Professional Documents
Culture Documents
<
Ο Μωάμεθ ,ιδρυτής της θρησκείας του Ισλαμισμού, που από το όνομά του καλείται και
Μωαμεθανισμός, γεννήθηκε στη Μέκκα της Αραβίας περίπου το 570 μ.Χ. και πέθανε στη
Μεδίνα την 7η ή 8η Ιουνίου 632.
Για τη ζωή και το έργο του ασχολήθηκαν πολλοί ιστορικοί όλων των εποχών και θρησκειών
αλλά πολλά σημεία της ζωής και του έργου του δεν είναι τελείως εξακριβωμένα, γιατί
ανάλογα της προελεύσεως των ιστορικών είτε μεγαλοποιήθηκαν και περιεβλήθησαν με
μεγάλη αίγλη αν ήταν Άραβες είτε διαστρεβλώθηκαν αν ήταν Χριστιανοί, λόγω
θρησκευτικού φανατισμού.
Ο Ισλαμισμός θεωρείται μια θρησκεία με μικρές απαιτήσεις, είναι εύκολη στην τήρηση των
εντολών, δίνοντας έμφαση στην ικανοποίηση των υλικών απαιτήσεων του ανθρώπου.
Το βάρος στο Ισλάμ δεν πέφτει στις βασικές θεολογικές έννοιες, όσο στα καθήκοντα κάθε
μουσουλμάνου πιστού απέναντι στο θέλημα και το νόμο του θεού. Πέρα από όλα αυτά, ο
ρόλος που διαδραματίζει σήμερα το Ισλάμ στο χώρο της Ανατολής, η συμμετοχή του και η
παρουσία του στα σύγχρονα ιστορικά γεγονότα της ανθρωπότητας, μας κάνει να
ενδιαφερθούμε και να εντρυφήσουμε όλο και πιο βαθιά στα πιστεύω, αλλά και στο
περιεχόμενο της συγκεκριμένης θρησκείας.
Το Ισλάμ είναι η νεότερη από όλες τις μεγάλες και ζωντανές σήμερα μονοθεϊστικές
θρησκείες του κόσμου. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 610 μ.Χ. στη Μέκκα και οι αρχές
της παγιώθηκαν το 622 στη Μεδίνα , όπου ιδρύθηκε επίσημα και μεγάλωσε η ισλαμική
κοινότητα (umma) . Η νέα αυτή θρησκεία εμφανίστηκε σε μια χρονική περίοδο, όπου ήταν
έντονος ο θρησκευτικός πλουραλισμός στη περιοχή της Μέσης Ανατολής, καθώς
διαφορετικές θρησκείες και δόγματα είχαν κάνει την εμφάνισή τους και επιβίωναν για
αρκετούς αιώνες. Από τότε που εμφανίστηκε (7ος αι.), ως τις μέρες μας έπαιξε σημαντικό
ρόλο στη διαμόρφωση του ιστορικού και πολιτικού χάρτη της Εγγύς και Μέσης Ανατολής.
Ο όρος Ισλαμισμός προέρχεται από την αραβική λέξη Ισλάμ (ρίζα της οποίας είναι η λέξη
σάλεμ ή σαλαμά), που σημαίνει σωτηρία , ειρήνη με το Θεό και με τους ανθρώπους .
Σημαίνει, επίσης, απόλυτη και γεμάτη εμπιστοσύνη, αφοσίωση και υποταγή, «εγκατάλειψη»
του ανθρώπου στον Θεό. Ισλάμ, δηλαδή, σημαίνει ευσεβής υποταγή και αφοσίωση στη
θέληση και στο νόμο του μοναδικού Θεού.
