კონსპექტი ახალი საგამოცდო ბილეთების მიხედვით

ბილეთი N1
1. თვალის გამჭვირვალე სხეულები: რქოვანა, ბროლი, მინისებრი სხეული,

მათ ფუნქცია, შენება.
რქოვანა სრულიად გამჭირვალეა,მას აქვს 3 ძირითადი ფუნქცია: დაცვა, სინათლის გატარება

და გარდატეხა. ის შედგება 6 შრისაგან:
• რქოვანას ეპითელიუმი
• ბოუმანის შრე
• სტრომა
• დუას შრე
• დესცემენტის მემბრანა
• რქოვანას ენდოთელიუმი
ის სკლერაში საათის მინის მსგავსადაა ჩასმული და წინა ზედაპირი ამოზნექილია. ანუ

მას აქვს მენისკის ფორმა, რომელიც სხივებს გარდატეხს ლინზის მსგავსად.
მისი გარდამტეხი ძალა 40 დიოპტრია. რქოვანა თვალის ყველაზე წამოწეული და

ნაკლებად დაცული ნაწილია, რის გამოც გარე ზემოქმედების გამო ის ხშირად
ზიანდება. მის დაცვაში მნიშვნელოვანია მგრძნობიარე ნერვული ბოჭკოები.
რქოვანაზე ოდნავი შეხებაც კი იწვევს ტკივილს და წარმოქმნის დაცვით რეფლექსს -
ქუთუთოების რეფლექსური ხამხამი, ცრემლდენა და ბლეფაროსპაზმი. ის წყალწყალა
ნამს დიფუზიის საშუალებით იწოვს.
ბროლი - გამჭირვალე, ელასტიური სხეულია. მოთავსებულია ბროლის კაფსულაში. ის

დამაგრებულია ცინის იოგებით, რომელიც ერთ მხარეს ცილიარულ სხეულს უმაგრდება,
მეორეთი ბროლის კაფსულას. ფერად გარსთან ერთად ის თვალის წინა მონაკვეთს გამოყოფს
უკანასგან. ბროლს აქვს ორმხრივ ამოზნექილი ფორმა (უკანა უფრო ამოზნექილია), ამიტომ
სხივის გარდატეხაში დიდ როლს თამაშობს, მისი გარდამტეხი ძალა 20 დიოპტრია.
ახალგაზრდა ასაკში ბროლი რბილი და ელასტიურია, ცინის იოგების საშუალებით
ხორციელდება მისი მოდიფიკაცია, რაც აკომოდაციას საშუალებას იძლევა. ცილიარული
კუნთი როდესაც მოდუნებული ცინის იოგები დაჭიმულია და ბროლი უფრო ბრტყელია.
მინისებური სხეული - გამჭირვალე, ჟელესებრი მასაა, რომელიც თვალს უნარჩუნებს ფორმას.

მის წინა ზედაპირზე თეფშისებრი ჩაღრმავებაა, სადაც ბროლია მოთავსებული. მისი
თითქმის 98% წყალია, მაგრამ მიუხედავად ამისა, თვალიდან ამოღებული მინისებური
სხეული ფორმას ინარჩუნებს, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ მას საკუთარი გარსი და ჩონჩხი
აქვს. მასში სხივი უმნიშვნელოდ გარდატყდება.
2.კლინიკური რეფრაქციის სახეები
რეფრაქცია - ესაა ნებისმიერი ოპტიკური სისტემის გარდამტეხი ძალა, რომელიც

გამოიხატება დიოპტრიებში.
 კლინიკური რეფრაქცია არის თვალის დიოპტრიული სისტემის გარდამტეხი ძალის

დამოკიდებულება ანატომიური ღერძის სიგრძესთან მოსვენებულ მდგომარეობაში -
აკომოდაციის მოქმედების გარეშე
თუ მათი დამოკიდებულება ნორმალურია ანუ ნორმალურია შეფარდება მაშინ 5

მეტრის მანძილიდან წამოსული ობიექტის პარალელური სხივების ფოკუსირება
მოხდება ბადურაზე - ყვითელი ხალის ცენტრალურ ფოსოში ამ დროს გამოსახულება
იქნება მკაფიო ასეთ მხედველობას ენეტროპია ეწოდება
ბადურაზე გამოსახულება მიიღება შებრუნებული, შემცირებული და ახლოს მდებარე

საგნების ხედვისას, თვალის რეფრაქცია ძლიერდება აკომოდაციის დაჭიმვის გამო. ამიტომ
არჩევენ რეფრაქციის 2 სახეს: დინამიკურს და სტატიკურს.
კლინიკური რეფრაქცია გულისხმობს თვალის დიოპტრიულ გარდამტეხ ძალას მხოლოდ

სტატიკურ მდგომარეობაში - აკომოდაციის გარეშე.
კლინიკური რეფრაქცია შეიძლება იყოს თანაზომიერი ანუ ემეტროპიული და

არათანაბარზომიერი, ანუ ამეტროპიული.
ემეტროპია - კლინიკური რეფრაქციის ისეთი სახეა, რომლის დროსაც გარდამტეხი ძალა

თვალის ანატომიური ღერძის სიგრძის თანაზომიერია და საგნიდან წამოსულის
პარალელური
სხივები ზუსტად ბადურაზე აისახება. ემეტროპი პარალელურ სხივებს კრებს, მისი უშორესი
წერტილი უსასრულობაშია. R=∞
ამეტროპია 2 სახისაა: მიოპია და ჰიპერმეტროპია
*მიოპია - ისეთი რეფრაქციაა, როცა ოპტიკურ სისტემაში სხივები მძლავრად გარდატყდება

და გამოსახულება მიიღება ბადურას წინ. ბადურაზე იკრიბება სასრულ მანძილზე მდებარე
მიოპიური რეფრაქციის თვალს ბადურაზე შეუძლია შეკრიბოს მხოლოდ ისეთი სხივები

რომლებსაც თვალში შესვლამდე აქვთ კრებადი მიმართულება, ამის გამო მიოპი ახლო
მდებარე საგნებს გარკვევით ხედავს, შორს ბუნდოვნად. . მიოპიური რეფრაქციის თვალის
მკაფიო მხედველობის წერტილი მით უფრო ახლოსაა რაც უფრო მაღალი ხარისხისაა მიოპია.
ხარისხის მიხედვით არის : სუსტი ხარისხის 3 დიოპტრიამდე

საშუალო - 6 დიოპტრიამდე და მძიმე 6 >
არის სტაციონარული, დროებით პროგრესული - წელიწადში 1 დიოპტრით მატება და

პროგრესული
საგნების განშლადი სხივები. მისი უშორესი წერტილი 5 მეტრზე ახლოსაა. მას უარყოფით
ნიშანს ანიჭებენ (-R). მაკორეგირებელია ჩაზნექილი მინა

*ჰიპერმეტროპია- ოპტიკური სისტემა სუსტი გარდამტეხია და პარალელურ სხივთა კონა
მიიღება ბადურას უკან.
მისი უშორესი წერტილი ფაქტრიურად არ არსებობს, ე.ი. უარყოფით სივრცეში მდებარეობს

და ენიჭება + ნიშანი, რაც მიუთითებს, რომ უშორესი წერტილი ბადურას უკანაა და
ბადურაზე მხოლოდ კრებადი სხივები ერთიანდება.
სუსტი
საშუალო
მაღალი ხარისხის
სუსტი და სასუალო აკომოდაციის ხარჯზე კომპენსირდება. ახალგაზრდებში აკომოდაციის

კუნთი მუდმივად დაძაბულია, დაჭიმულია. დაძაბვა შეიძლება ისეთი ძლიერი იყოს რომ
დაფაროს ჰიპერმეტროფია და ამეტროფული ან მიოპიური გახადოს .ამის გამო არის :
აშკარა ჰიპერმეტროფია
ფარული ჰიპერმტროფია
მაკორეგირებელია ამოზნექილი მინა.
3. მხედველობის სიმახვილის უეცარი დაქვეიტებით მიმდინარე დაავადებები.
ბადურის ცენტრალური არტერიის ან მისი ტოტის სისხლის მიმოქცევის

მოშლა
ბადურის ცენტრალური არტეერისა და მის ტოტებში სისხლის მიმოქცევის
მოშლა შეიძლება გამოწვეული იყოს :
 სპაზმით
 თროომბოზით
 ემბოლით
ნებისმიერ შემთხვევაში თვალის ფსკერის ოფტალმოსკოპიური დათვალიერებისას
ვხედავთ :
1. არტერიები ძალიან შევიწროებულია

2. მხედველობის ნერვის დვრილი ძალიან გაფერმკრთალებულია
3. დვრილისა და ყვითელი ხალის მიდამოში ბადურა დიფუზურად
შეშუპებულია და აქვს მოთეთრო რძისფერი
4. ყვითელი ხალის არეში ჩანს ალუბლისფერი ლაქა
შეშუპების მიზეზია იშემია, ალუბლისფერი ლაქის მიზეზი კი ისაა, რომ

გათხელებულია ბადურა და წითელი ფერის ქორიოიდეა ჩანს
მხედველობის ნერვის ატროფიისა და არტერიების ობლიტერაციის გამო დაკარგული

მხედველობა აღარ აღდგება
ბადურის ცენტრალური არტერიის სპაზმი ხანდაზმულებში ვითარდება

ჰიპერტონული დაავადებების ან სისხლძარღვთა ორგანული დაზიანების ნიადაგზე.
ამიტომ პროგნოზი უფრო ცუდია ვიდრე ახალლგაზრდა ასაკში, როდესაც იგი
ვითარდება ზოგადი ვაზომოტორული ლაბილობის ფონზე.
ასევე თრომბოზებიც გვხვდება ჰიპერტონული დავადეების ათეროსკლეროზების

დროს. სისხლძარღვთა შევიწროება ხელსაყრელ პირობებს ქმნის თრომბოზის
განვითარებითვის. თრომბოზს სპაზმისგან და ემბოლისგან განსხვავებით ახასიათებს
არტერიის კედლის შესქელება, ღრუბლისფერი შემღვრევები და ჰემორაგიები
არტერიის გასწვრრივ.
არტერიის ცენტრალური ტოტის დაცობისას მხედველობა უეცრად იკარგება, ერთ-

ერთი ტოტის დაცობისას კი მხედველობის ველის შესაბამის უბანში გამოვლინდება
სექტორისებრი სკოტომა.
მკურნალობა : სპაზმოლიზური საშუალებები და სისხლძარღვთა გამაფართოებელი

საშუალებები. მაგ; ნიტროგლიცერინის 15 იანი სპირტიანი ხსნარის 1-2 წვეთი,
ანტიკოაგულანტები
ემბოლიით დაცობისას მიმართავენ სასწრაფო ოპერაციულ ჩარევას პარაცენტეზს ან

ირიდექტომიას , ვარაუდობენ რომ ამ დროს ოფთალმოტონუსის უეცარი შემცირება
გამოიწვევს არტერიებში წნევის მომატებას და გამოიწევს ემბოლის გადასროლას.
სასწრაფოოო დახმარებაა - 1) სისხლძარღვის გაფართოება და თრომბის
გადაადგილება პერიფერიაზე - თვალშიდა წნევის ვარირებით ხდება გაფართოება.
15წმ ვაწვებით თვალზე, შემდეგ ვუშვებთ ხელს და ასე ვიმეორებთ 5წუთის
განმავლობაში. თუ შედეგი ვერ მივიღეთ ვიღებთ ქაღალდის პარკს და ვთხოვთ
პაციენტს ისუნთქოს მასში(co2 იმატებს და ფართოვდება). გასათვალისწინებელია ის,
რომ დრო გვაქვს 1 საათი!
ბადურის ცენტრალური ვენის თრომბოზი
საკმაოდ ხშირია საშუალო და ხანშიშესულ პირებში. თითქმის ყოველთვის ცალ

თვალზე ვითარდება. ხშირია ჰიპერტონული დაავადებისა და ათეროსკლეროზის
დროს. თრომბი ჩნდება არტერიულ-ვენური გადაჯვარედინების არეში.
ვენის ძირითადი ტოტის თრომბოზის დროს მხედველობა მკვეთრად

ქვეითდება( თითების თვლამდე სახის წინ). 0.05-0.07, შეიძლება 0.1-მდე ჰქონდეს
მხედველობა(მთლიანად არ იკარგება!).
ერთ-ერთი ტოტის თრომბოზისას- შესაბამისი უბანია გამოვარდნილი.
ოფთალმოსკოპიისას -
 მხედველობის ნერვის დისკო შეშუპებულია,
 საზღვრები მთლიანადაა წაშლილი
 დისკო მუქი წითელი ფერისაა(სისხლჩაქცევები),
 ვენები გაგანიერებული, დაკლაკნილი, არტერიები შევიწროებული.
დროთა განმავლობაში სისხლჩაქცევები შეიწოვება, წარმოიქმნება უხვი კაპილარული

ანასტომოზები, რომელიც ხელს უწყობს კოლატერალური სისხლის მიმოქცევის
განვითარებას და მხედველობის გაუმჯობესებას.
მკურნალობა ნიკოტინის მჟავა ანტიკოაგულანტები, ჰეპარინი
თუმცა სისხლის უკუდენის შეფერხება ხშირად იწვევს მეორეულ გლაუკომას და

მხედველობის დაკარგვას და საჭიროა პილოკარპინი საპროფილაკტიოკოდ
1. თვალის კაკლის სისხლძარღვოვანი გარსი, ნაწილები, შენება,

ფუნქცია, კვება. (უვეალური გარსი)
თვალის კაკლის სისხლძარღვოვანი გარსი შედგება 3 ნაწილისგან:
I საკუთრივ ქორიოიდეა
II ცილიარული სხეული
III ფერადი გარსი.
ქორიოიდეა იკვებება უკანა მოკლე ცილიარული არტერიებით. ეს შრე შედგება კიდევ 4

შრისგან: სუპრაქორიოიდეა, დიდი სისხლძარღვების შრე, კაპილარების შრე, ბაზალური
ფირფიტა.
ცილიარული სხეული თავის მხრივ შედგება 3 ნაწილისგან: ცილიარული რგოლი,

ცილიარული მორჩები და ცილიარული კუნთი.
მისი გვირგვინოვანი ნაწილი გამოიმუშავებს წყალწყალა ნამს, რომელიც თავიდან გროვდება

უკანა საკანში. გუგის მეშვეობით გადადის წინა საკანში, აქ მოთავსებულია ფირფიტოვანი
კორნეოსკლერალური ტრაბეკულები, რომელშიც ხვრელები და ნაპრალებია (ფონტანის
სივრცე), აქედან წყალწყალა ნამი ხვდება მთავარს კოლექტორში. ლიმბის გარშემო არსებული
შლემის სადინრით კი გადადის ვენურ სისტემაში.( ეს წყალწყალა ნამის გზები, მასწმა
ჩაგვაწერინა და არაა აუცილებელი ამ საკითში მოყვეთ ))
ცილიარული სხეული მონაწილეობს აკომოდაციის აქტში და გამოყოფს თვალშიდა სითხეს,

მონაწილეობს (წყალწყალა ნამს)-ის სეკრეციის ავტორეგულაციაში.
ცილიარული რგოლი შედგება გარეთა ნაწილისგან, რომელიც ცილიარული კუნთითაა

წარმოდგენილი და შიგნითა ნაწილისგან - ცილიარული მორჩებისგან. ცილიარულ კუნთებს
აინერვირებს oculomotoriusi, ის ასევე მდიდარის სამწვერა ნერვის ტოტებით, რაც ანთებითი
პროცესების დროს დიდ ტკივილს იწვევს.
ფერადი გარსი სისხლძარღვოვანი გარსის წინა ნაწილია, ის ფარავს ბროლის წინა ზედაპირს
და ოდნავ ეხება მას. მის ცენტრში ხვრელია - გუგა. ფერად გარსს აქვს ორი ზედაპირი : საგუგე
და გარეთა - ცილიარული ზონა. ირისის წინა ზედაპირზე სისხლძარღვებს შორის
ჩაღრმავებები - ლაკუნები/კრიპტებია. მისი ინერვაცია ხდება სამწვერა ნერვის ტოტებით,
სპინქტერს აინერვირებს oculomotoriusi, დილატატორს - კისრის სიმპატიკური ნერვი.
2. თანდაყოლილი კატარაქტები
წინა პოლუსური კატარაქტა - ამ ფორმის დროს შემღვრევა არის ბროლის წინა წაფსულის წინა
პოლუსზე. გუგის ცენტრში ისინჯება მკაფიოდ შემოსაზღვრული თეთრი ლაქა. ზოგჯერ
შემღვრევა კონუსის ან პირამიდის მსგავსია, გადის წინა საკანში და მას პირამიდული
კატარაქტა ეწოდება.
უკანა პოლუსური კატარაქტა - ვითარდება ბროლის უკანა კაფსულის უკანა პოლუსზე. მისი
აღმოჩენა მხოლოდ გამავალი სხივებით გამოკვლევისასაა შესაძლებელი.
პოლუსური კატარაქტები მხედველობას არ აქვეითებს და მკურნალობას არ საჭიროებს.
შრეებრივი ანუ ზონულარული კატარაქტა - ესაა ბროლის ბირთვსა და ქერქულ შრეებს შორის
ერთი ან რამდენიმე შრეა შემღვრეული. ყველაზე ხშირი ფორმაა. რაც უფრო ინტენსიურია
შემღვრევა, მხედველობა მით მეტადაა დაქვეითებული. შრეებრივი კატარაქტის მიზეზად
ითვლება ფარისებრახლო ჯირკვლის შეძენილი ან თანდაყოლილი ჰიპოფუნქცია,
ორგანიზმის კალციუმით გაღარიბება ან შეთვისების დარღვევა. მისი რაოდენობრივი
ცვალებადობაც მოქმედებს თვალშიდა წნევაზე, რაც ბროლის დაზიანებას იწვევს.
განუვითარებელი რჩება ექტოდერმული წარმონაქმნები - ბროლი და კბილები.
მთლიანი რბილი კატარაქტა - წარმოადგენს შრეებრივი კატარაქტის განვითარებულ სტადიას

და მისგან დიდად არ განსხვავდება. ასეთი კატარაქტის დროს ხშირია თვალის სხვამრხრივი
დაზიანებები: რქოვანას შემღვრევა, მიკროფთალმი...
მკურნალობა: მხოლოდ ქირურგიული. კეთდება მწიფე კატარაქტაზე, რადგან ამ დროს

ბროლის კაფსულასა და მას შორის კავშირი დარღვეულია და ადვილია მათი გაცალკევება.
არსებობს ექსტრაკაფსულური (კაფსულა რჩება და შიგთავსს იღებენ) და ინტრაკაფსულური
(კაფსულიანად) მეთოდები. ოპერაცია არ კეთდება იმ შემთხვევაში, თუ კატარაქტა ცალ
თვალში მომფიფებულია, მეორე თვალი მხედველობა კი კარგია. ასეთ დროს ოპერაციის
ჩატარების შემდეგ ორ თვალს შორის რეფრაქციის განსხვავება ძალიან დიდი იქნება და
დაირღვევა ბინოკულარული მხედველობა.
კატარაქტის ბროლის ექსტრაქციის უახლესი მეთოდია ულტრაბგერითი

ფაკოემულსიფიკაცია. ერთდროულად ხდება ბროლის დაქუცმაცება და მცირე ჭრილის
ხვრელიდან მისი გამორეცხვა. სვამენ ხელოვნურ ბროლს, ხემოვნურ ლინზას, რომლის
ოპტიკური ძალა და რეფრაქცია ინდივიდუალურად ინება წინასწარ შერჩეული.
3. მხედველობის ნერვის ანთება
მხედველობის ნერვის ნევრიტის დროს ანთებით პროცესში ჩართულია ნერვის ღერო,

გარსები და დვრილი.
უმრავლეს შემთხვევში დაავადება ერთბაშად იწყბა. ანთების დაწყებისთანავე

ცენტრალური მხედველობა მკვეთრად ქვეითდება, ზოგჯერ სრულ სიბრმავემდე.
მხედველობის ველის საზღვრები კონცენტრულად ვიწროვდება
ოფთალმოსკოპიური ცვლილებები დამოკიდებულია ანთებითი პროცესის

სიმძიმეზე. მსუბუქი ანთების დროს დვრილი ჰიპერემიულია, საზღვრები ბუნოვანი,
არტერიები და ვენები გაფართოებულია. მკვეთრად გამოხატული ანთების დროს
დვრილი ძლიერ ჰიპერემიულია, თითქმმის არ განირჩევა თვალის ფსკერის საერთო
ფონისგან..
მხედველობის ნერვის ანთება უმეტესად ორმხრივია. დიფ. დიაგნოზი ტარდება

მხედველობის ნერვის დვრილის შეშუპებასთან. უნდა მივაქციოთ ყურადრება რომ
მხედველობის დვრილის შეშუპების დროს მხედველობის ფუნქციები ხანგრზლივად
შენარჩუნებულია, ნევრიტის დროს კი დაავადების დაწყებისთანავე ირღვევა.
მხედველობის ნერვის ნევრიტის დროს თუ დიაგნოზი მალე დაისვა და მკურნალობა

სწრადწარიმართა მხედველობითი ფუნქციები შეიძლება სრულიად აღდგეს,
წინაარმნდეგ შემთხვევაში ვითარდება ნერვის ნევრიტული ატროფია და შეიძლება
ავადმყოფი დაბრმავდეს.
მხედველობის ნერვის ნევრიტი გამოწვეულია მწვავე და ქრონიკული ინფექციებით

როგორიცაა გრიპი ტიფი ტუერკულოზი
მკურნლალობა :
პირველ რიგში ნევრიტის ეტიოლოგიას ვადგენთ რომ ძირითადი მიზეზის

ლიკვიდაცია მოვახდინოთ. ვუნიშნავთ ანტიბიოტიკებვს, სულფანილამიდებს,
სპაზმოლიზურ საშუალებებს , ვენაში გლუკოზა შეგვყავს, ბე ვიტამინებს ვუნიშნავთ
რეტრობულბური ნევრიტი
მხედველობის ნერვში ანთებიტი პროცესი ლოკალიზდება თვალის კაკლიდან

ქიაზმამდე. აანთებით პროცესსი შესაძლოა ჩარტული იყოს ცენტრალური ბოჭკოები -
პაპილურ-მაკულური კონა ან ნერვის ღერო გასწვრივ მთელ სისქეზე. უმეტესად
ანთება მხედველობის ნერვის დვრილამდე ვერ აღწვ ს და ოფთალმოსკოპიურად
დვრილი არ იცვლება . დვრილამდე მხოლოდ იმმ შემთხვევასი არწევს თუ ანთებითი
პროცესი ახლოსაა თვალის კაკალთან. უმეტესად ზიანდება პაპილურ-მაკულური
კონა რის გამოც ხშირია დვრილის ტემპოლარული კიიდის ატროფია.
არის მწვავე და ქრონიკული რეტრობულბური ნევრიტი :
მწვავეს ახასიათებს მხედველობის სწრაფი დაქვეითება შუქის შეგრძნებამდე.

ავადმყოფი გრზნობს ტკივილის თვალის სიღრმეში, რაც ძლიერდება თვალის
მოძრაობის დროს და კაკალზე ზეწოლისას.რადგან ზიანდება პაპილურ-მაკულური
ბოჭკოები დიაგნოზის დასმაც მხედველობის ფუნქციების მოსლას ემყარება, რადგან
ეს პაპილურ-მაკულური კონა წარმოადგენს ყვითელი ხალიდან მომავალ ბოჭკოებს,
ამიტომ პირველ რიგში ქვეითდება მხედველობის სიმახვილე. მწვავე
რეტინობულბური ნევრიტი გამოწვეულია უმეტესად გაფანტული სკლეროზით და
დავადების ადრეული გამოვლენაა.
ქრონუიკული რეტინობულბური ნევრიტი შედარებით ისვიათად გვხვდება. მას

ახასიატებს ცენტრალური ნერვული სისტემის თანდატანობით დაქვეითება.
პროგნოზ ცუდია მხედველობის ფუნქციების აღდგენა ნელა ხდება ისე არა როგორც
მწვავე ანტების დროს, ქრონიკული ანთებ აგამოწვეულია გაფანტული სკლეროზით,
ავიტამინოზით, ალკოჰოპური და ნარკოტიკლი ინტოქსიკაციით
მკურნალობა : იყენებენ ანტიბიოტიკებს, სულფანილამიდებს , ვტამინებს, ვენასი

გლუკოზას
1. ქუთუთოების შენება, ინერვაცია, კვება
ზედა და ქვედა ქუთუთოების დანიშნულებაა თვალის დაცვა მექანიკური, ფიზიკური და

ქიმიური აგენტებისგან. ქუთუთოების რეფელქსური ხამხამი რქოვანას აცილებს უმცირეს
ნაწილაკებს, ცრემლს ანაწილებს თანაბრად და ინარჩუნებს ნორმალურ ტენიანობას. თვალის
დახუჭვა ძილის დროს იცავს თვალს გამოშრობისგან.
ქუთუთოს ზედა საზღვარია წარბი, ხოლო ქვედა - ორბიტის ქვემო კიდე. ქუთუთოებს შორის
არსებულ სივრცეს - თვალის ნაპრალი ეწოდება. შიგნითა მხარეს ქუთუთოების კიდეები
მოხრილია და ქმნის საცრემლე ტბას, რომლის ფსკერზეც საცრემლე კორძია მოთავსებული.
მის ლატერალურად კონიუნქტივის დუბლიკატურაა - ნამგლისებრი ნაოჭი, რომელიც
რუდიმენტული მესამე ქუთუთოა.
ანატომიურად ქუთუთო შეიძლება ორ ნაწილად გავყოთ: კან-კუნთის და

ტარზოკონიუნქტივალური. ეს ორი შრე ერთმანეთს ადვილად სცილდება ოპერაციების
დროს. ისინი მჭიდროდ დაკავშირებულნი არიან მხოლოდ ქუთუთოების თავისუფალ
კიდესთან. ქუთუთოს აქვს ორი პირი: წინა უკანა და მათ შორის არის ინტერმარგინალური
სივრცე. უკანა კიდის მახლობლად არის მეიბომის ჯირკვლების სადინრები.
ქუთუთოს თავისუფალი კიდის ზედაპირზე არის 2-4 რიგად განალგებული წამწამები,

ზემოთ - 100-150, ქვემოთ - 50-70.
კანქვეშა შემაერთებელი ქსოვილის ქვეშ მდებარეობს ქუთუთოების ირგვლივი კუნთი,

რომელსაც სახის ნერვი აინერვირებს.მისი დანიშნულებაა ქუთუთოების დახურვა. ეს კუნთი
შედგება ორბიტალური და პალპებრალური (ლათინურად palpebra ქუთუთოა) ნაწილებისგან.
პალპებრალური ნაწილიდან გამოიყოფა რიოლანის ცილიარული კუნთი, რომლის შეკუმშვა
ხელს უწყობს მეიბომის ჯირკვლების სეკრეტის გამოდენას.
კუნთოვანი ბოჭკოების ღრმა კონა პალპებრალური ნაწილის ბოჭკოებთან ერთად ქმნის

საცრემლე კუნთს, რომლის საშუალებითაც ცრემლი ცხვრილის ღრუში ტარდება.
ქუთუთოების შიგნითა ზედაპირი ლორწოვანი გარსით - კონიუნქტივითაა ამოვსებული.

ზედა ქუთუთოს აწევაში მონაწილეობს განივზოლიანი ზედა ქუთუთოს ამწევი კუნთი.,
რომელსაც თვალის მამოძრავებელი ნერვი აინერვირებს.
ქუთუთოების კვება ხორციელდება შიგნითა და გარეთა საძილე არტერიების სისტემით.

ნაზალურ მხარეს თვალბუდის არტერიას გამოეყოფა ქუთუთოს ზედა და ქვედა მედიალური
არტერიები. გარეთა მხარეს კი - ქუთუთოების ლატერალური არტერიები, რომლებიც
სახრემლე არტერიის ტოტებია. მათი შეერთებით მიიღება ზედა და ქვედა ქუთუთოს
არტერიული რკალები.
ზედა ქუთუთოს მგრძნობიარე ინერვაცია ხორციელდება თვალბუდის ნერვით, რომელიც
სამწვერა ნერვის პირველი ტოტია, ხოლო ქვედა ქუთუთოსი - მეორე - ზედა ყბის ტოტით.
2. ჰიპერმეტროპია
ჰიპერმეტროპია ანუ შორსმხედველობა თვალის რეფრაქციის პათოლოგიაა, რომელსაც

თვალის არასაკმარისი ოპტიკური ძალა ახასიათებს.ჰიპერმეტროპიისას საგნების
გამოსახულება ბადურა გარსის მიღმა ფოკუსირდება, რაც გამოწვეულია ან თვალის მოკლე
ღერძით (23 მილიმეტრზე ნაკლები სიგრძის), ან რქოვანასა და ბროლის სუსტი გარდამტეხი
ძალით. ხშირად ეს ორი მდგომარეობა ერთმანეთს ერწყმის. ანატომიური აგებულების
წყალობით ჰიპერმეტროპიულ თვალს ძალუძს, ბადურაზე შეკრიბოს მხოლოდ თვალში
შესვლამდე კრებადი მიმართულების სხივები, რის გამოც ერთი მკვეთრი წერტილის
ნაცვლად ბადურა გარსზე სინათლის ბუნდოვანი ლაქა პროეცირდება.
არჩევენ ჰიპერმეტროფიის 3 ხარისხს: სუსტი, საშუალო და მაღალი.
ახალგაზრდა ასაკში სუსტი და საშუალო ხარისხის ჰიპერმეტროპიისას თვალის ოპტიკური

სისტემის სისუსტე როგორც შორ, ისე ახლო მანძილზე მხედველობის აკომოდაციით
კომპენსირდება, ამიტომ ჰიპერმეტროპთა უმეტესობა შორსაც და ახლოსაც კარგად ხედავს,
თუმცა ახალგაზრდა ჰიპერმეტროპებში აკომოდაცია მუდამ დაჭიმულია, ცილიარული
კუნთი თითქმის არ დუნდება. ხშირად კუნთის დაძაბვა სპაზმშიც გადადის, რომელიც
შესაძლოა იმდენად ძლიერი იყოს, რომ დაფაროს ჰიპერმეტროპია და თვალი ემეტროპული
ან მიოპიური (ახლომხედველი) გახადოს. რეფრაქციის სახეობის დასადგენად საჭიროა
თვალში 1% ატროფინის ჩაწვეთება 10 დღის განმავლობაში. აკომოდაციის სრული დამბლა
მიღწეულია თუ ბოლო 2 გამოკვლ;ევის შედეგები ერთმანეთს ემთხვევა. 30 წლის ზევით
ჰიპერმეტროფიის გამოსავლენად საკმარისია ერთჯერადი ატროპინიზაცია.
მკაფიო მხედველობის უშრესი და უახლოესი წერტლების მდებარეობის მიხედვით არჩევენ :

ფაკულტატურს, ფარდობით და აბსოლიტურს.
ფაკულტატური-სუსტი ხარისხისაა, მკაფიო მხედველობის წერტლი თვალთან ახლოსა,

მხედველობა მახვილი როგორც შორს ისე ახლოს.
ფარდობითი: -საშუალო ხარისხისაა, ამ დროს მხედველობის უახლოესი წერტილი

თვალიდან დაშორებულია, ამიტომ თვალი მუდამ ამუშავებს აკომოდაციას ახლო მანძილზე
მუშაობისას, შორსმხედველობა - დამაკმაკოპილებელია.
აბსოლიტური- მხედველობის უახლოესი და უშორესი წერტილი და აკომოდაციის არრე

უარკოფით სივრცეშია. ასეთ თვალს არ შეუძლია შორეული და ახლო საგნების მკაფიოდ
დანახვა .
ჰიპერტროპიული რეფრაქციის დროს ხშირია ქრონიკული ბლეფარიტი და კატარული
კონიუნქტივიტი, რადგან ცილიარული კუნთების გაძლიერებულ მუშაობას თან სდევს
თვალის გარსების ჰიპერემია ეს კი ხელს უწკობს ანთების განვითარებას. აკომოდაციის
ჩვეულ დაჭიმულობას თან სდევს შუბლის წარბების ქუთუტოების სწმუხვნა რაც იწვევს
"ჰიპერმეტროპიულ გამომეტყველებას"
ჰიპერმეტროპიის კორექციის შედეგი დამოკიდებულია სხვადასხვა ფაქტორზე - პაციენტის

ასაკზე, საქმიანობის სახეობაზე, თანმხლებ დაავადებებზე. მკურნალობა შესაძლოა
წარიმართოს როგორც კონსერვატიული, ისე ქირურგიული მეთოდებით. კონსერვატიული
მკურნალობის საფუძველია დაავადების დროული დიაგნოსტიკა სრულფასოვანი
ოფთალმოლოგიური კვლევით. დიაგნოსტიკის შემდეგ ხდება მხედველობის კორექცია
სათვალით ან კონტაქტური ლინზებით, რომლებიც მხოლოდ ოფთალმოლოგმა უნდა
შეარჩიოს. რეკომენდებულია თვალის აკომოდაციაზე პასუხისმგებელი კუნთების ვარჯიში.
ამ მიზნით ოფთალმოლოგის მეთვალყურეობით ტარდება ლაზერული სტიმულაცია,
მხედველობის ვიდეოკომპიუტერული კორექცია, ვარჯიშები. აუცილებელია სრულფასოვანი
(ვიტამინებითა და მიკროელემენტებით მდიდარი) საკვები. ძალიან კარგია მოცვისა და E
ვიტამინის შემცველი პრეპარატების მიღება. მკურნალობის ქირურგიულ მეთოდთაგან
აღსანიშნავია მიკროქირურგიული და ექსიმერლაზერული ტექნოლოგიების უნიკალური
კომბინაცია .
3. შეძენილი კატარაქტები
ახალგაზრდა ასაკში, როცა ბროლის ბირთვი ჩამოყალიბებული არაა, ირღვევა მთლიანად

ბროლი, ხოლო მოხუცებულობის ასაკში - მხოლოდ კორტიკალური შრეები.
მოხუცებულობის კატარაქტა ითვლება შეძენილი კატარაქტების ყველაზე ხშირ ფორმად.

