You are on page 1of 77
— (ey G6 Reunir esses quatro textos em live Mesmo tempo, uma satisfacao pessoal vine forma de fazer justiga a Carlos Franchi, cues idéia sobre ensino sho freqlientementerpetinas sem que se diga ou sabe de onde vieram Pareceu-me fundamental colocara disposi de professores (mas nio s6, como os leores perceberdo facilmente) textos que os valorizam, Porque exigem deles um trabalho que vai na ‘iregao contréria de todos quantos imaginam que setrata de pobres coitados para os quais se deve eserever textos ‘facinhos ecolorides' Os trabalhos de Franchi situam o leitor no patamar relativamente exigente dos estudiosos, dos verdadeiramente interessados. Nada é previamente digerido. Também por isso ele merecia a reedigio dessa parcela de sua obra voltada para formagio do professor competente edo estudante em busca de uma acuidade mais sofisticada em relagio aos fatos de lingua. 99 Sino Posse ll il 2. NA PONTA DA Lingua 2, Saas Abate fare al 9 Seca eaten 3. Fistcrta eonciaa de lingutsticn i * eee em ee ee 7. ereduede or eats aera a, ie ee set aren eee ae eee roy nner tae 2 0 13 Lata pets scene Inadd otoen 14 Ae dy iri res ‘nce Sante 15, Mary eres remdsice? Eston rch 16 Aud comers: rnin ¢ mt eitese Storconcchnom rr ipdedes Cate 18, dee wi Ite rte ‘ates att Pn rtd Ri Cite, Gives Nt 4c Olsen Tea fas Cates Sioa ean ta nga ager no tht grt ene i, cee fr sr a Ya Sve ar ae uae “a0 Telerunde ln crx ora om tos evn ‘Goo ear Carlos Franchi Esmeralda Volt Negro "Ana Lila Maer Siro Rosen mas 0 que € mesmo “GRAMATICA”? UMEXEMPLODEANAUSEEDE ARGUMAayTACic 1 Extdode uma 2 Aandie tradicional dessa y Buscando arpomentisin : ose Taare nile APRESENTAGAO 4. Blorando wma ii da gutentaa Far tempo que eu queria ver aida, em Junto (, par eo, sida nao so enconteo futo para iro), alga textos de Cis Getto para sere dos por pee 0, quando as contigies ger Tre ensino de lingua na escola se tornacan poss or lado, eum exighncl, por ote, Franc ertumsrite 0 lingasta tae spaelado pre form lar os textos neessirice para pons ‘a escola, porque acumilava ae experiencas 4 profesor extromanonte competent Sofisticadissima f psig politica hicida Saat eee, soumtiar ua ‘Quandol pa primeira ver Maso ‘étia’?, me ai cont de que ctava dante de um te ‘no qual so mesmo temp se ae em questo oe i poe nog we nramiea na eel ¢ ogo de smelbor na traiqao gramatical E, asa, um teato que ome sem roriper: orig letra no ver apenas po Pleas em textos rio “curretos” va wer também pele ado para noiss profeso es An mesmo tengo esabeece ut ete ome en sante entre qustées de gramétcae de tetas A sensagio produzida por esse texto me fer tomar a Criatvidade ¢ rannévica, wm tabolho ma Jongo que além de etomarposgdes sobre coms opera come sobre extras basiatnente orscionsin no nie, rior, portant, da traieao de ensiner gramétice, sons pera quests cruiis de pseologiapedagogin «main do qve i, explicit com mais mica poccdinonns propriamente “pedagigivos” relacionados co tbh om inguagem. Aqui, com mais dtl, a recep sramnitica na escola ¢ duramente eniicada, ao mesmo ‘expo em queso explicitadasintagdes mts ov mens dhuradouras de vérasepocas a respeito das construe Tingisticas 0 ue € também aindicago do una suis parso profesor. O fundamental desse texto € a poxsin ‘explcitamenteasumia em zelagio &narureza de ro. gas gramaceas(¢, portana, da criatvidad): as ces dle una lingua 0 produto de umm trabalho antropolo 2 histérea. Por isso, nao € necesirio ser insists pars smite grametica de falates. Mas, a0 mesmo temo, ‘posi permite dizer com todas os letras — e Franchi diz repete — que a lingua, e na medida mesmo er que é sistema, ums hugar de ogo inventvo, ema gus ‘iso implique uma espécie de marginaidade ‘Bu acheva que, pera professors, esses dois texos stam indispenséveis. Estando fora do mereado por r _beshistries (foram edtados orginalmente pela CENP 4 sssim, sua cireulagio