Ο όρος Μουσουλμανισμός προέρχεται από την αρχαία περσική λέξη μουσουλμάν, που
σημαίνει πιστός, ή από τη λέξη μουσλίμ, που σημαίνει αφοσιωμένος, ο παραδίδων τον ευατό
του στο Θεό, εννοώντας τον ομολογητή της θρησκείας του Ισλάμ. Σύμφωνα πάλι με το
Κοράνι, το όνομα μουσουλμάνος αποδόθηκε από τον ίδιο τον Αβραάμ, όπου χαρακτηριστικά
αναφέρει: «Ουδέν χαλέπον εν τη υμετέρα θρησκεία, εν τη θρησκεία του προπάτορος υμών
Αβραάμ, του καλέσαντος υμάς Μουσουλμάνους» .
Το ιερό βιβλίο του Ισλαμισμού είναι το Κοράνι (Κουράν) και σημαίνει «ανάγνωσμα» ή
«απαγγελία». Όπως πιστεύουν οι μουσουλμάνοι, πρόκειται για αντίγραφο του πρωτοτύπου
που φυλάσσεται από τον Θεό στους ουρανούς και αποκαλύφθηκε στον Μωάμεθ με
αλλεπάλληλα θεία μηνύματα.
Ως προς το δογματικό μέρος του Κορανίου αναπτύσσονται τα εξής εννέα σημεία:
1. Η πίστη ότι το Κοράνι είναι το τελευταίο κατ΄ αποκάλυψη βιβλίο του Θεού
2. Η πίστη σε ένα και μόνο Θεό
3. Ο Μωάμεθ είναι ο τελευταίος και μεγαλύτερος προφήτης του Θεού
4. Ο Θεός είναι αυτός που διοικεί όλο τον κόσμο και ορίζει τις τύχες όλων των ανθρώπων
(kismet)
5. Η πίστη στην ύπαρξη αγαθών και πονηρών πνευμάτων, δηλαδή σε αγγέλους του Θεού και
σε διαβολικά όντα
6. Ο άνθρωπος ήταν κατά πάντα αγαθός στην αρχική του κατάσταση, αλλά ο Διάβολος τον
προέτρεψε στην πτώση και την αμαρτία
7. Η προσδοκία της ανάστασης των νεκρών, η Δευτέρα παρουσία του Θεού και η τελική
κρίση ζώντων και τεθνεώτων
8. Η πίστη στη μέλλουσα ζωή και στην αντίστοιχη κατά τα έργα του καθένα
9. Η πίστη στα θεολογικά συγγράμματα της θρησκείας, που αποδίδουν τις ιδιότητες του
Θεού
Με την πάροδο του χρόνου στο μουσουλμανικό κόσμο δημιουργήθηκε μια συγκεκριμένη
ιεραρχία, την οποία συνιστούν ο Χαλίφης ,ο Ιμάμης ,ο Μουεζίνης, ο Χατίπης, ο
Μουφτής και ο Καδής.
Ο Ιμάμης των Σουνιτών είναι ο προϊστάμενος και οδηγός στην προσευχή και ιδιαίτερα τη
μεσημβρινή της Παρασκευής στο κεντρικό τέμενος της κοινότητας ενώ στους Σιίτες ,λόγω
των διωγμών που υπέστησαν από την πλειοψηφούσα παράταξη των Σουνιτών, ο τελευταίος
τους Ιμάμης εξαφανίστηκε και έπαψε η κληρονομική διαδοχή. Επειδή όμως χωρίς Ιμάμη δεν
μπορεί να υπάρξει Σιιτική κοινότητα , οι Σιίτες δέχθηκαν ότι ο Ιμάμης δεν πέθανε αλλά με
το θέλημα του Θεού κρύφθηκε μυστηριωδώς και παραμένει έκτοτε κρυμμένος,
παρακολουθώντας και ενισχύοντας από τον κρυφό τόπο την πορεία της κοινότητάς του.
Σήμερα πάντως στο Σιιτικό κόσμο παρατηρείται μια έντονη διεκδίκηση της θρησκευτικής
και κοσμικής εξουσίας από τους Ουλεμάδες ή Μολλάδες (νομοδιδάσκαλους) οι οποίοι
τονίζουν την παρουσία του κρυμμένου Ιμάμη στο πρόσωπό τους και ηγούνται ενός
μαχόμενου ισλαμισμού.