ვითარდება 50-60 წლის ასაკის ზემოთ. მას აქვს ოთხი სტადია: დაწყებითი, უმწიფარი
(გაფუებული), მწიფე და გადამწიფებული.
დაწყებით სტადიაში შემღვრები ჩნდება პერიფერიაზე, გროვდება ე.წ. წყლიანი ნაპრალები.

თანდათან ეს სითხე იმღვრევა და წარმოიქმნება რადიალური შტრიხები. შემღვრევები უფრო
ინტენსიური ეკვატორის მახლობლად. მოხუცებულობის კატარაქტა შეიძლება დაიწყოს
სუბკაფსულური ქერქოვანი (კორტიკალური) შრეების შემღვრევით, ან ბროლის ბირთვის
ირგვლივი შრეების დიფუზური შემღვრევებით.
გაფუებული კატარაქტას სტადიაში შემღვრევები უფრო და უფრო მატულობს, შემღვრეულ

ბოჭკოებში წყლის დაგროვების გამო ბროლი ფუვდება და მოცულობაში მატულობს. ამის
გამო წინა საკანი ვიწროვდება და წნევა მატულობს. კატარაქტის მომწიფების ხარისხის
დასადგენად აკვირდებიან ბროლზე ფერადი გარსის ჩრდილს, რაც უფრო გამჭვირვალეა
ბროლი, მით დიდია ჩრდილი.
მწიფე კატარაქტის სტადიაში სითხის მოცულობა მცირდება და ბროლი ზომაში იკლებს, ამ

სტადიაში მხედველობა მთლიანად დაკარგულია, ავადმყოფი შეიგრძნობს მხოლოდ
სინათლეს და ამჩნევს ხელების მოძრაობას. ოპერაციის საუკეთესო სტადიაა.
გადამწიფებული კატარაქტის გადამწიფების პროცესი ორგვარად შეიძლბე წარიმართოს :

ბროლი სითხეს კარგავს და მოცულობაში მცირდება,ფერადი გარსი კარგავს საყრდენს და
თვალის მოძრაობის დროს ირხევა. მეორე შემთხვევაში: ბროლის ქერქოვანი შრე რძისებრი
სითხედ გარდაიქმნება და მკვრივი ბირთვი მასში იძირება. ამ ფორმას მორგანიუსის
კატარაქტას უწოდებენ.
მოხუცებულობის კატარაქტა ყოველთვის ორივე მხარეს ვითარდება, მაგრამ არა

ერთდროულად. მისი გამომწვევი მიზეზი უცნობია, მაგრამ არსებობს რამდენიმე მოსაზრება:
ზოგი ფიქრობს, რომ შემღვრევის მიზეზი თვითონ ბროლშია, სხვები მიიჩნევენ, რომ მასზე
მოქმედებს გარეგანი ფაქტორები, ულტრაიისფერი სხივები, ენდოკრინული დარღვევები,
ასევე ორგანიზმის B2 (რიბოფლავინი) ვიტამინით გაღარიბება.


გართულებული კატარაქტა - ვითარდება თვალზე ხანგრძლივად მიმდინარე ანთებითი ან

დეგენერაციული დაავადებების დროს.
ვარსკვლავა კატარაქტა - ბადურას პიგმენტური დისტროფიისა და მაღალი მიოპიის დროს.

ახასიათებს უკანა ქერქოვანი შრეების შემღვრევა.
შეხორცებული კატარაქტა - ირიდოციკლიტის, ირიტისა და უვეიტის დროს, ბროლის წინა

კიდე უხორცდება ფერად გარსს.
კატარაქტა ჰეტეროქრომიის დროს - ქრონიკული ციკლიტის შედეგად ვითარდება
ჰეტეროქრომიის დროს. ასევე უკანა შრეებში იწყება და ნელ-ნელა ბროლი მთლიანად
იმღვრევა.
შავი კატარაქტა - უფრო ხშირად მოხუცებში გვხვდება. ბროლის პათოლოგირი სკლეროზია.

გვერდით განათებით ისინჯება ტითქმის შავი ბროლის ბირთვი, გამავალი სხივებით
შემოწმებისას კი მკრთალი წითელი რეფლექსი, ეს ნიშნავს, რომ ბროლი გამჭვირვალე, მაგრამ
შავად შეფერილი და ამის გამო შთანთქავს ფერებს.
1. თვალის მამოძრავებელი აპარატი, ფუნქცია, ინერვაცია.
თვალს ამოძრავებს ზედა, ქვედა, გარეთა და შიგნითა სწორი . გარეთა და შიგნითა

ამოთრავებენ ამ მიმართულებებით. ხოლო ქვედა ამოძრავებს ქვევით და ოდნავ შიგნით, და
ზედა ზევით და ოდნავ შიგნით.
ზედა და ქვედა ირიბი კუნთები.(აქ ცოტა პირიქით, ზედა ირიბი თვალს აბრუნებს ქვემოთ
და გარეთ, ხოლო ქვედა ირიბი - ზევით და გარეთ)
ყველა კუნთი, გარდა ქვედა ირიბი კუნთისა, იწყება ორბიტის სიღრმეში, მხედველობის
ხვრელის ირგვლივ , ქმნის ე.წ. „კუნთოვან ძაბრს“ და საბოლოოდ ემაგრება სკლერას.
• ზედა, ქვედა და შიგნითა სწორ კუნთებს, ასევე ქვედა ირიბს აინერვირებს musculus
Oculomotorius (III წყვილი ნერვი- თვალის მამოძრავებელი)
• გარეთა სწორს - განმზიდველი ნერვი (VI წყვილი)
• ზედა ირიბს - ჭაღისებრი (IV წყვილი)
კვებავს კუნთოვანი არტერია, რომელიც arteria oftalmica-ს ტოტია.











სუსტი

3. ბადურის სისხლმომარაგების მწვავე მოშლა
ბადურის ცენტრალური არტერიის სისხლმიმოქცევის მოშლა.
შეიძლება იყოს გამოწვეული სპაზმით, თრომბოზით ან ემბოლით. არტერიები ძალიან

შევიწროებულია, მხედველობის ნერვის დისკო გაფერმკრთალებულია, დისკოს და ყვითელი
ხალის არეში ბადურა შეშუპებულია, აქვს მოთეთრო ფერი და ამ ფონზე ყვითელი ხალის
არეში ჩანს ალუბლისფერი ლაქა (ბადურა აქ თხელია და გამოსჭვივის წითელი ფერის
ქორიოიდეა). ბადურას ცენტრალური არტერიის სპაზმი ხშირია ფსიქოგენური
ფაქტორებისას, ხანშიშესულებში ჰიპერტონული დაავადებისას. ცენტრალური არტერიის
ობსტრუქციისას ყვითელ ხალს ვეღარ მიეწოდება სისხლი და პაციენტი უეცრად კარგავს
მხედველობას. პერიფერიული არტერიის ობსტრუქციისას - მხედველობის დარღვევა ხდება
იშემიის ლოკალიზაციის შესაბამისად. თრომბოზი ცენტრ. არტერიის დახშობის ხშირი
მიზეზია, რომლის დროსაც გამოხატულია არტერიების სკლეროზი. დამახასიათებელია
მხედველობის უეცარი დაკარგვა. (ცენტრ. არტერიის დაცობისას-მთლიანად იკარგება,
რომელიმე ტოტის დაცობისას- სექტორისებრი სკოტომა შესაბამის უბანში). ცენტრალური
ოკლუზიისას საჭიროა :
1) სისხლძარღვის გაფართოება და თრომბის გადაადგილება პერიფერიაზე - თვალშიდა

წნევის ვარირებით ხდება გაფართოება. 15წმ ვაწვებით თვალზე, შემდეგ ვუშვებთ ხელს და
ასე ვიმეორებთ 5წუთის განმავლობაში. თუ შედეგი ვერ მივიღეთ ვიღებთ ქაღალდის პარკს
და ვთხოვთ პაციენტს ისუნთქოს მასში(co2 იმატებს და ფართოვდება).
გასათვალისწინებელია ის, რომ დრო გვაქვს 1 საათი!
2) ცენტრალური ვენის სისხლმიმოქცევის მოშლა
საკმაოდ ხშირია საშუალო და ხანშიშესულ პირებში. თითქმის ყოველთვის ცალ თვალზე

ვითარდება. ხშირია ჰიპერტონული დაავადებისა და ატეროსკლეროზის დროს. თრომბი
ჩნდება არტერიულ-ვენური გადაჯვარედინების არეში. ვენის ძირიტადი ტოტის თრომბოზის
დროს მხედველობა მკვეთრად ქვეითდება( თითების თვლამდე სახის წინ). 0.05-0.07,
შეიძლება 0.1-მდე ჰქონდეს მხედველობა(მთლიანად არ იკარგება!). ერთ-ერთი ტოტის
თრომბოზისას- შესაბამისი უბანია გამოვარდნილი. ოფთალმოსკოპიისას - მხედველობის
ნერვის დისკო შეშუპებულია, საზღვრები მთლიანადაა წაშლილი, დისკო მუქი წითელი
ფერისაა(სისხლჩაქცევები), ვენები გაგანიერებული, დაკლაკნილი, არტერიები
შევიწროებული. სისხლი ბადურიდან არ გადის და საკომპენსაციოდ ხდება ახალი
სისხლძარღვების - კოლატერალების წარმოქმნა (არასრულფასოვანი და ჟონვადია). შემდეგ
ვიტარდება შემაერთებელი ქსოვილი, რომელიც გადადის ფერად გარსზე->ტრაბეკულურ
აპარატში და სრულდება პროცესი მხედველობის სრული დაკარგვით და ძლიერი
ტკივილებით. მკურნალობა ლაზერის სხივით ხდება ბადურას გარსის პერიფერიული
ნაწილის მოწვა და ვსპობთ პერიფერიულ მხედველობას. მოწვის ადგილზე ვაჩენთ
შემაერთებელ ქსოვილს, რომელზეც ახალი სისხლძარღვები აღარ წარმოიქმნება. პაციენტი
დაბალი განათების პირობებში ვეღარ ხედავს. სისხლზარღვების უკუგანვითარებისთვის -
ავასტინი.
1. მხედველობის ნერვი, მხედველობის გზები და ცენტრები.
ბადურას განგლიური უჯრედების აქსონებით წარმოქმნილი ნერვული ბოჭკოები

ერთიანდება მხედველობის ნერვის დისკოში, გადის სკლერის დაცხრილულ ფირფიტაშ და
ქმნის მ ხ ე დ ვ ე ლ ო ბ ი ს ნ ე რ ვ ს (n. opticus).
მასზე არჩევენ ინტრაორბიტალურ, ინტრაკანალურ და ექსტრაკრანიალურ ნაწილებს. ნერვი

მხედველობის არხით გადის ქალას ღრუში, ქმნის მხედველობის ჯვარედინს -ქიაზმას,
საიდანაც უკვე მხედველობის ტრაქტის სახელწოდებით გრძელდება. მისი პირველადი
ცენტრებია დამუხვლილი სხეული, ოთხგორაკის წინა ბორცვები და თალამუსი. აქედან
ბოჭკოები გაივლის შიგნითა კაფსულას და გრაციოლას კონის სახით მთავრდება კეფის წილის
მხედველობის ცენტრში.
ოპტიკურ ზონაში -ყვითელ ხალში არის სამ ნეირონიანი სისტემა
პირველი - ჩხირები და კოლბები
მეორე-ბიპოლარული უჯჯრედები
მესამე-მულტიპოლარული - განგლიური უჯრედები
2.მიოპია სახეები - მკურნალობა -
სახეები : რეფრაქციული მიოპიაა - როდესაც მაღალი გარდატეხა ახასიათებს
ღერძული მიოპიაა - თვალის ღერძის დაგრძელების დროს
ხარისხის მიხედვით მსუბუქი - 3.00D
საშუალო - 6.00D
მძიმე > 6.00
 სტაციონარულს - სუსტი ხარისხის მიოპიის შემთხვევები

 დროებით პროგრესულს - საშუალო დამაღალი ცარისხის მიოპიები, როდესაც მიოპია
სტაციონარული ხდება 20-25 წლის ასაკში
 პროგრესირებადი მიოპია ანუ ავთვისებიანი მიოპია, ბავშვობის ასაკში საკმაოდ
განვითარებულია და 35-40 წლის ასაკამდე პროგრესულობს და 20-30 D -ს აღწევსმძიმე
პათოლოგიაა რასაც თან ახლავს ანატომიური ღერძის დაგრძელებით გამოწვეული
სხვადასხვა სახის გართულებები
მიოპიის კორექცია ხდება - გამბნევი მინებით - მიოპებს ვუნიშნავთ 1-2 D ით ნაკლები ძალის
მინას
მკურნალობა - თვალის ფსკერზე პათოლოგიური გამოვლინებისას აუცილებელია თვალის

დასვენება, ფიზიკური მუშაობის აკრძალვა
მაღალი ხარისხის მიოპიისას თვალის ფსკერზე აღინიშნება მიოპიური კონუსი ანუ უკანა
სტაფილომა
გვ119
3. გლაუკომა
ვლინდება სიმპტომთა კომპლექსით როგორიცაა :
 თვალშიდა წნევს მომატება

 მხედველობის ნერვის გლაუკომატოზური ატროფია დამახასიატებელი ექსკავაციით
რომელიც ვითარდება ნერვულ ბოჭკოთა ატროფიისა და დაცხრილული ფირფიტის
უკან დაწევის შედეგად.
 მხედველობის ფუნქციების დაქვეითებ
თვალშიდა წნევის მომატება და მისი პათოლოგიური მერყეობა გამოწვეულია წყალწყალა

ნამის უკუდენის გაუარესებით. მისთვის დამახასიათებელია მხედველობის ნერვის დისკოს
პათ. ჩაღრმავება ანუ ექსკავაციის დროს მხედველობის ნერვის დისკო მორუხო-მოთეთრო ან
მომწვანო ფერისაა, საზღვრები მკაფიოა. მხედველობის ველი და მხედველობის სიმახვილე
დაქვეითებულია.
კლასიფიკაცია წნევის მიხედვით :
 კომპენსირებული გლაუკომა თვალშიდა წნევა 28 -მდეა

 სუბკომპენსირეული - 29-35 ის ფარგლებშია
 არაკომპენსირებული >35ზე
 დეკომპენსირებული ფორმა - მწვავე შეტევა
ფორმები : კუთხის მიხედვით
 ღია
 დახურული
 შერეული
დახურულკუთხიანი - აღინიშნება წინა საკანის კუთხის მუდმივი ან პერიოდული ბლოკადა.
შეფერხებულია წყალწყალა ნამის მოძრაობა უკანა საკანიდან წინაში, რის გამოც უკანა საკანში
წნევა მატულობს და ხდება ფერადი გარსის ამობურცვა,
მწვავე შეტევას ახასიტებს უეცარი დასაწყისი, საღამოს ან გამთენიისას, თვალში აუტანელი

ტკივილები, რომელიც ირადირებს: საფეთქელში, შუბლში, ყურში, კბილებში. თავის
ტკივილს თან სდევს რეფლექსური გულისრევა/ღებინება, მხედველობა მკვეთრადაა
დაქვეითებული, სინათლის წყაროს ირგვლივ ავადმყოფი ხედავს ცისარტყელას რგოლებს,
ქუთუთოები შეშუპებულია, წინა ცილიარული სისხლძარღვები გაფართოებული და
დაკლაკნილია და რქოვანას ირგვლივ ქმნის "მედუზას თავს". წინა საკანი შევიწროებულია ან
საერთოდ არ არსებობს, ფერადი გარსის ფერი წაშლილია, გუგა გაფართოებული
(სფინქტერის დამბლა), სინათლეზე არ რეაგირებს.
ღიაკუთხიანი - ღიაკუთხიანი გლაუკომის (ღკგ) დროს შეფერხებულია წყალწყალა ნამის

გადინება ტრაბეკულურ სისტემაში, პიგმენტური უჯრედებით და ექსფოლიანტებით მისი
ნაწილობრივ დახურვის გამო. ღკგ შეადგენს გლაუკომების 85%ს. ღიაკუთხიან გლაუკომას
ახასიათებს:უსიმპტომო მიმდინარეობა (ხანგრძლივად, წლების განმავლობაში),
მომატებული თვალშიგა წნევა, მხედველობის ველის შევიწროვება, მხედველობის
პერიოდული დაბინდვა.
შერეული - ორივე ფაქტორია გამომწვევი.
პირველად გლაუკომას ახასიათებს 4 სტადია
1) დაწყებითი - თვალსაჩინო ცვლილებების გარეშე მხოლოდ ბრმა ხალის საზღვრებია

გადიდებული
2) განვითარებული - მხედვ. ნერვის დისკოს ექსკავაცია, მხედვ. ველი შევიწროებული, ცენტრ.
მხედველობა დაქვეიტებული.
3)შორსწასული - პროგრესირებს განვითრებული სტადიის ნიშნები
4) ტერმინალური - მხედვ. ფუნქციები მთლიანადაა დაკარგული. ავადმყოფი არჩევს ხელის
მოძრაობას და სინათლეს. ფორმული მხედვ. დაკარგულია.
2) მეორადი გლაუკომა - განვითარების მიზეზია თვალის სხვადასხვა დაავადებებით

გამოწვეული თვალშიდა სითხის პროდუქციის და ცირკულაციის მოშლა.. მკურნალობენ
სინექიების გასაგლეჯად მიდრიატიკებით - განსაკუთრებით სკოპოლამინით. წნევა თუარ
შემცირდა საჭიროა ოპერაციული ჩარევა-ანტიგლაუკომატოზურ ირიდეტომიას .
მეორეული გლაუკომით რტულდება ბადურას ცენტრალური ვენის თრომბოზი

3) თანდაყოლილი გლაუკომა - დაავადების ნიშნები დაბადებისთანავე ან პირველი სამი
წლის განმავლობაში გამოვლინდება. მისი მიზეზია წინა საკანის კუთხეში ემბრიონული
მეზოდერმალური ქსოვილის შემორჩენაა, რომელიც გზას უღობავს წყალწყალა ნამს
ტრაბეკულისა და შლემის არხისკენ. მაღალი თვალშიდა წნევის ზემოქმედებით ბავშვის ნაზი
სკლერა და რქოვანა იჭიმება და ტხელდება, მოთეთრო-ცისფერია, თვალის კაკალი იზრდება
და ემსგავსება ხარის თვალს, რქოვანა სემღვრეულია, მგრძნობელობა დაქვეიტებული,
დესცემენტის გარსში ჩნდება ნახეთქები, საიდანაც რქოვანაში იჟონება საკანის ნამი და
ვითარდება შეშუპება და დეგენერაციული ცვლილებები. ფერადი გარსი ატროფირებულია,
გუგა გაფართოებული, ბროლი უკანაა გადანაცვლებული, ღრმა გლაუკომური ექსკავაციაა.
ერთი თვალი მეორეზე მეტადაა დაზიანებული.
გლაუკომის დიაგნოსტირებისთვის აუცილებელია ზოგადი და დამატებითი

(ოპტიკურკოჰერენტული ტომოგრაფია და კომპიუტერული პერიმეტრია)
ოფთალმოლოგიური გამოკვლევევის ჩატარება.
გლაუკომის დიაგნოსტიკა - სადიაგნოსტიკო სინჯები იყოფა : ტონომეტრიულ და ფუნქციურ

სინჯებად. ტონომეტრია - წნევა ვლინდება, ფუნქციური სინჯებით - მხედველობის ფუნქციას
იკვლევენ და თვალის ფსკერზე რახდება, ოფტალმოსკოპიით
გლაუკომების მკურნალობის მთავარი მიზანია თშწის დაქვეითება და თვალშიგა სითხის

ნორმალური ცირკულაციის აღდგენა. გლაუკომების მკურნალობა შესაძლებელია
მედიკამენტოზური, ლაზერული და ქირურგიული მეთოდებით.
მედიკამენტოზური - თშწის დაქვეითების და შემდგომ რეგულირების მიზნით პაციენტმა

მუდმივად უნდა იწვეთოს პროსტაგლანდინების (აუმჯობესებენ წყალწყალა ნამის დინებას
სადრენაჟო სისტემაში) და β–ბლოკატორების (ამცირებენ წყალწყალა ნამის გამომუშავებას
ცილიარული სხეულის მიერ) შემცველი ანტიგლაუკომატოზური პრეპარატები.
ლაზერული მკურნალობა - სელექტიური ტრაბეკულოპლასტიკა - SLT , ირიდოტომია,

ირიდო-გონიოპლასტიკა.
ნტიგლაუკომატოზური წვეთების და ლაზერული მკურნალობის არასრული ეფექტის

შემთხვევაში, როდესაც თშწ მაინც მაღალია საჭიროა გლაუკომის ქირურგიული მკურნალობა
ტრაბეკულექტომია ირიდექტომიით.
4.ვირუსული კერატიტი
ადენოვირუული კერატიტი
დასაწყისში გამოვლინდება :
 ფოლიკულური კონიუნქტივიტით
 ქუტუთოები შესუპებულია
 კონიუნქტივა ინფილტრირებულია
 რეგიონული ლიმფური კვნაძები შესიებულია და მტკივნეული
 რქოვანას დაზიანება ვლინდება დაავადების მე 5-10 დღეს : რქოვანის
ცენტრალურ უბანში ვნაცულობთ მრავალრიცხოვან წერტილოვან
იმფილტრატებს
მკურნალობა : ლევომიცეტინის წვეთები
ჰერპესული ხაზების სახითაა, ნერვის გაყოლებაზე, ძლიერ მტკივნეულია.

ადენოვირუსისგან გასხვავებით, ზიანდება ეპითელი. იწვევს სამწვერა ნერვის
დაზიანებასაც და ძლიერ ტკივილს.
მკურნალობა: აციკლოვირი
ჰერპესული კერატიტი , რქოვანას მარტივი ჰეპესი და რქოვანას ზოსტერი
რქოვანას მარტივი ჰერპესი - სუბეპიტელური ნაზი ინფილტრატების და ბუშტუკების

გაჩენით. ბუშტულეებში გამჭირვალე სითხხეა, სკდება და მის ნაცვლად რჩება
ზედაპირული დეფექტი. ბუშტულების გამოყრას ტან ახლავს სინატლის შისი,
ბლეფაროსპაზმი, ცრემლდენა, პერიკორნეალური ინექცია, ნევრალგიური ხასიატის
ტკივილი. რქოვანას მგრზნობელობა დაქვეითებულია ან მთლიანად დაკარგულია.
რქოვანას ზოსტერი
ვიტარდება გასერის კვანძისა და სამწვერა ნერვის პირველი ტოტის დაზიანების

შედეგად . რქოვანა აავადდება იმ შემთხვევაში როდესაც პროცესში ჩარტულია
ცხვირწამწამოვანი ნერვი. ჰერპესულ გამონაყარს წინ უძრვის ძლიერი ტკივილი
სამწვეა ნერვის პირველი ტოტის გასწვრივ, შემდეგ ქუტუთოს შუბლისა დაქუტუთოს
კანი შესუპდება, გაწითლდება და ბუშტუკები გაჩნდება, ამდროს გამონაყარი ცნდება
რქოვანაზეც. გამონაყარი მსხვილბუშტუკოვანია და უფრო რრმად იჭრება ვიდრე
მარტივი ჰერპესის ბუშტულა, ბუშტულა სკდება და იფარება ფუფხიტ, რომლის
აზრობის შემდეგ რჩება ინტენსიური შემღვრევა. რქოვანის მგრზნობელობა
დაკარგულია.
მკურნალობა : უშუალოდ ჰერპეს ვირუსზე მოქმედი სასუალება არ გვაქვს.

სამკურნალოდ მრავალი მეტოდია.
ხდება რქოვანას დაიზანებული უბნების ჩამოფხეკვა მოწვა იოდის ნაყენით, სპირტით
რქოვანას კვების გასაუმჯობესებლად იყენებენ ნოვოკაინის ბლოკადას რაც

ტკივილსაც აყუჩებს.
ვიტამინების ინექციები ბესი უმეტესად.
მწავევ სტადიაში იყენებენ ულტრაიისფერ სხივებს
ანტიჰისტამინურ პრეპარატებს
სულფანილამიდებს და ანტიბიოტიკებს -მეორად ინფექციასთან ბრძოლის მიზნით

1.ინტრაოკულური კუნთები
თვალშიდა კუნთებს მიეკუთვნება ცილიარული კუნთი და გუგის შემავიწროვებელი და

გამაფართოვებელი კუნთი.
 ცილიარული კუნთი ცინის იოგებით უკავშირდება ბროლს და უზრუნველყოფს მის

აკომოდაციას, კერძოდ მოდუნებულ მდგომარეობაში ცინის იოგები დაჭიმულია და
ბროლი გაბრტყელებული ხოლო კონტრაქციისას ცინის იოგების მოდუნება ხდება და
ბროლი შედარებით ამოიზნიქება.
გრძელი ცილიარული ნერვით, რომელიც ცხვირ-წამწამოვანი ნერვის ტოტია და ეს
კიდე სამწვერა ნერვის ტოტია ხდება ცილიარული კუნთისა და გუგის სფინქტერის
ინერვაცია, რის გამოც ისინი ერთად იკუმშებიან.
ცილიარული განგლია კი უზრუნველყობს ცილიარული მოკლე ნერვით გუგის
დიალტატორი კუნთის ინერვაციას. ამ კუნთების კვება ხდება წინა უვეალური
აუზით, რომელიც იქნება წინა ცილიარული და უკანა გრძელი ცილიარული
არტერიით.











