Egxeiridio Periballontikis Diaxeirisis

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ
Κωδικός Αρ. : ΕΠΔ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελ. 1 από 33
Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :
Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :
ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ
Εγχειρίδιο Περιβαλλοντικής
Διαχείρισης
Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Ευτύχιος Σαρτζετάκης

Επίκουρος Καθηγητής
Κωδικός Αρ.: ΕΠΔ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από: Σελ. 1 από 2
Συντάχθηκε από: Εγκρίθηκε από:
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
Περιβαλλοντική Πολιτική
0. Εισαγωγή
0.1. Ορισμοί
0.1.1. Περιβαλλοντική Πολιτική
0.1.2. Περιβαλλοντική Επίδοση
0.1.3. Συνεχής Βελτίωση Περιβαλλοντικών Επιδόσεων
0.1.4. Πρόληψη Ρύπανσης
0.1.5. Περιβαλλοντική Εξέταση
0.1.6. Περιβαλλοντική Πτυχή
0.1.7. Περιβαλλοντική Επίπτωση
0.1.8. Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα
0.1.9. Περιβαλλοντικός Σκοπός
0.1.10. Περιβαλλοντικός Στόχος
0.1.11. Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης
0.1.12. Περιβαλλοντικός Έλεγχος
0.1.13. Περιβαλλοντικός Ελεγκτής
0.1.14. Ενδιαφερόμενο Μέρος
0.1.15. Επαληθευτής Περιβάλλοντος
0.1.16. Σύστημα Διαπίστευσης
0.1.17. Οργανισμός
0.1.18. Πρόληψη Ρύπανσης
1. Αντικείμενο και Πεδίο Εφαρμογής

1.1. Αντικείμενο του Εγχειριδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης
1.2. Πεδίο Εφαρμογής
2. Δομή του Παρόντος Εγχειριδίου και Τρόπος Χρήσης του
3. Διανομή και Ενημέρωση του Εγχειριδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

3.1. Εσωτερική Διανομή
3.2. Διανομή εκτός Εταιρείας
4. Απαιτήσεις του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

4.1. Γενικές Απαιτήσεις
4.2. Περιβαλλοντική Πολιτική
4.3. Σχεδιασμός
4.3.1. Περιβαλλοντικές Πτυχές
4.3.2. Νομοθετικές και άλλες Απαιτήσεις
4.3.3. Περιβαλλοντικοί Σκοποί και Στόχοι
4.3.4. Πρόγραμμα(τα) Περιβαλλοντικής Διαχείρισης
/conversion/tmp/activity_task_scratch/661123609.doc
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
4.4. Εφαρμογή και Λειτουργία

4.4.1. Δομή και Ευθύνες
4.4.2. Εκπαίδευση Προσωπικού – Φοιτητών
4.4.3. Εσωτερική – Εξωτερική Επικοινωνία
4.4.4. Τεκμηρίωση Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης
4.4.5. Έλεγχος Εγγράφων
4.4.6. Έλεγχος Λειτουργιών
4.4.7. Ετοιμότητα και Αντιμετώπιση Εκτάκτων Καταστάσεων
4.5. Εσωτερικοί Έλεγχοι

4.5.1. Παρακολούθηση Περιβαλλοντικών Δεικτών
4.5.2. Διορθωτικές και Προληπτικές Ενέργειες
4.5.3. Αρχεία
4.5.4. Επιθεώρηση Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης
4.6. Ανασκόπηση από τη Διοίκηση
Παράρτημα Α : Διαδικασίες Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας προσπαθεί διαρκώς να βελτιώνει το

επίπεδο της παρεχόμενης εκπαίδευσης και ερευνητικής δραστηριότητας, με
τρόπο τέτοιο ώστε να συμβάλει στην αειφόρο ανάπτυξη και να μεγιστοποιεί
την κοινωνική και πολιτιστική του προσφορά.
Στο πλαίσιο αυτό δεσμεύεται να ελαττώνει συνεχώς τις αρνητικές

περιβαλλοντικές του επιπτώσεις, να συμμορφώνεται πλήρως αλλά και να
υπερβαίνει την ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία και όλες τις σχετικές
ευρέως αποδεκτές ορθές πρακτικές. Το πανεπιστήμιο στοχεύει στην
εξοικονόμηση των φυσικών πόρων και στην πρόληψη της ρύπανσης.
Στην προσπάθεια αυτή η διοίκηση του ιδρύματος δεσμεύεται να:
 Προωθεί αποτελεσματικές οικολογικές πρακτικές στη λειτουργία όλων

των τμημάτων του ιδρύματος αλλά και άλλων οργανισμών.
 Ευαισθητοποιήσει όλο το προσωπικό και τους φοιτητές, ώστε να

συμμετάσχουν ενεργά σε οικολογικές δραστηριότητες.
 Συνεργαστεί με άλλους φορείς σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο για

την διάδοση περιβαλλοντικών πολιτικών.
 Χρησιμοποιεί αποδοτικά συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων, που

συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων.
 Μειώσει τις ειδικές καταναλώσεις ενέργειας, νερού και χαρτιού –

υιοθετώντας κατάλληλες πρακτικές εσωτερικής λειτουργίας και
επικοινωνίας.
 Υιοθετήσει οικολογικά κριτήρια στις προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών

στο μέτρο που είναι πρακτικά εφικτό.
 Αποφεύγει τη χρήση βλαβερών ουσιών, προϊόντων και διαδικασιών

όπου είναι δυνατόν.
 Συντηρεί και να καθαρίζει τους χώρους του ιδρύματος με τη χρήση

οικολογικών μεθόδων και υλικών.
 Λαμβάνει υπόψη τις περιβαλλοντικές πτυχές στην ανάπτυξη του

ιδρύματος και στις αλλαγές του τοπικού περιβάλλοντος, κατά την
υλοποίηση επιδιορθωτικών και κατασκευαστικών εργασιών στις
κτιριακές εγκαταστάσεις και τον περιβάλλοντα χώρο του πανεπιστημίου.
 Σχεδιάζει, να αναπτύσσει και να ενσωματώνει νέα μαθήματα με

περιβαλλοντική διάσταση στο πρόγραμμα σπουδών του, τόσο σε
προπτυχιακό όσο και μεταπτυχιακό επίπεδο.
 Εκπαιδεύει το προσωπικό του, τόσο σε θέματα οικολογικών πρακτικών

και εξοικονόμησης ενέργειας, όσο σε θέματα περιβαλλοντικής
διαχείρισης και ελέγχου, κατά τη διάρκεια της εργασίας τους.
 Ενθαρρύνει τρόπους μεταφοράς φοιτητών και προσωπικού στο ίδρυμα

που ελαχιστοποιούν τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
 Υποδείξει και να διαμορφώσει ειδικούς χώρους για τους καπνιστές σε

όλους τους κοινόχρηστους και εργασιακούς χώρους του ιδρύματος.
 Βελτιώνει διαρκώς τις συνθήκες στο ίδρυμα, ώστε να διασφαλίζεται η

καλή υγεία και η ασφάλεια του προσωπικού και των φοιτητών.
Το παρόν κείμενο μοιράζεται σε όλο το προσωπικό και τους φοιτητές του

ιδρύματος και σε κάθε άλλο ενδιαφερόμενο. Είναι διαθέσιμο στην
ιστοσελίδα www.uom.gr/emas. Για περισσότερες πληροφορίες
επικοινωνήστε με το γραφείο EMAS του πανεπιστημίου.
Έγκριση από τη διοίκηση του ιδρύματος
Καθηγητής Γεώργιος Δ. Τσιότρας

Πρύτανης Πανεπιστημίου Μακεδονίας
0. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
0. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών, βρίσκεται
εγκατεστημένο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Ξεκίνησε το 1957 ως Ανώτατη Βιομηχανική
Σχολή Θεσσαλονίκης, με δύο μόνο Τμήματα: Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης
Επιχειρήσεων και το 1990 μετονομάστηκε σε Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Σήμερα παρέχει
προπτυχιακές σπουδές σε οκτώ (8) τομείς και μεταπτυχιακές σπουδές σε τρεις (3) τομείς,
επιτυγχάνοντας να επιβάλει το όνομα του και τη φήμη του ως ΑΕΙ υψηλού επιπέδου στην
αγορά εργασίας της χώρας και ιδιαίτερα της Βόρειας Ελλάδας.
Με την ανάπτυξη νέων και την αναβάθμιση των υπαρχόντων προγραμμάτων σε

προπτυχιακό αλλά και σε μεταπτυχιακό επίπεδο και την περαιτέρω ενίσχυση της
επιστημονικής έρευνας φιλοδοξεί, να πρωταγωνιστεί στην ευρύτερη περιοχή και να
αποκτήσει ευρωπαϊκή εμβέλεια. Το Πανεπιστήμιο συνεργάζεται με δημόσιους οργανισμούς
και ιδιωτικές επιχειρήσεις και συμπράττει με άλλα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, για
να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες της κοινωνίας και να βελτιώνει συνεχώς τις
δραστηριότητες του. Τέλος, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας επιδιώκει να συμβάλλει στην
πολιτισμική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης και ολόκληρης της Μακεδονίας.
Η υψηλή ποιότητα ζωής και η βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης αποτελούν κύριες
προτεραιότητες για το ίδρυμα. Η άρτια υλικοτεχνική υποδομή, η επάρκεια των εσωτερικών
και εξωτερικών υπηρεσιών, η ευσυνειδησία του προσωπικού και η υιοθέτηση ειδικού
συστήματος διαχείρισης με στόχο τη συνεχή περιβαλλοντική βελτίωση, καταδεικνύουν
αυτή τη δέσμευση. Η εύρυθμη λειτουργία του πανεπιστήμιου διασφαλίζεται από την
ύπαρξη των υποστηρικτικών υπηρεσιών, που περιλαμβάνουν ικανό αριθμό γραμματειών και
διοικητικών υπαλλήλων, λογιστήριο, οικονομική υπηρεσία, γραφείο προμηθειών και
τεχνική υπηρεσία. Ιδιαίτερα σημαντική όμως, είναι και η προσφορά των εξωτερικών
υπηρεσιών, όπως της καθαριότητας, του εστιατορίου, του κυλικείου αλλά και των
καταστημάτων που στεγάζονται στο χώρο του ιδρύματος.
Στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας φοιτούν περίπου 11.500 φοιτητές εκ των οποίων οι 6.500
χαρακτηρίζονται ως ενεργοί. Το εκπαιδευτικό προσωπικό αριθμεί 180 μέλη, ενώ το
διοικητικό προσωπικό περίπου 200. Η συνολική επιφάνεια των κτιριακών εγκαταστάσεων
είναι 35.000 m2 περίπου. Το ίδρυμα διαθέτει μεταξύ άλλων μία αίθουσα τελετών, δώδεκα
αμφιθέατρα διδασκαλίας, δεκαέξι αίθουσες σεμιναρίων, μεγάλο αριθμό γραφείων,
εργαστήρια υπολογιστών, κεντρική βιβλιοθήκη, γυμναστήριο και κοινόχρηστους και
βοηθητικούς χώρους. Η συνολική εγκατεστημένη θερμική ισχύς στο κτίριο είναι 3.750.000
kcal/h, από τρεις όμοιους λέβητες. Η αντίστοιχη εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς είναι 1.367
kW, η οποία αποτελείται από τον εξοπλισμό κλιματισμού, φωτισμού, τους ανελκυστήρες
και το σύνολο των λοιπών ηλεκτρικών συσκευών.
Η λειτουργία του Πανεπιστημίου αναλύεται σε δραστηριότητες που διαθέτουν

