Thesis Financial Well-Being

UNIVERSITETI BUJQËSOR I TIRANËS
FAKULTETI I EKONOMISË DHE AGROBIZNESIT

DEPARTAMENTI FINANCË-KONTABILITET
TEMË DIPLOME
BACHELOR
“LIDHJA E MIRËQENIES FINANCIARE ME

KARAKTERISTIKAT DEMOGRAFIKE
TË INDIVIDËVE”
Përgatiti Udhëhoqi
Klaudia Taku Dr. Gentjan Çera
Tema e diplomës është pjesë e përmbushjes së detyrimeve

për mbylljen e studimeve të nivelit Bachelor
Tiranë, më 13 Korrik 2022

“LIDHJA E MIRËQENIES FINANCIARE ME KARAKTERISTIKAT DEMOGRAFIKE
TË INDIVIDËVE” | Tema
Klaudia Taku | Përgatiti
Autorësia
© Copyright, Klaudia Taku, 2022
Përmbajtja e këtij punimi është krejtësisht autentike. I jap Universitetit Bujqësor të Tiranës të drejtën
e përdorimit të pjesshëm apo të plotë të tij.
Unë, i nënshkruari Klaudia Taku, deklaroj se kjo temë përfaqëson punimin tim origjinal, përveç rasteve
të citimeve dhe referencave, si dhe nuk është përdorur më parë në këtë universitet apo në universitete
të tjera.
Mendimet e shprehura në këtë temë janë të autorit dhe nuk përfaqësojnë ato të Universitetit Bujqësor
të Tiranës.
Klaudia Taku
Tiranë, më 13 Korrik 2022
ii
Babait tim,
Çdo gjë, gjithmonë.
iii
Mirënjohje dhe falënderime

Po e hap këtë paragraf duke shprehur mirënjohjen më të madhe për familjen time, në veçanti për
prindërit e mi. U jam thellësisht mirënjohës që besuan tek aftësitë e mia për të përfunduar studimet
me sukses. Të gjitha arritjet ua dedikoj atyre.
Ishte një kënaqësi të udhëhiqesha nga Dr. Gentjan Çera. Ju falenderoj për çdo njohuri që ju keni pëcjell
te unë dhe për komentet profesionale, sugjerimet praktike dhe udhëzimet e qarta të cilat kanë qenë
shumë të nevojshme në adresimin sa më të mirë të tematikës. Falenderoj pedagogët e Fakultetit të
Ekonomisë dhe Agrobiznesit, përcollën tek unë njohuritë në një mënyrë shumë profesionale.
Falenderoj edhe një herë prindërit e mi që më kanë mbështetur në çdo hap timin dhe më kanë dhënë
besimin e plotë. Falenderoj edhe motrat e mia që më kanë mbështetur gjithmon dhe e di që do
vazhdojnë të më mbështesin deri në fund.
Ju falenderoj.
iv
Abstrakti
Mirëqenia financiare sado një subjekt shumë i rëndësishëm për jetën tonë nuk ka pasur asnjëherë një
studim konkret që i dedikohej vetëm MQF dhe asaj subjektive. Është një temë që të jep hapsirën të
mësosh gjëra të reja prandaj gjatë lexim të kërkimeve të ndryshme që autor të ndryshëm kanë bërë e
gjeta vetën akoma dhe më të interesuar në këtë temë. Duhet të kemi gjithmonë parasysh se kur themi
MQF nuk mund të flasim vetëm për të ardhurat edhe pse këto të fundit luajnë një rol shumë të
rëndësishëm në jetën tonë dhe në MQF, por me kalimin e viteve shumë studiues e janë përqëndruar
në studimin e MQF objektive dhe asaj subjektive. Edhe gjatë këtij punimi i kam dhënë më shumë
rëndësi MQF financiare dhe si lidhet ajo me grupe të ndryshëm individësh. Kur flasim pë MQF
subjektive kemi të bejmë me perceptimin e individëve për situatën e tyre financiare, nivelin e kënqësisë
apo stresit që ato ndjenë për situatën financiare ku ato gjenden. Nëpërmjet një pyetësori që kam bërë
kam nxjerr lidhjen që ka MQF subjektive me tregues të tjerë ekonomik dhe kjo është shfaqur më
poshtë nëpërmjet disa grafikëve.
v
Tabela e përmbajtjes
Autorësia ......................................................................................................................................................... ii
Mirënjohje dhe falënderime ........................................................................................................................ iv
Abstrakti .......................................................................................................................................................... v
Pasqyra e objekteve ..................................................................................................................................... vii
Shkurtime dhe shpjegime ..........................................................................................................................viii
KAPITULLI 1 HYRJE: RËNDËSIA E MIRËQËNIES FINANCIARE DHE KUPTIMI I SAJ ..................................... 1
1.1 Sfondi i problemit ............................................................................................................................. 1

1.2 Kuptimi i Mirëqënies Financiare ..................................................................................................... 3
KAPITULLI 2 RISHIKIM MBI LITERATURËN E FUSHËS .................................................................................... 5
2.1 Rishikimi i literaturës ........................................................................................................................ 5

2.2 Si matet Mirëqënia Financiare?........................................................................................................ 8
KAPITULLI 3 METODAT DHE PROCEDURAT ................................................................................................... 9
3.1 Të dhënat ............................................................................................................................................ 9
KAPITULLI 4 REZULTATET DHE INTERPRETIMI I TYRE ..............................................................................10
4.1 Rezultatet e analizës ........................................................................................................................10
KAPITULLI 5 KONKLUZIONE DHE REKOMANDIME ....................................................................................21
Referenca.......................................................................................................................................................23
Shtojca ...........................................................................................................................................................25
vi
Pasqyra e objekteve
Figura
Figure 1. Norma e inflacioni ndër vite, Janar 1999 – Qershor 2022 ..........................................................1
Figure 2. Modeli i Mirëqënies Financiare nga Joo (2008) .............................................................................3
Figure 2. Modeli konceptual i Mirëqenies Financiare ...................................................................................4
Figure 3. Njësia matëse e Mirëqënies Financiare Objektive sipas Shim et al. (2009) dhe Mirëqënies
Financiare Subjektive sipas Netemeyer et al. (2017) ......................................................................................6
Grafikë
Grafiku 1. Rezultatet e pyetjes “Sa shpesh shqetësoheni ju për të mbyllur shpenzimet normale
mujore?” nga të gjithë pjesëmarrësit në pyetsor............................................................................................10
Grafiku 2. Përgjigjet e secilit interval të ardhurash për pyetjen “Sa shpesh shqetësoheni ju për të
mbyllur shpenzimet normale mujore?”..........................................................................................................11
Grafiku 3. Përgjigjet e secilit nivel akademik për pyetjen “Sa shpesh shqetësoheni ju për të mbyllur
shpenzimet normale mujore?”.........................................................................................................................12
Grafiku 4. Përgjigjet për pyetjen “Sa shpesh shqetësoheni ju për të mbyllur shpenzimet normale
mujore?” duke u bazuar te statusi i punësimit..............................................................................................12
Grafiku 5. Rezultatet e pyetjes “Si ndiheni ju me situatën tuaj financiare mujore?” nga të gjithë
pjesëmarrësit në pyetsor...................................................................................................................................13
Grafiku 6. Përgjigjet e secilit interval të ardhurash për pyetjen “Si ndiheni ju me situatën tuaj financiare
mujore?”.....................................................................................................................................................13
Grafiku 7. Përgjigjet e secilit nivel akademik për pyetjen “Si ndiheni ju me situatën tuaj financiare
mujore?”..............................................................................................................................................................14
Grafiku 8. Përgjigjet për pyetjen “Si ndiheni ju me situatën tuaj financiare mujore?” sipas zonës së
banimit................................................................................................................................................................14
vii
Grafiku 9. Rezultatet e pyetjes “Sa të kënaqur jeni me situatën tuaj aktuale financiare?” nga të gjithë
pjesëmarrësit në pyetsor....................................................................................................................................15
Grafiku 10. Përgjigjet e secilit interval të ardhurash për pyetjen “Sa të kënaqur jeni me situatën tuaj
aktuale financiare?”............................................................................................................................................16
Grafiku 11. Përgjigjet e secilit sipas gjëndjes civile për pyetjen “Sa të kënaqur jeni me situatën tuaj
aktuale financiare?”............................................................................................................................................16
Grafiku 12. Rezultatet e pyetjes “Si do ta vlerësonit nivelin e stresit për situatën tuaj financiare?” nga
të gjithë pjesëmarrësit në pyetsor.....................................................................................................................17
Grafiku 13. Përgjigjet e secilit interval të ardhurash për pyetjen “Si do ta vlerësonit nivelin e stresit për
situatën tuaj financiare?”...................................................................................................................................17
Grafiku 14. Përgjigjet e secilit interval të ardhurash për pyetjen “Si do ta vlerësonit nivelin e stresit për
situatën tuaj financiare?”...................................................................................................................................18
Grafiku 15. Rezultatet e pyetjes “Sa i/e sigurt jeni që mund t'i gjeni paratë për të paguar një emergjencë
financiare që kushton rreth dyfishin e të ardhurave tuaja mujore?” nga të gjithë pjesëmarrësit në
pyetsor.................................................................................................................................................................19
Grafiku 16. Përgjigjet e secilit interval të ardhurash për pyetjen “Sa i/e sigurt jeni që mund t'i gjeni
paratë për të paguar një emergjencë financiare që kushton rreth dyfishin e të ardhurave tuaja
mujore?”.............................................................................................................................................................20
Grafiku 17. Përgjigjet për pyetjen “Sa i/e sigurt jeni që mund t'i gjeni paratë për të paguar një
emergjencë financiare që kushton rreth dyfishin e të ardhurave tuaja mujore?” duke u bazuar te statusi
i punësimit..........................................................................................................................................................20
Shkurtime dhe shpjegime

