Paleogeografia – nauka zajmująca się odtwarzaniem warunków geograficznych
występujących na Ziemi w przeszłości geologicznej, np. rozmieszczeniem
lądów i mórz; Stratygrafia – nauka badająca wiek skał oraz ich występowanie w czasie i przestrzeni; Paleontologia – nauka zajmująca się organizmami żyjącymi w minionych epokach geologicznych.
Wiek względny skał i zjawisk geologicznych ustala się w odniesieniu do wieku
innych skał lub zjawisk – dlatego używa się określeń skały starsze lub skały młodsze. Natomiast wiek bezwzględny podaje się w latach wskazujących na to, ile czasu upłynęło od danego wydarzenia.
Podczas ustalania wieku względnego skał stosuje się między innymi:
1. metodę stratygraficzną – w której rolę odgrywa wzajemne ułożenie
skał. Im głębiej są położone, tym starsze są. Ta zasada może być jednak stosowana jedynie na obszarach niezaburzonych tektonicznie. 2. metodę tektoniczną – polega na analizie niezgodności w ułożeniu warstw skalnych. Umożliwia odtwarzanie chronologii procesów geologicznych na danym obszarze według następujących zasad: – deformacja skał jest młodsza od najmłodszej skały, którą obejmuje; – intruzje magmowe są młodsze od skał, które przecinają 3. metodę paleontologiczną – pozwala ustalić wiek skał na podstawie znajdujących się w nich: – skamieniałości, czyli szczątków roślin i zwierząt z minionych okresów geologicznych; – śladów pozostawionych przez organizmy.
Podczas ustalania wieku bezwzględnego skał stosuje się między innymi:
1. metodę izotopową – opiera się na prawie rozpadu promieniotwórczego
i polega na określeniu liczby jąder w danej próbce, które uległy rozpadowi, co z kolei umożliwia oszacowanie czasu powstania tej próbki. Ważniejszymi metodami izotopowymi są: – metoda uranowo–ołowiowa – metoda radiowęglowa 14C 2. metodę dendrochronologiczną 3. metodę sedymentologiczną