სუსტი
3. კერატიტი
კერატიტი არის რქოვანას ანთება.
დამახასიატებელია :
 ბლეფაროსპაზმი
 სინატლის შიში
 ცრემლდენა,უცხოსხეულის შეგრძნება თვალში
 ნხედვეკლობის დაქვეითება და ტკივილები
ობიექტური გასინჯვით :
1. რქოვანას გამწირვალეობა დარღვეულია - ჩნდება მორუხო-თეთრი ან

მოყვითალო ფერის შემღვრეული კერები. ეს შემრვრეული კერები არის
ინფილტრატი
2. რქოვანა შესუპებულია
3. ინფილტრატების წარმოქმნის შემდეგ ხდება რქოვანის ვასკულარიზაცია
სისხლძარღვების შეჭრა . არცევენ ზედაპირულ და ღრმა ვაკულარიზაცია .
ზედაპირული დამახასიათებელია ზედაპირული კერატიტისთვის, ღრმა -
ღრმა კერატიტისთვის
4. ახასიატებს პერიკორნეალური ანუ ცილიარული ინექცია - ღრმა ცილიარული
სისხლძარრვების ჰიპერემია . კონიუნქტივალური ინექციასან იმით
განსხვავდება რომ დაწოლიტ სისხლძარრვები არ იცლება
5.
კლასიფიკაცია:
ეგზოგენური
• მექანიკური, ქიმიური ან ფიზიკური ფაქტორებით
განპირობებული
• ბაქტერიული,
• ვირუსული,
• სოკოვანი,
• ქუთუთოების ან კონიუნქტივის დაავადებებთი გამოწვეული.
ენდოგენური
• ინფექციური
• ნეიროგენური
• ავიტამინოზური
• უცნობი ეტიოლოგიის
ბაქტერიული კერატიტისთვის დამახასიათებელია რქოვანას ცენტრალურ ნაწილში

ინფლილტრატი, რომელსაც ნეკროზული რღვევა მოსდევს, დანეკროზებული მასების
მოცილების შემდეგ ჩნდება წყლული, ის მალე ფართოვდება და მალე შეიძლება
მთელ რქოვანას მოედოს. რღვევის პროცესი შეიძლება გავრცელდეს არა მხოლოდ
პერიფერიულად, არამედ სიღრმეშიც და რქოვანას პერფორაცია და ღრმა შრეების
ანთება გამოიწვიოს. ღრმა ანთების მიმანიშნებელია წინა საკანში დალექილი ჩირქი,
ჰიპოპიონი. თუ რქოვანას შრეებიდან მხოლოდ ეპითელიუმი დაზიანდა, ის მალევე
აღდგება , ხოლო ბოუმანის შრის დაზიანების შემთხვევაში ჩნდება ნაწიბურები.
სამკურნალოდ გამოიყენება ადგილობრივი და ზოგადად ფარტთო სპექტრის

ანტიბიოტიკები.
ვირუსული კერატიტი
ადენოვირუული კერატიტი
დასაწყისში გამოვლინდება :
 ფოლიკულური კონიუნქტივიტით
 ქუტუთოები შესუპებულია
 კონიუნქტივა ინფილტრირებულია
 რეგიონული ლიმფური კვნაძები შესიებულია და მტკივნეული
 რქოვანას დაზიანება ვლინდება დაავადების მე 5-10 დღეს : რქოვანის
ცენტრალურ უბანში ვნაცულობთ მრავალრიცხოვან წერტილოვან
იმფილტრატებს
მკურნალობა : ლევომიცეტინის წვეთები

ჰერპესული კერატიტი
რქოვანას მარტივი ჰეპესი
და რქოვანას ზოსტერი
რქოვანას მარტივი ჰერპესი - სუბეპიტელური ნაზი ინფილტრატების და ბუშტუკების

გაჩენით. ბუშტულეებში გამჭირვალე სითხხეა, სკდება და მის ნაცვლად რჩება
ზედაპირული დეფექტი. ბუშტულების გამოყრას ტან ახლავს სინატლის შისი,
ბლეფაროსპაზმი, ცრემლდენა, პერიკორნეალური ინექცია, ნევრალგიური ხასიატის
ტკივილი. რქოვანას მგრზნობელობა დაქვეითებულია ან მთლიანად დაკარგულია.
რქოვანას ზოსტერი
ვიტარდება გასერის კვანძისა და სამწვერა ნერვის პირველი ტოტის დაზიანების

შედეგად . რქოვანა აავადდება იმ შემთხვევაში როდესაც პროცესში ჩარტულია
ცხვირწამწამოვანი ნერვი. ჰერპესულ გამონაყარს წინ უძრვის ძლიერი ტკივილი
სამწვეა ნერვის პირველი ტოტის გასწვრივ, შემდეგ ქუტუთოს შუბლისა დაქუტუთოს
კანი შესუპდება, გაწითლდება და ბუშტუკები გაჩნდება, ამდროს გამონაყარი ცნდება
რქოვანაზეც. გამონაყარი მსხვილბუშტუკოვანია და უფრო რრმად იჭრება ვიდრე
მარტივი ჰერპესის ბუშტულა, ბუშტულა სკდება და იფარება ფუფხიტ, რომლის
აზრობის შემდეგ რჩება ინტენსიური შემღვრევა. რქოვანის მგრზნობელობა
დაკარგულია.
მკურნალობა : უშუალოდ ჰერპეს ვირუსზე მოქმედი სასუალება არ გვაქვს.
სამკურნალოდ მრავალი მეტოდია.
ხდება რქოვანას დაიზანებული უბნების ჩამოფხეკვა მოწვა იოდის ნაყენით, სპირტით
რქოვანას კვების გასაუმჯობესებლად იყენებენ ნოვოკაინის ბლოკადას რაც

ტკივილსაც აყუჩებს
ვიტამინების ინექციები ბესი უმეტესად
მწავევ სტადიაში იყენებენ ულტრაიისფერ სხივებს
ანტიჰისტამინურ პრეპარატებს
სულფანილამიდებს და ანტიბიოტიკებს -მეორად ინფექციასთან ბრძოლის მიზნით

1.თვალის დამცავი აპარატი სავარაუდოდ რქოვანა

იგულისხმება
თვალის ფიბროზული გარსი წარმოდგენილია სკლერითა და რქოვანით. მათი დანიშნულებაა
თვალის კაკლის ფორმის შენარჩუნება და შიგნითა გარსების დაცვა გარე ზემოქმედებისგან.
სკლერის ღრმა შრეები რქოვანაში უფრო ადრე გადადის, ვიდრე ზერელე და შეერთების
ადგილას წარმოქმნის ზერელე არშიას - ლიმბას.

•
• ის სკლერაში საათის მინის მსგავსადაა ჩასმული და წინა ზედაპირი ამოზნექილია. ანუ
მას აქვს მენისკის ფორმა, რომელიც სხივებს გარდატეხს ლინზის მსგავსად. მისი
გარდამტეხი ძალა 40 დიოპტრია. რქოვანა თვალის ყველაზე წამოწეული და ნაკლებად
დაცული ნაწილია, რის გამოც გარე ზემოქმედების გამო ის ხშირად ზიანდება. მის
დაცვაში მნიშვნელოვანია მგრძნობიარე ნერვული ბოჭკოები. რქოვანაზე ოდნავი
შეხებაც კი იწვევს ტკივილს და წარმოქმნის დაცვით რეფლექსს - ქუთუთოების
რეფლექსური ხამხამი, ცრემლდენა და ბლეფაროსპაზმი. ის წყალწყალა ნამს
დიფუზიის საშუალებით იწოვს.
2.კერატიკინუსი
კერატოკონუსი - -რქოვანა გარსი კარგავს თავის ფორმას და იძენს ამოზნექილ ფორმას.
 პირველი ჩივილი არის საგნების დამახინჯებული აღქმა . მისი გარდამტეხი

ძალა იზრდება შესაბამისად, ავადმყოფს შორს ხედვა თანდათან უჭირს.
 რქოვანას აქვს კონუსის ფორმა - რადგან რქოვანას შრეებს შორის მიმდინარეობს

დისტროფიული ცვლილებები, მატ შორის კოლაგენური კავშირები ირღევვა
 მეორადად ვითარდება შებრუნებული ასტიგმატიმი.
 სანათით გასინჯვისას დესცემენტის გარსში ნახეთქებია, ხოლო მწვერვალი
გათხელებული.
რქოვანა წინაა წამოწეული და მისი კვება ირღვევა, რამაც შეიძლება მისი

დაწყლულება და პერფორაცია გამოიწვიოს.
თუ პროცესი III შრეში იწყება, სტრომაში იწყება, მაშინ თვალი წინ კიარა, არამედ უკან, წინა
საკნის მხარეს ჩაიზნიქება.
გამოკვლევისას აუცილებელია ავადმყოფს ვკითხოთ, ხომ არ უყვარს თვალების სრესა (ეს

ძალიან ხშირად მაპროვოცირებელია კერატოკონუსის), ხომ არ აქვს ულტრაიისფერ
სხივებთამ ხანგრძლივი კონტაქტი... დიაგნოსტიკისთვის გამოიყენება
კორნეოტოპოგრაფია, რომელიც სუბკლინიკურ კერატოკონუსსაც გამოავლენს.
მკურნალობა: ოპტიკური ლინზებით კორექცია, მძიმე შემთხვევაში ნაწილობრივ გამჭოლი

კერატოპლასტიკა. ვიტამინოთერაპია...
• შესაძლებელია რქოვანას ხელუვნური „დაბერება“ - რიბოფლავინის ყოველ 2 წთ-ში

ჩაწვეთებით (პროგრესირებას აჩერებს)
• რქოვანაში პლასტმასის რკალების ჩასმა (2 ან 1). რქოვანას ცენტრი ბრტყელდება და

მხედველობა უმჯობესდება. რქოვანა უნდა იყოს მინიმუმ 400 მკრ.
• დასხივება
• რქოვანას გადანერგვა
3ბადურის ცენტრალური არტერიის ან მისი ტოტის

სისხლის მიმოქცევის მოშლა
ნებისმიერ შემთხვევაში თვალის ფსკერის ოფტალმოსკოპიური
დათვალიერებისას ვხედავთ :

6. მხედველობის ნერვის დვრილი ძალიანნ გაფერმკრთალებულია
7. დვრილისა და ყვითელი ხალის მიდამოსი ბადურა დიფუზურად
შესუპებულია და აქვს მოთეტრო რძისფერი
შესუპების მიზეზია იშემია, ალუბლისფერი ლაქის მიზეზი კი ისაა რომ

გათხელებულია ბადურა და წი~ტელი ფერის ქოროიდეა ჩანს

ბადურის ცენტრალური არტერიის სპაზმი ხანდაზმულებსი ვითარდება

ვითარდება ზოგადი ვაზომოტორული ლაბილობის ფონზე
ასევე თრომბოზებუიიც გვხვდება ჰიპერტონული დავადეების ათეროსკლეროზების

განვითარებითვის. თრომბოზს სპაზმისგან და ემბოლისგან განსხვავებით ახასიატებს
არტერიის კედლის შესქელება, ღრუბლისფერი შემღვრევები და ჰმორაგიები

ერტი ტოტის დაცობისას კი მხედველობის ველის შესაბამის უბანში გამოვლინდება
სექტორისებრი სკოტომა
მკურნალობა : სპაზმოლიზური სასუალებები და სისხლძარღვთა გამაფართოებელი
სასუალებები მაგ; ნიტროგლიცერინის 15 იანი სპირტიანი ხსნარის 1-2 წვეთი,
ემბოლით დაცობისას მიმართავენსასწრაფო ოპერაციულ ჩარევას პარაცენტეზს ან

გამოიწვევს არტერიებში წნევის მომატებას და გამოიწევს ემბოლის გადასროლას


თვალზე ვითარდება. ხშირია ჰიპერტონული დაავადებისა და ატეროსკლეროზის
ვენის ძირიტადი ტოტის თრომბოზის დროს მხედველობა მკვეთრად

დროთა განმავლობაში სისხლჩაქცევები სეიწოვება, წარმოიქმნება უხვი

კაპილარული ანასტომოზები, რომელიც ხელს უწყობს კოლატერალური
სისხლის მიმოქცევის განვითარებას და მხედველობის გაუმჯობესებას.
1.ბადურა გარსი, შენება, კვება, ფუნქცია.
ბადურა თვალის კაკლის შიგნითა გარსია. ფუნქციის მიხედვით იყოფა 1) ოპტიკურად

მოქმედ და 2) უმოქმედო ზონად.მოქმედი ნაწილი ბადურას 2/3-ს შეადგენს, იგი
მაღალდიფერენცირებული ნერვული ელემენტებისგან შედგება. ის ქორიოიდეასთან
შეერთებულია ორ ადგილას: დაკბილულ კიდესთან და მხ. ნერვის დვრილთან. დანარჩენ
ადილას მიფენილია მასზე. უმოქმედო ნაწილით ამოფენილია ცილიარული სხეულისა და
ფერადი გარსის უკანა ზედაპირი. გუგასთან ახლოს ქმნის „პიგმენტურ ქობას“. უმოქმედო
ნაწილი შედგება უხვად პიგმენტირებული ორშრიანი ეპითელიუმისგან. ის ამოვსებულია
პიგმენტი - ფუსცინით, რომელიც ქორიოიდეის პიგმენტი მელანინისგან განსხვავებით,
მდგრადია სხვადასხვა რეაგენტების მიმართ, ამიტომ ის ხელს უშლის სხივების გაფანტვას და
მკაფიო მხედველობას უწყობს ხელს.
ბადურა ოპტიკური ნაწილი 10 შრისგან შედგება:
• პიგმენტური ეპითელი
• ჩხირები და კოლბები
• გარეთა სისხლძარღვოვანი
• გარეთა ბირთვოვანი
• გარეთა ბადისებრი
• შიგნითა ბირთვოვანი (ბიპოლარული აქაა)
• შიგნითა ბადისებრი
• მულტიპოლარული
• ნერვეული ბოჭკოები
• შიგნითა საზღვროვანი
ოპტიკურად აქტიურ ზონაში, ყვითელ ხალში არის 3 ნეირონიანი სისტემა:
I რეცეპტორები: კოლბები და ჩხირები
II ბიპოლარული უჯრედები
III მულტიპოლარული ანუ განგლიური უჯრედები

მხედველობის ნერვი, მხედველობის გზები და ცენტრები.


2. .ანიზომეტროპია, კორექციის თავისებურებანი.
თითოეულ თვალში განსხვავებული რეფრაქცია, რაც იწვევს არათანაზომიერ მხედველობას.

ანიზომეტროპიისას თვალებს შორის რეფრაქცია 2.0D ზე მეტია. როდესაც ანიზომეტროპიის
ხარისხი 2.0D ზე ნაკლებია ბინოკულარული მხედველობა ირღვევა.
ორივე თვალის რეფრაქციის უმნიშვნელოგანხვავება საკმაოდ ხშირია , მაგრამ შეუმჩნეველია

და შემთხვევით გამოვლინდება მხედველობის სიმახვილის შემოწმების დროს .
არსებობს ანიზომეტროპიის რამდენიმე კომბინაცია. ერთ თვალში ემეტროპია, მეორეში

მიოპია, ჰიპერმეტროპია ან ასტიგმატიზმი, ორივე თვალში სხვადასხვა მიოპია და სხვ.
ანიზომეტროპიის კორექცია საკმაოდ რთულია. საკორექციო მინებს შორის 1,5-2.0 D- ზე მეტ

განსხვავებას თვალი ვერ ეგუება, რადგან ბინოკულარული მხედველობისას ბადურაზე
სხვადასხვა ზომის გამოსახულება მიიღება, თითოეული შემთხვევა ინდივიდუალურ
მიდგომას მოითხოვს.
მაღალი ხარისხის ანიზომეტროპიის დროს საჭიროა წამყვანი თვალის სრული კორექცია,

მეორე თვალისთვის კი უფრო სუსტი ძალის ან ბრტყელი მინის შერჩევა.
ბოლო ხანებში მაღალი ხარისხის ანიზომეტროპიას აკორეგირებან კონტაქტური ლინზით.
3. თვალის კაკლის დამწვრობა
როგორც ყველგან აქაც დამწვრობის ოთხი ხარსხი. ეს ოთხი ხარისხი მეტ ნაკლებად
ერთნაირია ქუთუთოებზე, კონიუქივასა-სკერეაზე და რქოვანა-ლიმბაზე. მაგ, პირველი
ხარისხის დროს გვაქ ჰიპერემია პირველ ორზე, მესამეზე კი ზედაპირული ეროზია. მეორე
ხარისხის დროს ბუშტუკების განვითარება, ზერელე ნეკორიზი, ზერელე შემღვრევა, მესამეს
დროს ნეკროზი, რქოვანა-ლიმბაზე კი ღრმა გაუმჭვირვალე შემღვრევა“მქრალი მინა“,
მეოთხეზე ღრმა ნეკროზი და რქოვანა-ლიმბაზე „ფაიფურის ფირფიტის “ მსგავსი შემღრევა.
ქიმიური დამწვრობა დამოკიდებულია ნივთიერების ტიპზე, კონცენტრაციაზე და

მოქმედების ადგილზე. ტუტეებით დამწვრობისას შესაძლებელია მოხდეს მისი
განეიტრალება მჟავით ან/და მუდმივი გამორეცხვა 30 წთ-ის განმავლობაში გამდინარე
წყლით ან ფიზიოლოგიურით. გამორეცხვა უნდა იყოს ყურადღებით, რადგანაც
დაზიანებული ეპითელიუმის აფცქვნა არ მოხდეს. ტუტებიით დამწვრობა უფრო საშიშია
ვიდრე მჟავეებით და მოსალოდნელია მდგომარების გაუარესება, რაგანაც ტუტე იწვევს
ქსოვილს ართმევს წყალს და სიღმეში ადვილად გადადის. ამიტომაც მოსალოდენელია მისი
წინა საკანში მოხვედრა და შემდგომ დღეებში მდგომარების გაუარესება ტოქსიკური
ირიტით, მეორეული გლაუკომით. წინა საკანის პარაცენტეზი და შემგომ მისი ფერმენტებით
განჟღენთვა ტუტებიით დამწვრობისას მკურნალობის ერთ-ერთი მეთოდია.
მჟავეებით დამწვრობისას ხდება ცილების კოაგულაცია და დაზიებბა სიღმეში არ გადაის.

შესაძლებელია მოხეეს მისი განეიტრალება და/ან გამორეცხვა 30 წთ-ის განვავლობაში.
მკურნალობის დასაწყისშივე უნად მოხდეს ამ ნივთიერების მოშორება. მკუნრალობის შემდეგ
ეტაპზე ვიყენებთ ანტიბიოტიკებს, რათა ავირიდოთ მეორეული ინფექციის განვითარება.
ასევე სეგვყავს ანტიტეტანური შრატი. მკურნალობისთვის ასევე შესაძლებელია გამოვიყენოთ
დეფირინებული აუტოსისხლი სუბკონიუქტივალურაად, რომლელიც რქოვანას ამდიდერებს
ჟანგვადით, ვიტამინებით და საკვებით. ასევე ხდება მცირე რაოდენბოთი ნივთიერების
განსანეიტრალებლად პრეპარატების შეყვანა. მკურნალობის დანარჩენი ტაქტიკა ისეთია,
როგორც დამწვრობის დროს გადასხმები, ვიტამინებით, კარგი და ჯანსაღი კვება.
თვალისთერმური დამწვრობას როგორც წესი თან ახსლავს სხვეულის სხვა ნაწილების

დაზიენბებიც. დამწვრობისას ქუთუთოები რეფლექსურად იხუჭებბა, რის გამოც
შესაძლებელია გვქოდეს ქუთუთოების მძიმე დამწვრობა რქოვანა და კონოიიუქტივა კი
დაუზიანებელი იყოს. თუმცა შესაძლებელია თვალის კაკლის თერმული დაზინებაც, რაც
როგორც ზევით იყო ნახსენები ისე გმაოვლინდება. პირველი ხარისხისას საკმარისია კანის
სპირტით დამუშავება და სტრეილური თევის ქონის(ჯანდაბ ამათ ქონს), 5% სინტომიცის ან
30# სულფაცილის თვალში შეზელა. საშუალოს და მძიმეს დროს ბუშტუკებს კვეთენ და
ანტიბიოტიკური მალამოთი ამუშავენებ.
სხივური დამწვრობაში. ელლექტროოფთალმია- მძლავრი ელექტრო შუქი, მდიდარი

ულტრაიისფერი სხივებით კონიუქტივას და რქოვანას დაზიანება. (ელექტროშედუღება,
კინოგადაღება). ლატენტური პერიოდის 6-8 სთ-ის მერე ეწყებათ ცრემლდება, სინათლის
შიში, ტკივილი, ეცხო სხეულის შეგრზენბა, ჰიპერემია, გუგა შევიწროვებულია, რქვონაზე
ინფილრტრატებია. ასევე შესაძლებელია თოვლის ოფთალმია(უსათვალო მოთხილამურები,
პოლარული მკვლევარები), 2-3 დღეში გაივლის ყველაფერი. მზის დაბნელების უსათვალო
ყურება, შესაძლოა ყვითელი ხალის შეუქცევადი დაზინება მოგვცეს და ცენტრალური
სკროტომა მივიღოთ.
4 . გლაუკომის მწვავე შეტევა
უფრო ხშირად ვითარდება ქრონიკული გლაუკომის ფონზე
 იწყება უეცრად- აუტანელი თვალის ტკივილით დილას ან სუაღამისას, რომელიც

სამწვერა ნერვის გატოტვიანების შესაბამისად გადაეცემა საფეთქელს, შუბლს, ყურს,
კბილებს.
 თავის ტკივილს თან სდევს გულისრევა , რებინება
 შეიძლება სისუსტეც, შემცივნება, პულსის შენელება
1. მწვავე შეტევის დროს მხედველობა დაქვეითებულია( იმის ხარჯზე , რომ

რქოვანა არის შემღვრეული და შეშუპებული ) , სინატლის წყაროს ირგვლივ
ავადმყოფი ხედავს ცისარტყელასებრ რგოლებს
2. წინა ცილიარული სისხლძარრვები გაფარტოებულია, დაკლაკნილია და
რქოვანას ირგვლივ ქმნის „მედუზას თავს“
3. რქოვანა გარსი შემრღვეულია, შესუპპებული ეპითელიუმი დაჩხვლეტილია
და ხაოიანი
4. მინისებური სხეული, ბროლი, ცილიარული სხეული, ფგერადი გარსი
გაფუებულია სეროზული სითხით და ამის გამო წინა საკანი შევიწროებულია
ან საერთოდ არ არის.
5. წინა საკანის არის დახშობილი , სიღრმე შევიწროვებული .
6. გუგა გაფართოებულია , დეფორმირებული, სინათლეზე და აკომოდაციაზე არ
რეაგირებს- რქოვანას შესიება და მინისებური სხეულის გაფუება გუგის არეს
მოყვითალო-მომწვანო ფერს აძლევს
7. არაანთებადი ჰიპერემია .
ზოგჯერ 30-40 %ში გლუკოზის ან გლიცერინის ჩაწწვეთების შემდეგ რქოვანას

გამჭირვალეობა დროებიტ აღდგება და ხერხდება თვალის ფსკერის დათვარიელება.
ოფთალმოსკოპიურად თვალის ფსკერზე ჩანს მხედველობის ნერვის დვრილის ჰიპერემია,
შესუპება, დაკლაკნილი და გაფართოებული ვენები, ბადუურას ცენტრალური არტერიის
პულსაცია და სისხლჩაქცევები ბადურა გარსში
მკურნალობა :
გლაუკომის მწვავე შეტევის მკურნალობა ძირითადად ოპერაციულია, მაგრამ

ამისთვის ჯერ საწიროა თვალსიდა წნევის დაწევა. თავიდან ერთი სათის
განმავლობაში ყოველ 10-15 წუთში ერთხელ აწვეთებენ 2% პილოკარპინს ( წინა
საკანს ვანთავისუფკებთ , ვამცურებთ პროდუქციას ) , შემდეგ კი ყოველ საათში
ერხელ ; ტკივილგამაყუჩებლები , შარდმდენები , წნევის დასაქვეითებელი
პრეპარატები .
ქირურგიული მკურნალობა აუცილებელია როდესაც ტვალშიდა წნვა მიოტიკებს არ
ექვემდებარება,მხედველობის ფუნქციები უარესდება. ქირურგიული ჩარევა
საუკეთესო შედეგს იძლევა ადრელ სტადიაში, როდესაც ჯერ კიდევ არ
განვითარებულა მყარი ანატომიური ცვლილებები და მხედველობითი ფუნქციები
ენარცუნებულია
ოპერაცია - ირიდექტომია ანესთეზიის შემდეგ ზემო ლიმბს კვეთენ, წინა საკანში

შუბისებრი დანა შეყავთ, წინა საკნის ნამს ნელა ღვრიან, რათა თვალი თანდათანობით
შეეჩვიოს თვალსიდა წნევის შემცირებას. პინცეტით ამოაქვთ ფერადი გარსი და
ჭრილობაზე ფუძესთან კვეთენ, რაც შეიძლება მეტად რომ განთავისუფლდეს საკანის
კუთხე
თუ წინა საკანი ძალიან ვიწროა, ლიმბიდან 5მმის დაცილებით იჭრება ლორწოვანის

ნაფლეთი, რქოვანას გამჭირვალე კიდიდან 1,5 მმის დაცილებით სკალპელიტ გაჰყავთ
6-7მმ განკვეთი,წინა საკნის გახსნის შემდეგ ფერადი გარსი თვიტონ
გამოიჭედებაჭრილობაში და ამოაქვთ პინცეტით და ფუზსთან მოკვეთენ
1.თვალის ოპტიკური სისტემა ანუ ბადურა გარსი
ბადურა თვალის კაკლის შიგნითა გარსია.
ფუნქციის მიხედვით იყოფა
1) ოპტიკურად მოქმედ
2) უმოქმედო ზონა
მოქმედი ნაწილი ბადურას 2/3-ს შეადგენს, იგი მაღალდიფერენცირებული ნერვული

ელემენტებისგან შედგება. ის ქორიოიდეასთან შეერთებულია ორ ადგილას: დაკბილულ
კიდესთან და მხ. ნერვის დვრილთან. დანარჩენ ადილას მიფენილია მასზე. უმოქმედო
ნაწილით ამოფენილია ცილიარული სხეულისა და ფერადი გარსის უკანა ზედაპირი.
გუგასთან ახლოს ქმნის „პიგმენტურ ქობას“. უმოქმედო ნაწილი შედგება უხვად
პიგმენტირებული ორშრიანი ეპითელიუმისგან. ის ამოვსებულია პიგმენტი - ფუსცინით,
რომელიც ქორიოიდეის პიგმენტი მელანინისგან განსხვავებით, მდგრადია სხვადასხვა
რეაგენტების მიმართ, ამიტომ ის ხელს უშლის სხივების გაფანტვას და მკაფიო მხედველობას
უწყობს ხელს.

2. ცრემლგამტარი გზები და მათი ცვლილებები
საცრემლე ორგანოები ორ ნაწილად იყოფა:
1) ცრემლგამომყოფი
2) ცრემლგამტარი
ცრემლგამომყოფს მიეკუთვნება საცრემლე ჯირკვალი და კონიუნქტივის დამატებითი

საცრემლე ჯირკვლები.
საცრემლე ჯირკვალი თვალბუდის ზემო გარეთა კუთხეში მდებარეობს. ზედა ქუთუთოს

ამწევი კუნთის მყესი მას ორბიტალურ და პალპებრალურ ნაწილებად ყოფს. ორბიტალური
ნაწილი თვალბუდის ძვლოვანი კედლის ჩაღრმავებაშია მოტავსებული და ნორმაში
პალპაციით არ ისინჯება. პალპებრალური ნაწილი - ორბიტალური ნაწილის ქვემოთაა და
დევს კონიუნქტივის თაღზე(ზედა ქუთუთუს თუ ამოვაბრუნებთ და თვალს ქვემოთ და
შიგნით მივმართავთ კონიუნქტივი ქვეშ შეიძლება დავინახოთ მოყვითალო პალპებრული
ნაწილი).
საცრემლე ჯირკვალი ფიქსირებულია სპეციალური იოგოვანი აპარატით, რომელიც არ
აძლევს მას გადანაცვლების საშუალებას. კონიუნქტივის ზედა და ქვედა თაღებში
გაფანტულია კრაუზესა და ვალდეიერის მცირე ზომის დამატებითი საცრემლე ჯირკვლები,
რომლებსაც ძირითადი საცრემლე ჯორკვლის მსგავსი აგებულება აქვთ. საცრემლე
ჯირკვლის ინერვაცია ხორციელდება სამწვერა ნერვის საშუალებით. საცრემლე ჯირკვლის
სეკრეტია -ცრემლი.
ცრემლი- გამჭვირვალე, სუსტი ტუტე რეაქციის სითხეა.
ცრემლგამტარი გზების დანიშნულებაა ცრემლის გატარება ცხვირი ღრუში. ცრემლგამტარი

გზები იწყება საცრემლე ღარით, რომელიც წარმოადგენს ვიწრო ნაპრალს ქუთუთოს კიდესა
და თვალის კაკალს შორის. ცრემლი საცრემლე ტბისაკენ მიედინება, რომლის ძირშიც
მოწითალო ბორცვია საცრემლე კორძი. შიგნითა ზედა და ქვედა ქუთუთოების უკანა კიდეზე
პატარა შემაღლებებია - საცრემლე დვრილები, რომელთა წვერებზე იხსნება საცრემლე
წერტილები,რომლებიც მეტადაა ჩაძირული საცრემლე ღარში, რაც ცრემლის აქტიური
შეწოვისთვის აუცილებელი პირობაა. საცრემლე მილაკები ჯერ ვერტიკალურად, შემდეგ
ჰორიზონტალურად მიემართება საცრემლე პარკში, სადაც ცალ-ცალკე ან საერთო სადინრით
იხსნება. საცრემლე პარკი თვალის შიგნითა კუთხესთანაა და 3 გარსისაგან შედგება : შიგნითა
ლორწოვანი, საკუთრივ შრე და სუბმუკოზა. საცრემლე პარკის ქვედა ბოლო გადადის ცხვირ-
საცრემლე არხში.
.ცრემლგამტარი გზების პათოლოგია, დიაგნოსტიკა, კლინიკა,

მკურნალობა.
საცრემლე გზების დაავადების ძირითადი ნიშანია ცრემლდენა. ეს შეიძლება გამოწვეული

იყოს
• საცრემლე წერტილის პათოლოგიით- საცრემლე წერტილის ატრეზია, მისი აპკით

დახურვა და დისლოკაცია.
• ცრემლ-გამტარი მილის პათოლოგიით- სტრიქტურა, ატონია, ანთება.
• ან ცხვირის ღრუს პათოლოგიით.
თანდაყოლილი და შეძენილი ანომალია
საცრემლე წერტილის თანდაყოლილი ანომალია საცრემლე წერტილის ატრეზია, აპკით

დაფარვა ან დისლოკაცია. დისლოკაციის დროს მდებარეობაა შეცვლილი, რის გამოც არ
იძირება საცრემლე ტბაში.
შეძენილია - საცრემლე წერტილის გადმობრუნება, რომელიც გამოწვეულია

კონიუნქტივიტით, წყლულოვანი ბლეფარიტით ქუთუთოს ნაწიბურივანი გადმორუნებით
მკურნალობა - საცრემლე წერტილის ატრეზიის დროს - ქმნან ახალ საცრემლე წერტილს. თუ

საცრემლე წერტილი აპკითაა დახურული ხდება აპკის გახსნა და ზონდირება
იმის გამოსაკვლევად, თუ როგორ მუშაობს საცრემლე აპარატი, არსებობს რამდენიმე ცდა:
შირმერის ცდა: ქვედა ქუთუთოს თაღში ათავსებენ ფილტრის ქაღალდს და თუ ცრემლის

წარმოქმნა ნორმალურია, ფილტრის ქაღალდი 1.5 სმ სიგრძეზე დასველდება. ვესტის მილაკის
და ცხვირის ცდები: თვალში ვაწვეთებთ 1-3%იან კოლარგოლის ერთ წვეთს. მილაკის
გამავლობის შესაფასებლად, 1-2 წთ-ში საცრემლე პარკს ვაწვებით ხელით და თუ საცრემლე
წერტილებიდან კოლარგოლი გამოდის, ესეიგი გამავლობა კარგია. ხოლო ცხვირის ცდის
შემთხვევაში, 5 წთ-ში ავადმყოფს ვთხოვთ ცხვირი მოიხოცოს, თუ ცხვირში კოლარგოლი
გადასულია, ესეიგი ცხვირის გამტარობაც ნორმალურია, ანუ ცდა დადებითია.საცრემლე
გზების ზონდირება- ესაა მეთოდი, რომლის საშუალებითაც ვადგენთ სადაა შევიწროება და
ასევე შევიწროების ხარისხი. წინასწარ თვალში აწვეთებენ 0.5%იან დიკაინის ხსნარს.
მარჯვენა თვალის ზონდირებისას ექიმის დგას პაციენტის უკან, ხოლო მარცხენა თვალისას-
წინ. ასევე გამოიყენება რენტგენოგრაფია - პოლიპების, საცრემლე პარკში დივერტიკულების,
გრანულაციების აღმოსაჩენად. წინასწარ შეყავთ საკონტრასტო ნივთიერება ცრემლგამტარ
არხში (ბისმუტის ფაფა, იოდოპინი)
საცრემლე წერტილის ატრეზიის დროს- საჭიროა ქირურგიული მკურნალობა და

ხელოვნურად მისი შექმნა. მილაკის სანათურში ზონდს აჩერებენ რამდენიმე დღე, სანამ არ
მოხდება მისი ეპითელიზაცია. თუ წერტილი აპკითააა დაფარული აუცილებელია მისი
გახსნა და ასევე რამდენიმე დღით ზონდირება.
3. კერატოკონუსი
კერატოკონუსი - -რქოვანა გარსი კარგავს თავის ფორმას და იძენს ამოზნექილ ფორმას.
 პირველი ჩივილი არის საგნების დამახინჯებული აღქმა . მისი გარდამტეხი

ძალა იზრდება შესაბამისად, ავადმყოფს შორს ხედვა თანდათან უჭირს.
 რქოვანას აქვს კონუსის ფორმა - რადგან რქოვანას შრეებს შორის მიმდინარეობს

დისტროფიული ცვლილებები, მატ შორის კოლაგენური კავშირები ირღევვა
 მეორადად ვითარდება შებრუნებული ასტიგმატიმი.