MQF Mirëqënia Financiare
CFPB Zyra e mbrojtjes Financiare të konsumatorit
viii
Kapitulli 1
Hyrje: Rëndësia e mirëqënies financiare dhe kuptimi i saj
1.1 Sfondi i problemit

Në këtë punim do të trajtojë si temë mirëqënien financiare duke qenë se është një temë shumë e
rëndësishme në jetën tonë dhe kohët e fundit është koncepti kryesor që përdoret për t’i dhënë kuptim
ndikim që situata financiare në jetën e një individi. Siç duket qartë çdo ditë po thellohet akoma dhe
më shumë jo vetëm Shqipëria por në të gjithë botën po shfaqen probleme të mëdha financiare. Por
vendi ynë si një vënd në zhvillim preket më shumë nga një krizë globale. Ku sipas INSTAT vetëm
muaji qershor Shqipëria ka arritur nivelin më të lartë të inflacioni në 20 vitet e fundit 7.4%, ku hera e
fundit që arrihej ky nivel inflacioni ishte në vitin 2001.
Figure 1. Norma e inflacioni ndër vite, Janar 1999 – Qershor 2022

Burimi: INSTAT
Nderkohë që çmimet janë në një rritje të vazhdueshme nuk shohim asnjë përmirësim të faktorëve të
tjerë ekonomik ku papunësia vjen në rritje nga 19.9% tremujorin e tretë në 2021, 20.6% tremujorin e
katërt 2021 dhe 20.7% në tremujorin e parë të 2022 dhe emigrimi mbetet një ndër problemet më
kryesore të shoqërisë shqiptare dhe është gjithmonë në rritje. Në një kohë ku edhe shtetet e zhvilluara
1
po hasin probleme nga kjo krizë globale vihet re se interesi për të studiuar MQF po rritet. Studiuesit,
qeveria, punëdhënësit dhe profesionistët çdo ditë e më shumë po kuptojmë rëndësinë e këtij treguesi
në jetë tonë. Kjo gjë solli edhe nevojën për ta studiuar MQF më shumë sepse të gjithë kuptuan se sa
pak realisht ne kemi njohuri mbi këtë koncept. Kështu lindi edhe nevoja për të studiuar MQF më
shumë sepse të gjithë kuptuan se sa pak realisht ne kemi njohuri mbi këtë koncept. Nevoja për të
kuptuar mirë se cfarë është mirëqënia financiare lind nga fakti se ajo shpreh çdo vështirësi, shqetësim
që dikush mund të has në jetën e tij dhe ndikimin që ka situata financiare.
Duke pasur parasysh sfidat e shumta me të cilat përballen individët si, falimentimet personale, çështjet
shëndetësore, pensionimi i parakohshëm, humbja e vendeve të punës, ndër të tjera, individët e
përgatitur mirë financiarisht janë në gjendje t'i kapërcejnë ato me lehtësi sesa individët e dobët
financiarisht (Kamakia et al, 2017). Ky fakt bashkë me ngjarjet e ndryshme që kanë ndodhur vitet e
fundit si virusi Covid-19 apo lufta midis Ukrainës dhe Rusisë, që realisht kanë një ndikim të madh në
ekonominë botërore i ka bërë studiuesit, qeveritarët, punëdhënësit dhe profesionistët më të interesuar
në studimin e këtij koncepti.
Por çfarë është realisht mirëqënia financiare?
Për të kuptuar situatën financiare dhe për të kuptuar çfarë duhet të ndryshojmë ne në mënyrën sesi e
menaxhojmë situatën tonë financiare për të arritur mirëqënien financiare. Para së gjithash duhet të
jemi në gjendje t’i japim mirëqënies financiare një përkufizim të qartë mbi të cilë ka shumë opnione.
2
1.2 Kuptimi i Mirëqënies Financiare

Kur bëhet fjalë për një koncept të ri, të pastudiuar më parë, problemi më i madh qëndron në nxjerrjen
e një kuptimi të qartë. Problem i cili shfaqet edhe kur bëhet fjalë për mirëqënien financiare, ka shumë
teori dhe disa prej tyre janë si në vijim:
 Joo (2008) niset nga përkufizimi i mirëqënies së përgjithshme dhe nxjerr se mirëqënia
financiare është gjendja e të qenit financiarisht i shëndetshëm, lumtur dhe pa shqetësime.
Figura më poshtë shfaq konceptualizimin e MQF nga Joo (2008).
Kënaqësia
financiare
Të ardhurat
Statusi
Objektiv Raport tjetër
Mirëqënia e Mirëqënia financiar
përgjithshme Financiare
Sjellja
Financiar
e Sjellja
financiare
Perceptimi
Aspekte të tjera subjektiv
Njohuri
të mirëqënies
Financiare
Figure 2. Modeli i Mirëqënies Financiare nga Joo (2008)
 CFPB (2015) e përkufizon ngushtë mirëqenien financiare si një gjendje ku një person mund
të përmbushë plotësisht detyrimet financiare aktuale dhe të vazhdueshme, mund të ndjehet i
sigurt në të ardhmen e tij financiare dhe është në gjendje të bëjë zgjedhje që lejojnë kënaqësinë
e jetës.
3
 Muir et al (2017) shprehet se MQF është kur një person është i aftë të mbulojë shpenzimet e
tij dhe të ketë përsëri para të mbetura nga të ardhurat e tij mujore, është në kontroll të financave
të tij dhe ndihet i sigurt financiarisht tani dhe në të ardhmen.
Ndonëse autor të ndryshëm në periudha të ndryshme kohe ato kanë një përkufizim të ngjashëm të
mirëqënies financiare, ku theksojnë se nuk është e rëndësishme vetëm e tashmja dhe të kesh një nivel
të caktuar të të ardhurave por të ndihesh i sigurt financiarisht edhe për të ardhmen.
Figure 2. Modeli konceptual i Mirëqenies Financiare

