Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

1. Kiểm tra tình trạng bên ngoài:

Nhằm kịp thời phát hiện các khiếm khuyết, các hư
hỏng bên ngoài như: Rò rỉ dầu cách điện, đồng hồ chỉ
thị mức dầu, vị trí các van dầu, tình trạng nối đất, sứ
cách điện…….
 Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

2. Đo tình trạng cách điện

1.1 Đo điện trở cách điện các cuộn dây R60
1.2 Đo tgδ
a/ Đối tượng kiểm tra:
Bắt buộc đối với máy biến áp từ 110 kV trở lên và
máy biến áp từ 35 kV trở lên có công suất từ 10000 kVA
trở lên.
b) Ý nghĩa của phép đo:
- Mạch tương đương (mạch thay thế) của chất cách
điện được xem là bao gồm tụ tĩnh điện và điện trở. Mặc
dù trong cách điện lý tưởng thì Rp là vô cùng lớn nhưng
trên thực tế Cp vẫn có Rp với một tỉ lệ xác định nào đó.
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

- Dòng điện I khi đặt điện áp xoay chiều được

biểu thị dưới dạng dòng điện tổng hợp của Ic và IR ( I
= IR + IC) như ở hình vẽ. Mặc dù thành phần tổn thất
trong dòng điện tổng được tính bằng Uisinδ nhưng nó
có thể được biểu thị bằng UItgδ trong vùng mà góc δ
(được gọi là góc tổn thất điện môi) nhỏ. Do quá trình
già hoá cách điện được biểu hiện qua việc tăng thành
phần dòng điện điện trở IR nên có thể đánh giá điều
này bằng việc đo hệ số tổn thất điện môi tgδ.
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

Thành phần tổn thất:

P=UI Cosφ = UI Cos (900- δ) = UI Sin δ ≈ UI Tgδ
I Sin Tg
Ic
δ

IR U
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

c/ Đánh giá kết quả:

- Cũng giống như R60 trị số của tgδ không tiêu
chuẩn hóa mà so sánh với số liệu xuất xưởng hoặc so
với lần thí nghiệm trước.
- Tuy nhiên khi không có các số liệu này có thể
tham khảo giá trị tối đa cho phép của tgδ %, cuộn dây
máy biến áp tại bảng sau:
 Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

Cấp điện áp cuộn Nhiệt độ cuộn dây, oC

cao áp 10 20 30 40 50 60 70
Từ 35 kV trở xuống 1,2 1,5 2,0 2,6 3,4 4,5 6,0
có công suất dưới
10.000 kVA
Từ 35 kV có công 0,8 1,0 1,3 1,7 2,3 3,0 4,0
suất 10.000 kVA
trở lên và 110 kV
trở lên không phụ
thuộc công suất
 Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

2) Đo điện trở cuộn dây

a) Mục đích
- Kiểm tra chất lượng đấu nối của cuộn dây: đánh
giá chất lượng mối hàn, mối nối, đầu bắt dây, chạm chập
giữa các vòng dây trong một pha, cuộn dây có bị đứt
không.
- Kiểm tra độ điện dẫn, kích thước dây dẫn…
- Đánh giá các đầu phân thế.
- Ngoài ra, việc đo điện trở R của cuộn dây còn
được phục vụ trong việc tính tổn thất đồng tính toán (I2R)
để so sánh với tổn thất đồng khi thí nghiệm ngắn mạch.
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

b/ Đánh giá kết quả:

Điện trở cuộn dây của các máy biến áp phải
được đo bằng dòng điện một chiều. Sự chênh lệch
giữa kết quả đo và các thông số của nhà chế tạo
phải nhỏ hơn 2%.
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

4) Đo tỷ số biến
a) Mục đích
- Kiểm tra các cuộn dây được chế tạo đúng
theo các thông số, tiêu chuẩn kỹ thuật: xác định
điện áp các nấc phân áp, số vòng dây…
- Kiểm tra xem các dây dẫn bên trong chẳng
hạn các dây phân áp có được đấu nối chính xác hay
không.
- Đánh giá chất lượng của các cuộn dây
(máy biến áp đang vận hành), kết hợp với các chỉ
tiêu khác xác định chạm chập vòng dây.
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

b/ Đánh giá kết quả đo:

