “Ta muốn gì” “Ta có thể làm gì?”…Đồng thời, trên bước đường đời
với vô vàn chông gai, nhờ tự tin, ta có được sự can trường, bĩnh tĩnh vượt qua mọi biến cố, dành được
niềm tin từ những người đối diện. Trước đám đông ồn ào, người tự tin thường tỏa sáng nổi bật. Sự tin
cũng như ý chí, nghị lực hay lòng dũng cảm, nó chính là thước đo của con người và cũng là kim chỉ nam
cho con người vươn tới thành công. Bởi vậy, Walt Disney – từ một cậu bé nghèo khổ không có tiền mua
giấy vẽ vươn lên thành công chủ của tập đoàn sản xuất phim hoạt hình lớn nhất thế giới – đã coi tự tin là
một trong bốn điều làm nên cuộc đời mình. Quan trọng là vậy nhưng không phải ai cũng tạo cho mình
sự tự tin đúng nghĩa. Một số quá nhút nhát, tự ti, không can đảm trình bày ý kiến cá nhân, một số khác
lại nhầm lẫn tự tin với kiêu căng, ngạo mạn, tự phụ về khả năng của mình. Chính vì vậy, họ rất khó
thành công trong cuộc sống. Hiểu được sự quan trọng của tự tin, chúng ta cần nghiêm túc học tập, rèn
luyện để có thể mạnh mẽ đứng dậy thể hiện bản thân mình với thế giới. Khi gặp khó khăn thử thách,
không chỉ tin ở chính mình, chúng ta còn cần tin ở những điều tốt đẹp trong tương lai, tin ở sức mạnh
của tình đoàn kết, tình yêu thương con người. Hãy tự tin, bởi như Helen Keller đã từng nói: “Bạn chẳng
thể làm được điều gì mà thiếu đi sự tự tin.”
16. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

28: CUỘC ĐỜI LÀ NHỮNG CHUYẾN ĐI

“Cuộc đời là những chuyến đi”. Chuyến đi ở đây có thể được hiểu theo nhiều tầng nghĩa. Đó có thể là
sự xê dịch đến những vùng đất mới, cũng có thể là hành trình tìm đến những sở thích, đam mê độc lạ,
đôi khi là những cuộc cách mạng trong tâm tưởng, nhận thức, sự đổi thay về hoàn cảnh sống, công
việc… Đó còn có thể là những giai đoạn khác nhau trong hành trình cả cuộc đời người. Trái Đất quay
miệt mài như muốn thúc giục con người vận động nhiều hơn, tránh dậm chân một chỗ, tránh thụt lùi tụt
hậu. Những chuyến đi rải đều, rải đều trên quỹ thời gian của chúng ta với những sắc màu và ý nghĩa
khác nhau. Đôi khi số phận buộc ta phải bước vào những hành trình mới, đôi khi tự ta dấn thân vào
những trải nghiệm mới mẻ. Sau cùng, bài học được đúc kết từ những chuyến đi quan trọng hơn cả.
Chúng ta biết thêm được nhiều điều thú vị, hay ho từ thế giới bên ngoài, khám phá ra những tri thức vô
tận của nhân loại, bởi “Đi một ngày đàng học một sàng khôn”. Chúng ta học được cách tôi luyện bản
thân, trưởng thành và mạnh mẽ hơn bởi những kinh nghiệm xương máu ta có được qua “những chuyến
đi” của chính mình. Khi cả thế giới bước lên phía trước, ta vẫn khoanh tay đứng nhìn, ngại vấp ngã, sợ
thay đổi, thì chẳng mấy chốc, ta để bản thân trở nên thụt lùi. Nhưng cũng đừng vội vã bắt đầu “những
chuyến đi” khi chưa có một nền tảng tri thức nào về nó. Để “những chuyến đi” đem về những quả ngọt,
ta cần nỗ lực học hỏi, rèn luyện mỗi ngày và cất vào hành trang đó sự tử tế, dũng cảm, tự tin, cầu tiến.
Chúc các bạn và cả tôi có được những chuyến đi vô giá để hoàn thiện cuộc sống tươi đẹp của chúng ta.

29:

VƯỢT QUA CÁM DỖ:

“Chiến thắng chính mình là chiến thắng hiển hách nhất”. Thật vậy, chúng ta thường rất khó khăn
trong việc chiến thắng những cám dỗ đến với bản thân. Cám dỗ là ma lực khiến chúng ta đầu hàng trước
những dự kiến ban đầu, sao lãng trước những công việc còn dang dở để chạy theo những đam mê, vui
thích hấp dẫn bên ngoài. Đang ngồi học, cám dỗ là sự lười biếng, trễ nải. Đang lao động, cám dỗ là
những đồng tiền sáng loáng đến nhanh chóng, muốn hút người ta vào con đường làm ăn không chân
chính. Đang tu dưỡng đạo đức, cám dỗ khiến ta đi lệch sang con đường sai trái, bỏ chính theo tà. Cám
dỗ thường mang vỏ bọc ngọt ngào, nhưng chính nó ngăn cản bước đi của chúng ta trên con đường tìm
kiếm thành công và chân lí. Bên cạnh đó, cám dỗ dễ dàng khiến chúng ta hình thành nên những thói
quen xấu, tìm kiếm những lí do để biện hộ cho cá nhân mình. Nguyên nhân của cám dỗ đến từ nhiều
hướng, nhưng chủ yếu là do ý chí nghị lực của bản thân chúng ta. Bạn sẽ là chiến binh kiên cường trước
mọi cám dỗ hay là kẻ bại trận trước chính mình? Muốn chiến thắng cám dỗ, ta phải có ý chí kiên định,
lập trường tư tưởng vững vàng, quyết tâm sắt đá. Còn nhớ câu nói oanh liệt bất hủ của Trần Bình Trọng
trước quân xâm lược Nguyên Mông khi chúng đem tước Vương ra dụ dỗ: “Ta thà làm quỷ nước Nam
còn hơn làm Vương đất Bắc”. Chúng ta – những bạn trẻ của thế kỉ 21, đứng trước biết bao cám dỗ của
cuộc sống hiện đại, hãy nỗ lực vượt qua tất cả mọi gian nan thử thách, chiến thắng chính bản thân mình
để góp phần xây dựng quê hương đất nước ta thêm giàu đẹp.
17. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

30. ÍCH KỈ

Viên thuốc độc bóp chết tâm hồn con người bởi vị đắng muôn thuở - chính là sự ích kỉ. Nó sinh ra từ
chính sự đố kị, ghen ghét khi ở trong một tập thể, cộng đồng. Ích kỉ có thể là sự nhỏ nhen trước thái độ
hối lỗi của người khác, không thích san sẻ giúp đỡ ai vì sợ thiệt vào thân, không bao giờ biết hi sinh lợi
ích bản thân vì mọi người… Thế nhưng, bởi vì hãm kín mà Biển Chết ra đời, vì không biết san sẻ mà
bao cái ao trở nên tù đọng, bẩn thỉu. Thói ích kỉ chẳng những khiến bản thân người đó luôn sống một
cuộc đời nhạt nhẽo, bị tất cả xa lánh mà còn gieo rắc bao câu chuyện đau lòng cho xã hội. Biết chia sẻ
với mọi người như khi ta nhân lên muôn ngọn đuốc từ một đốm lửa, ghép cho tim mình những tế bào
nhân ái mạnh khỏe. Sự ích kỉ chỉ làm già nua cả những tâm hồn của người trẻ, khiến bao kẻ “chết khi
đang sống”. Trong đại dịch Covid – 19 hiện nay, ta thật xúc động trước hình ảnh một bà lão nghèo đã đi
bộ nhiều km để đem bao gạo chia sẻ với đồng bào trong khu cách li. Người nông dân nọ tặng đồng bào
tâm dịch cả đồi củ cải mà mình cực nhọc gieo trồng được. Xin hãy tránh xa thói ích kỉ độc hại, bởi nó là
con virut đẩy lùi sự phát triển của văn minh nhân loại. Nó sinh ra căn bệnh vô cảm. Chính vì ích kỉ, chỉ
quan tâm đến lợi ích của bản thân, mà bao vụ án vợ chồng, an hem… sát hại lẫn nhau đã diễn ra. Chúng
ta cần đặt mình vào vị trí của người khác, không tách mình ra khỏi cộng đồng, biết cống hiến, biết cố
gắng vì một cuộc sống chung tốt đẹp hơn. Cuộc sống sẽ ngập tràn hạnh phúc khi ta cùng nhau đẩy lùi sự
ích kỉ và đương nhiên, sẽ đầy rẫy khổ đau nếu ta chọn giữ con virut ích kỉ ở bên mình.

31. VAI TRÒ CỦA SÁCH

M. Gorki từng nói: “Mỗi cuốn sách là một bậc thang, mà khi tôi bước lên đó, tôi tránh xa dần con thú
để đến gần con người.” Sách chính là kho báu kết tinh tri thức, trí tuệ, tâm hồn của nhân loại. Sách như
ngọn lửa kì diệu khai sáng những khoảng tối trong nhận thức của ta, sách như dòng nước ngọt mát nuôi
dưỡng mảnh vườn tâm hồn ta, sách như người thầy tận tụy suốt đời cho ta nhiều kĩ năng mới. Sách còn
như người bạn thủy chung và đẹp đẽ, đồng hành cùng ta mọi nẻo đường. Bầu bạn với sách là cách tốt
nhất để tâm tĩnh lặng thanh cao, đôi mắt rộng mở khám phá được muôn điều hay. Đọc “Hạt giống tâm
hồn”, mỗi việc làm suy nghĩ của ta thêm nhân văn. Đọc các áng văn chương bất hủ, ta bước ra khỏi ranh
giới của một đời, một người, một thời để đến với bức tranh cuộc sống của nhiều người, mọi thời. Thế
nhưng, không phải ai cũng nhận ra điều đó. Có những bạn trẻ dành rất nhiều tiền để rủ nhau đi ăn nhậu,
nhưng lại không từng mua một cuốn sách. Lại có người chỉ coi sách như vật trang trí, mua sách nhiều
nhưng lại không từng đọc. Cũng có kẻ, nhầm tưởng những ấn phẩm phản văn hóa là “sách”. Vậy nên,
thấy rõ vai trò của sách, ta cũng cần chọn sách mà đọc, chọn sách cho phù hợp với lứa tuổi, công việc
của bản thân. Biết cách vận dụng những điều bổ ích trong sách vào đời sống. Bạn sẽ thấy, từ muôn đời
nay, “sách vừa là bạn vừa là thầy của chúng ta” – là vì những điều gì. Hãy đọc sách và trân trọng sách,
bạn nhé!

32. GIÁ TRỊ CỦA LỊCH SỬ


18. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Dân ta phải biết sử ta/ Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam.”
Câu nói của Bác chứa đựng tình yêu thiết tha với lịch sử dân tộc và cũng là lời nhắn nhủ thiêng liêng với
mỗi người con đất Việt. Có thể nói, lịch sử là cội rễ của sự hình thành nền văn hóa, là lời giải đáp về gốc
tích cha ông mà mỗi quốc gia, dân tộc đều có một ẩn số riêng. Lịch sử đất nước cũng chính là nguồn cội
cuộc đời mỗi con người. Không am hiểu, không yêu lịch sử dân tộc mình thì khác gì cây không có gốc,
người thành vong bản. Những nét đẹp văn hóa lâu đời, những trang sử vẻ vang không chỉ là niềm tự hào
với mỗi người dân mà còn là động lực, sức mạnh giúp họ vững vàng trong cuộc sống. Hiểu vể lịch sử, ta
càng hiểu thêm về hiện tại và có đường đi đúng đắn cho tương lai. Thật tiếc khi nhiều bạn trẻ hiện nay
chưa nhận thức rõ giá trị của lịch sử. Hình ảnh chỉ một thí sinh đăng kí thi tốt nghiệp THPT môn Sử
trong phòng thi khiến bao người trăn trở, day dứt. Nhiều học sinh thuộc lịch sử Trung Quốc qua các bộ
phim còn hơn là nhớ được tên các triều đại Việt Nam. Có học sinh được hỏi đã cao hứng trả lời :
“Quang Trung và Nguyễn Huệ là hai anh em”. Thật là một hồi chuông báo động, cảnh tỉnh chúng ta.
Hãy nâng cao tình yêu đất nước qua việc tìm hiểu những trang sử dân tộc. Hãy tri ân những thành quả
xương máu mà biết bao thế hệ đi trước đã đổ xuống cho chúng ta có được ngày hôm nay. Hãy đến thăm
các di tích lịch sử, tìm hiểu về các nhân vật lịch sử, tìm hiểu về chính quá trình hình thành và phát triển
của quê hương mình, bạn sẽ tìm thấy bao điều thú vị. Hãy luôn rèn luyện và trau dồi tri thức để tiếp nối
trang sử vinh quang của dân tộc. Sẽ có ngày, bạn cũng có thể tự tin đứng giữa bạn bè năm châu để giới
thiệu trong niềm tự hào dân tộc sâu sắc. Tôi yêu lịch sử Việt Nam và tôi tin bạn cũng vậy.