 სანათით გასინჯვისას დესცემენტის გარსში ნახეთქებია, ხოლო მწვერვალი
გათხელებული.
რქოვანა წინაა წამოწეული და მისი კვება ირღვევა, რამაც შეიძლება მისი

დაწყლულება და პერფორაცია გამოიწვიოს.

სხივებთამ ხანგრძლივი კონტაქტი... დიაგნოსტიკისთვის გამოიყენება
კორნეოტოპოგრაფია, რომელიც სუბკლინიკურ კერატოკონუსსაც გამოავლენს.


ბილეთი N 14
1.თვალის კაკლის გარსები, შენება, ფუნქცია

თვალის კაკალი მხედველობის ორგანოს ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი და ურთულესი
აგებულების ნაწილია. მას აქვს თითქმის სფერული ფორმა, ვერტიკალური ღერძის
მიმართულებით გაბრტყელებულია. ანატომიურად და ფუნქციურად კაკლის ქსოვილები 4
ჯგუფად იყოფა:
მხედველობის ნერვული აპარატი - ბადურა გარსი და მხედველობის ნერვი. - ეს

გარსი არაა ქვევითა სამია გარსი
• სისხლძარღვოვანი ტრაქტი - ქორიოიდეა, ცილიარული სხეული და ფერადი გარსი
• თვალის კაკლის ფიბროზული გარსი - სკლერა და რქოვანა
• გარდამტეხი დიოპტრიული აპარატი - რქოვანა, წყალწყალა ნამი, ბროლი და

მინისებრი სხეული.
ბადურა გარსზე მოხვედრილი სინათლის ენერგია გარდაიქმნება ნერვულ აგზნებად,

მხედველობის გზებით შესაბამის ქერქულ ცენტრებს აღწევს და იწვევს მხედველობის
შეგრძნებას. თვალის დიოპტრიული აპარატის ფუნქციაა ბადურაზე საგნების მკაფიო
გამოსახულების მიღება.
თვალის მამოძრავებელი კუნთები უზრუნველყოფს თვალის თავისუფალ მოძრაობას .

თვალის დამცველობითი ნაწილებია: თვალბუდის ძვლოვანი ნაწილები და ქუთუთო. ისინი
თვალს იცავენ გარეგანი დაზიანებისა და გამოშრობისგან. რქოვანა მუდმივად ინამება
საცრემლე და კონიუნქტივის დამატებითი ჯირკვლების მიერ გამოყოფილი ცრემლით,
რომელიც ქუთუთოების ხამხამით თანაბრად ნაწილდება თვალის ზედაპირზე. ცრემლი
იცავს რქოვანას გამოშრობისგან, აცილებს მის ზედაპირზე მოხვედრილ უმცირეს ნაწილაკებს.
2.ცნება რეფრაქციაზე, კლინიკური რეფრაქციის სახეები
. რეფრაქცია
ესაა ნებისმიერი ოპტიკური სისტემის გარდამტეხი ძალა, რომელიც გამოიხატება

დიოპტრიებში.

თუ მათი დამოკიდებულება ნორმალურია ანუ ნორმალურია სეფარდება მაშინ 5

მეტრის მაძილიდან წამოსული ობიექტის პარალელური სხივების ფოკუსირება
იქნება მკაფიო ასეთ მხედველობას ენეტროპები ეწოდება
ბადურაზე გამოსახულება მიიღება შებრუნებული, შემცირებული და
ახლოს მდებარე საგნების ხედვისას, თვალის რეფრაქცია ძლიერდება აკომოდაციის დაჭიმვის

გამო. ამიტომ არჩევენ რეფრაქციის 2 სახეს: დინამიკურს და სტატიკურს.

კლინიკური რეფრაქცია შეიძლება იყოს ს თანაზომიერი ანუ ემეტროპიული და


თვალი ანატომიური ღერძის სიგრძის თანაზომიერია და საგნიდან წამოსული პარალელური
ამეტროპია 2 სახისაა: მიოპი და ჰიპერმეტროპია


მკაფიო მხედველობის წერტილი მით უფრო ახლოსაა რაც უფრო მარალი ხარისხისაა მიოპია.
საშუალო - 6 დიოპტრიამდე დამძიმე 6 >

3. მხედველობის სიმახვილის უეცარი დაკარგვით მიმდინარე

დავადებები
ბადურის ცენტრალური არტერიის ან მისი ტოტის
სისხლის მიმოქცევის მოშლა
ნებისმიერ შემთხვევაში თვალის ფსკერის ოფტალმოსკოპიური

დათვალიერებისას ვხედავთ :

10. მხედველობის ნერვის დვრილი ძალიანნ გაფერმკრთალებულია
11. დვრილისა და ყვითელი ხალის მიდამოსი ბადურა დიფუზურად
შესუპებულია და აქვს მოთეტრო რძისფერი
შესუპების მიზეზია იშემია, ალუბლისფერი ლაქის მიზეზი კი ისაა რომ

გათხელებულია ბადურა და წი~ტელი ფერის ქოროიდეა ჩანს

ბადურის ცენტრალური არტერიის სპაზმი ხანდაზმულებსი ვითარდება

ვითარდება ზოგადი ვაზომოტორული ლაბილობის ფონზე
ასევე თრომბოზებუიიც გვხვდება ჰიპერტონული დავადეების ათეროსკლეროზების

განვითარებითვის. თრომბოზს სპაზმისგან და ემბოლისგან განსხვავებით ახასიატებს
არტერიის კედლის შესქელება, ღრუბლისფერი შემღვრევები და ჰმორაგიები
ერტი ტოტის დაცობისას კი მხედველობის ველის შესაბამის უბანში გამოვლინდება
სექტორისებრი სკოტომა
მკურნალობა : სპაზმოლიზური სასუალებები და სისხლძარღვთა გამაფართოებელი

სასუალებები მაგ; ნიტროგლიცერინის 15 იანი სპირტიანი ხსნარის 1-2 წვეთი,
ემბოლით დაცობისას მიმართავენსასწრაფო ოპერაციულ ჩარევას პარაცენტეზს ან

გამოიწვევს არტერიებში წნევის მომატებას და გამოიწევს ემბოლის გადასროლას


თვალზე ვითარდება. ხშირია ჰიპერტონული დაავადებისა და ატეროსკლეროზის
ვენის ძირიტადი ტოტის თრომბოზის დროს მხედველობა მკვეთრად

დროთა განმავლობაში სისხლჩაქცევები სეიწოვება, წარმოიქმნება უხვი
კაპილარული ანასტომოზები, რომელიც ხელს უწყობს კოლატერალური
სისხლის მიმოქცევის განვითარებას და მხედველობის გაუმჯობესებას.

1. ცრემლისგამომყოფი სისტემა და გამტარი გზა

აძლევს მას გადანაცვლების საშუალებას. კონიუნქტივის ზედა და ქვედა თაღებში
გაფანტულია კრაუზესა და ვალდეიერის მცირე ზომის დამატებითი საცრემლე ჯირკვლები,
რომლებსაც ძირითადი საცრემლე ჯორკვლის მსგავსი აგებულება აქვთ. საცრემლე
ჯირკვლის ინერვაცია ხორციელდება სამწვერა ნერვის საშუალებით. საცრემლე ჯირკვლის
სეკრეტია -ცრემლი.

2.აკომოდაცია. ფიზიოლოგიური და პათოლოგიური ცვლილებები
თვალის უნარს, საჭიროების მიხედვით გააძლიეროს ან შეასუსტოს თავისი რეფრაქცია,

საგნების მკაფიოდ დასანახად, აკომოდაცია ეწოდება. ის ფიზიოლოგიური აქტია და
ხორციელდება ბროლის ზედაპირის სიმრუდის ცვლილებით.
აკომოდაციის მექანიზმი - ბროლი მოთავსებულია კაფსულაში, რომელზეც დამაგრებულია

ცინის იოგი. ამ იოგით ის უმაგრდება ცილიარულ სხეულს. აკომოდაციისას ცილიარული
კუნთები იკუმშება და ცილიარული სხეული წინ იწევს, მასთან ერთად წინ იწევს ცინის იოგი,
რაც ადუნებს მას, ამით ბროლს ეძლევა საშუალება თავისი ელასტიკურობის წყალობით
მიიღოს სფერული ფორმა.
(არ დაგაბნიოთ: ახლოს მდებარე საგნების დანახვისას, როცა ბროლი უნდა ამოიზნიქოს და
გასქელდეს, ცილიარული კუნთი იკუმშება, ხოლო ცინის იოგი პირიქით დუნდება, რათა
ბროლი წინ გაიზნიქოს)
აკომოდაციის დროს თვალში ხდება შემდეგი ცვლილებები:
1)გუგა ვიწროვდება, რადგანაც აკომოდაციის კუნთსა და გუგის სპინქტერს ერთი და იგივე

თვალის მამოძრავებელი ნერვი აინერვირებს.
2)ბროლის წინა ზედაპირი ამოიზნიქება
3) ფერადი გარსი წინ იწევა და წინა საკანის სიღრმე მცირდება
4) ცინის იოგი დუნდება და მცირდება ბროლის კაფსულის დაჭიმულობა.
პრესბიოპია - მოხუცებულობის შორსმხედველობა. წარმოადგენს აკომოდაციის

ფიზიოლოგიურ შესუსეტებას, რაც გამოწვეულია ბროლის ასაკობრივი გამკვრივებითა და
ელასტიკურობის დაქვეითებით. ინიშნება საკორექციო მინა.
აკომოდაციის სპაზმი - აკომოდაციის კუნთის უნებლიე სპაზმური შეკუმშვა იწვევს ბროლის

წინა სიმრუდის მომატებას, ახლომხედველობას და დიოპტრიული აპარატის შუქმტეხი
ძალის ზრდას. აკომოდაციის სპაზი იწვევს აკომოდაციური ასტენოპიის მოვლენებს:
1) შორსმხედველობის დაქვეითებას, 2) ახლო მანძილზე მუშაობის გაძნელებას, 3)

ცვლილებებს ორბიტისა და შუბლის არეში, ზოგჯერ გულისრევას, ღებინებას, 6)გუგები
შევიწროებულია, 7) სინათლეზე რეაქცია მოდუნებული.
აკომოდაციის სპაზმის გამომწვევი მიზეზი მრავალია: ახლო მანძილზე ხანგრძლივი მუშაობა

და აკომოდაციის ხანგრძლივი დაჭიმვა, ცილიარული კუნთების რეფლექსური გაღიზიანება,
მოწამვლა, ტრამვა...
აკომოდაციის დამბლა - აკომოდაციის მოშლა. ხშირად დაზიანებულია თვალის

მამოძრავებელი ნერვის დაზიანებასთან, რომელიც ცილიარული კუნთს აინერვირებს.
დამბლა შეიძლება იყოს სრული და არასრული. სრული დამბლის დროს თვალი გადადის
სტატიკური სტატიკურ მდგომარეობაში
3. ახალშობილთა რეტინოპათია ა.რ.

თვალი განვითარება იწყება მუცლადყოფნის 4-ე კვირაზე. მნიშვნელოვანია 28-40 კვირა.
მოზრდილთან შედარებით მოცულობაში ორჯერ პატრაა ახალშობილის თვალი. 4-ე თვითან
რეტინაში სისხლძარღვები იწყებენ ჩაზრდას მხედველობის ნერვის მხრიდან.
დაავ. ვითარდება დაბადებიდან რამოდენიმე დღეში.
ბადურას სისხლძარღვების განუვითარებლობა წინაპირობაა. +++
შესაძლოა სპონტანური რეგრესი.
I სტ. სადერმაკაციო ხაზი. (ვასკულარუს და ავასკულარულ ზონას შორის).
II სტადია საზღვრის ზრდა სიგანესა და სიმაღლესი (ნეოვასკულარული უბნის ხარჯზე).
III სტადია შემაერთებელი ქსოვილის ჩაზრდა თვალში
IV ბადურას ნაწილობრივი ჩამოშლა
V ტოტალური ჩამოშლა
32-38 კვირაზე ვლინდება მშობიარობიდან მე-3 სტადიაზე უკვე
მკურნალობა: კრიოთერაპია + ლაზეროთერაპია + ავასტინი ინტრავიტრეალურად


ის სკლერაში საათის მინის მსგავსადაა ჩასმული და წინა ზედაპირი ამოზნექილია. ანუ

მას აქვს მენისკის ფორმა, რომელიც სხივებს გარდატეხს ლინზის მსგავსად.
მისი გარდამტეხი ძალა 40 დიოპტრია. რქოვანა თვალის ყველაზე წამოწეული და

ნაკლებად დაცული ნაწილია, რის გამოც გარე ზემოქმედების გამო ის ხშირად
ზიანდება. მის დაცვაში მნიშვნელოვანია მგრძნობიარე ნერვული ბოჭკოები.
რქოვანაზე ოდნავი შეხებაც კი იწვევს ტკივილს და წარმოქმნის დაცვით რეფლექსს -
ქუთუთოების რეფლექსური ხამხამი, ცრემლდენა და ბლეფაროსპაზმი. ის წყალწყალა
ნამს დიფუზიის საშუალებით იწოვს.













სუსტი

3. .ქუთუთოების კიდის დაავადებანი ( ჯიბლიბო, ბლეფარიტი, კიდის პარაზიტები)

ქუთუთოების კიდის დაავადებს აკვს ქრონიკული მიმიდინაეობა და ახასიათებს რეციდივი
ჯიბლიბო-წამწამის ბოლქვის ან ქუთუთოს კიდის ცხიმის ჯირკვლის მწვავე ჩირქოვანი

ანთებაა. ქუთუთოს კიდეზე ჩნდება შემოსაზღვრული, მკვრივი, მტკიივნეული შესიება
რომლის გარშემო კანი ჰიპერემული და შესიებულია. შესიების მწვერვალზე ჩნდება
მოყვითალო ჩირქგროვა , რომელიც მალე იხსენბა და შესიება ქრება.ჯიბლიბოს ხშირად თან
ახლავს ტემპერატურა და რეგიონალუი ლიმფური კვანძების შესიება.
მკურნალობა- დაწყებით სტატიაში ინიშენაბა მშრალი სითბო. მე-3 4 დღეს ჩირქგროვა

შეიზლება გაიკვეთოს, უნიშნავენ ანტიბიოტიკის წვეთებს მალამოს სახით ზიოლიონკის 1%
სპირტიან ხსნარს ქუთუთოებში შესაზელად.
მარტივი ბლეფარიტი-ძალიან ხშირი დაავადებაა ბავშვებში და მოზრდილებში.

მიმდინარეოობს ქრონიკულად. მმარტივი ბლეფარიტის დროს ქუტუტოების კიდე
ჰიპერემულია, შეშუპებული. წამწამმების ძიები დაფარულია მორუხო ქერცლით. ქერცლს თუ
მოვაცლით დავინახავთ ჰიპერემულ და და შშუპებულ ქუთუთოს კიდეს. ამ დროს არ
წარმოიქმნება წყლულები და პაციენტს არ აღენიშნება წამწამების ცვენა. დამახასიათებელია
ქავილი (საღამოობით) სინათლე მტვერი კვამლი და ქარი ამ დროს თბალებს ძალიან
აღიზიანებს.
მკურნალობა-ქერცლის და ქერქის მოცილება და ქუთუთოების კიდეში შესაზელად
უნიშნავენ ანტობიოტიკის მალამმოს ან სინდიყის ყვიტელ ან ტეტრ მალამოს. ან
1%ზილიონკის სპირტიან ხსნარს.
წყლულოვანი ბლეფარიტი- ქუტუტოების კიდე ჰიპერემული შესიებული და გასქელებულია.

საწამწამე კიდეზე ზედაპირული ჩირქგროვები და ქერქებია, წამწამები კონებადაა
შეწეპებულია. ქერქის მოცილების შემდეგ რჩება მცირე ზომის სისხლმდენი, ჩირქოვანი
ნადებით დაფარული წყლულები. წყლულების ადილლას წარმოქმნილი ნაწიბურები იწვევს
ქუთუთოს გადმობრუნებას. წამწამები ადვილად სცვივა. ჩივილები: წვა, ქავილი, თვალების
დაღლა, გამონადენი, დაავადება ქრონიკულად და ხანგრძლივად მიმიდინარეობას,
გამომოოწვევი ოქროსფერი სტაფილოკოკი და სტრეპტოკოკი.
მკურნალობა-ქერქების დალბობა დ ამოცილება. დაწყლულებილ ზედაპირზე უსვავენ 1%

ზილიონკის სპირტიან ხსნარს ან ევკალიპტის ნაყენს. ქუთუტებში შესაზილად უნიშნავენ
ჰიდროკორტიზონის მალამოს ან თევზის ქონს. მძიმე შემთხვევაში მიმართავენ
პენიცილინოთერაპიას ან ულტრაიისფერი სხივებით დასხივებას.
ქუთუთოს ფლეგმონა.-ვითარდება ჩირქმბადი ბაქტერიებით ინფიცირებული ტრავმის

შედეგად . ქუთუთოს ფლეგმონა შეიძლება იყოს შემოსაზღვული ან გავრცელებული.
შემოსაზღვრული ფლეგმონა აბცესის მსგავსია და ანთებითი მოვლენები უფრო მკვეთრადაა
გამოხატული. გავრცელებული ფლეგმონასტავის დამახასიათებელია ქუთუტოს კანის
ჰიპერემია, შეშუპება, გამკვრივება, სიცხე და ტკივილები.
მკურნალობა- ჩირქგროვის გაკვეთა ქუთუთობის ბოჭკოების მიმიართულებით და

თტამპონის ფაშარად ჩადება.უნიშენავენ ანტიბიოტიკს.
1.თვალის ფიბროზული გარსი, ფუნქცია, შენება, ინერვაცია.


ის სკლერაში საათის მინის მსგავსადაა ჩასმული და წინა ზედაპირი ამოზნექილია. ანუ მას
აქვს მენისკის ფორმა, რომელიც სხივებს გარდატეხს ლინზის მსგავსად. მისი გარდამტეხი
ძალა 40 დიოპტრია. რქოვანა თვალის ყველაზე წამოწეული და ნაკლებად დაცული ნაწილია,
რის გამოც გარე ზემოქმედების გამო ის ხშირად ზიანდება. მის დაცვაში მნიშვნელოვანია
მგრძნობიარე ნერვული ბოჭკოები. რქოვანაზე ოდნავი შეხებაც კი იწვევს ტკივილს და
წარმოქმნის დაცვით რეფლექსს - ქუთუთოების რეფლექსური ხამხამი, ცრემლდენა და
ბლეფაროსპაზმი. ის წყალწყალა ნამს დიფუზიის საშუალებით იწოვს.
2. .ჰიპერმეტროპია








კომბინაცია
3. .მხედველობის სიმახვილის თანდათანობითი დაქვეითებით მიმდინარე

დაავადებები. სუბიექტური და ობიექტური მონაცემები.კლინიკა.
დაიგნოსტიკა. მკურნალობა.
ეს დაავადებებია: კერატოკონუსი, კატარაქტა, ქრონიკული, ანუ ღია-კთხოვანი გლაუკომა.

ახალგაზრდებს უმეტესად უვითარდებათ კერატოკონუსი, ხოლო მოხუცებს- კატარაქტა.
კერატოკონუსი - იშვიათად გვხვდება თანდაყოლილი ანომალიის სახით, ძირითადად

ვითარდება 15-20 წლის ასაკში. რქოვანას შრეებს შორის მიმდინარეობს დისტროფიული
ცვლილებები, მათ შორის კოლაგენური კავშირები ირღვევა და რქოვანა იღებს კონუსის
ფორმას. შესაბამისად, მისი გარდამტეხი ძალა იზრდება (თუ 47 დიოპტრიაა მისიგარდამტეხი
ძალა დიდი ალბათობით ეს პათოლოგიაა), და შესაბამისად, ავადმყოფს შორს ხედვა
თანდათან უჭირს. მეორადად ვითარდება ასტიგმატიმი. სანათით გასინჯვისას დესცემენტის
გარსში ნახეთქებია, ხოლო მწვერვალი გათხელებული. წინ წამოწეული რქოვანას გამო, მისი
კვება ირღვევა, რამაც შეიძლება მისი დაწყლულება და პერფორაცია გამოიწვიოს.

სხივებთამ ხანგრძლივი კონტაქტი... დიაგნოსტიკისთვის გამოიყენება კორნეოტოპოგრაფი,
რომელიც სუბკლინიკურ კერატოკონუსსაც გამოავლენს.



• ნაკერები რქოვანაზე
კატარაქტა ესაა ბროლის ან მისი კაფსული შემღვრევა. ის ძირითადად უვითარდებათ

ხანშიშესულ ადამიანებეს.
თუ შემღვრევა გუგის არეშია, მაშინ მისი ამოცნობა შესაძლებელია გარეგანი

დათვალიერებით ან გვერდითი განათებით. ამ დროს გუგა შავის ნაცვლად, მორუხო-
მოთეთრო ფერისაა. მაგრამ ხანდაზმულებში ბროლი გამკვრივებულია, რაც ისე ირეკლავს
სხივებს, რომ განათებისას ისეთივე რუხი ფერი აქვს და შეიძლება შეცდომაში შევიდეთ. მისი
ზუსტად დადგენა მხოლოდ გამავალი სხივებითაა შესაძლებელი. შემღვრეული ბროლი
თვალის ფსკერიდან ანარეკლ სხივებს არ ატარებს და გუგის წითელ ფონზე ჩანს შავი
წერტილები და ლაქები. მთლიანად შემღვრეული ბროლის დროს, ისეთივე მორუხო-
მოთეთრო ფერისაა, როგორც გვერდითი განათების დროს.
ვიწრო გუგა აძნელებს ბროლის გამოკვლევას, ამიტომ აუცილებელია მისი გაფართოება. თუ

პაციენტი მოხუცია, აუცილებელია შემოწმდეს წინასწარ თვალშიდა წნევა, რადგამ
გლაუკომისკენ მიდრეკი თვალში, გუგის გაფართოებისას წნევა გაიზრდება და შეიძლება
მწვავე შეტევა გამოიწვიოს.
ბროლის შესწავლის საუკეთესო მეთოდია ნაპრალიანი სანათით გამოკვლევა.
პერიფერიული ან ცენტრში წერტილოვანი შემღვრევები ნაკლებად ან საერთოდ არ აქვეითებს

მხედველობას. როცა ბროლი მთლიანად შემღვრეულია, პაციენტი არჩევს მხოლოდ სინათლეს
და ფერებს, რაც იმაზე მეტყველებს რომ ყვითელი ხალი და მხედველობის ნერვი ნორმაშია.
ამის შესამოწმებლად პაციენტს სვამენ ბნელ ოთახში და თვალზე სხივებს ანათებემ
სხვადასხვა მხრიდან. თუ პაციენტი სწროად ასახელებს მიმართულებებს, ეს ნიშნავს, რომ
სინთლის პროექცია სწორია. ასეთ შემთხვევაში კეთდება ოპერაცია.
გარდა მხედველობის დაქვეითებისა ავადმყოფი უჩივის დიპლოპიასა და პოლიოპიას (საგნებს

ორად ხედავს). ეს გამოწვეულია ასტიგმატიზმით (ბროლის არათანაბარი შემღვრევის გამო).
შეიძლება შეგვხვდეს ცრუ მიოპია, რადგან ბროლის ბირთვის გარდამტეხი ძალის გაზრდა
აძლიერებს რეფრაქციას, რაც ასეთ შედეგს იძლევა. *თუ ცენტრალური შემღვრევაა,
ავადმყოფი ბინდში კარგად ხედავს გუგების გაფართოების გამო. ამას ნიქტალოპია ეწოდება.
კატარაქტიან ავადმყოფებს მუდმივად უნდა ჩაუტარდეთ სკრინინგი , გლაუკომის

განვითარების შემთხვევაში ნაადრევი დიაგნოსტიკის მიზნით.
კატარაქტა შეიძლება იყოს თანდაყოლილი და შეძენილი. ლოკალიზაციის მიხედვით,
კაფსულური, ქერქოვანი , ბირთვოვანი და მთლიანი. კონსისტენციის მიხედვით, რბილი
(ახალგაზრდებში) და მაგარი (მოხუცებში).
თანდაყოლილი კატარაქტები: ფორმებია:კო

შეძენილი კატარაქტები - ახალგაზრდა ასაკში, როცა ბროლის ბირთვი ჩამოყალიბებული არაა,

ირღვევა მთლიანად ბროლი, ხოლო მოხუცებულობის ასაკში - მხოლოდ კორტიკალური
შრეები.











1. .თვალის მამოძრავებელი აპარატი, ფუნქცია, ინერვაცია.

კვებავს კუნთოვანი არტერია, რომელიც arteria oftalmica-ს ტოტია.
2.მიოპია სახეები - მკურნალობა -
სახეები : რეფრაქციული მიოპიაა - როდესაც მაღალი გარდატეხა ახასიათებს
ღერძული მიოპიაა - თვალის ღერძის დაგრძელების დროს
ხარისხის მიხედვით მსუბუქი - 3.00D
საშუალო - 6.00D
მძიმე > 6.00
 სტაციონარულს - სუსტი ხარისხის მიოპიის შემთხვევები

 დროებით პროგრესულს - საშუალო დამაღალი ცარისხის მიოპიები, როდესაც მიოპია
სტაციონარული ხდება 20-25 წლის ასაკში
 პროგრესირებადი მიოპია ანუ ავთვისებიანი მიოპია, ბავშვობის ასაკში საკმაოდ
განვითარებულია და 35-40 წლის ასაკამდე პროგრესულობს და 20-30 D -ს აღწევსმძიმე
პათოლოგიაა რასაც თან ახლავს ანატომიური ღერძის დაგრძელებით გამოწვეული
სხვადასხვა სახის გართულებები
მიოპიის კორექცია ხდება - გამბნევი მინებით - მიოპებს ვუნიშნავთ 1-2 D ით ნაკლები ძალის
მინას
მკურნალობა - თვალის ფსკერზე პათოლოგიური გამოვლინებისას აუცილებელია თვალის

დასვენება, ფიზიკური მუშაობის აკრძალვა
მაღალი ხარისხის მიოპიისას თვალის ფსკერზე აღინიშნება მიოპიური კონუსი ანუ უკანა
სტაფილომა
გვ119
3. გლაუკომა
ვლინდება სიმპტომთა კომპლექსით როგორიცაა :
 თვალშიდა წნევს მომატება

 მხედველობის ნერვის გლაუკომატოზური ატროფია დამახასიატებელი ექსკავაციით
რომელიც ვითარდება ნერვულ ბოჭკოთა ატროფიისა და დაცხრილული ფირფიტის
უკან დაწევის შედეგად.
 მხედველობის ფუნქციების დაქვეითებ
თვალშიდა წნევის მომატება და მისი პათოლოგიური მერყეობა გამოწვეულია წყალწყალა

ნამის უკუდენის გაუარესებით. მისთვის დამახასიათებელია მხედველობის ნერვის დისკოს
პათ. ჩაღრმავება ანუ ექსკავაციის დროს მხედველობის ნერვის დისკო მორუხო-მოთეთრო ან
მომწვანო ფერისაა, საზღვრები მკაფიოა. მხედველობის ველი და მხედველობის სიმახვილე
დაქვეითებულია.
კლასიფიკაცია წნევის მიხედვით :
 კომპენსირებული გლაუკომა თვალშიდა წნევა 28 -მდეა

 სუბკომპენსირეული - 29-35 ის ფარგლებშია
 არაკომპენსირებული >35ზე
 დეკომპენსირებული ფორმა - მწვავე შეტევა
ფორმები : კუთხის მიხედვით
 ღია
 დახურული
 შერეული

შეფერხებულია წყალწყალა ნამის მოძრაობა უკანა საკანიდან წინაში, რის გამოც უკანა საკანში
წნევა მატულობს და ხდება ფერადი გარსის ამობურცვა,
მწვავე შეტევას ახასიტებს უეცარი დასაწყისი, საღამოს ან გამთენიისას, თვალში აუტანელი

ტკივილები, რომელიც ირადირებს: საფეთქელში, შუბლში, ყურში, კბილებში. თავის
ტკივილს თან სდევს რეფლექსური გულისრევა/ღებინება, მხედველობა მკვეთრადაა
დაქვეითებული, სინათლის წყაროს ირგვლივ ავადმყოფი ხედავს ცისარტყელას რგოლებს,
ქუთუთოები შეშუპებულია, წინა ცილიარული სისხლძარღვები გაფართოებული და
დაკლაკნილია და რქოვანას ირგვლივ ქმნის "მედუზას თავს". წინა საკანი შევიწროებულია ან
საერთოდ არ არსებობს, ფერადი გარსის ფერი წაშლილია, გუგა გაფართოებული
(სფინქტერის დამბლა), სინათლეზე არ რეაგირებს.
პირველად გლაუკომას ახასიათებს 4 სტადია
1) დაწყებითი - თვალსაჩინო ცვლილებების გარეშე მხოლოდ ბრმა ხალის საზღვრებია

გადიდებული
ბილეთი N 25
1. თვალის კაკლის სისხლძარღვოვანი გარსი, ნაწილები, შენება, ფუნქცია,

კვება.





