530.076 PH561P IAM DUC CUONG (Chi bién) eand CHi DAT - THAN THANH SANG LE TAN RI - BUI TRAN DUC ANH THAI P HUONG PHAP MOI GIAI NHANH TRAC NGHIEM Vat li (THEO cAU vn Ma Il] cua 80 consort) ‘ = new rod ; a J oA — IrePHAM DUC CUONG (Chi bién) CANH CHI DAT - THAN THANH SANG LE TAN RI - BUI TRAN DUC ANH THAI PHUONG PHAP MOI GIAI NHANH TRAC NGHIEM VAT LI - Bién soan theo cau tric dé thi cia B6 GD & DT - Danh cho hoc sinh 12 6n thi DH & CD THU VIEN TINH BINH THUAN NL 79597 AD NHA XUAT BAN DAI HOC QUOC GIA HA NOISoi ngé Fe Cuén “Phuong phap mdi gidi nhanh trac nghiém Vat Li” duge bién soan bdi cae Gido Vién dang day mon Vat Li khdi 12 6 trusng Tu Thuc NGUYEN KHUYEN thanh pho H6 Chi Minh bién soan. N6i dung trong sdch bam sat chuong trinh ban Co Ban phi hop véi kién thie thi Dai Hoc hién nay. Sach gém 18 van dé, mdi van dé gém nhiéu dang bai tap. Méi dang gém: A- Kién thife cin ban: Néu ro cdc cong thie can nam, cdc cong thie gidi nhanh bai tap, cdc céng thtic bién déi nang cao, cdc hé qua tif cdc hién tuong... B- Cae vi du: Méi vi du 1a mét dang bai tap dude sap xép tir dé dén khé. Hoc sinh cn ndm ving cde vi du nay trudéc khi lam trdc nghiém. S6 cau trac nghiém trong sdch 1a 1279 cau, trong do: Chuong Dao déng co: 345 cdu Chuong Séng co: 168 céu Chuong Dong dién xoay chiéu: 273 cau Chuong Dao déng dién tit; 131 cau Chuong Song anh sang: 117 cau Chuong Luong tu anh sang: 134 cdu Chuong Hat nhén nguyén tit:111 cdu (Chuong “Tit vi mé dén vi m6” da dugc Bé gido duc gidm tdi ké tii ndm hoc 2011 — 2012 nén khong co trong sdch nay). Cac cau trac nghiém duge sdp xép sau méi chuong theo thi tu tit dé dén kho. Cae cau dé chi cho dap an dé hoc sinh kiém lai két qua. Cac cau kho cé huéng dan dé hoc sinh tham khao cach giai. Mot sO cau rat kho duge giai chi tiét dé hoc sinh dé hiéu hon. Trong qua trinh bién soan di rat cé gang nhung chac chan van con nhiing sai sot. Cac tac gid rat mong su cam thong va xin cam on nhiing y kién dong gép tiv Quy Thay Co va cac em hoc sinh. Thay mat nhém tae gid: GV PHAM DUC CUONGGite DAO BONG CO’ I. CAC DANG BAI TAP Van dé 1: Dao déng diéu hoa Dang 1: Xac dinh cac dai luong trong phuong trinh dao déng diéu hoa A. KIEN THUC CAN BAN: Dua phuong trinh dé cho vé dang x = Acos(at + 9). Tu dé > A, , o * Chai ¥: sin(wt + 9) = cos(wt +p — 4) . a — sin(wt + 9) = cos(wt + p+ 2 L B. CAC Vi DU: Vi du: Xac dinh bién d6, chu ki va pha ban dau cua cdc dao déng diéu hoa sau: a) x= — 4cos(2nt + s (cm) b) x = 4cos5zt — 4sin5rtt (cm) Huong dan: a) x = —4cos(2nt + oc 4cos(2mt + = — 7) = 4cos(2nt — 2) (cm) 2a % 2 => A=4cm;o=2n rad/s T= —=1 5; o=-= o b) x=4cosSnt — 4sinSt = 4cos5rtt + 4cos(Snt + e = 4,2 cos(Snt+ a (cm) 3 2: => A=4V2 cm;o=5nrad/s > T= a 046 =F oO Dang 2: Tinh van téc, gia téc cula vat dao déng diéu hoa A. KIEN THUC CAN BAN: * Van téc vat tai thoi diém to: v = - @Asin(oto + 9) Gia téc vat tai thoi diém to: a = — @Acos(ato + 9) Vv * Vn téc vat khi cd li d6 x: Tr A? =x? +—~ > v=+oVA?-x? aeGia t6c vat khi c6 li dé x: a =— wx Chit ¥: Khi tinh toc a6 hodc d6 lon gia toc cha vét ta chi lay gid tri duong. B. CAC Vi DU: Vi du 1: M6t vat dao déng diéu hoa véi phuong trinh: x = 8cos(10nt — a (cm). Tim li d6, van téc va gia téc cua vat tai thoi diém t = 0,1 s? Huong dan: Tir x = 8cos(107t — = (cm) => v=x' =-80nsin(10nt — oe va a =~ =—(10n)’x Tait=0,1s: x =8cos(107.0,1 — = =-4(cm) v=-80nsin(107.0,1 — = =~ 40V3 1 (cm/s) a =~(107)?x = —(107)?.(—4) = 40070? (cm/s?) Vi du 2: M6t vat dao d6ng diéu héa véi phuong trinh: x = 5cos(2nt + e (cm). Xac dinh trang thai dao dng cua vat 6 cdc thdi diém ti = 0; t = 0,5 s? Huong dan: * Tai ti = 0: x1 = 5cos(27.0 + 7) =2,5 (cm) >ai<0 vi= -10nsin(270.0 + oo -5 V3 m (cm/s) <0 => Tai thoi diém ti: Vat cé li dé x1 = 2,5 (cm) va dang chuyén déng nhanh dan (vi ai.vi > 0) theo chiéu am (vi vi < 0), * Tai t= 0,5 s: x2 = 5cos(107.0,5 + 7 )=-2,5 (cm) > a2>0 ve= —10nsin(27.0,5 + z =5\3 n (cm/s) >0 = Tai thoi diém t: Vat c6 li d6 x2 = -2,5 cm va dang chuyén dng nhanh dan (vi az.v2 > 0) theo chiéu duong (vi v2 > 0). Vi du 3: M6t chat diém dao d6ng diéu hoa theo phuong trinh: x =10cos(4nt + = ) (cm). Tinh téc d6 cita chat diém khi chat diém c6 li dg x =—6 cm?Huong dan: 2 Ti: A2=x74-— Sv=oVA?-x? =4n,10° - (-6)° =32n (cm/s) eS Vi du 4: M6t chat diém dao dong diéu hoa véi phuong trinh: x = 5cos20t (cm). Tinh gia téc ctia chat diém khi pha dao dng bang 120°. Huong dan: Li d6 khi pha dao dong la wt + @ = 120°: x = 5cos120°=— 2,5 cm Gia tée: a = — @?x = -202(—2,5) = 1000 cm/s? = 10 m/s?. Dang 3: Lién hé x, v va a cla vat dao d6ng diéu hoa Luc kéo vé (hay lye hdi phuc) A. KIEN THUC CAN BAN: 2 - a x Mf *Lién hé A, x va v: A? =x? +— oO *Lién hé A, v vaa: A? =92 4%) o o * Luc kéo vé (hay lyc hi phuc): Fev = — kx => Fxvmax = kA. Chit y: + Khi x =0 => |vmax| =@A Vax V3 + Khi l= )- +Khi |= 25 2) 3 Vinax + Khi pj=A34 y= > B. CAC Vi DU: Vi du 1: Mét vat dao déng diéu hoa: Khi vat cé li d6 x1 = 3 cm thi van téc 1a vi = 4n cm/s, khi vat c6 li d6 x2 = 4 cm thi van téc 1a vi = 30 cm/s. Tim tan s6 géc va bién dé cia vat? Huong dan: 2 2 Dee — A? =3? plea) ; o o @=mrad/s Te: fina AEN => eee A? =x? +2 A? =4?48® ‘e = a . oVi du 2: M6t vat dao dng diéu hoa khi qua vi tri can bang vat co téc do 20 cm/s. Biét gia téc cue dai cua vat bang 2 m/s*. Khi van téc vat v = 10 cm/s va vat dang chuyén dng nhanh dan thi vat cé li d6 bao nhiéu? Huéng dan: + T6c d6 khi qua vi tri can bang la v = wA = 20 cm/s. + Gia téc cre dai amax = WA = 200 cm/s? => A=2 cm vaw = 10 rad/s. +Khi v=10 cm/s => x= + V3 cm + Ma vat dang chuyén d6ng nhanh dan nén x =— 3 cm Vi du 3: M6t vat dao déng diéu hda véi bién dé A, quanh vi tri can bang O. Khi vat di qua vi tri M cach O mét doan x: thi van tc vat la vy khi vat di qua vi tri N cach O doan x thi van téc vat la v2. Biéu thirc tinh bién dé dao dong cia vat nhu thé nao? Huong dan: 2 42 2, 5. aue A=xp + —t ote Taco: o ~X; tg ‘aco: ° =>A= v2 ve AP=xp + w= o A’-x) Vi du 4: Mét chat diém c6 khéi lwgng m = 200 g dao déng diéu hda voi phuwong trinh : x = 5cos(10t + =f (cm). Tinh téc d6 cia chat diém khi lye tac dung lén chat diém bang 0,8 N. Hung din: Tit Fp = mo? Ix | =0,8 => |x| =0,04m=4cm 2 Te A? -#+(2) => v= +ovVA?