33. “Nếu không có lửa làm sao thành mùa xuân?” Câu hỏi đó xoáy sâu trong tâm
não mỗi chúng ta để thôi thúc câu trả lời bằng hành trình của một đời người. Mùa
xuân – mùa khởi đầu của một năm, mùa của vạn vật hồi sinh, trỗi dậy. Yếu tố làm nên
mùa xuân là sự sống, yếu tố làm nên cuộc đời là “lửa”. “Lửa” chính là nhiệt huyết,
khát vọng, đam mê; là ý chí, nghị lực, niềm tin; là tình yêu thương, sự sẻ chia trong
cuộc sống. Không có lửa nhiệt huyết - con người sẽ sống như đời đá lạnh lẽo vô danh.
Không có lửa ý chí, nghị lực, niềm tin - con người sẽ chết rũ trong hang tối lạnh lẽo
của sự vô tri, ngu muội, héo tàn. Nếu trái tim không có lửa của lòng nhân ái - chẳng
phải chính mỗi chúng ta sẽ trở thành lãnh địa của cái Ác, sự đê tiện hay sao? Nhưng!
Có lửa – ta sẽ mạnh mẽ, tự tin, dám nghĩ, dám làm, dám theo đuổi ước mơ hoài bão,
dám đặt bàn chân “thấm đau bởi những mũi gai” trên “đường đến ngày vinh quang”.
Có lửa, con người mới được sống đến tận cùng của chính mình, đốt đến cuối cùng
ánh sáng của đời mình, để ghi dấu hào quang riêng biệt trong vũ trụ. Có lửa, ta sống
gần CON NGƯỜI, để tránh xa dần CON THÚ, tim ta được tưới nước ngọt của nghĩa
tình, mắt ta được tắm sắc màu của cái đẹp, những tốt lành trong ta được nảy nở, hạnh
phúc trong ta được đâm chồi, đời ta được trở thành một mùa xuân nhỏ ý nghĩa. Như
mùa xuân không làm nên từ một cánh én hay một nhành hoa, lửa sẽ không thể sáng
19. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

mãi nếu nó chỉ có một mình. Ngọn lửa ấy phải lan tỏa! Ta không chỉ là người “ủ lửa”
“giữ lửa” mà còn phải là người “thắp lửa”, “truyền lửa”! Tiếc thay, nhiều bạn trẻ
hiện nay, dẫu đang ở những năm tháng đẹp nhất, lại biến mình trở thành cái cây chết
khô trong sự vô cảm, lối sống hời hợt, hưởng thụ, ảo tưởng, lười nhác, ỷ lại hay bi
quan, yếm thế, xa rời khát vọng. Nick Vujic – chàng trai không tay chân, mà trở thành
người truyền lửa khắp thế giới, có khiến ta phải thức tỉnh? Đừng bao giờ từ bỏ niềm
đam mê, khao khát, hi vọng, yêu thương! Đừng bao giờ đầu hàng trước bất cứ khó
khăn, thử thách nào. Thành công chỉ đến khi ta nỗ lực không ngừng nghỉ. Hãy nhớ,
bạn là một ngọn lửa và tôi cũng vậy! Chúng ta hãy cùng nhau bừng lên ánh sáng
tương lai và thắp lên mùa xuân đời mình, mùa xuân cho đất nước!
20. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

MỘT SỐ BÀI VĂN, ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI THAM KHẢO

(Phần này cop mạng)

Đề 1: Viết đoạn văn nêu suy nghĩ của em về tình mẫu tử.

Bài làm

“Con dù lớn vẫn là con của mẹ

Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con”

Tình thương yêu, sự hi sinh, chăm sóc, chở che vỗ về của người mẹ đối với con chính là
tình mẫu tử. Mẹ tựa như vầng trăng khuyết, luôn giữ dáng vẻ nằm nghiêng, tảo tần, chịu
thương chịu khó, ôm vòng các con trong tình yêu thương. Giữa ánh sáng dịu hiền, nhẹ nhàng
từ tận đáy lòng mẹ, con thật may mắn, hạnh phúc rạng ngời vì đã được hưởng tình yêu thương
vô bờ bến của người mẹ đã mang nặng đẻ đau con. Mẹ như bến bờ an nhiên trong chuỗi ngày
dài đầy khó khăn, gian truân của con. Mẹ để con tựa vào vai mình, rồi lắng nghe, thấu hiều, an
ủi con trước sóng gió của cuộc đời. Lời dạy bảo, căn dặn và những bài học về kỹ năng sống,
bài học làm người của mẹ là món quà vô giá giúp con ngày càng trưởng thành, tự tin dù sẽ có
lúc chẳng có mẹ ở bên. Tuy vậy, mẹ luôn đồng hành, theo sát, nối gót con trên từng nẻo đường
của con đường đời thiên lý. Mẹ như ngọn lửa tiếp thêm sức mạnh, truyền hơi ấm tình thương
cho con. Dang rộng cánh tay chờ đón con, sẵn sàng tha thứ cho con mọi sai sót, lỗi lầm của
con là mẹ. Mẹ luôn đứng đó trong dòng người hối hả nhìn con với ánh mắt thương yêu. Không
ai có thể phủ nhận mái tóc pha sương của mẹ là để đổi lấy cho con một tuổi trưởng thành. Bao
chông gai, khó nhọc con bước qua không sánh nổi những thác ghềnh mẹ từng vượt. Mẹ như
ngọn hải đăng trên biển, trái tim mẹ chỉ hướng cho chúng ta nơi bến đỗ bình yên. Vào năm
2016, một người mẹ, một người dũng sĩ dũng cảm đã qua đời vì căn bệnh ung thư phổi giai
đoạn cuối. Người mẹ vĩ đại đó là Đậu Thị Huyền Tâm đã từ chối điều trị hoá chất kéo dài sự
sống để cứu đứa con trong bụng. Cô đã biến đau thương thành sức mạnh và tận hưởng niềm
hạnh phúc ý nghĩa hơn bao giờ hết của cuộc đời người phụ nữ. Để đáp lại tình yêu thương của
mẹ, những người con đã ra sức học hành, lễ phép, vâng lời. Nhưng bên cạnh đó, vẫn còn
những đứa con bất hiếu, không cảm nhận được sự thiêng liêng của tình mẹ. Cũng có những
đứa trẻ kém may mắn hơn khi mồ côi cha mẹ từ sớm, không được hưởng sự bao bọc, chở che
của mẹ. Vì thế, hãy trân trọng những phút ở bên mẹ, hãy thể hiện lòng biết ơn kính trọng và
yêu thương người mẹ của mình từ những việc làm nhỏ nhất mỗi ngày:

“Ai còn mẹ xin đừng làm mẹ khóc

Đừng để buồn lên mắt mẹ nghe không”

(
21. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Đề 2: Bày tỏ suy nghĩ về tình phụ tử (Sau khi đọc xong “Chiếc lược ngà” - Nguyễn
Quang Sáng) bằng bài văn ngắn khoảng 2 trang giấy thi.
Bài làm
Hôm nay có người đã mất cha, nghe trên Ra-đi-ô những ca từ tha thiết của bài hát
“Papa” và bật khóc. Hôm nay có người ngồi nhớ cha, nhớ về những “giây phút được cha công
kênh trên vai”, nhớ “những con đường mang tên khát vọng mở đến tương lai” trong lời cha
nói, trong câu chuyện bên “ô cửa xanh” khi ngồi bên cha giữa chiều lộng gió. Hôm nay có
những cô cậu học trò ngồi đọc “Chiếc lược ngà” của nhà văn Nguyễn Quang Sáng và chợt
nhận ý nghĩa thiêng liêng của tình phụ tử.
“Chiếc lược ngà” kể lại câu chuyện về tình phụ tử thắm thiết của ông Sáu với bé Thu
vượt lên trên cảnh ngộ éo le của chiến tranh đã khiến bao trái tim non tơ thổn thức. Tình phụ tử
hay còn gọi là tình cha con là một trong những tình cảm quan trọng trong cuộc đời mỗi con
người.
Nếu mẹ là suối nguồn yêu thương dịu dàng, mềm mại thì cha lại là bóng cả, là núi cao
mang đến cảm giác vững chãi và chở che.
Tình yêu thương của người cha thường được thể hiện một cách kín đáo, sâu sắc, thâm
trầm…
Như mầm non ngày một trưởng thành, chúng ta sinh ra và lớn lên về thể xác, trưởng
thành về tính cách là do công ơn sinh dưỡng của cả mẹ và cha. Cũng như mẹ, cha thức khuya
dậy sớm để lo cho con có cái ăn, cái mặc; cha dạy con những bài học làm người sâu sắc; cha
nghiêm khắc khi con mắc lỗi với mong muốn con hoàn thiện bản thân; cha âm thầm dõi theo
mỗi bước đi của con trong cuộc sống. Có thể cách yêu thương của cha và mẹ biểu hiện không
giống nhau nhưng không có nghĩa tình cha không vô bờ bến. Có thể cha ít nói ra những lời yêu
thương hơn mẹ. Khi con đạt thành tích, không như mẹ tự hào, khen ngợi, có khi cha chỉ âm
thầm cười một mình, hoặc xoa đầu động viên. Có thể trong gia đình, cha đóng vai là người khô
cứng, nghiêm nghị và lạnh lùng. Nhưng không có nghĩa là cha không yêu con bằng mẹ, không
có nghĩa là tình cha không cao đẹp, thiêng liêng. Công cha, nghĩa mẹ, tình cảm mẹ con, cha
con là không thể nào so sánh, nó đều lớn lao như trời bể, không thể cân đo, đong đếm cho bằng
hết được.
Có nhiều khía cạnh và công việc trong cuộc sống chỉ có cha mới dạy con một cách hiệu
quả nhất. Cha dặn con: phải biết yêu thương mẹ nhiều hơn. Cha là tấm gương để con noi theo,
học tập. Vì thế, ông bà ta từng khẳng định “Con có cha như nhà có nóc”.
Đã có bao người cha trên đời lấy con làm mục đích sống, sẵn sàng hi sinh vì hạnh phúc
của con, ngay cả lúc nhắm mắt xuôi tay ý nghĩ thôi thúc mãnh liệt nhất vẫn là hướng tới con.
Trình Tuấn - người sinh viên trong đội tuyển Robocon vô địch Châu Á - Thái Bình Dương
22. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

năm 2006 giờ trớ trêu thay lại trở thành ông bố đơn thân. Vượt lên nỗi đau, anh ở lại, sống và
nuôi con. Với tình yêu thương tha thiết dành cho đứa con mất mẹ Trình Tuấn đã thành lập
cộng đồng “Ngân hàng sữa mẹ” với 17.000 thành viên để thực hiện hành trình nuôi con và
mang đến hạnh phúc ngọt ngào cho bao thiên thần nhỏ khác. Đúng là:
“Công cha nặng lắm ai ơi!
Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang”.
Để bày tỏ niềm biết ơn và tri ân của những người con dành cho cha, nhiều quốc gia trên
thế giới trong đó có Việt Nam đã có “Ngày của cha”. “Ngày của cha” đã tôn vinh những
người cha, tôn vinh cương vị làm cha và cho thấy ảnh hưởng của người cha trong gia đình và
xã hội.
Nhưng không phải ai cũng hiểu được tình yêu sâu sắc và thầm lặng của cha. Trái tim bé
bỏng và tuổi trẻ nông nổi nhiều khi đã hoài nghi tình cảm mà cha dành cho mình. Đôi khi có
những người con không hiểu được nguyên nhân tại sao cha nghiêm khắc, tại sao cha hay trách
phạt đã sinh ra oán ghét cha một cách vô cớ. Cũng có những đứa con hư hỏng làm đau lòng
cha mẹ. Những đứa con như vậy thật đáng bị phê phán, bị lên án.
Vì thế mỗi chúng ta cần trân trọng tình phụ tử, sống hiếu thảo, lễ phép, cố gắng trong
học tập và rèn luyện đạo đức. Học giỏi và ngày một trưởng thành là cách báo hiếu và thể hiện
tình yêu thương dành cho cha mẹ, cảm thông, chia sẻ với những khó khăn, vất vả và gánh nặng
của cha trong cuộc sống. Ai đó đã từng nói rằng: "Đối với mọi người, từ "cha" chỉ là một tên
gọi khác của lòng yêu thương."