2. .ასტიგმატიზმი
რეფრაქციის ისეთი სახეა, როდესაც თვალში აღინიშნება ორი სხვადასხვა სახის
რეფრაქციის ან ერთი სახის რეფრაქციის სხვადასხვა ხარისხით არსებობა. ასტიგმატიზმის
დროს რქოვანას ზედაპირს სფერული ფორმა არ აქვს და გარდატეხილი სინათლის
სხივები ბადურაზე ერთ წერტილში არ იკრიბება. მხედველობა დაბალია, როგორც ახლო
ისე შორ მანძილზე.
ასტიგმატიზმი შეიძლება იყოს თანდაყოლილი და შეძენილი.
ასტიგმატიზმის ძირითადი მიზეზია რქოვანას ზედაპირის თანდაყოლილი „უსწორობა“ ანუ

სფერულობის დარღვევა, რომელიც ცხოვრების მანძილზე არ იცვლება. იმ შემთხვევაში თუ
ასტიგმატიზმი მატულობს, ეჭვი უნდა მივიტანოთ რქოვანა გარსის დაავადებაზე -
კერატოკონუსზე.
სუსტი ხარისხის ასტიგმატიზმი თითქმის ყველა თვალში აღინიშნება, რადგან თვალი არ

წარმოადგენს სრულყოფილ ოპტიკურ აპარატს, ამდენად იგი შეიძლება ფიზიოლოგიურად
ჩაითვალოს თუ გავლენას არ ახდენს მხედველობის სიმახვილეზე. ასტიგმატიზმი მხოლოდ
მაშინ არის პათოლოგიური, როდესაც თვალის ოპტიკური არეების სინათლის გარდატეხა
იმდენად არასრულყოფილია, რომ სხივები ბადურაზე ნაცვლად ერთისა, რამდენიმე
წერტილში იკრიბება და საგნის გამოსახულება ბუნდოვანია.
შეძენილი ასტიგმატიზმის მიზეზებია რქოვანას ზედაპირის სფერულობის დარღვევა

შემღვრევის, ნაწიბურის, კერატოკონუსის, ტრავმის და ოპერაციის შედეგად.
ასტიგმატური თვალის მხედველობა ისე მახვილი და მკაფიო არ არის, როგორც ნორმალური

თვალისა. მხედველობის სიმახვილე მით უფრო დაქვეითებულია, რაც უფრო მაღალი
ხარისხისაა ასტიგმატიზმი. ახალგაზრდა ასაკში სუსტი ხარისხის ასტიგმატიზმის დროს
მხედველობის სიმახვილე შეიძლება დამაკმაყოფილებელი იყოს თვალშიგა, აკომოდაციის
კუნთი მუშაობის ხარჯზე. საშუალო და მაღალი ხარისხის ასტიგმატიზმის დროს კი
გამოხატულია აკომოდაციური ასთენოპიის მოვლენები: თვალების დაღლა, წვა, ტკივილი,
თვალებზე ზეწოლის შეგრძნება და თავის ტკივილი.
ბადურას მიმართ მთავარი მერიდიანების ფოკუუსის მდებარეობის მიხედვით არჩევენ

ასტიგმატიზმის 3 კლინიკურ ფორმას : მარტივს, რთულს და შერეულს.
მარტივი ასტიგმატიზმის დროს- ერთ მერიდიანში არი ემეტროპია, მეორეში-მიოპია
რთული ასტიგმატიზმი- მერიდიანებში არის სხვადასხვა ხარისხმის მიოპია.
შერეული ასტიგმატიზმი-ერთ მერიდიანში- მიოპია, მეორეში-ჰიპერმეტროპია.
დიაგნოსტირება: ასტიგმატიზმის დიაგნოსტირება ხდება თვალის კლინიკური რეფრაქციის

გამოკვლევის შედეგად. ბოლო ხანს ამ გამოკვლევის ჩასატარებლად იყენებენ სხვადასხვა
სახის რეფრაქტომეტრებსა და აუტორეფრაქტომეტრებს. არცთუ იშვიათად მიმართავენ
გამოკვლევას სარკიანი ან ელექტრონული სკიასკოპით (რეტინოსკოპით). მიღებული
მონაცემების მიხედვით ხდება ოპტიკური კორექციის საშუალების - სათვალის ან
კონტაქტური ლინზების შერჩევა. დანიშნული სათვალისა და კონტაქტური ლინზების
ტარება აუცილებელია.
მკურნალობა : ასტიგმატიზმის მკურნალობის თერაპიული მეთოდი არ არსებობს. ცნობილია

რეფრაქციული ოპერაციების რამდენიმე ნაირსახეობა. ოფთალმოქირურგი რომელიმე
მათგანს ინდივიდუალურად ურჩევს პაციენტს. ასტიგმატიზმის დროს ცილინდრული
ლინზები ინიშნება. გარეგნულად ისინი თითქმის არაფრით განსხვავდება სათვალის
ჩვეულებრივი ლინზებისგან, მაგრამ სინამდვილეში მათი ოპტიკური სტრუქტურა სრულიად
სხვაგვარია. სათვალის მოხსნა შეიძლება მხოლოდ ზრდასრულ ასაკში და მხოლოდ
ქირურგიული ჩარევის შემდეგ. თუ ბავშვს ერთდროულად აქვს ასტიგმატიზმი და ზარმაცი
თვალი - ამბლოპია, ამ შემთხვევაში ვმკურნალობთ ზარმაც თვალს ცნობილი,
აპრობირებული მეთოდებით, დადებითი შედეგის მიღებამდე.
3. მეორადი გლაუკომა .
მეორადი გლაუკომა - განვითარების მიზეზია თვალის სხვადასხვა დაავადებებით
გამოწვეული წყალწყალა ნამის უკუდენის შეფერხება. განსაკუთრებით ხშირია
სისხლძარღვოვანი გარსის ანთების დროს.
კლინიკა :
გლაუკომას აქვს სამი ძირითადი ნიშანი :
1. თვალშიდა წნევის მომატება ;

2. მხედველობის ნერვის ატროფია დამახასიათებელი კიდითი ექსკავაციით ;
3. მხედველობითი ფუნქციების დაქვეითება .
გლაუკომის ადრეულ სტადიაში , ბადურას ნევროეპითელის პერიფერიულ ნაწილში , სადაც

ჩხირებია მოთავსებული , ვითარდება დისტოფიული ცვლილებები , რაც კლინიკურად
სიბნელისადმი ადაპტაციის დაქვეტებით გამოვლინდება .
მხედველობითი ფუნქციის მოშლის ადრეული ნიშანია მარიოტენის ბრმა ლაქის

გაფართოება .
გლაუკომის დროს ასევე იცვლება მხედველობის ველიც . დასაწყის სტადიაში მხედველობის

ველის ცხვირისმხრივი არის ზემო სექტორი გამოვარდნილია ჰორიზონტალურ
მერიდიანამდე და საფიქსაციო წერტილს უერთდება . ეს აიხსნება ბადურას
საფეთქლისმხრივი ნაწილის სისხლით მომარაგების სიღარიბით .
გლაუკომატოზურ ექსკავაციას აქვს დამახასიათებელი ოფთალმოლოგიური სურათი :
1. დვრილის დისკო მორუხო - მოთეთრო ან მორუხო - მომწვანო ფერისაა , საზღვრები

მკაფიოა .
2. დისკო კიდემდე ჩაღრმავებულია .
1. მკურნალობენ ძირითად დაავადებას .
2. სინექიების გასაგლეჯად მიდრიატიკების ( სკოპოლამინი ) გამოყენება .
3. ზოგ შემთხვევაში კარგად მოქმედებს 0,1 – 0,2 % ადრენალინის შეყვანა
4. შემდგომ თუ წნევა არ შემცირდა საჭიროა ოპერაციული ჩარევა - პარაცენტეზი .
4.აქ ლაპარაკია დამწვრობაზე ( ტუტე ) ალბათ იკითხავენ მკურნალობას . ამ ქალმა

ესე თქვა :
1. გამდინარე წყლით ჩამობანვის მერე შეგვიძლია ერთ ჭიქაში ჩავაწუროთ ლიმონი
და მაგითაც გამოვისფთაოთ თვალი .
3. კლინიკაში მოაშორებენ ნადებს , და ვიტამინებს დავუნიშნავენ (კიდე რაღაცეები იყო ,

მაგრამ ვერ მოვასწარი ჩაწერა ).
პროგნოზი : შეიძლება რქოვანაზე დარჩეს ნაწიბური .
1. თვალის კაკლის გარსები, შენება, ფუნქცია.

• მხედველობის ნერვული აპარატი - ბადურა გარსი და მხედველობის ნერვი.


თვალის დამცველობითი ნაწილებია: თვალბუდის ძვლოვანი ნაწილები და ქუთუთო.
ისინი თვალს იცავენ გარეგანი დაზიანებისა და გამოშრობისგან. რქოვანა მუდმივად
ინამება საცრემლე და კონიუნქტივის დამატებითი ჯირკვლების მიერ გამოყოფილი
ცრემლით, რომელიც ქუთუთოების ხამხამით თანაბრად ნაწილდება თვალის
ზედაპირზე. ცრემლი იცავს რქოვანას გამოშრობისგან, აცილებს მის ზედაპირზე
მოხვედრილ უმცირეს ნაწილაკებს.
2. მხედველობის ნერვის ანთება
მხედველობის ნერვის ნევრიტის დროს ანთებით პროცესში ჩართულია ნერვის ღერო,

გარსები და დვრილი.
უმრავლეს შემთხვევში დაავადება ერთბაშად იწყბა. ანთების დაწყებისთანავე

ცენტრალური მხედველობა მკვეთრად ქვეითდება, ზოგჯერ სრულ სიბრმავემდე.
მხედველობის ველის საზღვრები კონცენტრულად ვიწროვდება
ოფთალმოსკოპიური ცვლილებები დამოკიდებულია ანთებითი პროცესის

სიმძიმეზე. მსუბუქი ანთების დროს დვრილი ჰიპერემიულია, საზღვრები ბუნოვანი,
არტერიები და ვენები გაფართოებულია. მკვეთრად გამოხატული ანთების დროს
დვრილი ძლიერ ჰიპერემიულია, თითქმმის არ განირჩევა თვალის ფსკერის საერთო
ფონისგან..
მხედველობის ნერვის ანთება უმეტესად ორმხრივია. დიფ. დიაგნოზი ტარდება

მხედველობის ნერვის დვრილის შეშუპებასთან. უნდა მივაქციოთ ყურადრება რომ
მხედველობის დვრილის შეშუპების დროს მხედველობის ფუნქციები ხანგრზლივად
შენარჩუნებულია, ნევრიტის დროს კი დაავადების დაწყებისთანავე ირღვევა.
მხედველობის ნერვის ნევრიტის დროს თუ დიაგნოზი მალე დაისვა და მკურნალობა

სწრადწარიმართა მხედველობითი ფუნქციები შეიძლება სრულიად აღდგეს,
წინაარმნდეგ შემთხვევაში ვითარდება ნერვის ნევრიტული ატროფია და შეიძლება
ავადმყოფი დაბრმავდეს.
მხედველობის ნერვის ნევრიტი გამოწვეულია მწვავე და ქრონიკული ინფექციებით

როგორიცაა გრიპი ტიფი ტუერკულოზი
მკურნლალობა :
პირველ რიგში ნევრიტის ეტიოლოგიას ვადგენთ რომ ძირითადი მიზეზის
ლიკვიდაცია მოვახდინოთ. ვუნიშნავთ ანტიბიოტიკებვს, სულფანილამიდებს,
სპაზმოლიზურ საშუალებებს , ვენაში გლუკოზა შეგვყავს, ბე ვიტამინებს ვუნიშნავთ
რეტრობულბური ნევრიტი
მხედველობის ნერვში ანთებიტი პროცესი ლოკალიზდება თვალის კაკლიდან

ქიაზმამდე. აანთებით პროცესსი შესაძლოა ჩარტული იყოს ცენტრალური ბოჭკოები -
პაპილურ-მაკულური კონა ან ნერვის ღერო გასწვრივ მთელ სისქეზე. უმეტესად
ანთება მხედველობის ნერვის დვრილამდე ვერ აღწვ ს და ოფთალმოსკოპიურად
დვრილი არ იცვლება . დვრილამდე მხოლოდ იმმ შემთხვევასი არწევს თუ ანთებითი
პროცესი ახლოსაა თვალის კაკალთან. უმეტესად ზიანდება პაპილურ-მაკულური
კონა რის გამოც ხშირია დვრილის ტემპოლარული კიიდის ატროფია.
არის მწვავე და ქრონიკული რეტრობულბური ნევრიტი :
მწვავეს ახასიათებს მხედველობის სწრაფი დაქვეითება შუქის შეგრძნებამდე.

ავადმყოფი გრზნობს ტკივილის თვალის სიღრმეში, რაც ძლიერდება თვალის
მოძრაობის დროს და კაკალზე ზეწოლისას.რადგან ზიანდება პაპილურ-მაკულური
ბოჭკოები დიაგნოზის დასმაც მხედველობის ფუნქციების მოსლას ემყარება, რადგან
ეს პაპილურ-მაკულური კონა წარმოადგენს ყვითელი ხალიდან მომავალ ბოჭკოებს,
ამიტომ პირველ რიგში ქვეითდება მხედველობის სიმახვილე. მწვავე
რეტინობულბური ნევრიტი გამოწვეულია უმეტესად გაფანტული სკლეროზით და
დავადების ადრეული გამოვლენაა.
ქრონუიკული რეტინობულბური ნევრიტი შედარებით ისვიათად გვხვდება. მას

ახასიატებს ცენტრალური ნერვული სისტემის თანდატანობით დაქვეითება.
პროგნოზ ცუდია მხედველობის ფუნქციების აღდგენა ნელა ხდება ისე არა როგორც
მწვავე ანტების დროს, ქრონიკული ანთებ აგამოწვეულია გაფანტული სკლეროზით,
ავიტამინოზით, ალკოჰოპური და ნარკოტიკლი ინტოქსიკაციით
მკურნალობა : იყენებენ ანტიბიოტიკებს, სულფანილამიდებს , ვტამინებს, ვენასი

გლუკოზას
3. თვალის კაკლის დამწვრობა


1.მჟავეებით დამწვრობისას ხდება ცილების კოაგულაცია და დაზიებბა სიღმეში არ

გადაის. შესაძლებელია მოხეეს მისი განეიტრალება და/ან გამორეცხვა 30 წთ-ის
განვავლობაში. მკურნალობის დასაწყისშივე უნად მოხდეს ამ ნივთიერების მოშორება.
მკუნრალობის შემდეგ ეტაპზე ვიყენებთ ანტიბიოტიკებს, რათა ავირიდოთ
მეორეული ინფექციის განვითარება. ასევე სეგვყავს ანტიტეტანური შრატი.
მკურნალობისთვის ასევე შესაძლებელია გამოვიყენოთ დეფირინებული აუტოსისხლი
სუბკონიუქტივალურაად, რომლელიც რქოვანას ამდიდერებს ჟანგვადით,
ვიტამინებით და საკვებით. ასევე ხდება მცირე რაოდენბოთი ნივთიერების
განსანეიტრალებლად პრეპარატების შეყვანა. მკურნალობის დანარჩენი ტაქტიკა
ისეთია, როგორც დამწვრობის დროს გადასხმები, ვიტამინებით, კარგი და ჯანსაღი
კვება.
2. თვალისთერმური დამწვრობას როგორც წესი თან ახსლავს სხვეულის სხვა

ნაწილების დაზიენბებიც. დამწვრობისას ქუთუთოები რეფლექსურად იხუჭებბა,
რის გამოც შესაძლებელია გვქოდეს ქუთუთოების მძიმე დამწვრობა რქოვანა და
კონოიიუქტივა კი დაუზიანებელი იყოს. თუმცა შესაძლებელია თვალის კაკლის
თერმული დაზინებაც, რაც როგორც ზევით იყო ნახსენები ისე გმაოვლინდება.
პირველი ხარისხისას საკმარისია კანის სპირტით დამუშავება და სტრეილური
თევის ქონის(ჯანდაბ ამათ ქონს), 5% სინტომიცის ან 30# სულფაცილის თვალში
შეზელა. საშუალოს და მძიმეს დროს ბუშტუკებს კვეთენ და ანტიბიოტიკური
მალამოთი ამუშავენებ.
3. სხივური დამწვრობაში. ელლექტროოფთალმია- მძლავრი ელექტრო შუქი,
მდიდარი ულტრაიისფერი სხივებით კონიუქტივას და რქოვანას დაზიანება.
(ელექტროშედუღება, კინოგადაღება). ლატენტური პერიოდის 6-8 სთ-ის მერე
ეწყებათ ცრემლდება, სინათლის შიში, ტკივილი, ეცხო სხეულის შეგრზენბა,
ჰიპერემია, გუგა შევიწროვებულია, რქვონაზე ინფილრტრატებია. ასევე
შესაძლებელია თოვლის ოფთალმია(უსათვალო მოთხილამურები, პოლარული
მკვლევარები), 2-3 დღეში გაივლის ყველაფერი. მზის დაბნელების უსათვალო
ყურება, შესაძლოა ყვითელი ხალის შეუქცევადი დაზინება მოგვცეს და
ცენტრალური სკროტომა მივიღოთ.
4. ექსიმერ - ლაზერული კორექცია .

აქ შეიძლება იკითხონ რისთვის ვაკეთებთ ლაზერს ( ქეისის
შეკითხვაა . უნდა ვუპასუხოთ რომ ლაზერი საჭიროა იმისთის რომ
რეფრაქციის ხარისხი შევცვალოთ ) .
ლაზერის გაკეთებას აზრი არ აქვს ჰიპერმეტროპიის დროს (რაღაც
პერიფერიული ნაწილი გათხელდებაო )
მხედველობის ექსიმერ-ლაზერული კორექცია როგორც წესი ორივე თვალზე ერთად

ტარდება. ოპერაციის წინ თვალში აწვეთებენ გამაყუჩებელ წვეთებს. არანაირ
ზოგად ანესთეზიას ოპერაცია არ საჭიროებს. პაციენტს აწვენენ საოპერაციო
მაგიდაზე, თვალების გარშემო კანი მუშავდება სპეციალური მიკრობების
მოსაშორებელი ხსნარით და ედება სტერილური საფენი. ხორციელდება ოპერაციის
შემდეგი ეტაპები:
 ოპერაციის პირველ ეტაპზე, რქოვანას შუა შრეებზე მისადგომად, სპეციალური

ხელსაწყოს «მიკროკერატომი»ს მეშვეობით, რქოვანას ზედა შრეებიდან იჭრება ნაჭერი
( ან «სახურავი») რომელსაც გვერძე გადასწევენ.
 შემდეგ ლაზერით ხდება რქოვანას აორთქლება, ამით ცვლიან მის სიმრუდეს;
 ოპერაციის დასასრულს რქოვანას ანათალს («სახურავს») ათავსებენ თავის

ძველ ადგილას. ანათლის ფიქსაცია ხდება ნაკერების გარეშე, რქოვანას
საკუთარი კოლაგენის ადჰეზიური თვისებების ხარჯზე.
ოპერაციის საშუალო ხანგრძლივობა ერთ თვალზე — 12-15 წთ.
ოპერაციიდან რამდენიმე საათში პაციენტი ცხოვრების ჩვეულ წესს უბრუნდება.
მხედველობის ექსიმერ-ლაზერული კორექცია- უპირატესობები:
 ტკივილის არ არსებობა როგორც ოპერაციის დროს, ასევე მის შემდეგ;
 მხედველობის აღდგენა ოპერაციიდან 1-2 დღეში;

 ღია ჭრილობის არარსებობა;
 პოსტოპერაციულ პერიოდში რქოვანას შემღვრევის არარსებობა;
 გაცილებით სტაბილური შედეგები;
 დაგეგმილი შედეგების 96-98 % ფარგლებში მიღწევა.
1. პერიფერიული მხედველობა, გამოკვლევის მეთოდები. მისი

საზღვრები, მხედველობის ველის პათოლოგიური ცვლილებები.
პერიფერიული მხედველობა იძლევა სივრცეში თავისუფლად ორიენტირების საშუალებას. ამ

მხედველობის გარეშე ადამიანს დამოუკიდებლად სიარული უჭირს, რადგან ეჯახება იმ
საგნებს, რაც მისი ფიქსაციის წერტილის გარეთაა.
პერიფერიული მხედველობის საზომია ველი და მისი საზღვრები.
მხედველობის ველი ეწოდება სივრცის იმ წერტილების ჯამს, რომელსაც ადამიანი აღიქვამს

ერთ წერტილში უმოძრაოდ ფიქსირებული თვალი. ამას იკვლევენ თეთრი და ფერადი
ობიექტებით. გამოსაკვლევი პირი დგება დაახლოებით 70 სმ-ზე ექიმისგან, ცალ თვალზე
იფარებს რაიმეს და ექიმს უყურებს სახეზე. ექიმი საგანს სწევს განზე და სანამ პაციენტი მას
ხედავს, იქამდე ვრცელდება მისი პერიფერიული მხედველობაც.
მხედველობის ველის გამოკვლევა ასევე შესაძლებელია
• საკონტროლო წესით, 2)კამპიმეტრით და 3)პარამეტრით.
კამპიმეტრია არის მხედველობის ველის გამოკვლევა სიგრტყეზე. კამპიმეტრი არის 2x2 m2

სიდიდის შავი ეკრანი, რომელზეც დახაზული რადიალური ხაზები და კონცენტრული
რგოლები. ცენტრში კი თეთრი საფიქსაციო წერტილია. ავადმყოფი, რომელსაც ცალი თვალი
ახვეული აქვს, კამპიმეტრიდან ზის 1-2 მეტრის დაშორებით და უყურებს საფიქსაციო
წერტილს. კამპიმეტრზე პერიფერიიდან ცენტრისკენ ამოძრავებენ თეთრ ობიექტს და
მონიშნავენ იმ წერტილს, სადაც ავადმყოფი პირველად შენიშნავს და ასე ადგენენ
მხედველობის ველის საზღვრების გრაფიკულ გამოსახულებას.
მხედველობის ველში შემოსაზღვრულ დეფექტს, სკოტომა ეწოდება. ის შეიძლება იყოს

უარყოფითი, ანუ ობიექტური, რომელიც მხოლოდ პარამეტრიით გამოვლინდება, და
დადებითი, ანუ სუბიექტური, როდესაც პაციენტი თვითონვე ამჩნევს თვალწინ ბნელ ლაქას.
სკოტომა შეიძლება იყოს აბსოლუტური - როდესაც გამოსახულება საერთოდ არ აღიქმება, და
შეფადებითი - როდესაც თეთრი და და ფერადი ობიექტები აღიქმება ბუნდოვნად.
ბრმა ხალი სკოტომის ფიზიოლოგიური მაგალითია, ამ ადგილას არაა სინათლის

რეცეპტორები.
სკოტომა შეიძლება იყოს პარაცენტრალური, ცენტრალური, პერიფერიული.
ცენტრალური სკოტომა გამოწვეულია ბადურისა და მხედველობის ნერვის დაზიანებით.

პარაცენტრალური სკოტომა ფიქსაციის წერტილიდან ერთ-ერთ მხარეს მდებარეობს, ხოლო
პერიფერიული მხედველობის ველის სახვდასახვა უბენშია გაფანტული.
2. დაკრიოცისტიტი
დაკრიოცისტიტი არის საცრემლე პარკის ანთება, ის ძირითადად ვითარდება ცხივირის

ღრუს ანთებითი პროცესების გამო. ქრონიკულ დაკრიოცისტიტს წინ უძღვის ცხვირ-
საცრემლე არხის ობლიტერაცია, ცრემლი ვეღარ გადადის საცრემლე პარკიდან ცხვირის
ღრუში და იხრწნება. რადგან ეს არე კარგი გარემოა ჩირქმბადი ბაქტერიების
გასამრავლებლად, შეიძლება მეორადად განვითარდეს საცრემლე პარკის ფლეგმონა.
ძირითადი ჩივილია ცრემლდენა, ჩირქდენა, საცრემლე პარკის არე შებერილია და მასზე

თითის დაჭერისას საცრემლე წერტილიდან გამოიყოფა სეროზული ან ჩირქოვანი
გამონადენი.
ფლეგმონას კი ახასიათებს მაღალი ტემპერატურა, ძლიერი ტკივილი, საცრემლე პარკი

გამკვრივებულია და სიმსივნური წარმონაქმნი ისინჯება მის პროექციაზე, რამდენიმე დღის
შემდეგ კი ჩირქგროვა კანზე ან ცხვირის ღრუში გამოდის და ანთება ცხრება.
მკურნალობა: ადრეულ სტადიაზე კონსერვატიული: ანტიბიოტიკები და

სულფანილამიდები, ანთების არეში თბილი კომპრესები , ასხივებენ ულტრაიისფერი
სხივებით. დაჩირქების შემვევაში აუცილებელია აბსცესის გახსნა და დრენირება, ხოლო
ანთების ჩაცხრომის შემდეგ აკეთებენ რადიკალურ ოპერაციას - დაკრიოცისტორინოსტომიას
( შერთულის დადება საცრემლე პარკსა და ცხვირის ლორწოვანს შორის). ამის გაკეთება არ
შეიძლება თუ არის საცრემლე პარკის ატრეზია, პარკის ტუბერკულოზური ანთება...
ახალშობილთა დაკრიოცისტიტი ვითარდება ცხვირ - საცრემლე არხის ქვედა გასავლის

გაუხსნელობის გამო. ეს როგორც წესი, იხსნება პირველ შესუნქვაზე. ბავშვს აწუხებს ძლიერი
ცრემლდენა, კონიუნქტივის ჰიპერემია, ზოგჯერ ჩირქდენა თვალიდან. გამტარობის
აღსადგენად აკეთებენ მასაჟებს საცრემლე პარკის არეში ზემოდან ქვემოთ მიმართულებით,
საცრემლე პარკის შიგთავსმა წნევით იქნებ გაგლიჯოს აპკი.
3.სიელმე
სიელმე თვალის დაავადებაა, რომელსაც ცალი ან ორივე თვალის ცენტრალური ღერძის
გადახრა ახასიათებს. ამ დროს თვალები არა ერთი და იმავე, არამედ სხვადასხვა
მიმართულებით იყურება და ადამიანი ვერ ახერხებს მზერის ფოკუსირებას იმ საგანზე,
რომელსაც უცქერს.
სიელმე უმეტესად 2-3 წლის ბავშვებს უვითარდებათ. ეს ის ასაკია, როცა ხდება ორივე
თვალის შეუღლებული მუშაობის ფორმირება. სტატისტიკური მონაცემების თანახმად,
სიელმე ყოველ 50-ე ბავშვს აქვს.
სიელმე თანდაყოლილიც შეიძლება იყოს და შეძენილიც. თანდაყოლილი სიელმის
მიზეზებია:
 გენეტიკური ფაქტორი (დაავადება მემკვიდრეობით გადაეცემა);

 მუცლადყოფნის პერიოდში მიღებული ტრავმა ან გადატანილი ინფექციური
დაავადება;
 ნაადრევი მშობიარობა (დღენაკლულ ბავშვს თვალის მამოძრავებელი კუნთები
შესაძლოა სათანადოდ არ ჰქონდეს ჩამოყალიბებული);
 ნაყოფის ასფიქსია;
 სამშობიარო ტრავმა;
 არცთუ იშვიათად ახალშობილთა სიელმის მიზეზად იქცევა სწრაფი
მშობიარობაც.
შეძენილი სიელმე შეიძლება გამოიწვიოს:
 ამა თუ იმ ინფექციურმა დაავადებამ, სეფსისმა;

 თავის ტვინის ტრავმამ, დამწვრობამ;
 ინსულტმა;
 ფსიქოლოგიურმა სტრესმა;
 თვალის მამოძრავებელი კუნთების ანთებითმა, სისხლძარღვოვანმა ან
სიმსივნურმა პათოლოგიამ;
 ახლომხედველობამ, შორსმხედველობამ ან ასტიგმატიზმმა, როცა მათი კორექცია
არასწორად ტარდება ან გვიანდება.
კლასიფიკაცია
სიელმე ან შეუღლებულია, ან მონოკულარული. პირველი ფორმის დროს ორივე თვალის
მამოძრავებელი კუნთების ფუნქცია შეუზღუდავია - მიუხედავად სიელმისა, თითოეული
თვალი ყოველი მიმართულებით სრული დიაპაზონით მოძრაობს. სიელმის ეს ფორმა
ყველაზე ხშირად თვალების აგებულების თავისებურებას უკავშირდება,
მემკვიდრეობითი ხასიათისაა და უმთავრესად ბავშვებს უვლინდება.
იმის კვალობაზე, რომელ მხარეს არის გადახრილი თვალი, სიელმე შეიძლება იყოს:
 შიგნითა (ხშირად - შორსმხედველობასთან შერწყმული), როცა ერთ-ერთი თვალი

