Hướng dẫn ôn thi Tốt nghiệp, năm 2023 Th.S.

Nguyễn Thanh Du biên soạn

ĐỀ 7
ĐỀ ÔN THI TN THPT NĂM 2023
MÔN NGỮ VĂN
Thời gian: 120 phút
I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc văn bản:
Miền Trung Lúa con gái mà gầy còm sa đỏ
Câu ví dặm nằm nghiêng Chỉ gió bão là tốt tươi như có
Trên nắng và dưới cát Không ai gieo mọc trắng mặt người.
Đến câu hát cũng hai lần sàng lại Miền Trung
Sao lọt tai rồi vẫn day dứt quanh năm. Eo đất này thắt đáy lưng ong
Miền Trung Cho tình người đọng mật
Bao giờ em về thăm Em gắng về
Mảnh đất nghèo mồng tơi không kịp rớt Đừng để mẹ già mong...
(Trích Miền Trung, Hoàng Trần Cương, Thơ hay Việt Nam thế kỉ XX,
NXB Văn hóa Thông tin, 2006, tr. 81-82)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào?
Câu 2. Chỉ ra hai hình ảnh trong đoạn trích diễn tả sự khắc nghiệt của thiên nhiên
miền Trung.
Câu 3. Những dòng thơ sau giúp anh/chị hiểu gì về mảnh đất và con người miền
Trung?
Miền Trung
Eo đất này thắt đáy lưng ong
Cho tình người đọng mật
Câu 4. Anh/Chị hãy nhận xét về tình cảm của tác giả đối với miền Trung được thể
hiện trong đoạn trích.
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ)
trình bày suy nghĩ của anh/chị về sức mạnh của tình người trong hoàn cảnh khó
khăn thử thách.
Câu 2 (5,0 điểm)
Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của người đàn bà làng chài trong truyện ngắn
Chiếc thuyền ngoài xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu.
......................Hết.......................
HƯỚNG DẪN CHẤM

1
 Hướng dẫn ôn thi Tốt nghiệp, năm 2023 Th.S. Nguyễn Thanh Du biên soạn

Phần Câu Nội dung Điểm

I ĐỌC HIỂU 3,0
Thể thơ: Thể thơ tự do
Hướng dẫn chấm:
1 0,75
- Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0,75 điểm.
- Học sinh không trả lời đúng thể thơ tự do không cho điểm
Hai hình ảnh là:
- Mảnh đất nghèo mồng tơi không kịp rớt
- Lúa con gái mà gầy còm sa đỏ
Hướng dẫn chấm:
2 0,75
- Học sinh trả lời được 2 ý như đáp án : 0,75 điểm.
- Học sinh trả lời được 1 ý : 0,5 điểm.
- Học sinh trả lời tương tự như đáp án nhưng diễn đạt khác thì vẫn cho
điểm tối đa.
Những dòng thơ đã giúp người đọc hiểu được về:
- Mảnh đất miền Trung khắc nghiệt với nắng, gió và thiên tai quanh
năm.
- Con người miền Trung vẫn chăm chỉ, cần cù làm lụng và sống tình
nghĩa.
3 1,0
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời được 2 ý trở lên như đáp án : 1,0 điểm.
- Học sinh trả lời được 1 ý : 0,5 điểm.
- Học sinh trả lời tương tự như đáp án nhưng diễn đạt khác thì vẫn cho
điểm tối đa.
Tình cảm, thái độ của nhà văn trong đoạn trích:
- Tác giả xót xa, thương cảm với sự khắc nghiệt của thiên nhiên miền
Trung.
4 - Đồng thời ngợi ca, trân trọng những con người nơi đây. 0,5
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trình bày thuyết phục: 0,5 điểm.
- Học sinh trình bày chưa thuyết phục: 0,25 điểm.
II LÀM VĂN 7,0
Trình bày suy nghĩ của bản thân về sức mạnh của tình người trong
2,0
hoàn cảnh khó khăn thử thách
a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn
1
Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - 0,25
phân - hợp, móc xích hoặc song hành.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,25

2
Hướng dẫn ôn thi Tốt nghiệp, năm 2023 Th.S. Nguyễn Thanh Du biên soạn

Sức mạnh của tình người trong hoàn cảnh khó khăn thử thách.
c. Triển khai vấn đề nghị luận
Thí sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn
đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ sự cần thiết phải sống là
chính mình. Có thể theo hướng sau:
* Giải thích vấn đề:
- Tình người: tình cảm yêu thương giữa con người với con người dựa
trên sự đối đãi chân thành.
- Khó khăn: những yếu tố bất ngờ, không dễ dàng đạt được trong cuộc
sống.
=> Trong hoàn cảnh khó khăn thì tình yêu thương sẽ giúp cho con
người vượt qua được những khó khăn.
* Bình luận vấn đề
- Tình yêu thương sẽ giúp xoa dịu tâm hồn con người khi gặp khó khăn.
- Tình yêu thương sẽ tạo nên động lực, sức mạnh để con người vượt
qua nghịch cảnh.
- Tình yêu thương còn giúp khơi dậy những tiềm năng trong mỗi người.
0,75
- Tình yêu thương giúp con người mở rộng trái tim, đón nhận yêu
thương trong cuộc sống.
* Liên hệ bản thân
- Con người cần phải có được một trái tim biết yêu thương trong cuộc
sống.
- Học sinh biết yêu thương những người thân, thầy cô và bạn bè…
Hướng dẫn chấm:
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp;
kết hợp nhuần nhuyễn giữ lí lẽ và dẫn chứng (0,75 điểm).
- Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không
có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5 điểm).
- Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng,
không liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng
hoặc dẫn chứng không phù hợp (0,25 điểm).
Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với
chuẩn mực đạo đức và pháp luật.
d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
0,25
Hướng dẫn chấm:
- Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.
e. Sáng tạo 0,5