περιβαλλοντικές πτυχές. Αντικείμενο του παρόντος συστήματος είναι η οργάνωση της
λειτουργίας του ιδρύματος με τρόπο τέτοιο, ώστε να βελτιώνεται συνεχώς η περιβαλλοντική
του επίδοση.
0. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
0.1. ΟΡΙΣΜΟΙ
0.1.1. Περιβαλλοντική Πολιτική: οι γενικοί σκοποί και οι αρχές της δράσης του
οργανισμού σε θέματα περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της συμμόρφωσης
προς όλες τις κανονιστικές απαιτήσεις που αφορούν το περιβάλλον και την
ανάληψη δέσμευσης για συνεχή βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων. Η
περιβαλλοντική πολιτική προσφέρει το πλαίσιο για τη θέσπιση και την
αναθεώρηση των περιβαλλοντικών σκοπών και στόχων.
0.1.2. Περιβαλλοντική Επίδοση: τα αποτελέσματα της διαχείρισης των περιβαλλοντικών

του πτυχών ενός οργανισμού.
0.1.3. Συνεχής Βελτίωση Περιβαλλοντικών Επιδόσεων: η διεργασία της βελτίωσης των

μετρήσιμων αποτελεσμάτων του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης, όσον
αφορά τη διαχείριση εκ μέρους ενός οργανισμού των σημαντικών περιβαλλοντικών
πτυχών του, με βάση την περιβαλλοντική του πολιτική και τους περιβαλλοντικούς
σκοπούς του και στόχους.
0.1.4. Πρόληψη Ρύπανσης: η χρήση διεργασιών, μεθόδων, υλικών ή προϊόντων που

αποφεύγουν, μειώνουν ή θέτουν υπό έλεγχο τη ρύπανση, όπως η ανακύκλωση, η
επεξεργασία, οι αλλαγές διεργασιών, οι μηχανισμοί ελέγχου, η αποτελεσματική
χρήση των πόρων και η υποκατάσταση των υλικών.
0.1.5. Περιβαλλοντική Εξέταση: η αρχική εμπεριστατωμένη ανάλυση των

περιβαλλοντικών θεμάτων, επιπτώσεων και επιδόσεων, που σχετίζονται με τις
δραστηριότητες ενός οργανισμού.
0.1.6. Περιβαλλοντική Πτυχή: ένα στοιχείο των δραστηριοτήτων, προϊόντων ή

υπηρεσιών ενός οργανισμού, το οποίο μπορεί να αλληλεπιδράσει με το
περιβάλλον. Σημαντική περιβαλλοντική πτυχή είναι μια περιβαλλοντική πτυχή η
οποία έχει η μπορεί να έχει σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
0.1.7. Περιβαλλοντική Επίπτωση: οποιαδήποτε αλλαγή στο περιβάλλον, είτε θετική, είτε
αρνητική, η οποία οφείλεται εξ ολοκλήρου η εν μέρει στις δραστηριότητες, τα
προϊόντα ή τις υπηρεσίες ενός οργανισμού.
0.1.8. Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα: η περιγραφή των μέτρων (δράσεων, αρμοδιοτήτων,

ευθυνών, πόρων και μέσων) τα οποία έχουν ληφθεί ή μελετώνται για την επίτευξη
των περιβαλλοντικών σκοπών και στόχων, και ο καθορισμός αντίστοιχων
συγκεκριμένων χρονικών περιθωρίων.
0.1.9. Περιβαλλοντικός Σκοπός: ο γενικός περιβαλλοντικός σκοπός τον οποίο επιδιώκει

ο οργανισμός και ο οποίος απορρέει από την περιβαλλοντική πολιτική και
ποσοτικοποιείται όποτε είναι εφικτό.
0.1.10. Περιβαλλοντικός Στόχος: μία σαφής, λεπτομερής απαίτηση επίδοσης,

ποσοτικοποιημένη όποτε είναι εφικτό, η οποία επιδιώκεται στον οργανισμό ή σε
0. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
τμήματα αυτού, προκύπτει από τους περιβαλλοντικούς σκοπούς και πρέπει να

καθοριστεί και να τηρηθεί προκειμένου να υλοποιηθούν οι αντίστοιχοι σκοποί.
0.1.11. Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης: το τμήμα του συνολικού συστήματος

διαχείρισης, το οποίο περιλαμβάνει την οργανωτική διάρθρωση, το σχεδιασμό, τις
ευθύνες, τις πρακτικές, τις διαδικασίες, τις διεργασίες και τους πόρους για τη
χάραξη, την εφαρμογή, την επιτυχία, την αναθεώρηση και τη διατήρηση και την
αναθεώρηση της περιβαλλοντικής πολιτικής.
0.1.12. Περιβαλλοντικός Έλεγχος: ένα εργαλείο του συστήματος διαχείρισης, που

περιλαμβάνει τη συστηματική, τεκμηριωμένη, περιοδική και αντικειμενική
αξιολόγηση των επιδόσεων του οργανισμού, του συστήματος διαχείρισης και των
διεργασιών για την προστασία του περιβάλλοντος.
0.1.13. Περιβαλλοντικός Ελεγκτής: άτομο κατάλληλα καταρτισμένο, που ανήκει η όχι στο
προσωπικό του οργανισμού και ενεργεί για λογαριασμό της ανώτατης διοίκησης
του οργανισμού, και το οποίο είναι αρκούντως ανεξάρτητο από τις δραστηριότητες
που ελέγχει, ώστε να μπορεί να κρίνει με αντικειμενικότητα.
0.1.14. Ενδιαφερόμενο Μέρος: άτομο ή ομάδα, συμπεριλαμβανομένων των δημοσίων

αρχών, το οποίο αφορά ή θίγει η περιβαλλοντική επίδοση του οργανισμού.
0.1.15. Επαληθευτής Περιβάλλοντος: πρόσωπο η οργανισμός ανεξάρτητο του υπό

επαλήθευση οργανισμού, το οποίο έχει διαπιστευτεί σύμφωνα με τους όρους και
τις διαδικασίες του κανονισμού EMAS 761/2001.
0.1.16. Σύστημα Διαπίστευσης: σύστημα για τη διαπίστευση και την εποπτεία των
επαληθευτών περιβάλλοντος, το οποίο τέλει υπό τη διαχείριση αμερόληπτου
ιδρύματος η οργανισμού, που έχει ορισθεί η συσταθεί από το κράτος μέλος
(φορέας διαπίστευσης), διαθέτει επαρκείς πόρους και αρμοδιότητες και εφαρμόζει
κατάλληλες διαδικασίες για την εκτέλεση των καθηκόντων, που ορίζει ο παρών
κανονισμός για το εν λόγω σύστημα.
0.1.17. Οργανισμός: εταιρεία, ένωση, εκμετάλλευση, επιχείρηση, αρχή ή ίδρυμα, ή

τμήματα ή συνδυασμοί αυτών, με ή χωρίς νομική προσωπικότητα, του δημόσιου ή
του ιδιωτικού τομέα, με ίδια λειτουργία και διοίκηση.
0.1.18. Πρόληψη Ρύπανσης: Χρήση διεργασιών, πρακτικών, υλικών ή προϊόντων με τα

οποία αποφεύγεται, μειώνεται ή ελέγχεται η ρύπανση, που μπορεί να περιλαμβάνει
ανακύκλωση, επεξεργασία, τροποποιήσεις διεργασιών, μηχανισμούς ελέγχου,
αποδοτική χρήση των πόρων και υποκατάσταση υλικών.
1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

1.1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ
1.1.1. Το παρόν Εγχειρίδιο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης του Οργανισμού έχει συνταχθεί

σύμφωνα με το Πρότυπο ISO 14001 και πληρεί τις απαιτήσεις του Ευρωπαϊκού
Κανονισμού EMAS 761/2001. Το παρόν εγχειρίδιο:
 Καθορίζει την Περιβαλλοντική Πολιτική του ιδρύματος και περιγράφει τους

τρόπους με τους οποίους η Πολιτική αυτή υλοποιείται καθημερινά
 Περιγράφει τις οργανωτικές δομές του ιδρύματος και του Συστήματος

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και τις ευθύνες και αρμοδιότητες των μελών
του.
 Αναλύει συνοπτικά τον τρόπο αντιμετώπισης και κάλυψης κάθε μιας των
απαιτήσεων που καθορίζονται από το Πρότυπο ISO 14001 και τον Ευρωπαϊκό
Κανονισμό EMAS 761/2001.
 Καταγράφει τις Διαδικασίες που αποτελούν τον κορμό του Συστήματος

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και περιγράφει τις αλληλεξαρτήσεις τους.
1.2. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
1.2.1. Το Εγχειρίδιο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης καλύπτει όλες τις δραστηριότητες που

λαμβάνουν χώρα στο κτιριακό συγκρότημα του ιδρύματος στη Θεσσαλονίκη,
Εγνατίας 156.
1.2.2. Η τήρηση των αναφερόμενων σε αυτό είναι υποχρεωτική για το σύνολο των
εργαζομένων, των φοιτητών, ανεξάρτητα από το ιεραρχικό επίπεδο, το είδος, την
θέση εργασίας ή το έτος φοίτησης τους. Η υποχρέωση αυτή επικυρώνεται με τη
δέσμευση της ανώτατης διοίκησης του ιδρύματος (Πρυτανικό Συμβούλιο), για την
εφαρμογή του συστήματος.
2. ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΗΣ
2. ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΗΣ

2.1. Στο Κεφάλαιο 4 του παρόντος, αναλύονται συνοπτικά τα στοιχεία του
Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, τα οποία σχεδιάστηκαν σύμφωνα με
το πρότυπο ISO 14001 και εφαρμόζονται για την ικανοποίηση των απαιτήσεων
του Ευρωπαϊκού Κανονισμού EMAS 761/2001.
2.2. Για ευκολία χρήσης, κάθε παράγραφος του Κεφαλαίου 4 αναλύει ένα μόνον
στοιχείο του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και αντιστοιχεί
(αριθμητικά) στην παράγραφο του Προτύπου ISO 14001, που περιγράφει την
αντίστοιχη απαίτηση για το στοιχείο αυτό, φέροντας και τον ίδιο τίτλο περίπου.
2.3. Όπου αυτό κρίνεται σκόπιμο ο αναγνώστης παραπέμπεται στις αντίστοιχες

Διαδικασίες του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.
2.4. Οι οποιεσδήποτε τροποποιήσεις επέρχονται στο παρόν Εγχειρίδιο,

πραγματοποιούνται σύμφωνα με τη Διαδικασία ΠΔ 110.
3. ΔΙΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
3. ΔΙΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΥ

3.1. ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΝΟΜΗ
3.1.1. Η διανομή του παρόντος Εγχειριδίου καθώς και των τροποποιήσεών του, στους
αποδέκτες εντός του ιδρύματος, γίνεται με ευθύνη του Υπεύθυνου
Περιβαλλοντικής Διαχείρισης του οργανισμού.
3.2. ΔΙΑΝΟΜΗ ΕΚΤΟΣ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ

3.2.1. Η διανομή του παρόντος εκτός του ιδρύματος απαιτεί την έγκριση του Πρύτανη
και γίνεται για λόγους ενημέρωσης και μόνον. Τα αντίτυπα τα οποία έχουν
διανεμηθεί εκτός ιδρύματος δεν είναι Ελεγχόμενα Έγγραφα (βλέπε Διαδικασία
ΠΔ 110) και η ενημέρωση των κατόχων τους με τις επιφερόμενες τροποποιήσεις
πραγματοποιείται με δικιά τους ευθύνη.
3.2.2. Τα διανεμόμενα στους Φορείς Πιστοποίησης Έγγραφα, στην περίπτωση που

απαιτούνται από αυτούς, είναι ελεγχόμενα και ενημερώνονται με ευθύνη του
Υπεύθυνου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.
4.1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ
4. ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

4.1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ
4.1.1. Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας έχει εγκαταστήσει και εφαρμόζει Σύστημα

Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, το οποίο πληρεί όλες τις απαιτήσεις του Προτύπου
ISO 14001:1996, με τον τρόπο που περιγράφεται στην Παράγραφο 4. Η ανάπτυξη
και η εφαρμογή του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, πραγματοποιείται
στα πλαίσια της λειτουργίας του ιδρύματος, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό
Κανονισμό EMAS 761/2001.
4.2. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η Περιβαλλοντική Πολιτική του ιδρύματος αποφασίστηκε και εγκρίθηκε από το

πρυτανικό συμβούλιο, αποτελεί τη βάση για το Σύστημα Περιβαλλοντικής
Διαχείρισης και δεσμεύει όλους όσους δραστηριοποιούνται στο χώρο του
ιδρύματος. Παρουσιάζεται κατωτέρω αναλυτικά και υπογράφεται εκ μέρους της
ανώτατης διοίκησης του ιδρύματος, από τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου:
Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας προσπαθεί διαρκώς να βελτιώνει το επίπεδο της

παρεχόμενης εκπαίδευσης και ερευνητικής δραστηριότητας, με τρόπο τέτοιο ώστε να συμβάλει
στην αειφόρο ανάπτυξη και να μεγιστοποιεί την κοινωνική και πολιτιστική του προσφορά.
Στο πλαίσιο αυτό δεσμεύεται να ελαττώνει συνεχώς τις αρνητικές περιβαλλοντικές του
επιπτώσεις, να συμμορφώνεται πλήρως αλλά και να υπερβαίνει την ισχύουσα περιβαλλοντική
νομοθεσία και όλες τις σχετικές ευρέως αποδεκτές ορθές πρακτικές. Το πανεπιστήμιο στοχεύει
στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων και στην πρόληψη της ρύπανσης.
Στην προσπάθεια αυτή η διοίκηση του ιδρύματος δεσμεύεται να:
 Προωθεί αποτελεσματικές οικολογικές πρακτικές στη λειτουργία όλων των τμημάτων του
ιδρύματος αλλά και άλλων οργανισμών.
 Ευαισθητοποιήσει όλο το προσωπικό και τους φοιτητές, ώστε να συμμετάσχουν ενεργά σε

οικολογικές δραστηριότητες.
 Συνεργαστεί με άλλους φορείς σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο για την διάδοση
περιβαλλοντικών πολιτικών.
 Χρησιμοποιεί αποδοτικά συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων, που συμβάλουν στην

εξοικονόμηση των φυσικών πόρων.
 Μειώσει τις ειδικές καταναλώσεις ενέργειας, νερού και χαρτιού – υιοθετώντας κατάλληλες
πρακτικές εσωτερικής λειτουργίας και επικοινωνίας.
 Υιοθετήσει οικολογικά κριτήρια στις προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών στο μέτρο που
είναι πρακτικά εφικτό.
 Αποφεύγει τη χρήση βλαβερών ουσιών, προϊόντων και διαδικασιών όπου είναι δυνατόν.
 Συντηρεί και να καθαρίζει τους χώρους του ιδρύματος με τη χρήση οικολογικών μεθόδων
και υλικών.
 Λαμβάνει υπόψη τις περιβαλλοντικές πτυχές στην ανάπτυξη του ιδρύματος και στις
αλλαγές του τοπικού περιβάλλοντος, κατά την υλοποίηση επιδιορθωτικών και
κατασκευαστικών εργασιών στις κτιριακές εγκαταστάσεις και τον περιβάλλοντα χώρο του
πανεπιστημίου.
 Σχεδιάζει, να αναπτύσσει και να ενσωματώνει νέα μαθήματα με περιβαλλοντική διάσταση

στο πρόγραμμα σπουδών του, τόσο σε προπτυχιακό όσο και μεταπτυχιακό επίπεδο.
 Εκπαιδεύει το προσωπικό του, τόσο σε θέματα οικολογικών πρακτικών και εξοικονόμησης

ενέργειας, όσο σε θέματα περιβαλλοντικής διαχείρισης και ελέγχου, κατά τη διάρκεια της
εργασίας τους.
 Ενθαρρύνει τρόπους μεταφοράς φοιτητών και προσωπικού στο ίδρυμα που ελαχιστοποιούν
τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
 Υποδείξει και να διαμορφώσει ειδικούς χώρους για τους καπνιστές σε όλους τους
κοινόχρηστους και εργασιακούς χώρους του ιδρύματος.
 Βελτιώνει διαρκώς τις συνθήκες στο ίδρυμα, ώστε να διασφαλίζεται η καλή υγεία και η
ασφάλεια του προσωπικού και των φοιτητών.
Το παρόν κείμενο μοιράζεται σε όλο το προσωπικό και τους φοιτητές του ιδρύματος και σε
κάθε άλλο ενδιαφερόμενο. Είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα www.uom.gr/emas. Για
περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το γραφείο EMAS του πανεπιστημίου.
Έγκριση από τη διοίκηση του ιδρύματος

4.3. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
4.3.1. Περιβαλλοντικές Πτυχές

4.3.1.1. Η αναγνώριση των περιβαλλοντικών πτυχών του ιδρύματος, γίνεται από την
Ομάδα Περιβάλλοντος σύμφωνα με τη διαδικασία της Περιβαλλοντικής Εξέτασης
ΠΔ 210.
4.3.1.2. Για κάθε μία από τις περιβαλλοντικές πτυχές που αναγνωρίζονται ανά
δραστηριότητα, ανιχνεύεται και η επίπτωση, που μπορεί να υπάρχει στο
περιβάλλον. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ανάλογα με τις αλλαγές που
προκαλούν στο περιβάλλον, χωρίζονται στις εξής:
 ενέργεια (αφορά την κατανάλωση και εξάντληση των φυσικών πόρων)
 αέρας (εκπομπή ρύπων στον αέρα)
 νερό (όσον αφορά την κατανάλωση και εξάντληση των φυσικών πόρων)
 έδαφος (μόλυνση εδάφους από απόρριψη ουσιών)
 απόβλητα (στερεά ή υγρά που απορρίπτονται στο περιβάλλον)
 ηχορύπανση (όσον αφορά τον θόρυβο που δημιουργείται από την άσκηση της
δραστηριότητας)
4.3.1.3. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του ιδρύματος αξιολογούνται, από την Ομάδα

Περιβάλλοντος με συγκεκριμένα κριτήρια που περιγράφονται στην αντίστοιχη
Διαδικασία (ΠΔ 210) και κατατάσσονται ανάλογα με την σημαντικότητά τους σε:
 Υψηλές
 Μέσες
 Χαμηλές
4.3.1.4. Οι περιβαλλοντικές πτυχές και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων

που λαμβάνουν χώρα στο ίδρυμα καταχωρούνται από την Ομάδα Περιβάλλοντος
κατά την ανάλυση του Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου σύμφωνα με τη διαδικασία της
Περιβαλλοντικής Εξέτασης ΠΔ 210. Η όλη διαδικασία συντονίζεται και
εποπτεύεται από τον Υπεύθυνο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.
4.3.2. Νομοθετικές και Άλλες Απαιτήσεις
4.3.2.1. Η Νομοθεσία που αφορά το σύνολο των Περιβαλλοντικές Πτυχών του ιδρύματος
αναγνωρίζεται και καταχωρείται στον Κατάλογο Νομοθεσίας ΕΠ 120-1, από τον
Υπεύθυνο της Νομικής Υπηρεσίας, σύμφωνα με τη διαδικασία ΠΔ120.
4.3.2.2. Ο εν λόγω κατάλογος ενημερώνεται διαρκώς με τις τελευταίες εκδόσεις και όλα τα
νέα Εθνικά και Κοινοτικά νομοθετήματα. Με αυτόν τον τρόπο προσδιορίζονται
σαφώς οι ελάχιστες νομοθετικές απαιτήσεις, που πρέπει να πληρεί το ίδρυμα. Την
ευθύνη για αυτή τη διαδικασία έχει ο Υπεύθυνος της Νομικής Υπηρεσίας.
4.3.2.3. Όλες οι απαιτήσεις που τίθενται στα εν λόγω νομοθετήματα εξετάζονται από τον
Υπεύθυνο της Νομικής Υπηρεσίας, με σκοπό να διαπιστώνεται η συμμόρφωση του
ιδρύματος με αυτά και να ανιχνεύονται πιθανές ανάγκες τροποποίησης των
αντικειμενικών σκοπών και στόχων ιδρύματος. Τα συμπεράσματα της εξέτασης
κοινοποιούνται στην Ομάδα Περιβάλλοντος, ώστε να πραγματοποιηθούν όλες οι
απαραίτητες ενέργειες.
4.3.3. Περιβαλλοντικοί Σκοποί και Στόχοι
4.3.3.1. Το Πανεπιστήμιο σε ετήσια βάση κατά τη διάρκεια της Ανασκόπησης του

Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, ορίζει και αναθεωρεί τους
περιβαλλοντικούς σκοπούς και στόχους του (Διαδικασία ΠΔ 220).
4.3.3.2. Τα απαραίτητα δεδομένα συλλέγονται και παρουσιάζονται στο Συμβούλιο

Περιβάλλοντος από την Ομάδα Περιβάλλοντος. Αυτά μεταξύ άλλων είναι:
 η πρόοδος σε σχέση με τους προηγούμενους περιβαλλοντικούς σκοπούς και
στόχους, που είχαν θεσπιστεί.
 τα αποτελέσματα των εσωτερικών ελέγχων
 τα αποτελέσματα των περιβαλλοντικών προγραμμάτων
 τα αποτελέσματα της παρακολούθησης των περιβαλλοντικών δεικτών
 οι απόψεις, οι προτάσεις, τα παράπονα, που έχουν διατυπωθεί από τα
ενδιαφερόμενα μέρη, σε σχέση με τις δραστηριότητες του ιδρύματος
 η κατάταξη των δραστηριοτήτων σύμφωνα με τις επιπτώσεις τους
 η νομοθεσία που αφορά το ίδρυμα καθώς και τα πιθανά νέα νομοθετήματα
(σχέδια νόμου, κοινοτικές οδηγίες) που ενδέχεται να ισχύσουν
 οι νέες δραστηριότητες που προγραμματίζεται να αναπτυχθούν
 τα αναπτυξιακά έργα που προγραμματίζεται να πραγματοποιηθούν
4.3.3.3. Η Ομάδα Περιβάλλοντος εξετάζει τους περιβαλλοντικούς σκοπούς και στόχους

(Διαδικασία ΠΔ 220) και αναφέρει στο Συμβούλιο Περιβάλλοντος, στα πλαίσια
της ανασκόπησης του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (Διαδικασία ΠΔ
190). Επιπλέον κατά την ανασκόπηση συντάσσεται το Συγκεντρωτικό
Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα, από τον Υπεύθυνο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης,

εγκρίνεται από το Συμβούλιο Περιβάλλοντος (Διαδικασία ΠΔ 230) και στη
συνέχεια τίθεται σε εφαρμογή.
4.3.3.4. Οι στόχοι που καθορίζονται σαν άμεσης εφαρμογής ποσοτικοποιούνται από την
Ομάδα Περιβάλλοντος και καθορίζονται οι δείκτες παρακολούθησής τους
(Διαδικασία ΠΔ 410). Τα επιμέρους Περιβαλλοντικά Προγράμματα αναπτύσσονται
και εφαρμόζονται από τους Υπευθύνους τους (Διαδικασία ΠΔ 230). Η πορεία των
προγραμμάτων παρακολουθείται από μέλη της Ομάδας Περιβάλλοντος, που
καταγράφουν την πορεία των αντίστοιχων δεικτών.
4.3.4. Πρόγραμμα(τα) Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

4.3.4.1. Για την επίτευξη των περιβαλλοντικών αντικειμενικών σκοπών και στόχων
συντάσσονται Σχέδια Περιβαλλοντικών Προγραμμάτων από την Ομάδα
Περιβάλλοντος. Τα Σχέδια αναπτύσσονται σε πλήρη Προγράμματα από τα άτομα
που ορίζονται για την εφαρμογή τους (Διαδικασία ΠΔ 230).
4.3.4.2. Σε κάθε Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα καθορίζεται η παρούσα κατάσταση, ο
στόχος, ο χρόνος υλοποίησης, οι αναλαμβανόμενες δράσεις, οι δείκτες
παρακολούθησης, ο υπεύθυνος ανάπτυξης και εφαρμογής, οι εμπλεκόμενοι, οι
αναγκαίοι πόροι και τα μέσα και τα αναμενόμενα αποτελέσματα και οφέλη.
4.4. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

4.4.1. Δομή και Υπευθυνότητες
4.4.1.1. Για την υλοποίηση της Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ιδρύματος και
τη λειτουργία του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης έχει δημιουργηθεί η
κατάλληλη οργανωτική δομή. Τα κύρια συλλογικά όργανα του συστήματος είναι
το Συμβούλιο Περιβάλλοντος και η Ομάδα Περιβάλλοντος.
ΚΥΡΙΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών και Προσωπικού

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Καθηγητής Κωνσταντίνος Βελέντζας
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Αντιπρύτανης Οικονομικών και Ανάπτυξης
Καθηγητής Κωνσταντίνος Μαργαρίτης
Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Επικ. Καθηγητής Ευτύχιος Σαρτζετάκης
Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Επικ. Καθηγητής Ευτύχιος Σαρτζετάκης
Επιτροπή Ερευνών
Ζωή Γκλαβέτα
Νομική Υπηρεσία
Ιωάννης Παπαγιάννης
ΟΜΑΔΑ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Τεχνική Υπηρεσία
Άρης Μυτάκος
Γραφείο Προμηθειών
Βάσω Δημαρχοπούλου
Γραφείο EMAS
Σοφία Γρέγου
Τα τμήματα και οι θέσεις που παρουσιάζονται στα κύρια συλλογικά όργανα,

παραμένουν σταθερά, ενώ τα πρόσωπα αλλάζουν ανάλογα με τη θέση τους και τις
ανάγκες του ιδρύματος.
ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΟΜΑΔΑ ΟΜΑΔΑ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ
ΟΜΑΔΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ
ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΙΩΝ
ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΑΤΟΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Πρύτανης
Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Υπεύθυνος Ομάδας Εκπαίδευσης

Πρόεδροι Ακαδημαϊκών Τμημάτων
Γενικός Συντονιστής Εκτάκτων Αναγκών
Υπεύθυνοι Τμημάτων
Υπεύθυνοι Προγραμμάτων
Εσωτερικοί Ελεγκτές Υπεύθυνος Νομικής Υπηρεσίας
Υπεύθυνος Ηλεκτρικής Ενέργειας Υπεύθυνος Θερμικής Ενέργειας
Υπεύθυνος Συντήρησης
Τοπικοί Συντονιστές Εκτάκτων Αναγκών
Τεχνικός Ασφαλείας Γιατρός Εργασίας
Σημείωση
Στην παράγραφο 4.4.1.2 παρουσιάζονται συνοπτικά όλες οι αρμοδιότητες και οι ευθύνες των
συλλογικών οργάνων και των κρίσιμων ατόμων για τη λειτουργία του συστήματος.
Ακολουθεί το γενικό οργανόγραμμα των τμημάτων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ
ΠΡΥΤΑΝΙΚΟ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Διεύθυνση Διεύθυνση Διεύθυνση Τεχνική

Διοικητικού Οικονομικών Ακαδημαϊκών Διεύθυνση
Τμήμα Προσωπικού Τμήμα Λογιστηρίου Φοιτητική Μέριμνα Σχεδιασμός - Μελέτες
Κατασκευή - Συντήρηση
Διοικητική Μέριμνα Τμήμα Προμηθειών Σχεδιασμός Σπουδών
Γραφείο Αλληλογραφίας
Τμήμα Πρωτοκόλλου Γραμματεία Ερευνών Μεταπτυχιακών Σπουδών
Καθαριότητα
Τμήμα Μισθοδοσίας Γραμματείες Τμημάτων
Τμήμα Μηχανοργάνωσης
Εστιατόριο - Κυλικείο
Υπηρεσία Βιβλιοθήκης
Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων Λοιποί Υπεργολάβοι
Σημείωση: Με τη διακεκομμένη γραμμή συμβολίζονται υπηρεσίες που καλύπτονται από εξωτερικούς υπεργολάβους μετά από σχετική σύμβαση.
4.4.1.2. Αρμοδιότητες και Ευθύνες

4.4.1.2.1. Η σαφής ανάθεση ευθυνών και αρμοδιοτήτων είναι ένας από τους
πιο καθοριστικούς παράγοντες για την ομαλή και αποδοτική λειτουργία, όλων
των συστημάτων διαχείρισης. Αναλυτικά περιγράφονται στις επιμέρους
διαδικασίες, οι αρμοδιότητες και οι ευθύνες όλων των ομάδων και των ατόμων
που εμπλέκονται στο σύστημα. Η Ανάθεση Ευθυνών πραγματοποιείται σύμφωνα
με την ομώνυμη διαδικασία ΠΔ 130, ενώ οι αρμοδιότητες και η λειτουργία των
κύριων Συλλογικών Οργάνων αναλύονται στη διαδικασία ΠΔ 160. Ακολουθεί
συνοπτική παρουσίαση των αρμοδιοτήτων και ευθυνών των εμπλεκομένων στο
σύστημα:
4.4.1.2.2. Το Συμβούλιο Περιβάλλοντος:

 Χαράσσει την Περιβαλλοντική Πολιτική του Ιδρύματος και ορίζει τους
Περιβαλλοντικούς Σκοπούς του Συστήματος Διαχείρισης
 Ελέγχει και εγκρίνει το Εγχειρίδιο και τις Διαδικασίες του ΣΠΔ και τα Ετήσια
Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Προσωπικού και Φοιτητών.
 Αποφασίζει για τη διακίνηση των πληροφοριών, δηλαδή για το περιεχόμενο
ανάλογα με τους αποδέκτες, με βάση τις εισηγήσεις του Υπεύθυνου
Περιβαλλοντικής Διαχείρισης,.
 Επικυρώνει τις αρμοδιότητες που ανατίθενται στα μέλη του ιδρύματος,
υπογράφοντας τα αντίστοιχα έντυπα Ανάθεσης Ευθυνών.
 Επικυρώνει την Περιβαλλοντική Δήλωση και τη χρησιμοποιεί για να
παρακολουθεί την πορεία της απόδοσης του συστήματος.
 Μελετά την Ετήσια Συγκεντρωτική Έκθεση, εντοπίζει τα σημεία που
χρειάζεται να γίνουν αλλαγές και αναθέτει στην Ομάδα Περιβάλλοντος τη
υλοποίηση τους.
 Πραγματοποιεί την ετήσια Ανασκόπηση του Συστήματος και ορίζει τις
μελλοντικές ενέργειες.
 Συγκροτεί την Ομάδα Εκπαίδευσης Φοιτητών, ορίζει τις Επιτροπές Ελέγχου
και Επιλογής Υπεργολάβων και τους Εσωτερικούς Ελεγκτές.
 Προωθεί την τήρηση της νομοθεσίας υγιεινής και ασφάλειας, ορίζει τους
Τεχνικό Ασφάλειας και Γιατρό Εργασίας και λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα,
σύμφωνα με την αντίστοιχη νομοθεσία και τις εισηγήσεις των παραπάνω.
 Διαθέτει όλα τα απαραίτητα μέσα για την αντιμετώπιση των εκτάκτων
καταστάσεων, ορίζει τους Συντονιστές και τα μέλη της Ομάδας Έκτακτης
Ανάγκης και υποστηρίζει την σχετική εκπαίδευση του προσωπικού.
4.4.1.2.3. Η Ομάδα Περιβάλλοντος:

 Αναλαμβάνει τη σύνταξη όλων των εγγράφων του Συστήματος
Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και την ενημέρωση του Κεντρικού
Πληροφοριακού Συστήματος.
 Εισηγείται τροποποιήσεις του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης,

στο Συμβούλιο Περιβάλλοντος και αναλαμβάνει την εφαρμογή τους, μετά
από τη σχετική έγκριση.
 Ενημερώνει το Συμβούλιο Περιβάλλοντος για θέματα που αφορούν τη
συμμόρφωση του ιδρύματος με την Περιβαλλοντική Νομοθεσία.
 Εντοπίζει τις ανάγκες της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ενημέρωσης του
Προσωπικού και σχεδιάζει το αντίστοιχο Ετήσιο Πρόγραμμα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
 Πραγματοποιεί την εσωτερική διακίνηση των πληροφοριών, που αφορούν το
Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.
 Αναλαμβάνει την αναγνώριση των Περιβαλλοντικών Πτυχών του ιδρύματος
και την αξιολόγησή τους.
 Θέτει τους ακριβείς Περιβαλλοντικούς Στόχους, λαμβάνοντας υπόψη τους
Περιβαλλοντικούς Σκοπούς και την υφιστάμενη κατάσταση.
 Παρακολουθεί τους Περιβαλλοντικούς Δείκτες και ανάλογα αποφασίζει αν
χρειάζονται αλλαγές στα προγράμματα ή στους στόχους.
 Υποστηρίζει τον Υπεύθυνο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης στο έργο του και
βοηθάει το Γραφείο Προμηθειών και την Επιτροπή Επιλογής και Ελέγχου
Υπεργολάβων σε ό,τι αφορά το σύστημα.
4.4.1.2.4. Το Προσωπικό Ιδρύματος:

 Τηρεί σύμφωνα με τη θέση του, τις διαδικασίες του Συστήματος
Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και συμπληρώνει τα σχετικά έντυπα.
 Παρακολουθεί τα Προγράμματα Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης σχετικά με τα
περιβαλλοντικά θέματα, την πολιτική του ιδρύματος και τη λειτουργία του
Συστήματος Διαχείρισης.
 Συμμετέχει στην ανακύκλωση του χαρτιού και του αλουμινίου και στις
δραστηριότητες της Ομάδας Περιβάλλοντος.
4.4.1.2.5. Οι Φοιτητές του ιδρύματος συμμετέχουν στα Προγράμματα

Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και στις δραστηριότητες της Ομάδας
Περιβάλλοντος
4.4.1.2.6. Η Επιτροπή Υγιεινής και Ασφάλειας του Πανεπιστημίου

Μακεδονίας είναι τριμελής και τα καθήκοντα της ορίζονται από το Νόμο
1568/1985 και τη διαδικασία Υγιεινής και Ασφάλειας ΠΔ 510.
4.4.1.2.7. Η Ομάδα Εκπαίδευσης σχεδιάζει το Ετήσιο Πρόγραμμα

Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης των Φοιτητών και αναλαμβάνει την ευθύνη για
την εφαρμογή του.
4.4.1.2.8. Η Ομάδα Έκτακτης Ανάγκης πραγματοποιεί τις ενέργειες της άμεσης
αντιμετώπισης μέχρι να καταφθάσουν οι ειδικές κρατικές υπηρεσίες ή
αντιμετωπίζει πλήρως την κατάσταση, αν πρόκειται για απλό περιστατικό ή

ατύχημα.
4.4.1.2.9. Η εκάστοτε Επιτροπή Επιλογής και Ελέγχου Υπεργολάβων, είναι

αρμόδια για την επιλογή και τον έλεγχο του υπεργολάβου για την εργασία για την
οποία ορίζεται.
4.4.1.2.10. Οι Πρόεδροι των Ακαδημαϊκών Τμημάτων συνεργάζονται με την Ομάδα

Εκπαίδευσης για την σύνταξη του Ετήσιου Προγράμματος Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης Φοιτητών και μεριμνούν για την εκπαίδευση τους.
4.4.1.2.11. Οι Υπεύθυνοι Τμημάτων:

 Συνεργάζονται με τους αρμόδιους της Ομάδας Περιβάλλοντος για τη
σύνταξη των διαδικασιών που αφορούν τα τμήματα τους.
 Είναι υπεύθυνοι για τη συμπλήρωση των Εντύπων Περιβάλλοντος, των
διαδικασιών που άπτονται του τμημάτων τους.
 Συμμετέχουν στην κατάρτιση του Ετήσιου Προγράμματος Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης Προσωπικού και συμβάλλουν στην εφαρμογή του.
 Είναι αρμόδιοι για τη διακίνηση πληροφοριών από και προς τα μέλη των
τμημάτων τους.
 Ενημερώνουν την Ομάδα Περιβάλλοντος σε περιπτώσεις αλλαγών του
τρόπου με τον οποίο ασκούνται οι δραστηριότητες στα τμήματα τους, ώστε
να αναγνωρίζονται οι νέες Περιβαλλοντικές Πτυχές.
4.4.1.2.12. Οι Τοπικοί Συντονιστές Εκτάκτων Αναγκών διαθέτουν τα μέλη τους προς

εκπαίδευση στην αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων και αναλαμβάνουν την
ευθύνη της αντιμετώπισης, μέχρι να επιληφθεί ο Γενικός Συντονιστής. Τοπικοί
Συντονιστές αναλαμβάνουν οι Υπεύθυνοι των Τμημάτων και επιλεγμένα μέλη
του Εκπαιδευτικό Προσωπικό του ιδρύματος.
4.4.1.2.13. Οι Εσωτερικοί Ελεγκτές πραγματοποιούν τους Εσωτερικούς Ελέγχους για την

εφαρμογή των περιβαλλοντικών διαδικασιών και προγραμμάτων.
4.4.1.2.14. Οι Υπεύθυνοι Προγραμμάτων λαμβάνουν τα Σχέδια Προγραμμάτων από την

Ομάδα Περιβάλλοντος, τα αναπτύσσουν και αναλαμβάνουν την υλοποίησή
τους, μετά τον ορισμό τους από το Συμβούλιο Περιβάλλοντος.
4.4.1.2.15. Ο Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης:

 Εποπτεύει τη συνολική λειτουργία του Συστήματος Περιβαλλοντικής
Διαχείρισης και την εκτέλεση των διαδικασιών.
 Ελέγχει τη σύνταξη, έκδοση, ενημέρωση και διανομή όλων των εγγράφων
του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.
 Οργανώνει, ελέγχει και αξιολογεί την εκπαίδευση του προσωπικού.
 Συντονίζει τις ενέργειες, αναθέτει τις αρμοδιότητες και ελέγχει τη λειτουργία

της Ομάδας Περιβάλλοντος.
 Διατηρεί τις πρωτότυπες εκδόσεις του Εγχειριδίου Περιβαλλοντικής
Διαχείρισης, των Περιβαλλοντικών Διαδικασιών και των Εντύπων
Περιβάλλοντος σε ειδικό έντυπο αρχείο.
 Καταγράφει τις Προτάσεις των μελών του ιδρύματος σε ειδικό βιβλίο.
 Αναλαμβάνει την εξωτερική επικοινωνία του Πανεπιστημίου με φορείς και
άτομα που δεν εμπλέκονται άμεσα με το ίδρυμα.
 Είναι αρμόδιος για τη σύνταξη, την ενημέρωση, την επαλήθευση και την
δημοσιοποίηση της Περιβαλλοντικής Δήλωσης.
 Συνεδριάζει τουλάχιστον μια φορά το μήνα με την Ομάδα Περιβάλλοντος και
επικυρώνει τα πρακτικά των συνεδριάσεων.
 Συγκαλεί προγραμματισμένα το Συμβούλιο Περιβάλλοντος για την ετήσια
ανασκόπηση και έκτακτα σύμφωνα με την κρίση του.
 Εγκρίνει τα Τελικά Σχέδια Περιβαλλοντικών Προγραμμάτων και συντάσσει
το Συγκεντρωτικό Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα.
 Συντάσσει την Συγκεντρωτική Έκθεση των Εσωτερικών Ελέγχων, μετά από
συνολική εξέταση του Συστήματος.
 Αναγνωρίζει τις περιβαλλοντικές πτυχές των εκτάκτων καταστάσεων και
ενημερώνει σχετικά το Συμβούλιο Περιβάλλοντος, τις Ομάδες Έκτακτης
Ανάγκης και Περιβάλλοντος καθώς και τους Συντονιστές του ιδρύματος.
 Σχεδιάζει τρόπους περιορισμού των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων
των εκτάκτων καταστάσεων με βάση τις αντίστοιχες εκθέσεις.
4.4.1.2.16. Ο Υπεύθυνος Νομικής Υπηρεσίας:

 Αναγνωρίζει τις νομοθετικές ρυθμίσεις και διατάξεις που αφορούν τον
οργανισμό και ενημερώνει την Ομάδα Περιβάλλοντος.
 Καταγράφει τις νομοθετικές απαιτήσεις που πρέπει να πληρεί ο κάθε
υπεργολάβος.
 Ενημερώνει το Γραφείο Προμηθειών για τις διαδικασίες που πρέπει να
ακολουθήσουν και τις προδιαγραφές που πρέπει να πληρούν τα προϊόντα
σύμφωνα με τη νομοθεσία.
4.4.1.2.17. Ο Υπεύθυνος της Ομάδας Εκπαίδευσης συγκαλεί την Ομάδα Εκπαίδευσης,
συντονίζει τη λειτουργία της και τηρεί τα πρακτικά των συνεδριάσεων της.
4.4.1.2.18. Ο Υπεύθυνος Θερμικής Ενέργειας ενημερώνει και την εκπαιδεύει το προσωπικό
στις καλές πρακτικές, που αφορούν την κατανάλωση καυσίμου. Επιπλέον
εισηγείται μέτρα και έργα υποδομής για τη μείωση της κατανάλωσης της
θερμικής ενέργειας.
4.4.1.2.19. Ο Υπεύθυνος Ηλεκτρικής Ενέργειας ενημερώνει και εκπαιδεύει το προσωπικό
στις καλές πρακτικές, που αφορούν την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στον
φωτισμό, στον κλιματισμό και στις ηλεκτρικές συσκευές. Επιπλέον εισηγείται