ცხვირისკენ იხრება;
 გარეთა (ხშირად - ახლომხედველობასთან შერწყმული), როცა ერთ-ერთი თვალი
იხრება საფეთქლისკენ;
 ვერტიკალური, როცა თვალი იხრება ზევით ან ქვევით.
სიმპტომები
შეუღლებული სიელმის დროს ბავშვს თავდაპირველად გამოსახულების გაორება
აწუხებს, მაგრამ ეს სიმპტომი მალე გაივლის.
ნორმაში ორივე თვალი ერთ წერტილზე ფოკუსირდება, მაგრამ თითოეული მათგანი
ტვინს გამოსახულებას თავ-თავისი ხედვის წერტილიდან გადასცემს, ტვინი კი ამ ორ
გამოსახულებას აერთიანებს და აღიქვამს როგორც ერთ მთლიანს. თითოეულ თვალს
ექვს-ექვსი კუნთი აქვს, რომლებიც ერთობლივად უზრუნველყოფენ მათ მოძრაობას,
ტვინი კი თორმეტივე კუნთს აკონტროლებს, რათა ორივე თვალმა ერთი მიმართულებით
იყუროს. სწორედ ამ კუნთების შეთანხმებული მუშაობის მეოხებით ახერხებს ტვინი
მარჯვენა და მარცხენა თვალიდან მიღებულ გამოსახულებათა გაერთიანებას. სიელმის
დროს კი ეს პროცესი დარღვეულია და გამოსახულება გაორებულად აღიქმება, მაგრამ
ბავშვის ტვინი სწრაფად რეაგირებს - ელამ თვალს "აზარმაცებს" ანუ მასში მხედველობას
აქვეითებს და მის მიერ მიწოდებულ გამოსახულებას თრგუნავს.
სიელმის დროს, როცა ცალი თვალი რაიმეს უცქერს, მეორე რომელიმე მხარეს არის
გადახრილი. ამას პირველად გადახრას უწოდებენ. თუ საღ თვალს დავხუჭავთ, ელამი
გასწორდება და მზერას საფიქსაციო წერტილზე შეაჩერებს, საღი თვალი კი გადაიხრება.
ეს მეორეული გადახრაა.
პარალიზური სიელმე
პარალიზური სიელმის დროს თვალების არასწორი მდებარეობა გამოწვეულია მისი
მამოძრავებელი ერთი ან რამდენიმე კუნთის დამბლით ან პარეზით (ვთქვათ, თავის
ტვინის ტრავმული დაზიანების გამო). შეუღლებული სიელმისგან განსხვავებით,
პარალიზურის დროს დადამბლავებული კუნთის მხარეს თვალის მოძრაობა ან
შეზღუდულია, ან საერთოდ წყდება, ხოლო თვალის მეორეული გადახრის კუთხე
პირველადზე მეტია - როცა ადამიანი რაიმე საგანს ათვალიერებს, მისი დაავადებული
თვალი ან ცუდად მოძრაობს, ან სრულიად უძრავია, ჯანმრთელს კი დიდი კუთხით
უწევს გადახრა. აღინიშნება მხედველობის გაორება (დიპლოპია), რომელიც იმდენად
აუტანელია, რომ ავადმყოფი იძულებულია, სიელმის საკომპენსაციოდ და გაორების
თავიდან ასაცილებლად დაზიანებული თვალი აიხვიოს ან თავი მიაბრუნოს.
პარალიზური სიელმის მქონე მოზრდილს პრაქტიკულად ყოველთვის აღენიშნება
გაორება, რადგან ზრდასრული ადამიანის ტვინს შეგუების უნარი შეზღუდული აქვს.
ფარული სიელმე
ფარული სიელმის - ჰეტეროფორიის დროს ანომალია გარეგნულად თითქმის არ ჩანს, მას
მხოლოდ სპეციალური ოფთალმოლოგიური გამოკვლევა ავლენს. ფარული სიელმის
დროს ბინოკულარული მხედველობა ნორმალურია და ფუზიური მოძრაობები (ასე
უწოდებენ თვალების უნებლიე უმნიშვნელო მოძრაობებს, რომლებიც აუცილებელია,
რათა ყვითელი ხალის გარეთ მოხვედრილი შორეული საგნების გამოსახულება ყვითელი
ხალის მიდამოში იქნეს გადატანილი. ამგვარად ერთიანდება თვალების მიერ ცალ-ცალკე
მიწოდებული გამოსახულებანი) თვალების სიმეტრიულ მდებარეობას უზრუნველყოფს,
მაგრამ საკმარისია, ერთ-ერთი მათგანი ხელის დაფარებით გამოითიშოს
ბინოკულარული მხედველობიდან, რომ ის უმალვე გადაიხრება რომელიმე მხარეს და
ფარული სიელმე ცხადი გახდება, ბინოკულარული მხედველობის აღდგენისას კი მყისვე
ნორმალურ მდგომარეობას დაუბრუნდება.
იმის მიხედვით, რომელ მხარეს გადაიხარა თვალი, განასხვავებენ ეზოფორიას (თვალის
გადახრას შიგნით), ეგზოფორიას (თვალის გადახრას გარეთ), ჰიპერფორიას (თვალის
გადახრას ზემოთ) და ჰიპოფორიას (თვალის გადახრას ქვევით). ამათგან ყველაზე ხშირია
ეგზოფორია.
ჰეტეროფორიის მიზეზი შეიძლება იყოს თვალბუდისა და თვალის კუნთების
ინდივიდუალური ანატომიური აგებულება, თვალის კაკალზე მიმაგრებისა და
ინერვაციის თავისებურებანი. მის განვითარებას ხელს უწყობს ამეტროპია
(შორსმხედველობა და ახლომხედველობა).
დაბალი ხარისხის ჰეტეროფორია ხშირია და არავითარ უსიამოვნო შეგრძნებას არ იწვევს.
მაღალი ხარისხის ფარული სიელმე კუნთოვანი ასთენოპიის ნიშნებით ვლინდება:
თვალების სწრაფი დაღლით ახლო მანძილზე მუშაობისას, თავის ტკივილით, საგნების
პერიოდული გაორებით, სტერეოსკოპიული მხედველობის დარღვევით. ამ სიმპტომების
აღმოცენებას ხელს უწყობს ორგანიზმის დასუსტება, მხედველობის ჰიგიენის
დაუცველობა და სხვა.
თუ ფარულ სიელმეს უსიამოვნო შეგრძნება სდევს თან, მკურნალობა აუცილებელია.
ამეტროპიის შემთხვევაში სათანადო საკორექციო სათვალეს და საგანგებო ვარჯიშებს
უნიშნავენ.
დიაგნოსტიკა
მართალია, სიელმე შეუიარაღებელი თვალითაც ჩანს, მაგრამ მისი მიზეზისა და ფორმის
დასაზუსტებლად, რაც მკურნალობის მართებული მეთოდის შესარჩევად აუცილებელია,
უნდა ჩატარდეს სრული ოფთალმოლოგიური გამოკვლევა. ექიმი განსაზღვრავს
მხედველობის სიმახვილეს, დაადგენს თვალის გადახრის კუთხეს და სხვა.
მკურნალობა
სიელმე დიდ გავლენას ახდენს ბავშვის ფსიქიკაზე. გარდა ამისა, ის ხშირად რთულდება
ამბლიოპიით (ზარმაცი თვალით) - ელამ თვალში მხედველობის მკვეთრი დაქვეითებით,
რაც თვალის კუნთებზე მხედველობითი დატვირთვის უკმარისობით არის გამოწვეული.
ასე რომ მკურნალობა აუცილებელია.
2-3 თვემდე სიელმე არც ისე საშიშია, - ამ ასაკში თვალის კუნთთა ფუნქციები ბოლომდე
არ არის ჩამოყალიბებული, რასაც დროდადრო სიელმემდე მივყავართ, - მაგრამ თუ 3
თვის ბავშვს აღენიშნება მუდმივი სიელმე (თვალი მუდმივად გადახრილია და არ
სწორდება), პატარა აუცილებლად უნდა ვაჩვენოთ ოფთალმოლოგს.
არის შემთხვევები, როცა 1-დან 3 წლამდე ასაკის პატარები პერიოდული სიელმის გამო
მიჰყავთ ოფთალმოლოგთან, გამოკვლევა კი აჩვენებს, რომ არავითარი პათოლოგია
ბავშვს არ აქვს. ეს მოჩვენებითი სიელმეა, რომელსაც სახის წყობის თავისებურება
განაპირობებს. საქმე ის არის, რომ ამ ასაკში თვალები საკმაოდ ახლოსაა ერთმანეთთან,
ცხვირის ფუძე კი ფართოა და როცა ბავშვი ოდნავ გვერდზე იცქირება, გვეჩვენება, რომ
ცალი თვალი ცხვირისკენ იხრება. იმის გარკვევა, მოჩვენებითი სიელმეა ეს თუ
ჭეშმარიტი, ექიმს უნდა მივანდოთ.
სიელმის სამკურნალოდ მიმართავენ:
 თვალის ახვევას - ბავშვს რამდენიმე ხნით უხვევენ ჯანმრთელ თვალს, რათა

ტვინი აიძულონ, ელამი თვალით იმუშაოს. დროთა განმავლობაში ტვინი ეჩვევა
სუსტ თვალთან მუშაობას და მხედველობა უმჯობესდება. ოღონდ მკურნალობის ამ
მეთოდმა შედეგი რომ გამოიღოს, ის ადრეულ ასაკშივე უნდა გამოვიყენოთ -
მანამდე, სანამ ბავშვს ამბლიოპია ჩამოუყალიბდება;
 სათვალის ტარებას - თუ პაციენტს რეფრაქციული ანომალია არ აქვს, სათვალის
ტარება არ დასჭირდება. რეფრაქციული ანომალიების თანდართვისას კი ეს
აუცილებელია. თუ ბავშვმა ექიმის მიერ გამოწერილი სათვალე არ გაიკეთა, სიელმე
გაღრმავდება და შესაძლოა, ამბლიოპია განვითარდეს, თვალის გაზარმაცების
შემთხვევაში კი მხედველობას სწორად შერჩეული სათვალეც კი ვეღარ
გამოასწორებს, ამბლიოპიის განკურნება მხოლოდ სპეციალური აპარატურით
იქნება შესაძლებელი;
 თვალის ვარჯიშს სპეციალური აპარატურის დახმარებით;
 ოპერაციას - თუ არაქირურგიული მეთოდებით სიელმის გამოსწორება ვერ
მოხერხდა (რისი დადგენაც მხოლოდ ოფთალმოლოგს შეუძლია), ბუნებრივია,
ოპერაციული ჩარევა იქნება საჭირო. ოპერაციას თავისი დრო აქვს, რასაც ექიმი
განსაზღვრავს - არც დაგვიანებაა სასურველი და არც მეტისმეტად ადრე გაკეთება.
ოპერაციის ეფექტი შეიძლება დროებითი იყოს, ამიტომ ის ოფთალმოლოგთან
შემდგომი მკურნალობით უნდა გამყარდეს.
მკურნალობის მეთოდის შერჩევა მრავალ ფაქტორზეა დამოკიდებული, მათ შორის -
პაციენტის ასაკზე, სიელმის მიზეზებზე, გადახრის ხარისხზე.
სიელმე თავისთავად არ გაივლის, ამიტომ სასურველია, მკურნალობა რაც შეიძლება
ადრე დაიწყოს. თუ არაქირურგიული მეთოდებით მკურნალობა დროულად დაიწყო,
ასიდან დაახლოებით 80 შემთხვევაში სიელმე ყოველგვარი ოპერაციის გარეშე სწორდება.
4. ჰერპესული კერატიტი .
პირველადი ჰერპესული კერატიტი გვხვდება 5 წლამდე ასაკის ბავშვებში, იმ დროს,
როდესაც ვირუსი პირველად იჭრება ორგანიზმში.
დაავადება იწყება მწვავედ: აღმოცენდება სინათლის შიში, ცრემლდენა, ამას ერთვის
რეაქცია რეგიონული ლიმფური კვანძების მხრივ, რქოვანა გარსზე ჩნდება სხვადასხვა
ფორმისა და ლოკალიზაციის შემღვრევა და შეშუპება, გამოხატულია ფერადი გარსის
ანთებითი რეაქცია. ხშირად კერატიტს დაერთვის მეორეული ინფექციაც, რომელიც
დაავადების მიმდინარეობას ართულებს.
პოსტპირველადი ჰერპესული კერატიტი სხვადასხვანაირია. ზედაპირული ფორმის
დროს შემღვრევა მკვეთრია, მაგრამ დაავადება გამოხატული კლინიკური სურათის
გარეშე მიმდინარეობს. ასეთი ფორმა იშვიათად გვხვდება. ხისებრი კერატიტი
გამოირჩევა რქოვანა გარსის ზედაპირზე ტოტებისმაგვარი დეფექტის არსებობით და
მწვავედ მიმდინარეობს. ღრმა ფორმები პათოლოგიურ პროცესში ითრევენ რქოვანა
გარსის შიდა შრეს, რასაც მოჰყვება გავრცობილი დაწყლულება და უხეში ლიბრის
ჩამოყალიბება.
ვირუსული კერატიტებისთვის დამახასიათებელია რქოვანა გარსის მგრძნობელობის
დაქვეითება და საწყის სტადიაში სუსტი რეაქცია კონიუნქტივის მხრივ (არა ყოველთვის).
დაავადება რეციდიული მიმდინარეობით გამოირჩევა. ვირუსულ კერატიტს, წესისამებრ,
წინ უძღვის კანზე ჰერპესული გამონაყარის გაჩენა და ვირუსული ინფექცია.
მკურნალობა. სასურველია, ვირუსული კერატიტის მკურნალობა სტაციონარში
ჩატარდეს. ადგილობრივად ინიშნება ინტერფერონი, გამაგლობულინი, სპეციალური
მალამოები. ზოგადი მკურნალობა გულისხმობს ვიტამინოთერაპიას, იმუნიტეტის
სტიმულირებას (მაგ., ლევამიზოლით). შედარებით გვიანდელ პერიოდში
ადგილობრივად იყენებენ რქოვანა გარსის ეპითელიზაციის გამაუმჯობესებელ
პრეპარატებს. მეორეული ინფექციის პროფილაქტიკისთვის ინიშნება ანტიბიოტიკები.
1. .თვალის მამოძრავებელი აპარატი, ფუნქცია, ინერვაცია.

ამოძრავებენ ამ მიმართულებებით. ხოლო ქვედა ამოძრავებს ქვევით და ოდნავ შიგნით, და

2. მიოპია
ახლომხედველობა (მიოპია) თვალის რეფრაქციის მეტად გავრცელებული პათოლოგიაა,
რომლის დროსაც საგნის გამოსახულება ყალიბდება ბადურა გარსის წინ. ამ დროს
ადამიანი ახლომდებარე საგნებს კარგად ხედავს, ხოლო შორეულს - ცუდად.
ახლომხედველებს დაგრძელებული აქვთ თვალის ღერძი ან მომატებული აქვთ რქოვანა
გარსის შუქგარდამტეხი ძალა. უმეტესად ხდება ორივე ამ ფაქტორის შერწყმა.
მხედველობის სიმახვილის დაქვეითების კვალობაზე, განასხვავებენ მიოპიის
(ახლომხედველობის) რამდენიმე ხარისხს:
სუსტს (3 დიოპტრიამდე);
საშუალოს (6 დიოპტრიამდე);
ძლიერს (6 დიოპტრიის ზემოთ).
მიზეზები. ახლომხედველობა ნებისმიერ ასაკში შეიძლება გამოვლინდეს, მაგრამ
ყველაზე ხშირად ის 7-12 წლის ბავშვებს აღმოაჩნდებათ ხოლმე. გარდატეხის პერიოდში
ახლომხედველობა, როგორც წესი, ძლიერდება, 18-დან 40 წლამდე ასაკში კი
მხედველობის სიმახვილე სტაბილიზდება. ახლომხედველობის აღმოცენების მიზეზი
ბოლომდე გარკვეული არ არის, თუმცა ცნობილია მისი რამდენიმე რისკფაქტორი:
 მემკვიდრეობა. ახლომხედველი მშობლების შვილებს ასიდან 50 შემთხვევაში
ახლომხედველობა 18 წლამდე უვლინდებათ, ნორმალური მხედველობის მქონე
მშობლების შვილებს შორის კი მხოლოდ 8%-ია ახლომხედველი.
 თვალის გადაძაბვა - ახლო მანძილზე ხანგრძლივი და ინტენსიური
მხედველობითი დატვირთვა, სამუშაო ადგილის ცუდი განათება, ჯდომის
მიმართულება კითხვისა და წერისას, მეტისმეტი გატაცება ტელევიზორითა და
კომპიუტერით. ახლომხედველობა, ჩვეულებრივ, ბავშვის სკოლაში მისვლისას
გამოვლინდება.
 არასწორი კორექცია. თუ მხედველობის კორექცია ახლომხედველობის
გამოვლენისთანავე არ მოხდა, მხედველობის ორგანო კიდევ უფრო გადაიძაბება და
მოხდება ახლომხედველობის პროგრესირება. მოსალოდნელია ამბლიოპიის -
ზარმაცი თვალის სინდრომისა და სიელმის განვითარებაც. თუ ახლო მანძილზე
მუშაობისთვის სათვალე ან კონტაქტური ლინზა არასწორად შეირჩა (მეტისმეტად
ძლიერი აღმოჩნდა), მოხდება თვალის კუნთების გადაძაბვის პროვოცირება და
ახლომხედველობა გაძლიერდება.
პროგრესირებადი ახლომხედველობა. პროგრესირებადს უწოდებენ ახლომხედველობას,
როდესაც მიოპიის ხარისხი წელიწადში ერთი ან მეტი დიოპტრიით იზრდება. მიოპია
განსაკუთრებით ინტენსიურად პროგრესირებს სკოლის ასაკის ბავშვებში, ვინაიდან ამ
პერიოდში მხედველობითი დატვირთვა ყველაზე ძლიერია, რასაც ორგანიზმის აქტიური
ზრდაც ერთვის. ახლომხედველებს ურჩევენ, ერიდონ მძიმე ტვირთის აწევას,
განსაკუთრებით - წინ წახრილ და თავდახრილ მდგომარეობაში, ასევე - ისეთი სპორტით
გატაცებას, რომელიც სხეულის მკვეთრ რყევას იწვევს (ხტომა, კრივი, ჭიდაობა და სხვა) -
ყოველივე ამან შესაძლოა ბადურას განშრევება და სიბრმავეც კი გამოიწვიოს.
პროგრესირებადი ახლომხედველობა ბადურას ცენტრალურ ნაწილში ნელ-ნელა იწვევს
შეუქცევად ცვლილებებს და მხედველობის სიმახვილის მკვეთრ დაქვეითებას.
მკურნალობა. ახლომხედველობის კონსერვატიული მკურნალობა ითვალისწინებს:
მხედველობის მართებულ კორექციას ოფთალმოლოგის მიერ შერჩეული სათვალით ან
კონტაქტური ლინზებით;
იმ კუნთების ვარჯიშს, რომელთა გადაძაბვაც ზრდის მიოპიის ხარისხს (ლაზერული
სტიმულაცია, მხედველობის ვიდეოკომპიუტერული კორექცია, სამკურნალო
საშუალებების ჩაწვეთება, თვალის ვარჯიშების სპეციალური კურსი).
თვალის ვარჯიშები ოფთალმოლოგის მეთვალყურეობით უნდა ჩატარდეს;
ზოგადგამაჯანსაღებელ ღონისძიებებს: ცურვას, კისრის მასაჟს, კონტრასტულ შხაპს და
სხვა (ესეც - ოფთალმოლოგის რეკომენდაციით);
სრულფასოვან კვებას - ცილებით, ვიტამინებითა და მიკროელემენტებით
დაბალანსებულ რაციონს.
ახლომხედველობის ლაზერული კორექციისას ფოკუსირებული ლაზერის სხივით ხდება
რქოვანა გარსის დამუშავება. ოპერაციის მიზანია, რქოვანა გარსის სიმრუდის
დოზირებული ცვლილებით შეიცვალოს თვალში შემავალი სინათლის სხივების
გარდატეხის კუთხე, რაც მხედველობას აუმჯობესებს. ოპერაცია 25-40 წამს გრძელდება,
უსისხლოა, სრულიად უმტკივნეულო, არ მოითხოვს ნარკოზს.
ლაზერის მეშვეობით მხედველობის 100%-იანი კორექცია შესაძლოა ვერ მოხერხდეს.
პაციენტს წინასწარ ჩატარებული გამოკვლევების საფუძველზე ეუბნებიან, რამდენად
გამოუსწორდება მხედველობა. უმეტესად ლაზერული კორექცია მხედველობას
საგრძნობლად აუმჯობესებს და პაციენტს ოპერაციის შემდეგ აღარ სჭირდება სათვალისა
თუ კონტაქტური ლინზების ტარება, ზოგს კი ადრინდელთან შედარებით გაცილებით
ნაკლები ზომის სათვალე ჰყოფნის. ასეთ შემთხვევაში პრობლემას ხსნის სხვა ტიპის
ქირურგიული ჩარევა, მაგალითად, ფაკიური ლინზის (რეფრაქციული ხელოვნური
ბროლის) იმპლანტაციით. ეს ლინზა პატარა განაკვეთიდან შეჰყავთ თვალში, ბროლის
წინ. იქ ის იშლება, სამუდამოდ რჩება და სათანადოდ ცვლის თვალის გარდატეხის
ძალას. ფაკიური ლინზის კორექციის დიაპაზონი საკმაოდ ვრცელია (-5,0-დან -25,0
დიოპტრიამდე და +2,0-დან +12,0 დიოპტრიამდე). როდესაც მაღალი ხარისხის
ახლომხედველობას თან ახლავს ასტიგმატიზმი, გამოიყენება ფაკიური ლინზების
იმპლანტაციისა და ლაზერული კორექციის კომბინაცია.
ახლომხედველობის პროფილაქტიკა ითვალისწინებს:
სწორ განათებას. მხედველობითი დატვირთვა დასაშვებია მხოლოდ კარგად განათებულ
შენობაში.
სწორ მხედველობით და ფიზიკურ დატვირთვას. რეკომენდებულია მხედველობითი
დატვირთვისა და აქტიური დასვენების მონაცვლეობა. 3 დიოპტრიამდე ხარისხის
მიოპიისას ფიზიკური დატვირთვა შეზღუდული არ არის, 3 დიოპტრიაზე მეტის
შემთხვევაში კი იკრძალება მძიმე ტვირთის აწევა, ხტომა და სპორტის ზოგიერთი
სახეობა.
თვალების ვარჯიშს. 20-30-წუთიანი დატვირთვის შემდეგ რეკომენდებულია თვალის
გავარჯიშება.
3. პირველადი გლაუკომა .
პირველადი გლაუკომა - ძირითადი კლინიკური ნიშნებია: თვალშიდა წნევის მომატება,

მხედველობის ნერვის გლაუკომატოზური ატროფია და მხედველობითი ფუნქციების
დაქვეითება. თვალშიდა წნევის მომატება და მისი პათოლოგიური მერყეობა გამოწვეულია
წყალწყალა ნამის უკუდენის გაუარესებით. მისთვის დამახასიათებელია მხედველობის
ნერვის დისკოს პათ. ჩაღრმავება ანუ ექსკავაცია, რომელიც ვითარდება ნერვულ ბოჭკოთა
ატროფიისა და დაცხრილული ფირფიტის უკან დაწევის შედეგად. ექსკავაციის დროს
მხედველობის ნერვის დისკო მორუხო-მოთეთრო ან მომწვანო ფერისაა, საზღვრები მკაფიოა.
დისკოს გარშემო ისინჯება მოვარდისფრო-მოთეთრო გლაუკომური ჰალო. მხედველობის
ველი და მხედველობის სიმახვილე დაქვეითებულია. მისი ფორმებია:

შეფერხებულია წყალწყალა ნამის მოძრაობა უკანა საკანიდან წინაში, რის გამოც უკანა
საკანში წნევა მატულობს და ხდება ფერადი გარსის ამობურცვა, განსაკუთრებით ფესვის
არეში (თხელია). მწვავე შეტევას ახასიტებს უეცარი დასაწყისი, საღამოს ან გამთენიისას,
თვალში აუტანელი ტკივილები, რომელიც ირადირებს: საფეთქელში, შუბლში, ყურში,
კბილებში. თავის ტკივილს თან სდევს რეფლექსური გულისრევა/ღებინება, მხედველობა
მკვეთრადაა დაქვეითებული, სინათლის წყაროს ირგვლივ ავადმყოფი ხედავს ცისარტყელას
რგოლებს, ქუთუთოები შეშუპებულია, წინა ცილიარული სისხლძარღვები გაფართოებული
და დაკლაკნილია და რქოვანას ირგვლივ ქმნის "მედუზას თავს". წინა საკანი შევიწროებულია
ან საერთოდ არ არსებობს, ფერადი გარსის ფერი წაშლილია, გუგა გაფართოებული
(სფინქტერის დამბლა), სინათლეზე არ რეაგირებს. ქვემწვავე შეტევისას - დილით ავადმყოფი
ამჩნევს მხედვ. უეცარ დაქვეითებას, საგნები თითქოს ნისლითაა დაფარული, ყრუ ტკივილი
წარბებს ზემოთ, საფეთქლის და თვალის არეში. მწვავეზე სუსტია. ქრონიკული შეტევისას -
სიმპტომები თანდათან ვიტარდება და ნელ-ნელა პროგრესირებს.

პირველადი გლაუკომის სტადიებია : ( ფუნქციური გამოკვლევები ) .

1) დაწყებითი - თვალსაჩინო ცვლილებების გარეშე. ( ფსკერზე მხედველობას არ უჩივის ,
პერიფერიული ბრმა ხალის გადიდება , ფსკერზე არაფერი არ რის ) .
2) განვითარებული - მხედვ. ნერვის დისკოს ექსკავაცია, მხედვ. ველი შევიწროებული (
,ცენტრ. მხედველობა დაქვეიტებული.
3)შორსწასული - პროგრესირებს განვითრებული სტადიის ნიშნები , მხედვლებო ძალიან
დაქვეითებული , ველი შევიცროვებულლი , თვალის ფსკერზე ექსკავაცია .
პირველადი გკლაუკომის ეტიოპათოგენეზი საბოლოოდ დადგენილი არ არის , ამიტომ არც

მისი პათოგენეზური მკურნალობა არსებობს . მედიკამენტური მკურნალობა მიზნად ისახავს
თვალშიდა წნევის შემცირებას და თვალის ქსოვილების ტროფიკის გაუმჯობესებას .
თვალშიდა წნევის შემცირება შეიძლება კონსერვატიული და ქირურგიული მეთოდებით .

მკურნალობას ვიწყებთ ჯერ მედიკამენტებით (მიოტიკებით - რომლებიც ამცირებენ
თვალშიდა წნევას ) და თუ ისაღმოჩნდა ნაკლებად ეფექტური მივმართავთ ოპერაციულ
ჩარევას .
დისტროფიული ცვლილებების შესაჩერებლად დიდი მნიშვნელობა აქვს თვალში სისხლის

მიმოქცევის გაუმჯობესებას ( ვიყენებთ ნიკოტინის მჯავას , ეუფილინს ).
4. ბაქტერიული კონიუქტივიტი .
ბაქტერიული კონიუნქტივიტი - წვა, სიმძიმის შეგრძნება, უცხო სხეულის შეგრძნება,

ჩირქი გამოიყოფა ღამე და ერთმანეთს ეწებება ქუტუთოები ობიექტურად
-კონიუნქტივალურ ჰიპერემიას , ანტიბიიოტიკებით ავადმყოფი აღნიშნავს
სინატლისადმი შიშს, უცხოსხეულის შეგრძნებას ცრემლდენას , თვალის სიწითეს,
ქუთუთობის შესუპებას, ობიექტურად თვალის ნაპრალი შევიწობეულია, ქუუტუთოები
შესუპეების გამო, ქუტუთოები და გარდამავალი ნაოჭის კონიუნქტივა ჰიპერემიულია ,
ჰიპერემია ვრცელდება სკლერის კონიუნქტივაზეც რქოვანაზე აღენიშნება
სუბეპითელური მომრგვალო ინფფილტრატები ლიმფ კვანძები გადიდებულა და
მტკივნეუელი
1. თვალის სისხლით მომარაგება.
თვალის კაკალს და ორბიტის ქსოვილებს სისხლით ამარაგებს თვალბუდის არტერია,

რომელიც შიგნიტა საძილე არტერიის ტოტია. იგი მხედველობის ნერვთან ერთად
მხედველობის არხსა და მხედველობის ხვრელს გაივლის და შემოდის თვალბუდეში სადაც
მრავალ ტოტად იყოფა. მათგან უმთავრესია: ბადურას ცენტრალური არტერია, ტოტები
კუნთებისთვის, უკანა გრძელი და უკანა მოკლე ცილიარული არტერიები, წინა ცილიარული
არტერიები, საცრემლე არტერია, ქუთუთოების მედიალური არტერია და სხვა. ბადურას
არტერია კვებავს ბადურას შიგნითა ე.წ ტვინოვან შრეებს. უკანა ცილიარული არტერიები
მხედველობის ნერვის მახლობლად ხვრეტს სკლერას და სისხლძარღვოვან ტრაქტში
ნაწილდება. ისინი მოკლე და გრძელ არტერიებად იყოფა. მოკლე ცილ. არტერიები -
ქორიოიდეაში ნაწილდება, სადაც მსხვილ, საშუალო და წვრილ სისხლძარღვთა შრეებს
ქმნის. ქორიოკაპილარული(წვრილი) შრე კვებავს ბადურას ნეიროეპითელიუმს. გრძელი
ცილ. არტერიები - მისი ტოტები სისხლით ამარაგებს ცილიარულ სხეულს და ფერად გარსს.
ცილიარული სხეულისა და ფერადი გარსის საზღვარზე თითოეული არტერია ორ ტოტად
იყოფა, რომლებიც ერთმანეთს უერთდება და ქმნის ფერადი გარსის დიდ არტერიულ წრეს,
გუგის თავისუფალ კიდესთან კი - ფერადი გარსის მცირე არტერიულ წრეს. ქორიოიდეა
სისხლით მარაგდება - უკანა მოკლე ცილიარული არტერიებით, ფერადი გარსი და
ცილიარული სხეული - უკანა გრძელი ცილიარული და წინა ცილიარული არტერიებით.
წინა ცილიარული არტერიები - კუნთოვანი არტერიების გაგრძელებაა. ისინი მონაწილეობენ
ფერადი გარსის არტერიული წრის შექმნაში, რქოვანაზე ქმნიან - რქოვანას კიდურა
სისხლძარღვთა წნულს, რომელიც მას კვებავს. სისხლძარღვოვანი ტრაქტიდან ვენური
სისხლი მიედინება 4 ვორტიკოზული ვენით და ნაწილობრივ წინა ცილიარული ვენებით,
რომლებიც თვალბუდის ზემო ვენებს ერთვის. თვალბუდიდან ვენური სისხლი 3
მიმართულებით მიედინება: თავის ქალაში, სახის ვენებში და ფრთა-სასის ფოსოს ვენურ
წნულში.
2. .სიელმე
სიელმე თვალის დაავადებაა, რომელსაც ცალი ან ორივე თვალის ცენტრალური ღერძის
გადახრა ახასიათებს. ამ დროს თვალები არა ერთი და იმავე, არამედ სხვადასხვა
მიმართულებით იყურება და ადამიანი ვერ ახერხებს მზერის ფოკუსირებას იმ საგანზე,
რომელსაც უცქერს.
სიელმე უმეტესად 2-3 წლის ბავშვებს უვითარდებათ. ეს ის ასაკია, როცა ხდება ორივე
თვალის შეუღლებული მუშაობის ფორმირება. სტატისტიკური მონაცემების თანახმად,
სიელმე ყოველ 50-ე ბავშვს აქვს.
სიელმე თანდაყოლილიც შეიძლება იყოს და შეძენილიც. თანდაყოლილი სიელმის
მიზეზებია:
 გენეტიკური ფაქტორი (დაავადება მემკვიდრეობით გადაეცემა);

 მუცლადყოფნის პერიოდში მიღებული ტრავმა ან გადატანილი ინფექციური
დაავადება;
 ნაადრევი მშობიარობა (დღენაკლულ ბავშვს თვალის მამოძრავებელი კუნთები
შესაძლოა სათანადოდ არ ჰქონდეს ჩამოყალიბებული);
 ნაყოფის ასფიქსია;
 სამშობიარო ტრავმა;
 არცთუ იშვიათად ახალშობილთა სიელმის მიზეზად იქცევა სწრაფი
მშობიარობაც.
შეძენილი სიელმე შეიძლება გამოიწვიოს:
 ამა თუ იმ ინფექციურმა დაავადებამ, სეფსისმა;

 თავის ტვინის ტრავმამ, დამწვრობამ;
 ინსულტმა;
 ფსიქოლოგიურმა სტრესმა;
 თვალის მამოძრავებელი კუნთების ანთებითმა, სისხლძარღვოვანმა ან
სიმსივნურმა პათოლოგიამ;
 ახლომხედველობამ, შორსმხედველობამ ან ასტიგმატიზმმა, როცა მათი კორექცია
არასწორად ტარდება ან გვიანდება.
კლასიფიკაცია
სიელმე ან შეუღლებულია, ან მონოკულარული. პირველი ფორმის დროს ორივე თვალის
მამოძრავებელი კუნთების ფუნქცია შეუზღუდავია - მიუხედავად სიელმისა, თითოეული
თვალი ყოველი მიმართულებით სრული დიაპაზონით მოძრაობს. სიელმის ეს ფორმა
ყველაზე ხშირად თვალების აგებულების თავისებურებას უკავშირდება,
მემკვიდრეობითი ხასიათისაა და უმთავრესად ბავშვებს უვლინდება.
იმის კვალობაზე, რომელ მხარეს არის გადახრილი თვალი, სიელმე შეიძლება იყოს:
 შიგნითა (ხშირად - შორსმხედველობასთან შერწყმული), როცა ერთ-ერთი თვალი

