Doğrusal Sistemler

Matrisler ve Matematiksel
Modelleme

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Matris Dönüşümleri

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Matris Dönüşümleri

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Matris Dönüşümleri

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Matris Dönüşümleri

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Örnek

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Korelasyon Katsayısı

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Korelasyon Katsayısı

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Korelasyon Katsayısı

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Korelasyon Katsayısı

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Korelasyon Katsayısı

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Korelasyon Katsayısı

389-240

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Korelasyon Katsayısı

197-240

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Korelasyon Katsayısı

152-119

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matrisler

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Matematiksel
Modelleme

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Gepetto Usta Örneği

Gepetto usta tahtadan oyuncaklar üretmektedir.

Haftalık karını enbüyüklemek için bir haftada kaç
tane oyuncak asker ve oyuncak tren üretmesi
gerektiğine karar vermek istemektedir.

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Gepetto Usta Örneği
Bir oyuncak askerin satış fiyatı, $27 iken bir oyuncak
treninki ise $21'dır. Bir oyuncak asker üretmek için
$10’lık hammadde ve $14’lık işçilik gerekmektedir.
Bir tren için ise sırasıyla $9’lık hammadde ve $10’lık
işçilik gerekmektedir.

Her bir oyuncak asker için 2 saat cilalama ve 1 saat

marangozluk işçiliği gerekirken her bir tren için 1 saat
cilalama ve 1 saat marangozluk gerekmektedir.

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Gepetto Usta Örneği

Eldeki hammadde miktarı sınırsızdır, ancak Gepetto

usta haftada en çok 100 saat cilalama ve 80
saat marangozluk işçiliği yapabilmektedir.

Haftada en fazla 40 oyuncak asker satışı

yapılabilmektedir.

Şimdi Gepetto ustanın karını enbüyükleyecek

doğrusal karar modelini kuralım.

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Matematiksel Modelleme

1. Karar değişkenlerini tanımla

2. Kısıtları belirle.
3. İşaret kısıtlarını belirle.
4. Amaç fonksiyonunu belirle.

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Matematiksel Modelleme

1. Karar değişkenlerini tanımla

2. Kısıtları belirle.
3. İşaret kısıtlarını belirle.
4. Amaç fonksiyonunu belirle.

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Gepetto Usta Örneği

𝑥1 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑎𝑠𝑘𝑒𝑟𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘

𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟

𝑥2 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑡𝑟𝑒𝑛𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘

𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Matematiksel Modelleme

1. Karar değişkenlerini tanımla

2. Kısıtları belirle.
3. İşaret kısıtlarını belirle.
4. Amaç fonksiyonunu belirle.

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Gepetto Usta Örneği

cilalama 2 saat 1 saat 100 saat

marangozluk 1 saat 1 saat 80 saat

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Gepetto Usta Örneği

cilalama 2 saat 1 saat 100 saat

marangozluk 1 saat 1 saat 80 saat

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Matematiksel Modelleme

cilalama 2 saat 1 saat 100 saat

marangozluk 1 saat 1 saat 80 saat

cilalama 2 𝑥1 + 𝑥2 ≤ 100
marangozluk 𝑥1 + 𝑥2 ≤ 80

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Gepetto Usta Örneği

cilalama 2 saat 1 saat 100 saat

marangozluk 1 saat 1 saat 80 saat

cilalama 2 𝑥1 + 𝑥2 ≤ 100
marangozluk 𝑥1 + 𝑥2 ≤ 80
Talep 𝑥1 ≤ 40

Hazırlayan: Tuğba Saraç

Matematiksel Modelleme

1. Karar değişkenlerini tanımla

2. Kısıtları belirle.
3. İşaret kısıtlarını belirle.
4. Amaç fonksiyonunu belirle.

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Gepetto Usta Örneği

𝑥1 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑎𝑠𝑘𝑒𝑟𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘

𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟
𝑥2 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑡𝑟𝑒𝑛𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘
𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟

𝑥1 ≥ 0
𝑥2 ≥ 0
Hazırlayan: Tuğba Saraç
 Gepetto Usta Örneği

𝑥1 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑎𝑠𝑘𝑒𝑟𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘

𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟
𝑥2 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑡𝑟𝑒𝑛𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘
𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟

𝑥1 ≥ 0 Doğrusal programlamada karar

𝑥2 ≥ 0 değişkenleri pozitif sürekli olmalı
Hazırlayan: Tuğba Saraç
 Gepetto Usta Örneği

𝑥1 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑎𝑠𝑘𝑒𝑟𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘

𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟
𝑥2 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑡𝑟𝑒𝑛𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘
𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟

𝑥1 ≥ 0 ve tamsayı
𝑥2 ≥ 0 ve tamsayı
Hazırlayan: Tuğba Saraç
 Gepetto Usta Örneği

𝑥1 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑎𝑠𝑘𝑒𝑟𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘

𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟
𝑥2 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑡𝑟𝑒𝑛𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘
𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟
Eğer karar değişkenleri
𝑥1 ≥ 0 ve tamsayı tamsayı değer almak
𝑥2 ≥ 0 ve tamsayı zorundaysa
Hazırlayan: Tuğba Saraç
 Gepetto Usta Örneği

𝑥1 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑎𝑠𝑘𝑒𝑟𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘

𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟
𝑥2 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑡𝑟𝑒𝑛𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘
𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟

𝑥1 ≥ 0 ve tamsayı Bu durumda doğrusallık

𝑥2 ≥ 0 ve tamsayı bozuldu mu?
Hazırlayan: Tuğba Saraç
Matematiksel Modelleme

1. Karar değişkenlerini tanımla

2. Kısıtları belirle.
3. İşaret kısıtlarını belirle.
4. Amaç fonksiyonunu belirle.

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Gepetto Usta Örneği

satış fiyatı $27 $21

hammadde $10 $9
İşçilik $14 $10

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Gepetto Usta Örneği

satış fiyatı $27 $21

hammadde - $10 $9
İşçilik - $14 $10

$3

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Gepetto Usta Örneği

satış fiyatı $27 $21

hammadde - $10 - $9
İşçilik - $14 - $10

$3 $2

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Gepetto Usta Örneği

satış fiyatı $27 $21

hammadde - $10 - $9
İşçilik - $14 - $10

$3 $2

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Gepetto Usta Örneği

satış fiyatı $27 $21

hammadde - $10 - $9
İşçilik - $14 - $10

$3 $2
𝑒𝑛𝑏 𝑧 = 3𝑥1 + 2𝑥2
Hazırlayan: Tuğba Saraç
 Gepetto Usta Örneği
𝑥1 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑎𝑠𝑘𝑒𝑟𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘 𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟
𝑥2 : 𝐵𝑖𝑟 ℎ𝑎𝑓𝑡𝑎 𝑖ç𝑖𝑛𝑑𝑒 𝑜𝑦𝑢𝑛𝑐𝑎𝑘 𝑡𝑟𝑒𝑛𝑑𝑒𝑛 ü𝑟𝑒𝑡𝑖𝑙𝑒𝑐𝑒𝑘
𝑚𝑖𝑘𝑡𝑎𝑟

2 𝑥1 + 𝑥2 ≤ 100 (cilalama)
𝑥1 + 𝑥2 ≤ 80 (marangozluk)
𝑥1 ≤ 40 (talep)
𝑥1 ≥ 0
𝑥2 ≥ 0
kısıtları altında,
𝑒𝑛𝑏 𝑧 = 3𝑥1 + 2𝑥2
Hazırlayan: Tuğba Saraç
 Kaynaklar
1) Bernard Kolman, David R. Hill, (çeviren: Ömer
Akın), Uygulamalı Lineer Cebir, Palme Yayıncılık,
Ankara, 2011.

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Dersin sonu

Hazırlayan: Tuğba Saraç

 Lütfen bir
sonraki
derse
gelmeden
önce bu
dersi tekrar
ediniz…

Hazırlayan: Tuğba Saraç