Ο Μουεζίνης είναι εκείνος που ανεβαίνει στο μιναρέ και καλεί τους πιστούς στην προσευχή
ενώ ο Χατίπης είναι ο αναγνώστης και κήρυκας του Κορανίου.
Το Κοράνι, ο θρησκευτικός νόμος sharia και η παράδοση, Σούνα (sunna) του Ισλάμ,
αποτελούν τις τρεις θεμελιώδης πηγές και την ορθόδοξη βάση της μουσουλμανικής πίστης.
Οι τρεις αυτές πηγές συνδέονται άμεσα και έχουν άρρηκτη σχέση μεταξύ τους.
Ο Εορταστικός Κύκλος των μουσουλμανων.
Όλες οι θρησκευτικές γιορτές του Ισλάμ είναι κινητές. Η χρονική τους διάρκεια ποικίλλει,
επειδή ο χρόνος περιστρέφεται διαφορετικά, δηλαδή 354 ημέρες,
8 ώρες και 48 λεπτά.
Οι ισλαμικές γιορτές δεν είναι εποχιακές, όπως συμβαίνει με τις χριστιανικές, και δεν έχουν
καθορισμένες ημερομηνίες. Οι ετήσιες γιορτές προχωρούν περίπου 10 λεπτά κάθε χρόνο και
σε τριάντα με εξήντα χρόνια ο ιερός μήνας της νηστείας, Ραμαζάνι, μετακινείται σε όλο το
ηλιακό έτος, με αποτέλεσμα κάποιες φορές να γιορτάζεται, άλλοτε το χειμώνα και άλλοτε το
καλοκαίρι.
.Η Παρασκευή επίσης είναι η ημέρα που ο Μωάμεθ έκανε την πρώτη του είσοδο στη Μεδίνα
και την ονόμασε ως ημέρα της συγκέντρωσης και της προσευχής και πρόσταξε την ημέρα
αυτή οι πιστοί να τελούν την προσευχή. Έτσι, η Παρασκευή είναι η ημέρα της συνάθροισης,
όπου οι μουσουλμάνοι συγκεντρώνονται στο τέμενος, προκειμένου να τελέσουν όλοι μαζί τη
μεσημεριανή προσευχή.
Οι εορτές των μουσουλμάνων δηλώνουν την ανάγκη να υπερνικηθούν τα φυσικά ένστικτα
και να περιοριστούν η ευθυμία, ο χορός και η κατανάλωση υλικών αγαθών που συνήθως
αυτά προκαλούν. Παρά το λιτό χαρακτήρα των μουσουλμανικών εορτών, ο ίδιος ο Μωάμεθ
ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε την ανάγκη για τις εορτές, ο χαρακτήρας των οποίων
διαμορφώθηκε στην πορεία από τους θεολόγους και νομοθέτες του Ισλάμ.
Υφίστανται δύο μεγάλες κατηγορίες μουσουλμάνων, οι Σουννίτες, οι θεωρούμενοι
ορθόδοξοι μουσουλμάνοι που πιστεύουν βασικά στο Κοράνι και στην ιερά παράδοση
(Σούνα) και οι Σιίτες, οι θεωρούμενοι αιρετικοί
Η βασική τους διαφορά είναι στο πρόσωπο της διαδοχής του Μωάμεθ και της εν γένει
διαδοχής των αξιωμάτων
Σουνίτες, Ahl al-Sunna wal-jamaa’a, σημαίνει ο λαός της παράδοσης και της κοινότητας των
πιστών. Παρουσιάζονται ως οι κάτοχοι της μουσουλμανικής ορθοδοξίας, επειδή παραμένουν
πιστοί στην παράδοση του Προφήτη και αντιτίθενται σε κάθε σχηματική τάση του Ισλάμ.
