ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑ Α

Στις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις να κυκλώσετε το σωστό:

Α1. Δύο παράλληλοι ρευματοφόροι αγωγοί (A) και (Γ) μεγάλου μήκους,
βρίσκονται σε απόσταση r μεταξύ τους και διαρρέονται από ομόρροπα
ρεύματα έντασης Ι1 και Ι2 αντίστοιχα. Με B1 ,B2 , συμβολίζουμε τα μέτρα
των εντάσεων του μαγνητικού πεδίου λόγω των αγωγών 1 και 2 α
ντίστοιχα, στο μέσο Μ της μεταξύ τους απόστασης. Η ένταση του
μαγνητικού πεδίου στο μέσο Μ έχει μέτρο:
α) BΜ = B1 + B2
β) BΜ = │B1 - B2│

γ) BΜ = √B1 + B2
δ) BΜ = │B1 + B2│ (Μονάδες 5)

Α2. Σε περιοχή όπου επικρατεί Ο.Μ.Π. έντασης Β (σχήμα), εκτοξεύουμε

το σωματίδιο Γ. Η κίνηση που θα εκτελέσει θα είναι:
α) ελικοειδής.
β) ευθύγραμμη ομαλή.
γ) ομαλή κυκλική.
δ) ευθύγραμμη ομαλά επιταχυνόμενη. (Μονάδες 5)
Α3. Αν η ενεργός τάση στα άκρα ενός αντιστάτη είναι VEN , το πλάτος της
αντίστοιχης τάσης είναι V και ο αντιστάτης διαρρέεται από
εναλλασσόμενο ρεύμα ενεργού έντασης ΙΕΝ και πλάτους Ι, τότε η μέση
ισχύς που καταναλώνει ο αντιστάτης είναι:

α) 𝑃 = VEN∙I

β) 𝑃 = V∙I

γ) 𝑃 = V∙ΙΕΝ
V∙I
δ) 𝑃 = (Μονάδες 5)
2

Α4.

Ο ευθύγραμμος μαγνήτης του σχήματος περνά μέσα από το μεταλλικό

δακτυλίδι. Στο δακτυλίδι εμφανίζεται επαγωγικό ρεύμα του οποίου η
φορά δίδεται σωστά στις περιπτώσεις:
α) (α) και (γ).
β) (α) και (β).
γ) (β) και (γ).
δ) (γ) και (δ). (Μονάδες 5)

Α5. Στις παρακάτω προτάσεις που ακολουθούν να σημειώσετε το Σ, αν

η πρόταση είναι σωστή ή το Λ αν είναι εσφαλμένη.
α) Οι μαγνητικές δυναμικές γραμμές είναι κλειστές. Αυτό δηλώνει ότι
υπάρχει σε αυτές τέλος και αρχή.
β) Μέχρι στιγμής δεν έχουν ανακαλυφθεί μαγνητικά μονόπολα.
γ) Ο συντελεστής αυτεπαγωγής ενός πηνίου εξαρτάται από την ένταση
του ρεύματοςπου το διαρρέει.
δ) H μάζα του ηλεκτρονίου υπολογίσθηκε αφού πρώτα μετρήθηκε
πειραματικά το φορτίο του ηλεκτρονίου.
ε) Ο νόμος του Ampere ισχύει για ρεύματα και μαγνητικά πεδία που
μεταβάλλονται χρονικά.

ΣΥΝΟΛΟ: Μονάδες 25 (5+5+5+5+5=25)

ΘΕΜΑ Β

Β1. Ορθογώνιο μεταλλικό πλαίσιο ΑΓΔΖ μιας σπείρας έχει πλευρές με

μήκη α και γ με (α<γ) και διαρέεται από ρεύμα έντασης Ι. Στο ίδιο επίπεδο
με το πλάισιο και προς το μέρος της μικρότερης πλευράς του βρίσκεται
ευθύγραμμος αγωγός πολύ μεγάλου μήκους, ο οποίος διαρρέεται από
ρεύμα ίσης έντασης Ι, είναι παράλληλος προς την πλευρά ΑΓ του
πλαισίου και σε απόσταση α από αυτήν, όπως φαίνεται στο επόμενο
σχήμα.
α) το πλαίσιο έλκεται από τον αγωγό με δυναμη Laplace μέτρου: 𝛴𝐹 =
𝜇0 𝛪 2
𝛼
2π 𝛼+𝛾