μέτρα και έργα υποδομής για τη μείωση της κατανάλωσης της ηλεκτρικής
ενέργειας.
4.4.1.2.20. Ο Υπεύθυνος Συντήρησης είναι αρμόδιος για τη συντήρηση και επισκευή
παντός τύπου εξοπλισμού του ιδρύματος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη
διαδικασία Συντήρησης Εξοπλισμού ΠΔ 430.
4.4.1.2.21. Τα καθήκοντα του Τεχνικού Ασφάλειας καθορίζονται από τη σχετική
νομοθεσία, ειδικότερα από το Ν. 1568/1986, τα ΠΔ 17/1996 και 294/1998 και
τη διαδικασία Υγιεινής και Ασφάλειας ΠΔ 510. Επιπλέον μετέχει στην Ομάδα
Έκτακτης Ανάγκης, προτείνει μέτρα για την βελτίωση της ασφάλειας και του
Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης και επιθεωρεί τις εγκαταστάσεις μετά από τις
έκτακτες καταστάσεις.
4.4.1.2.22. Τα καθήκοντα του Γιατρού Εργασίας καθορίζονται από τη σχετική νομοθεσία,
ειδικότερα από το Ν. 1568/1986, τα ΠΔ 17/1996 και 294/1998 και τη διαδικασία
Υγιεινής και Ασφάλειας ΠΔ 510. Επιπλέον μετέχει στην Ομάδα Έκτακτης
Ανάγκης, εκπαιδεύει το προσωπικό σε θέματα πρώτων βοηθειών και εξετάζει τα
άτομα μετά από τις έκτακτες καταστάσεις.
4.4.1.2.23. Ο Γενικός Συντονιστής μεριμνά για την εκπαίδευση των μελών του
ιδρύματος, συντονίζει τις ενέργειες της Ομάδας Έκτακτης Ανάγκης και
συντάσσει, αναθεωρεί και αναλαμβάνει την εφαρμογή του Σχεδίου Έκτακτης
Ανάγκης.
4.4.1.3. Πόροι: Η αποδοτική λειτουργία του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

απαιτεί τη συγκεκριμένους Πόρους. Λαμβάνεται συνεχής μέριμνα ώστε ο
χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός και τα μέσα για τον έλεγχο και την επαλήθευση
τους, να είναι τα κατάλληλα (Διαδικασίες: Διακρίβωσης Οργάνων – Συσκευών
ΠΔ 420 και Συντήρησης Εξοπλισμού ΠΔ 430), ενώ το ανθρώπινο δυναμικό να
εκπαιδεύεται επί των δραστηριοτήτων που επιτελεί (Διαδικασία: Εκπαίδευσης
Προσωπικού ΠΔ 140). Για τον έλεγχο τόσο της τήρησης όσο και της
αποτελεσματικότητας του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης,
εκτελούνται προγραμματισμένοι έλεγχοι (Διαδικασία: Εσωτερικών Ελέγχων ΠΔ
180). Η επάρκεια των πόρων εξασφαλίζεται κατά τον σχεδιασμό των
Περιβαλλοντικών Προγραμμάτων (Διαδικασία: Περιβαλλοντικά Προγράμματα
ΠΔ 230).
4.4.1.4. Ως Εκπρόσωπος της Διοίκησης του ιδρύματος για την ομαλή λειτουργία και
την εφαρμογή του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ορίζεται ο
Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (Υ.Π.Δ).
4.4.2. Εκπαίδευση, Ευαισθητοποίηση και Ικανότητα

4.4.2.1. Η διοίκηση του Πανεπιστήμιου θεωρεί τον ανθρώπινο παράγοντα σαν τον πιο
σημαντικό συντελεστή στην προστασία του περιβάλλοντος και φροντίζει για την
οργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων όλου του προσωπικού και των

φοιτητών (Διαδικασίες: ΠΔ 140 και ΠΔ 150).
4.4.2.2. Η εκπαίδευση πραγματοποιείται ανάλογα με τις δραστηριότητες που λαμβάνουν

χώρα σε κάθε τμήμα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα προγράμματα των φοιτητών,
που αποτελούν και το πολυπληθέστερο σύνολο στο Πανεπιστήμιο. Η
εκπαίδευση πραγματοποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Αναλύονται
θέματα πολιτικής, περιβαλλοντικών επιπτώσεων, σκοπών και στόχων, ευθυνών
και γενικότερα οικολογικά ζητήματα.
4.4.2.3. Η Ομάδα Περιβάλλοντος σε συνεργασία με τους Υπεύθυνους των Τμημάτων

και τον Υπεύθυνο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, αποφασίζουν για το
προσωπικό που πρέπει να εκπαιδευτεί, για το αντικείμενο της εκπαίδευσης και
για τους εκπαιδευτές. Το προσωπικό εκπαιδεύεται με ειδικά σεμινάρια από μέλη
της Ομάδας Περιβάλλοντος ή από εξωτερικούς εκπαιδευτές ή από υπεύθυνους
τμημάτων. Η εκπαίδευση των φοιτητών πραγματοποιείται σε εθελοντική βάση
και οργανώνεται από την Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
4.4.2.4. Η Ομάδα Περιβάλλοντος και οι Υπεύθυνοι των Τμημάτων έχουν την ευθύνη
για την τήρηση των στοιχείων εκπαίδευσης των εργαζομένων (Διαδικασία: ΠΔ
140). Τα στοιχεία της εκπαίδευσης των φοιτητών τηρούνται σε συνεργασία της
Ομάδας Εκπαίδευσης με τις Γραμματείες των τμημάτων που ανήκουν οι
φοιτητές (Διαδικασία ΠΔ 150).
4.4.3. Επικοινωνία
4.4.3.1. Για τη διασφάλιση της ορθής εσωτερικής επικοινωνίας εντός του ιδρύματος και
της εξωτερικής με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη συντάχθηκε η διαδικασία
Εσωτερικής και Εξωτερικής Επικοινωνίας ΠΔ 170.
4.4.3.2. Η Ομάδα Περιβάλλοντος είναι αρμόδια για τη μεταφορά των απαραίτητων
πληροφοριών για τη λειτουργία του συστήματος στα τμήματα του ιδρύματος. Οι
πληροφορίες μεταβιβάζονται στους Υπεύθυνους των Τμημάτων, οι οποίοι στη
συνέχεια ενημερώνουν τα στελέχη τους. Η διακίνηση των δεδομένων γίνεται
μέσω του Κεντρικού Πληροφοριακού Συστήματος.
4.4.3.3. Η πληροφόρηση των ενδιαφερομένων μερών, για τις περιβαλλοντικές πτυχές,
την πολιτική, τους σκοπούς, τους στόχους, τα προγράμματα και τις δηλώσεις
του ιδρύματος, πραγματοποιείται μέσω της ιστοσελίδας του συστήματος
(www.uom.gr/emas).
4.4.3.4. Η εξωτερική επικοινωνία με τα ενδιαφερόμενα μέρη εκτός ιδρύματος,

πραγματοποιείται από τον Υπεύθυνο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης. Η
εξωτερική επικοινωνία εποπτεύεται και εγκρίνεται από το Συμβούλιο
Περιβάλλοντος, όσον αφορά το είδος των πληροφοριών και το ύφος των
ανακοινώσεων ή απαντήσεων.
4.4.4. Τεκμηρίωση Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης
4.4.4.1. Το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης έχει δομηθεί σε τρία επίπεδα όπως

φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα.
4.4.4.2. Τα τρία επίπεδα εγγράφων του Πανεπιστημίου διαχωρίζονται ως εξής:
Α. Στρατηγικό Επίπεδο: Είναι το παρόν Εγχειρίδιο Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης που περιγράφει την οργανωτική δομή και την περιβαλλοντική
πολιτική του ιδρύματος και παραπέμπει στις Διαδικασίες του Συστήματος
Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.
Β. Τακτικό Επίπεδο: Το επίπεδο αυτό απαρτίζουν οι γενικές και ειδικές

διαδικασίες που αφορούν το Σύστημα Περιβαλλοντικής.
Οι Διαδικασίες για την εφαρμογή του Συστήματος Περιβαλλοντικής

Διαχείρισης παρατίθενται στο Παράρτημα Α.
Γ. Λειτουργικό Επίπεδο: Αυτό το επίπεδο εγγράφων περιλαμβάνει: όλα τα

Έντυπα Περιβάλλοντος, τις Οδηγίες και τα Αρχεία του Συστήματος και όλα τα
σχετικά νομοθετικά κείμενα, κανονισμούς και άδειες.
4.4.5. Έλεγχος Εγγράφων

4.4.5.1. Όλα τα έγγραφα που σχετίζονται με το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης της
Εταιρείας ελέγχονται σύμφωνα με τη Διαδικασία ΠΔ 110. Τα έγγραφα που
αφορούν τη νομοθεσία, τις περιβαλλοντικές άδειες και τους κανονισμούς
ακολουθούν τη Διαδικασία ΠΔ 120.
4.4.5.2. Αρμόδια για την σύνταξη του Εγχειριδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και των
Διαδικασιών είναι η Ομάδα Περιβάλλοντος, ενώ για την έγκρισή τους το
Συμβούλιο Περιβάλλοντος.
4.4.5.3. Όλα τα ελεγχόμενα έγγραφα διακινούνται με ευθύνη του Υπεύθυνου
Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, που οφείλει να τηρεί την κατάσταση ελέγχου
διακίνησης εγγράφων. Η διανομή ενός νέου εγγράφου γίνεται μέσω του Κεντρικού
Πληροφοριακού Συστήματος. Τα ελεγχόμενα έγγραφα διακινούνται μόνο
ηλεκτρονικά. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται άμεση απόσυρση των
παλαιοτέρων εκδόσεων.
4.4.5.4. Οι αλλαγές των Εντύπων Περιβάλλοντος του Συστήματος Περιβαλλοντικής
Διαχείρισης, ανήκουν στο Λειτουργικό Επίπεδο πραγματοποιούνται από τους
υπεύθυνους των δραστηριοτήτων και εγκρίνονται από τον Υπεύθυνο
Περιβαλλοντικής Διαχείρισης. Αλλαγές σε έγγραφα που ανήκουν σε ανώτερα
επίπεδα πραγματοποιούνται από την Ομάδα Περιβάλλοντος και εγκρίνονται από το
Συμβούλιο Περιβάλλοντος και υπογράφονται από τον Πρύτανη.
4.4.6. Έλεγχος Λειτουργιών