Burimi: “Understanding financial wellbeing in times of insecurity” Bowman et al (2017)
4
Kapitulli 2
Rishikim mbi literaturën e fushës
2.1 Rishikimi i literaturës

Pasi vumë re se ka disa përkufizime për MQF nga studiues të ndryshëm do të shohim se përkufizimi
i MQF-së nuk është i vetmi problem që po haset. Studiuesit kanë pasur vështirësi edhe në përcaktimin
e njësie matëse për këtë tregues, sepse një pjesë e tyre e trajton MQF si një tregues objektiv që matet
me numra, përqindje etj. dhe disa të tjerë e trajtojnë si një tregues subjektiv që matet me ndjenjat e një
individi në raport me situatën e tij financiare.
Edhe pse MQF po studiohet në fusha të ndryshme përmes lenteve të shumta, nuk ka një qasje të
pranuar universalisht për studimin e këtij koncepti (Brüggen et al., 2017; Netemeyer et al., 2017).
Ka një mospërputhje të studimeve të ndryshme që janë kryer, për shembull Shim et al. (2009) e
përkufizojnë MQF-në si rezultat i vlerësimit të situatës aktuale financiare të reflektuar nga tregues të
tillë si norma e të ardhurave, borxhit dhe kursimit që individët kryejnë ndër vite Greninger et al. (1996)
e përkufizojnë MQF si performance individuale e një personi duke matur tregues të ndryshëm si
shpenzimet dhe kursimet e përditshme.
Të tjerët e përkufizojnë MQF nga një perspektivë thjesht subjektive si përshtatshmëria, siguria dhe
stabiliteti i perceptuar i të ardhurave (Walson dhe Fitzsimmons, 1993). Një rishikim i kohëve të fundit
i literaturës i kryer nga Netemeyer et al. (2017) supozon se grupi i gjerë i përkufizimeve aktuale të
MQF-së së perceptuar ka dy të përbashkëta kryesore në lidhje me ndikimin e saj: stresi aktual i
menaxhimit të parave (p.sh. ndjenjat e të qenit i stresuar/shqetësuar për situatën aktuale financiare)
dhe siguria e pritshme financiare në të ardhmen (p.sh. ndjenjat për trajektorja e ardhshme e gjendjes
financiare të dikujt).
5
Mirëqënia • Të Ardhurat
Financiare • Borxhet
Objektive • Kursimet
• Ndjenja e të qenit i stresuar/ shqetësuar për

Mirëqënia situatën aktuale financiare
Financiare • Siguria e pritshme financiare për të ardhmen
Subjektive
Figure 3: Njësia matëse e Mirëqënies Financiare Objektive sipas Shim et al. (2009) dhe Mirëqënies Financiare Subjektive sipas
Netemeyer et al. (2017)
Me kalimin e kohës edhe përkufizimi i MQF ka evoluar ashtu siç kanë evoluar edhe nevojat e njeriut.
Ditët e sotme rëndësia e MQF ka ndryshuar, nëqoftëse më parë studiuesit merrni në studimin dhe në
konsideratë vetëm anën ojektive të mirëqënies financiare, sot shihet një trend ndryshe. Studiuesit kanë
vënë re se një ndikim të madh në jetën tonë ka MQF subjektive, pra ne nuk mund të themi se kemi
arritur mirëqënien financiare vetëm duke parë numrat, nuk është aq e thjeshtë.
Në fakt në këtë punim dëshirojë të flasë për një studim të berë nga Alicia Rubioa, Alberto Rubiob dhe
Jose F. Moreno (2022) ku është marrë në studim MQF e familjeve latine në krahasim me MQF të
familjeve të bardha. Duke parë këtë studim arrijmë të kuptojmë se mirëqënia financiare nuk arrihet
thjesht duke pasur të ardhura të fikse, por merret në konsideratë çdo faktorë që ndikon në jetën e
individëve. Kjo është diferenca midis MQF objektive dhe asaj subjektive, kjo e fundit merr në
konsideratë edhe faktorë të tjerë shumë të rëndësishëm në shoqëri si: të ardhurat, investimet e kryera,
shuma e marrë hua, sjellja e shpenzimeve, edukimin, statusin familjar, moshën, numrin e pjestarëve në
familje etj.
Një ndër hipotezat që hidhet në këtë studim është: “Një përqindje më e ulët e familjeve hispanike do
të kenë likuiditet adekuat, investime, aftësi paguese dhe do të kenë arritur mirëqënie financiare
në krahasim me familjet e bardha johispanike”
6
Nga studimiqë kanë berë Rubioa et al. (2022) rezulton se rreth 12% e familjeve latine kanë një raport
pranueshëm të likuiditetit (më shumë se 2.5 muaj të ardhura në aktive likuide), krahasuar me 34% të
familjeve të bardhë. Rreth 48% e familjeve latine dhe 49% e familjeve të bardha kanë një raport të
pranueshëm investimi/pasurie (asetet e investimit janë të paktën 50% e totalit të aktiveve). Pothuajse
83% e familjeve latine kanë aftësi paguese të pranueshme (raporti i aftësisë paguese është më i madh
se 1), krahasuar me 90% të familjeve të bardha. Shtatë përqind e familjeve latine kanë arritur
mirëqënien financiare (me komponentë likuiditetin, investimet dhe aftësia paguese), krahasuar me
25% të familjeve të bardha. Këto dallime janë shumë të rëndësishme dhe mbështesin hipotezën e
hedhur nga Rubioa et al. (2022). Dhe meqënëse kjo hipotezë u pranua vertetohet dhe njëherë se për
të kuptura qartë nëse e kemi arritur MQF familjare apo individuale, duhet të marrim në konsideratë
shumë faktorë të tjerë që ndikojnë në jetën tonë.
7
2.2 Si matet Mirëqënia Financiare?

Rritja e interesit per MQF coi edhe në krijimin e indekseve të tjera kombëtare të mirëqënies nga disa
shtete të ndryshme në botë.
1. Qeveria Kanadeze krijoi Indeksi Kanadez i Mirëqenies (CIW), i lançuar në vitin 2011, mat
përparimin në tetë fusha: vitaliteti i komunitetit, angazhimi demokratik, arsimi, mjedisi,
popullata e shëndetshme, koha e lirë dhe kultura, standardet e jetesës dhe përdorimi i kohës.
2. Përsëri në 2011 qeveria e Britanisë së Madhe zhvilloi një program të matjes së mirëqenies
kombëtare (Allin & Hand 2017) i cili mat zhvillimin në 10 fusha të mirëqenies nëpërmjet tre
shtresave:
• mirëqenia subjektive (vlerësimi i njerëzve për mirëqenien e tyre);
• faktorët që ndikojnë drejtpërdrejt në mirëqenien individuale: shëndeti, marrëdhëniet
tona, "çfarë bëjmë" dhe "ku jetojmë", financat personale, arsimi dhe aftësitë;
• fushat kontekstuale: qeverisja, ekonomia dhe mjedisi natyror.
Megjithatë, një fokus i panevojshëm në mirëqenien subjektive rrezikon të largojë vëmendjen nga
çështjet e aksesit, përshtatshmërisë, përballueshmërisë dhe barazisë.
Sointu (2005) ka thënë se mirëqenia e një qytetari në një shtet kombëtar tradicional – i prodhuar dhe
konceptuar përmes strategjive të institucionalizuara të qeverisjes kombëtare – po vendoset në hije nga
një theks në rritje ndaj mirëqenies që prodhohet në mënyrë aktive nga konsumatori që zgjedh.
8
Kapitulli 3
Metodat dhe procedurat
3.1 Të dhënat
Meqënëse kjo është një temë që lidhet ngushtë me vetë individin dhe përceptimi që një person ka
për situatën e tij financiare, për të pasur një studim të plotë kam përdorur të dhëna parësore duke
kryer një pyetësore. Në pyetësor ishin 279 pjesëmarrës të cilët i dhanë përgjigje pesë pytjeve të
përdorura edhe nga Gerrans, Speelman & Campitelli (2013), për kuptuar ndjenjën e MQF të
individëve.
Pjesëmarrësit ishin të moshave të ndryshme, me nje moshë mesatere prej 25 vjec dhe u përgjigjën
pyetjeve si në vijim:
1. Sa shpesh shqetësoheni ju për të mbyllur shpenzimet normale mujore?

