FIL 12
PANANALIKSIK
ANG MAKA-PILIPINONG PANANALIKSIK
ANG PANANALIKSIK
 Ayon kay Neuman (1997), ang pananaliksik ay
paraan ng pagtuklas ng mga kasagutan sa mga
partikular na katanungan ng tao tungkol sa
kaniyang lipunan o kapaligiran.
 Malaki ang pakinabang ng isang mananaliksik
mula sa mismong proseso ng pagtuklas
 Lumalawak at lumalalim ang ang karanasan
ng tao, hindi lang sa paksang pinag-aaralan,
kundi sa lipunang nagsisilbing konteksto ng
kaniyang pananaliksik.
KAHULUGAN AT KABULUHAN NG MAKA-PILIPINONG
PANANALIKSIK
 Ang maka-Pilipinong pananaliksik ay
gumagamit ng wikang Filipino o mga
katutubong wika sa Pilipinas at tumatalakay sa
mga paksang mas malapit sa puso at isip ng mga
mamamayan.
 “Ang pagpili ng paksa at wika sa pananaliksik
ay pamimili rin kung para kanino ang gagawing
pananaliksik. Kung para ito sa bayan, nararapat
na ito ay nasa wika at karanasang
nauunawaan.”
 Pangunahing isinasaalang-alang sa maka-
Pilipinong pananaliksik ang pagpili ng paksang
naaayon sa interes at kapaki-pakinabang sa
sambayanang Pilipino.
 Ayon kay Virgilio Enriquez (1976), kailangang
“ibatay sa interes ng mga kalahok ang pagpili
ng paksang sasaliksikin. Kilalanin munang
mabuti ang mga kalahok at hanguin sa kanila
ang paksa nang sa ganoon ay may kaugnayan
ito sa kanilang pamumuhay. Kalimutan ang
sariling hangarin at ituon ang pag-aaral sa
pangangailangan at hangarin ng kalahok.”
 Komunidad ang laboratoryo ng maka-Pilipinong
pananaliksik.
 Mahalagang tungkulin ng mga mag-aaral, sa
gabay ng kanilang mga guro na lumabas at
tumungo sa mga komunidad bilang lunsaran ng
maka-Pilipinong pananaliksik.
KALAGAYAN AT MGA HAMON SA MAKA-PILIPINONG
1. Patakarang Pangwika sa Edukasyon
- E.O. 210 -Establishing the Policy to Strengthen
the Use of English in the Educ. Sys.
- Gullas Bill 4710 – English Bill
- CMO No. 20, 2013 – New Gen Educ. Curr.
pag-aalis ng kursong Filipino sa kolehiyo
2. Ingles Bilang Lehitimong Wika
- wika ng edukasyon at lakas-paggawa
- wika ng komunikasyon, komersiyo, at
pananaliksik
- wika ng pagtuturo at pagkatuto sa
unibersidad
- ang katatasan sa Ingles ay nagiging batayan
sa pagkakaroon ng disenteng trabaho
- nagbibigay ng magandang posisyon sa
larangan ng edukasyon at mag-aakyat sa mas
mataas na posisyon sa lipunan.
3. Internalisasyon ng Pananaliksik
- dahil sa daluyong ng globalisasyon
- mababang pagtingin sa mga journal ng
pananaliksik na nailathala sa pambansang
antas tungkol sa wika, kultura, at kabihasnang
Pilipino
4. Maka-Ingles na Pananaliksik sa Iba’t Ibang
Larang at Disiplina
- hindi pa ginagamit na wikang panturo ang
wikang Filipino sa iba’t ibang larangan tulad
ng agham panlipunan, agham, teknolohiya,
matematika, pagsasabatas, pamamahala,
medisina at iba pa.
MGA GABAY SA PAMIMILI NG PAKSA AT PAGBUO NG
SULIRANIN SA PANANALIKSIK
 May sapat bang sanggunian na pagbabatayan
ang napiling paksa?
 Paanong lilimitahan o paliliitin ang isang paksa
na malawak ang saklaw?
 Makapag-aambag ba ako ng sariling tuklas at
bagong kaalaman sa pipiliing paksa?
 Gagamit ba ng sistematiko at siyentipikong
paraan upang masagot ang tanong?
ANG WIKANG PAMBANSA AT MGA KAUGNAY NA
BATAS NITO
WIKANG FILIPINO
WIKANG TAGALOG
 Ipanag-utos naman sa ilalim ng Saligang Batas
 Ang pagsasainstitusyon ng wikang Pambansa sa 1973 ang paggawa ng hakbang ng Batasang
Pilipinas ay nagsimula sa pangangailangan ng Pambansa tungo sa paglinang at pormal na
isang wikang makapag-iisa at makapagbibigkis adaptasiyon ng isang panlahat na wikang
sa mg mamamayan ng bansang alinsunod sa pambansang tatawaging Filipino.
binabanggit na Artikulo 13, seksyon 3 ng  Nang sumapit ang 1987, tuwirang inihayag ng
Saligang Batas ng 1935. Saligang Batas sa ilalim ng Artikulo 14, Seksyon
 Ito rin ang nag-udyok upang maitatag ang 6 na ang wikang Pambansa ay Filipino.
Surian ng Wikang Pambansa sa ilalim ng Batas
Komonwelt Bilang 184 noong Nobyembre 13,
1936. Ipinanganak ito bilang pagtupad sa WIKANG OPISYAL
itinatakda ng Saligang Batas.
 Katuwang ng wikang Pambansa ang wikang
 Taglay ng Surian ang gampanin ng panunuri at
opisyal bilang midyum ng pakikipagtalastasn
pagpili ng wikang Pambansang mula sa mga
sa bansa.
wikang umiiral sa bansa, bilang ito ay isa sa
 Ipinaliwanang ni ni Omoniyi (2010), mula
mga katungkulan nito.
sa aklat ni Reyes (2016), sa kaniyang
1. May maunlad na mekaniks, estruktura,
artikulong Language and Postcolonial
panitikan
Identities: An African Perspective, na ang
2. Wikang tinatanggap at ginagamit ng
wikang opisyal ay ang wikang itinalaga ng
maraming tao
tiyak na institusyon para maging wikang
 Delegasyon ng Kumbensyong Konstitusyunal
opisyal ng pakikipagtalastasan at
na tumutol sa wikang Tagalog
pakikipagtransaksyon.
1. Hermildo Villanueva ng Negros Oriental
2. Wencelao Vinzons ng Camarines Norte
 Ingles at Kastila- Saligang Batas 1935,
3. Felipe Jose ng Mountain Province
Artikulo 13, Seksyon 3
4. Tomas Cofesor ng Iloilo at iba pa.
 Ingles at Pilipino- Saligang Batas 1973,
Artikulo 15, Seksyon3
 Filipino at Ingles- Saligang Batas 1987,
WIKANG PILIPINO
Artikulo 14, Seksyon 7
 Kalaunan ay nagbago ang pangalan nito sa ilalim
ng Batas Komonwelt Blg. 570 na mula sa
Tagalog, ito ay naging wikang Pambansang
Pilipino noong 1946. Ang pagpapalit ng
pangalan nito ay bunsod ng patuloy na
pagbalikwas ng sentralisadong maka-Tagalog
 Makalipas ang labintatlong taon ay pinaikli ang
ngalan nito patungong Pilipino alinsunod sa
Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 ng Kalihim ng
Edukasyon Jose B. Romero upang mailagan na
ang mahaba nitong pagpapangalan.