—x? =+ 30 cm/s o Vi du 5: M6t vat dao dong diéu héa: Tai vi tri x1 le kéo vé c6 46 16n Fi, t6c d6 1a vi. Tai vi tri x2 luc kéo vé cé dé 16n Fa, toc 6 1a v2. Biét Fi = 2F2 va v2=2vi. Bién dé dao d6ng cua vat nhw thé nao? Hu6ng dan: Ta c6: Fi = ma*|x,| va Fe= mo*|x,| Fi=2F: => |x,| =2|x,| Ta lai cé: vp = (A? — x?) va V3 = (A? — a) 2 rig REL 2 aA y= AM 4s ke 5 “- 4x; :Dang 4: Lap phuong trinh dao déng diéu hoa A. KIEN THUC CAN BAN: Phuong trinh dao déng cé dang: x = Acos(wt + 9) 2n *Timo: ee bei ex “Tim A: +A =< voi ¢ 1a chiéu dai quy dao. : x =Acoso *Timo: Tait=0: = v=-—oAsing Chi y: Khi dé cho tai t = to (to = 0 hoac to > 0) thi x = xo va v = vo. Tacé: x=Acos(ot+@) =x, Gidi hé: i ®) OBE ea v=—@Asin(@t+@) = Vv, B. CAC Vi DU: Vi du 1: Vat dao dong diéu hoa cé chu ki dao dgng T = 0,25 s, khi li dg x = 0 c6 téc d6 31,4 cm/s. Lap phwong trinh dao dong diéu hoa cua vat, chon géc thi gian luc vat qua vtcb theo chiéu,duong. Huong dan: Phuong trinh dao déng cé dang: x = Acos(@t + Pp) *Tim @: o= = -2nradls ly, oO *Tim g: t=0;x=0;v>0 Ter: ie Seow us gees! x v=-—oAsin(@t+@)>0 *Tim A: A= =5cm ing <0 2 Vay x =5cos(2nt — =) (cm)Vi du 2: Vat dao déng diéu hoa trén quy dao 4 cm. Khi vat cé li dé 1 cm thi van téc v= — 10/3 cm/s. Lap phuong trinh dao d6ng, chon géc thoi gian lic vat cé li dé x =— 1 cm va dang chuyén d6ng vé vtcb. Huéng dan: Phuong trinh dao déng cé dang: x = Acos(@t + @) nih actauoreen 2 *Khix=1em thiv=- 103 cm/s: 9 Te A? =x? 4+—>07= o *Tim g: t=0;x=—1cm; v>0 (do vat dang vé vi tri can bang) => @=10 rad/s 1 aes a . ye cos@ =—— ; 2=9=-= v=-oAsin(a@t+)>0 gageo 2a Vay x = 2cos(10t — ay (cm) Vi dy 3: Vat dao dong diéu hoa voj tan s6 géc bang 2x ra/s. Tai t = 0, vat c6 li dg x=2V3 cm va van téc v =— 4x cm/s. Lap phuong trinh dao dong cua vat. Huong dan: Tacé: m= 2n rad/s Tai t=0:x=23 cm; v=-4n cm/s ; f = Acos(ot +9) 23 = Acos@ ee Tr: : - T v=-oAsin(ot+@) —4n =-2nAsing ne Vay x = deos(nt +) (cm) Vi du 4: Vat dao dong diéu hoa cé van téc cue dai bang 16 cm/s va gia téc cuc dai bang 128 cm/s. Lap phuwong trinh dao dng, chon géc thoi gian luc vat c6 li d6 1 cm va dang di vé vi tri can bang. Huéng dan: max Vmax| = OA =16 Tacd: { - a Pa =>A=2cm;o=8 rad/s a, =o A=1 10Tim g: t = 0;x=1cem;v<0 (do vat cé li dé duong va dang di vé tri a cn bang ) + o0sp=5 9-25 nu Do v=—@Asing <0 nén ta chon y= Vay x = 2cos(8t + 51 (cm) Vi du 5: Mét con lac 1d xo treo thang ditng dao déng diéu hoa véi chu ky T=1s. Chon truc toa dé thang ding huong xudng, géc toa dé 6 vi tri cin bang. Sau khi vat bat dau dao dong dugc 2,5 s thi no di qua vi tri x = 5/2 cm theo chiéu am véi téc dé 10nV2 cm/s. Lap phwong trinh dao d6ng cua vat. Huéng dan: +Tacd: o= = =2n rad/s +Tait=2,5s:x=-5V2 cm;v=-10nV2 cm/s. . [x=Acos(ot+@) Tir a v=—oAsin(ot+@) -5J/2 = Acos(2n.2,5+ 9) a Ge = Acosp -10nV2 =-2nAsin(2n.2,5+0) |-SV2=Asing A=10cm t eS nm = x=10cos(2nt- —)(cm). oT 4 Vi du 6: M6t vat dao déng diéu héa khi cach vi tri can bang V3 cm thi cd téc d6 bang 47 cm/s. Thoi gian ngan nhit gira hai lan lién tiép vat dat toc 1 dg ay va theo hai huéng nguogc nhau 1a A chu ki. Chon géc thdi gian lac vat c6 li a6 x= V3 cmva hwong vé vi tri can bang. Lap phuong trinh dao dong. Huong dan: = Xo Xo > + Vat dat téc dé v = 4n cm/s tai vi tri 1a xo= NE cm. ah+ Thdi gian ngan nhat gita hai Jan lién tiép vat dat clung mét toc dé 4a cm/s va theo hai huong ngugec nhau 1a z => thdi gian ngan nhat vat di tir Afi rede bién A aE => 20= AO = V3 => A=2cm Pe +Tu: A2=x2+ — => w=4n rad/s. o Ayal sock RReOO NI v=-oAsing <0 6 => x= 2cos(4mt + a (cm) Dang 5: Tim thdi diém to vat c6 li dé x (hay van téc v) A. KIEN THUC CAN BAN: + Thé' x vao phwong trinh x = Acos(at + ) > to + Thé v vao phuong trinh v = -@Asin(at + 9) => to Chit ¥: C6 thé dua vio so dé dao déng diéu hoa dé tim két qua. B. CAC Vi DU: Vi du 1: M6t vat dao déng diéu hda véi phuong trinh: x = 4cos(4nt + = (cm). Tim nhimg thoi diém vat qua vi tri can bang? Hu6ng dan: Khi vat qua vi tri can bang: x = 0 =>4cos(4nt + + =0 >cos(4nt + ry =0 =4nt+ oa oF tkn t= 5+ £ (vik 0,; deste Bites 24 rg Vi du 2: M6t vat dao déng diéu hoa véi phuong trinh: x = 3-V2 cos(nt — 2 2 2, WA = (cm). Tim thoi diém vat qua vi tri x = - 3 cm va dang chuyén déng theo chiéu duong lan thir 2012? Huong dan: Céch 1: Khix=—3 cm, v>0: 12{ i 2 (: 7) x=3Jeos| m-=2)=-3 cos| mt-=]=— 3 - w x a => v=—tnsin{ mt-22] 50 sin( mt -78) <0 ay \ 33 i ees oir a Sib (eS 2ae) 4 +22012= 4023,92 (s) > boy = Cach 2: -A -3t=0 2 A hy Ding so dé cua dao déng diéu hoa. Khit=0: xo=-1,5V2 cm, vo>0 T Siee Tir hinh ta c6: bow =t, +201 IT = pitigebig 3 +2011T = 4023,92 (s) 1 Vi du 3: Mét vat dao déng diéu hoa théo phuong trinh: x = 2cos(2nt — *) (cm). Tim thoi diém vat qua vi tri cé li dé x = V3 cm va dang di theo chiéu () Jan thir 20. Huong dan: Khi vat qua vi tri co li d6 x = V3 cm;v<0: ea f 2 xX = 2cos(2nt — ais =V3 [cosom—2 = aye = a i 2n e [v= —4nsin(2mt——) <0 Lasers e 13(da<0 abe talent niehitin oat = ote os +k2z) Vat qua li d6 x = V3 emva dang di theo chiéu (-) lan thir 20 tng voi k = 19: = t= > 419-1925 12 Vi du 4: M6t vat dao d6ng diéu héa véi bién dé A. Tai t = 0, vat qua vi tri cin bang theo chiéu duong. Thoi diém vat di qua vi tri c6 li d6 x = 0,5A Poser od 5 ‘ pc mmtice oH 1an ther 20 1a “a s. Chu ki dao dong cua vat bang bao nhiéu? Hung dan: i29 + = camper’. = sama + ae 0 Ap. A = . A a4 a ‘ 2 +Thoi diém vat qua vi tri x= = lan du tién theo chiéu duong 1a t= — a2 Sr gas ieee ies - = Nhitng thoi diém vat qua vi tri x = a theo chiéu duong 1a t= ti: + nT ; BT pas cn oT + Thoi diém vat qua vi tri x = is lan dau tién theo chiéu 4m la t’1 = Te. 4 A => Nhitng thoi diém vat qua vi tri x = a theo chiéu am la t’ = t+ mT Ae t= Bh +nT Vay nhiing thai diém vat qua vi trix= = 1a oe mneZ = on, 12 => Thoi diém vat qua vi tri x = lan thi 20 