no € comercial), tomavas ira perativo que fossem editados e postos em circulacio, Depois enti em cantato com dois textos que Franchi ecteven, coma colaboragio de Esmeralia Negrio e Ana ‘sicia Mller, professores de linguistca na USP, destin dos tamiéas a mostrar (de novo!) que se pode fazer bs bra de gramética apurando sistematzando innuites — tanto as do falante da Kingua como as da traicao eumatial. Bases dos textos sho excelentes demonstra ‘hee de como sintaxee sersimtca prem ser sproxima das sem que se tena que acta que ta mapa «on tna prineipalmente, sem que seja necesrn iar Aipstese de que uma cutra mapeam o mundo Reunire Carlos Franchi, enja id ‘uentementerepetidas sem ques de vieram. Alem disso, parecew-me fundamental far 8 disposigao de professores (tas no 56, conio os leitores peresberto faclmente) alguns textos que os Yalorizam, porque exigem: dees vm trabalho que va ta diregio eomtrria de todos quantos imaginam que se trata de pobres coitados para os quais se devem escrever textos “facinhos e colorios’ Os trbellos de Franchi sina se letor ode no patamar relativamenteexigente dos esticses, dos 0 pessoal, € uma forma de fazer justia sre ensine verdaderamente interessedoe. Nada previamente di ferido. Também por isso ele merecia a reedicio dessa pareele de sua obra voltada para a formagio do profes sorcompetente edo extudante em busca de uma aia sais sofisticada em relago aos fats de lingue, E por isso tudo gue aqui esto reumidos exces tex tos, que, no mesmo espirito de Carlos Franchi, nio ‘You resumir para os leitores.Prefizo fazer-lhes asi ples oferta da sofisticaca com que foram e devem sex tratados, Pelo menos por otros p Agradego a Eglé Franchi, a Esmeralda V. Negrio a Ana Laicia Maller por terem failitado a0 méximo esta reuniao, ‘SwoPosss Jongo que além de etomarposgdes sobre coms opera come sobre extras basiatnente orscionsin no nie, rior, portant, da traieao de ensiner gramétice, sons pera quests cruiis de pseologiapedagogin «main do qve i, explicit com mais mica poccdinonns propriamente “pedagigivos” relacionados co tbh om inguagem. Aqui, com mais dtl, a recep sramnitica na escola ¢ duramente eniicada, ao mesmo ‘expo em queso explicitadasintagdes mts ov mens dhuradouras de vérasepocas a respeito das construe Tingisticas 0 ue € também aindicago do una suis parso profesor. O fundamental desse texto € a poxsin ‘explcitamenteasumia em zelagio &narureza de ro. gas gramaceas(¢, portana, da criatvidad): as ces dle una lingua 0 produto de umm trabalho antropolo 2 histérea. Por isso, nao € necesirio ser insists pars smite grametica de falates. Mas, a0 mesmo temo, ‘posi permite dizer com todas os letras — e Franchi diz repete — que a lingua, e na medida mesmo er que é sistema, ums hugar de ogo inventvo, ema gus ‘iso implique uma espécie de marginaidade ‘Bu acheva que, pera professors, esses dois texos stam indispenséveis. Estando fora do mereado por r _beshistries (foram edtados orginalmente pela CENP 4 sssim, sua cireulagio no € comercial), tomavas ira perativo que fossem editados e postos em circulacio, Depois enti em cantato com dois textos que Franchi ecteven, coma colaboragio de Esmeralia Negrio e Ana ‘sicia Mller, professores de linguistca na USP, destin dos tamiéas a mostrar (de novo!) que se pode fazer bs bra de gramética apurando sistematzando innuites — tanto as do falante da Kingua como as da traicao eumatial. Bases dos textos sho excelentes demonstra ‘hee de como sintaxee sersimtca prem ser sproxima das sem que se tena que acta que ta mapa «on tna prineipalmente, sem que seja necesrn iar Aipstese de que uma cutra mapeam o mundo Reunire Carlos Franchi, enja id ‘uentementerepetidas sem ques de vieram. Alem disso, parecew-me fundamental far 8 disposigao de professores (tas no 56, conio os leitores peresberto faclmente) alguns textos que os Yalorizam, porque exigem: dees vm trabalho