ANG WIKANG FILIPINO SA IBA’T IBANG LUNAN

WIKA NG BAYAN  Tunguhin nito ang mamamayang kilala ang
sarili, may tiwala sa sariling identidad at
 Tinitiyak ng Konstitusyon ng 1987 ang
nalilinang ang kaalaman sa sariling kultura,
pagpapayabong at pagpapayaman ng Wikang
kasaysayan, kalakasan at kahinaannng
Pambansa mula sa iba’t ibang wika sa Pilipinas.
kapuwa. Sila ang higit na handa na maging
Pinatutunayan pa ito ni Almario (1997), nang
mamamayan ng mundo (Almario, 2017). Sa
ilahad na may probisyon tungkol sa paglinang
inaasahang bungang ito, malinaw na kailangang
ng Filipino sa tulong ng mga wika sa bansa.
maitampok ang Filipino bilang wika ng
Pansupil umano ito laban sa pagkahumaling sa
edukasyon.
Ingles at isang magandang pagkakataon upang
 Sa mensaheng paglilinaw ng KWF, sinipi ang
lubos na maharap ang paglalahok ng mga wika
bahagi ng sinabi ni Gonzales sa Filipino: The
sa Pilipinas sa wikang pambansa.
National Language of Education na upang
 Ang hakbang na nabanggit ay pagpapalakas sa
mapanatiling intelektuwal ang wika, ito ay
wika ng bayan. Ang mabigyan ng tunay na
dapat gamitin at hindi lamang pag-aralan. Kung
puwang ang wikang katutubo ay pagtatampok
ang mga bumubuo ng polisiya ay pumili na hindi
sa Filipino para sa taguring wika ng bayan.
gamitin ang Pambansang Wika sa akademikong
Nabanggit ni Oralde-Quintayo (2016) na
domeyn, ang wika ay hindi mananatili sa mas
nakaugnay ang wika sa mga katutubong
mataas na gawain ng pag-iisip sa larang.
pamayanan, ito ang nagbubuklod sa kanila sa
 Dagdag pa mula sa Kartilya ng Wikang Filipino
mga ibang pangkat etnolinggwistiko.
bilang Wika ng Edukasyon (2004), ang paggamit
 Sa tunguhing ito, kinilala ang mga hakbang na
ng Filipino bilang wikang panturo ay nagbibigay-
magamit ang Filipino tungo sa komunikasyon at
daan na matuto ang mga mag-aaral ng kanilang
pagtuturo sa sistema ng edukasyon. Ang usapin
kultura-ang kaluluwa ng pagkakaisa.
ng pagtiyak sa wika ng bayan ay tumutulay
 Nagiging hamon pa rin ang paggamit ng Ingles,
patungo sa mabisang gamit sa edukasyon.
lalo kung tutukuyin ang mga kursong Agham at
 Pinatunayn ito ni Abueva (1995) nang ilahad na
Matematika. Malaki ang gampanin dito ng
ang wika ng edukasyon at ang wika ng
gawaing pagsasalin na dapat pangunahan din ng
sambayanan ay pinagtatagpo. Sinabi pa niya na
mga aral sa wika at nagtataguyod ng gawaing
kung Filipino ang wika ng bayan, Filipino rin
ito sa akademiya.
dapat ang wika ng edukasyon.
 Tumatawid nga ang Filipino bilang wika ng WIKA NG PANANALIKSIK
bayan tungong wika ng edukasyon na
 Sa pagsasakatuparan ng piling programang
pinakikinabangan ng bayan. Kung gayon,
pang-edukasyon na nakatuon sa Filipino bilang
kailangan ituwid ang angkop na layunin ng
midyum ng komunikasyon at pagtuturo,
sistemang pang-edukasyon upang maging
mahalagang patatagin ito ng gawaing
katangap-tanggap sa mga mamamayang
pananaliksik. Mangyayari ito kung may
dumadanas nito.
espasyong ibibigay na magamit din ang Filipino
WIKA NG EDUKASYON bilang wika ng pananaliksik.
 Walang ibang wika ang higit na
 Malaki ang pangangailangan na mailugar ang
makapagpapaliwanag ng mga suliranin ng bayan
Filipino bilang wika ng bayanupang magamit
at ng kahit ng edukasyon kundi ang wikang
bilang wika ng edukasyon. Ito ay para sa layong
mauunawaan ng mamamayan. Kung ang
magampanan ng Wikang Pambansa na