thi 2m +2=20 > m=9 w|> > or = 18 => T=2(s) a 14Dang 6: Tim li d6 cla vat sau khoang thdi gian At A. KIEN THUC CAN BAN: Tai thoi diém ti vat cé li dé x1 = Tim li d6 x2 cua vat sau khoang thoi gian At. Cach 1: | = Acos(at, +) Tai ti E v, =-@Asin(at, +9) Tai t: x, = Acos(ot, +@)=Acos[a(t,+At)+@] — (2) Thé (1) vao (2) = x2 Cach 2: Xac dinh vi tri x: cua vat trén truc Ox. Ter At = nT => x, Chi ¥: + Sau 1 chu ki: x2= x1 va v2 = v1 > ot, +9 | a 2 + Sau ol $425 —Xx1 va v2= -01 ie sy a a ak a eg Ne Sey aoe + Thoi gian ngan nhat vat di tie vi tri cin bang dén x =+A la — is + Thoi gian ngén nhat vat di tie vi tri cin bing dén x = A Ta 7h + Thoi gian ngén nhat vat di tie vi tri céin bing dén x = as la : Te = a Bee = fon { hs Te eee ANS. .0F + Thoi gian ngan nhat vat di tie vi tri can bang dén x =+ v3 la— 6 ike plate a tage Pee oT + Thoi gian ngdn nhat vat di tie x = > dén bién la — + Thoi gian ngdn nhat vat di tie x = darbien le V2 8 + Thoi gian ngan nhdt vat di tie x =+ ANS dén bién la ae 12 B. CAC Vi DU: Vi du 1: M6t vat dao dong diéu héa véi phuong trinh: x = 6cos(2nt — a (cm). Tai thi diém t: vat cé li dé x1= 4 cm, tim li d6 cua vat 6 thoi diém: t=t + 4,5 (s) Huong dan: Caich 1: 15Ta co: x1 = 6cos(27ti — 7 =4cm t qt rt x2 = 6cos(2mte — 7 ) = 6cos[2n(ti + 4,5) — mel = 6cos(27ti — as +9n) => x= - 6cos(27ti — q)=-4em Céich 2: Chula = 22a lem Atos Spl dB AOSD oxime wen o Vi du 2: Mét vat dao déng diéu héa voi phuong trinh: x = 6cos(2nt — ES (cm). Tai thoi diém t vat cé li d6 x= 3 cm va dang chuyén déng theo chiéu 4m cua quy dao. Li d6 cua vat 6 thoi diém t’ =t+ ; (s) bang bao nhiéu? Huong dan: cos{2mt 2] er : 4) 2 sin (2m -4) = 3 4 2 x’ 3 6cos(2nt’ + a = 6cos[2n(t + a) Git Geostent - + es) Céich 1: Ta c6: x = 6cos(2nt ~ ey =3om > In f Tt > x= 6. cos(2nt ~¥ os sin Omtoo ane 4 3 4 3 it ee Se DB QEEB ok Cach 2: Chim rete ts -A a 0 A @ i {pram eroeesoen Paste eer he cf T Tek ! H i => At=—s=T+—=T+—+— ra ae 6 6 1212! HB Tait:x=3cem;v<0 Dp =x’ =-3cm (hinh vé) 16Dang 7: Tinh thdi gian At vat di dugc doan dudng s A. KIEN THUC CAN BAN: + Xac dinh vi tri xo va chiéu van téc ban dau. +Tim vi tri x va chiéu van t6c 6 cudi quang dung s. => Thoi gian At vat di. B. CAC Vi DU: Vi du: Mot vat dao déng diéu hoa vi phuong trinh: x = 5cos(4nt — =) (cm). Tim thoi gian dé vat di duge quang dudéng 45 cm, ké tte t= 0? Huéng dan: Tai t=0: x =2,5 cm, v>0. Sau khi vat di quang duong s= 45cm, 5 0 425 +5 vat c6 li dé x =2,5 cm, v<0. : Mot chu ki vat di quang dudng bang 4A i =20cm roe => $=45 cm=40 +5 (cm), tng voi thoi gian ree. 7: At = 2T + —= —= — s(xemhinh vé) One ae 8 Dang 8: Tinh doan du’éng s vat di trong théi gian At A. KIEN THUC CAN BAN: + Xac dinh s6 dao ddng vat di trong thoi gian At: + Néu n la sé nguyén (n = 1, 2, 3...) hode la sé ban eye (r= 1,5; 2,5; 3,5...) thi quang dung vat di la: s=n.4A + Néu n khéng 1a s6 nguyén hoac la sé ban nguyén, ta can: — Xac dinh li d6 xo va van téc vo tai t= 0. — Tim vi tri x va chiéu van téc sau thdi gian At => Quang duong s. B. CAC Vi DU: Vi du: M6t vat dao d6ng diéu hoa véi phwong trinh: x = 3cos(5nt + 3) 7. (cm). Tim quing dwong vat di duge trong cac khoang thoi gian 1 s, as va 1,3 s? 7Hung dan: Chu ki dao déng: T= ons 04s o * Quang dwong vat di duoc trong At= 1s: Xét n =F=25 => s=2,5.4.3=30cem * Quang dudng vat di duge trong At = 2 Be xét n= At 3,083 T Taco: + Tai t=0: xo = 3cos(57.0 + Sis 1,5 cm va vo<0 +Teit= Spi x=3eos(5n. ae +)=Oemva v<0 xétat= 22-37 pears Ds 5-3.43+1,5=375 (cm) 30. 12 12 * Quang duwong vat di dugc trong At= 1,3 s: Xeene 23:95 if Ta cé: +Tai t=1,35, tac: x= 3cos(S7t. 1,3 + 5a. a =—2,6 cm va van téc v <0 Xét At=1,3s= Brosrs - 4 4 => quang dudng S = 3.4.3 + 1,5 + 2,6 = 40,1 (cm) Dang 9: Van téc trung binh — Téc d6 trung binh KIEN THUC CAN BAN: * Van t6c trung binh khi vat di tir li d6 x1 dén li d6 x2 trong thdi gian At: At *Téc d6 trung binh khi vat di duge quang dung s trong thdi gian At: s ent 18Chi yj: + Quang dung dai nhat vat di trong thdi gian t (véi t < 0,5T) la: Smnax = 2A sin + Quang dung ngan nhat vat di trong thdi gian t (voi t< 0,5T) la: Seu Sau = 21 cost | T Vi du: Voi t= thi: +Knit=2P= 24 — 6 3 Do quang duong vat di EE = a iaen bang 2A nén: Smax = 2A + AV3 va Smin= 2A +A=3A 7Rhte =e 3 3 Do quang duong vat di trong mét chu ki T ludn bang 4A nén: Sma = 4A + AV3 va Smin=4A+A=5A B. CAC Vi DU: Vi du 1: M@ét vat dao déng diéu hoa cé phuong trinh dao dong x = 8cos(10at + > (cm/s). Khi vat bat dau dao déng dén khi vat qua li dé x=4)2 cm theo chiéu duong lan thir nhat, téc d6 trung binh va van téc trung binh cua vat lan lugt bang bao nhiéu? Hu6ng dan: Tait=0, x,=4 cm, v<0 Sea ae Chu ki: T= 0,02 s pngl aS Sno enh iy opty BT oe Thdi gian khi vat bat dau chuyén 8 0 4428 déng dén khi qua li dé 4/2 em lan Ta hs Te ae thir nhat la: Pees PLAN es 1224 4 ee 12 19Quang duong vat di dugc ké tir lic bat dau chuyén déng dén khi qua li do 4V2 cm lin thir nhat: AS=4 +8 4844/2 = 25,65 (cm) Téc dé trung binh: Vrs == -181 cm/s = 1,81 (in/s) X3-x, _ (4¥2-4)x12 Van téc trung binh: v,, = . epee 17 =11,7 (cm/s) Vi du 2: Mét vat dao dong diéu héa trén truc Ox, khi chat diém qua vi tri can bang thi téc d6 cua no 1a 0,5 m/s. Khi chat diém co téc dé 40 cm/s thi gia toc cua no co dé lon 1a 1,5 m/s*. Tim téc dé trung binh cua chat diém trong mét chu ki? Huo6ng dan: bts ta Cts Sk -13(S) + 150 | | > amon =250 om/s? Vina na 50) \ Aras == Am 25 rad/s > A= Nina = 10 em o h is => Téc dé trung binh trong mét chu ki: ah a ae sh coal cm/s. Tea T Tt Vi du 3: Mot chat diém dao déng diéu hda voi chu ki 0,5 s trén quy dao dai 10 cm. Tim téc d6 trung binh cua chat diém trén doan dwong ngan nhat khi no di tir vi tri c6 li d6 x = — 5 cm dén vi tri c6 li d6 x =2,5 V3 cm? Huong dan: Dur vao so dd: s=5+2,5¥3 (cm) “5 0 #235) /3°45 Fea ee At=- i ¥ 4 6 24 => Téc dé trung binh: v = = = 44,78 cm/s Cau 14: M6t vat dao dong diéu hoa voi phwong trinh: x = 8cos(107t — ) 3 (cm). Tim quang dwong dai nhat va ngan nhat vat di dugc trong théi gian = s ? Tir dé tim téc dé trung binh lon nhat va nho nhat vat di duoc trong thoi gian trén? 20Huéng dan: Chu ki dao déng: T= gn =0,2s o Khodang thoi gian Net ee ns Ss AL=25T-+ st 30 6 2 3 Quang duong dai nhat: Smax= 2,5.4.8 + 2Asin( Se ya neein lle?) soves-em Téc d6 trung binh lon nhat: v = Pen = 165,63 cm/s Quang duong ngan nhat: Smin=2,5.4.8 +2A(1-cos( SF y= 2.8.