que va ta diregio eomtrria de todos quantos imaginam que se trata de pobres coitados para os quais se devem escrever textos “facinhos e colorios’ Os trbellos de Franchi sina se letor ode no patamar relativamenteexigente dos esticses, dos 0 pessoal, € uma forma de fazer justia sre ensine verdaderamente interessedoe. Nada previamente di ferido. Também por isso ele merecia a reedicio dessa pareele de sua obra voltada para a formagio do profes sorcompetente edo extudante em busca de uma aia sais sofisticada em relago aos fats de lingue, E por isso tudo gue aqui esto reumidos exces tex tos, que, no mesmo espirito de Carlos Franchi, nio ‘You resumir para os leitores.Prefizo fazer-lhes asi ples oferta da sofisticaca com que foram e devem sex tratados, Pelo menos por otros p Agradego a Eglé Franchi, a Esmeralda V. Negrio a Ana Laicia Maller por terem failitado a0 méximo esta reuniao, ‘SwoPosss MAS © QUE E MESMO “GRAMATICA™ Vamos efltic um pouco see a gramatiza cso bre oensino de grumdties. Mas sera qu ain se dem pensar em gramética no ensino do prinsino mu oles profesores estio, de wm mode onfusos 4 espe das aficmacies, hoje corretas, que podem expli © chietvo fran daca de kv an rod textseconyrcends isdn moby etsnoe ce (o.Asi, fons inpranes, na eclassngie sotexinewdscure eaandiseervale nasties Eiens allo nites A gma no ten na aver nem cm ei, nem om sean ext menoscon oa proces porho com rsa do tert Embora todas essas considerugdes contenham Juma parte de verdad elas sempre podem levar a con: lusoes equivocadas e desorientar 0 professor, quando isoladas dos contextns tebricos em que foram prod ritas. Blas dependem muito do que se entende por “gramatica’,*gramatcal”, “saber gramitica, Por isco, vale a pena rever o que sabernos e dev ‘re gramieae procurar entender melhor como e raticada na atividade escolar, :" ‘Vamos comegar pelo estudo de um caso ‘bem pritico: ‘Supontiamos que devemos avaliaro conhecime to gramatcal de nossos alunos. E queremos ver vin da, como esse combecimento se manifesta nos sors réprios textos. Para iso, vamos propor para exame duas reda ‘66s, Trata-se de redaes de dois alos de uma 3* sévie do primeiro grau (que foram reeseritas somente ‘no que dir respeito & pontuaedo e & acentuaeao ‘TeEXTO1 ‘Ergun yorum pariah que viviaem umsrvre ten a can de Joo. Joi temtava palo ido cr cs 2 ‘io comsigui. Ae que un din ve temtoa tt mito que ee cabo cand opus, dered gio ena rene dea jane De pois sc cle prendevopsarnholechano seuirmin Nanas iret. Joie 2 rman Bea vendo at cangar eo Mar sea que opasarao saacom oe eéofne meetishiodejapnés compra comida es hn, Oxdo‘s imo vivasengre de briga Quando vlon Mo pin?) fo dar aupiste proper. ais ‘elon comin dechow a orisha stera eo assrich> fail foi dereto pass évore denove. — Diseaps, ue fi sem queré. Bo Joto temtow peter ele denove © consopite ¢ 0 Joio ‘rode ele ma fis denova. Dep de dis dia Jef ess Ue cone pr op Jefonem a prc por soetaenparpr — A, vct pets Dera oenins cam dese Fs ge sto te Mas mes ents den. Dai wounds omewan compro at ts mo sap ce ain steko 1A. A imsiora dos be casas redagies, consid do passrinko, um deczstree a avalon de forma mu to tegativa E isso por duas raze principais (an de letra, apres Em primi t102a "por ¥ (voutou, Iga, ee alo fo mal alabetizadr ia, emtou),'? por i ew’ po msg, pd, por 2 (eres), quer), peta amas come letras (cof, disclllp (afl), separa o que deve uni (De ois) deve separar (pegalo, denowo), de fa, la l que ele ndo corhece 4 sgramatica de sua lingua. Yejam 86 quantos erat ) O aluno nao sabe usar corretamente as for ‘mas dtonas prononsinais (0s citicos) Ue Yer, ust © promome dtono de terccira pesws "Wo, mas nao o separa do vetbo:, Boi tentara pe. ‘Outras vezes, usa em lugar dessa forma de bom Dortugués, 0 pronome tOnico, de caso reto, na funsan de objeto dieto: oJototemtoupegrledenoroeconepuiepreesciems tide denne (Ou