2. Si ndiheni ju me situatën tuaj financiare mujore?
3. Sa të kënaqur jeni me situatën tuaj aktuale financiare?
4. Si do ta vlerësonit nivelin e stresit për situatën tuaj financiare?
5. Sa i/e sigurt jeni që mund t'i gjeni paratë për të paguar një emergjencë financiare që kushton
rreth dyfishin e të ardhurave tuaja mujore?
Informacione të tjera që janë përdorur për të bërë këtë analizë janë edhe informacione mbi të ardhurat
mujore, gjinia apo edukimi. Këtë pyetësor u bë me qëllimin që të kuptojmë një trend të MQF për
individët shqiptarë, sa të orientuar janë ata ndaj mirëqënies subjektive të situatës financiare.
Metoda që përdora për rezultatet e nxjerra nga ky pyetësor është një metodë e thjeshtë përshkruese,
ku nëpërmjet grafikëve që kam ndërtuar më poshtë, në kapitullin 4, kam bërë edhe një përshkrim të
detajuar të këtyre rezultateve.
9
Kapitulli 4
Rezultatet dhe interpretimi i tyre
4.1 Rezultatet e analizës

Analiza që do të bëj mbi këtë temë do të jetë bazuar në pyetësorin që kam kryer dhe për të pasur një
pamje më të qartë të rezultateve, do t’i paraqesim këto të fundit nëpërmjet grafikëve.
Në grafikun numër 1 jepen rezultatet sesa shpesh shqetësohen këto individ për të përballuar
shpenzimet mujore, dhe vëmë re 31% e pjesëmarrësve gjendet në zonën neutrale, 35% e tyre
shqetësohen gjatë gjithë kohës dhe shqetësohen shpesh (opsioni 1 dhe 2). Edhe pse me një diferencë
të vogël shumica gjithsesi gjendet në anën e majtë të grafikut, që do të thotë që një numër i madh e
individëve të pyetur janë të shqetësuar për situatën e tyre financiare.
18% 17% 31% 22% 12%
1 => Shqetesohem gjate gjithe kohes 2 3 4 5 => Nuk shqetesohem asnjeher
Grafiku 1. Rezultatet e pyetjes “Sa shpesh shqetësoheni ju për të mbyllur shpenzimet normale mujore?” nga të gjithë
pjesëmarrësit në pyetsor.
Në grafikun numër 2 shfaqet lidhje e nivelit të të ardhurave me përgjigjet e pjesmarrësve, kemi pesë
intervale të ardhurash: 0 lek (nuk kam të ardhura); Nën 26.000 lekë; 26.000 - 50.000 lekë; 50.001 -
100.000 lekë; Mbi 100.000 lekë. Për çdo grup të ardhurash shfaqen përgjigjet sesa shpesh
shqetësohen këto individ për të përballuar shpenzimet normale mujore. Vëmë re se vlerat e opsionit
3 (Ndonjëherë) zënë pjesën më të madhe të grafikut për secilin interval të ardhurash, përveç nivelit
10
të pestë të të ardhurave (Mbi 100 000 lekë) ku vihet re se 40% e këtyre individëve nuk shqetësohen
asnjëherë për të mbuluar shpenzimet mujore dhe se 20% e tyre ka zgjedhur opsionin 4 (Pra
pothuajse asnjëherë). Përveç një trendi rritës për opsionin 5, vëmë re edhe një trend zbritës për
opsionin 1 (Shqetësohem gjatë gjithë kohës), me kalim nga niveli i tretë i të ardhurave në nivelin e
katërt niveli i individëve që shqetësohen gjatë gjithë kohë bie nga 24% në 12 dhe më pas në 7% në
nivelin maksimal të të ardhurave. Gjithashtu me rritjen e të ardhurave ka një zbritje të
konsiderueshme edhe opsioni 2 (Shqetësohem pothuajse gjatë gjithë kohës).
Pra ndërmjet të ardhurave dhe MQF ka një lidhje të drejtë, sa më të larta të jenë të ardhurat aq edhe
më shumë i afrohemi MQF.
Mbi 100.000 lekë 7% 13% 33% 20% 27%
50.001 - 100.000 lekë 7% 19% 38% 22% 14%
26.000 - 50.000 lekë 15% 13% 39% 17% 16%
0%
Nën 26.000 lekë 24% 50% 12% 15%
0 lek (nuk kam të ardhura) 18% 18% 32% 18% 13%
1 => Gjithmonë 2 3 4 5 => Kurrë
Grafiku 2. Përgjigjet e secilit interval të ardhurash për pyetjen “Sa shpesh shqetësoheni ju për të mbyllur shpenzimet normale
mujore?”
Nërsa në grafikun numër 3 trajtohet i njëjti tregues, shpenzimet mujore, por duke e vëzhguar rezultatin
sipas nivelit akademik. Ashtu siç tham më sipër edukimi është një faktor shumë i rëndësishëm në
momentin që do të flasim për MQF subjektive. Me kalimin nga një nivel akademik në tjetrin vëmë re
se si ulet niveli i opsinit 1 (Shqetësohem gjatë gjithë kohës) i cili nga 22% që është për ato që kanë
vetëm një diplomë gjimnazi arrin në 19% për ato që zotërojnë një diplomë masteri apo doktoraturë
dhe 16% për ato që kanë një diplomë bachelor. Kemi gjithashtu edhe një rritje të zonës neutrale gjë
që do të thotë se kemi një zhvendosje djathtas (ndikim pozitiv në MQF) të pjesmarrësve me rritjen e
nivelit akademik.
11
Universitet (Bachelor) 9% 17% 39% 21% 14%
Shkolla fillore ose 8-9 vjeçare 0% 80% 0% 20%
Shkolla e mesme 11% 24% 35% 11% 19%
Master ose më shumë 16% 13% 37% 16% 16%
1=Gjithmonë 2 3 4 5=Kurrë
Grafiku 3. Përgjigjet e secilit nivel akademik për pyetjen “Sa shpesh shqetësoheni ju për të mbyllur shpenzimet
normale mujore?”
Në grafikun e mëposhtëm do të shohim paraqitjen e rezultateteve sa sa të shqetësuar janë për të

mbyllur shpenzimet mujore çdo status punësimi. Siç vihet re nga grafiku i mëposhtëm shohim se
pjësën më të madhe e zënë ato individë që janë neutral, rrallë herë të shqetësuar dhe asnjëherë. Shohim
se individët me përqindje më të lartë të opsionit 1 dhe 2 ( gjithmonë të shqetësuar dhe shpesh të
shqetësuar) janë të punësuarit në sektorin publik dhe të vetëpunësuarit.
Grafiku numër 5 paraqet si ndihen pjesëmarrësit e këtij pyetësori me situatë e tyre financiare. Ku vetëm
Tjetër 5% 19% 33% 19% 24%
I vetëpunësuar 14% 19% 24% 19% 24%
I punësuar në sektor publik 19% 19% 24% 5% 33%
I punësuar në sektor privat 11% 16% 41% 20% 11%