Đề 3: Viết đoạn nghị luận về chủ đề: Nỗi đau chiến tranh với trẻ em (Viết sau khi
học xong “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình” - G.G.Mác-két và “Tuyên bố thế giới về
sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em”).
Bài làm
Không biết tự bao giờ trên trái đất này tồn tại hai chữ chiến tranh. Chúng ta đang sống
trong hòa bình nhưng ở đâu đó bóng đen của chiến tranh vẫn đang bao trùm để lại nỗi đau
khủng khiếp nhất là với trẻ em – những sinh linh bé nhỏ non nớt, những tâm hồn ngây thơ,
trong trắng và dễ bị tổn thương. Nỗi đau chiến tranh là những mất mát, đau đớn cả về thể xác
và tinh thần mà chiến tranh đã gây ra cả trong và sau cuộc chiến. Nhớ lại cách đây gần một nửa
thế kỷ, cả thế giới phẫn nộ trước hình ảnh một cô bé Việt Nam bị bỏng nặng, chạy trốn vì bị
Mỹ dội bom Napalm với tình trạng trên người không có một mảnh vải che thân trong bức ảnh
“Em bé Napalm”. Hơn 40 năm sau, hình ảnh một cậu bé tị nạn người Syria chết bên bãi biển
một khu nghỉ dưỡng tại Thổ Nhĩ Kỳ, một lần nữa làm cả thế giới xót xa. Chính cuộc nội chiến
Syria (2011 – nay) đã gây ra cái chết đau thương cho cậu bé và hàng nghìn người dân Syria vô
tội. Đó chỉ là hai trong số hàng triệu triệu những gì đớn đau mà chúng ta đang chứng kiến.
23. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Chiến tranh mang khuôn mặt của một hung thần, chúng sẵn sàng tước đi tất cả không trừ trẻ
con. Có biết bao nhiêu đứa trẻ lớn lên mà không biết mặt cha, bao nhiêu đứa trẻ phải sống cả
tuổi ấu thơ côi cút bên bà nhưng đau đớn hơn chúng bị tước mất gia đình, trở thành những đứa
trẻ vô gia cư, vong quốc, chúng bị cái đói và cái khát hút dần sự sống mong manh, bị ảnh
hưởng nặng nề về sức khỏe, chúng bị cướp đi mạng sống,… Rồi khi sự càn quét khủng khiếp
ấy qua đi thì bóng đen mang tên chiến tranh vẫn không thôi ám ảnh những tâm hồn và hình hài
non nớt. Có những đứa trẻ sinh ra không đủ hình hài của một con người, dù ánh mắt của chúng
vẫn trong veo, tội nghiệp biết bao. Chiến tranh để lại những vết sẹo chẳng bao giờ lành như
vậy. Thế nhưng vì dã tâm thôn tính, vì phô trương quyền lực, vì lợi ích kinh tế chính trị và rất
nhiều những nguyên nhân khác, chiến tranh chưa một phút rời bỏ hành tinh xinh đẹp này. Khi
chiến tranh còn tồn tại thì sẽ có hàng triệu đứa trẻ trở thành nạn nhân của nó. Vì thế với lương
tri của con người ngay từ hôm nay chúng ta hãy cùng nhau xây dựng thông điệp hòa bình. Trân
trọng hòa bình, lên án chiến tranh. Học sinh chúng ta muốn mang lại những thay đổi lớn thì
trước hết phải cố gắng học tập và rèn luyện để thành công và theo đuổi những ước mơ có ích
để xây dựng cuộc sống hòa bình. Mỗi chúng ta hãy sống với nhau bằng tình yêu thương và giải
quyết xung đột bằng lí lẽ và tình người. Mong sao đến lúc chúng ta không phải nhức nhối đặt
ra câu hỏi có bao nhiêu “Em bé Napalm”, bao nhiêu “ em bé Syria" nữa thì thế giới mới được
hòa bình?

Đề 4: Suy nghĩ về bạo lực học đường - một trong những tệ nạn xã hội đáng báo
động hiện nay.

Bài làm

Từ thời kì hồng hoang đến đêm trường trung cổ, xã hội loài người đang ngày càng trở
nên văn minh hơn. Nhưng một trong những yếu tố cản trở sự phát triển toàn diện của xã hội ở
mọi thời đại chính là các tệ nạn xã hội. Trong thời đại thế giới phẳng ngày nay, tệ nạn xã hội
ngày càng gia tăng đặc biệt là ở giới trẻ cụ thể hơn là tuổi trẻ học đường - lứa tuổi còn chưa
vững vàng về tâm lý và sự hiểu biết.

Tệ nạn xã hội là các hiện tượng phổ biến trong xã hội có giai cấp và cấp độ. Chúng
thường được biểu hiện ở những hành vi sai lệch với chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức và
pháp luật, gây hậu quả xấu về mọi mặt với đời sống xã hội, cản trở tiến bộ xã hội.

Có nhiều tệ nạn xã hội, ví dụ như: nghiện ma túy, cờ bạc, tham nhũng, bạo lực học
đường (gia đình), mê tín dị đoan, trộm cắp, lừa đảo, nghiện game không lành mạnh… Trong
đó bạo lực học đường trong những năm gần đây đang trong tình trạng đáng báo động.
24. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Trong quá trình nghiên cứu về những vấn đề liên quan đến bạo lực học đường, nhiều
nhà nghiên cứu đã đưa ra những quan điểm khác nhau về khái niệm bạo lực học đường. Mặc
dù, cho đến nay vẫn chưa có định nghĩa thống nhất trong giới nghiên cứu, tuy nhiên, chúng ta
có thể hiểu: bạo lực học đường là những hành vi cố ý, sử dụng vũ lực hoặc quyền lực của học
sinh hoặc giáo viên đối với những học sinh, giáo viên hoặc những người khác và ngược lại. Đó
có thể là những hành vi bạo lực về thể xác, bạo lực về tinh thần, bạo lực ngôn ngữ, những bắt
ép về tài chính hoặc những hành vi khác có thể gây ra nhưng tổn thương về mặt tinh thần hoặc
thể xác cho người bị hại.

Bạo lực học đường đang trở thành một vấn nạn. Tình trạng bạo lực ngày càng gia tăng.
Bạo lực học đường không chỉ xảy ra ở học sinh nam mà còn cả ở học sinh nữ; không chỉ giữa
học sinh với học sinh mà còn có bạo lực giữa học sinh với giáo viên và giáo viên với học sinh.
Tại Việt Nam, số liệu được Bộ Giáo dục và đào tạo (GD- ĐT) đưa ra gần đây nhất, trong một
năm học, toàn quốc xảy ra gần 1.600 vụ việc học sinh đánh nhau ở trong và ngoài trường học
(khoảng 5 vụ/ngày). Cũng theo thống kê của Bộ Giáo dục – Đào tạo, cứ khoảng trên 5.200 học
sinh thì có một vụ đánh nhau; cứ hơn 11.000 học sinh thì có một em bị buộc thôi học vì đánh
nhau; cứ 9 trường thì có một trường có học sinh đánh nhau...

Bạo lực học đường đã trở thành mối quan tâm của rất nhiều gia đình, các nhà trường và
là nỗi trăn trở của toàn xã hội bởi hậu quả nghiêm trọng mà nó gây ra. Xã hội thờ ơ, dửng
dưng, buông xuôi, chưa có sự quan tâm đúng mức, những giải pháp thiết thực, đồng bộ, triệt
để. Đa số học sinh cho rằng bạo lực học đường là sai trái nhưng không dám lên tiếng vì sợ liên
lụy, sợ mình sẽ là nạn nhân tiếp theo, vì thế mà không dám báo với thầy cô hay chính quyền
địa phương. Một bộ phận học sinh khác thì thờ ơ, dửng dưng, im lặng, hoặc thậm chí cổ vũ,
đồng tình với bạo lực...

Nếu tệ nạn xã hội nói chung ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, tinh thần và đạo đức con
người, làm tan vỡ hạnh phúc gia đình, rối loạn trật tự xã hội, suy thoái giống nòi, dân tộc, văn
hóa suy đồi, làm mất tư cách của một người công dân, gây ảnh hưởng sâu sắc đến nguồn lao
động trẻ khi đất nước Việt Nam đang trong đà đi tới hội nhập và phát triển thì bạo lực nói
chung và học đường nói riêng cũng để lại những hậu quả vô cùng đáng tiếc. Nó gây tổn
thương về thể xác và tinh thần người bị hại, đến gia đình, người thân, bạn bè người bị hại.
Hành vi bạo lực không chỉ tác động xấu đến nạn nhân mà còn khiến không khí trường học trở
nên nặng nề, căng thẳng với nỗi sợ hãi, bất an luôn bao trùm. Cùng với những ảnh hưởng tới
văn hóa truyền thống của xã hội thì hành vi bạo lực chốn học đường cũng đã là một phần
không nhỏ làm mất trật tự xã hội. Với người gây ra bạo lự thì con người phát triển không toàn
diện, đi ngược lại tính “người”, mất dần nhân tính. Đó là mầm mống của tội ác mất hết tính
người sau này. Có khác gì người gây ra bạo lực tự làm hỏng tương lai của chính mình, gây
nguy hại cho xã hội. Bị mọi người lên án, xa lánh, căm ghét.
25. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Để hạn chế rồi chấm dứt tình trạng bạo lực học đường, thiết nghĩ xã hội cần có những
giải pháp đồng bộ, chặt chẽ giáo dục con người trong gia đình, nhà trường, trong toàn xã hội,
coi trọng dạy kĩ năng sống, vươn tới những điều chân thiện mỹ. Chúng ta cần có thái độ quyết
liệt phê phán răn đe, giáo dục cải tạo, có biện pháp trừng phạt kiên quyết những người gây ra
bạo lực làm gương cho người khác. Nghiêm cấm các game bạo lực. Xã hội và ngành giáo dục
cần xác định rõ lại vai trò, vị trí của người thầy, quyền hạn và trách nhiệm trong nhiệm vụ giáo
dục đạo đức học sinh, kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của từng cá nhân học sinh. Tình
thương, trách nhiệm là phương thuốc hiệu nghiệm nhất ngăn chặn bạo lực học đường.

Mỗi học sinh chúng ta – thế hệ trẻ, chủ nhân tương lai của đất nước cần tránh xa bạo lực
học đường. Mỗi người cần mạnh dạn lên án và loại bỏ bạo lực đừng vì e ngại cái xấu và cái ác
mà lựa chọn cách im lặng. Im lặng chẳng khác gì tiếp tay cho cái xấu, cái ác. Bên cạnh việc
học tập và rèn luyện thì hành trang cần thiết mà chúng ta cần cho mình là hình thành những
quan niệm sống tốt đẹp, cư xử với mọi người bằng tình yêu thương, sự quan tâm, sẻ chia bởi:

“Có gì đẹp trên đời hơn thế

Người yêu người sống để yêu nhau”

Đề 5: Chiến thắng chính mình.

Bài làm

Từ tác phẩm… tác giả… gợi ta suy nghĩ đến câu nói: “Đối thủ lớn nhất của bạn là
chính bạn” và chiến thắng lớn nhất của bạn là chiến thắng chính bản thân.

Chiến thắng là kết quả tốt đẹp mà ta đạt được sau một thời gian đấu tranh, khắc phục
những khó khăn, thử thách để hướng đến mục tiêu. Vậy nên, chiến thắng bản thân là tự đấu
tranh với chính bản thân mình, vượt lên sự tự ti, kém cỏi, cái xấu, cái không tốt, … trong chính
con người mình. Có khi chiến thắng bản thân là việc vượt qua những thành tựu của bản thân
đã được được để dành những thành tựu lớn hơn, là không ngủ quên trên chiến thắng. Tóm lại
việc mỗi người thoát ra khỏi vỏ bọc của chính mình để vượt qua chông gai cuộc sống có vai
trò vô cùng quan trọng.

Trong cuộc đời của mỗi người, ai cũng có những ước mơ, những mục tiêu để hướng tới
và chinh phục nó: mục tiêu trong học tập, mục tiêu trong công việc, mục tiêu trong đời sống
tình cảm, ngoài những mục tiêu của cá nhân to lớn hơn có thể là mục tiêu vì cộng đồng vì danh
dự và vinh quang của quốc gia, dân tộc. Và đương nhiên chúng ta không chỉ có một mục tiêu.
26. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Khi đạt được mục tiêu này chúng ta lại hướng tới mục tiêu khác lớn hơn. Nhưng để đi đến
thành công thì “chặng đường nào trải bước trên hoa hồng, bàn chân đã thấm đau vì những
mũi gai”. Những mũi gai đó là trở lực mà chúng ta phải vượt qua bằng tài năng, trí tuệ, lí trí,
nhiệt huyết quyết tâm cao độ. Nếu ta không cố gắng thì sẽ không thể đạt được những mục tiêu
ngày càng cao trong cuộc sống. Người ta thường nói: thiên tài chỉ có 1% là năng khiếu bẩm
sinh còn 99% là mồ hôi, công sức. Mồ hôi, công sức ấy chính là sự nỗ lực không biết ngừng
nghỉ của mỗi người. Nếu Steve Job ngủ quên trong sự hài lòng khi sáng tạo ra chiếc Iphone
đầu tiên thì liệu chúng ta bây giờ có liên tiếp được cầm trên tay những phiên bản điện thoại
được coi là sự kết hợp hoàn hảo giữa công nghệ và nghệ thuật hay không? Nếu cậu học sinh
hài lòng với kết quả mà mình đạt được theo học ở một trường Y danh tiếng rồi không chịu khó
học hỏi nâng cao tay nghề thì đất nước chúng ta liệu có được một giáo sư Tôn Tất Tùng đáng
ngưỡng mộ hay không? Nếu Ánh Viên thỏa mãn với kết quả ban đầu đạt được thì liệu cô có
phá vỡ được nhiều kỉ lục Seagame như vậy hay không? Cô ấy phải khóc ngay cả khi dành
chiến thắng. Cô ấy khóc vì mình đã phạm những lỗi lớn trong bài thi. Ánh Viên đã định nghĩa
lại về giá trị của chiến thắng hóa ra không phải là chiến thắng người khác mà là chiến thắng
chính bản thân mình. Như vậy nỗ lực hết mình vào bất cứ thời điểm nào để hướng tới những
điều tuyệt vời nhất chúng ta mới có thể dành chiến thắng trong mỗi cột mốc của cuộc đời.