ცხვირისკენ იხრება;
 გარეთა (ხშირად - ახლომხედველობასთან შერწყმული), როცა ერთ-ერთი თვალი
იხრება საფეთქლისკენ;
 ვერტიკალური, როცა თვალი იხრება ზევით ან ქვევით.
სიმპტომები
შეუღლებული სიელმის დროს ბავშვს თავდაპირველად გამოსახულების გაორება
აწუხებს, მაგრამ ეს სიმპტომი მალე გაივლის.
ნორმაში ორივე თვალი ერთ წერტილზე ფოკუსირდება, მაგრამ თითოეული მათგანი
ტვინს გამოსახულებას თავ-თავისი ხედვის წერტილიდან გადასცემს, ტვინი კი ამ ორ
გამოსახულებას აერთიანებს და აღიქვამს როგორც ერთ მთლიანს. თითოეულ თვალს
ექვს-ექვსი კუნთი აქვს, რომლებიც ერთობლივად უზრუნველყოფენ მათ მოძრაობას,
ტვინი კი თორმეტივე კუნთს აკონტროლებს, რათა ორივე თვალმა ერთი მიმართულებით
იყუროს. სწორედ ამ კუნთების შეთანხმებული მუშაობის მეოხებით ახერხებს ტვინი
მარჯვენა და მარცხენა თვალიდან მიღებულ გამოსახულებათა გაერთიანებას. სიელმის
დროს კი ეს პროცესი დარღვეულია და გამოსახულება გაორებულად აღიქმება, მაგრამ
ბავშვის ტვინი სწრაფად რეაგირებს - ელამ თვალს "აზარმაცებს" ანუ მასში მხედველობას
აქვეითებს და მის მიერ მიწოდებულ გამოსახულებას თრგუნავს.
სიელმის დროს, როცა ცალი თვალი რაიმეს უცქერს, მეორე რომელიმე მხარეს არის
გადახრილი. ამას პირველად გადახრას უწოდებენ. თუ საღ თვალს დავხუჭავთ, ელამი
გასწორდება და მზერას საფიქსაციო წერტილზე შეაჩერებს, საღი თვალი კი გადაიხრება.
ეს მეორეული გადახრაა.
პარალიზური სიელმე
პარალიზური სიელმის დროს თვალების არასწორი მდებარეობა გამოწვეულია მისი
მამოძრავებელი ერთი ან რამდენიმე კუნთის დამბლით ან პარეზით (ვთქვათ, თავის
ტვინის ტრავმული დაზიანების გამო). შეუღლებული სიელმისგან განსხვავებით,
პარალიზურის დროს დადამბლავებული კუნთის მხარეს თვალის მოძრაობა ან
შეზღუდულია, ან საერთოდ წყდება, ხოლო თვალის მეორეული გადახრის კუთხე
პირველადზე მეტია - როცა ადამიანი რაიმე საგანს ათვალიერებს, მისი დაავადებული
თვალი ან ცუდად მოძრაობს, ან სრულიად უძრავია, ჯანმრთელს კი დიდი კუთხით
უწევს გადახრა. აღინიშნება მხედველობის გაორება (დიპლოპია), რომელიც იმდენად
აუტანელია, რომ ავადმყოფი იძულებულია, სიელმის საკომპენსაციოდ და გაორების
თავიდან ასაცილებლად დაზიანებული თვალი აიხვიოს ან თავი მიაბრუნოს.
პარალიზური სიელმის მქონე მოზრდილს პრაქტიკულად ყოველთვის აღენიშნება
გაორება, რადგან ზრდასრული ადამიანის ტვინს შეგუების უნარი შეზღუდული აქვს.
ფარული სიელმე
ფარული სიელმის - ჰეტეროფორიის დროს ანომალია გარეგნულად თითქმის არ ჩანს, მას
მხოლოდ სპეციალური ოფთალმოლოგიური გამოკვლევა ავლენს. ფარული სიელმის
დროს ბინოკულარული მხედველობა ნორმალურია და ფუზიური მოძრაობები (ასე
უწოდებენ თვალების უნებლიე უმნიშვნელო მოძრაობებს, რომლებიც აუცილებელია,
რათა ყვითელი ხალის გარეთ მოხვედრილი შორეული საგნების გამოსახულება ყვითელი
ხალის მიდამოში იქნეს გადატანილი. ამგვარად ერთიანდება თვალების მიერ ცალ-ცალკე
მიწოდებული გამოსახულებანი) თვალების სიმეტრიულ მდებარეობას უზრუნველყოფს,
მაგრამ საკმარისია, ერთ-ერთი მათგანი ხელის დაფარებით გამოითიშოს
ბინოკულარული მხედველობიდან, რომ ის უმალვე გადაიხრება რომელიმე მხარეს და
ფარული სიელმე ცხადი გახდება, ბინოკულარული მხედველობის აღდგენისას კი მყისვე
ნორმალურ მდგომარეობას დაუბრუნდება.
იმის მიხედვით, რომელ მხარეს გადაიხარა თვალი, განასხვავებენ ეზოფორიას (თვალის
გადახრას შიგნით), ეგზოფორიას (თვალის გადახრას გარეთ), ჰიპერფორიას (თვალის
გადახრას ზემოთ) და ჰიპოფორიას (თვალის გადახრას ქვევით). ამათგან ყველაზე ხშირია
ეგზოფორია.
ჰეტეროფორიის მიზეზი შეიძლება იყოს თვალბუდისა და თვალის კუნთების
ინდივიდუალური ანატომიური აგებულება, თვალის კაკალზე მიმაგრებისა და
ინერვაციის თავისებურებანი. მის განვითარებას ხელს უწყობს ამეტროპია
(შორსმხედველობა და ახლომხედველობა).
დაბალი ხარისხის ჰეტეროფორია ხშირია და არავითარ უსიამოვნო შეგრძნებას არ იწვევს.
მაღალი ხარისხის ფარული სიელმე კუნთოვანი ასთენოპიის ნიშნებით ვლინდება:
თვალების სწრაფი დაღლით ახლო მანძილზე მუშაობისას, თავის ტკივილით, საგნების
პერიოდული გაორებით, სტერეოსკოპიული მხედველობის დარღვევით. ამ სიმპტომების
აღმოცენებას ხელს უწყობს ორგანიზმის დასუსტება, მხედველობის ჰიგიენის
დაუცველობა და სხვა.
თუ ფარულ სიელმეს უსიამოვნო შეგრძნება სდევს თან, მკურნალობა აუცილებელია.
ამეტროპიის შემთხვევაში სათანადო საკორექციო სათვალეს და საგანგებო ვარჯიშებს
უნიშნავენ.
დიაგნოსტიკა
მართალია, სიელმე შეუიარაღებელი თვალითაც ჩანს, მაგრამ მისი მიზეზისა და ფორმის
დასაზუსტებლად, რაც მკურნალობის მართებული მეთოდის შესარჩევად აუცილებელია,
უნდა ჩატარდეს სრული ოფთალმოლოგიური გამოკვლევა. ექიმი განსაზღვრავს
მხედველობის სიმახვილეს, დაადგენს თვალის გადახრის კუთხეს და სხვა.
სიელმე დიდ გავლენას ახდენს ბავშვის ფსიქიკაზე. გარდა ამისა, ის ხშირად რთულდება
ამბლიოპიით (ზარმაცი თვალით) - ელამ თვალში მხედველობის მკვეთრი დაქვეითებით,
რაც თვალის კუნთებზე მხედველობითი დატვირთვის უკმარისობით არის გამოწვეული.
ასე რომ მკურნალობა აუცილებელია.
2-3 თვემდე სიელმე არც ისე საშიშია, - ამ ასაკში თვალის კუნთთა ფუნქციები ბოლომდე
არ არის ჩამოყალიბებული, რასაც დროდადრო სიელმემდე მივყავართ, - მაგრამ თუ 3
თვის ბავშვს აღენიშნება მუდმივი სიელმე (თვალი მუდმივად გადახრილია და არ
სწორდება), პატარა აუცილებლად უნდა ვაჩვენოთ ოფთალმოლოგს.
არის შემთხვევები, როცა 1-დან 3 წლამდე ასაკის პატარები პერიოდული სიელმის გამო
მიჰყავთ ოფთალმოლოგთან, გამოკვლევა კი აჩვენებს, რომ არავითარი პათოლოგია
ბავშვს არ აქვს. ეს მოჩვენებითი სიელმეა, რომელსაც სახის წყობის თავისებურება
განაპირობებს. საქმე ის არის, რომ ამ ასაკში თვალები საკმაოდ ახლოსაა ერთმანეთთან,
ცხვირის ფუძე კი ფართოა და როცა ბავშვი ოდნავ გვერდზე იცქირება, გვეჩვენება, რომ
ცალი თვალი ცხვირისკენ იხრება. იმის გარკვევა, მოჩვენებითი სიელმეა ეს თუ
ჭეშმარიტი, ექიმს უნდა მივანდოთ.
სიელმის სამკურნალოდ მიმართავენ:
 თვალის ახვევას - ბავშვს რამდენიმე ხნით უხვევენ ჯანმრთელ თვალს, რათა

ტვინი აიძულონ, ელამი თვალით იმუშაოს. დროთა განმავლობაში ტვინი ეჩვევა
სუსტ თვალთან მუშაობას და მხედველობა უმჯობესდება. ოღონდ მკურნალობის ამ
მეთოდმა შედეგი რომ გამოიღოს, ის ადრეულ ასაკშივე უნდა გამოვიყენოთ -
მანამდე, სანამ ბავშვს ამბლიოპია ჩამოუყალიბდება;
 სათვალის ტარებას - თუ პაციენტს რეფრაქციული ანომალია არ აქვს, სათვალის
ტარება არ დასჭირდება. რეფრაქციული ანომალიების თანდართვისას კი ეს
აუცილებელია. თუ ბავშვმა ექიმის მიერ გამოწერილი სათვალე არ გაიკეთა, სიელმე
გაღრმავდება და შესაძლოა, ამბლიოპია განვითარდეს, თვალის გაზარმაცების
შემთხვევაში კი მხედველობას სწორად შერჩეული სათვალეც კი ვეღარ
გამოასწორებს, ამბლიოპიის განკურნება მხოლოდ სპეციალური აპარატურით
იქნება შესაძლებელი;
 თვალის ვარჯიშს სპეციალური აპარატურის დახმარებით;
 ოპერაციას - თუ არაქირურგიული მეთოდებით სიელმის გამოსწორება ვერ
მოხერხდა (რისი დადგენაც მხოლოდ ოფთალმოლოგს შეუძლია), ბუნებრივია,
ოპერაციული ჩარევა იქნება საჭირო. ოპერაციას თავისი დრო აქვს, რასაც ექიმი
განსაზღვრავს - არც დაგვიანებაა სასურველი და არც მეტისმეტად ადრე გაკეთება.
ოპერაციის ეფექტი შეიძლება დროებითი იყოს, ამიტომ ის ოფთალმოლოგთან
შემდგომი მკურნალობით უნდა გამყარდეს.
მკურნალობის მეთოდის შერჩევა მრავალ ფაქტორზეა დამოკიდებული, მათ შორის -
პაციენტის ასაკზე, სიელმის მიზეზებზე, გადახრის ხარისხზე.
სიელმე თავისთავად არ გაივლის, ამიტომ სასურველია, მკურნალობა რაც შეიძლება
ადრე დაიწყოს. თუ არაქირურგიული მეთოდებით მკურნალობა დროულად დაიწყო,
ასიდან დაახლოებით 80 შემთხვევაში სიელმე ყოველგვარი ოპერაციის გარეშე სწორდება.
3. რეტინობლასტომა
რეტინობლასტომა თვალის ბადურა გარსის პირველადი ავთვისებიანი სიმსივნეა,
რომელიც უმთავრესად ბავშვთა ასაკში ვითარდება ემბრიონული წარმოშობის
უჯრედებისგან - რეტინობლასტებისგან. მიუხედავად იმისა, რომ იგი თანდაყოლილი
პათოლოგიაა, იშვიათად დიაგნოსტირდება დაბადებისთანავე, თუმცა თითქმის ყველა
შემთხვევა 5 წლამდე იჩენს თავს, გამოვლინების პიკს კი 2 წლის ასაკი წარმოადგენს.
ეტიოლოგიურად განასხვავებენ რეტინობლასტომის ორ ფორმას: მემკვიდრეობითს

(დაახლოებით 60%) და სპორადულს.
რეტინობლასტომის მემკვიდრეობითი ფორმა, როგორც წესი, უვლინდებათ იმ ბავშვებს,
რომელთაც აქვთ განვითარების მრავალი თანდაყოლილი მანკი: მგლის ხახა, გულის
მანკი, კორტიკალური ჰიპეროსტოზი.
რეტინობლასტომის მემკვიდრეობითი ფორმის დროს სიმსივნური წამონაქმნი სწრაფად

იზრდება, ნეკროზდება, მოითესება და ქსოვილში ინფილტრირდება. მემკვიდრეობითი
ხასიათის რეტინობლასტომა ხშირად მულტიფაქტორულია, არის ორმხრივი და
სპორადულთან შედარებით ადვილად დიაგნოსტირდება. ცალმხრივი
რეტიმობლასტომა, როგორც წესი, არამემკვიდრეობითია, მაგრამ აქვს აშკარა კავშირი
ქორმოსომულ აბერაციასთან.
რეტინობლასტომის დროს, წესისამებრ, საუბარია ერთ-ერთი ქრომოსომის (აქვს
დაზიანებული გენი-RB1) ნაწილის დაკარგვაზე (დელეცია). ასეთ ავადმყოფებს აქვთ
მიდრეკილება ოსტეოგენური სარკომისა და სხვა ავთვისებიანი სიმსინეების
განვითარებისკენ.
სიმპტომები და მიმდინარეობა
რეტინობლასტომის კლინიკური სურათი სიმსივნის ზრდის ტიპზეა დამოკიდებული.
სიმსივნეების უმრავლესობა მანამდე დიაგნოსტირდება, ვიდრე პროცესი მხედველობის
ორგანოს გასცდება. თვალშიგა სიმსივნის ნიშნებსა და სიმპტომებსაც სიმსივნის ზომა და
მდებარეობა განსაზღვრავს.
რეტინობლასტომის ერთ-ერთი პირველი სიმპტომია ლეიკოკორია (თეთრი გუგის
რეფლექსი) ანუ "კატის თვალების" სიმპტომი, რომელსაც მშობლები ხშირად ადარებენ
ცალ ან ორივე თვალში უჩვეულო ნათებას. ეს სიმპტომი თავს მაშინ იჩენს, როცა
სიმსივნური წარმონაქმნი დიდი ზომისაა ან იწვევს ბადურას აშრევებას, რასაც
სიმსივნური მასის ბროლის წინ გამოსვლა მოჰყვება (ამის დანახვა გუგიდან არის
შესაძლებელი). ცენტრალური მდებარეობის მცირე ზომის სიმსივნის შემთხვევაში "კატის
თვალების" სიმპტომის გაჩენამდე მოსალოდნელია თავდაპირველად - ცენტრალური,
მერე კი ბინოკულარული მხედველობის დაკარგვა, რის შედეგადაც საკმაოდ ხშირად
ვითარდება სიელმე.
რეტინობლასტომის ერთ-ერთი ადრეული სიმპტომია მხედველობის დაკარგვა, მაგრამ
იგი იშვიათად ვლინდება, რადგან პატარა ბავშვებს არ შეუძლიათ ამ მდგომარეობის
შეფასება.
სიელმე სიხშირით მეორე სიმპტომია, მაგრამ ვლინდება უფრო ხშირად, რადგან ის
შესამჩნევია გარშემო მყოფთათვის.
სიხშირით მესამე სიმპტომია ტკივილი. თვალშიგა სიმსივნე უმტკივნეულოა, სანამ
მეორეულად არ განვითარდება გლაუკომა ან ანთება. ტკივილს თვალშიგა წნევის მატება
განაპირობებს.
დანარჩენი სიმპტომები, წესისამებრ, სიმსივნის მეტასტაზირებასთან არის
დაკავშირებული.
რეტინობლასტომის მიმდინარეობაში განასხვავებენ ორ სტადიას: თვალშიგას
(ენდოფიტური ზრდა) და ექსტრაოკულარულს (ეგზოფიტური ზრდა).
რეტინობლასტომის თვალშიგა სტადია საფრთხეს უქმნის მხედველობას - ამ დროს
სიმსივნე ავსებს თვალის კაკალს, ხდება ბადურას აშრევება, იმატებს თვალშიგა წნევა,
ვითარდება გალუკომა და შემდეგ - სიბრმავე, აღმოცენდება ტკივილი, გულისრევა,
ღებინება.
რეტინობლასტომის ექსტრაოკულარული სტადია არა მარტო მხედველობას, არამედ
ავადმყოფის სიცოცხლესაც უქადის საფრთხეს - ამ სტადიაში სიმსივნე ვრცელდება
სკლერაზე, სისხლძარღვოვან გარსზე, მხედველობის ნერვიდან აღწევს ქალასშიგა
სივრცეში და ვრცელდება ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში. წარმოიშობა მეტასტაზები,
ზიანდება ლიმფური კვანძები.
ცალ თვალში შეიძლება ზრდის ორივე ტიპის წარმონაქმნის აღმოჩენა.
დიაგნოსტიკა:
რეტინობლასტომაზე ეჭვის შემთხვევაში ტარდება ორმხრივი ოფთალმოსკოპიური
გამოკვლევა (ნარკოზის თანხლებით). გარდა ამისა, ფართოდ გამოიყენება:
 ულტრაბგერითი გამოკვლევა;
 კომპიუტერული ტომოგრაფია;
 მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია.
I სტადია - სიმსივნე არ სცდება ბადურა გარსს;

II სტადია - სიმსივნე არ სცდება თვალის კაკალს;
III სტადია - ექსტრაოკულარული გავრცელება (რეგიონული, ადგილობრივი);
IV სტადია - შორეული მეტასტაზები.
ვინაიდან ეს კლასიფიკაცია არ მოიცავს სიმსივნის გავრცელების ყველა ვარიანტს და სხვა
საკმაოდ მნიშვნელოვან ასპექტებს, მკურნალობის სწორად დანიშვნის მიზნით
მოწოდებულია სიმსივნის გავრცელების შემდეგი პროგნოზულად მნიშვნელოვანი
ვარიანტებიც:
1. თვალშიგა სიმსივნე;
2. ოპტიკური ნერვის დაზიანება;
3. პროცესის გავრცელება ორბიტის ქსოვილზე;
4. შორეული მეტასტაზები.
სადღეისოდ არსებობს რეტინობლასტომის მკურნალობის ოპერაციული მეთოდი,
სხივური თერაპია და ქიმიოთერაპია. აღნიშნული მეთოდების მართებული შერწყმა
კარგი შედეგის მიღების საშუალებას იძლევა. მკურნალობის დაგეგმვის დროს დიდი
მნიშვნელობა ენიჭება შემდეგი მომენტების გათვალისწინებას:
1) ცალმხრივია თუ ორმხრივი დაზიანება;
2) შენარჩუნებულია თუ არა მხედველობა და თუ არსებობს მისი შენარჩუნების
შესაძლებლობა;
3) დაზიანება მხოლოდ თვალის შიგნითაა თუ პროცესი უკვე მხედველობის ნერვზეც
არის გავრცელებული;
4) გავრცელებულია თუ არა პროცესი ორბიტაზე, ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში და
განვითარებულია თუ არა შორეული მეტასტაზები.
არსებობს რეტინობლასტომის კონსერვატიული მკურნალობის მეთოდებიც -
კრიოთერაპია და ფოტოკოაგულაცია. ეს მეთოდები იძლევა თვალისა და მხედველობის
შენარჩუნების საშუალებას და გართულება პრაქტიკულად არ ახასიათებს. მაგრამ
კონსერვატიული მკურნალობა ეფექტურია მხოლოდ მცირე ზომის სიმსივნური
წარმონაქმნის შემთხვევაში. კრიოთერაპიის ჩვენებაა ბადურა გარსის წინა ნაწილის
დაზიანება, ფოტოკოაგულაციისა კი - ბადურა გარსის უკანა ნაწილის დაზიანება.
4. ირიდოციკლიტი
ეს არის ცილიარული სხელის და ფერადი გარსის ანთება
ირიდოციკლიტის ნიშანია : სიმხურვალის შეგრძნება და მწვავე ტკივილი, რაც აიხსნება

ინფილტრატის დაწოლით მგრძნობიარე ნერვულ დაბოლოებებზე.
 ტკივილი განსაკუთრებით ძლიერდება ღამით, რადგან მწოლიარე მდგომარეობაში

ორგანიზმი სისხლის გადანაწილების გამო ნერვულ დაბოლოებებზე დაწოლა
მატულობს.
 ტკივილს ახლავს : სინატლის შიში, ცრემლდენა, ბლეფაროსპაზმი
 ობიექტური სურათი : პერიკორნეალური ჰიპერემია ანუ პერიკორნეალური
ინექცია,გუგა შევიწროებულია
 შეხორცეები გვაქვს ბროლის წინა ზედაპირზე და ამიტომაა გუგას შევიწროება, ამ
შეხორცებას ეწოდება სინექია , უკანა სინექიაა ამდროს
 ფერადი გარსის ფერი შეცვლილია
 რქოვანაზე პრეციპიტატები
 წნევა ნორმალური
განსაკუთრებულ შემთხვევაში ირიდოციკლიტი შეიძლება გარტულდეს მეორეული

გლაუკომით, მხედველობის ნევრის ანთებით
გუგა უნდა გავუფარტოვოთ ან თანაბრად გაფარტოვდება ან არათანაბრად, როცა

არათანაბრადაა მასინ შეხორცებებია
ბეჰჩეტის დავადება - ხასიათდება ერთდროულად : უვეალური გარსის, პირის ღრუს, სასქესო

ორგანოების და სახის კანის დაზიანებით
გამოხატულია მორეციდივე ჰიპოპიონ ირიტი და უკანა უვეიტი. მიმდინაროებს მწვავედ,

ძლიერი ტკივილით.~~
თანდატანობით მატულობს სინექიები, გუგის არე იხურება და მომდევნო გარტულებები

იწვეს თვალის კაკლის ატროფიას და სიბრმავეს. ფიქრობენ რომდ დაავადება ვირუსული
ეტიოლოგისაა
მკურნალობა - ანტიბიოტიკები, სადესენსიბილიზაციო საშუალებები, სისხლის გადასხმა,

კორტიზონი
• თვალის კაკლის გარსები, შენება, ფუნქცია.

• მხედველობის ნერვული აპარატი - ბადურა გარსი და მხედველობის ნერვი.



თვალის დამცველობითი ნაწილებია: თვალბუდის ძვლოვანი ნაწილები და ქუთუთო. ისინი
თვალს იცავენ გარეგანი დაზიანებისა და გამოშრობისგან. რქოვანა მუდმივად ინამება
საცრემლე და კონიუნქტივის დამატებითი ჯირკვლების მიერ გამოყოფილი ცრემლით,
რომელიც ქუთუთოების ხამხამით თანაბრად ნაწილდება თვალის ზედაპირზე. ცრემლი
იცავს რქოვანას გამოშრობისგან, აცილებს მის ზედაპირზე მოხვედრილ უმცირეს ნაწილაკებს.
2.თვალის მამოძრავებელი აპარატი, ფუნქცია, ინერვაცია.

• ზედა, ქვედა და შიგნითა სწორ კუნთებს, ასევე ქვედა ირიბს აინერვირებს

musculus Oculomotorius (III წყვილი ნერვი- თვალის მამოძრავებელი)
3. თვალის ფიბროზული გარსი, ფუნქცია, შენება, ინერვაცია.


ის სკლერაში საათის მინის მსგავსადაა ჩასმული და წინა ზედაპირი ამოზნექილია. ანუ მას
აქვს მენისკის ფორმა, რომელიც სხივებს გარდატეხს ლინზის მსგავსად. მისი გარდამტეხი
ძალა 40 დიოპტრია. რქოვანა თვალის ყველაზე წამოწეული და ნაკლებად დაცული ნაწილია,
რის გამოც გარე ზემოქმედების გამო ის ხშირად ზიანდება. მის დაცვაში მნიშვნელოვანია
მგრძნობიარე ნერვული ბოჭკოები. რქოვანაზე ოდნავი შეხებაც კი იწვევს ტკივილს და
წარმოქმნის დაცვით რეფლექსს - ქუთუთოების რეფლექსური ხამხამი, ცრემლდენა და
ბლეფაროსპაზმი. ის წყალწყალა ნამს დიფუზიის საშუალებით იწოვს.
4. თვალის კაკლის სისხლძარღვოვანი გარსი, ნაწილები, შენება, ფუნქცია,

კვება.




5.ბადურა გარსი, შენება, კვება, ფუნქცია.
ბადურა თვალის კაკლის შიგნითა გარსია. ფუნქციის მიხედვით იყოფა 1) ოპტიკურად

მოქმედ და 2) უმოქმედო ზონად.მოქმედი ნაწილი ბადურას 2/3-ს შეადგენს, იგი
მაღალდიფერენცირებული ნერვული ელემენტებისგან შედგება. ის ქორიოიდეასთან
შეერთებულია ორ ადგილას: დაკბილულ კიდესთან და მხ. ნერვის დვრილთან. დანარჩენ
ადილას მიფენილია მასზე. უმოქმედო ნაწილით ამოფენილია ცილიარული სხეულისა და
ფერადი გარსის უკანა ზედაპირი. გუგასთან ახლოს ქმნის „პიგმენტურ ქობას“. უმოქმედო
ნაწილი შედგება უხვად პიგმენტირებული ორშრიანი ეპითელიუმისგან. ის ამოვსებულია
პიგმენტი - ფუსცინით, რომელიც ქორიოიდეის პიგმენტი მელანინისგან განსხვავებით,
მდგრადია სხვადასხვა რეაგენტების მიმართ, ამიტომ ის ხელს უშლის სხივების გაფანტვას და
მკაფიო მხედველობას უწყობს ხელს.
6. მხედველობის ნერვი, მხედველობის გზები და ცენტრები.


(რქოვანა იხ.მე-3 საკითხი)


8)თვალისა და მისი დანამატების ინერვაცია.
თვალის კაკალს აინერვირებს სამწვერა ნერვი, კერძოდ მისი პირველი ტოტი - თვალბუდის
ნერვი. მას გამოეყოფა ცხვირ - წამწამოვანი ნერვი, რომელიც თვალის კაკალში გზავნის 3-4-
გრძელ ცილიარულ ნერვს.
ცხვირ-წამწამოვანი ნერვი აძლევს ტოტს წამწამოვან კვანძს, რომლიდანაც გამოიყოფა 4-6-

მოკლე ცილიარული ნერვი.
გრძელი და მოკლე ცილიარული ნერვები ცილიარული სხეულში და რქოვანას ირგვლივ

ქმნიან რგოლისებრ წნულს, საიდანაც ნერვული ტოტებით რქოვანა ინერვირდება. თვალის
კაკალში შესვლამდე მოკლე ცილიარულ ნერვებს უერთდება შიგნითა საძლიე არტერიის
წნულის სიმპათიკური ბოჭკოები, რომლების გუგის დილატატორებს აინერვირებს. თვალის
კაკალში შესვლის შემდეგ კი მოკლე ცილიარული ნერვები იტოტება და ძირითადად,
ქორიოიდეაში, ცილიარულ სხეულსა და ფერად გარსში ნაწილდება.
წამწამოვანი კვანძი მდებარეობს თვალის უკანა პოლუსთან. ის მგრძნობიარე ბოჭკოებს იღებს

ცხვირ-წამწამოვანი ნერვიდან, მამოძრავებელს- თვალის მამოძრავებელი ნერვიდან, ხოლო
სიმპატიკურ ბოჭკოებს შიგნითა საძილე არტერიის წნულიდან.
ბადურასა და საკუთრივ სისხლძარღვოვან გარსს მგრძნობიარე ნერვული ბოჭკოები არ აქვს,

ამირომ მათში პათოლოგიური პროცესი უმტკივნეულოდ მიმდინარეობს.
9)თვალის სისხლით მომარაგება.
თვალის კაკალს და ორბიტის ქსოვილებს სისხლით ამარაგებს თვალბუდის არტერია,

რომელიც შიგნიტა საძილე არტერიის ტოტია. იგი მხედველობის ნერვთან ერთად
მხედველობის არხსა და მხედველობის ხვრელს გაივლის და შემოდის თვალბუდეში სადაც
მრავალ ტოტად იყოფა. მათგან უმთავრესია: ბადურას ცენტრალური არტერია, ტოტები
კუნთებისთვის, უკანა გრძელი და უკანა მოკლე ცილიარული არტერიები, წინა ცილიარული
არტერიები, საცრემლე არტერია, ქუთუთოების მედიალური არტერია და სხვა. ბადურას
არტერია კვებავს ბადურას შიგნითა ე.წ ტვინოვან შრეებს. უკანა ცილიარული არტერიები
მხედველობის ნერვის მახლობლად ხვრეტს სკლერას და სისხლძარღვოვან ტრაქტში
ნაწილდება. ისინი მოკლე და გრძელ არტერიებად იყოფა. მოკლე ცილ. არტერიები -
ქორიოიდეაში ნაწილდება, სადაც მსხვილ, საშუალო და წვრილ სისხლძარღვთა შრეებს
ქმნის. ქორიოკაპილარული(წვრილი) შრე კვებავს ბადურას ნეიროეპითელიუმს. გრძელი
ცილ. არტერიები - მისი ტოტები სისხლით ამარაგებს ცილიარულ სხეულს და ფერად გარსს.
ცილიარული სხეულისა და ფერადი გარსის საზღვარზე თითოეული არტერია ორ ტოტად
იყოფა, რომლებიც ერთმანეთს უერთდება და ქმნის ფერადი გარსის დიდ არტერიულ წრეს,
გუგის თავისუფალ კიდესთან კი - ფერადი გარსის მცირე არტერიულ წრეს. ქორიოიდეა
სისხლით მარაგდება - უკანა მოკლე ცილიარული არტერიებით, ფერადი გარსი და
ცილიარული სხეული - უკანა გრძელი ცილიარული და წინა ცილიარული არტერიებით.
წინა ცილიარული არტერიები - კუნთოვანი არტერიების გაგრძელებაა. ისინი მონაწილეობენ
ფერადი გარსის არტერიული წრის შექმნაში, რქოვანაზე ქმნიან - რქოვანას კიდურა
სისხლძარღვთა წნულს, რომელიც მას კვებავს. სისხლძარღვოვანი ტრაქტიდან ვენური
სისხლი მიედინება 4 ვორტიკოზული ვენით და ნაწილობრივ წინა ცილიარული ვენებით,
რომლებიც თვალბუდის ზემო ვენებს ერთვის. თვალბუდიდან ვენური სისხლი 3
მიმართულებით მიედინება: თავის ქალაში, სახის ვენებში და ფრთა-სასის ფოსოს ვენურ
წნულში.
10) ორბიტა - შენება 11) თვალბუდის ნაპრალები

ორბიტა- ოთხწახნაგოვანი პირამიდის ფორმის ძვლოვანი ფოსოა ტავის ქალაში, რომელშიც
მოთავსებულია თვალის კაკალი თავისი დანამატებით. მისი მწვერვალი უკან და შიგნითაა
მიმართული, ფუძე კი - წინ და გარეთ და ქმნის თვალბუდის შეასავალს. მას 4 კედელი აქვს:
ზედა - იქმნება შუბლის ძვლითა და სოლისებრი ძვლის მცირე ფრთით.