β) το πλαίσιο απωθείται από τον αγωγό με δυναμη Laplace μέτρου: 𝛴𝐹 =

𝜇0 𝛪 2
𝛾
2π 𝛼+𝛾

γ) το πλαίσιο έλκεται από τον αγωγό με δυναμη Laplace μέτρου: 𝛴𝐹 =

𝜇0 𝛪 2
𝛾
2π 𝛼+𝛾

Να επιλέξετε την σωστή απάντηση.(Μονάδες 2)

Να αιτιλογήσετε την επιλογή σας. (Μονάδες 6)
Β2. Ο αγωγός του σχήματος διαρρέεται από ρεύμα έντασης Ι και
απότελειται από δυο ευθύγραμμα τμήματα μεγάλου μήκους και ένα
τεταρτοκύκλιο ακτίνας R.
Tο μαγνητικό πεδίο Β που δημιουργεί συνολικά ο αγωγός στο σημείο Κ
είναι ίσο με:
𝜇0
α)𝐵 = 𝛪
4R
𝜇0
β) 𝐵 = 𝛪
8R

γ) 𝐵 = 0
Να επιλέξετε την σωστή απάντηση. (Μονάδες 2)
Να αιτιλογήσετε την επιλογή σας. (Μονάδες 6)
Β3. Στο σχήμα που ακολουθεί, παριστάνεται η γραφική παράσταση δύο
εναλλασσόμενων ρευμάτων σε συνάρτηση με το χρόνο. Όταν ο
αντιστάτης R διαρρέεται από ρεύμα (1), τότε σε χρόνο ίσο με την
περίοδό του, εκλύεται θερμότητα Q1. Όταν ο ίδιος αντιστάτης R
διαρρέεται από ρεύμα (2), τότε σε χρόνο ίσο με την περίοδό του,
εκλύεται θερμότητα Q2. Για το λόγο των θερμοτήτων, ισχύει:
Q1
α) =8
Q2
Q1 1
β) =
Q2 2
Q1 1
γ) =
Q2 4
Να επιλέξετε την σωστή απάντηση. (Μονάδες 2)
Να αιτιλογήσετε την επιλογή σας. (Μονάδες 6)

ΣΥΝΟΛΟ: Μονάδες 25 (8+8+9=25)

ΘΕΜΑ Γ

Λεπτή οριζόντια δέσμη θετικών ιόντων αβεστίου Ca, , εισέρχεται σε

περιοχή όπου συνυπάρχουν ομογενές μαγνητικό πεδίο, με μέτρο
έντασης Β = 4∙10–2 Τ και ομογενές ηλεκτρικό πεδίο με μέτρο έντασης Ε =
2000 V/m. Οι μαγνητικές γραμμές του μαγνητικού πεδίου είναι
οριζόντιες και κάθετες στις δυναμικές γραμμές του ηλεκτρικού πεδίου
που είναι κατακόρυφες (Σχήμα 1). Μερικά από τα ιόντα που
εκτοξεύονται από τη δέσμη - στην περίπτωσή μας δύο ισότοπα
ασβεστίου: 4020𝐶𝑎
+2
και 42
20𝐶𝑎
+2
- δεν εκτρέπονται και συνεχίζοντας την
ευθύγραμμη πορεία τους διέρχονται από μια λεπτή οπή διαφράγματος,
που η επιφάνειά τους είναι κάθετη στη διεύθυνση της δέσμης. Αμέσως
μετά την είσοδό τους από την οπή Α, τα ιόντα εισέρχονται σε ομογενές
μαγνητικό πεδίο έντασης ⃗⃗⃗⃗⃗
Β1, μέτρου Β1 = 0,1 Τ και αντίθετης φοράς από
το Β. Τα ιόντα εκτελούν, στο μαγνητικό πεδίο έντασης ⃗⃗⃗⃗⃗
Β1, κυκλική κίνηση
(Σχήμα 1) και αφού διαγράψουν ημικύκλιο προσκρούουν σε
φωτογραφική πλάκα αφήνοντας δυο διαφορετικά ίχνη, που απέχουν
μεταξύ τους απόσταση d.