3
Hướng dẫn ôn thi Tốt nghiệp, năm 2023 Th.S. Nguyễn Thanh Du biên soạn

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.
Hướng dẫn chấm: Học sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm của
bản thân để bàn luận về tư tưởng, đạo lí; có cách nhìn riêng, mới mẻ về
vấn đề nghị luận; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, làm cho lời văn
có giọng điệu, hình ảnh.
- Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.
- Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm.
Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của người đàn bà làng chài trong
5,0
truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu:
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài 0,25
khái quát được vấn đề.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Vẻ đẹp của người đàn bà làng chài trong truyện ngắn Chiếc thuyền
ngoài xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu.
0,5
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm.
- Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm.
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các
thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các
yêu cầu sau:
2 * Giới thiệu tác giả (0,25 điểm), tác phẩm và đoạn trích (0,25 điểm) 0,5
* Cảm nhận về vẻ đẹp của người đàn bà làng chài:
Tên tuổi
❖ Không tên tuổi cụ thể, gọi phiếm định “người đàn bà hàng chài”, “mụ”.
❖ Chỉ là một người vô danh như bao người đàn bà vùng biển khác,
nhưng số phận con người ấy lại được tác giả tập trung thể hiện và
được người đọc quan tâm nhất trong truyện ngắn này.
❖ Vóc dáng ngoại hình
2,5
❖ Thô kệch, rỗ mặt, lúc nào cũng xuất hiện với “khuôn mặt mệt mỏi”-
đó là hình ảnh một con người lam lũ, mất hết sinh lực, niềm vui, sức
sống.
❖ Nghèo khổ, nhọc nhằn (lưng áo bạc phếch)
❖ Mặc cảm, tự ti (dáng vẻ lúng túng)
=> Nhà văn thể hiện nỗi xót thương cho số phận con người ngay khi
miêu tả ngoại hình, dáng vẻ của nhân vật.
Số phận đau khổ, bất hạnh

4
Hướng dẫn ôn thi Tốt nghiệp, năm 2023 Th.S. Nguyễn Thanh Du biên soạn

❖ Một người đàn bà bất hạnh, nhẫn nhục chịu đựng (người đàn bà bị
đánh)
❖ Người đàn bà chịu những nỗi đau khổ chồng chất: mệt mỏi sau những
đêm thức trắng kéo lưới, chịu đựng những trận đòn của chồng, nơm
nớp lo sợ con cái bị tổn thương khi phải chứng kiến cảnh bạo lực gia
đình.
Vẻ đẹp tâm hồn và tính cách.
a. Vẻ đẹp của một người từng trải sâu sắc: đẹp nhất nhưng đặc biệt
nhất
❖ Nguyên nhân vũ phu của người chồng: do hoàn cảnh ép buộc chứ
không phải bản chất
❖ Người đàn bà hàng chài cần một người đàn ông trên thuyền để chèo
chống khi phong ba bão táp ập đến.
❖ Từ khi có Đảng, nhà nước cuộc sống còn bất cập: không hợp lý, không
hợp lòng dân.
b. Vẻ đẹp khoan dung, nhân hậu, độ lượng: thiên chức của người phụ
nữ.
❖ Chị tự nguyện cho chồng đánh, không kêu, không chống trả, không
chạy trốn -> Một kẻ ngu muội chìa lưng cho chồng đánh (cái nhìn từ
xa)
❖ Nhìn vào tấm lưng bạc phếch (nhìn vào cái nghèo đói, đau khổ), ông
ta thương vợ nên ông ta đánh vợ => biểu hiện tiêu cực.
❖ Chị không trách chồng mà kéo tội lỗi về phía mình (vẻ đẹp nhân hậu
của người phụ nữ Việt Nam)
❖ Chị chấp nhận những trận đòn như một cách giải tỏa những bức bách,
u uất trong lòng người chồng -> hi sinh cao cả, chị hiểu chồng mình
❖ Chị thấy trong chuyện này mình là người có lỗi.
c. Vẻ đẹp tình mẫu tử thiêng liêng
- “Người đàn bà hàng chài chúng tôi sống cho con chứ không phải sống
cho mình”
-> Người mẹ này vừa thương con vô cùng, khi vô tình để thằng bé Phác
nhìn thấy cảnh trái ngang -> vừa đau đớn, vừa xấu hổ
- Van nài đứa con, ôm chầm lấy nó -> sợ nó hành động dại dột với bố
nó.
- Khi nhắc đến cảnh hòa thuận trên thuyền, chị hạnh phúc khi “ngồi
nhìn đàn con chúng nó được ăn ngon”, “khuôn mặt xám xịt của mụ chợt
ửng sáng lên như một nụ cười”
=>Khẳng định vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam

5
 Hướng dẫn ôn thi Tốt nghiệp, năm 2023 Th.S. Nguyễn Thanh Du biên soạn

=>Giá trị nhân đạo của tác phẩm

Hướng dẫn chấm:
- Học sinh phân tích đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm.
- Học sinh phân tích chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1,75 điểm - 2,25 điểm.
- Học sinh phân tích chung chung, chưa rõ các biểu hiện: 1,0 điểm - 1,5 điểm.
- Học sinh phân tích sơ lược, không rõ các biểu hiện: 0,25 điểm - 0,75 điểm.
d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
0,25
Hướng dẫn chấm:
- Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.
Hướng dẫn chấm: : Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá
trình phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác, với thực
0,5
tiễn đời sống để làm nổi bật vấn đề nghị luận; văn viết giàu hình ảnh, cảm
xúc.
- Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.
- Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm.

Tổng điểm 10,0

..........................Hết............................