deixa, simplesmente,o objeto dieto em beans Yolo i verse nhs com para o pasa eno ti odo colocou (om. 1b) Naosahe concordancia verbal nem concortin fe earner compen eens ‘ncn a perdemc ex tos probe as (ara erundoetetande) a de fae fen ou anos esiabos que evan 22 enna ot Poca coment ees Bessie ogame es a eee feetiemec ht btacea eee Peerage ern cetstet a Mirgreerimsice ieee race Seerett ites Sirmione att fete Moseome cass pls ite ‘alP: O segredo ests em distinguir com muita clareza siinttencn ne iors ‘gue s far quando se utiliza um ou outro, ter conseién: fia. de que cada um deles ou todos juntos nao leva na te lets a om verse io comta da ‘bere, rena Ses gramitica tradicional pea,» Boe mio colcara devil ater ef dos riteros que utiliza, peca, em muitas 2" ‘io consider convene de easy c=: (es ecb outs cries. Um exempt aon ate agu, este pasate, Conse" fai dos sdverbios wen apostiacacola 9A an Sivewomeoetnpar Betedentes essing om sees Serlfeaces eigen Seta etm Ems pac oe Pees eran 2 st onic ligated civ ‘phils deers a per see & toe omer cum de uivshos cees erwin” om iio res oa Aalto stn opmene dat ve ine “ome A dei fer cee et evan oben Seed las tn msn oir cheaon Moai Bese oe rosa ps Xin dissec Be wa ve oe motos nn og oso ° abetiosipms glint sv nish ores cnindinct mack ence putts PE Blo eraem conta outros ets In a cnn cma desc esl inlt ndo' e Jon sce Pent Re i esse cat 0 deg le Soe gages i esti aa? . (03) 9 on toms to mi et nama i eee stesso tds ais 68. 2 se oe recparadecign do ave de um modo gral, se anise mortoagia”™ ore attest eee eal nan (30 cine determina ite ou a referéncia de “livro” Tesco auld ous qutadesrlevan Seen ret SS ee eed polite ences as ert re Sete oe abet) Oconee a ‘mrdlo— "como" = questiona justamente a respeito de ep eee te seiexivo do asto em uma eventual ropes <> ho ton may ince." Be advebio te" a fa. A que me refi qu fa "7A cicanotincits dent \istuiio estense das item clears mah dene Seas? Pode fla que Sa“ ops xem due echo oo adjtivo ou outro ab bet canon see do toeutor a respi au e Sons res naam om “A See no veithiton (20). Mates dow hamadon “oT soa tt ren a ee enunciado ou remetendo 8 ai ste eaaoeenecia utr tema fun dca. so quantiicadores ou intensificadores. OW: eo Mivida ou mesmo 9 nefagio. A con: SEisST ana: a chamada categoria do advérbio no ope un ease humognea, cujos elementos pos: Stier ientifeados por ertrios mais esiitos de fevintca Tor iso, «disusato scima nao se desi seer gs teal sere si6e que unifor: sem eo nie de aesaco a aera do at Fe tt nee problemas descritivon por um ino, misturann-e erie emai, sem se dar canta dso se eritios ema ana cans tis por otro, simpli. Dmnaen Geant ae ‘upto das expresses © do disc Sebom das difcndades que e ‘so pare api lades que enfrenta o profes- Sorimra os seu onrumenton toe ‘4 isso: certamer i said soesseris exten va €abuionara geet: cx roe elias dome gma a descivmemte fe E dom toa tng 23, Nav ado, entretanto, 0 vicos de famstcs excl que constiicsn Portes Hi sada outas dis a conser fe ‘sativus de atuera ramasicsse oxy eC ape eriatvo da inguagem Uma dsl fecapear no stido runatial dimensdo do Tnggem, outa rela bs estratégas ative “ensioo" da rumtic, Comeco pela sogunda Os exorccos gramaticais, gussets vo tain nivel da mettingsagen, ose 0 de aqui stem denogdes ena lingutgem represents ‘er ua morenclaturs) pace poder fl do os esectos da Hnguagem. A cit fla anteriores Fear que € ainda mens: quo, pis no se ons nim eas nogbes de modo a cue se posta les fament de ssema. Quando mais, suri ve sor ‘cs anions ¢ clasifieatiroe com pequcna re. om 0 proesos de construsdo © transformac aon estes com a propridale e adequago do ext uestio mas sn i ete rerses Bums ior vivencia ca da Hingua Pe a as expressies © c0bre corer oc Spears tne = rive e nfo exemplos peace Serre ere Spun ee ne: eid face ecrver bom, corretamente, no sent ee es eee eee | papal oo cers