Komunikacja bez przemocy

Suplement do pracy podczas psychoterapii

4 elementy składowe komunikacji bez przemocy

Co się wydarzyło? Nacisk na fakty – co ktoś zrobił lub co ktoś powiedział jako cytat. Dobre pytanie
oddzielające opinie, oceny, porównania od faktów tutaj, to „co by nagrała kamera?”

Kiedy mówisz „Jesteś wstrętny!”…

Co czuję w tej sytuacji? Nacisk na fakty, tyle że wewnątrz nas. Kiedy mówimy o naszych emocjach bez
zarzucania nikomu, obarczania winą, wówczas możemy mówić szczerze o tym, co dzieje się w nas z
najmniejszym ryzykiem, że druga osoba odbierze to jako atak.

… to czuję złość i poniżenie.

Z jaką potrzebą się to wiąże? Nasze emocje mają swoją logikę, wiążą się z potrzebami, które czujemy.
Innymi słowy, gdyby nie to, że nam na czymś zależy, to w danej sytuacji nie czulibyśmy żadnych
alarmujących odczuć. Jeśli trafnie nazwiemy nasze emocje, wówczas możemy połączyć je z potrzebami i
łatwiej je zakomunikować – znów, bez obarczania i atakowania.

Oznacza to, że potrzebuję szacunku.

O co proszę? Identyfikacja potrzeb prowadzi do praktycznych konsekwencji – jakkolwiek nikt nie

przyszedł na świat po to, aby zaspokajać nasze czy czyjekolwiek potrzeby, to możemy ułatwić to drugiej
osobie jasno precyzując, co od niej chcemy. Unikaj mówienia „przestań robić to…” (druga osoba może
zacząć robić coś innego, co też nie będzie po naszej myśli) oraz ogólnych zwrotów jak „zacznij mnie
szanować” (wizja szacunku u drugiej osoby może być inna niż u nas lub osoba wcale może nie wiedzieć,
co zrobić zamiast).

Czy możesz powiedzieć mi w takich sytuacjach, że doceniasz, co dobrego zrobiłem, oraz gdy robię coś nie
tak, to mówić konkretnie o zachowaniach, a nie o mnie?

Całość. Kiedy robisz [to], czuję się [tak] i wiąże się to z tym, że potrzebuję [tego]. Czy mógłbyś zrobić
[to]?

Części składowe

Można stosować to w całości lub w kawałkach, wplatając poszczególne elementy w naturalną rozmowę.

Zarysowanie sytuacji. Kiedy robisz [to], to czuję się [tak].

Ja. Czuję się [tak], ponieważ potrzebuję [tego].

Ty. Czy czujesz się [tak], ponieważ potrzebujesz [tego]?

Prośba. Czuję się [tak], ponieważ potrzebuję [tego]. Czy mógłbyś zrobić [to]?

Bartosz Kleszcz, www.uczesieact.pl

Jak ćwiczyć

Jeśli swobodne stosowanie komunikacji bez przemocy jest problematyczne, spróbuj skorzystać z kilku
propozycji poniżej, aby ułatwić sobie trening.

Podziel to na mniejsze części. Zacznij np. tylko od komunikowania potrzeb lub zakreślania faktów –
jeśli coś jest za duże na jeden raz, podziel to na mniejsze części. Ogranicz się do 1 faktu, 1 emocji, 1
potrzeby i 1 propozycji rozwiązania.

Zacznij w bezpiecznym środowisku. Jeśli trudno ci zacząć z jedną osobą z racji ryzyka odrzucenia lub
silnego ładunku emocjonalnego między wami, to spróbuj z inną, wobec której wiesz, że macie
bezpieczniejszą relację. Pozwoli to wystartować z tą technologią i wdrożyć się w nią, nim weźmiesz na
bary coś trudniejszego.

Przygotuj zawczasu część wypowiedzi. Problemy między ludźmi mają często nawracający charakter.
Może zawczasu już wiesz, jaka potrzeba jest niezaspokojona, albo jakie emocje się pojawią? Warto
zostawić furtkę na spontaniczną odpowiedź, ale z drugiej strony spontaniczność nie jest celem samym w
sobie, a szczere pokazanie się i dotarcie z tym do drugiego człowieka. Gdy masz w głowie wcześniej, co
powiedzieć, jest większa szansa, że skorzystasz z tego rodzaju komunikacji.

Pracuj ze sobą. Kiedy robię lub mówię to a to, to czuję się tak i to oznacza, że potrzebuję tego. Czy
mogę zrobić dla siebie to? Komunikacja bez przemocy to okazja, aby nawiązać kontakt ze swoją osobą,
który polega na zrozumieniu i jest nakierowany na dbanie o siebie. Przy okazji nawykając do tego
rodzaju autoanalizy łatwiej będzie intuicyjnie stosować ją w rozmowie z drugim człowiekiem.

Pisanie zamiast mówienia. Facebook, mail, sms czy list to okazje, aby na spokojnie pomyśleć, co się
chce przekazać i skonstruować wypowiedź bez przemocy. To dobry start, jeśli mówienie na żywo jest
zbyt trudne.

Materiały na YT

Cały warsztat Marshalla Rosenberga, twórcy komunikacji bez przemocy. Tylko po angielsku,
natomiast są też napisy po polsku. Powyżej jest esencja z niego, a sam warsztat warto obejrzeć w całości
lub na raty dla licznych przykładów, ducha tego rodzaju komunikacji i samej osobowości Marshalla. Ma
3 godziny, więc spokojnie można oglądać na raty – dobrą podziałką są te 4 kroki, do których po kolei
odnosi się on w następujących częściach szkolenia.

https://www.youtube.com/watch?v=H5pVaQi21gQ

Bartosz Kleszcz, www.uczesieact.pl