pananaliksik ay binuo mula sa karanasang
magsilbing midyum para kilalanin ng Pilipino
Pilipino at para sa Pilipino, kailangang magamit
ang sarili at nang mapalakas din ito kapag nakikipag- ang Filipino-ang medium na tatawid sa
ugnayan sa mundo. kamalayan at pangangailangan ng sambayanan.
  Katotohanan na sa maraming Institusyon,  Sa patuloy na pagpapaunlad ng Filipino,
nagagamit lamang ang Filipino bilang wika ng kailangang tumawid din ito sa iba’t ibang
pananaliksik sa limitadong kurso tulad sa larangan upang matiyak na may malawak itong
Filipino. Walang malinaw na agenda tungo sa naaabot na iba’t ibang lawas ng talino.
paggamit ng Wikang Pambansa (sakop ang mga  Kapag gagamitin ito sa talakayang teknikal
katutubong wika) sa saliksik sa iba-ibang larang. (pisika, biyolohiya, kimika, matematika),
Hindi naaalis ang stigma ng paggamit ng Filipino nakapagdudulot ito ng mahusay at mabilis na
sa mababang antas ng kurso. pang-unawa. Kaya lamang, may mga suliraning
 Ang kaisipan ng Filipino sa akademya ay dapat kinahaharap upang maisakatuparan ito.
na mabago. Ang oryentasyon sa wika ay dapat Pinaniniwalaan pa rin na hindi napapanahon
na muling dalawin. Maaaring lapat dito ang ang pagpasok ng Filipino sa mga larang na
pagsisimula sa itaas-pababang modelo. Mabisa nabanggit.
ang pagpapamulat sa tersyarya nang madala  Isang hamon sa mga guro na maitaguyod ang
ang kaisipang ito sa industriya at sa iba pang Filipino sa karang ng batas, politika, negosyo,
larang. industriya, kasaysayan, local na media,
pilosopiya, agham panlipunan, inhenyeriya at
FILIPINO BILANG LARANG
iba pa.
 Ang kaalaman sa Filipino ay angkop na muling
dalawin upang matuklasan ang saysay nito
bilang disiplina. Hindi ito nakapako lamang sa
kaalamang gramatikal/ estruktural. Hindi ito
tumitindig lamang bilang kurso ng
komunikasyon kundi bilang batis ng talino.
 Pinalilipas na ang panahon ng mababang
pagtingin dito. Mangyayari ito kung
magkakabalikat ang iba’t-ibang sector/
institusyong panlipunan sa pagpaplano ng
programang tutugon sa pangangailangan ng
maka-Filipino na paraan ng pag-iisip at paglutas
ng suliranin.
 May maitutulong ang mass media, edukasyon,
pamahalaan, at industriya sa pagpaplano at
pagsasakatuparan ng mga gawaing
pagsasaluhan ng mga mamamayang
nakikibahagi sa diskursong Filipino.
 Ang anumang Institusyon ng Mataas na
Edukasyon ay marapat lamang na makatukalas
ng napakahalagang produktong maidudulot ng
pagpapalaganap ng talinong maka-Pilipino. Lalo,
ang matatag na pundasyon ng hangaring
internalisasyon ay nakaugat sa hakbang ng
pagpapalakas sa local na nag-iisip at
nangangarap
para sa kaniyang sarili at sa bayan. OLIV 201
FILIPINO SA IBA’T IBANG LARANG CRITICAL THINKING
BRANCHES OF PHILOSOPHY Rational
Analytical
1. Metaphysics – This is concerned as the most
Objective
abstract and some view “highfalutin” part of
Look at parts
philosophy.
2. Creative Thinking
2. Epistemology – study of knowledge or theory of
Ideas
knowledge
3. Ethics – It deals with how life should be lived.
Right Brain
4. Social philosophy – It is the philosophical study
Random
of society its institutions.
Intuitive
5. Logic – This is the theory of correct reasoning,
Holistic
which seeks to investigate and establish the
Synthesizing
criteria of valid inference.
Subjective
HISTORICAL BACKGROUND OF LOGIC Look at wholes