oem ee Tiler ateeentan | ens ene [es “> grok ‘tutoridade ¢ qualidade. ‘redurindo ao ‘Papel prescritive com base em uma mo. meet dala pao da Kinga descr. En way i ‘nis ata do ave ode Vangel. sss mesa de tigate". Nem, mito menos, cxl taramente dilico, Bnietant, como peters se meso soy a gramftios pass er dogwatin ae Se gin ew antics seadéia ou de autrade’ ment {ec que encontrar jusifcaivas para “gasalhar cece tose epuiar utros" que a gramition se ocupu dk ries, spoximandose e as Yezesinvadindy inex ling, *Mas é claro que a sramsca na e contin de com ainglistca visto que ea € nocmativ, gst 0 idiomético da modalidadepudtio" et 4 justamente essa posgto que justice inci. ‘mente odesaproo pelo estudio gramatical nas esc. Quando « gramnitica se estada pelos seus aapecrs descritivos, vimos a pobreza de seus critérios « | inadequacao dos métodos: fase da lingua,em wm ob smd STE Mees Bets Open Inala hie 88 pte ns Miche deve cc — Se ee cect mals yrocino > sini n nin ue Be me pci emgestc cm a iso) metre sensis {hs teontown com en ampias denen rica da sla cieneget spare te foomaaolinginica do jovem que, peo dase Pee etree etcmcnie ma vide vocal Ess Sede seria on sears expresiven compre sla flomudoos astagies em gut devese incre ahspsiomspunia a consitnca dessa stasio © un Dronewo ordenador do discuro a seus propsstes cm Mima aividae aleve criova exigiasitencto {yontade), a opgio ¢ a crise. Em um sentido mais es. tio diam os antgosretrins, a onenagae ose Geos expression se encontrava na gramation cons crags sempre como instrumental; mas, acans da AW io da deer onto ar de Ba Pease ies Pamdifcs. Regina la Sh asx Macs i wv ebviano gramatcal (ness sentido exo) ety, sdrcagio ret rsisind un confit ens ny ena eo “ico”, octitriodecsiodedctn ses cota era odo sucess, da feisidade” do cs Revonecen-senesssprtica 0: ingrediens Ye ‘um eomportamento verdadesamente crative. Mas retGrica, como a gramatcs, fo juridicizande nc sueralizando-se como mais um prviléio politico co fied acabou tansformandose, na esol, em vs ‘ompndo para memorzago eexericios ca ‘ori im im arquivo mort onde se gardavar clichés das “lores das sentencas”, “dos vers: ns fei, des “rincos de pensament, forsale sr smo preserva: de um lado as licencas” poeta as teansosigespermitidas de sentido; de oto 95 ios Nese almonarifido gral depose sions de rts, ropes igure paras de cloeeso, 1s de pensamento ce, a retire tame escola se epenteua sua fangio vita. Servindo init e ‘mancrsmo, perdu seu coneid e seus propsits com ss mess consegnlas que vitsredunroe sino game Redendo o cater fundamental de us xeric lmiandosexcontxto aossalos ss ‘iuind a contadiio critva pela normativiade © inven pla clesificacoexratifcads, a rtirica de oud ered sabe os process de cia ¢ a0 Jrumana pel inguagem, pars tornarse um inventiio 4 esterobipos © formulas, esse modo, imi a retrica desaparoceu con rice escolar. Por iso, uma des preocupagics i's ‘mortantes ds revisio das prticas de produghoe ct senso denon cla psa pela insist e ovaco da retérca, dando seth una dimen- uma sr ati mals moderna. Ease esforgo de sao Paes, sobetid, n08tababos Gu se ‘i rotulado de “ondise do discurso"™ 45. Indicagdes para uma renovagio dos cestudos gramaticais Seidentiicamos be os problemas do ensino gra matical, poderiamos resumilos assim: : S spesar demo 0 que tem sido dito pea Hingis pela pedagoée, mantém se um vs normative (que nibs ita a evar o anos ao dominio da Iodalidade cuts e excita (om des objetivas da ‘cok, mas que constitu um tor importante de disriminagio © represto Iingustias = enquanto sistems nocional descriivo,« gra amalica escolar esconde intuigies interes tes sole a linguagem sob ums capa de defini fe © um conjunto de eritérins que nao dio ‘Conta dos fatos das Kinguas natursis; = enguanto pritca escolar, o ensino gr Bereduzao exercicio de cnicasinsatisiatias __dedescoberia de classificagao de