4.4.6.1. Οι περιβαλλοντικές πτυχές των δραστηριοτήτων, που διαθέτουν σημαντικές
επιπτώσεις στο περιβάλλον, αναγνωρίζονται από την Ομάδα Περιβάλλοντος,
σύμφωνα με τη διαδικασία Περιβαλλοντικής Εξέτασης ΠΔ 210.
4.4.6.2. Για τις δραστηριότητες που διαθέτουν σημαντικές περιβαλλοντικές πτυχές,
τηρούνται τεκμηριωμένες, γραπτές Διαδικασίες, όπου καθορίζονται συγκεκριμένοι
τρόποι λειτουργίας για την επίτευξη των αντικειμενικών σκοπών και στόχων, της
Περιβαλλοντικής Πολιτικής και του Συγκεντρωτικού Προγράμματος.
4.4.6.3. Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας διαθέτει τεκμηριωμένες Διαδικασίες για
δραστηριότητες με σημαντικές περιβαλλοντικές πτυχές όπως:
 η επιλογή και ο έλεγχος των υπεργολάβων (ΠΔ 250)
 οι προμήθειες υλικών και εξοπλισμού (ΠΔ 260)
 η διαχείριση των απορριμμάτων (ΠΔ 310)
 η ανακύκλωση του χαρτιού (ΠΔ 320)
 η ανακύκλωση του αλουμινίου (ΠΔ 330)
 η ενεργειακή διαχείριση (ΠΔ 340)
 η αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών (ΠΔ 520)
4.4.6.4. Ειδικότερα για την καθαριότητα και τις λειτουργίες του εστιατορίου και της
καφετέριας, το ίδρυμα χρησιμοποιεί Υπεργολάβους, που τους επιλέγει και τους
ελέγχει με βάση την αντίστοιχη διαδικασία ΠΔ 250.
4.4.6.5. Οι Υπεργολάβοι αυτοί επιθεωρούνται από την αρμόδια επιτροπή του

Πανεπιστημίου, ώστε να ελέγχεται η ικανότητά τους να προσφέρουν τις υπηρεσίες
τους με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον, σύμφωνο με τη νομοθεσία και το
Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.
4.4.7. Ετοιμότητα και Αντιμετώπιση Εκτάκτων Καταστάσεων

4.4.7.1. Το ίδρυμα έχει αναγνωρίσει τα πιθανά ατυχήματα, που όταν συμβούν μπορεί να
προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και έχει καταγράψει τις
διαδικασίες που ακολουθούνται σε αυτήν την περίπτωση, με σκοπό την
ελαχιστοποίηση των αρνητικών συνεπειών στο περιβάλλον (Διαδικασία ΠΔ 520).
4.4.7.2. Ως εκ τούτου έχει καταγράψει σχέδια δράσης σε περιπτώσεις εκτάκτων

καταστάσεων τα οποία κατ’ ελάχιστον περιγράφουν:
 τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης
 τους αρμόδιους για αυτές
 τις σχετικές αρχές που πρέπει να ειδοποιηθούν
4.4.7.3. Το προσωπικό που εμπλέκεται στα παραπάνω σχέδια δράσης έχει εκπαιδευτεί
κατάλληλα, ενώ η Ομάδα Περιβάλλοντος επαληθεύει σε τακτά χρονικά
διαστήματα την αποτελεσματικότητα των εν λόγω σχεδίων δράσης.
4.5. ΈΛΕΓΧΟΙ ΚΑΙ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
4.5.1. Παρακολούθηση και Μέτρηση

4.5.1.1. Η παρακολούθηση και η μέτρηση των περιβαλλοντικών δεικτών, πραγματοποιείται
μέσω της εκτέλεσης της διαδικασίας Παρακολούθησης Περιβαλλοντικών Δεικτών
ΠΔ 410. Συντάσσεται και ακολουθείται Πρόγραμμα Παρακολούθησης Δεικτών,
για όλες τις δραστηριότητες με σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.
4.5.1.2. Το Πρόγραμμα Παρακολούθησης Δεικτών, αναθεωρείται από την Ομάδα
Περιβάλλοντος και εγκρίνεται εκ νέου από το Συμβούλιο Περιβάλλοντος, όποτε
κρίνεται αναγκαίο, ώστε να ανταποκρίνεται συνεχώς στους αντικειμενικούς
σκοπούς και στόχους, των Περιβαλλοντικών Προγραμμάτων.
4.5.1.3. Οι μετρήσεις και οι υπολογισμοί των Περιβαλλοντικών Δεικτών εκτελούνται
σύμφωνα με τεκμηριωμένες οδηγίες μετρήσεων και υπολογισμών που
συντάσσονται σύμφωνα με τη Διαδικασία ΠΔ 410.
4.5.1.4. Λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα, για τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται
για τις παραπάνω μετρήσεις, ώστε να διατηρείται σε καλή κατάσταση και να
παρέχει αξιόπιστα αποτελέσματα. Για το σκοπό αυτό τηρούνται τα αναφερόμενα
στη διαδικασία Διακρίβωσης Οργάνων – Συσκευών ΠΔ 420.
4.5.1.5. Για όλες τις παραπάνω μετρήσεις και υπολογισμούς το ίδρυμα τηρεί σχετικά
αρχεία, με σκοπό την διαρκή παρακολούθηση της περιβαλλοντικής του επίδοσης.
Τα δεδομένα αυτά διατηρούνται στο Κεντρικό Πληροφοριακό Σύστημα και
επεξεργάζονται από μέλη της Ομάδας Περιβάλλοντος.
4.5.2. Μη Συμμορφώσεις, Διορθωτικές και Προληπτικές Ενέργειες

4.5.2.1. Για την αντιμετώπιση των μη-συμμορφώσεων του συστήματος και των
αποκλίσεων από τους στόχους των προγραμμάτων, ακολουθείται η διαδικασία των
Διορθωτικών και Προληπτικών Ενεργειών ΠΔ 440. Οι μη-συμμορφώσεις και οι
αποκλίσεις εντοπίζονται:
 κατά τους Εσωτερικούς Ελέγχους του Συστήματος Περιβαλλοντικής
Διαχείρισης (ΠΔ 180).
 από παρατηρήσεις: των Υπευθύνων των Τμημάτων ή των Προγραμμάτων, των
μελών της Ομάδας Περιβάλλοντος, του Υπεύθυνου Περιβαλλοντικής
Διαχείρισης και οποιουδήποτε άλλου μέλος του ιδρύματος.
 από την επικοινωνία με τρίτα ενδιαφερόμενα μέρη σύμφωνα με τη διαδικασία
της εξωτερικής επικοινωνίας (ΠΔ 170).
 από την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών δεικτών (ΠΔ 410).
 από ατυχήματα ή έκτακτα περιστατικά, που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο
περιβάλλον (ΠΔ 520).
4.5.2.2. Σε όλες τις περιπτώσεις γίνεται προσπάθεια για την ανάλυση των αιτιών, που
προκάλεσαν την μη-συμμόρφωση και τη λήψη σχετικών διορθωτικών και
προληπτικών ενεργειών, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα επανεμφάνισής τους
(Διαδικασία ΠΔ.440).
4.5.2.3. Όλες οι διορθωτικές και οι προληπτικές ενέργειες καταγράφονται στα αντίστοιχα

έντυπα της διαδικασίας ΠΔ 440, από τον Υπεύθυνο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.
Στα ίδια έντυπα σημειώνονται και οι αντίστοιχες μη-συμμορφώσεις μαζί με τα
πιθανά τους αίτια.
4.5.2.4. Ορίζονται οι χρόνοι υλοποίησης των ενεργειών και οι ημερομηνίες ελέγχου. Τα

αποτελέσματα των ενεργειών διαπιστώνονται με την εκτέλεση έκτακτων
Εσωτερικών Ελέγχων σύμφωνα με την αντίστοιχη διαδικασία ΠΔ 180. Ανάλογα με
τα ευρήματα αποφασίζεται αν απαιτούνται πρόσθετα μέτρα και επανέλεγχος.
4.5.3. Αρχεία
4.5.3.1. Τηρούνται με συστηματικό τρόπο αρχεία όλων των απαραίτητων στοιχείων, για:
την παρακολούθηση της πορείας των περιβαλλοντικών επιδόσεων και της
επιτυχίας των προγραμμάτων, τον καθορισμό και ποσοτικοποίηση των στόχων του
Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και τη σύνταξη της Περιβαλλοντικής
Δήλωσης. Το σύνολο των χρήσιμων δεδομένων αρχειοθετείται στο Κεντρικό
Πληροφορικό Σύστημα, που επιτρέπει την εύκολη επεξεργασία των στοιχείων και
την παραγωγή συγκεντρωτικών ενημερωτικών αναφορών.
4.5.3.2. Σε όλες τις διαδικασίες του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης,
περιγράφονται αναλυτικά τα αρχεία που πρέπει να τηρούνται, το είδος των
στοιχείων, ο υπεύθυνος συλλογής, ο τρόπος καταχώρησης και η χρονική διάρκεια
τήρησης. Για την οργάνωση της συλλογής των δεδομένων χρησιμοποιούνται
τυποποιημένα Έντυπα Περιβάλλοντος.
4.5.3.3. Όλα τα αρχεία τηρούνται επίσημα σε ηλεκτρονική μορφή. Τα χειρόγραφα έντυπα
χρησιμοποιούνται μόνο ως πρόχειρα. Στο Κεντρικό Πληροφορικό Σύστημα,
υπάρχουν κωδικοί που επιτρέπουν την πρόσβαση ή και την μεταβολή ορισμένων
δεδομένων μόνο από συγκεκριμένους χρήστες. Παράλληλα δημιουργούνται
εφεδρικά ηλεκτρονικά αρχεία (back up), σε εβδομαδιαία τουλάχιστον βάση, ώστε
να διασφαλίζεται η διατήρηση των δεδομένων των αρχείων.
4.5.4. Έλεγχος Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