Phải kiểm tra tỷ số biến đổi ở từng đầu phân áp
của các máy biến áp. Sự chênh lệnh giữa kết quả đo
và của nhà sản xuất phải nhỏ hơn 0,5%.
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

5) Đo dòng điện không tải và tổn thất không tải

Mục đích: Kiểm tra xem tổn thất không tải và dòng điện
không tải có đáp ứng được các thông số, tiêu chuẩn yêu
cầu hay không; đánh giá chất lượng của lõi từ, cuộn dây
trong quá trình vận chuyển, lắp ráp có gì sai xót không (lõi
từ bị xê dịch, cuộn dây bị chập vòng); đánh giá chất lượng
của vòng dây (khi xảy ra ngắn mạch).
6/ Đo điện dung giữa cuộn dây và đất và giữa
các cuộn dây:
Kết quả đo này được sử dụng để kiểm tra sự thay đổi,
xê dịch của cuộn dây trong khi vận chuyển và dùng để
phân tích sự biến đổi tĩnh điện nên cần phải việc đo điện
dung.
 Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

7. Đo trở kháng ngắn mạch và tổn thất mang

tải
Mục đích Thí nghiệm này được tiến hành nhằm kiểm
tra trở kháng ngắn mạch và tổn thất mang tải có đáp
ứng được các thông số yêu cầu hay không: đánh giá
sự sụt áp khi máy mang tải, xác định công suất ngắn
mạch…
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

8) Kiểm tra tổ đấu dây

Mục đích
- Việc kiểm tra tổ đấu dây của máy biến áp
nhằm mục đích xem có phù hợp với nhà chế tạo ký
hiệu trên nhãn máy hay không.
- Khi vận hành song song các máy biến áp
nếu cực tính của chúng trái ngược nhau hoặc độ
lệch pha khác nhau thì nó có thể gây ra lỗi tương
đương với hiện tượng ngắn mạch. Để phòng tránh
lỗi này, cực tính, đấu nối và độ lệch pha được kiểm
tra cho tất cả các cuộn dây.
 Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP
9. Kiểm tra biến dòng (CT) sứ xuyên
- Phải kiểm tra Máy biến dòng kiểu sứ xuyên.
10. Kiểm tra hệ thống làm mát
- Phải kiểm tra các hệ thống làm mát của máy biến áp
để đảm bảo các bơm và quạt vận hành bình thường. Phải đo
và kiểm tra dòng điện của hệ thống làm mát để đảm bảo các
thông số kỹ thuật của nhà sản xuất. Kiểm tra chiều quay của
động cơ.
11. Kiểm tra silicagen
- Silicagen được sử dụng để làm giảm độ ẩm trong
dầu máy biến áp, phải được kiểm tra xem có bị đổi màu
không.
 Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

11. Kiểm tra dầu cách điện:

1.1 Kh¸i qu¸t vÒ thμnh phÇn ho¸ häc cña dÇu
c¸ch ®iện:
+ DÇu nãi chung vμ dÇu c¸ch ®iÖn nãi riªng
th−êng cã nguån gèc tõ dÇu má.
+ Thμnh phÇn ho¸ häc cña dÇu c¸ch ®iÖn gåm cã:
- Hy®r«c¸cbon : chiÕm h¬n 90%
. Parafin (CnH2n+2)
. Naphthene (CnH2n)
 Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

. Hydrocacbon cã vßng th¬m (vßng benzen)

- C¸c thμnh phÇn kh¸c:
. Nhùa asphan: nhùa trung tÝnh (tan trong Ephi - nhùa
®−êng); asphan cøng (kh«ng tan trong Ephi nh−ng tan
trong Benzen); Carben (kh«ng tan trong dung m«i th−êng)
. Hîp chÊt l−u huúnh: Mercaptan, Sulphit, Tiophen
. Hîp chÊt nit¬
. C¸c hîp chÊt kh¸c: 0,3% l−u huúnh, 1% (axÝt + nitơ),
10-3÷10-5.
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