segmentos de orgies; en nenhum dos casos se busca responder & ‘uestio releyante para qualquer estudo gra Hsbc: vlad pra a nde do dare pico, mmr conor ie produgao do discus cone rnc eae art enor d etna, ied ingesem: pr gu. sicicam ages gue spa Ex confuni, oi ip hi a caisnas els opera bev rides de tras (afta oon Out tome eet ats forme fo n= série histories da ingutey Coo ess asecos menor en ‘alos far, vanes testa subst ary e5 ss posite 5.1. Quer compar pele tembrana dou am profesor meu de gins, no gue he coresp a fs tims itv srics do primeiry grates série do segundo grau™ Minka inteneso ¢ oc fecricamente sobre ume rita rel que, apes lamitca, posi, mo curso de mew aprendizado de matic ¢ da pric de texts, um papel deci see profesor Pade José de Matos, nio dis tha de maior teria gramateal que a adguisila nos = terol i eo ncn ee Ta oo Seeieenpeloate es SE eee - splherertengd oe aoe Bagot Sarason cue ida ce peo eer eee oe in en ee ee SS eee ean feet ter ee ee Tetsnomiariocomane ce yale fm atateiniotsa ca Perle ecm... fra rorgndo ovo 28 4 Somes crewmen 2 stapes com diferentes tmcroesa, Der onteiemecs dokam eden tore pretties St epson onknste (ores ne Seminario), sate Sense exgucra Bart um permanente processo de cone” ods recursos expreasvos entre < 2Nao estou cero de qu o Pade Mato smu deo gues tuo wrap do que fsa Beas ave pemo nests atvidades, perecbo que nio cas De se “eseeve dito or linha ora Apc dw. ‘eps delinguagen: ecto dos eis (Bo da qundade do texto qu expicava, incase ove a ids fxm de um modelo ideal de texto, Ivara, ris ses lumos awa interna rca aco oe so ‘rips texto ©. wn exere‘cio gramatical bem ru amplo do que teoringramatcal que posi. en famhém, ns que tia eset to toro por linha cnc tas ret. Com tudo 0 que se fala de liver + itive, de abolgio dos modelos © normas, a eso maderna do inguagem egrumitcae de Hn. teow ce propdem os mesos exericosesolres fae nl, nando o los & expr dew prensa vida, O melhor, pois, éexempliicr corso real nos Pade Maton 311. Muitas veees, ele partia de uma distinc {2m tas operacional entre tipos de construgio. Us ‘remplo oa.aditnedo que fazia entre oragées mer Sangeet ede ner No Sear ucia Ss ga es ks tl pore ce mae oP tes conic wom beim. Era Eiger race eco min son de nde bala (edagorus Baas vam oan pct iO jrdn evaye some cco de te, porgue ot ‘aan hnham oo cidade de fer que oo Suna fs Sore eo eras No eam {Merman ees erat rapnd cds aes 4-Qyundoerao ep deca darn ces fim Dark pre eng iret nene fares ‘Nossa tarefs de alunos consist em eoncentrar- nos aoe elementos em negrts mo texto e substi Io, ttansformando as oragdos. No caso do Padre Matos, 9 trabalho era, sobretudo, individual, comparando-se Aepois em comum os resultados. Quando repeti me oranda no que pude, o process no Colésio de Apli- acto da USP, 1é pelos 1958, ax transformacoes do testo ern um trabalho coletvo, participedo, abran do-se erm um leque de opsies, Poiemos tentarsimuli- 4a adi, sem assumix quaisquer proconccitos, seja de Aue esses *verbos comuns” on expressoes gencricas Sesessariamentecaractetizem um “estilo frouxo”.scia Santo sum valor literario ow esttico maior do testo Fesultante, Algumas alternativas para (a) seriam: ———— oa susis caracteristicos. Falo-se da existéncia de aq oo ess seguintes por um substantivo gence oe ea 5 5 ae petienrcere cc." ere eaters a eee ee eee ee S/o och serait el ea ‘outras estratégias, (14b) se ia transformando em as) on raven | tase oe its era bo ( } reso mi “ ‘obter, ainda, me na posigo as 6 cs 30 : ‘aveio poe mr) arc Dee a Ae parti peat bit) = % =: | Se ae Ecce maernem fem} mn ea satin, ferentes opgies essas Ou tantas outras, iam seado sotan pra tna eco inal Ma € aro que fs fo se egptam a Suponha-se que incomoda 0 fato de que, em sua formulacio, (16) acabou-se por deixar, em psig de topo, no mais © jardim, mas as ruelas ‘seins. Seria possivel eordenar Ihe os elementos