15% 25% 33% 20% 7%
I papunë 10% 16% 44% 16% 14%
1 => Ndihem plotesisht i/e ngarkuar

1=Gjithmonë2 2 33 4 4 5=Kurrë
5 => Ndihem shume rahat
Grafiku 4. Përgjigjet për pyetjen “Sa shpesh shqetësoheni ju për të mbyllur shpenzimet normale mujore?” duke u bazuar te
Grafiku 5. Rezultatet e pyetjes “Si ndiheni ju me situatën tuaj financiare mujore?” nga të gjithë pjesëmarrësit në pyetsor.
statusi i punësimit
27% e tyre shprehet se ndihet rehat apo shumë rehat me gjendjen financiare, 40% e tyre shprehet se
janë shumë të ngarkuar apo të ngarkuar me situatën financiare dhe 33% janë neutral pra as të ngarkuar
dhe as rehat. Pra një pjesë e mirë e pjesmarrësve nuk ndihen rehat me situatën e tyre financiare.
12
Në grafikun numër 6 shihim lidhjen e të ardhurave me ngarkesën që u jep individëve situata e tyre
financiare. Ku në këtë rast vihet re shumë qartë se me rritjen e të ardhurave kemi një ulje të ngarkesës
emocionale apo mendore. Ku ndryshimin më të madh e ka pësuar opsioni 3 (ndihem rehat) që ka
pësuar një rritje të konsiderueshme nga niveli i tretë i të ardhurave ku vetëm 18% e individëve ndihen
rehat me situatën e tyre financiare në nivelin e katërt të të ardhurave ku 25% e individëve ndihen rehat
me situatën e tyre financiare.
50.001 - 100.000 lekë 7% 25% 38% 25% 5%
26.000 - 50.000 lekë 16% 25% 34% 18% 7%
Nën 26.000 lekë 26% 38% 24% 6% 6%
0 lek (nuk kam të

24% 18% 32% 18% 8%
ardhura)
1 => Ndihem plotësisht i/e mbingarkuar 2 3 4 5 => Ndihem shumë rehat
Grafiku 6. Përgjigjet e secilit interval të ardhurash për pyetjen “Si ndiheni ju me situatën tuaj financiare mujore?”
Në grafikun e mëposhtëm, numër 7 do të shohim sesi ndihen individë në nivele të ndryshëm