4.5.4.1. Το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης του ιδρύματος ελέγχεται εσωτερικά,
σύμφωνα με το Ετήσιο Πρόγραμμα Εσωτερικών Ελέγχων της διαδικασίας ΠΔ 180.
Οι αρμόδιοι Εσωτερικοί Ελεγκτές ορίζονται από το Συμβούλιο Περιβάλλοντος,
εκπαιδεύονται κατάλληλα και είναι ανεξάρτητοι του αντικειμένου που ελέγχουν.
4.5.4.2. Τα αποτελέσματα των Εσωτερικών Ελέγχων καταγράφονται στις Αναφορές
Εσωτερικών Ελέγχων. Στην περίπτωση που εντοπίζονται μη-συμμορφώσεις και
αποκλίσεις, ακολουθείται η διαδικασία των Διορθωτικών και Προληπτικών
Ενεργειών (ΠΔ 440) και ορίζεται κατάλληλη ημερομηνία επανελέγχου.
4.6. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
4.6. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
4.6.1. Σε ετήσια βάση τα αποτελέσματα του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

ανασκοπούνται από το Συμβούλιο Περιβάλλοντος, σύμφωνα με τη διαδικασία των
Ανασκοπήσεων – Τροποποιήσεων (ΠΔ 190).
4.6.2. Για τον σκοπό αυτό ο Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης συλλέγει όλα τα
απαραίτητα στοιχεία για την ανασκόπηση και συντάσσει την Ετήσια
Συγκεντρωτική Έκθεση, στην οποία παρουσιάζονται τα εξής:
 η συνολική εικόνα του ΣΠΔ
 ο βαθμός εφαρμογής και επιτυχίας κάθε διαδικασίας
 η ανταπόκριση και η ικανότητα κάθε τμήματος
 ο βαθμός εφαρμογής και επιτυχίας κάθε προγράμματος
 η ανταπόκριση και η κατάρτιση των μελών του ιδρύματος
 τα προβληματικά σημεία και οι νέες ανάγκες του ΣΠΔ
4.6.3. Η Ετήσια Συγκεντρωτική Έκθεση υποβάλλεται στο Συμβούλιο Περιβάλλοντος, το

οποίο αποφασίζει ποια σημεία του συστήματος χρίζουν τροποποιήσεων. Τα
πρακτικά της συνεδρίασης διαβιβάζονται στην Ομάδα Περιβάλλοντος, η οποία
εισηγείται συγκεκριμένες αλλαγές στο σύστημα που αφορούν:
 αλλαγές στην Περιβαλλοντική Πολιτική, στο Εγχειρίδιο, στις Διαδικασίες
 την θέσπιση νέων στόχων και την σχεδίαση νέων προγραμμάτων
 τον καθορισμό των απαραίτητων υλικών και ανθρώπινων πόρων
4.6.4. Το Συμβούλιο Περιβάλλοντος εξετάζει τις εισηγήσεις της Ομάδας Περιβάλλοντος

και αφού τις εγκρίνει, την εξουσιοδοτεί για την υλοποίηση τους. Όλες οι
τροποποιήσεις του συστήματος και οι νέες δράσεις πραγματοποιούνται σύμφωνα
με τις σχετικές διαδικασίες.
4.6.5. Η Περιβαλλοντική Δήλωση συντάσσεται και δημοσιεύεται σύμφωνα με την

ομώνυμη διαδικασία ΠΔ 240, από τον Υπεύθυνο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.
Συντάσσεται, αναθεωρείται και επαληθεύεται κάθε τρία χρόνια, ενώ ενημερώνεται
σε ετήσια βάση. Τα δεδομένα της επικυρώνονται από το Συμβούλιο Περιβάλλοντος
κάθε χρόνο, κατά τη διάρκεια της ετήσιας ανασκόπησης του συστήματος.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ
ΠΔ 100 Περιβαλλοντικές Διαδικασίες

ΠΔ 110 Έλεγχος Εγγράφων
ΠΔ 120 Νομοθετικές Απαιτήσεις
ΠΔ 130 Ανάθεση Ευθυνών
ΠΔ 140 Εκπαίδευση Προσωπικού
ΠΔ 150 Εκπαίδευση Φοιτητών
ΠΔ 160 Συλλογικά Όργανα
ΠΔ 170 Εσωτερική – Εξωτερική Επικοινωνία
ΠΔ 180 Εσωτερικοί Έλεγχοι
ΠΔ 190 Ανασκοπήσεις – Τροποποιήσεις
ΠΔ 210 Περιβαλλοντική Εξέταση

ΠΔ 220 Περιβαλλοντικοί Σκοποί και Στόχοι
ΠΔ 230 Περιβαλλοντικά Προγράμματα
ΠΔ 240 Περιβαλλοντική Δήλωση
ΠΔ 250 Επιλογή – Έλεγχος Υπεργολάβων
ΠΔ 260 Προμήθειες Υλικών και Εξοπλισμού
ΠΔ 310 Διαχείριση Απορριμμάτων

ΠΔ 320 Ανακύκλωση Χαρτιού
ΠΔ 330 Ανακύκλωση Αλουμινίου
ΠΔ 340 Ενεργειακή Διαχείριση
ΠΔ. 410 Παρακολούθηση Περιβαλλοντικών Δεικτών

ΠΔ. 420 Διακρίβωση Οργάνων – Συσκευών
ΠΔ. 430 Συντήρηση Εξοπλισμού
ΠΔ. 440 Διορθωτικές και Προληπτικές Ενέργειες
ΠΔ 510 Υγιεινή και Ασφάλεια

ΠΔ 520 Αντιμετώπιση Εκτάκτων Αναγκών

Egxeiridio Periballontikis Diaxeirisis

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Egxeiridio Periballontikis Diaxeirisis

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

Κωδικός Αρ. : ΕΠΔ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από : Σελ. 1 από 33

Συντάχθηκε από : Ελέγχθηκε από :

Εγκρίθηκε από : Υπογραφή :

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Ευτύχιος Σαρτζετάκης

Κωδικός Αρ.: ΕΠΔ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από: Σελ. 1 από 2

Συντάχθηκε από: Εγκρίθηκε από:

1. Αντικείμενο και Πεδίο Εφαρμογής

2. Δομή του Παρόντος Εγχειριδίου και Τρόπος Χρήσης του

3. Διανομή και Ενημέρωση του Εγχειριδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

4. Απαιτήσεις του Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

4.2. Περιβαλλοντική Πολιτική

Κωδικός Αρ.: ΕΠΔ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από: Σελ. 2 από 2

4.4. Εφαρμογή και Λειτουργία

4.5. Εσωτερικοί Έλεγχοι

4.6. Ανασκόπηση από τη Διοίκηση

Παράρτημα Α : Διαδικασίες Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας προσπαθεί διαρκώς να βελτιώνει το

Στο πλαίσιο αυτό δεσμεύεται να ελαττώνει συνεχώς τις αρνητικές

Στην προσπάθεια αυτή η διοίκηση του ιδρύματος δεσμεύεται να:

 Προωθεί αποτελεσματικές οικολογικές πρακτικές στη λειτουργία όλων

 Ευαισθητοποιήσει όλο το προσωπικό και τους φοιτητές, ώστε να

 Συνεργαστεί με άλλους φορείς σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο για

 Χρησιμοποιεί αποδοτικά συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων, που

 Μειώσει τις ειδικές καταναλώσεις ενέργειας, νερού και χαρτιού –

 Υιοθετήσει οικολογικά κριτήρια στις προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών

 Αποφεύγει τη χρήση βλαβερών ουσιών, προϊόντων και διαδικασιών

 Συντηρεί και να καθαρίζει τους χώρους του ιδρύματος με τη χρήση

 Λαμβάνει υπόψη τις περιβαλλοντικές πτυχές στην ανάπτυξη του

 Σχεδιάζει, να αναπτύσσει και να ενσωματώνει νέα μαθήματα με

 Εκπαιδεύει το προσωπικό του, τόσο σε θέματα οικολογικών πρακτικών

 Ενθαρρύνει τρόπους μεταφοράς φοιτητών και προσωπικού στο ίδρυμα

 Υποδείξει και να διαμορφώσει ειδικούς χώρους για τους καπνιστές σε

 Βελτιώνει διαρκώς τις συνθήκες στο ίδρυμα, ώστε να διασφαλίζεται η

Το παρόν κείμενο μοιράζεται σε όλο το προσωπικό και τους φοιτητές του

Έγκριση από τη διοίκηση του ιδρύματος

Καθηγητής Γεώργιος Δ. Τσιότρας

Κωδικός Αρ.: ΕΠΔ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από: Σελ. 1 από 3

Συντάχθηκε από: Εγκρίθηκε από:

Με την ανάπτυξη νέων και την αναβάθμιση των υπαρχόντων προγραμμάτων σε

Η λειτουργία του Πανεπιστημίου αναλύεται σε δραστηριότητες που διαθέτουν

Κωδικός Αρ.: ΕΠΔ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από: Σελ. 2 από 3

0.1.2. Περιβαλλοντική Επίδοση: τα αποτελέσματα της διαχείρισης των περιβαλλοντικών

0.1.3. Συνεχής Βελτίωση Περιβαλλοντικών Επιδόσεων: η διεργασία της βελτίωσης των

0.1.4. Πρόληψη Ρύπανσης: η χρήση διεργασιών, μεθόδων, υλικών ή προϊόντων που

0.1.5. Περιβαλλοντική Εξέταση: η αρχική εμπεριστατωμένη ανάλυση των

0.1.6. Περιβαλλοντική Πτυχή: ένα στοιχείο των δραστηριοτήτων, προϊόντων ή

0.1.8. Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα: η περιγραφή των μέτρων (δράσεων, αρμοδιοτήτων,

0.1.9. Περιβαλλοντικός Σκοπός: ο γενικός περιβαλλοντικός σκοπός τον οποίο επιδιώκει

0.1.10. Περιβαλλοντικός Στόχος: μία σαφής, λεπτομερής απαίτηση επίδοσης,

Κωδικός Αρ.: ΕΠΔ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από: Σελ. 3 από 3

τμήματα αυτού, προκύπτει από τους περιβαλλοντικούς σκοπούς και πρέπει να

0.1.11. Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης: το τμήμα του συνολικού συστήματος

0.1.12. Περιβαλλοντικός Έλεγχος: ένα εργαλείο του συστήματος διαχείρισης, που

0.1.14. Ενδιαφερόμενο Μέρος: άτομο ή ομάδα, συμπεριλαμβανομένων των δημοσίων

0.1.15. Επαληθευτής Περιβάλλοντος: πρόσωπο η οργανισμός ανεξάρτητο του υπό

0.1.17. Οργανισμός: εταιρεία, ένωση, εκμετάλλευση, επιχείρηση, αρχή ή ίδρυμα, ή

0.1.18. Πρόληψη Ρύπανσης: Χρήση διεργασιών, πρακτικών, υλικών ή προϊόντων με τα

Κωδικός Αρ.: ΕΠΔ Αρ. Τροποπ.: Ισχύει από: Σελ. 1 από 1

Συντάχθηκε από: Εγκρίθηκε από:

1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