para bier feito de tpilizogio deseindo: on Ba ee AS rin ea, semtnd tann Ctegaran ra Sant ‘wt ln eats da i, Mediante esteatégia te sok cane it ea 2 suieito eliptico de exemple: Mas niowram somente as paavea qu Blot subsiniam ereodenaran Ger Seintipensve ea o de optar pes deen Hemittee D&D explctar a relates are sepeattulas, ene si. Ha, de fate, vist GEDA rico de eaocconsrrse ‘das partes de (18). Pele escola de diferer r “Tube, pela mea just it ot ustepasicdo paratitca des STNPGR emt ondem casas eee cn ———__ © promo- - a ord © ee iene aloo dose no fato de ue 10) «basen Exper mane oer ard eo Tact ; Cer countraedo adjetiva relative “Tarlac coe ean Po Pas ua gal tae Oc aes or our Ino, a compreensio dos diversos re- carsos exprestivs, a disposigdo do autor para a ex- da causaividade, acaba pr fornecet uma cha "e pra recompor (142) (2 cata on etemp dee colores onan, Se Ete © component cent! das oy dnas pretigiadns. Or, nese eae Tanepainete guns she cx pops oop heamaetias@ vr meet SE sia, ris ing, 5 sbre te b-sbipiras,pulmera, pr Tomlamitt~ |. naner,f cho toe ‘eat plantar, po, force rs") Bo stende lager, porte ness tran hee tet, tomas imeiatamente dag, sree Comaraeo,deiagso © compe pater de que a rings wserve desde on ‘stigo de atvidade linguistic OO) eee al male wd» Ber fs fae fr oe reer Seats sentra ao. sete arasinisica (iz > Sncincatch oe tela PH etl deseo -> 0} deseo) on sere ¥ Sufixos gros latins! ee jptetoenltion Oo come econ tnt Fangio categorial, ot Sele ue ae extabelecem 0 eats tl ys ie ey ‘se substitui por uma i nero ae pesto ‘nominal adverbial. jin renee hl de Sore Pin loresein/Sorin 0 400 i ema sso neo vals nomial fe tomar argament-sjito de 0 aa 0 jardin floria 0 ano intciro porque: lames a so sntanat-rerbin complex (casatvos Ie ata fetie rirates don herent empenent. (63) am orn arene iterates cores revtone on ‘olorian ¢perfomavam »jtin «seu modo. Bia verde lass em seus paradigmas lexionsis (i ubtiviidas em suas subclasses (concretos/abstca {os tegalires/irregulares et), a8 palavras comecam Gr Mi Peles prpriss necessdades da recomposicio Pectatio muito simples, em que comecavamey ¢ Fee ee RD de diferentes construgies new sis Coniderom a oraci, (00 Asti conte crs apices Boi ‘urcpreidee Iso" ta oragio seordena, ‘stile qu roma tae cor nica distsona siaies nog re (8 ete pe md cats, i am he a oan dra ve paced aes arora cnt rin in ude pl cru lr elt Dee iets a ee ona D Seththo mae ae elon wae ane Soest simon onto cpio cen chur ia inurpeaio ra aos inuamente mas a rapier dene cn erates NOME wo, & “rapidement que se zhove nt a sua nova funn ce sicin. dour leva aria croio une ono un storia nial (on 5) ktm pd ami) asta, Sgt reeset", "ae psrantivas, oragbes, infiniti ar substantivos, ee Ge tanto Ogres rte ce Seno daisies, a porque opera (rum tmaferagie das oars. “En np exis de operagio sabe ang: ‘ome alga que se pode compreender melhor a fun- ‘a0 de morfologia na sintaxe, o carater relacional das Sstrutuesssintticas, 0 valor categorial dos diferentes ‘pe ae os clenenton desempenhm nessa etry {3 Anes ester oque¢ um auto, uno ‘nom anti, & preciso tere errs cats Boni deen dings gramaticais no tabalne fe fous sensirgto des expromtcs Antes fe (2) cm uma oi ita lava Deis for or at dooms ce ee en ieee feos alts ame sa 8 fee eer iaatuecmtcregete (eg) erp loan a ee ee ecco patieieertateaeuesings ore Geeta pabareemns $3.2, Paracompreenderse com mais cireza 0 gue Yenbo propondo eomo estratégia de aproximaca teorisgramatical, preciso fizer aqui uma distin ay guem cscs «tere ‘phic foal ae “ar Sic Sees dea igi alata sec ao een sea gaa mons teem Heys oe manta dona Sennen et ‘ses saints imprints do pono de waa pais Searintimt steer antirgatieee neon een sae Bg senor a aiid en eaolat devin aneiste prs 8 or "A asrdnde Hin a cn gem Seoraaee st is Mas essla no pode ser somenteiss0, una ou ‘ea prcinha ou banco de esquina. A