[1-cos (Ee 052 88 cm Téc dé trung binh nho nhat: v = “es = 155,29 cm/s t Dang 10: Bai toan téng hgp vé dao dong diéu hoa CAC VI DU: Vi du 1: M6t vat dao dng diéu hoa véi phwong trinh: x = 5cos(4nt + oe | (cm). Trong mét chu ki ké tir thoi diém ban dau, tim khodng thdi gian dé | van téc co gia tri dwong va vat chuyén dong cham dan? Huong dan: Tai t= 0: xo=2,5 cm, vo<0. : 7 pea 2,5 0 249.545 Dya vao so dé: ele —s< At <—'s 24 12 Vi du 2: Mét chat diém dao déng diéu hoa véi phirong trinh x = 4cos(wt — if? (cm), Ké tt t = 0, trong khoang thdi gian Bs vat di duoc quang duong bang 18 cm, Tai thoi diém két thic quing duéng, téc dé cua chat diém bang bao nhiéu? Hu6ng dan: + Quang duwong vat di duoc bang 18 cm =4,5A (A la bién dé dao déng). 21-4 0 2 4 + Tai t=0 thix=0vav>0 = sau khi di dugc quang duong 18 cm, vat thyc hién duoc mét dao déng va di thém dén vj tri x = 2 cm theo chiéu duong = thoi gian di quang duwong trén la at = Bs (T la chu ki dao dng). => T=2s => téc dé cua vat lav= 3 bi = 10,88 cm/s. Vi du 3: M6t vat dao dong diéu hoa véi phuong trinh: x = 10cos(mt — z) (cm). Trong m6t chu ki tim théi gian dé téc d6 cua vat khong vugt qua 5nV3 cm/s? Huong dan: s “ 2n Chu ki dao dgng: T= — =2s o Téc d6 cuc dai cla vat: vinx = Aw = 107 cm/s Vena V3 Theo dé ta c6 : |v| Thdi gian ngan nhat vat di ti luc v = 0 dén hic | ibis yh 6 => Trong mét chu ki, thdi gian dé téc dé cua vat khong vuot qua snV3 54 em/s la: At=4.—=—s. Vi du 4: Mét vat dao déng diéu hoa véi phuong trinh: x = 6cos(6nt — a) (cm). Trong mét chu ki tim thdi gian dé gia téc cia vat khéng nhé hon 1081? cm/s?? Hu6ng dan: Chu ki dao dong: 1 Gia téc cu dai cla vat: amax = w? A = 21672 cm/s. Theo dé ta cd: a> 108x° cm/s?= = 22Khi a= ome thi x=-4 va khi am» thix=— A => Thdi gian ngan nhat vat di tir Sus dén a,,,, 1a z => Trong mét chu ki, thoi gian dé a > 108? cm/s? la: At = Le ake 8 8 Vi du 5: M6t vat dao dong diéu hoa xung quanh vi tri can bang O. Ban dau vat di qua O theo chiéu duong. Sau thdi gian ti: = ee s vat chura déi chiéu chuyén déng va téc dé giam con mét ntra. Sau thdi gian tz = 0,37 s vat di dwgc quang dung 12 cm. Téc d6 ban dau vo cita vat bang bao nhiéu? Huéng dan: + Ban dau vat qua vj tri can bang theo chiéu duong nén téc dé cua vat dat cwe dai. + Vat chua déi chiéu chuyén ddng va téc d6 giam xudng mét nira Av3 T ox- SS su-b ste OAr s. Bae 2 +b=030 55 - => quang duong vat di dugc tir thdi diém ban dau dén thoi diém tb 1a 3A = 12cm > A=4cem > vo= WA = 20 cm/s. Van dé 2: Con lac 1d xo Dang 1: Chu ky con lac 1d xo A. KIEN THUC CAN BAN: Tin s6 6c 0= [= = k= mo! Chu ki: T= anf oka maT Tk pat Tan sé: fete je Tada B. CAC Vi DU: Vi du 1: M6t con lic 1d xo gém vat c6 khéi lugng 1 m va ld xo cé a9 cung k, dao dong diéu hoa. Néu ting d6 cing k én 2 ln va giam khéi long m di 8 lin thi tin sé dao dOng ctia vat sé ting hay giam miy lin? 23Huong dan: Ban dau: f = ale 2n Ym eee Bees Safes Tans ene Alen, 2x4; m 2n 8 Khik’ = 2k va m= f= Vi du 2: Con lac 16 xo c6 d6 cing k khéng déi. Néu hon bi cé khdi Iuong mi thi chu ki dao déng diéu héa cia con lic 1a T: = 0,6 s. Néu hon bi cé khéi luong m = m: + 3m: thi chu ki dao dng diéu hda cua con lac 14 3,3 s. Khi hon bi co khéi Iugng mo thi chu ki dao déng diéu hoa cia con lac bang bao nhiéu? Huong dai + Goi chu ki dao d6éng cua con lac khi hon bi cé khéi lwong m, mi va m2 lan lugt la T, Ti va T2. +Tacé: T? ~mnénT?= T? +31; > Te= 1,87 (s). Vi du 3: Trong dao déng diéu héa cua mét con lac 16 xo. D6 ctrng 16 xo khong déi, néu giam kh6i lwong cia vat nang 20% thi sé lan dao déng cua con lac trong mét don vi thdi gian sé tang hay giam nhu thé nao? Huong da. S6 lan dao déng cla con lac one m6t don vi thdi gian la tan sé f cua dao d6ng. Ban dau: pes s 2n\m, Khi m2 =0,8mi: ous ak GOO RO SE BS VF, 2n\m, 2n0,8m, 0,8 Vi du 4: Mét con lac 16 xo (d6 ctrng ctia 16 xo 1a 50 N/m) dao dong diéu hoa theo phuong ngang. Cir sau khoang thdi gian ngan nhat 1a 0,05 s thi vat nang cua con lac lai cach vi tri cin bang mt khoang nhu cit. Lay 1? = 10. Khéi long vat nang cita con lac bang bao nhiéu? Huong dan: Ctr sau 0,05 s khoang théi gian ngan nhat thi vat nang ctia con lac lai cach vj tri can bang mét khoang nhu ci => Khoang thdi gian nay bang 0,25T =0,05s > T=0,2s 0.04.50 TwT = 2x = = m= 5-7 0,05¢k) = 5012) TC 24Vi du 5: Mét vat kh6i lugng m treo vao 16 xo thang dimg. Vat dao dong diéu hoa voi tan sé f= 6 Hz. Khi treo thém m6t gia trong Am=44¢ thi tan sé dao déng 1a f2= 5 Hz. Tinh kh6i lugng m va d6 cing k cia 16 xo. + Khi ld xo mang vat m: Ti = + -2n/ = 1 + Khi ld xo mang thém gia trong Am= 44 g: aw dats Am+m f eek = =>m=100g m+Am 36 Lap ty 86 (1) v6i (2), ta duge: Tu (1) > k= 144 N/m Dang 2: Con lac ld xo dao déng diéu hoa theo phuong thang ding Con lac Id xo dao déng diéu hoa trén mat phang nghiéng A. KIEN THUC CAN BAN: O vi tri can bing: Fo= P @ kA¢=mg (Af: d6 dan 1d xo khi 6 vi tri can bang) > T =2n {at va o= | V8 Ag + Chiéu dai 1d xo 6 vi tri can bang: foo= Cot Al ; + Chiéu dai cwe dai 10 xo khi dao déng: Lmx= Coot A. lo + Chiéu dai cue tiéu 1d xo khi dao déng: ecw Cmin= Cco— A F +O vi tri vat c6 ly d6 x, chiéu dai 1d xo la: ef 6 = Costlx] E D6 lon luc dan héi tac dung vao vat khi dao déng: Fn= kX (voi X la dé bign dang, P ctia 16 xo khi vat dao déng) => Fanmox = k(A € + A) Fahmin = k(A€-A) khiAl >A Me Fannin= Okhi AL < A(Khi con liic 16 xo dao déng theo phuong ngang thi Al = 0) D6 lon luc hoi Phuc (luc kéo vé) tac dung vao vat khi dao d6ng: Fhp = kix| (vGi x la li dé dao d6ng cua vat khi dao déng) => Fhpmax= kA; Fhpmin = 0 Con lac 1d xo dao déng trén mat phang nghiéng: Ca 2 trudng hop 1 xo bi nén hay dan: O