ΣΧΗΜΑ 1:

Γ1) Να εξηγήσετε συνοπτικά:

α) γιατί μερικά ιόντα αποκλίνουν μέσα στο σύνθετο πεδίο, ενώ άλλα
συνεχίζουν ανεπηρέαστα την πορεία τους.
β) για ποιο λόγο δημιουργούνται δυο ίχνη στην φωτογραφική πλάκα.
(Μονάδες 7)
Γ2) Να υπολογίσετε την ταχύτητα των ιόντων που ακολουθούν την
ευθύγραμμη πορεία στο χώρο που συνυπάρχουν το ομογενές μαγνητικό
με το ομογενές ηλεκτρικό πεδίο (δηλαδή στο φίλτρο
ταχυτήτων).(Μονάδες 4)
Γ3) Να βρείτε την απόσταση d των δυο ιχνών στη φωτογραφική πλάκα.
(Μονάδες 6)
Αλλάζουμε τη διάταξη. Αντικαθιστούμε την πηγή ιόντων ασβεστίου, με
πηγή ιόντων φορτίου │qe│ και μάζας mn . Επίσης, αποσύρουμε από την
παραπάνω διάταξη το φίλτρο ταχυτήτων, και το αντικαθιστώ με ένα
επίπεδο πυκνωτή, φορτισμένο υπό τάση V. Τα νέα ιόντα που παράγονται
από την πηγή, επιταχύνονται από την ηρεμία, στο χώρο μεταξύ των
οπλισμών του πυκνωτή, από ηλεκτρικό πεδίο λόγω διαφοράς δυναμικού
V (Σχήμα 2).
Γ4) Να υπολογίσετε την τάση V στον πυκνωτή, αν γνωρίζουμε ότι η
ταχύτητα με την οποία τα νέα ιόντα εισέρχονται στην οπή Α όπου
συνυπάρχουν τα δύο πεδία, είναι η ταχύτητα του Γ2 ερωτήματος.
(Μονάδες 4)
Γ5) Να βρείτε την μεταβολή της ορμής των ιόντων εξαιτίας της κίνησής
τους στο ομογενές μαγνητικό πεδίο έντασης ⃗⃗⃗⃗⃗Β1, όπου εκτελούν
ημικύκλιο και προσκρούουν στη φωτογραφική πλάκα. (Μονάδες 4)
ΣΧΗΜΑ 2:
Δίνεται η μάζα του νετρονίου mn = 1,6∙10 -27 kg και το στοιχειώδες φορτίο
qe = 1.6∙10-19 C. Να θεωρήσετε αμελητέες τις βαρυτικές αλληλεπιδράσεις.
ΣΥΝΟΛΟ: Μονάδες 25 (7+4+6+4+4=25)

