Hướng dẫn ôn thi Tốt nghiệp, năm 2023 Th.S.

Nguyễn Thanh Du biên soạn

ĐỀ 8
ĐỀ ÔN THI TN THPT NĂM 2023
MÔN NGỮ VĂN
Thời gian: 120 phút
I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc đoạn thơ:
Thứ lỗi cho ba Một ngày
Khi bài thơ đầu đời cho con, không thể bình yên! Khi con nếm trên môi,
Kẻ thù lăm le cướp biển nước mình Con sẽ thấy máu mình vị mặn.
Đất nước bốn nghìn năm trên sóng Bởi trong máu luôn có phần nước mắt
Đừng quên: sau lời thề, lông ngỗng... Ta hiểu căm thù, ta biết yêu thương.
Giai nhân, huyết ngọc đổ bên trời.
(Trích Những huyết cầu Tổ quốc, Đinh Vũ Hoàng Nguyên,
https://baithohay.com/nhung-huyet-cau-to-quoc-dinh-vu-hoang-nguyen.html )
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào?
Câu 2. Theo đoạn trích, vì sao bài thơ đầu đời cho con không thể bình yên?
Câu 3. Anh/chị hiểu nội dung các dòng thơ sau như thế nào?
Đừng quên: sau lời thề, lông ngỗng...
Giai nhân, huyết ngọc đổ bên trời.
Câu 4. Thông điệp mà anh/chị nhận được từ bài thơ trên là gì?
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về hành động
yêu nước của thế hệ trẻ hiện nay.
Câu 2. (5,0 điểm)
“Mong các chú cách mạng thông cảm cho, đám đàn bà hàng chài ở thuyền chúng tôi
cần phải có người đàn ông để chèo chống khi phong ba, để cùng làm ăn nuôi nấng đặng
một sắp con nhà nào cũng trên dưới chục đứa. Ông trời sinh ra người đàn bà là để đẻ
con, rồi nuôi con cho đến khi khôn lớn cho nên phải gánh lấy cái khổ. Đàn bà ở thuyền
chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống cho mình như ở trên đất được! Mong
các chú lượng tình cho cái sự lạc hậu. Các chú đừng bắt tôi bỏ nó!- Lần đầu tiên trên
khuôn mặt xấu xí của mụ chợt ửng sáng lên như một nụ cười- vả lại, ở trên chiếc thuyền
cũng có lúc vợ chồng con cái chúng tôi sống hòa thuận, vui vẻ.
- Cả đời chị có một lúc nào thật vui không? - Đột nhiên tôi hỏi.
- Có chứ, chú! Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no...”.
(Trích Chiếc thuyền ngoài xa- Nguyễn Minh Châu, Ngữ văn 12,
Tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, 2008, tr. 76)

1
 Hướng dẫn ôn thi Tốt nghiệp, năm 2023 Th.S. Nguyễn Thanh Du biên soạn

Phân tích vẻ đẹp tâm hồn người đàn bà hàng chài qua đoạn trích trên. Từ đó, nhận
xét về cảm hứng thế sự của Nguyễn Minh Châu trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài
xa”.
HƯỚNG DẪN CHẤM
Phần Câu Nội dung Điểm
I ĐỌC HIỂU 3,0
Thể thơ: Tự do
Hướng dẫn chấm:
1 0,75
- Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0,5 điểm.
- Học sinh không trả lời đúng thể thơ “Tự do”: không cho điểm
Vì:
Kẻ thù lăm le cướp biển nước mình
Đất nước bốn nghìn năm trên sóng
2 Hướng dẫn chấm: 0,75
- Học sinh trả lời được 2 ý : 0,75 điểm
- Học sinh trả lời được 1 ý : 0,5 điểm
- Học sinh không trả lời đúng thì không ghi điểm.
Nội dung các dòng thơ: Đừng quên sau lời thề, lông ngỗng,...
Giai nhân, huyết ngọc đổ bên trời.
- Nhắc nhở bi kịch nước mất nhà tan và bài học xương máu từ truyền
thuyết dân gian Truyện An Dương Vương, Mị Châu và Trọng Thủy. Đó là
phải cảnh giác trước kẻ thù, biết đặt lợi ích quốc gia lên trên tình cảm
3 cá nhân. 1,0
- Bộc lộ tình cảm yêu nước thiết tha của tác giả.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời được 2 ý : 1,0 điểm
- Học sinh trả lời được 1 ý : 0,5 điểm
- Học sinh không trả lời đúng thì không ghi điểm.
Học sinh chọn bất kì thông điệp nào như:
- Biết ơn các thế hệ cha anh đã hi sinh để có cuộc sống hòa bình, độc lập,
tự do;
- Biết trân trọng cuộc sống hạnh phúc mà mình thừa hưởng;
4 - Ý thức được trách nhiệm của tuổi trẻ đối với Tổ quốc, tinh thần kiên 0,5
cường vượt qua đau thương…
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trình bày thuyết phục: 0,5 điểm.
- Học sinh trình bày chưa thuyết phục: 0,25 điểm.
II LÀM VĂN 7,0