11.2 Chøc n¨ng cña dÇu c¸ch ®iÖn:

Cã 4 chøc n¨ng chÝnh:
- C¸ch ®iÖn
- T¶n nhiÖt (lμm m¸t lâi thÐp m¸y biÕn ¸p vμ
c¸c cuén d©y): n©ng cao kh¶ n¨ng lμm viÖc
- DËp hå quang ®iÖn
- Chèng ¨n mßn
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

11.3 C¸c ®Æc tÝnh cña dÇu

a. TÝnh c¸ch ®iện
- C−êng ®é ®iÖn m«i cao
- §iÖn ¸p ®¸nh thñng cao
- Hμm l−îng n−íc (®é Èm) thÊp
- §iÖn trë suÊt cao
- HÖ sè tæn thÊt n¨ng l−îng (tgδ) thÊp Kh«ng bÞ nhiÔm bÈn bëi
c¸c chÊt r¾n
- §é æn ®Þnh «xy ho¸ cao: gi¶m thiÓu sù h×nh thμnh axÝt, cÆn
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

- Khi dÇu lμm viÖc trong m«i tr−êng cã nhiÖt ®é

t¨ng cao, tiÕp xóc víi kh«ng khÝ bªn ngoμi vμ trong
m«i tr−êng cã tõ tr−êng lín th× dÇu dÔ bÞ «xy ho¸.
- Khi dÇu bÞ «xy ho¸, dÇu sÏ ph¸t sinh cÆn. CÆn
dÇu nμy sÏ l¾ng xuèng phÇn ®¸y cña thïng dÇu vμ
b¸m trªn c¸c cuén d©y MBA. Vμ khi l−îng axÝt
trong dÇu t¨ng, nã sÏ thÊm vμo c¸ch ®iÖn cña d©y
quÊn vμ lμm mñn c¸ch ®iÖn cña d©y quÊn dÉn ®Õn
lμm háng d©y quÊn.
 Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

b. TÝnh t¶n nhiÖt

- §é nhít thÊp: cho phÐp tuÇn hoμn vμ x©m nhËp
vμo gi÷a c¸c cuén d©y dÔ dμng
- NhiÖt ®é ®«ng ®Æc thÊp: ®¶m b¶o dÇu cã thÓ l−u
chuyÓn ë nhiÖt ®é thÊp
- TÝnh æn ®Þnh nhiÖt cao
- NhiÖt ®é chíp ch¸y cao (møc ®é bay h¬i cña dÇu
thÊp): nh»m lμm gi¶m nguy c¬ bèc ch¸y.
11.4. C¸c ®Æc tÝnh kh¸c
- ChØ sè axÝt thÊp
- Kh«ng ¨n mßn ®ång vμ vËt liÖu kh¸c.
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

14.5 Sù «xy ho¸ dÇu c¸ch ®iÖn

a. Khái niệm: Sù «xy ho¸ dÇu c¸ch ®iÖn lμ
hiÖn t−îng dÇu bÞ thay ®æi thμnh phÇn ho¸ häc vμ
c¸c tÝnh chÊt lý ho¸ c¬ b¶n cña dÇu d−íi t¸c ®éng
cña «xy ph©n tö. Qu¸ tr×nh «xy ho¸ cña c¸c
hy®r«c¸cbon do «xy g©y ra nh− sau:
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

AxÝt 0xÝt axÝt Estolit

Axit atfantogenic
Hydrocacbon Peroxit

Nhùa Atfanten Carbon

Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP
b. Qu¸ tr×nh «xy ho¸ lμm suy gi¶m c¸c ®Æc
tÝnh cña dÇu:
- Lμm biÕn ®æi mμu s¾c
- Gi¶m nhiÖt ®é chíp ch¸y
- T¨ng hμm l−îng axÝt
- T¨ng hμm l−îng khÝ trong dÇu
- Gi¶m ®Æc tÝnh c¸ch ®iÖn
- T¨ng tæn thÊt ®iÖn m«i tgδ
- T¨ng hμm l−îng n−íc (®é Èm) trong dÇu
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

c. C¸c thμnh phÇn trong s¶n phÈm «xy ho¸ dÇu c¸ch
®iÖn
+ S¶n phÈm cøng:
- OxÝt axÝt
- Nhùa ®−êng
- Carbon
- Thμnh phÇn kho¸ng
+ s¶n phÈm khÝ: H2, CH4, CO2, CO, C2H6, C2H4,
C2H2
 Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