ΘΕΜΑ Δ
Ένας ευθύγραμμος αγωγός ΚΛ έχει μήκος l = 1m, μάζα m = 0.2kg, ωμική
αντίσταση R = 1Ω και είναι αρχικά ακίνητος με τα άκρα του σε επαφή με
δυο λειούς μεταλλικούς οδηγούς ΑΔ και ΓΖ, μεγάλου μήκους και
αμελητέας ωμικής αντίστασης που σχηματίζουν οριζόντιο επίπεδο, όπως
φαίνεται στο σχήμα (κάτοψη). Τα άκρα Α και Γ των δυο μεταλλικών
αγωγών, συνδέονται με τα άκρα ενός αντιστάτη που έχει αντίσταση R1 =
2Ω. Στους δυο μεταλλικούς αγωγούς έχουμε συνδέσει και δεύτερο
αντιστάτη αντίστασης R2 = 2Ω (σχήμα) και μεταξύ των 2 αντιστατών και
της ράβδου υπάρχει διακόπτης δ1 , ο οποίος είναι ανοικτός. Τα άκρα Δ
και Ζ των δυο μεταλλικών αγωγών, συνδέονται με πηνίο που έχει
συντελεστή αυτεπαγωγής L = 1H και αμελητέα ωμική αντίσταση. Επίσης
και ο δεύτερος διακόπτης δ2 που βρίσκεται στον μεταλλικό οδηγό, πριν
το σημείο Δ είναι και αυτός ανοικτός. Κάποια χρονική στιγμή την οποία
θεωρούμε t0 = 0s, κλείνουμε το διακόπτη δ1 και ταυτόχρονα εκτοξεύουμε
τον αγωγό ΚΛ με ταχύτητα U0 = 10m/s και ασκούμε στο μέσο του αγωγού
σταθερή εξωτερική δύναμη F μέτρου F = 4N, παράλληλη στους δυο
οδηγούς με φορά προς τα δεξιά. Ο αγωγός αρχίζει να κινείται μέσα σε
Ο.Μ.Π. έντασης Β1 = 1Τ, που είναι κάθετο στο επίπεδο των αγωγών ΑΓ
και ΔΖ και με φορά από τη σελίδα προς τον αναγνώστη. Τη χρονική στιγμή
t1 ο αγωγός ΚΛ, έχοντας αποκτήσει την Uορ , εξέρχεται από την περιοχή
όπου η ένταση είναι Β1 και εισέρχεται στην περιοχή όπου Β2 = 0.
Δ1) Να περιγράψετε το είδος της κίνησης που εκτελεί ο αγωγός ΚΛ, από
τη χρονική στιγμή t0 = 0s έως την t1 και να υπολογίσετε την οριακή
ταχύτητα Uορ. (Μονάδες 6)
Δ2) Να βρείτε την ισχύ της εξωτερικής δύναμης F, τη στιγμή όπου
σταθεροποιείται η ταχύτητα του αγωγού ΚΛ. (Μονάδες 3)
Τη χρονική στιγμή t1 που ο αγωγός ΚΛ, εισέρχεται στην περιοχή όπου Β2
= 0, καταργούμε την F. Eν συνεχεία, τη χρονική στιγμή t2, ο αγωγός ΚΛ
εισέρχεται στην περιοχή όπου η ένταση είναι Β3 , μέτρου Β3 = 0,5Β1 και
αντίθετης κατεύθυνσης με την ένταση του Ο.Μ.Π. Β1 (σχήμα).
Δ3) Να υπολογίσετε το μέτρο και τη φορά της εξωτερικής δύναμης F’ που
πρέπει να ασκήσουμε στο μέσο του αγωγού ΚΛ, ώστε ο ΚΛ να συνεχίσει
να κινείται με την οριακή ταχύτητα Uορ. (Μονάδες 4)
Δ4) Να υπολογίσετε τη θερμότητα, λόγω φαινομένου Joule, που εκλύεται
από τις ωμικές αντιστάσεις R1 και R2 μαζί, καθώς από τον αγωγό ΚΛ, από
τη χρονική στιγμή t2 μέχρι μια άλλη χρονική στιγμή t3, όπου το επαγωγικό
φορτίο που πέρασε από μια διατομή του αγωγού στο χρονικό διάστημα
t2 → t3 είναι qεπ = 2C. (Μονάδες 4)
Τη χρονική στιγμή t3 καταργώ την εξωτερική δύναμη F’.
Δ5) Να υπολογίσετε τη θερμότητα που απέβαλε το κύκλωμα στο
περιβάλλον κατά τη διάρκεια της επιβράδυνσής του. (Μονάδες 4)
Ο αγωγός, μετά την κατάργηση της F’ σταματάει κάπου εντός του Β3.
Ανοίγουμε το διακόπτη δ1 και ταυτόχρονα κλείνουμε το διακόπτη δ2.
Ασκούμε, τέλος, στον ‘χιλιοταλαιπωρημένο’ αγωγό εξωτερική δύναμη
F’’παράλληλη στους οδηγούς ΑΔ, ΓΖ, ώστε το κύκλωμα να διαρρέεται από
ρεύμα που μεταβάλλεται με το χρόνο: i = 2∙t.
Δ6) Να υπολογίσετε το μέτρο της Η.Ε.Δ. από αυτεπαγωγήστο πηνίο και
να βρείτε τη σχέση που συνδέει την ταχύτητα του αγωγού με το χρόνο.
(Μονάδες 4)
ΣΥΝΟΛΟ: Μονάδες 25 (6+3+4+4+4+4=25)

Καλή Δύναμη.