atuagao do edu Calor deve levar a configurarse situagdes mais espe- ies de linguagem, para propésitos também mais {specifios¢ proprios, onde fagam sentido a eserita, 0 ‘elt a desricio, a argumentago ¢ todos os instra- ‘entosvesbus da cultura contemporinea —o jornal, revista livto, orelatrio, a literatura, Em outros ferme, hi que se eriarem as condigées para o desen- Tetimento dos recursos expressivos mais variados ¢ Paints due supem a escrita, 0 exerccio profisio. na ida social ¢ cultural, je uo, Porém, nos prteiros exericios de ati oral 00 eserita, © professor vai encon- teres om pote de nati Prinelrostextor escrito, con Fy Badass carters props ets rtmo, enoaga : Bevis? exlamoetes? Como rope >t metln o&tacs demarcate a, fe rant © Profesor eta abn Wes Krantads pela vareao lings 9 evgas ene a sno tug lade cotdiana do Si smodalidade padrio. A gy “ 3s formas cliticas dtonas (99)— Brin pedin ~Buvoupiaur et 20 Toso cma? neers rere de coordina nominal ¢ eta (40) — Osment ma gr; nerina 0u diferente sistema de flexoes 1) —Peraat dre ee mag a 9 ites esd tri, rs wd ne (92) 0s menion ui ea ali com: eles nun: viero, ~ Orme se 04 diferentes, ‘Procedimentos de coesio textual: (0 — tama vere anne a J claro) de 2 ec itt es om ee ts, eT eae conan ie eee ees pronomes Ziv ¢ cael Se a ag ann em ode prem lages, no present 1 Prete, 20 Caples ees ron) em ovr i tates com, conta, de, fe pons (i ata, om, core, 6 sem 5 2 sere mona, ex cdo, a divemiicar Hex itirecioionmieticccere rs ee 3m na a et tien, at patie, Aqui, basta ume aprox: ‘significar” li con ane har no $e atfer qu expresses por a Seem wllr et —etddes — como aquela 4.496 NOS ot no, do Ind das expresses lingnst- 2 Eiceatee seahar fen de qe se orgnizam intaticamente, ‘Sno coos principio ers, como quando die. tora setenga (1), de modo a permitir que relacione ‘os ei apo a uma situagto, um acontecimento, ‘fio, como ese ito de qu o alunos de Tam acha sum fico caminho (do sto onde faziam 0 churras- sive mien) manera impreisa de dizer o que 6 signtica- oem is en de mal entendido, Vamos evita, rere Um primeiro é que, pelo exem- cist como os fata "am ser; em detertinaae cp Sox stale sew expen Outro isco sera deen eta significagao de a en ster sie tribui para 4 interpretacéo, : tocar em () Tor por Ja leans ¢ aim or ase Semon ie lens, por exam som Enlve tare ; ual esses pares se relacon Pamentender melhor ss, tomemos tes sinagma, com # cade «ong pnt, maton, Con ss tet ‘os formar, pelo ments, dus oraies,antisiver luo diferentes doserigtes sntcas em cada ua Ins esses consists contrtam entre i ruoyies Pecificas, eeebendo diferentes funoaesfrainatis ito/ebjto dirt), que se manifestam claremene ny ‘ordenagto dos sintgmas consiuintes e-Card mane ee pid, Ac pinia io alr Estas ottges slo formads com 08 mesmos cl tmentos, qué se organiram, entetanto, em das ests furss Recebem,obviamente cada uma delas, difern evens i sre sie anc ee co scenes» (0) Pap nas (Tom es Eon telon ‘utilizamos erro oe i cams elements en) gt on vd ae, reuaene corms pia eto. F que os alanis om 9 mes Tem que cess consfiuintes foram coms Ec 0300 rae rd relogdas Ou Guas estrutiras santo eatin, a igifcao de uma expresso oes eal fa) es de in prt ‘epg erin es nets fm Em eran & important porque noe peri tera o considerate smintcan em que eaamos Ineo a comer de wma tor rea! Scien, como presente, om traballiocuidaso de deer das etree snes envolvidas Como disemosacima, est um princiro pusco fo sabelesimento da corelagtes entre asintaxe ea temtntie (taker um dos ojctivos fundamentae a teria rental): ser capan de descever rele fendi dss expresses de modo a mostrar como Ss sonsines we esirturam nas oraydes.Desse mo. 4a oleae entender as dierengas do iterpetaso be post nlo ecorrer de eementon iwslalos mas to moo pelo gal ests clemenioe se comps ¢ 52 estuturam na oracae eres Est cai ic rca cai el, Seren oes

You might also like