GREEK PRE-SOCRATIC PHILOSOPHERS WHAT IS CRITICAL THINKING?

 Thales of Miletus – questions and formulates
theories regarding the nature of the physical
world.
 Plato – questioned the veracity and validity of
ideas and theories.
 Aristotle – formalized a systematic study of
logic
 Chrysippus – believed logic and physics are
necessary to differentiate between good and
evil.
WHAT IS THINKING?
 As you start asking questions and seek answers,
you are in fact THINKING.
 Thinking is purposeful, organized process that
we use to make sense of the world.
TYPES OF THINKING
 Gather and assess information in a logical
balanced and reflective way to reach
conclusions justified by reasoned argument
based on available evidence.
Critical thinking is general term given to a wide range of
cognitive and intellectual skills needed to:
 Effectively identify, analyze, and evaluate
arguments.
 Discover and overcome personal prejudices and
biases.
 Formulate and present convincing reasons in
support of conclusions.
 Make reasonable, intelligent decisions about
what to believe and what to do.
Note: Critical thinking is a skill so fortunately for us we
can enhance it through practice.

(Problem Solving & Decision Making) CRITICAL THINKING STANDARDS

1. Critical Thinking  Universal intellectual standards are standards

Analyzing which must be applied to thinking. To think
Evaluating critically requires having command of these
Reasoning standards.

-CLARITY -PRECISION - DEPTH -LOGIC

-ACCURACY -RELEVANCE -BREADTH -FAIRNESS

Left Brain
Logical
Sequential