Tuy nhiên, hiện nay vẫn có không ít bạn trẻ do được bố mẹ nuông chiều, sống tiện nghi,
đầy đủ nên buông thả, dễ dãi với bản thân. Như vậy, các bạn sẽ dễ bị sa đà vào lối sống ăn chơi
hưởng thụ, không có chí tiến thủ trong tương lai. Xã hội đang ngày một phát triển và kèm theo
đó là những thử thách và cám dỗ, cho nên chúng ta cần có sự  bản lĩnh- trước hết là chiến
thắng chính mình. Đấu tranh với chính mình sẽ giúp cho bản thân hoàn thiện nhân cách, có
được bản lĩnh để vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Là học sinh, chiến thắng bản thân chính là
việc chúng ta nỗ lực học tập, loại bỏ những thói hư tật xấu, tệ nan xã hội, tệ nạn học đường …
vốn hiển hiện xung quanh và thường trực trong cuộc sống.

Rõ ràng trong cuộc sống này có biết bao phương cách để thành công nhưng bằng cách
nào đi chăng nữa cũng không thể thiếu khiêm cung và nỗ lực hết mình. Chợt nhớ tới câu thơ
của Nguyễn Khoa Điềm về lẽ sống “lớn lên” để nỗ lực từng ngày, sống như ước mong của mẹ
của cha:

“Lũ chúng con từ tay mẹ lớn lên

Còn những bí và bầu thì lớn xuống”

Đề 6: Từ bài thơ “Đồng chí” (Chính Hữu) và “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”
(Phạm Tiến Duật) em hãy nêu suy nghĩ về tinh thần lạc quan trong cuộc sống.
27. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Bài làm

Helen Keller  đã từng phát biểu: “Lạc quan là niềm tin dẫn tới thành tựu. Bạn chẳng
thể làm được điều gì mà thiếu đi hy vọng và sự tự tin”. Có thể thấy, lạc quan là một phẩm chất
không thể thiếu của mỗi người ở bất cứ thời đại nào. Chẳng thế mà khi viết về những người
lính trong cuộc kháng chiến trường kì của dân tộc, cả Chính Hữu với bài thơ “Đồng chí” và
Phạm Tiến Duật với “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” đều nhìn thấy một trong những yếu tố
giúp người lính vượt qua được những khó khăn, thiếu thốn của hiện thực chính là tinh thần lạc
quan ngời sáng. Nhờ những bài thơ này, chúng ta thêm một lần thấm thía về ý nghĩa của sự lạc
quan trong cuộc sống.

Lạc quan được hiểu là nhân sinh quan vui vẻ, thái độ sống điểm tĩnh, an nhiên trước
những tình huống, sự việc không mong muốn xảy ra, trước những khó khăn, trở ngại. Người
có thái độ sống lạc quan sẽ luôn thấy sự thanh thản và nhẹ nhàng trong mỗi ngày sống. Đây
cũng là thái độ sống tích cực mà mỗi người cần rèn luyện. Là một người lạc quan không có
nghĩa là người không thực tế và lúc nào cũng nhìn cuộc sống qua đôi kính màu hồng. Lối sống
lạc quan có thể giúp bạn học được cách xem xét sự vật, sự việc theo một chiều hướng tích cực.

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã viết:

“Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui

Chọn những bông hoa và những nụ cười”

Chọn niềm vui, bông hoa và những nụ cười là biểu hiện của lối sống lạc quan. Bởi trong
những ngày hằng sống, ai cũng có công việc để làm, mục tiêu để theo đuổi những không phải
lúc nào con đường đi đến đích đều suôn sẻ. Bởi khó khăn, bất trắc là điều có thể xảy ra bất cứ
lúc nào, không thể lường trước, và khó tránh. Vả chăng có một quy luật không thể phủ định
khó khăn, thử thách, chông gai càng nhiều thì thành tựu đạt được càng to lớn. Bởi thế con
người ta cần biết cách vượt qua những khó khăn, thử thách. Để làm được điều này trước hết
điều kiện cần là mỗi chúng ta phải có trí tuệ nghĩa là kiến thức, kĩ năng nhưng điều kiện đủ,
không thể thiếu là ý chí nghị lực và tinh thần lạc quan. Lạc quan sẽ giúp ta vượt qua chông
giai, thử thách để đi đến thành công trong công việc và học tập.

Tại sao người sống lạc quan lại có thể đi đến thành công? Phải chăng là bởi vì lạc quan
giống như một phẩm chất tiên quyết để giúp con người bình tĩnh trong mọi tình huống, rút ra
bài học kinh nghiệm từ khó khăn, thất bại để không gục ngã mà tìm ra lối thoát thậm chí trong
những lúc đau khổ nhất. Thế mới nói “Người lạc quan luôn tìm thấy ánh sáng trong bóng tối
người bi quan lại đến và thổi tắt nó đi” hay “Hướng về ánh nắng bạn sẽ không nhìn thấy bóng
tối”. Khi bạn mắc kẹt vào một vấn đề khó khăn nào đó thì người bi quan luôn nhìn thấy những
thất bại,những điều không tốt lành và hiển nhiên là họ không đủ bình tĩnh, sáng suốt tìm thấy
28. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

lối thoát, lúc nào họ cũng ở trong tâm thế nơm nớp lo sợ. Sự việc đã tồi tệ lại càng trở nên tồi
tệ hơn. Trái với người bi quan người lạc quan luôn tin tưởng vào những điều mình đã làm luôn
nghĩ đến một tương lai tốt đẹp để nuôi dưỡng ước mơ và khát vọng. Khi khó khăn đến thì họ
luôn bình tĩnh, sáng suốt tìm ra những giải pháp tối ưu nhất. Ví như Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ
đại của chúng ta. Khi Người bị bắt giam tại nhà tù Tưởng Giới Thạch, suốt “mười bốn trăng tê
tái gông cùm”, Người đã tự nhủ lòng:

“Kiên trì và nhẫn nại

Không chịu lùi một phân,

Vật chất tuy đau khổ,

Không nao núng tinh thần”.

Trong những tháng ngày “Nhất nhật tại tù thiên thu tại ngoại”, không ít lần ta bắt gặp
những vần thơ dí dỏm, đùa vui, tự trào với hoàn cảnh của Bác. Chính thái độ sống, nhân sinh
quan tích cực đã di dưỡng tinh thần Bác, khiến tâm hồn Bác lúc nào cũng lộng gió thời đại,
hướng về tự do và ngày mai tươi sáng. Hay như cụ Phan Bội Châu cũng coi việc bị thực dân
Pháp bắt giam, một thử thách lớn trên con đường hoạt động cách mạng, chỉ là một chặng dừng
chân lấy sức “Chạy mỏi chân thì hãy ở tù”.

Thế mới biết tinh thần lạc quan đã tạo ra sức mạnh to lớn giúp con người ta biến nguy
thành an, biến khó khăn thành điều kiện thuận lợi để hướng tới thành công. Người lạc quan
xem thất bại như một cơ hội để học hỏi. Họ hiểu rằng không có sự tiến bộ nào mà không cần
phải phấn đấu nỗ lực. Họ chấp nhận những khó khăn bất trắc và bỏ công sức tìm cách khắc
phục cho những tính toán sai lầm hay những thất bại đã qua. Điều này trở thành nhu cầu khiến
họ thích nghiên cứu và tìm hiểu, đặc biệt họ thẩm thấu rất nhanh các kiến thức được truyền lại
từ những người khác. Vì vậy, họ vận dụng vào công việc một cách có hiệu quả. Rõ ràng, sống
lạc quan sẽ khiến ta kiên cường và làm việc có hiệu quả hơn.

Tinh thần lạc quan không chỉ giúp chúng ta chiến thắng hoàn cảnh mà còn khiến chúng
ta sống tốt đẹp hơn, hạnh phúc hơn. Bởi lạc quan sẽ loại bỏ căng thẳng, mệt mỏi. Thay vì nhìn
sự việc một cách tiêu cực, bi quan, khi chúng ta quan tâm tới những khía cạnh tích cực của
cuộc sống, chúng ta sẽ đối mặt với những căng thẳng và mệt mỏi một cách dễ dàng  hơn.

Người sống lạc quan sẽ tỏa ra một trường năng lượng tốt đẹp không chỉ tốt cho bản thân
mà còn có ảnh hưởng tích cực đến mọi người và môi trường xung quanh. Làm việc với người
luôn suy nghĩ tích cực, lạc quan bạn sẽ cảm thấy vui vẻ, yêu đời hơn và được truyền cho niềm
say mê hứng khởi trong công việc và học tập. Nhờ vậy mà chúng ta đối mặt với những khó
29. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

khăn và thử thách như một điều tất yếu cần phải có trên con đường đi đến thành công để vượt
qua nó một cách dễ dàng bằng niềm tin son sắt vào năng lực của bản thân.

Tinh thần lạc quan có ý nghĩa lớn lao trong cuộc sống. Vậy chúng ta có thể hình thành
nuôi dưỡng và tôi luyện nó như thế nào? Thực ra lạc quan cũng giống như những phẩm chất
khác vốn hiện hữu trong mỗi con người, quan trọng là chúng ta cần biết khơi gợi và rèn luyện
phẩm chất này một cách không ngừng để sống một cuộc đời hạnh phúc. Bình tĩnh và quyết tâm
vượt qua những tình huống bất thường với niềm tin sâu sắc vào bản thân. Giao tiếp với những
người có tinh thần lạc quan và luôn nhìn mọi việc theo chiều hướng tốt đẹp. Tuy nhiên cần
tránh cách sống "lạc quan chủ nghĩa" dùng phép thắng lợi tinh thần để ngụy biện cho những
điều xấu xa đang diễn ra trong thực tế. Với cách sống như vậy, bạn sẽ rơi vào u mê, chủ quan,
thiếu thực tế, thụ động, trì trệ. Để tránh rơi vào lối sống lạc quan chủ nghĩa, mỗi học sinh cần
tích cực học tập và rèn luyện để trang bị kiến thức, kĩ năng, thái độ sống vững vàng vượt qua
những khó khăn, thử thách.

Không ai khác, bạn là người duy nhất quyết định thái độ sống của mình trước mọi hoàn
cảnh. Nếu bạn dùng lăng kính u ám rọi chiếu vào mọi thứ xung quanh mình, vạn vật có đẹp đẽ
nhường nào cũng biến thành một sắc xám; ngược lại, một vũng nước tù đọng dưới màn trời
đêm cũng có thể lấp lánh những ánh sao nếu bạn nhìn ngắm mọi thứ với ánh nhìn lạc quan.

Đề 7: Từ lòng yêu nước của ông Hai trong tác phẩm làng và câu nói của nhà văn I-
li-a Ê-ren-bua: Dòng suối đổ vào sông, sông đổ vào đại trường giang Von-ga, con sông
Von-ga đi ra biển. Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc , em
hãy phát biếu những suy nghĩ của mình về lòng yêu quê hương, đất nước. 
Bài làm
Hình ảnh ông Hai trong tác phẩm “Làng” của Kim Lân gợi cho chúng ta thật nhiều suy
nghĩ về tình yêu quê hương đất nước. Tình yêu quê hương đất nước của ông Hai thật đúng
như lời nhà văn Xô Viết I-li-a Ê-ren-bua: "Dòng suối đổ vào sông, sông đổ vào đại trường
giang Von - ga, con sông Von - ga đi ra biển. Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở
nên lòng yêu Tổ quốc”.
Tình yêu đất nước là một khái niệm trừu tượng nhưng nhà văn giúp chúng ta hiểu thấu
được khái niệm ấy bằng một hình ảnh so sánh sinh động và cụ thể: đó là hình ảnh “dòng suối
đổ vào sông, sông đổ vào đại trường giang Von- ga, con sông Von-ga đi ra biển” chẳng khác
chi “Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc". Với hình ảnh so
sánh này nhà văn cho rằng lòng yêu đất nước được hình thành trên cơ sở những biểu hiện hết
sức cụ thể, từ những tình cảm thân thương, gần gũi nhất với mỗi con người. Cách “định
nghĩa” của nhà văn Ê-ren-bua thật dễ hiểu, sâu sắc và thấm thía.
30. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Bất cứ ai cũng được sinh ra, lớn lên trong một môi trường cụ thể, không gian sống cụ
thể. Đó là gia đình, làng xóm, quê hương. Ở đó có những con người, những cảnh vật gần gũi,
gắn bó máu thịt với chúng ta. Bởi vậy, nếu mỗi chúng ta không có tình yêu đối với các bậc
sinh thành thì làm sao có được tình yêu đối với nhân dân rộng rãi? Không có chút xúc động
nào trước cảnh vật: mái tranh nâu, bờ ao, luống đất, nhịp cầu, con ngõ, góc phố … khăng khít
với mình suốt tuổi bé thơ và trong cả cuộc đời thì làm sao có được tình yêu đất nước, tình yêu
Tổ quốc? Bác Hồ nặng lòng yêu xứ Nghệ đến độ trước phút đi xa, Bác còn thèm nghe một câu
hò ví dặm. Tình yêu mảnh đất “xứ dân gầy”, nơi “non xanh nước biếc như tranh họa đồ”, đã
khiến Bác một đời tận tụy hi sinh, đấu tranh vì độc lập tự đo của đất nước, vì hạnh phúc ấm no
của nhân dân. Thế mới biết cội nguồn của tình yêu nước chính là tình yêu gia đình, yêu đồng
bào, yêu mảnh đất chôn rau cắt rốn. Người ta có thể tách bước khỏi quê hương, nhưng không
thể nào tách rời con tim mình khỏi quê hương được.
Như thế, yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê, là tình cảm hết sức tự nhiên của con
người. Yêu nước là truyền thống quý báu của dân tộc ta. Tình yêu đất nước là cội nguồn của
sức mạnh để cha ông ta đưa đất nước đi lên phía trước trong cuộc trường chinh không mỏi
dựng nước và giữ nước. Và yêu nước ngày hôm nay tạo ra sức mạnh để thế hệ cháu con là
chúng ta xây dựng và phát triển đất nước trên con đường hội nhập. Hơn lúc nào hết, để dáng
đứng Việt Nam tạc vào thế kỉ, cần mỗi người phải biết kế thừa và phát huy truyền thống yêu
nước trong tình cảm và những việc làm cụ thể, thiết thực và gần gũi. Bồi dưỡng lòng yêu nước
là cách hoàn thiện nhân cách của mỗi con người. Yêu nước, tự hào về đất nước là cách chúng
ta tự hào về chính bản thân mình.
Rất đỗi tự hào về truyền thống nồng nàn yêu nước của biết bao thế hệ người Việt Nam,
mỗi người học sinh cần biết phát huy truyền thống đó bằng việc làm cụ thể, thiết thực chăm
học, chăm làm, tu dưỡng rèn luyện mình để mai sau trở thành một người công dân tốt. Hãy là
người sống có trách nhiệm với cộng đồng, có ý thức xây dựng tập thể, yêu quý gìn giữ của
công, tham gia tích cực vào mọi hoạt động xã hội công ích do nhà trường và địa phương tổ
chức. Hãy yêu thương, gắn bó với gia đình, người thân và những người sống quanh ta. Hãy mở
rộng giàu lòng nhân ái. Hãy sống vị tha. Hãy cho đi vì đã được nhận về… Đó là cơ sở để tình
yêu đất nước của chúng ta sẽ được bồi dưỡng ngày thêm sâu sắc hơn, mãnh liệt hơn.
Tháng 1 năm 2018, cờ Việt Nam đã nhuộm đỏ sân vận động Thường Châu trong tuyết
lạnh. Những cầu thủ U23 và triệu người Việt Nam đã viết lên giai điệu đẹp của lòng yêu nước.
Tình yêu Tổ quốc sẽ mãi là tình cảm thiêng liêng, cao quý của mỗi con người cần được chúng
ta gìn giữ và trân trọng trong cuộc sống hôm nay.