akademike me situatën e tyre finanicare. Shohim se me rritjen e këtij niveli ka pasur një rritje të
konsiderueshme zona “gri” (as të ngarkuar dhe as rahat me situatën e tyre fianciare). Duhet të kemi
parasysh se pyetja “Si ndiheni ju me situatën tuaj financiare?” varet edhe nga standarti i jetesës së një
individi, sepse në një situatë ku ndihet shumë rahat mund të jetë normale për një individ tjetër. Prandaj
edhe kemi një rezultat ndryshe nga trendi nga individë që kanë përfunduar vetëm shkollën nëntë
vjeçare.
13
60%
42%
33% 31%
30%
20% 24% 24%
16% 22% 20%
16% 16% 16%
13%
9%
3% 5%
0% 0%
Master ose më shumë Shkolla e mesme Shkolla fillore ose 8-9 vjeçare Universitet (Bachelor)
1 => Ndihem plotesisht i/e ngarkuar 2 3 4 5 => Ndihem shume rahat
Grafiku 7. Përgjigjet e secilit nivel akademik për pyetjen “Si ndiheni ju me situatën tuaj financiare mujore?”
Te grafiku i mëposhtëm paraqita përgjigjet për pyetjen “Si ndiheni ju me situatën tuaj financiare
mujore?” duke i kategorizuar pjesëmarrësit sipas zonës ku banojnë. Vëmë re se pjesa më e madhe e
individëve që jetojnë në zonat rurale janë më shumë të ngarkuar sesa ato që banojnë në zona urbane.
Zonë urbane 14% 25% 33% 20% 7%
Zonë rurale 18% 24% 35% 18% 5%
1 => Ndihem plotësisht i/e mbingarkuar 2 3 4 5 => Ndihem shumë rehat
Grafiku 8. Përgjigjet për pyetjen “Si ndiheni ju me situatën tuaj financiare mujore?” sipas zonës së banimit
14
Tre grafikët e mëposhtëm do të kenë rezultatet për pytjen më subjektive të këtij studimi dhe është “Sa
të kënaqur jeni me situatën tuaj aktuale financiare?”. Në grafikun numër 8 kemi një pamje të
përgjithshme të përgjigjeve që pjesmarrësit kanë dhenë. Siç paraqitet më poshtë shumica janë
plotësisht të pakënaqur dhe të pakënaqur (opsioni 2) të cilët zënë 43% të pesonave të pyetur, 35% janë
neutral (as të kënaqur as të pakënaqur) dhe vetëm 23% janë të kënaqur (opsioni 4) dhe plotësisht të
kënaqur.
15% 28% 35% 15% 8%
1 => Plotesisht i/e pakenaqur 2 3 4 5 => Plotesisht i/e kenaqur
Grafiku 9. Rezultatet e pyetjes “Sa të kënaqur jeni me situatën tuaj aktuale financiare?” nga të gjithë pjesëmarrësit në pyetsor
Më poshtë do të shohim dy grafikë që paraqesin sesa të kënaqur janë individët me situatën e tyre
financiare duke marrë parasysh dy faktorë, nivelin e të ardhurave dhe statudi civil i tyre. Në grafikun
numër 9 shihet qartë se me rritjen e të ardhurave kemi një rritje të pjesës së individëve që ndihen
neutral(as të pakënaqur dhe as të kënaqur), atyre që ndihet të kënaqur dhe një rritje të vogël të
individëve që ndihen plotësisht të kënaqur.
15
40%
40%
39%
34%
32% 32%
31% 30%
26%
26%
24% 24%
18% 19%
13% 13%
8% 8% 10%
6% 6% 7% 7%
5%
0%
0 lek (nuk kam të Nën 26.000 lekë 26.000 - 50.000 lekë 50.001 - 100.000 lekë Mbi 100.000 lekë
ardhura)
1 => Plotesisht i/e pakenaqur 2 3 4 5 => Plotesisht i/e kenaqur
Grafiku 10. Përgjigjet e secilit interval të ardhurash për pyetjen “Sa të kënaqur jeni me situatën tuaj aktuale financiare?”
Në grafikun numër 9 shfaqen rezultatet sipas statusit civil të individëve, vihet se një person familjar
kanë një përqindje më të lartë të pakënaqësisë 52% pra më shumë se gjysma e individëve janë plotësisht
të pakënaqur dhe të pakënaqur me situatën e tyre financiare. Ndërsa te pjesa tjetër, pra te beqarët, të
divorcuarit dhe atyre në një marrëdhënie kanë një përqindje më tëlartë të zonës neutrale sesa të dy
ekstremeve.
Tjetër 8% 25% 33% 17% 17%
I/e martuar 26% 26% 26% 16% 6%
I/e divorcuar 0% 67% 33% 0%
Beqar/e 13% 28% 37% 14% 7%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
1=Plotësisht i pakënaqur 2 3 4 5=Plotësisht i kënaqur
Grafiku 11. Përgjigjet e secilit sipas gjëndjes civile për pyetjen “Sa të kënaqur jeni me situatën tuaj aktuale financiare?”
16
Tani do të shikoni arsyen pse nuk konsiderohet MQF objektive, sepse ajo ndikohet drejtëpërdrejtë
nga gjendja e individit, niveli i stresit apo i lumturisë. Grafiku numër 11 paraqet reazultatet mbi nivelin
e stresit që kanë individët për situatën e tyre financiare. Niveli i stresit është një nga treguesit kryesor i
MQF dhe pikërisht ky tregues tregon në një mënyrë më të qartë sesa afër një individ është me MQF,
niveli i stresit është aspekti subkjetiv i saj. Nga grafiku shohim se një pjesë shumë e vogël e individëve,
24% e tyre nuk janë të stresuar.
13% 24% 39% 17% 7%
1 => Jashtezakonisht i/e stresuar 2 3 4 5 => Aspak i/e stresuar
Grafiku 12. Rezultatet e pyetjes “Si do ta vlerësonit nivelin e stresit për situatën tuaj financiare?” nga të gjithë
pjesëmarrësit në pyetsor.
Më poshtë kemi grafikun numër 12 që tregon sesi ndryshon niveli i stresit për situatën financiare në
bazë të të ardhurave mujore të individëve.
Me rritjen e nivelit të të ardhurave shohim një ulje të opsionit 1 dhe 2 (jashtëzakonisht i/e stresuar
dhe i/e stresuar), nga 42% në nivelin e parë të të ardhurave niveli i stresit bie 35% në nivelin e tretë të
të ardhurave. Në të njëjtën kohë shohim se për nivelin tretë dhe të katërt kemi një rritje të opsionit të
50.001 - 100.000 lekë 15% 26% 40% 18% 1%
26.000 - 50.000 lekë 13% 22% 42% 16% 7%
Nën 26.000 lekë 15% 26% 41% 6% 12%
1=Jashtëzakonisht i stresuar 2 3 4 5=Aspak i stresuar
Grafiku 13. Përgjigjet e secilit interval të ardhurash për pyetjen “Si do ta vlerësonit nivelin e stresit për situatën tuaj
financiare?”
17
katërt (opsionit neutral) dhe opsionit të pestë (shumë pak i/e stresuar). Ashtu siç shpehet edhe Joo
(2008) se të ardhurat janë një ndër komponentët më të rëndësishëm për të arritur mirëqënien
financiare. Edhe në këtë rast dallohet qartë se situata financiare përmirësohet me rritjen e nivelit të të
ardhurave, edhe grafiku i mëposhtëm e shpreh qartë ketë gjeë.
Në grafikun e mëposhtëm shfaqet niveli i stresit për situatën financiare të pjesëmarrësve duke e
kategorizuar me statusin e punësimit. Nga grafiku duket qartë sesa ndikim të rëndësishëm ka ky faktor
në nivelin e stresit, siç duket qartë individët që janë të papunë dhe ato që punojnë në sektorin privat
që kanë nivelin më të lartë të opsionit 1 dhe 2 (jashtëzakonisht të stresuar dhe të stresuar), 38% të
pjesëmarrësve. Më pas shohim që nivelin më të ulët të opsionit 4 dhe 5 (pak të stresuar dhe aspak të
stresuar) e kanë njerëzit e papunë kjo do të thotë që në përgjithësi nivelin më të lartë të stresit për
situatën e tyre financiare e ka kjo kategori individësh, pra të papunët dhe pas tyre janë ato që punojnë
në sektorin privat.
Tjetër 10% 19% 43% 24% 5%
I vetëpunësuar 14% 19% 33% 19% 14%
I papunë 11% 27% 44% 14% 3%
1=Jashtëzakonisht i stresuar 2 3 4 5=Aspak i stresuar
Grafiku 14. Përgjigjet e secilit interval të ardhurash për pyetjen “Si do ta vlerësonit nivelin e stresit për situatën tuaj
financiare?”
18
Pyetja e fundit në pyetësor ishte në lidhje me sigurinë financiare për të ardhmen e cila është një nga
treguesit më të rëndësishëm të mirëqënies financiare ashtu siç është shprehur Walson, C.O. dhe
Fitzsimmons, V.S. (1993). Rezultatet për të gjithë pjesëmarrësit në pyetësor tregojnë se një pjesë shumë
e madhe e tyre, 47% e individëve janë aspakt të sigurt ose pak të sigurt që mund të gjejnë para në një
emergjencë ne të ardhmen. Gjë që tregon një pasiguri financiare për të ardhmen dhe kështu ka një
ndikim negativ në MQF.
23% 24% 25% 13% 14%
1 => Aspak i/e sigurt 2 3 4 5 => Shume i/e sigurt
Grafiku 15. Rezultatet e pyetjes “Sa i/e sigurt jeni që mund t'i gjeni paratë për të paguar një emergjencë financiare që
kushton rreth dyfishin e të ardhurave tuaja mujore?” nga të gjithë pjesëmarrësit në pyetsor.
Edhe në grafikun e mëposhtëm ku shfqen rezultatet e pyetjes “Sa i/e sigurt jeni që mund t'i gjeni
paratë për të paguar një emergjencë financiare që kushton rreth dyfishin e të ardhurave tuaja mujore?”
duke u bazuar në intervale të ndryshme të të ardhurave shfaqet një shumicë e individëve të pasigurt
financiarisht për të ardhmen. Sigurisht me rritjen e të rdhurave rritet edhe siguria financiare ku opsioni
5 (shumëi i/e sigurt) nga 3% që është në nivelin e dytë të të ardhurave arrin deri në 15% në nivelin e
tretë dhe 33% për të ardhurat mbi 100 000 lekë. Por numri i individëve për këtë nivel të ardhurash
është i ulët.
19
7%
Mbi 100.000 lekë 7% 40% 13% 33%
15%
50.001 - 100.000 lekë 21% 26% 25% 14%
14%
26.000 - 50.000 lekë 25% 21% 26% 13%
Nën 26.000 lekë 24% 41% 24% 9% 3%
1 => Aspak i/e sigurt 2 3 4 5 => Shume i/e sigurt
Grafiku 16. Përgjigjet e secilit interval të ardhurash për pyetjen “Sa i/e sigurt jeni që mund t'i gjeni paratë për të paguar një
emergjencë financiare që kushton rreth dyfishin e të ardhurave tuaja mujore?”
Te grafiku mëposhtëm do të shohim rezultatet sesa të sigurt janë pjesëmarrësit se mund të gjejnë fonde
për një emergjencë në të ardhmen, duke i kategorizuar ata sipas statusit të punës. Vëmë re se e vetmja
kategori që ka shumicën e individëve të sigurt në arritjen e fondeve për emergjenca të mundshem në
të ardhmen janë të vetëpunësuarit, ku 43% e tyre kanë zgjedhur opsionin 4 dhe 5 (të sigurt dhe shumë
të sigurt). Ndërsa te kategoritë e tjera ka individë të pasigurt se në të ardhmen do arrijnë të gjejnë fonde
për një situatë të mundshme emergjence.
Tjetër 29% 14% 29% 5% 24%
I vetëpunësuar 19% 19% 19% 29% 14%
I papunë 24% 32% 22% 11% 11%
1=Aspak të sigurt 2 3 4 5=Shumë të sigurt
Grafiku 17. Përgjigjet për pyetjen “Sa i/e sigurt jeni që mund t'i gjeni paratë për të paguar një emergjencë financiare që
kushton rreth dyfishin e të ardhurave tuaja mujore?” duke u bazuar te statusi i punësimit
20
Kapitulli 5
Konkluzione dhe rekomandime
Gjatë këtij punimi kam vënë re se vitet e fundit interesi për mirëqënien financiare si tregues është
rritur, sidomos nga qeveritë e disa prej shteteve më të fuqishme në botë, studiues të ndryshëm,
profesionistë etj. Kjo gjë e bëri këtë studim edhe më interesant duke parë sesi ka evoluar mirëqënia
financiare dhe sesi sot një pjesë e madhe e studiuesve për të arritur në një përfundim për MQF marrrin
në studim shumë faktorë subjektiv. Koncepti i MQF është studiuar nga shumë studiues dhe
konkluzioni është se janë shumë faktorë ekonomik të jetës sonë të përditshme që ndikojnë në MQF.
Joo (2008) ka ofruar një nga konceptualizimet më të gjera të mirëqenies financiare. Bazuar në një
rishikim gjithëpërfshirës të studimeve të mëparshme mbi mirëqenien, Joo teorizon se mirëqenia
financiare është një koncept shumëdimensional i përcaktuar në termat e një grupi të gjerë
karakteristikash dhe rezultatesh, duke përfshirë kënaqësinë e njerëzve me situatën e tyre financiare,
statusin objektiv të situatës së tyre financiare, qëndrimet financiare dhe sjelljet financiare.
Disa konceptualizime janë bazuar kryesisht në aspektin e rezultateve objektive. Për shembull, Parker
et al. (2016) karakterizojnë mirëqenien financiare të njerëzve për sa i përket shpenzimeve, kursimeve,
huamarrjes dhe rezultateve të planifikimit të tyre. Bray (2001) fokusohet në privimin financiar dhe bën
dallimin midis përvojave të njerëzve me vështirësitë financiare, problemet e menaxhimit financiar dhe
përjashtimin financiar.
Një studim norvegjez nga Kempson et al. (2017) e kufizon mirëqenien financiare për sa i përket
përmbushjes së angazhimeve, komoditetit financiar dhe elasticitetit financiar. Kempson e al (2017)
gjithashtu hipotezojnë se mirëqenia financiare përfshin sigurinë e ardhshme të njerëzve.
Disa konceptualizime kanë përzier gjithashtu elemente subjektive dhe objektive. Zyra e Mbrojtjes
Financiare të Konsumatorit të ShBA-së (CFPB, 2015) bën dallimin midis rrethanave të tanishme dhe
të ardhshme të njerëzve, por edhe midis dëshirave të tyre për liri financiare dhe për siguri dhe kontroll.
Bazuar në këto konsiderata, CFPB (2015) e përkufizon mirëqenien financiare si një kusht me katër
21
komponentë: të kesh kontroll mbi financat e përditshme, nga muaji në muaj; aftësia për të absorbuar
një goditje financiare; duke qenë në rrugën e duhur për të përmbushur qëllimet financiare; dhe të kesh
lirinë financiare për të bërë zgjedhjet që i lejojnë njerëzit të shijojnë jetën e tyre.
Muir et al. (2017) marrin në konsideratë fushat e njerëzve që plotësojnë shpenzimet me disa para të
mbetura, duke pasur kontrollin e financave të tyre dhe duke u ndjerë të sigurt me situatën e tyre
financiare. Dhe sipas këtyre të findit janë bërë edhe pytjet e pyetësorit ku jam përpjekur të kuptoj ku
gjenden pjesmarrësit e pyetësorit në secilën prej tre fushave të cilat Muir et al. (2017) i konsiderojnë
shumë të rëndësishme për MQF.
Vlaev dhe Elliot (2014) në mënyrë të ngjashme përfshijnë kushtet e përmbushjes së shpenzimeve me
fondet e mbetura dhe kënaqësinë financiare në konceptimin e tyre, por rezultatet objektive financiare
të njerëzve dhe ndjenjën e kontrollit financiar si kushte që kontribuojnë në këto rezultate. Bruggen et
al. (2017) argumentojnë se mirëqenia financiare është e lidhur me perceptimet e njerëzve për
standardet e tyre aktuale dhe të pritura të jetesës dhe lirinë financiare.
Unë do të jem gjithmonë shumë e interesuar në këtë temë dhe shpresoj që sa herë do të kërkoj mbi
të rejat e fundit në lidhje me MQF shumë gjëra do të kenë evoluar dhe do ketë edhe shumë kërkime
të tjera të bera mbi këtë temë sepse është shumë e rëndësishme në të ardhmen e financës.
22
Referenca
Allin, P., & Hand, D. J. (2016). New statistics for old?-measuring the wellbeing of the UK. Journal of
the Royal Statistical Society: Series A (Statistics in Society), 180(1), 3–43.
https://doi.org/10.1111/rssa.12188
Bowman, D., Banks, M., Fela, G., Russell, R., & de Silva, A. (2017, April). Understanding financial
wellbeing in times of insecurity [Figure 2]. Modeli Konceptual i Mirëqenies Financiare.
Bray, J. R. (2001). Hardship in Australia: An Analysis of Financial Stress Indicators in the 1998–99
Australian Bureau of Statistics Household Expenditure Survey. Macroeconomics: Consumption.
Brüggen, E. C., Hogreve, J., Holmlund, M., Kabadayi, S., & Löfgren, M. (2017a). Financial well-
being: A conceptualization and research agenda. Journal of Business Research, 79, 228–237.
https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2017.03.013
Brüggen, E. C., Hogreve, J., Holmlund, M., Kabadayi, S., & Löfgren, M. (2017b). Financial well-
being: A conceptualization and research agenda. Journal of Business Research, 79, 228–237.
https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2017.03.013
C.F.P.B. (2015). Financial well-being: The goal of financial education. CFPB, 5.