14.6 Thí nghiệm dầu cách điện phải thảo mãn

Dầu mới:
Độ bền
Độ ẩm trong dầu Khí trong dầu Tổng lượng axit Điện trở suất
điện môi
Lớn hơn 70kV/2,5mm Nhỏ hơn 0,5%
500kV
thể tích
Lớn hơn 60kV/2,5mm Nhỏ hơn 1,0%
110～220kV
thể tích Nhỏ hơn
Nhỏ hơn
Nhỏ hơn 10ppm. 1×1012Ω.cm
Nhỏ hơn 110kV Lớn hơn 45kV/2,5mm 0,02mgKOH/g
（tại 50℃)
15～35kV Lớn hơn 35kV/2,5mm Nhỏ hơn 2,0%
･thể tích
Nhỏ hơn 15kV Lớn hơn 30kV/2,5mm
 Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP
Kiểm tra định kỳ
Điện áp
Danh định Độ bền Hơi ẩm trong Khí trong Tổng lượng Điện trở suất
điện môi dầu dầu aixit thể tích

500kV Lớn hơn 60kV/2,5mm

Lớn hơn 55kV/2,5mm Nhỏ hơn

110～220kV Nhỏ hơn Nhỏ hơn Không nhỏ hơn
2,0%
25ppm. 0,25mg 1×1012Ω.cm（ở
･thể
Lớn hơn 40kV/2,5mm wt KOH/g 50℃)
Nhỏ hơn 110kV tích

15～35kV Lớn hơn 30kV/2,5mm

Tiêu chí phân tích khí bị hoà tan trong máy biến áp ngâm dầu [ppm]

H2 C2H2 C2H4 CO
Loại khí (Hydrogen) (Acetylene) (Ethylene) (Carbon Monoxide)
Hàm lượng 60 3 40 540
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

Phân tích khí hoà tan

Những bất thường bên trong máy biến áp
ngâm dầu thường do những nguyên nhân quá
nhiệt bên trong, và nhiệt độ này gây ra sự phân
rã nhiệt của vật liệu cách điện và các loại khí dễ
cháy được tạo ra. Mục đích của phân tích này là
nhằm chuẩn đoán những bất thường của máy
biến áp bằng cách phân tích loại và hàm lượng
khí bị hoà tan trong dầu cách điện.
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY BIẾN ÁP

Kiểm tra nhiệt độ chớp cháy:

- Dầu mới => 1350C
- Dầu đang vận hành => 1300C
Điện áp chịu đựng của dầu cách điện bộ điều áp cần được
kiểm tra đảm bảo tiêu chuẩn nhà chế tạo và không nhỏ
hơn 20 kV/2,5mm.
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY CẮT

2. Các hạng mục kiểm tra máy cắt:

2.1. Kiểm tra tình trạng bên ngoài
Nhằm kịp thời phát hiện các khiếm khuyết bên ngoài
của máy cắt như sứ đỡ , kẹp cực, bộ truyền động, các
ống dẫn khí dầu .. Có bị biến dạng không?
2.2 Kiểm tra mạch khí/ dầu áp lực thao tác.
2.3 Kiểm tra mạch khí SF6.
 Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY CẮT

2.4. Đo điện trở cách điện

- Đo điện trở cách điện của đường dẫn sơ cấp với đất,
và giữa các tiếp điểm phải được đo bằng mêgômmet có
điện áp 1000 V. Điện trở cách điện không thấp hơn
1000MΩ.
- Đo điện trở cách điện của các mạch điều khiển và
đất phải được đo bằng mêgômmet có điện áp 500 V để
đảm bảo các giá trị không thấp hơn 2MΩ.
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY CẮT