Đề 8: Viết đoạn văn về chủ đề: Môi trường.


Bài làm
31. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Môi trường sống của con người là một khái niệm rộng. Nó là không gian sống của con
người và sinh vật. Nó được hình dung giống như mái nhà chở che loài người từ thời kì hồng
hoang, vượt qua đêm trường trung cổ đến nay và mai sau. Môi trường bao gồm tất cả các yếu
tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao quanh con người, có ảnh hưởng đến cuộc sống, sản xuất,
sự tồn tại, phát triển của con người trên trái đất. Đời sống của chúng ta sẽ bị tổn hại rất lớn nếu
mỗi người không có ý thức bảo vệ môi trường sống. Môi trường có vai trò quan trọng mang
tính quyết định sống còn đến đời sống của chúng ta. Nói cách khác nhân loại không thể tồn tại
nếu thiếu môi trường. Môi trường phục vụ các nhu cầu của con người bằng nguồn tài nguyên
thiên nhiên sẵn có của nó. Địa Cầu như người mẹ nuôi chúng ta, luôn chiều chuộng, cung cấp
cho hàng tỷ đứa con bé nhỏ những điều tuyệt vời nhất. Nó không phải là một vật thể sống
nhưng tầm vóc và sức ảnh hưởng của nó thật lớn lao. Môi trường, khi hiền hoà, khi dễ chịu,
khi lại phẫn nộ, giận dữ. Môi trường sẽ cuốn phăng đi mọi thứ đang hiện hữu, để chúng biến
mất vào hư vô nếu chúng ta không quan tâm bảo vệ nó. Khi công nghệ hiện đại ngày càng phát
triển, đừng nghĩ thiên nhiên không còn vĩ đại như xưa. Con người - động vật thông minh nhất
hành tinh đã vô trách nhiệm với môi trường như thế nào? Môi trường bị ô nhiễm. Chúng ta đã,
đang và sẽ phải gánh chịu những hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Vì thế ngay từ lúc này, mỗi
chúng ta, nhất là học sinh - thế hệ tương lai của đất nước hãy nhân thức rõ vai trò của môi
trường với cuộc sống của chúng ta và cần có trách nhiệm bảo vệ ngôi nhà chung của nhân loại.
Bắt đầu từ những thói quen tốt trong cuộc sống hàng ngày: giữ vệ sinh khu phố, xóm làng, nhà
cửa, nơi mình ở, không xả rác bừa bãi và có ý thức tái chế rác thải, tích cực trồng cây ươm
màu xanh - thắp lên sự sống, sử dụng tiết kiệm các nguồn năng lượng trên trái đất, tuyên
truyền mọi người cùng tham gia bảo vệ môi trường, có chế tài xử phạt những hành vi làm ô
nhiễm môi trường,… Hành động tưởng nhỏ thôi nhưng ngàn người, triệu người như một cùng
thương yêu chăm sóc cho thiên nhiên thì thế giới của chúng ta sẽ khác. Hãy để trái đất luôn là
một hành tinh xinh đẹp, xanh tươi trong vũ trụ bao la!

Đề 9: Viết đoạn văn về chủ đề: Học tập trải nghiệm.

Bài làm

Ngay từ xa xưa cha ông ta đã đề cao vai trò của việc học tập từ thực tế, trải nghiệm: “Đi
một ngày đàng học một sàng khôn”. Ngày nay, trong thời đại thế giới phẳng, đòi hỏi con người
không chỉ trang bị cho mình ngày càng nhiều kiến thức mà cả kĩ năng thì việc học tập trải
nghiệm càng phát huy ý nghĩa của nó. Trải nghiệm, là tri thức hay sự thông thạo về một sự
kiện hay một chủ đề có được thông qua tham gia hay tiếp xúc trực tiếp. Như vậy học tập trải
nghiệm là quá trình người học tiếp thu tri thức và kĩ năng trực tiếp từ những trải nghiệm trong
thực tế cuộc sống. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là hoạt động giáo dục thông qua sự trải
nghiệm và sáng tạo của cá nhân trong việc kết nối kinh nghiệm học được trong nhà trường với
32. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

thực tiễn đời sống, nhờ đó các kinh nghiệm được tích lũy thêm và dần chuyển hóa thành năng
lực. Học tập trải nghiệm được cho là có thể mang lại cho học sinh cơ hội và điều kiện phát
triển năng lực, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng. Với
hoạt động trải nghiệm sáng tạo, hình thức và không gian dạy học được đổi mới, mở rộng ra
ngoài lớp học; lực lượng tham gia quá trình dạy học không chỉ là giáo viên trong trường mà có
sự tham gia của các thành phần xã hội,... Vì thế học sinh sẽ tìm thấy những hứng thú mới lạ
trong học tập và tiếp thu tri thức. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nhắn nhủ: “Học đi đôi với
hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xã hội!”. Hay trên thế
giới, từ giữa thế kỉ XX, nhà khoa học giáo dục nổi tiếng người Mĩ, John Dewey, với tác phẩm
Kinh nghiệm và Giáo dục (Experience and Education) đã chỉ ra hạn chế của giáo dục nhà
trường và đưa ra quan điểm về vai trò của kinh nghiệm trong giáo dục. Với triết lí giáo dục đề
cao vai trò của kinh nghiệm, Dewey cũng chỉ ra rằng, những kinh nghiệm có ý nghĩa giáo dục
giúp nâng cao hiệu quả giáo dục bằng cách kết nối người học và những kiến thức được học với
thực tiễn. Học tập bằng trải nghiệm không chỉ dừng lại ở việc thực hành mà còn bằng những
hoạt động lao động, bằng sự tham gia các hoạt động thực tế nơi ruộng đồng, công xưởng, tự
mình sửa chữa, thiết kế, chế tạo đem lại không chỉ nền tảng kiến thức về thiên nhiên, cơ khí,…
mà còn rèn luyện thêm về kỹ năng sống. Không những vậy khi học tập bằng trải nghiệm chúng
ta còn hình thành các giá trị sống, tìm thấy niềm vui và động lực tự giác trong học tập. Từ đó
giúp ta ý thức được tầm quan trọng của việc học và nỗ lực cố gắng hơn nữa trong học tập.
Thiết nghĩ mỗi học sinh chúng ta cần ý thức được vai trò của trải nghiệm để chủ động tự giác
học mọi lúc và mọi nơi trong đời sống.

Đề 10: Viết đoạn văn với chủ đề: Lòng hiếu thảo.

Bài làm

Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ vốn là truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc ta và là
phẩm chất cần có trong mỗi con người. Hiếu là hiếu nghĩa, biết ơn người sinh thành dưỡng dục
mình, biết cung kính bề trên. Thảo là mở rộng tấm lòng của mình, là chia ngọt sẻ bùi. Tóm lại
lòng hiếu thảo là sự biết ơn, tôn trọng và đáp đền cha mẹ, ông bà, người có công sinh thành
hoặc dưỡng dục mình. Trong thời kì phong kiến, lòng hiếu thảo đóng vai trò trung tâm của đạo
đức Nho giáo. Lòng hiếu thảo được biểu hiện phong phú trong cuộc sống hằng ngày. Nó
không chỉ được thể hiện trong thái độ tình cảm mà còn qua hành động, việc làm cụ thể. Người
có lòng hiếu thảo là người luôn biết cung kính, lễ phép, biết vâng lời và làm cho cha mẹ, ông
bà luôn được vui vẻ, thoải mái về tinh thần. Lúc cha mẹ khỏe mạnh, con cái hiếu thuận, vâng
lời, lắng nghe dạy bảo. Lúc cha mẹ già yếu hết lòng chăm sóc phụng dưỡng. Khi cha mẹ qua
đời phụng thờ chu đáo. Trong thực tế cuộc sống chúng ta đã có nhiều người con hiếu thảo trở
thành tấm gương để người đời sau noi theo. “Hiếu tử truyện” có ghi lại những tấm gương hiếu
thuận đáng để noi theo. Đó là một người con nhà nghèo, mùa đông, nằm ủ ấm chiếc giường rồi
33. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

mời cha mẹ lên, mùa hè thức đêm để quạt cho cha mẹ ngủ. Đó là lão Lai Tử, tuổi đã già những
vẫn diễn hài mua vui cho cha mẹ. Cũng có những người con như Nguyễn Trãi cũng từng gạt
dòng nước mắt, từ biệt cha già Nguyễn Phi Khanh để trở về nuôi giấc mộng như lời cha dặn
“Hãy rửa nhục cho nước, trả thù cho cha, như thế mới là đạo hiếu”. Còn bao nhiêu người con
đã vâng lời, hiếu thuận với ông bà, cha mẹ trở thành người có ích làm rạng danh cha mẹ, tổ
tiên. Chúng ta sống hiếu thảo với ông bà, cha mẹ bởi ai cũng có cội nguồn, thân tộc. Ông bà
cha mẹ là người đã sinh ra ta, nuôi dưỡng ta khôn lớn, dành cho ta những gì tố t đẹp nhất một
cách vô điều kiện. Hơn nữa con cái sống hiếu thảo thì gia đình sẽ giữ được hòa khí, trên kính
dưới nhường gia đình hòa thuận, yên vui, hạnh phúc là động lực để chúng ta học tập và làm
việc. Lòng hiếu thảo đã gắn kết các thành viên trong gia đình. Sống hiếu thảo góp phần hoàn
thiện vẻ đẹp nhân cách của mỗi con người. Người sống hiếu thảo luôn được người khác trân
trọng, yêu mến và dễ thành công trong cuộc sống bởi giá trị của con người không phải được
nhìn nhận bằng sự giàu sang, quyền quý mà nó được thể hiện bằng nhiều yếu tố tinh thần đep
đẽ trong đó nền tảng là chữ “hiếu”. Mặc dù vậy không phải ai cũng thấm thía ý nghĩa của chữ
Hiếu trong đạo làm người. Họ sống lỗi đạo, bất hiếu, vô lễ, thậm chí bỏ bê hoặc hành hạ đánh
đập cha mẹ, ông bà. Những “con sâu làm rầu nồi canh” ấy là biểu hiện của lối sống vô ơn,
nhân cách kém cỏi và bị xã hội lên án mạnh mẽ. Là học sinh - thế hệ chủ nhân tương lai của
đất nước phải lấy chữ hiếu làm đầu, kính trọng lễ phép, lắng nghe ông bà, cha mẹ dạy bảo,
phấn đấu trong học tập và rèn luyện, trở thành người tốt để ông bà, cha mẹ được vui lòng. Đó
là cách để đền đáp phần nào công ơn của người đi trước. Lòng hiếu thảo thể hiện lối sống
trọng tình nghĩa, là nét đẹp cao quý của văn hóa Việt Nam. Vì thế mỗi chúng ta cần nhớ làm
lòng “Tội lớn nhất của đời người là bất hiếu”.

Đề 11: Viết đoạn với chủ đề: Gia đình.