https://files.consumerfinance.gov/f/201501_cfpb_report_financial-well-being.pdf
Gerrans, P., Speelman, C., & Campitelli, G. (2013). The Relationship Between Personal Financial
Wellness and Financial Wellbeing: A Structural Equation Modelling Approach. Journal of
Family and Economic Issues, 35(2), 145–160. https://doi.org/10.1007/s10834-013-9358-z
Greninger, S. (1996). Ratios and benchmarks for measuring the financial well-being of families and
individuals. Financial Services Review, 5(1), 57–70. https://doi.org/10.1016/s1057-
0810(96)90027-x
INSTAT. (n.d.). Norma e inflacioni ndër vite, Janar 1999 – Qershor 2022.
Joo, S. (2008). Personal Financial Wellness. Handbook of Consumer Finance Research, 21.
https://doi.org/10.1007/978-0-387-75734-6_2
Kamakia, M. G., Mwangi, C. I., & Mwangi, M. (2017). Financial Literacy and Financial Wellbeing of
Public Sector Employees: A Critical Literature Review. European Scientific Journal, ESJ, 13(16),
234. https://doi.org/10.19044/esj.2017.v13n16p233
23
Kempson, E., Finney, A., & Poppe, C. (2017). Financial Well-Being A Conceptual Model and
Preliminary Analysis. SIFO, Oslo and Akershus University College of Applied Sciences.
https://doi.org/10.13140/RG.2.2.18737.68961
Muir, K., Hamilton, M., Noone, J. H., Marjolin, A., Salignac, F., & Saunders, P. (2017). Exploring
Financial Wellbeing in the Australian Context. Entre for Social Impact & Social Policy Research
Centre –University of New South Wales Sydney, 1.
Netemeyer, R. G., Warmath, D., Fernandes, D., & Lynch, J. G. (2017). How Am I Doing? Perceived
Financial Well-Being, Its Potential Antecedents, and Its Relation to Overall Well-Being.
Journal of Consumer Research, 45(1), 68–89. https://doi.org/10.1093/jcr/ucx109
Parker, S., Castillo, N., Garon, T., & Levy, R. (2016). Eight ways to measure financial health. Center
for Financial Services Innovation, 110.
Shim, S., Xiao, J. J., Barber, B. L., & Lyons, A. C. (2009). Pathways to life success: A conceptual
model of financial well-being for young adults. Journal of Applied Developmental Psychology, 30(6),
708–723. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2009.02.003
Sointu, E. (2005). The Rise of an Ideal: Tracing Changing Discourses of Wellbeing. The Sociological
Review, 53(2), 255–274. https://doi.org/10.1111/j.1467-954x.2005.00513.x
Vlaev, I., & Elliott, A. (2013). Financial Well-Being Components. Social Indicators Research, 118(3),
1103–1123. https://doi.org/10.1007/s11205-013-0462-0
Walson, C. O., & Fitzsimmons, V. S. (1993). Financial manager’s perception of rural household
Economie Well-Being: Development and testing of a composite measure. Journal of Family and Economic
Issues, 14(3), 193–214. https://doi.org/10.1007/bf01022177
24
Shtojca
Kodi Pyetje Përgjigja Përgjigja