Λατρεύουν τον Αλλάχ, τον Προφήτη τους και τους τέσσερις χαλίφηδες και διακρίνονται από
το γεγονός ότι ανήκουν σε μία από τις τέσσερις θεολογικές σχολές (Χανεφίτες, Μαλακίτες,
Σαφείτες, και Χανμπαλίτες). Αποτελούν τον κλάδο που επιβεβαιώνει τη νομιμότητα των
χαλίφηδων και την αξιοπιστία της αρχέγονης κοινότητας. Για του Σουνίτες η αποκάλυψη
πραγματοποιείται με τον Προφήτη, ο νόμος εμπεριέχεται στο Κοράνι και οι παραδόσεις
καθορίζονται βάσει της ζωής του Προφήτη τους.
Από τους υπόλοιπους μουσουλμάνους, οι περισσότεροι ανήκουν στο σιιτισμό. Ο σιιτισμός
με τη σειρά του αναπτύχθηκε, μετά το θάνατο του Μωάμεθ, ως δεύτερος, μικρότερος κορμός
του Ισλάμ, εξαιτίας πολιτικών σκοπιμοτήτων περί διαδόχου της μουσουλμανικής κοινότητας.
Αποτελεί την πρώτη απόσχιση από το ορθόδοξο Ισλαμικό δόγμα και υποδιαιρείται σε πολλές
αιρέσεις. Ξεκίνησε ως πολιτικό κίνημα και αναπτύχθηκε απ’ευθείας ως δεύτερη
«σχισματική» κοινότητα, φέρνοντας μαζί του τη δικιά του έκφραση και κατεύθυνση. Στην
πορεία όμως της ιστορίας μετατράπηκε σε ένα θρησκευτικό ρεύμα με έντονο εξτρεμιστικό
χαρακτήρα και με αυτή τη μορφή υπάρχει μέχρι σήμερα. Οι Σιίτες είναι γνωστοί με το όνομα
«σιάτ Αλί Μουχάδεμ», δηλαδή αυτοί αγαπούν την οικογένεια του Μωάμεθ. Επίσης
ονομάζονται και Αλεβήδες από το όνομα του ιμάμη τους Αλί. Συγκεκριμένα αναφέρεται
στην παράταξη πιστών που είχε δημιουργηθεί υπέρ του Αλί, που για πρώτη φορά
χρησιμοποιήθηκε, όταν ο Αλί βρισκόταν σε διένεξη με τον χαλίφη, Αμπού Μπάρκ, για την
διαδοχή της εξουσίας.
Η Γιορτή της Θυσίας) Η γιορτή Id al-Adha σημαίνει κυριολεκτικά «η γιορτή της Θυσίας».
στην Τουρκία και τη Αίγυπτο ονομάζεται και Κουρμπάν Μπαϊράμ ή Μπουγιούκ Μπαϊράμ
(Kurban Bayram ή Büyük Bayram, Γιορτή των Θυσιών). Γενικά είναι γνωστή ως «γιορτή
της αγελάδας» (baqr-i) και θεωρείται η δεύτερη πιο σημαντική γιορτή του Ισλαμικού
ημερολογίου μετά την Ιντ αλ-Φιτίρ. Η θυσία αυτή, κατά το Ισλάμ, ανανεώνει την αίσθηση
αφοσίωσης, αφιέρωσης, επανασύνδεσης και δέσμευσης με τον Θεό. Η πραγματική θυσία του
ζώου συμβολίζει έτσι την ιδέα της θυσίας και της αυτοθυσίας.
Τέλος, αυτό που μένει στις καρδιές των μουσουλμάνων τη συγκεκριμένη μέρα είναι ότι η
πράξη της θυσίας ενός ζώου κατά κάποιο τρόπο συνδέεται με την υποταγή στο Θεό, την
ταπεινότητα της καρδιάς και την υπομονή στα βάσανα.