Bài làm

Euripides đã nói: "Duy chỉ có gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân
để chống lại tai ương của số phận ”, tác phẩm… của tác giả… càng khiến ta thấm
thía vai trò của gia đình với mỗi chúng ta . Có thể nói gia đình là điều vô cùng quan trọng
trong cuộc đời mỗi con người. Gia đình là một cộng đồng người sống chung và gắn bó với
nhau bởi các mối quan hệ tình cảm, quan hệ hôn nhân, quan hệ huyết thống, quan hệ nuôi
dưỡng và hoặc quan hệ giáo dục. Gia đình có lịch sử từ rất sớm và đã trải qua một quá trình
phát triển lâu dài. Hầu hết mỗi người sinh ra và lớn lên đều từ một gia đình. Gia đình
là nơi có những người thân yêu, ruột thịt của chúng ta. Mỗi con người chịu sự ảnh
hưởng to lớn từ truyền thống và cách giáo dục của gia đình. Với mỗi người khi nghĩ
về gia đình là nghĩ về tổ ấm bình an. Gia đình là cái nôi hạnh phúc của con người từ
bao thế hệ: đùm bọc, chở che, giúp con người vượt qua được những khó khăn, trở
ngại trong cuộc sống. Bởi những người ruột thịt với ta như mẹ, cha mới có thể yêu
34. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

thương ta vô điều kiện. Người đầu tiên sẵn sàng tha thứ cho mọi lỗi lầm của ta
chính là những người trong gia đình. Khi chúng ta gặp khó khăn, trắc trở chúng ta
thường tìm về gia đình để được động viên và giúp đỡ cả về vật chất lẫn tinh thần.
Khi chúng ta đau ốm, gia đình chính là những người luôn ở bên ta, chăm sóc ta. Có
thể thấy gia đình đóng vai trò, giá trị to lớn đối với sự hình thành và phát triển nhân
cách của con người, là nền tảng để con người vươn lên trong cuộc sống. Trong thực
tế cuộc sống, có rất nhiều người ngay từ khi sinh ra đã sớm chịu hoàn cảnh thiệt
thòi, đã không được sự chở che, đùm bọc, giáp dục, nâng đỡ của gia đình nhưng vẫn
thành đạt, trở thành con người hữu ích của xã hội. Trong cuộc sống ngoài gia đình,
chúng ta còn nhận được sự động viên, giúp đỡ từ bạn bè, thầy cô, đồng nghiệp, đó
là gia đình lớn hơn của ta. Mỗi chúng ta vì thế cần hiểu được vai trò và giá trị của
gia đình, mỗi người cần phải có ý thức bảo vệ và xây dựng hạnh phúc gia đình; có ý
thức lên án, tố cáo tình trạng bạo hành ra đình vẫn còn diễn ra đâu đó ở quanh ta.
Mỗi người trong gia đình cần phải biết yêu thương, đùm bọc chở che cho nhau, biết
tôn trọng, cư xử bình đẳng với các thành viên trong gia đình, luôn sẵn sàng ở bên
cạnh những người thân yêu trước những biến cố lớn trong cuộc sống. Học sinh cần
phải cố gắng trong học tập, tu dưỡng đạo đức để xứng đáng với truyền thống gia
đình, mang lại niềm hạnh phúc và tự hào cho những người thân yêu. Mỗi người may
mắn được sinh ra trong một gia đình hạnh phúc cần biết động viên và sẻ chia với
những người thiệt thòi, kém may mắn. Cá nhân không may rơi vào hoàn cảnh thua
thiệt, không có gia đình hoặc gia đình không trọn vẹn cần phải biết vươn lên nghịch
cảnh để sống đẹp, sống có ích. Lúc ấy ta cũng sẽ nhận về được những tình cảm ấm
áp như ruột thịt của những người xung quanh.
Đề 12: Viết đoạn văn nghị luận với chủ đề: Lòng bao dung.

Bài làm:

Con người thường khó tránh khỏi những vấp ngã, lỗi lầm trong cuộc sống. Để có thể
đứng lên, bước tiếp ngoài nghị lực của bản thân, người ấy cần cả sự bao dung. Bao dung là
lòng rộng lượng, khoan dung , thương yêu con người, sẵn sàng tha thứ, không khắt khe, không
trừng phạt, hoặc sẵn sàng xoá bỏ những lỗi lầm của người khác. Pi-e Bê-noa có câu: “Bao
dung dung là đức tính đem lợi về cho cả ta lẫn người khác”. Tựa như dòng nước, bao dung
mang đến những điều mát lành, ngọt ngào trong cuộc sống đã có quá nhiều mỏi mệt, muộn
phiền của chúng ta. Làm sao chúng ta có thể chắc chắn mình sẽ không bao giờ mắc sai lầm,
không bao giờ xung đột? Sai lầm và xung đột là bản chất của cuộc sống. Nhưng việc giải quyết
các xung đột và sai lầm mà thiếu đi sự bao dung sẽ có thể dẫn tới những hậu quả đáng tiếc.
Mọi điều sẽ trở nên tốt đẹp nếu ta biết nhìn nhận lại chính mình, xem xét khách quan sự việc,
chủ động giảng hòa, sẵn sàng tha thứ, bắt tay cởi bỏ oán thù. Tha thứ cho lỗi lầm của người
35. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

khác có tác dụng cảm hóa người phạm phải sai lầm. Họ thấy lòng bao dung của ta mà ăn năn,
hối hận, sửa chữa lỗi lầm. Chẳng phải cha ông ta đã từng “Đem đại nghĩa để thắng hung tàn –
Lấy chí nhân để thay cường bạo”, khoan dung với kẻ thù khiến chúng “về đến nước mà vẫn
tim đập chân run” hay sao? Lòng bao dung không chỉ có cảm hóa một con người mà còn có
thể tiếp thêm nghị lực sống cho nhiều người khác. Trong tác phẩm “Những người khốn khổ”
của V.Huy-go, chính tấm lòng bao dung đức độ của Cha xứ đã giúp Giăng-văng-giăng tìm lại
được con người thật của mình trước khi bị cái tòa án với bản án khắc nghiệt điên rồ biến ông
thành kẻ trộm cắp xấu xa, một người tù khổ sai khốn cùng. Ông đã bắt đầu lại cuộc đời, trở
thành ngài thị trưởng đáng kính và sống với tôn chỉ yêu thương. Một người có tấm lòng bao
dung sẽ không bao giờ chấp nhặt những chuyện cỏn con mà người khác đã gây ra cho mình.
Đó là cách ứng xử rộng lượng, có văn hóa, vị tha. Khi sống vị tha nhân ái chúng ta sẽ thấy
mình thoải mái, nhẹ nhõm, hạnh phúc, tránh xa những suy nghĩ tiêu cực, hẹp hòi. Thói xấu của
con người trong cuộc sống là ấn tượng, thành kiến, ích kỉ, hẹp hòi,… Nếu dùng lòng khoan
dung để đối nhân xử thế thì những thói xấu đó sẽ không có cơ hội tồn tại. Hãy luôn nhớ “Tài
sản lớn nhất của đời người chính là lòng khoan dung”. Vì thế trong cuộc sống, mỗi người
nhận thức được bao dung là niềm vui to lớn, đích thực để đối xử với người khác bằng tình yêu
thương, để biết tha thứ cho lỗi lầm của người khác cũng như chính bản thân mình nhưng cũng
cần đấu tranh không khoan nhượng với cái xấu và cái ác.

Đề 13: Viết đoạn văn về chủ đề: Môi trường.


Bài làm
Môi trường sống của con người là một khái niệm rộng. Nó là không gian sống của con
người và sinh vật. Nó được hình dung giống như mái nhà chở che loài người từ thời kì hồng
hoang, vượt qua đêm trường trung cổ đến nay và mai sau. Môi trường bao gồm tất cả các yếu
tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao quanh con người, có ảnh hưởng đến cuộc sống, sản xuất,
sự tồn tại, phát triển của con người trên trái đất. Đời sống của chúng ta sẽ bị tổn hại rất lớn nếu
mỗi người không có ý thức bảo vệ môi trường sống. Môi trường có vai trò quan trọng mang
tính quyết định sống còn đến đời sống của chúng ta. Nói cách khác nhân loại không thể tồn tại
nếu thiếu môi trường. Môi trường phục vụ các nhu cầu của con người bằng nguồn tài nguyên
thiên nhiên sẵn có của nó. Địa Cầu như người mẹ nuôi chúng ta, luôn chiều chuộng, cung cấp
cho hàng tỷ đứa con bé nhỏ những điều tuyệt vời nhất. Nó không phải là một vật thể sống
nhưng tầm vóc và sức ảnh hưởng của nó thật lớn lao. Môi trường, khi hiền hoà, khi dễ chịu,
khi lại phẫn nộ, giận dữ. Môi trường sẽ cuốn phăng đi mọi thứ đang hiện hữu, để chúng biến
mất vào hư vô nếu chúng ta không quan tâm bảo vệ nó. Khi công nghệ hiện đại ngày càng phát
triển, đừng nghĩ thiên nhiên không còn vĩ đại như xưa. Con người - động vật thông minh nhất
hành tinh đã vô trách nhiệm với môi trường như thế nào? Môi trường bị ô nhiễm. Chúng ta đã,
đang và sẽ phải gánh chịu những hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Vì thế ngay từ lúc này, mỗi
chúng ta, nhất là học sinh - thế hệ tương lai của đất nước hãy nhân thức rõ vai trò của môi
36. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

trường với cuộc sống của chúng ta và cần có trách nhiệm bảo vệ ngôi nhà chung của nhân loại.
Bắt đầu từ những thói quen tốt trong cuộc sống hàng ngày: giữ vệ sinh khu phố, xóm làng, nhà
cửa, nơi mình ở, không xả rác bừa bãi và có ý thức tái chế rác thải, tích cực trồng cây ươm
màu xanh - thắp lên sự sống, sử dụng tiết kiệm các nguồn năng lượng trên trái đất, tuyên
truyền mọi người cùng tham gia bảo vệ môi trường, có chế tài xử phạt những hành vi làm ô
nhiễm môi trường,… Hành động tưởng nhỏ thôi nhưng ngàn người, triệu người như một cùng
thương yêu chăm sóc cho thiên nhiên thì thế giới của chúng ta sẽ khác. Hãy để trái đất luôn là
một hành tinh xinh đẹp, xanh tươi trong vũ trụ bao la!

Đề 14: Viết đoạn văn với chủ đề: Đồng cảm, sẻ chia.

Bài làm
“Nơi lạnh giá nhất không phải là Bắc cực mà là nơi không có tình yêu thương”. Tình
yêu thương, sự đồng cảm và sẻ chia vốn là một trong những đạo lí cơ bản của con người. Đồng
cảm là biết rung cảm trước những vui buồn của người khác, đặt mình vào hoàn cảnh của người
khác để hiểu và cảm thông với họ. Người có sự đồng cảm sẽ biết sẻ chia trong cuộc sống. Sẻ
chia là cùng người khác san sẻ vui buồn, những trạng thái tình cảm, tâm hồn với nhau; cả sự
chia sẻ những khó khăn về vật chất, giúp nhau trong hoạn nạn... Khi ta học được cách đồng
cảm và chia sẻ tức biết sống vì người khác cũng là lúc mình nhận được niềm vui; ta cảm thấy
cuộc đời này thật tuyệt vời. Nếu ai cũng biết “học cách đồng cảm và sẻ chia”, trái đất này sẽ
thật là "thiên đường". Cuộc sống này còn nhiều những khó khăn vì vậy cần lắm những tấm
lòng đồng cảm, sẻ chia. Đó là sự sẻ chia về vật chất được biểu hiện bằng sự giúp đỡ người
khác khi khó khăn, hoạn nạn. Đó là sự sẻ chia về tinh thần bằng ánh mắt, nụ cười, lời an ủi,
chúc mừng, đôi khi chỉ là sự im lặng cảm thông, lắng nghe. Sự đồng cảm, sẻ chia được thể
hiện trong những mối quan hệ khác nhau trong cuộc sống. Đồng cảm, sẻ chia giúp con người
thêm sức mạnh để vượt qua những thử thách, những nghịch cảnh của cuộc đời. Đó cũng là một
trong những phẩm chất làm người, kết tinh giá trị nhân văn cao quý ở con người. Vậy mà bên
cạnh những người giàu lòng nhân ái, biết đồng cảm và sẻ chia thì ở ngoài kia vẫn còn đó
những người sống thờ ơ, vô cảm, ích kỉ, vụ lợi, thiếu trách nhiệm với đồng loại, với cộng
đồng. Những người đó không chỉ mang đến nỗi buồn cho người khác mà chính họ cũng chỉ
nhận về sự lạnh lẽo trong trái tim và tâm hồn mà thôi. Cuộc sống dù có hối hả chảy trôi thì ở
bất cứ thời đại nào mỗi chúng ta cũng cần ý thức được ý nghĩa của tình yêu thương trong cuộc
đời này. Phải học cách đồng cảm, sẻ chia và phân biệt đồng cảm, sẻ chia với sự thương hại,
ban ơn... Ai cũng có thể đồng cảm, sẻ chia với những người quanh mình với điều kiện và khả
năng có thể của mình. Cuộc sống sẽ đẹp vô cùng khi con người biết đồng cảm, sẻ chia. Nhớ
rằng: Một ánh lửa chia sẻ là một ánh lửa lan tỏa. Đôi môi có hé mở mới thu nhận được nụ
cười. Bàn tay có mở rộng trao ban, tâm hồn mới tràn ngập vui sướng.
37. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Đề 14: Viết đoạn văn suy nghĩ với chủ đề: Khiêm tốn (Sau khi học xong “Lặng lẽ Sa Pa”
của Nguyễn Thành Long).