vi tri can bang, ta co: P+N+Fy=0 (*) Chiéu (*) lén Ox, ta duge: . Fo= Psina L6 xo bj nén khi 6 vj tri can bang kAl =mgsing cp (AC: d6 dan lo xo khi o 4 E k vj tri can bang) : NG: L6 xo bj gian vi tri can bang Vi du 1: Lan lugt treo 2 vat cé khéi luwgng gap 3 lan nhau vao 1d xo cé dé ctmg k thi khi can bang 10 xo c6 cac chiéu dai 22,5 cm va 27,5 cm. Tinh chu ky dao déng cua con lac 10 xo gém ca hai vat citng treo vao lo xo. Lay g=10 m/s*. Huéng dan: O vi tri can bang: kA f = mg © k(£ce— C0)=mg Khi lo xo treo vat mi: k( (ca —£ 0) = mig <> k(0,225 — 60) = mig(1) Khi ld xo treo vat ma: k( £ cez — £0) = meg <> k(0,275 — £0) = mag(2) Lai cé: m2=3mi (3) (do fcs2> ¢ cei => m2>m1) Tir (2) => k(0,275 — C0) = 3mig (4) Lap ty s6 (4) voi (2), ta duge: (0,275 — C0) = 3(0,225 — £0) => Co=0,2 m, thé C0=0,2 mvao (1) > = =0,0025 (*) Chu ki ctia hé khi gan ca hai vat mi va m2: Te Dre (ete ope AG (*) k k Thé (*) vao (**) ta duge: T = 0,628 (s) 26Vi du 2: Mét con lac 16 xo treo thang ding, dau duéi co mét vat m dao d6ng voi bién dé 10 cm va tan sé 1 Hz. Tinh ti s6 giira lc dan héi cyc tiéu va lye dan héi cuc dai cia 16 xo trong qua trinh dao déng? Lay g = 10 m/s? va 7? = 10. Huéng dan: Ta cé: f = 5 8. g => Al=—8— =0,25(m 2nVAl 4n’f? (m) _K(AI+A)_ AltA _7 Fismin K(AI-A), AI-A. 3 Vi du 3: Mét con lic 10 xo treo thang ding dao déng diéu hoa voi chu ki 0,4 s. Khi vat 6 vi tri can bang, 16 xo dai 44 cm. Lay g = x? (m/s*). Chiéu dai tu nhién cua 1d xo bang bao nhiéu? Huong dan: op U8 -0,04m=4(cm). 2 = AGS Chiéu dai ty nhién ctia lo xo: ( _ ~ Al = 40(cm) Vi du 4: M6t 16 xo c6 d6 dai tw nhién 1a fo = 40 cm dugc treo thang dung. Méc vao dau ty do cua no m6t vat co khéi Iugng m thi 6 vi tri can bang 16 xo c6 dé dai ¢ = 42,5 cm. Cho g = 10 m/s?. Nang vat lén theo phwong thang dig dén vi tri ma 10 xo bi nén 15 cm réi bung tay cho vat dao dong diéu hoa (bé qua ma sat). Bién d6 dao dng cua vat bang bao nhiéu ? Huong d D6 dan ld xo 6 vi tri can bang Af = ¢ — 0 = 2,5 - 40 = 2,5 (cm) = 0,025 (m) k g 10 Be ee fe eon ead g f ae Yoors 2ead) * Nang vat lén theo phuong thang ding dén vj tri ma 1d xo bj nén 1,5 cm rdi bung tay cho vat dao déng (chiéu (+) huéng xudng) => khi budng x = - 4 (cm); v = 0 = bién do A =4 (cm). Vi du 5: M6t 16 xo dau trén cé dinh, dau duéi treo vat khéi lugng 100 g. Cho vat dao déng diéu hoa theo phuong thang ding. Trong qua trinh dao déng, chiéu dai 1d xo bién déi tte 40 cm dén 44 cm va khi qua vi tri can bang vat co téc dé bang 20 cm/s. Lay g = 10 m/s*. Tinh chu ki dao déng ctia con lac 1d xo. orHuong dan: oa = f -¢ =~ *Bien'do: A= fee Be =2(cm) * TH [Vie |= OA => @= max eee trad) Tete (s). 2. ees Vi du 6: M6t con lac 16 xo treo thang dirng. Kich thich cho con lac dao déng diéu hoa theo phuong thang ding. Chu ki va bién d6 dao dong cita con lac lan lugt 1a 0,4 s va 8 cm. Chon truc x’x thang dimng chiéu duong hudéng xudng, géc toa dé tai vi tri can bang, géc thoi gian t = 0 khi vat qua vi tri can bang theo chiéu duwong. Lay gia téc roi tw do g = 10 m/s? va 1? = 10. Thdi gian ngan nhat ke tir khi t = 0 dén khi luc dan héi cia 10 xo co d6 Ién cuc tiéu bang bao nhiéu? Huéng dan: Tito = =sr> At= © =0,04(m)= 4cm O vi tri le dan héi cua 1d xo c6 d6 lén cy tiéu thi 16 xo khéng bién dang => Luc nay, li d6 vat x =—A¢ = 1s Nhu vay: Théi gian vat sé di tr VICB xudng dudi ri tro ve VTCB la Thoi gian ngan nhat vat di tir VICB lén dén li dé x os a > => Thdi gian cn tim: At=—+—=—-=—s 2° NDS 819 BG Vi du 7: Mét vat khéi lugng m duoc gan vao 1 10 xo treo thang dimg cd khéi lugng khéng dang ké. Dau con lai cita 10 xo giit cé dinh, khi vat 6 vi tri cin bang 16 xo dan 4 cm. Dua vat dén vi tri ma 16 xo bi nén 4 cm réi buéng nhe cho vat dao d6ng diéu hoa. Tinh théi gian 16 xo nén trong 1 chu ki. Lay g = 7? m/s*. i Huong dan: + Dua vat dén vi tri ma 1d xo bi nén 4 cm réi buéng nhe cho vat dao d6ng diéu hoa > A=Al +4=8 (cm) =0,4 (s) + Chu ki dao d6ng: T = an 28+ Thoi gian lo xo nén trong 1 chu ki, teng voi hai lan thdi gian vat di tir li dé |x]=4 cm dén bién : Ar ee (s) OR IBIS Vi du 8: Mét con lic 16 xo treo theo phuong thang dimg dao déng diéu hoa. Chiéu dai ty nhién ctia'l6 xo lo= 60 cm, khéi lugng vat nang m = 200 g. Cho g = 10 m/s*, Biét khi 16 xo c6é chiéu dai 59 cm thi van téc bang khong va luc dé luc dan héi cé do l6n F = 1 NN. Tinh téc a6 cwe dai cua vat. Huéng dan: + Khi ld xo cé chiéu dai 59 cm thi bi nén doan X = 60 —- 59 = 1 cm=0,01 m. Luc nay lye dan héi co d6 lon F = 1 N=kIX|=k=100 N/m =o- [E- 100 _ 10-V5 (rad/s) m V0,2 + A= 78 = 0,02 m= 2 (cm) => Chiéu dai 1d xo 6 vi tri can bang: £ y= 60 + 2 = 62 (cm) +Khi ld xo c6 chiéu dai 59 cm thi v=0 => A= ¢.,, -¢ =62-59=3 (cm) noe SOA = 30V5 (cm/s) => Vi dy 9: M6t con lac 16 xo treo thang dmg gém 16 xo cé dé cing k = 40 N/m, vat nang cé khéi long m = 100 g. Kich thich cho con lac dao déng véi bién d6 A = 4 cm. Khi vat lén vi tri cao nhat, dat thém vat nho c6 khéi long m’ = 20 g lén trén vat m. Lay g = 10 m/s*. D6 lon lyc dan héi cyc dai ctia 16 xo sau khi gan thém m’ vao bang bao nhiéu? Huong dan: + Tai vi tri can bang O ban dau, 1d xo dan mét doan 1a Al= ee = 0,025 (m). + Khi dat thém vat m’ vao thi vat sé dao déng xung quanh vj tri can bang mdi O’. + Tai vi tri can bang O’, 1d xo dan mét doan 1a A | m+m)g 4 AVv= name. 0,03 (m). Al => bién d6 dao dong mdi cua con lac la A’= A+ (Al - Al) =0,045 (m). => lve dan h6i cue dai cua 16 xo 1a Fanmax = k(AV’ + A’)=3 (N). 