Η γιορτή αυτή συνδέεται με την μουσουλμανική Πρωτοχρονιά, το όνομα της σημαίνει «το
από τη θρησκεία απαγορευμένο» και γιορτάζεται μετά την εμφάνιση της νέας σελήνης. Ο
μήνας Μουχαράμ ορίστηκε ως ο πρώτος μήνας του μουσουλμανικού έτους από τον Χαλίφη
Ομάρ (634-644). Επίσης, σχετίζεται άμεσα με την Εγίρα, την μετοίκηση δηλαδή του
Προφήτη από τη Μέκκα στη Μεδίνα, σηματοδοτώντας την νέα εποχή της επιτυχίας και της
εξάπλωσης του Ισλάμ ως θρησκεία.Αντίθετα με τους Σιίτες, οι Σουνίτες δεν διοργανώνουν
ειδικούς εορτασμούς για αυτή την ημέρα και αρκούνται μονό στην ανταλλαγή ευχών και
στην αφήγηση γεγονότων της ζωής του Προφήτη και των συντρόφων του, προσευχόμενοι να
έρθουν πιο κοντά στο Ισλάμ και να μετοικήσει η ζωή τους από το παρελθόν στο μέλλον.
Ασουρά (Αshura)
Η λέξη Ασουρά σημαίνει στα αραβικά «δέκα» και το όνομα της γιορτής σημαίνει
κυριολεκτικά δέκατη ημέρα. Η ονομασία της προέρχεται από την εβραϊκή λέξη asor με
αραμαϊκή κατάληξη. Η Ασουρά εορτάζεται την δέκατη μέρα του πρώτου μήνα του
ισλαμικού έτους Muharram. Είναι ημέρα ευλογίας, ευλάβειας για όλους τους μουσουλμάνους
και αποτελεί μια ξεχωριστή γιορτή ειδικά για τους Σουνίτες. Η υιοθέτηση της γιορτής από
τους μουσουλμάνους σχετίζεται με την μετοίκηση του Μωάμεθ στην Μεδίνα
Την περίοδο της Ασουρά δεν πραγματοποιούνται ειδικές τελετές, όπως συμβαίνει με τις
υπόλοιπες ισλαμικές γιορτές, παρόλα αυτά η παρουσία του μουσουλμάνου πιστού στο τζαμί
θεωρείται απαραιτητη.
.Μαουλίντ αλ-Ναμπί (Mawlid al-Nabi-Τα Γενέθλια του Μωάμεθ)
Στις 12 του τρίτου μήνα του ισλαμικού έτους (Rabi al-Awwal) οι μουσουλμάνοι τιμούν τα
γενέθλια του Προφήτη τους Μωάμεθ, 366 ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση γεννήθηκε τις
πρωινές ώρες του έτους 570 μ.Χ. και απεβίωσε την ίδια περίοδο, ύστερα από 62 χρόνια (632
μ.Χ.)
Τα σημαντικότερα γεγονότα αυτής της ημέρας είναι κυρίως οι λιτανείες και οι αφηγήσεις
ιστοριών του Μωάμεθ. Πέρα από τον εορτασμό της γέννησης του Μωάμεθ, η ημέρα αυτή
επίσης συνδέεται και με τον εορτασμό τοπικών αγίων. Τόσο οι Σουνίτες όσο και οι Σιίτες
τιμούν κυρίως μέλη της οικογένειας του Μωάμεθ, όπως για παράδειγμα την κόρη του
Ζαινάμπ (Zaynab) ή τους ιδρυτές των θρησκευτικών τους τάξεων. Σήμερα, στο μεγαλύτερο
μέρος του μουσουλμανικού κόσμου, τα γενέθλια του Μωάμεθ γιορτάζονται κατά τρόπο
παρόμοιο. Κάθε περιοχή βέβαια έχει τη δική της, ιδιαίτερη μορφή εορτασμού, και σε πολλές
χώρες ( π.χ. στην Τουρκία) η ημέρα έχει καθιερωθεί ως επίσημη κρατική αργία.