Bài làm

Từ nhân vật… của tác phẩm… , tác giả… đã gợi nhắc chúng ta về sự đẹp đẽ của phẩm
chất khiêm tốn. Khiêm tốn chính là một lối sống không tự đề cao mình, đánh giá đúng mực về
bản thân, không khoe khoang thành công và không ngừng học hỏi ở những người khác. Lòng
khiêm tốn là một đức tính đáng quý, cần phát huy của mỗi con người. Khiêm tốn luôn đem lại
cho bạn tình cảm của mọi người. Khiêm tốn là một trong những phẩm chất quan trọng của
thành công. Vì sao vậy? Trước hết là bởi người khiêm tốn là người luôn biết mình đang ở đâu
và biết mình phải làm gì. Họ không vì thành công trước mắt mà ngủ quên trên chiến thắng, tự
mãn với bản thân. Như chúng ta đã biết, thành công luôn là thành quả của một quá trình gian
nan, vất vả mới có được. Khi thời gian đủ chín và mọi việc đủ thành thì bạn sẽ nắm trong tay
phần thắng. Nếu như lúc đó bạn không khiêm tốn, không biết cách kiềm chế cảm xúc thì có lẽ
bạn sẽ chìm ngập trong “mùi vị” vinh quang mà quên mất còn có biết bao khó khăn, trở ngại
phải vượt qua trong cuộc sống để đạt được thành công. Trong xã hội phong kiến có rất nhiều
bậc danh nhân vì chán ghét cảnh tranh chấp quan trường mà cáo quan về ở ẩn. Họ luôn giữ cho
lòng mình luôn sáng, tinh thần khiêm tốn, thanh cao. Tinh thần ấy được phát huy ở Bác Hồ -
con người ưu tú của dân tộc, con người được năm châu chân lí nhìn theo. Vậy mà cả một đời
Bác sống “thanh bạch chẳng vàng son” và không quên dặn cháu con phải “khiêm tốn, thật
thà, dũng cảm”. Xã hội có nhiều người tài giỏi mà chúng ta ngưỡng mộ và học giỏi. Khiêm
tốn sẽ giúp cho bản thân mình nhận ra những thiếu sót của bản thân để học hỏi từ người khác
hướng đến sự hoàn thiện. Lòng khiêm nhường luôn đi liền với sự hòa nhã, hòa đồng với mọi
người, vì tinh thần không ngừng cố gắng học hỏi. Còn đối với những kẻ tự thỏa mãn bản thân
thì luôn thấy người khác là thấp hơn mình, không đáng học hỏi. Vậy là tự họ tạo nên khoảng
cách cho mình với mọi người. Họ thành kẻ cô lập. Anh thanh niên trong “Lặng lẽ Sa Pa”
khiến ông họa sĩ cảm phục chính vì phẩm chất khiêm tốn của mình. Phẩm chất ấy đã hoàn
thiện vẻ đẹp của nhân vật khiến mỗi suy nghĩ của anh đều để lại những vang âm. Tuy nhiên,
trong cuộc sống vẫn có không ít người sống tự kiêu, tự mãn, tự cho mình là tài giỏi, hơn người.
Đừng biến mình thành kẻ tự mãn, hãy chứng minh năng lực của mình qua hành động và sống
khiêm cung, nhường nhịn. Khiêm tốn không có nghĩa là hạ thấp mình xuống mà khiêm tốn
chính là một phẩm chất đẹp đẽ mà mỗi học sinh chúng ta cần rèn luyện cho mình để hoàn thiện
nhân cách và không ngừng cố gắng mỗi ngày trong cuộc sống và học tập.

Đề 15: Suy nghĩ về câu nói: "Miếng bánh ta ăn khi đã no là miếng bánh dành cho
người đói".
38. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Bài làm
Cái đói và miếng ăn từng là để tài đầy ám ảnh trong những trang viết của nhà văn hiện
thực Nam Cao. Trong đó ta thấy nhân vật bà cái Tí từng chết vì bội thực sau khi sống chung
với cái đói trong khoàng thời gian dài; thấy nhân vật Hộ trong 'Đời thừa' từng vì cái đói và
gánh nặng áo cơm ghì sát đất' mà rơi cảnh quẩn quanh trong bi kịch nghề nghiệp và bi kịch của
lẽ sống tình thương. Cái đói và miếng ăn không chỉ có sức nặng trong văn thơ, ta vẫn thấy
ngoài cuộc đời, cái đói cận kề trước mặt người hành khất, ngay sau ánh đèn của đô thị phồn
hoa bậc nhất thế giới New York vẫn tồn tại hình ảnh hàng dài người xếp hàng tranh nhau chỗ
ngủ nơi tàu điện ngầm,... Những cảnh đời khó khăn ấy cẩn lắm hơi ấm của tình thương, tình
đồng loại, cần lắm sự đùm bọc của lá lành. Và lời nhắc nhở: "Miếng bánh ta ăn khi đã no là
miếng bánh dành cho người đói" chưa bao giờ cũ giữa cuộc sống này .
Câu nói không chỉ dừng lại ở chuyện luận bàn về lòng trắc ẩn, về tinh thẩn "lá lành
đùm lá rách" hay khuyến khích người với người nâng đỡ, trao nhau yêu thương mà câu nói ấy
còn bàn về vấn đề nhận thức của con người về hành vi của mình trước những giới hạn của
cuộc đời. Như cụm từ “miếng bánh” đại diện cho giá trị vật chất, những gì mà ta có đủ hoặc
thừa, không chỉ đủ gạo để ăn, đủ áo để mặc mà còn có thể "ăn ngon mặc đẹp". Hình ảnh
"miếng bánh" được đặt trong hệ quy chiếu với "người đói" như để làm nổi bật một bộ phận,
một tầng lớp người trong xã hội sống lay lắt qua ngày, ngày ăn đủ 3 bữa hay đêm có chỗ để
đặt lưng đã là may. Qua đây mà dễ thấy thông điệp của câu nói là để khuyên khích sự san sẻ,
đùm bọc lẫn nhau giữa người với người, cũng là để phê phán thói tham lam, ích kỷ đang có xu
hướng gia tăng trong cuộc sống.
Từ bao đời, ông bà ta đã dạy "lá lành đùm lá rách", thậm chí "lá rách ít đùm lá rách
nhiều". Nhà thơ cách mạng Tố Hữu cũng từng ca ngợi: "Có gì đẹp trên đời hơn thế / Người
yêu người sống đế yêu nhau".
Lẽ sống tình thương, tinh thần sẻ chia, đoàn kết luôn cần được đề cao. Tình cảm ấy bén
rễ từ sâu thẳm trong trái tim con người và qua hành động hay cử chỉ truyền từ người này sang
người khác, đem trái tim con người đến gần nhau. Nếu tình thương là ngọn lửa thì "một đốm
lửa sẻ chia là một ngọn lửa lan toả". Chính ngọn lửa cùa tình người ấy đã xua tan đi cái đói
trong đêm đen của những người ăn xin, hay sưởi ấm trái tím quạnh hiu của những người hành
khất. Người gần người hơn, hơn triệu trái tim cùng chung một nhịp đập sẻ chia chính là ý
nghĩa lớn lao nhất mà thứ tình cảm thiêng liêng này đem lại. Phải chăng do Chúa Trời chẳng
thể san sẻ tình thương của mình xuống khắp mọi ngóc ngách dưới trần thế. Ngài để góc tối của
cảnh bần hàn tồn tại song song với ánh đèn rạng rỡ của cung điện nguy nga để làm nổi bật sự
khác biệt ấy, nhưng Ngài gửi xuống trần gian một thiên thần để giảm nhẹ đau thương và gắn
kết con người, đó chính là tình đồng loại - một thiên thần ngự trị ngay trong chính mỗi chúng
ta, một thiên thẩn mang trong mình sức mạnh của Chúa Trời để con người giúp nhau vượt qua
hoàn cảnh khó khăn, nghèo khố. Bời vậy mà hãy lắng lại để nghe đời, nghe tiếng đồng loại
39. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

đang kêu gào từ trong đói rét. vẫn còn quanh ta tiếng khóc của những đứa trẻ thơ khát sữa,
nhũng đứa trẻ không nhà, không áo ấm, cơm no, những người già bệnh tật cơ nhỡ... Họ đang
cần lắm những "miếng bánh" được sẻ chia từ bàn tay, tấm lòng của những người bên cạnh.
Sẻ chia miếng bánh khi đã no cần phải là một mệnh lệnh của trái tim. Bởi đó thực sự là
miếng bánh mà người đói cần để tồn tại. Cho đi miếng bánh ta sẽ nhận về sự thanh thản, niềm
vui. Cho đi yêu thương, tự khắc ta sẽ nhận lại được cảm giác nhẹ lòng, thanh thản thay vì nỗi
day dứt khôn nguôi khi ta chọn im lặng trước cái nhìn cầu khẩn của người nghèo đói. Cuộc
đời này vốn nhiều bất trắc khôn lường, ai cũng có thể rơi vào cảnh bần hàn, đói khổ. Vĩ vậy,
sao ta không "để dành" tình yêu thương mỗi ngày, để nếu có lúc rơi vào hoạn nạn ta sẽ tìm
thấy những bàn tay, những tấm lòng ta đã gửi trong đời...
"Miếng bánh ta ăn khi đã no" không nên hiểu là miếng bánh thừa thãi, bỏ đi, ta chỉ cho
nó khi ta đã thừa mứa, không biết dùng để làm gì.
Lòng tham của con người là vô đáy. Mỗi chúng ta cẩn phải tự cân bằng, tự giới hạn
những ham muốn của mình. Hãy sẵn sàng sẻ chia với những người nghèo khổ/ khó khăn ngay
khi ta đủ đầy hơn họ. Thậm chí những chiếc "lá rách ít đùm lá rách nhiều" càng khiến cho
cuộc sống này ấm áp đẹp đẽ hơn.
Ta cũng cần nhớ, người nghèo khổ thiệt thòi không cần đến sự thương hại hay bố thí.
Ranh giới giữa "thương cảm" và "thương hại" chỉ cách nhau một sợi chỉ mang tên "tấm lòng".
Vậy nếu có thể cho đi, ta hãy cho bằng tất cả trái tim mình, bằng tình yêu và sự chân thành,
chứ không phải miễn cưỡng, sự giả dối hay toan tính. Trục lợi trên nỗi đau của người nghèo
khổ luôn là sự nhẫn tâm cần lên án. Các cô hoa hậu, người mẫu lên vùng xa đi từ thiện không
cần ê kíp quay phim đi kèm để cho ra đời những bức ảnh thông báo tới cả thế giói về tấm lòng
vị tha vô bờ bến của cô. Chúng ta hãy đến với những em bé mồ côi, những đứa trẻ bị mắc
bệnh hiểm nghèo cùng khổ đừng chỉ vì những tờ giấy chứng nhận làm đẹp cho hồ sơ du học...
Đúng là "tích thiện phùng thiện", nhưng thiện căn phải khởi phát từ cái tâm chân thành mới có
thế nhận lại niềm vui.
Câu chuyện về "miếng bánh ta ăn khi đã no" và "những người đói" còn là câu chuyện
về sự phân hóa giàu nghèo ngày càng trờ nên khắc nghiệt trong cuộc sống của chúng ta. Bi
kịch "kẻ ăn không hết, người lần không ra", ta có thể nhận thấy ở mọi nơi. Giữa Hà Nội tấp
nập hay Sài Gòn hoa lệ thì phía sau những khu nhà chọc trời, những biệt thự sang trọng vẫn có
những khu ổ chuột, phía sau những bàn tiệc xa hoa vẫn là cái đói mòn đói mỏi của những
người nghèo... Vậy nên chúng ta cần nhiều hơn sự san sẻ trong cộng đồng. Sự san sẻ ấy không
nên dừng lại ở những tủ bánh mì miễn phí, những quán cơm hai nghìn đồng... Những việc làm
ấy tuy cần nhưng chưa đủ. Miếng bánh cần san sẻ cho người nghèo còn phải là những cơ hội,
cơ hội được làm việc, được học hành, được phát triển bản thân và tự kiếm lấy miếng ăn cho
mỗi ngày... Đấy là lí do cha ông cha khuyên giúp người khác cái "cần câu" thay vì cho "con
40. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

cá".
Chúng ta cũng có thể nhận thấy rằng, bên cạnh những tấm lòng yêu thương san sẻ cần
được ngợi ca, trong cuộc sống của chúng ta vẫn hiện diện nhiều kẻ đang cố ăn những miếng
bánh khi đã no, thậm chí là quá no. Đó là miếng bánh của lòng tham và sự tàn nhẫn. Đó là câu
chuyện của những kẻ tham nhũng, tìm cách ăn chặn của người nghèo ngay từ những món quà
từ thiện, những kẻ đang lợi dụng chức quyền để tham nhũng, làm cạn kiệt nguồn tài nguyên
chung cùa đát nước, những ông chủ tìm mọi cách bóc lột sức lao động của những con người
nghèo khổ... Thái độ sống đó cần phải được mau chóng loại bỏ khỏi cộng đồng.
Nếu trong một khoảnh khắc nào đó của cuộc đời, ta bị lòng tham lam cho dao động, xin
hãy một lần tự nhủ: "Miếng bánh ta ăn khi đã no là miếng bánh dành cho người đói". Hãy thử
nhịn ăn một bữa để ít nhiều hiểu được cảm giác thường trực của những người đói ăn, hãy thử
đêm rét không chăn không nhà một lần để thấu lòng của những người hành khất. Hãy thắp lên
ngọn lửa trái tìm, hãy mãi nhớ: "Một đốm lửa sẻ chia là một ngọn lửa lan toả”. Và đừng bao
giờ cố ăn một miếng bánh khi ta đã no, khi quanh ta còn rất nhiều người đói...