SFW2 Sa shpesh shqetësoheni ju për të 1= shqetësohem gjatë gjithë kohës Gerrans et
mbyllur shpenzimet normale 2 al. (2014)
mujore? 3
4
5= nuk shqetësohem asnjëher
SFW3 Si ndiheni ju me situatën tuaj 1= ndihem plotësisht i/e mbingarkuar Gerrans et
financiare mujore? 2 al. (2014)
3
4
5= ndihem shumë rehat
SFW4 Sa jeni të kënaqur me situatën 1=Plotësisht i pakënaqur Gerrans et
aktuale financiare? 2 al. (2014)
3
4
5=Plotësisht i kënaqur
SFW5 Si do ta vlerësonit nivelin e stresit 1=Jashtëzakonisht i stresuar Gerrans et
për situatën tuaj financiare? 2 al. (2014)
3
4
5=Aspak i stresuar
SFW6 Sa i sigurt jeni që mund të gjeni 1=Aspak besues Gerrans et
paratë për të paguar për një 2 al. (2014)
emergjencë financiare që kushton 3
rreth dyfishin e të ardhurave tuaja 4
javore? 5=Shumë besues
Sex Cila është gjinia juaj? [0] Femër
[1] Mashkull
Age Cili është viti juaj i lindjes?
Edu Cili është edukimi juaj? [1] Pa edukim
[2] Shkolla fillore ose 8-9 vjeçare
[3] Shkolla e mesme
[4] Universitet (Bachelor)
[5] Master ose më shumë
Stud Cila ka qenë/është fusha e studimit [1] Shkencë
tuaj? [2] Biznes
[3] Shkenca shoqërore
[4] Shkenca humane
[5] Tjetër
Emp Cili është statusi juaj i punësimit? [1] I papunë
[2] I vetëpunësuar
[3] I punësuar në sektor privat
[4[ I punësuar në sektor publik
25
[5] Tjetër
Inc Të ardhurat e tuaja mujore janë: [1] Nën 26 000 lekë
[2] 26 000 – 50 000 lekë
[3] 50 000 – 100 000 lekë
[4] Mbi 100 000 lekë
Single Statusi juaj civil është: [1] Beqar/e
[2] E/i martuar
[3] E/i divorcuar
[4] Tjetër
Urban Në çfarë zone banoni [1] Zonë urbane
aktualisht? [2] Zonë rurale
26

Thesis Financial Well-Being

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Thesis Financial Well-Being

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UNIVERSITETI BUJQËSOR I TIRANËS

FAKULTETI I EKONOMISË DHE AGROBIZNESIT

“LIDHJA E MIRËQENIES FINANCIARE ME

Klaudia Taku Dr. Gentjan Çera

Tema e diplomës është pjesë e përmbushjes së detyrimeve

Tiranë, më 13 Korrik 2022

Tiranë, më 13 Korrik 2022

Çdo gjë, gjithmonë.

Mirënjohje dhe falënderime

KAPITULLI 1 HYRJE: RËNDËSIA E MIRËQËNIES FINANCIARE DHE KUPTIMI I SAJ ..................................... 1

1.1 Sfondi i problemit ............................................................................................................................. 1

KAPITULLI 2 RISHIKIM MBI LITERATURËN E FUSHËS .................................................................................... 5

2.1 Rishikimi i literaturës ........................................................................................................................ 5

KAPITULLI 3 METODAT DHE PROCEDURAT ................................................................................................... 9

3.1 Të dhënat ............................................................................................................................................ 9

KAPITULLI 4 REZULTATET DHE INTERPRETIMI I TYRE ..............................................................................10

4.1 Rezultatet e analizës ........................................................................................................................10

KAPITULLI 5 KONKLUZIONE DHE REKOMANDIME ....................................................................................21

Figure 2. Modeli i Mirëqënies Financiare nga Joo (2008) .............................................................................3

Figure 2. Modeli konceptual i Mirëqenies Financiare ...................................................................................4

Shkurtime dhe shpjegime

CFPB Zyra e mbrojtjes Financiare të konsumatorit

1.1 Sfondi i problemit

Figure 1. Norma e inflacioni ndër vite, Janar 1999 – Qershor 2022

Por çfarë është realisht mirëqënia financiare?

1.2 Kuptimi i Mirëqënies Financiare

Figure 2. Modeli i Mirëqënies Financiare nga Joo (2008)

Figure 2. Modeli konceptual i Mirëqenies Financiare

2.1 Rishikimi i literaturës

• Ndjenja e të qenit i stresuar/ shqetësuar për

2.2 Si matet Mirëqënia Financiare?

1. Sa shpesh shqetësoheni ju për të mbyllur shpenzimet normale mujore?

4.1 Rezultatet e analizës

18% 17% 31% 22% 12%

1 => Shqetesohem gjate gjithe kohes 2 3 4 5 => Nuk shqetesohem asnjeher

Mbi 100.000 lekë 7% 13% 33% 20% 27%

50.001 - 100.000 lekë 7% 19% 38% 22% 14%

26.000 - 50.000 lekë 15% 13% 39% 17% 16%

0 lek (nuk kam të ardhura) 18% 18% 32% 18% 13%

1 => Gjithmonë 2 3 4 5 => Kurrë

Universitet (Bachelor) 9% 17% 39% 21% 14%

Shkolla fillore ose 8-9 vjeçare 0% 80% 0% 20%

Shkolla e mesme 11% 24% 35% 11% 19%

Master ose më shumë 16% 13% 37% 16% 16%

Në grafikun e mëposhtëm do të shohim paraqitjen e rezultateteve sa sa të shqetësuar janë për të

Tjetër 5% 19% 33% 19% 24%

I vetëpunësuar 14% 19% 24% 19% 24%

I punësuar në sektor publik 19% 19% 24% 5% 33%

I punësuar në sektor privat 11% 16% 41% 20% 11%

1 => Ndihem plotesisht i/e ngarkuar

50.001 - 100.000 lekë 7% 25% 38% 25% 5%

26.000 - 50.000 lekë 16% 25% 34% 18% 7%

Nën 26.000 lekë 26% 38% 24% 6% 6%

0 lek (nuk kam të

1 => Ndihem plotësisht i/e mbingarkuar 2 3 4 5 => Ndihem shumë rehat

Në grafikun e mëposhtëm, numër 7 do të shohim sesi ndihen individë në nivele të ndryshëm

1 => Ndihem plotesisht i/e ngarkuar 2 3 4 5 => Ndihem shume rahat

Zonë urbane 14% 25% 33% 20% 7%

Zonë rurale 18% 24% 35% 18% 5%

1 => Ndihem plotësisht i/e mbingarkuar 2 3 4 5 => Ndihem shumë rehat

15% 28% 35% 15% 8%

1 => Plotesisht i/e pakenaqur 2 3 4 5 => Plotesisht i/e kenaqur

1 => Plotesisht i/e pakenaqur 2 3 4 5 => Plotesisht i/e kenaqur