Κατά τον εορτασμό δεν επιτρέπονται κοσμικές-ψυχαγωγικές συναυλίες παρά και μόνο η
απαγγελία το Κορανίου είναι επιτρεπτή, αφού η ημέρα δεν έπαψε να συνδέεται και με τον
θάνατο του Προφήτη. Οι ιστορίες που έχουν συντεθεί παραδοσιακά, απεικονίζουν την αγάπη
και το σεβασμό των ανθρώπων απέναντι στο Προφήτη, καθώς η γέννηση του, σύμφωνα με
μερικούς συγγραφείς είναι σημαντικότερη, ακόμη και από τη εορτή Λαιλάτ αλ-Καντίρ, όπου
εορτάζεται η αποκάλυψη του Κορανίου.
Ασουρά (Ashura)
Η δεκάτη μέρα του μήνα Μουχαράμ είναι τελείως ιδιαίτερη για τον σιιτικό κόσμο, καθώς
τώρα κορυφώνεται η επέτειος του μαρτυρίου του Χουσεΐν και γίνεται αναπαράσταση του
πάθους και του ενταφιασμού του. Στις μέρες μας, την παραμονή της γιορτής οι περιοχές των
Σιιτών σφύζουν από εορταστικές ετοιμασίες.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Συνοψίζοντας τα χαρακτηριστικά στοιχεία στις εορτές των Σουνιτών, είναι η έμφαση στη
ζωή και το έργο του Προφήτη Μωάμεθ, η νηστεία, η μελέτη του Κορανίου, η επισκέψεις στα
τεμένη, η φιλανθρωπία και η ελεημοσύνη στους φτωχούς, οι ανταλλαγές επισκέψεων και
ευχών και η ετοιμασία εορταστικών γλυκών. Αντίθετα, τα παραπάνω στοιχεία δεν
συναντούνται ιδιαίτερα στις γιορτές των Σιιτών, οι οποίες παρουσιάζουν ένα εντελώς
διαφορετικό χαρακτήρα.
Πιο ειδικά, οι Σιίτες τηρούν τις περισσότερες από τις εορτές των Σουνιτών, προσθέτουν όμως
σ’αυτές δικά τους τελετουργικά χαρακτηριστικά. Λόγω της περσικής καταγωγής τους,
εξάλλου, έχουν δημιουργήσει εορτές που δεν υπάρχουν στους ορθόδοξους μουσουλμάνους.
Η ανάπτυξη της κοινότητας των Σιιτών βασίζεται κυρίως στην οικογένεια του Αλί και του
γιου του Χουσεΐν, ο οποίος θεωρείται ο κατ’ εξοχήν μεγαλομάρτυρας του σιιτισμού. Ο
θάνατός του πήρε στη σιιτική θεολογία
τεράστιες θρησκευτικές διαστάσεις και συνέβαλε καθοριστικά στην πορεία και εξέλιξη των
σιιτικών εορτών.
ΠΗΓΕΣ
http://libgen.li/item/index.php?md5=C5FD6CCC1D89ED900E9CC8DA74AB6943
http://libgen.li/search.php?
req=+CELEBRATIONS+ISLAM&open=0&res=25&view=simple&phrase=1&column=def
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%83%CE%BB%CE%AC%CE%BC
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%83%CE%BB%CE%AC%CE%BC#%CE%9F%CE%B9_%CE
%A0%CE%AD%CE%BD%CF%84%CE%B5_%CE%A3%CF%84%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CE%B9_%CF
%84%CE%B7%CF%82_%CE%A4%CE%B7%CF%81%CE%AE%CF%83%CE%B5%CF%89%CF%82
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%83%CE%BB%CE%AC%CE%BC#%CE%95%CE%BF%CF
%81%CF%84%CE%AD%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B5%CF
%82_%CE%BB%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF
%82_%CE%B5%CE%BA%CE%B4%CE%B7%CE%BB%CF%8E%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82
https://www.slideshare.net/ssuser2accd6/ss-178225792
http://oisapes.mysch.gr/ekdiloseis/e8ima.moyslim.html
https://d1.islamhouse.com/data/el/ih_books/single/el_mafatih_fahm_islam.pdf
http://prosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/a_gymnasiou/28_arial/
g_a_thrisk_28b/g_a_thrisk_bm_108-137_28b.pdf