29Vi du 10: Mét con lac 16 xo treo thang ding dao déng diéu hoa véi tin sé goc 10 rad/s. Ti sé d6 16n Iyc dan héi cye dai va cw tiéu 1a 3. Lay g = 10 m/s*. Khi vat 6 dudi vi tri cin bang tai vi tri ma d6 lén gia téc cua nd bang 0,25 d6 lon gia téc cuc dai, né cach vi tri 16 xo khong bién dang m6t doan bang bao nhiéu? , Huéng dan: +D6 dan cua 16 xo tai vi tri can bang la Al= ss =0,1m. oO a + Tis6 gitra dé lon luc dan héi cyc dai va cy tiéu 1a ROLE A). = k(Al- A) =>A= 2 = 0,05 (m). +Theo dé bai | = 0,0125 (m). &|> a = Vat cach vi tri lo xo khong bién dang mét doan la X= Al+ |x| = 0,0625 (m) Vi du 11: Mot con lac 16 xo dao d6ng diéu hoa theo phuong thang ding voi phuwong trinh x = Acos(5mt + =) (cm). D6 lon luc dan héi cua 16 xo 2 s raged ae aan triét tiéu lan thir 2 tai thoi diém 30 (s). Chon chiéu duong huong lén va lay g = 7? = 10 m/s*. Biét khdi Iwgng vat nang 1a m = 200 (g). DO lon luc dan héi cia 16 xo cé gia tri cure dai bang bao nhiéu? Huéng dan: Do luc dan héi cé gia tri bang 0 nén trong qué trinh dao déng 1d xo vita dan, viva bi nén. +D6 dan ciia ld xo 6 vi tri can bang la Al= -®, = 0,04 (m). oO x +Tait=0 thi v<0 => D6 lon luc dan héi triét tiéu lan ther hai tai thoi diém t= at b= 7 (s). (voi to 1a thoi gian ngan nhat vat di te vi tri cao nhat dén vi tri 1d xo khéng bién dang) 1 a Sp= a (s)= + => tai vi tri lo xo khong bién dang vat c6 li dé x = 4 30=> A=2Al = 0,08 (m) => D6 lén luc dan h6i cuc dai Fahmax = k(Al + A) = mw?(Al + A) = 6 (N). Vi du 12: Mt con lac 1 xo dao déng diéu hda theo phuong thang ding, Trong qua trinh dao d6ng, luc dan héi cua 16 xo khi vat 6 vi tri cao nhat c6 dé lon bang mét ntra dé 1én Iwe dan héi cue dai. Khi vat dén vi tri 16 xo khéng bién dang thi lic kéo vé cé d6 I6n 1a 2 N. Biét 10 xo c6 dé cing k = 40 N/m va khi 6 vj tri cao nhat 16 xo bi nén. Tinh bién d6 dao dong cia vat. Huong dan: + Luc dan hdi cua 1 xo khi vat 6 vi tri cao nhat c6 dé Ién 1a F’ = k(A — Al). 1 + Theo dé bai F’ = 5 Fetnmax => A-Al= sta + Al) > A=3Al + Tai vi tri lo xo khéng bién dang thi luc kéo vé la Fhp = kAI = 2 (N) => Al=0,05 (m) => bién d6 dao dng ctia vat la A = 0,15 m= 15 (cm) Dang 3: Nang lugng con lac 1d xo we i x : A. KIEN THUC CAN BAN: * Co nang con lac 10 xo: E= Et + Ed Chon géc thé nang 6 vtcb k: +Thé' nang: Et= “S— (véi x 1a li dd dao déng) say? + Déng nang: Ed = +Conang: E=E:+ Ea kA? _ ma’*A? mv< = => E= Eamax = nak => E= Etmx = A * Khi Ea = nF: |X * M6t s6 trudng hop dac biét: + Khix=0 = Eanes: = er +Khix=+A => E, eed 2+ Khi xat4 => Ea=3Er + Khi nena => Ea= Er + Khi ree => E.=3Ea Chit ¥: + Thdi gian ngdn nhat dé déng ning lai bang thé’niing la 4 + Quéng didn ngdn nhat dé déng ning lai bang 3 lan thé’naing la A. + Vat dao ding diéu hoa vdi tan sé'f thi déng ning va thé nang bién thién tuan hoan véi tin sé’ = 2f. B. CAC Vi DU: Vi du 1: Mét con lic 16 xo dao déng diéu hda theo phuong ngang co thé nang cue dai 1a E = 4.10% (J). Géc thé nang dugc chon tai vi tri can bang. Tai vi tri ma téc d6 cua vat bang ntra téc dé cyc dai thi thé nang cua con lac bang bao nhiéu ? Huong dan: +Tacov= Yoo. = ox > [xl = Avs 2 2. 2; 2S ee Blas = 35-3108). 2 4°2 4 Vi du 2: Mt con lac 16 xo cé khéi lugng m = 200 g dao dong diéu hoa trén truc Ox. Khi vat nang di qua vi tri cin bang thi tc d6 cia né 1a 20 cm/s. Khi vat nang co téc dé 1a 10 cm/s thi gia téc cita né co do 1én 1a 40/3 cm/s?, Nang lwong dao déng cia con lac 1 xo bang bao nhiéu? Huéng dan: + Ta C6: Vmax = WA = 20 (cm/s). + Khi v = 10 (cm/s) thia= 40V3 (cm/s?) : Ew s L Tw aA?= 9+ =5em > w=4 (rad/s)> E= 5 mo#A?= 4 (m)) oo 2 Vi du 3: Mt con lac 10 xo dao d6ng diéu héa. Sau khi qua vi tri dong nang bang 3 ln thé nang m6t doan ngan nhat la 3 cm, déng nang cita vat bang thé nang. Biét 10 xo cé dO cieng k = 100 N/m. Nang lwgng dao déng cia con lac bang bao nhiéu? 32Huong dan: + Quang dudng ngan nhat vat di tir vi tri dong nang bang 3 lan thé nang dén vi tri dng nang bang thé nang, tng voi thoi gian ngan nhat vat di teltag x= dennaoe ae os, es on 2 v2 N22 a 62 tn t= DRA? 1053. ae 2 Vi du 4: Mét con lac 10 xo dao déng diéu hoa theo phwong ngang voi phuong trinh x = 4cos(47t + ) (cm). Biét 16 xo c6 d6 citng k = 100 N/m. Tai thoi diém 0,25 s, dong nang cita vat bang bao nhiéu? Hung dan: Ter x = 4cos(4rt + ay (cm) => Tai t= 0,25 s thix =—0,02m 2 ane tkat + bx =0,06 0). Vi du 5: Mét lo xo dai ty nhién 20 cm, dé cteng k = 40 N/m. Dau trén cia 16 xo treo vao diém cé dinh, dau du6i gan vat co khéi lung 120 g. Tir vi tri can bang, kéo vat doc theo truc 10 xo dén vi tri 10 xo dai 26,5 cm réi buéng nhe. Lay g = 10 m/s®. Déng nang cita vat lic 16 xo dai 25 cm bang bao nhiéu? Huong dan: aes sere: mg + D6 dan cua lo xo tai vi tri can bang: Al = a = 0,03 m. +Ta co: Al+ A=0,065 m => A=0,035 m + Khi 16 xo dai 25 cm thi vat cach vj tri can bang m6t doan x = 0,02 m. => Dé6ng nang cua vat: Ea= E- Ber= aka - she = 16,5.10 J. Vi du 6: Con lac 16 xo dao dng diéu hoa voi phuong trinh x = 4cos(ct + = (x tinh bang cm, t tinh bang s). Géc thé nang duge chon tai vi tri can bang. Ti sé déng nang cia con lac tai thoi diém t = 0 so vai déng nang cia né tai thoi diém : chu ki dao déng bang bao nhiéu? Huong dan: 331 Tir x = 4cos(ct + 5) = Tai t= 0 thi x= 0,02 m = Ei= > ke? = 2.10 4K => Ea=E-Er=6.10%k. mT 1 + Tai t= & thix’=~0,02m => Br= > kx?= 2.10% => Ea=E-E:=6.10%k=> tisd déng nang eel. d Vi du 7: Mét 16 xo cé dé ctrng k = 100 N/m; chiéu dai tu nhién 1a lo = 20 cm. Dau trén ctia 16 xo treo vao diém O cé dinh, dau dwéi treo vat m = 200 g. Kich thich cho con lac dao déng diéu hoa voi nang lugng E = 125 mJ. Lay g = 10 m/s*. Chiéu dai cwc dai cua 16 xo trong qua trinh dao déng bang bao nhiéu? Hu6ng dan: Bs xpi as a eee mg + D6 dan cua 1d xo tai vi tri can bang: Al= —= = 0,02 m. + Bién dé dao dng cua vat: A= 0,05 m => chiéu dai cu dai ctia 1d xo: Imax = lo + Al + A =27 cm. Vi du 8: Mét con lac 1d xo treo thang dimg: vat nang co khéi lugng m = 1 kg. Tir vi tri can bang kéo vat xuéng duéi sao cho 16 xo dan doan 6 cm roi buéng ra cho vat dao dng diéu hoa. Biét nang luong dao d6ng cua vat 1a 0,05 J. Lay g = 10 m/s*, Bién d6 dao dong cua vat bang bao nhiéu? Hung dan: Tw vi tri can bang kéo vat xuéng duéi sao cho 1d xo dan doan 6 cm réi buéng ra => A+Al=6 cm=0,06 m => Af =0,06-A 1 Nang long dao déng : E eee voi @ = eriBs SESem&a? 2 m A€ hkl. =r Nig x cake Sie = 0,05 (1) 2 (0,06—A) Thé'm = 1 kg va g = 10 m/s? vao (1), giai (1) ta duge A = 0,02 m=2 cm. Vi du 9: Mét con lac 16 xo treo thang ding dao dong diéu hoa véi tan sé goc bang 2n rad/s va bién dé A = 2 cm. Chon géc