Đề 16: Hãy viết một bài luận với chủ đề: Những chướng ngại vật và thành công.
Bài làm
Trong bài hát "Đường đến đỉnh vinh quang", cố nghệ sĩ Trần Lập đã viết những ca từ
thật ý nghĩa: "Chặng đường nào trải bước trên hoa hổng, bàn chân cũng thấm đau vì những
mũi gai". Lời ca ấy nhắc ta rằng những thành công trong cuộc sống chưa bao giờ dễ dàng đến
cùng ai. Sẽ có cay đắng, chông gai, mồ hôi và cả nước mắt chờ đợi chúng ta ở con đường phía
trước. Nhũng yếu tố ấy được coi là "chướng ngại vật", thứ cần phải vượt qua khi ta thật sự
muốn được đặt chân đến đỉnh vinh quang.
Cuộc đời này vốn không có con đường nào là bằng phẳng, mọi chông gai, chướng ngại
vật và sóng gió của cuộc đời luôn tồn tại và có thể xuất hiện bất cứ lúc nào. Nó sẽ nhấn chìm
ta nếu ta không sẵn sàng đối đầu và nỗ lực để vượt qua những khó khăn đó. Chính vì vậy, giữa
thử thách và thành công luôn tồn tại mối quan hệ chặt chẽ với nhau: vượt qua khó khăn, thử
thách, chúng ta sẽ nắm trong tay chìa khoá của sự thành công và giành được cho mình một
vòng nguyệt quế của người chiến thắng.
Câu chuyện về nhà soạn nhạc vĩ đại Beethoven, người sáng tạo ra nhân vật hoạt hình
nổi tiếng "chuột Mickey" là Walt Disney hay nhà văn L.Tolstoy lỗi lạc, nhà bác học Einstein...
từng vượt chướng ngại vật và đạt được thành công luôn là minh chứng rõ ràng nhất cho việc
khẳng định: chính khó khăn, trở ngại mà ta gặp phải sẽ biến thành hành trang quý giá để chinh
phục bước đường tương lai nếu ta dũng cảm đối đầu và vượt qua nó. Những nhân vật, con
người nổi tiếng bởi sự tài năng mà tôi đã kể ở trên đều có một điểm chung: từng nhận được sự
41. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

coi thường và chê bai. Vậy câu hỏi đặt ra đó chính là "Làm cách nào để họ có thể tin được vào
khả năng của mình, làm thế nào để họ thành công như vậy khi đã có lúc tương lai dường như
đã đóng sầm trưóc mắt và trở thành một khoảng không đen kịt?"
Như đã nói ở trên, việc con người gặp khó khăn hay trở ngại là quy luật tất yếu của
cuộc sống. Những khó khăn, thử thách không phải lúc nào cũng giống nhau mà tồn tại như
một khối rubik nhiều mặt, nhiều màu sắc. Mỗi khi khối ru-bic xoay là một màu sắc xuất hiện,
cũng như việc ta có thể gặp phải các trướng ngại vật ở khắp mọi nơi, bất kỳ lúc nào. Đến lúc
này, việc chọn dừng lại hay đi tiếp phụ thuộc vào con mắt nhìn đời của mỗi người. ông cha ta
đã có câu: "Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo" với mục đích khuyên răn rằng sự dũng cảm,
kiên trì và bền bỉ luôn là yếu tố tiên quyết để đối diện với những thử thách và áp lực trong
cuộc sống. Hơn cả, đó còn là hành trang quý báu của một người đang muốn chinh phục đỉnh
vinh quang, hãy giảnh lấy cho mình sự thành công.
Còn nhớ tôi đã đọc câu chuyện thủa còn học vẽ của danh hoạ Leonardo da Vinci đi vẽ
lại hơn ba mươi lần một quà trứng, hay chuyện về tấm gương nhà giáo Nguyễn Ngọc Kí, mặc
dù mang trên mình khiếm khuyết vể mặt cơ thể, không có dù hai tay như bao người khác
nhưng vẫn luôn vượt khó học tập, tập viết bằng đôi chân của mình và sau này đã trở thành
một người thầy giáo có nét chữ rất đẹp và một nghị lực sống phi thường, cỏ thể nói, những
chướng ngại vật xuất hiện trong cuộc đời mỗi con người sẽ không là gì một khi ta có cho
mình sự quyết tâm và ý chí bền bỉ.
Thử tưởng tượng xem, nếu ngày đó Beethoven tuyệt vọng khi bị người khác dè bỉu,
Walt Disney vì nản chí do bị đuổi khỏi một toà báo mà chuyển nghề thì liệu họ có đạt được
những thành công mà giờ đây khi nhắc đến vẫn khiến hàng triệu khán giá phải nể phục và
mến mộ không? Những bản giao hường được coi là tuyệt tác sẽ không được ra đời. Nhân vật
Mickey — một phần tuổi thơ của chúng ta cũng sẽ không tồn tại và chẳng bao giờ được nhắc
đến. Khác với Beethoven và Disney, L.Tolstoy và Einstein thậm chí còn bị chính giáo viên
dạy mình nhận xét là không có khả năng học hành; riêng Einstein còn bị đuổi học vì "não
chậm phát triển". Nhưng hãy nhìn xem, thành quà mà họ đạt được bởi sự kiên trì, niềm đam
mê cháy bỏng và ý chí nghị lực vượt qua khó khăn thật đáng để con người ta cúi đầu nể trọng.
Thành công mà họ đạt được đến lúc này không chỉ còn là danh vọng, địa vị hay tiền bạc mà
quan trọng nhất, họ đã chiến thắng chính bản thân mình, khẳng định sâu sắc và rõ ràng một
chân lí: hoàn cảnh không thể làm con người ta bị khuất phục, và không có một chướng ngại
vật nào mà ta không thể vượt qua.
Nói như vậy, nhưng trong cuộc đời không phải ai cũng lựa chọn đối đầu với khó khăn
thử thách. Thay vào đó, họ chọn cách tránh né hoặc dừng bước trước những thử thách mà cuộc
sống tạo ra. Đó là những con người chi biết kêu ca, than vãn và giữ cho mình suy nghĩ tiêu cực
"Tôi là người thất bại" đồng thời cho phép suy nghĩ ấy đi sâu vào trong tiềm thức của bản thân
để mà ăn mòn đi nghị lực, niềm tin vào chính mình. Cũng như một số ít người chẳng may sinh
42. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

ra với khiếm khuyết trên cơ thể và luôn nghĩ rằng mình là người thừa của xã hội. Chính những
mặc cảm, sự tự ti ấy đôi khi lại vô tình trở thành lí do khiến họ tự biến mình trở thành gánh
nặng cho xã hội, thành một người tàn phế thực sự. Vậy nên câu nói "Tàn nhưng không phế”
mới được ra đời, vừa để động viên những người bị tàn tật, đồng thời đó còn là sự khẳng định,
tự tin của họ về khả năng cũng như những gì mà họ có thể và sẽ cố gắng cống hiến cho cuộc
đời.
Nhân cách chỉ có thể được rèn luyện và hoàn thiện trong bão tố, khó khăn. Chính vì
vậy, thay vì né tránh ta cần phải dũng cảm và đối mặt với những thử thách mà cuộc đời tạo
nên. Hãy luôn nhớ, chướng ngại vật là một phần của con đường thành công. Đừng nản chí hay
rụt rè tránh né vì con người ta chỉ thành công khi đã trải qua sự vấp ngã. Và sau tất cả, vòng
nguyệt quế chỉ về tay người chiến thắng được đối thủ mạnh nhất, đáng gờm nhất - đó chính là
bản thân họ.

SÓNG Ở THẾ CHỦ ĐỘNG

Có ai trên đời này lại không muốn tự quyết định cuộc đời mình? Có ai muốn nhất nhất nghe
theo sự chỉ huy của người khác? Muốn thế chỉ có cách ta phải “sống ở thế chủ động”. Chủ
động – có thể được hiểu là tự mình lập kế hoạch, thực hiện, và chịu trách nhiệm với mọi vấn
đề trong cuộc sống mà không chịu sự chi phối bởi hoàn cảnh bên ngoài. Có thể ví cuộc sống
mỗi chúng ta như một chặng đường, thì chủ động chính là chúng ta biết được hướng đi, tốc độ,
điểm dừng, đích đến, chính vì thế mà người chủ động thường dễ thành công hơn. Chỉ có sống
trong thế chủ động, Bác mới hướng mình sang phương Tây, để tìm hiểu cuộc sống nhân dân
bên đó, để tìm ra con đường cứu nước cứu dân. Chỉ có sống và làm chủ bản thân, Bill Gate hay
Mark mới bỏ ngang trường đại học danh giá nhất nước Mỹ để thực hiện ước mơ của mình. Và
cũng chỉ có thế chủ động, bất cứ ai trong chúng ta mới có thể sẵn sàng đối diện với sóng gió.
Người xưa đã từng than thở “gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu?”, thế hệ thanh niên của chúng
ta ngày hôm nay không thể bị động như thế, không thể đóng vai “hành khách” trên chuyến xe
mà người khác cầm lái. Có thể chúng ta chưa làm được điều gì to lớn, nhưng ít nhất sáng mai
ăn gì, học như thế nào, thi trường gì, chúng ta hãy chủ động quyết định. Người chủ động phải
là người luôn cầu tiến, ham học hỏi, rèn luyện và chuẩn bị hành trang cần thiết cho chuyến đi
của mình. Làm gì có người leo núi nào lại không chuẩn bị thể lực, đồ dùng, làm gì có người
gương buồm ra khơi nào mà không biết trước hướng đi. Điều đó có nghĩa, chủ động nhưng
không liều lĩnh, chủ động cần tỉnh táo, tham khảo ý kiến mọi người, hạn chế mức thấp nhất sai
lầm, thất bại, sẵn sàng đối diện với khó khăn.

Viết đoạn văn nghị luận 2/3 trang giấy thi với chủ đề: Lòng bao dung.

Bài làm:
43. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

Con người thường khó tránh khỏi những vấp ngã, lỗi lầm trong cuộc sống. Để có thể
đứng lên, bước tiếp ngoài nghị lực của bản thân, người ấy cần cả sự bao dung. Bao dung là
lòng rộng lượng, khoan dung , thương yêu con người, sẵn sàng tha thứ, không khắt khe, không
trừng phạt, hoặc sẵn sàng xoá bỏ những lỗi lầm của người khác. Pi-e Bê-noa có câu: “Bao
dung dung là đức tính đem lợi về cho cả ta lẫn người khác”. Tựa như dòng nước, bao dung
mang đến những điều mát lành, ngọt ngào trong cuộc sống đã có quá nhiều mỏi mệt, muộn
phiền của chúng ta. Làm sao chúng ta có thể chắc chắn mình sẽ không bao giờ mắc sai lầm,
không bao giờ xung đột? Sai lầm và xung đột là bản chất của cuộc sống. Nhưng việc giải quyết
các xung đột và sai lầm mà thiếu đi sự bao dung sẽ có thể dẫn tới những hậu quả đáng tiếc.
Mọi điều sẽ trở nên tốt đẹp nếu ta biết nhìn nhận lại chính mình, xem xét khách quan sự việc,
chủ động giảng hòa, sẵn sàng tha thứ, bắt tay cởi bỏ oán thù. Tha thứ cho lỗi lầm của người
khác có tác dụng cảm hóa người phạm phải sai lầm. Họ thấy lòng bao dung của ta mà ăn năn,
hối hận, sửa chữa lỗi lầm. Chẳng phải cha ông ta đã từng “Đem đại nghĩa để thắng hung tàn –
Lấy chí nhân để thay cường bạo”, khoan dung với kẻ thù khiến chúng “về đến nước mà vẫn
tim đập chân run” hay sao? Lòng bao dung không chỉ có cảm hóa một con người mà còn có
thể tiếp thêm nghị lực sống cho nhiều người khác. Một người có tấm lòng bao dung sẽ không
bao giờ chấp nhặt những chuyện cỏn con mà người khác đã gây ra cho mình. Đó là cách ứng
xử rộng lượng, có văn hóa, vị tha. Khi sống vị tha nhân ái chúng ta sẽ thấy mình thoải mái, nhẹ
nhõm, hạnh phúc, tránh xa những suy nghĩ tiêu cực, hẹp hòi. Thói xấu của con người trong
cuộc sống là ấn tượng, thành kiến, ích kỉ, hẹp hòi,… Nếu dùng lòng khoan dung để đối nhân
xử thế thì những thói xấu đó sẽ không có cơ hội tồn tại. Hãy luôn nhớ “Tài sản lớn nhất của
đời người chính là lòng khoan dung”. Vì thế trong cuộc sống, mỗi người nhận thức được bao
dung là niềm vui to lớn, đích thực để đối xử với người khác bằng tình yêu thương, để biết tha
thứ cho lỗi lầm của người khác cũng như chính bản thân mình nhưng cũng cần đấu tranh
không khoan nhượng với cái xấu và cái ác.
44. Cần tôn trọng bản quyền tác giả

You might also like