2
Hướng dẫn ôn thi Tốt nghiệp, năm 2023 Th.S. Nguyễn Thanh Du biên soạn

Anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy
2,0
nghĩ về hành động yêu nước của thế hệ trẻ hiện nay.
a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn: có thể trình bày đoạn văn
theo theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân - hợp, móc xích hoặc song 0,25
hành.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: hành động yêu nước của thế hệ
0,25
trẻ.
c. Triển khai vấn đề cần nghị luận:Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận
phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm
rõ hành động yêu nước của thế hệ trẻ. Có thể triển khai theo gợi ý sau::
- Tích cực học tập, lao động, sáng tạo góp phần xây dựng và phát triển
đất nước.
- Bảo vệ và phát huy những thành quả mà các thế hệ cha anh đã xây
dựng nên.
- Tự hào và trân trọng những truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
- Sẵn sàng lên đường theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc.
Hướng dẫn chấm: 0,75
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp;
kết hợp nhuần nhuyễn giữ lí lẽ và dẫn chứng (0,75 điểm).
1
- Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không
có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5 điểm).
- Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng,
không liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng
hoặc dẫn chứng không phù hợp (0,25 điểm).
Học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với
chuẩn mực đạo đức và pháp luật.
d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
0,25
Hướng dẫn chấm:
- Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.
Hướng dẫn chấm: Học sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm của
bản thân để bàn luận về tư tưởng, đạo lí; có cách nhìn riêng, mới mẻ về
0,5
vấn đề nghị luận; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, làm cho lời văn
có giọng điệu, hình ảnh.
- Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.
- Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm.

3
Hướng dẫn ôn thi Tốt nghiệp, năm 2023 Th.S. Nguyễn Thanh Du biên soạn

Phân tích vẻ đẹp tâm hồn người đàn bà hàng chài được nhà văn
Nguyễn Minh Châu thể hiện trong đoạn trích. Nhận xét về cảm hứng
5,0
thế sự của Nguyễn Minh Châu trong truyện ngắn “Chiếc thuyền
ngoài xa”.
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài 0,25
khái quát được vấn đề.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Tâm trạng và hành động của nhân vật người đàn bà hàng chài được nhà
văn Nguyễn Minh Châu thể hiện trong đoạn trích. Nhận xét về cảm hứng
thế sự của Nguyễn Minh Châu trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài
0,5
xa”.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm.
- Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm.
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các
thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các
yêu cầu sau:
2
* Giới thiệu tác giả (0,25 điểm), tác phẩm và đoạn trích (0,25 điểm) 0,5
Nôi dung:
- Hoàn cảnh: cả gia đình trên dưới mười người sống chen chúc trên một
con thuyền, luôn đối mặt với phong ba, bão táp.
- Vẻ đẹp tâm hồn người đàn bà hàng chài:
+ Không chấp nhận li hôn chồng: “Các chú đừng bắt tôi bỏ nó!”. Bởi hiểu
được thiên chức làm vợ, làm mẹ, cần có người đàn ông để chèo chống
cuộc sống gia đình khi phong ba bão tố...tất cả vì đàn con.
+ Lòng thương yêu con vô bờ bến nên chấp nhận cái khổ...
+ Chắt chiu những niềm vui bé nhỏ, bình dị để sống vì đàn con. 2,5
→ Nhân vật xuất hiện trong hoàn cảnh đặc biệt nhưng tâm hồn tỏa
sáng những phẩm chất cao đẹp: có sức chịu đựng, nhân hậu, bao dung,
giàu đức hy sinh và lòng vị tha, nhất là lòng thương yêu con vô bờ bến.
Người phụ nữ ấy chẳng khác gì một “hạt ngọc” ẩn giấu trong những cái
lấm láp, đời thường.
Nghệ thuật: miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc nhất qua ngôn ngữ sắc sảo
của nhân vật,…
.Hướng dẫn chấm:
- Học sinh phân tích đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm.

4
 Hướng dẫn ôn thi Tốt nghiệp, năm 2023 Th.S. Nguyễn Thanh Du biên soạn

- Học sinh phân tích chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1,75 điểm - 2,25 điểm.
- Học sinh phân tích chung chung, chưa rõ các biểu hiện: 1,0 điểm - 1,5 điểm.
- Học sinh phân tích sơ lược, không rõ các biểu hiện: 0,25 điểm - 0,75 điểm.
* Nhận xét về cảm hứng thế sự của Nguyễn Minh Châu trong truyện
ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”.
- Dự cảm lo âu của nhà văn về thân phận con người đã thôi thúc Nguyễn
Minh Châu hướng đến thông điệp: sự ngu dốt tối tăm cùng với cuộc
sống lao động cực nhọc có thể dẫn đến số phận bi đát của người nông
dân.
* Đánh giá 0,5
- Qua hình ảnh người đàn bà hàng chài trong đoạn trích, nhà văn
Nguyễn Minh Châu thể hiện quan niệm về cuộc sống, con người và cảm
hứng nhân đạo trong ngòi bút của mình.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trình bày được 2 ý: 0,5 điểm.
- Học sinh trình bày được 1 ý: 0,25 điểm.
d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
0,25
Hướng dẫn chấm:
- Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.
Hướng dẫn chấm: Học sinh biết vận dụng lí luận văn học trong quá
trình phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi
0,5
bật nét đặc sắc trong tác phẩm của nhà văn Tô Hoài; biết liên hệ vấn đề
nghị luận với thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.
- Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm.
- Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm.
Tổng điểm 10,0
..........................Hết............................