thi gian la lac qua cau cé li dg x =— 1 cm va dang chuyén d6ng vé vi tri can bang. Xac dinh cdc thoi diém qua cau co dong nang cue dai trong 2 chu ki dau. 34Huong dan: Phuong trinh dao d6ng diéu hoa cua vat: x = Acos(@t + @) Tim 9: t=0;x=-1cem;v>0 cosp ees 2a PS 3 v=-o@Asing >0 2a Vay x = 4cos(2nt eae )em Dong nang cye dai khi x = 0: 2 Seno OS Sate ER 5B ioe (do t>Onén c6k=—1) voi OS ts 2TOOsts2s Cac thoi diém vat c6 van tédc ce dai trong 2 chu ki dau lan luot la: t= 0,083 s ; p= 0,58 s; ts= 1,08 s; +=1,58s Cach khde: + Dong nang cuc dai khix=0 a T + Thoi gian vat di tirx=—1cm dénx=01a D = 0,083 s > ti = 0,083 s + Cac thoi diéin ké' tiép 1a th + nt (vdi t< 2T=2s) Vi du 10: Mét vat cé khéi lwgng 100 g dao déng diéu hoa theo phuong g 1 con aren trinh x = Acos(wt — 5). Vao thoi diém t = 30 s, vat qua vi tri cé li dé = theo chiéu am lan tht nhat. Khi vat cach vi tri can bang 2 cm thi no c6 téc dé 1a 407 V3 cm/s. Dong nang cia vat khi no qua vi tri can bang bang bao nhiéu? Huéng dan: T OT Tae ee Peres ae 20n adie. 0 Ae RD <3, 2 + Bién d6 dao dong cua vat: A= x? + o w 35=> D6ng nang cua vat khi qua vi tri can bang: Eamax = E = > ma?A? = 0,3158 J. Vi du 11: M6t con lac 10 xo dao dong diéu hoa theo phwong thang ding. Con lac thyc hién 80 dao déng mat 20 s. Khi vat dén vi tri 16 xo khéng bién dang thi thé nang cua con lac bang ; déng nang. Lay g = 7? = 10 m/s? va géc thé nang dugc chon tai vi tri can bang cua con lac. Biét khdi lugng vat nang cia con lac 1a m = 200 g. Nang lugng dao déng ciia con lic bang bao nhiéu? Huong dan: + Chu ki cua dao d6ng 1a T=0,25s > w =8n rad/s. as m. 64 + D6 dan cua 1d xo tai vi tri can bang 1a Al= us: = : o + Tai vi tri lo xo khdng bién dang, thé’nang bang ; d6éng nang = Al= N|> => bién dé dao déng A= 3 m. =>E= Smita? = 625,10]: Vi du 12: Mét con lac 16 xo: vat nang cé khéi lwgng m = V2kg dao dong diéu hoa theo phuong ngang. Van téc cyc dai cia vat 1a 0,6 m/s. Chon t = 0 luc vat qua vi tri xo=3\/2 cm theo chiéu 4m va tai dé thé nang bang dong nang. Tinh dé 16n lye dan héi tai t= + s. Huéng dan: Phuong trinh dao déng diéu hoa : x = Acos(wt + 9) A v2 Tur | vax | = A > @ = 10 rad/s Tim 9: Tai t=0: 3/2= 6cosp Khi Et=Ed, tacé: |x,|== > A=|xol 42 =6cm => cos eles =+2 2 2 sf = « ; Sistas (do v = -wAsing > 0) Vay x = 6cos(10t - 2) cm 36Tait= Fis:x= 6c0s(10, a eS eh =3 V2 em=3¥2 10-?m => Fan=k|x| =mo? |x| = 42. 100.3 V2 .10°2=6N Cach khdc: Chint= s oO Tai t= s= L 20 4 8 ; Tai t=0: xo=3V2 cm; 0<0 >sau ae c6 li d6 x = 32 cm = Fa=k/x/=ma@ /x/= 42. 100,32 .10?=6N Vi du 28: Mét vat khéi lugng m = 100 g duge gan vao 1 16 xo cé khéi lugng khong dang ké. Dau con lai cua 16 xo giit c6 dinh, khi vat 6 vi tri can bang 16 xo bi nén, vat chuyén d6ng khéng ma sat trén mat phang nghiéng « = 30° so v6i phuong ngang. Chon vi tri can bang O lam géc toa d6, chiéu dong hung lén. Dua vat xuéng dudi dén vi tri ma 10 xo bi nén 3 cm réi buéng nhe cho vat dao déng diéu hoa. Biét nang lugng vat dao d6ng 1a 30 mJ. Tim bién d6 dao déng. Lay g = 10m/s*. Huéng dan: : m= 100g; & =30°; B= 30 mJ =30.10°9J ; Lay g= 10 m/s® .Tacé: mgsina =kAl => w= ee eee (1) m AC Dua vat xudng dudi dén vj tri ma 16 xo bi nén 3 cm rGi buéng nhe cho vat dao dong diéu hoa = Af +A=0,03 TrE= Fm0FA? véi r= SME Vahl =0,03-A “ 2 = MESiNGA” _ 39.1079 => A 0,025 m-25cm 2(0,03 — A) Dang 4: Lap phuong trinh dao dong con lac Id xo A. KIEN THUC CAN BAN: Phuong trinh dao d6ng c6 dang: x = Acos(@t + 9) * Tim @: o= [K- pee m At *Tim A: 37+ Kéo vat ra khoi vtcb doan xo réi buéng : A = xo Ss Vv + Truyén cho vat van téc vo 6 vtcb: A = {vol o + Dua vat ra khoi vtcb doan x, khi buéng truyén cho vat van téc v : fe + Dung luc F kéo vat ra khoi vteb doan xo rdi buéng : A = +Tai thoi diém t, vat cé van téc v va gia toc a: A= * D6i voi 16 xo treo thang dimg cén cé thém cac trudng hgp sau: +Dua vat vé vi tri ld xo khéng bién dang réi buéng: A= A¢= 8 = +Tir vicb kéo vat xudng dudi dé 1d xo dan doan X réi budng : A=X—-Al + Tw vtcb nang vat lén trén dé 16 xo dan doan X réi buéng : A = Af-X + Tw vtcb nang vat lén dé lo xo nén doan X réi buéng : A = X + AC * Tim g : Tir t=0; x = xo va chiéu cia van téc > @ B. CAC Vi DU: Vi du 1: Mét con lac 16 xo gém qua cau nho khdi lugng 500 g va lo xo co 46 cing 50 N/m. Cho con lac dao d6ng diéu hoa trén phuong nam ngang. Tai thoi diém van téc cua qua cau 1a 0,1 m/s thi gia téc cia no 1a gs m/s*. Viét phuong trinh dao d6ng ctta qua cau? Chon géc thdi gian luc qua cau qua vi tri can bang theo chiéu duong. Huong dan: Phuong trinh dao déng con lac 1d xo: x = Acos(wt + 9) = 10 rad/s 2 -100¥3) 19? Abe = ae A=2cm. Qo oy Tim 9: t=0:x=0,v>0 >o=- — => Phuong trinh dao déng: x = 2cos(10t — >) (cm) 38Vi du 2: Mét con lac 16 xo thang ding gém mét vat cé khéi lugng 100g va lo xo khéi lwgng khong dang ké, cé dé cing 40 N/m. Kéo vat nang theo phuong thang ding xuéng phia dwoi cach vj tri can bang mét doan 5 cm va tha nhe cho vat dao déng diéu hoa. Chon géc O tring véi vi tri can bang, truc Ox cé phuong thang dimg, chiéu duong 1a chiéu vat bat dau chuyén déng, géc thoi gian 1a luc tha vat. Lay g = 10 m/s*. Viét phuwong trinh dao dong cua vat? Huong dan: Phuong trinh dao déng con lac ld xo: x = Acos(wt + ) iB +0= m +A=5cm. +Timg: t=0:x=-A >9=7 => Phuong trinh dao déng: x = 5cos(20t + 1) (cm) = 20 rad/s. Vi du 3: M6t con lac 16 xo co khéi lugng m = 400 g va d6 ctrng k = 40 N/m, Kéo vat nang theo truc 16 xo ra cach vi tri can bang 4 cm va tha tu do. Chon gdc toa d6 O tai vi tri can bang, truc Ox tring véi truc 16 xo, gc thoi gian luc vat qua vi tri cé li dé 2 cm va dang ra xa vj tri can bang. Viét phuong trinh dao d6ng cua vat nang? Huong dan: Phuong trinh dao dng con lac ld xo: x = Acos(at + 9) 1 = {m7 9-8 sing <0 => Phwong trinh dao déng: x = 4cos(10t — ED (cm) Vi du 4: M6t con lac 16 xo treo thang dirng gém mét vat nang co khéi lurgng m gan vao 1d xo cé khéi long khong dang ké, c6 dé cing k= 100 N/m. Chon truc toa d6 thang ding, géc toa d@ tai vi tri can bang, chiéu duong tir