2.5 Kiểm tra hoạt động của các chu trình đóng cắt
đảm bảo thời gian đóng cắt của máy cắt theo quy định
của nhà chế tạo có phù hợp theo yêu cầu tự đóng lặp lại
hay không.
2.6 Đo thời gian đóng cắt: Nhằm xác định các cơ cấu
truyền động có hoạt động đúng theo tiêu chuẩn cho
phép hay không
Thời gian đóng và mở ba pha không đòng thời phải
được đo đạc và kiểm tra để đáp ứng các quy chuẩn sau:
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM MÁY CẮT

Điện áp danh định Tiêu chuẩn

Nhỏ hơn 110kV nhỏ hơn 0,006 giây.
110kV và lớn hơn nhỏ hơn 0,004 giây.

2.7 Đo điện trở tiếp xúc: Xác định tình trạng các tiếp
điểm bên trong máy cắt sau thời gian vận hành lâu dài
có bị ăn mòm hay hư hỏng do hồ quang và do đóng cắt
cơ khí.
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM BIẾN DÒNG ĐIỆN

3. Các hạng mục kiểm tra máy biến dòng điện

3.1. Đo điện trở cách điện
a. Đo điện trở cách điện của các cuộn dây sơ cấp: Các điện
trở cách điện giữa cuộn dây và đất, và giữa các cuộn dây
phải được đo bằng mêgômmet có điện áp 1000 V.
b. Các điện trở cách điện của các mạch thứ cấp và mạch
điều khiển. Các điện trở cách điện của các mạch thứ cấp
và mạch điều khiển phải được đo bằng mêgômmet có điện
áp 500V. Điện trở phải không thấp hơn 2MΩ.
c. Đo tgδ: Tổn hao điện môi (tgδ) phải được đo cho máy
biến dòng làm việc với điện áp 110 kV hoặc lớn hơn. Giá trị
tgδ đo được tại nhiệt độ 200C không được vượt quá các
giá trị quy định.
 Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM BIẾN DÒNG ĐIỆN

Tiêu chuẩn điện trở cách điện (MΩ)

Điện áp danh định
200C 300C 400C 500C 600C
(kV)
Cao hơn 66 1200 600 300 150 75

20～35 1000 500 250 125 65

Tiêu chuẩn đối với tgδ của CT

Hạng mục kiểm tra Giá trị tổn thất điện môi tgδ% tại điện
áp danh định (kV)
35 110 150-220
Máy biến dòng có dầu 2,5 2 1,5
(cách điện giấy dầu)
Ý NGHĨA CÁC HẠNG MỤC THÍ NGHIỆM BIẾN DÒNG ĐIỆN

3.2. Đo tỷ số biến đổi.

3.3. Đo đặc tính từ hóa
Phải đo đặc tính từ hóa của các máy biến dòng
để phát hiện thay đổi đặc tính do sự dịch chuyển
lõi hoặc khe hở của lõi. Quy định này chỉ áp dụng
cho các loại máy biến dòng có loại lõi tách phân
chia. Các kết quả đo đạc phải được so sánh với các
số liệu kiểm tra ở nhà máy chế tạo để đảm bảo
không có sự chênh lệch.
 4. Các hạng mục kiểm tra Rơle bảo vệ và thiết
bị điều khiển
1. Các hạng mục thí nghiệm
- Đo trị số tác động của rơle
- Thí nghiệm đặc tính của điện áp và dòng điện
- Thí nghiệm đặc tính pha
- Đo thời gian tác động
2. Thí nghiệm mạch điện một chiều
- Đo điện trở cách điện
 3. Thí nghiệm mạch điện xoay chiều
(1) Thí nghiệm mạch nhị thứ
- Thí nghiệm hoạt động của đồng hồ và rơle
- Đo điện trở cách điện
(2) Thí nghiệm mạch điện xoay chiều (Thí nghiệm mô
phỏng)
- Thí nghiệm mô phỏng sự cố
4. Thí nghiệm tổng hợp với thiết bị tại hiện trường
- Thí nghiệm sự hoạt động của rơle và các tín hiệu cảnh báo