trén xuéng. Kéo vat nang xuéng duéi, cach vi tri can bang 5/2 cm va truyén cho no van téc 20n-V2 cm/s theo chiéu tit trén xuéng thi vat nang dao d6ng diéu hoa voi tan sé 2 Hz. Chon géc thoi gian luc vat bat dau dao déng. Cho g = 10 m/s?, x? = 10. Tinh khéi lugng va viét phuong trinh dao dong cua vat nang? 39Huong dan: Phwong trinh dao déng con lac ld xo: x = Acos(at + 9) Lhe k =>m= = 0,625 kg. 2nNm anh? . Ta cd: f = — +w=2nf=4n rad/s. 2 5 (2022) + A? =x? +", =(5y2) +—_—— > A= l0.an: o (42) v2 =5V2 see eimet = 03 5v2 — 5: Dire wed sing <0 => Phuong trinh dao d6ng: x = 10cos(4mt — aa (cm) Vi du 5: Mét con lac 16 xo dao dong theo phuong thang ding. Trong qua trinh dao déng, lo xo cé chiéu dai bién thién tir 48 cm dén 58 cm va luc dan héi cue dai cé gia tri la 9 N. Khéi lugng ctia qua cau 1a 400 g. Chon géc théi gian 1a luc qua cau di qua vi tri cé li dé x = — 2,5 cm theo chiéu 4m cua quy dao. Cho g = 10 m/s? va 7? = 10. Viét phurong trinh dao d6ng ctia vat? Huéng dan: Phuong trinh dao déng con lac 1d xo: x = Acos(at + 9) Ta cé: A= ‘ne —!ne 5 tne = 5 cm Fahmax = mov2(Al + A) = m. a (Al+ A) => 9=0,4.10.(1 + oe ) >Al=0,04m=> w= ca =5n rad/s 1 =-2,5 pe = t=0: * ie ee pee v<0 3 sing>0 = Phuong trinh dao dong: x = 5cos(Snt + 2 ) (cm) Vi du 6: Mét con lac 16 xo dugc treo theo phuong thing dimg. Tir vi tri can bang, kich thich cho con lac dao d6ng diéu hda voi bién dé A =4 cm. Trong mét chu ki dao d6ng, thdi gian 16 xo bi nén 1a 0,4 s va thdi gian 16 xo dan gap d6i thdi gian 16 xo bi nén. Chon chiéu duong huéng xuéng, g6c théi gian luc vat qua vi tri 16 xo khéng bién dang va dang di lén. Lap phuwong trinh dao dong cua vat. 40Huong dan: Phuong trinh dao d6ng con lc ld xo: x = Acos(at + 9) + Goi thdi gian lo xo bi nén va 16 xo bi dan trong mét chu ki lan lugt 18 then va taan iS => then + tain =T => 3trn=T > T=125 >q= 2 rad/s. ae ena. i 4 ee + Do tnen= iF => tai vi tri lo xo khong bien dang vat co ae 3 dan dan A lid6x=- — =-2cm. i dd 7 c x=-2em 2: +Tait=0 thi >o-= : A v<0 s => Phuong trinh dao déng : x = soos t+ 3) (cm). Vi du 7: Mét con lac 10 xo dao déng diéu héa theo phuong thang dimg voi bién dé 5 cm. Quang dudng vat di theo mét chiéu tir vi tri 16 xo khéng bién dang dén vi tri luc dan hi cé d6 1én cure dai 1a 7,5 cm. Lay g = 10 m/s?. Chon géc thoi gian hic vat qua vi tri can bang theo chiéu am. Lap phuong trinh dao déng cua vat. Huong dan: Phwong trinh dao déng con lac 1d xo: x = Acos(at + 9) +Tacé Al+A=7,5cem => Al=0,025m > w= = 20 rad/s. sTapeom dS i t= i >o=- ai coo? => Phuong trinh dao d6ng : x = 5cos(20t — _ cm. Vi du 8: Con lac 10 xo treo thang ding (k = 10 N/m; m= 25 g). Dua vat lén dén vj tri 1o xo nén 1,5 cm, khi budng truyén cho vat nang van téc v = 60 cm/s theo phuong thang ding lén trén dé vat dao dong. Lay g = 10 m/s*. Chon géc toa dé O tai vi tri cin bang, chiéu duong huéng xuéng; Géc thoi gian khi vat 6 vi tri 16 xo gian 5 cm va vat dang di ra xa vi tri can bang. Bo qua moi luc can. Lap phuong trinh dao d6ng cia vat. Huong dan: Phuong trinh dao déng con lac ld xo: x = Acos(t + 9) 41+W= fe = 20 rad/s. mg + D6 dan cua lo xo tai vi tri can bang: Al= ars: = 0,025 m. = Khi ld xo bi nén 1,5 cm thi no cach vj tri can bang 0,04 m = |x|/=0,04m=> A= =0,05 m=5 cm. : A= 2,5 em 1 +Tait=0 thi > 9=-> v>0 3 => Phuong trinh dao dong: x = 5cos(20t =. (cm) Dang 5: Diéu kién bién d6 dé con lac ld xo dao d6ng diéu hoa CAC TRUONG HOP: Truong hop 1: Mét vat nang M khéi long m gan vao dau mét 16 xo cé d6 cing k. Dau kia cia 16 xo néi voi dau B mét soi day khéng gian CB cé dau C gan chat. Lo xo cé a6 dai ty nhién ¢,. Tim diéu kigén bién dg dao d6ng A cua vat M dé vat M dao déng diéu hoa. Huéng dan: +TaiB:T=F + D6i voi vat: F’ = P—ma= mg-ma ma F=F’ > T=mg-ma + Dé vat M dao déng diéu hoa day phai luén cang: T > 0 =>g-az0 oacg o-oxmas um'g as pg 2-0 s pg (") voi-A< x As #8 a k mo” (voi o” = ) m+m'_m+m' Truong hgp 3: Mét lo xo khdi lugng khéng dang ké, treo thang ding, dau trén cé dinh, déu dwéi treo mot vat khéi lugng M. Bay gid dat trén vat M mét vat nhé cé khéi lugng m (vat m khéng gan véi 1d xo) réi cho hé dao dong diéu hoa. Tim diéu kién bién d6 dé vat m luén 6 trén vat M khi dao dong. Huéng dan: Dat vat m lén vat M. Khi dao déng diéu hoa, lye tac dung lén vat m gém : zi + Trong lye Pp = mg M + Phan hye tir vat M lén vat m 1a n Theo dinh luat Il NewTon: p+n=ma Chon chiéu (+) nhu hinh vé A >p-n=maon=mg-ma m j Dé vat m van 6 trén vat M khi hé dao dong diéu hoa Gt) thi can diéu kién n>0 @g-az0o a0 Taco: T-Pi=mia @ T=Pitmia 20 m; mig —mox 20 omg-mo?A 20 eAsS < 4A Ter (1) &(2) > =—0 ; ta xét trudng hgp khi 1d xo bj nén va T = Ps — F = 0 (vi khi 1d xo dan thi duong nhién lye cang day > 0) voi F=k(A’— AC) (*) 44myg + kAl => mag -k(A’- Al) 20 A’ < ; Truong hgp 6: Con lac 1d xo c6 6 ctrng k, gan hai vat A va B co khéi lwong m: va m: lan lugt vao hai dau cita 16 xo. Cho vat B tiép xtc voi mat san. Kich thich dé vat A dao déng diéu hoa theo phuong thang ding, Dé vat B luén nam yén trén mat san trong qua trinh vat A dao déng thi bién 6 cuc dai ctia vat A cé gia tri lén nhat bang bao nhiéu? Huéng dan: O vi tri can bing ld xo bi nén doan: Al = ae * Khi bién 46 dao déng A < Af thi 16 xo luén A nén khi dao déng => Luc dan hdi tac dung vao B 1a lye nén => vat B luén nam yén trén san. k * Khi bién dé dao déng A > AC thi ld xo vita nén va vira dan khi dao dong. ; aaa? + Khi vat 6 vi tri cao nhat 16 xo dan doan xo thi lc dan héi tac dung vao B la lye kéo lén va bang: Fans = kxo = k(AC+ A) + Dé vat B ludn nam yén trén san thi Ps 2> Fans 2 m,g>k(Al+A) & m,g> KE +a) =mg+kA mg +m,g —mge+m,g = = eas ee k k Dang 6: Cat & Ghép 1d xo oe , a x A. KIEN THUC CAN BAN: * Cat ld xo: Ld xo cé chiéu dai £, duge cat thanh 2 16 xo cé chiéu dai £, va ¢,. Dui tac dung ctia luc F : +Ld xo chidu dai ¢4, 4 ctmg k dan ra doan xo = z Se eee ee Xo E = mdi don vi chiéu dai dan ra doan Ax =— = —— eRe + Lo xo chiéu dai ¢,, d6 cvrng ki dan ra doan x1= = (1) \ 7 ae voi x1 = Ax.0, = ge! (2) 0 45