შიგნითა - ცხავის ძვლის ქაღალდისებრი ფირფიტით, ცრემლის ძვლით, ზედა ყბის შუბლის
მორჩითა და ძირითადი ძვლის სხეულით.
გარეთა - ყვრიმალისა და შუბლის ძვლებით და სოლისებრის დიდი ფრთით.
ქვედა - ზედა ყბისა და ყვრიმალის ძვლებით, სასის ძვლის თვალბუდის მორჩით.
ორბიტის მწვერვალთან მხედველობის ხვრელია, საიდანაც იწყება მხედველობის არხი. ამ

გზით თავის ქალაში შედის მხედველობის ნერვი და თვალბუდის არტერია. თვალბუდის
სიღმეში მოტავსებულია ორი ნაპრალი :
1) ზედა ნაპრალი - ზემო-გარეთა კედლის საზღვარზეა და მისი საშუალებით თვალბუდე

ქალას შუა ფოსოს ერთვის. მასში გადის : 1) სამწვერა ნერვის პირველი ტოტი - თვალბუდის
ნერვი, რომელიც სამ ტოტად იყოფა - N. lacrimalis , N. naso-ciliaris, N. frontalis, 2) თვალის
მამოძრავებელი ნერვი 3) განმზიდველი ნერვი 4) ბლოკის ნერვი და 5) ზედა და ქვედა
თვალბუდის ვენები.
2) ქვედა ნაპრალი - ქვედა-გარეთა კედლის საზღვარზეა და მისი საშუალებით თვალბუდე

ერთვის საფეთქლის ფოსოს. აქ გადის თანამოსახელე არტერია და ვენა, ასევე თვალბუდის
ქვედა ნერვი, ღაწვ-საფეთქლის ნერვი და ვენური ანასტომოზები, რომლებიც აერთებენ
თვალბუდის ნერვებს ფრთა-სასის ფოსოს ვენურ წნულთან და სახის ღრმა ვენასთან.
თვალბუდის კედლები დაფარულია თხელი ძვლისაზრდელათი. თვალის კაკალს ლიმბამდე

ყოველი მხრიდან ახვევია ტენონის ფასცია, რომელიც თვალბუდეს წინა და უკანა ნაწილებად
ჰყოფს. თვალის კაკალი და ორბიტის ქსოვილები იკვებება : თვალბუდის არტერიითა და მისი
ტოტებით.
12) ცრემლის გამომყოფი და გამტარი სისტემა.
საცრემლე ორგანოები ორ ნაწილად იყოფა:


აძლევს მას გადანაცვლების საშუალებას. მორფოლოგიური აგებულებით საცრემლე
ჯორკვალი რთულ ლულისებრ ჯირკვლებს მიეკუთვნება. კონიუნქტივის ზედა და ქვედა
თაღებში გაფანტულია კრაუზესა და ვალდეიერის მცირე ზომის დამატებითი საცრემლე
ჯირკვლები, რომლებსაც ძირითადი საცრემლე ჯორკვლის მსგავსი აგებულება აქვთ.
საცრემლე ჯირკვლის სეკრეტორული და პარასიმპათიკური ინერვაცია ხორციელდება
სამწვერა ნერვის საშუალებით. საცრემლე ჯირკვლის სეკრეტია -ცრემლი. ცრემლს მხოლოდ
ფხიზელი ადამიანი გამოყოფს, ძილში კი მისი გამოყოფა წყდება. დამატებითი საცრემლე
ჯორკვლები დრე-ღამეში 0,5-1მლ ცრემლს გამოყოფენ, რაც სრულიად საკმარისი თვალის
ნორმალური ნამიანობის შესანარჩუნებლად და თვალშ მოხვედრილი ნაწილაკებისა და უცხო
სხეულების ჩამოსაბანად. ძირითადი საცრემლე ჯირკვალი ცრემლს
რეფლექსურად(სამწვერად გღიზიანება ქარში, სიცივეში და ა.შ) და ცენტრალურად
(ემოციური მდგომარეობების დროს).

13) თვალშიდა კუნთები. მათი ფუნქცია, ინერვაცია.
თვალშიდა კუნთებს მიეკუთვნება ცილიარული კუნთი და გუგის შემავიწროვებელი და

გამაფართოვებელი კუნთი. ცილიარული კუნთი ცინის იოგებით უკავშირდება ბროლს და
უზრუნველყოფს მის აკომოდაციას, კერძოდ მოდუნებულ მდგომარეობაში ცინის იოგები
დაჭიმულია და ბროლი გაბრტყელებული ხოლო კონტრაქციისას ცინის იოგების მოდუნება
ხდება და ბროლი შედარებით ამოიზნიქება. გრძელი ცილიარული ნერვით, რომელიც
კაროტიდული წნულიდან წამოსული თვალის ნერვის ტოტია, ხდება ცილიარული კუნთისა
და გუგის სფინქტერის ინერვაცია, რის გამოც ისინი ერთად იკუმშებიან. ცილიარული
განგლია კი უზრუნველყობს ცილიარული მოკლე ნერვით გუგის დიალტატორი კუნთის
ინერვაციას. ამ კუნთების კვება ხდება წინა უვეალური აუზით, რომელიც იქნება წინა
ცილიარული და უკანა გრძელი ცილიარული არტერიით.
14) კონიუნქტივა. მისი ანატომიური ნაწილები.
კონიუნქტივა თხელი ლორწოვანი გარსია, რომელიც ქუთუთოების უკანა ზედაპირს და

თვალის კაკლის წინა ნაწილს რქოვანას კიდემდე ფარავს. იგი რქოვანა გარსზეც გრძელდება.
ანატომიურად იგი იყოფა : ქუთუთოების, სკლერისა და თაღის კონიუნქტივა.
ქუთუთოების კონიუნქტივა - ფარავს მათ უკანა ზედაპირს და თავის მხრივ ორად იყოფა:
ხრტილის კონიუნქტივა(ქუთუთოს ფარავს თავისუფალი კიდიდან ხრტილის ზემო კიდემდე)
და ორბიტალური ანუ გარდამავალი ნაოჭი(ხრტილის კიდიდან თაღამდე). ხრტილის
კონიუნქტივა ქუთუტოების თავისუფალ კიდესთან გლუვია, 2-3მმ-ის დაშორებით ხაოიანი
ხდება, რაც აიხსნება კონიუნქტივის ზედაპირზე დვრილისებრი წამონაქმნების არსებობით.
დვრილებს შორის ეპითელიუმით ამოფენილი ჩაღრმავებებია - ჰენლეს ცრუ ჯირკვლები.
გარდამავალი ნაოჭისა და სკლერის კონიუნქტივაზე დვრილები არაა, ხოლო ლიმბის არეში
კვლავ შესამჩნევი ხდება. გარდამავალი ნაოჭის და თაღის კონიუნქტივაში გაფანტულია
ვალდეიერისა და კრაუზეს დამატებითი საცრემლე ჯორკვლები. კონიუნქტივა ეპიტელიუმისა
და ფაშარი ბოჭკოვანი შემაერთებელი ქსოვილისაგან შედგება.
15) თვალის კაკლის საკნები, ტოპოგრაფია, ირიდოკორნეალური კუთხის აგებულება.
წინა საკანი - წარმოადგენს სივრცეს, რომელიც შემოსაზღრულია რქოვანას უკანა

ზედაპირით, ფერადი გარსის წინა ზედაპირით და გუგის არეში ბროლით. იმ ადგილში
სადაც ფერადი გარსი ცილიარულ სხეულში გადადის, არის წინა საკანის კუთხე, რომელსაც
დიდი მნიშჰვნელობა აქვს თვალშიდა სითხის ცირკულაციაში. საკანის კუთხეში ფერდაი
გარსის სტრომა ექსოვება კორნეოსკლერულ ფირფიტებს კორნეოსკლერულ ტრაბეკულებს
შორის არის ე.წ ფონტანის სივრცეები, რომლებიც ფილტრის როლს ასრულებენ, საიდანაც
წინა საკანის ნამი შლემის არხში გადადის. აქედან ნამი წყალწყალა ვენებით ცილიარულ
ვენებში გადადის. შლემის არხი თვალიდან სიტხის გამომტანი ერთ-ერთი გზაა და დიდი
მნიშვნელობა აქვს თვალშიდა წნევის რეგულაციაში.
უკანა საკანი - ვიწრო სივრცეა, რომელიც შემოსაზღვრულია ფერადი გარსის უკანა

ზედაპირით, ბროლის ნაწილით და ცილიარული სხეულის შიგნითა ზედაპირით. უკანა
საკანიც წყალწყალა ნამითაა ამოვსებული. წინა და უკანა საკანი ერთმანეთთან გუგითაა
დაკავშირებული.
16) ბადურა გარსის აგებულება - მე-5 საკითხშია

17) ბროლი. შენება ტოპოგრაფია და ფუნქცია.
ბროლი - გამჭვირვალე, ოდნავ მოყვითალო, შუქის მძლავრად გრდამტეხი სხეულია,

რომელსაც ორმხრივ ამოზნექილი ლინზის ფორმა აქვს. მისი წინა ზედაპირი საგუგე კიდეს
ეხება, უკანა ზედაპირით იგი მინისებრი სხეულის თეფშისებრ ფოსოში დევს. მათ შორის
ვიწრო კაპილარული ნაპრალი - რეტროლენტალური სივრცეა. ბროლი დაკიდებულია ცინის
იოგებით, რომელიც ერთ მხარეს ცილიარულ სხეულს, ხოლო მეორე მხარეს - ბროლის
კაფსულას უმაგრდება. მასში არაა სისხლძარღვები, ლიმფ. კვანძები და ნერვები(ანთება და
სიმსივნე არ ვითარდება). ჰისტოლოგიურად ბროლი შედგება კაფსულის, ეპითელიუმისა და
ბოჭკოებისაგან. მისი გარდამტეხი ძალა 20დიოპტრიაა. ახალგაზრდა ასაკში ბროლო რბილი
და ელასტიკურია.
18. ქუთუთოების შენება, ინერვაცია, კვება
ზედა და ქვედა ქუთუთოების დანიშნულებაა თვალის დაცვა მექანიკური, ფიზიკური და

ქიმიური აგენტებისგან. ქუთუთოების რეფელქსური ხამხამი რქოვანას აცილებს უმცირეს
ნაწილაკებს, ცრემლს ანაწილებს თანაბრად და ინარჩუნებს ნორმალურ ტენიანობას. თვალის
დახუჭვა ძილის დროს იცავს თვალს გამოშრობისგან.
ქუთუთოს ზედა საზღვარია წარბი, ხოლო ქვედა - ორბიტის ქვემო კიდე. ქუთუთოებს შორის
არსებულ სივრცეს - თვალის ნაპრალი ეწოდება. შიგნითა მხარეს ქუთუთოების კიდეები
მოხრილია და ქმნის საცრემლე ტბას, რომლის ფსკერზეც საცრემლე კორძია მოთავსებული.
მის ლატერალურად კონიუნქტივის დუბლიკატურაა - ნამგლისებრი ნაოჭი, რომელიც
რუდიმენტული მესამე ქუთუთოა.
ანატომიურად ქუთუთო შეიძლება ორ ნაწილად გავყოთ: კან-კუნთის და

ტარზოკონიუნქტივალური. ეს ორი შრე ერთმანეთს ადვილად სცილდება ოპერაციების
დროს. ისინი მჭიდროდ დაკავშირებულნი არიან მხოლოდ ქუთუთოების თავისუფალ
კიდესთან. ქუთუთოს აქვს ორი პირი: წინა უკანა და მათ შორის არის ინტერმარგინალური
სივრცე. უკანა კიდის მახლობლად არის მეიბომის ჯირკვლების სადინრები.
ქუთუთოს თავისუფალი კიდის ზედაპირზე არის 2-4 რიგად განალგებული წამწამები,

ზემოთ - 100-150, ქვემოთ - 50-70.
კანქვეშა შემაერთებელი ქსოვილის ქვეშ მდებარეობს ქუთუთოების ირგვლივი კუნთი,

რომელსაც სახის ნერვი აინერვირებს.მისი დანიშნულებაა ქუთუთოების დახურვა. ეს კუნთი
შედგება ორბიტალური და პალპებრალური (ლათინურად palpebra ქუთუთოა) ნაწილებისგან.
პალპებრალური ნაწილიდან გამოიყოფა რიოლანის ცილიარული კუნთი, რომლის შეკუმშვა
ხელს უწყობს მეიბომის ჯირკვლების სეკრეტის გამოდენას.
კუნთოვანი ბოჭკოების ღრმა კონა პალპებრალური ნაწილის ბოჭკოებთან ერთად ქმნის
საცრემლე კუნთს, რომლის საშუალებითაც ცრემლი ცხვრილის ღრუში ტარდება.
ქუთუთოების შიგნითა ზედაპირი ლორწოვანი გარსით - კონიუნქტივითაა ამოვსებული.

ზედა ქუთუთოს აწევაში მონაწილეობს განივზოლიანი ზედა ქუთუთოს ამწევი კუნთი.,
რომელსაც თვალის მამოძრავებელი ნერვი აინერვირებს.
ქუთუთოების კვება ხორციელდება შიგნითა და გარეთა საძილე არტერიების სისტემით.

ნაზალურ მხარეს თვალბუდის არტერიას გამოეყოფა ქუთუთოს ზედა და ქვედა მედიალური
არტერიები. გარეთა მხარეს კი - ქუთუთოების ლატერალური არტერიები, რომლებიც
სახრემლე არტერიის ტოტებია. მათი შეერთებით მიიღება ზედა და ქვედა ქუთუთოს
არტერიული რკალები.
ზედა ქუთუთოს მგრძნობიარე ინერვაცია ხორციელდება თვალბუდის ნერვით, რომელიც

სამწვერა ნერვის პირველი ტოტია, ხოლო ქვედა ქუთუთოსი - მეორე - ზედა ყბის ტოტით.
19. მხედველობის სიმახვილე. მისი გამოკვლევის მეთოდები
მხედველობის სიმახვილე თვალის მდგომარეობის ძირითადი მაჩვენებელია. ეს

დამოკიდებულია როგორც თვალის ფიზიკურ, ანატომიურ და ფიზიოლოგიურ ფაქტორებზე,
ისე ცნს-ში მიმდინარე პროცესებზე. თვალი რაც უფრო მკაფიოდ ხედავს დაშორებულ მცირე
ზომის საგანს, მით უფრო მახვილია მხედველობა.
მხედველობის სიმახვილე იზომება იმ მინიმალური მხედველობის კუთხით, რომლითაც

თვალი სივრცეში ორ მნათ წერტილს ცალ-ცალკე აღიქვამს. მხედველობის კუთხე
წარმოიშობა საგნის კიდეებიდან საფიქსაციო წერტილის მიმართულებით. მხედველობის
სიმახვილე მხედველობის კუთხის უკუპროპორციულია, რაც უფრო მცირეა კუთხე, მით
უფრო მახვილია მხედველობა.
მხედველობის სიმახვილეს სპეციალური ტაბულებით ზომავენ: ლანდლოტის რგოლებისგან

შემდგარი ტაბულით, რომელზეც სხვადასხვა ზომის და სისქის რგოლებია და ცალ მხარეს
გახსნილია, გახსნილი ნაწილის სიგანე რგოლის სისქის ტოლია.
მხედველობის სიმახვილეს იკვლევენ კორექციით და უკორექციოდ, რაც ადგენს,

მხედველობის დაქვეითების მიზეზი თვალის დაავადებაა თუ რეფრაქციის ანომალია.
20.ფერების შეგრძნება. ფერების შეგრძნების სამკომპონენტინი თეორია.

ფერების შეგრძნების მოშლის სახეები, გამოკვლევის მეთოდები.
ფერის შეგრძნებას იწვევს მხედველობის ანალიზატორზე სხივის ენერგიის ზემოქმედება:
თეთრი სინათლის სხივთა კონის სამკუთხა პრიზმაში გატარებისას მიიღებს ფერები,
რომელსაც სპექტრი ეწოდება. სპექტრში გამოირჩევა 7 ფერი: წითელი, ნარინჯისფერი,
ყვითელი, მწვანე, ცისფერი, ლურჯი, იისფერი ( ეს სკოლაში ასე დამამახსოვრებინეს წ-ადი
ნახე ყ-არამანი მ-ინდვრად ც-ისფერ ლ-ურჯას ი-ჭერს :დდდ) ყველაზე გრძელი ტალღა აქვს
წითელს, ბადურაზე გრძელტალღიანი სინათლის სხივის ზემოქმედება იქვევს წითელი
ფერის შეგრძნებას, მოკლეტალღიანი - ლურჯსა და იისფერს.
ფერის შეგრძნება კოლბის ფუქციაა. სამი ძირითადი ფერის: წითელის, მწვანისა და იისფერის
სხვადასხვა პროპორციის შეზავებით შეიძლება მივიღოთ ყველა ფერი. აქედან გამომდინარე
არსებობს ჰიპოთეზა, რომ ბადურა გარსში არსებობს ფერთა შემგრძნობი სამი ძირითადი
კომპონენტი. ერთი რომელიმე კომპონენტის არ არსებობა გამოვლინდება არა მარტო ერთ
ფერზე სიბრმავით, არამედ ირღვევა ფერების შეგრძნების მთელი სისტემა.
ფერების შეგრძნების მოშლა შეიძლება იყოს თანდაყოლილი და შეძენილი. თანდაყოლილ

მოშლას დისქრომატოფსია ეწოდება. ფერის შეგრძნების თანდაყოლილი დაქვეითების
სახეებია: ანომალური ტრიქომაზია, დიქრომაზია ან მონოქრომაზია.
ფერების სიბრმავის უმძიმესი ფორმაა ქრომატულ ფერებზე სრული სიბრმავე, ანუ აქრომაზია.
ასე დროს პაციენტი ფერებს საერთოდ ვერ არჩევს და ყველა ფერი რუხად ეჩვენება.
მხედველობის სიმახვილე დაქვეითებულია, თვალების ნისტაგმია და ფოტოფობია.
ფერებზე სიბრმავეს იკვლევენ პიგმენტური და სპექტრული მეთოდებით.
21. პერიფერიული მხედველობა, გამოკვლევის მეთოდები. მისი

საზღვრები, მხედველობის ველის პათოლოგიური ცვლილებები.
პერიფერიული მხედველობა იძლევა სივრცეში თავისუფლად ორიენტირების საშუალებას. ამ

მხედველობის გარეშე ადამიანს დამოუკიდებლად სიარული უჭირს, რადგან ეჯახება იმ
საგნებს, რაც მისი ფიქსაციის წერტილის გარეთაა.
პერიფერიული მხედველობის საზომია ველი და მისი საზღვრები.
მხედველობის ველი ეწოდება სივრცის იმ წერტილების ჯამს, რომელსაც ადამიანი აღიქვამს

ერთ წერტილში უმოძრაოდ ფიქსირებული თვალი. ამას იკვლევენ თეთრი და ფერადი
ობიექტებით. გამოსაკვლევი პირი დგება დაახლოებით 70 სმ-ზე ექიმისგან, ცალ თვალზე
იფარებს რაიმეს და ექიმს უყურებს სახეზე. ექიმი საგანს სწევს განზე და სანამ პაციენტი მას
ხედავს, იქამდე ვრცელდება მისი პერიფერიული მხედველობაც.
მხედველობის ველის გამოკვლევა ასევე შესაძლებელია
• საკონტროლო წესით, 2)კამპიმეტრით და 3)პარამეტრით.
კამპიმეტრია არის მხედველობის ველის გამოკვლევა სიგრტყეზე. კამპიმეტრი არის 2x2 m2

სიდიდის შავი ეკრანი, რომელზეც დახაზული რადიალური ხაზები და კონცენტრული
რგოლები. ცენტრში კი თეთრი საფიქსაციო წერტილია. ავადმყოფი, რომელსაც ცალი თვალი
ახვეული აქვს, კამპიმეტრიდან ზის 1-2 მეტრის დაშორებით და უყურებს საფიქსაციო
წერტილს. კამპიმეტრზე პერიფერიიდან ცენტრისკენ ამოძრავებენ თეთრ ობიექტს და
მონიშნავენ იმ წერტილს, სადაც ავადმყოფი პირველად შენიშნავს და ასე ადგენენ
მხედველობის ველის საზღვრების გრაფიკულ გამოსახულებას.
მხედველობის ველში შემოსაზღვრულ დეფექტს, სკოტომა ეწოდება. ის შეიძლება იყოს

უარყოფითი, ანუ ობიექტური, რომელიც მხოლოდ პარამეტრიით გამოვლინდება, და
დადებითი, ანუ სუბიექტური, როდესაც პაციენტი თვითონვე ამჩნევს თვალწინ ბნელ ლაქას.
სკოტომა შეიძლება იყოს აბსოლუტური - როდესაც გამოსახულება საერთოდ არ აღიქმება, და
შეფადებითი - როდესაც თეთრი და და ფერადი ობიექტები აღიქმება ბუნდოვნად.
ბრმა ხალი სკოტომის ფიზიოლოგიური მაგალითია, ამ ადგილას არაა სინათლის

რეცეპტორები.
სკოტომა შეიძლება იყოს პარაცენტრალური, ცენტრალური, პერიფერიული.
ცენტრალური სკოტომა გამოწვეულია ბადურისა და მხედველობის ნერვის დაზიანებით.

პარაცენტრალური სკოტომა ფიქსაციის წერტილიდან ერთ-ერთ მხარეს მდებარეობს, ხოლო
პერიფერიული მხედველობის ველის სახვდასახვა უბენშია გაფანტული.
22. ბინოკულარული მხედველობა. მისი გამოკვლევის მეთოდები.
საგნების სამივე განზომილებაში აღქმისთვის საჭიროა სტერეოსკოპიული მხედველობა, ეს

შესაძლებელია ორივე თვალით, ანუ - ბინოკულარული მხედველობით.
ბინოკულარული მხედველობისთვის აუცილებელია თვალის მამოძრავებელი კუნთების

შეთანხმებული მოძრაობა, როგორც შორს, ისე ახლომხედველობის დროს. პირველ
შემთხვევაში სინათლის სხივები პარალელურია, მეორეში - კონვერგირებულია საფიქსაციო
საგანზე. ამ დროს საგნის გამოსახულება ორივე თვალში თანაბარი ზომისაა და ბადურას
ზუსტად სიმეტრიულ უბნებში თავსდება.
ბინოკულარული მხედველობის გამოსაკვლევად არსებობს შემდეგი მეთოდები:

1)ცდა ჩხირებით (საქსოვი ჩხირი) : გამოსაკვლევი პირი დგას ექიმის წინ. ექიმს
ვერტიკალურად უჭირავს საქსოვი ჩხირი და პაციენტს სთხოვს შეახოს მას მეორე ჩხირი ისე,
რომ ერთ ვერტიკალზე იყვნენ. ბინოკულარული მხედველობა თუ მოშლილი აქვს, მას ვერ
ორივე და ვერც ცალი თვალით ნორმალურად ვერ აკეთებს.
2) სტერეოსკოპი - თუ ბინოკულარული მხედველობა დაქვეითებულია, მაშინ სურათების

სტერეოსკოპში ერთმანეთს არ ემთხვევა და პირი ხედავს სურათის მხოლოდ მარჯვენა ან
მარცხენა მხარეს.
3) ცდა - „ხვრელი ხელის გულში“ - ბინოკულარული მხედველობისას ორივე თვალით ცალ-

ცალკე დანახული სურათი ერთმანეთს ედება.
23. აკომოდაცია, მექანიზმი, ფიზიოლოგიური და პათოლოგიური

ცვლილებები (პრესბიოპია, სპაზმი, დამბლა)
თვალის უნარს, საჭიროების მიხედვით გააძლიეროს ან შეასუსტოს თავისი რეფრაქცია,

საგნების მკაფიოდ დასანახად, აკომოდაცია ეწოდება. ის ფიზიოლოგიური აქტია და
ხორციელდება ბროლის ზედაპირის სიმრუდის ცვლილებით.
აკომოდაციის მექანიზმი - ბროლი მოთავსებულია კაფსულაში, რომელზეც დამაგრებულია

ცინის იოგი. ამ იოგით ის უმაგრდება ცილიარულ სხეულს. აკომოდაციისას ცილიარული
კუნთები იკუმშება და ცილიარული სხეული წინ იწევს, მასთან ერთად წინ იწევს ცინის იოგი,
რაც ადუნებს მას, ამით ბროლს ეძლევა საშუალება თავისი ელასტიკურობის წყალობით
მიიღოს სფერული ფორმა.
(არ დაგაბნიოთ: ახლოს მდებარე საგნების დანახვისას, როცა ბროლი უნდა ამოიზნიქოს და
გასქელდეს, ცილიარული კუნთი იკუმშება, ხოლო ცინის იოგი პირიქით დუნდება, რათა
ბროლი წინ გაიზნიქოს)
აკომოდაციის დროს თვალში ხდება შემდეგი ცვლილებები:
1)გუგა ვიწროვდება, რადგანაც აკომოდაციის კუნთსა და გუგის სპინქტერს ერთი და იგივე

თვალის მამოძრავებელი ნერვი აინერვირებს.
2)ბროლის წინა ზედაპირი ამოიზნიქება
3) ფერადი გარსი წინ იწევა და წინა საკანის სიღრმე მცირდება
4) ცინის იოგი დუნდება და მცირდება ბროლის კაფსულის დაჭიმულობა.

პრესბიოპია - მოხუცებულობის შორსმხედველობა. წარმოადგენს აკომოდაციის
ფიზიოლოგიურ შესუსეტებას, რაც გამოწვეულია ბროლის ასაკობრივი გამკვრივებითა და
ელასტიკურობის დაქვეითებით. ინიშნება საკორექციო მინა.
აკომოდაციის სპაზმი - აკომოდაციის კუნთის უნებლიე სპაზმური შეკუმშვა იწვევს ბროლის

წინა სიმრუდის მომატებას, ახლომხედველობას და დიოპტრიული აპარატის შუქმტეხი
ძალის ზრდას. აკომოდაციის სპაზი იწვევს აკომოდაციური ასტენოპიის მოვლენებს:
1) შორსმხედველობის დაქვეითებას, 2) ახლო მანძილზე მუშაობის გაძნელებას, 3)

ცვლილებებს ორბიტისა და შუბლის არეში, 4)მიკროფსიას, 5)ზოგჯერ გულისრევას,
ღებინებას, 6)გუგები შევიწროებულია, 7) სინათლეზე რეაქცია მოდუნებული.
აკომოდაციის სპაზმის გამომწვევი მიზეზი მრავალია: ახლო მანძილზე ხანგრძლივი მუშაობა

და აკომოდაციის ხანგრძლივი დაჭიმვა, ცილიარული კუნთების რეფლექსური გაღიზიანება,
მოწამვლა, ტრამვა...
აკომოდაციის დამბლა - აკომოდაციის მოშლა. ხშირად დაზიანებულია თვალის

მამოძრავებელი ნერვის დაზიანებასთან, რომელიც ცილიარული კუნთს აინერვირებს.
დამბლა შეიძლება იყოს სრული და არასრული. სრული დამბლის დროს თვალი გადადის
სტატიკური სტატიკურ მდგომარეობაში
25. რეფრაქცია
ესაა ნებისმიერი ოპტიკური სისტემის გარდამტეხი ძალა, რომელიც გამოიხატება

დიოპტრიებში. ის განისაზღვრება ფოკუსური მანძილით - მთავარი ფოკუსური
წერტილის(ანუ რომელსაც ჩვენ კარგაფ ვხედავთ) უკანა ფოკუსის მიმართ. მკაფიო
გამოსახულების მისაღებად საჭიროა, რომ გამოსახულება მოთავსდეს ყვითელი ხალის
ცენტრალურ ფოსოში, წინააღმდეგ შემთხვევაში საგნების გამოსახულება ბუნდოვანი იქნება.
ბადურაზე გამოსახულება მიიღება შებრუნებული, შემცირებული და
კლინიკური რეფრაქცია - ახლოს მდებარე საგნების ხედვისას, თვალის რეფრაქცია

ძლიერდება აკომოდაციის დაჭიმვის გამო. ამიტომ არჩევენ რეფრაქციის 2 სახეს: დინამიკურს
და სტატიკურს. კლინიკური რეფრაქცია გულისხმობს თვალის დიოპტრიულ გარდამტეხ
ძალას მხოლოდ სტატიკურ მდგომარეობაში - აკომოდაციის გარეშე. იგი შეიძლება იყოს
თანაზომიერი ანუ ემეტროპიული და არათანაბარზომიერი, ანუ ამეტროპიული.

თვალი ანატომიური ღერძის სიგრძის თანაზომიერია და საგნიდან წამოსული პარალელური
ამეტროპია 2 სახისაა: მიოპი და ჰიპერმეტროპია

საგნების განშლადი სხივები. მისი უშორესი წერტილი 5 მეტრზე ახლოსაა. მას უანყოფით

მიიღება ბადურას უკან. მისი უშორესი წერტილი ფაქტრიურად არ არსებობს, ე.ი. უარყოფით
სივრცეში მდებარეობს და ენიჭება + ნიშანი, რაც მიუთითებს, რომ უშორესი წერტილი
ბადურას უკანაა და ბადურაზე მხოლოდ კრებადი სხივები ერთიანდება. მაკორეგირებელია
ამოზნექილი.
26. რეფრაქციის გამოკვლევა
რეფრაქციის სახეობისა და მისი ხარისხის დასადგენად არსებობს გამოკვლევის 2 მეთოდი:

სუბიექტური და ობიექტური.
სუბიექტური გამოკვლების დროს ვეყრდნობით მხოლოდ გამოსაკვლევი პირის ჩვენებას,

ამიტომ ეს მეთოდი სარწმუნო არაა. გამოსაკვლევი პირი ჯდება სიმახვილის გამოსავკლევი
ტაბულიდან 5 მეტრის დაშორებით. მხედველობა მოწმდება ორივე თვალში ცალ-ცალკე. თუ
მხედველობის სიმახვილე (1.0) ტოლია, ეს ნიშნავს რომ პაციენტი ან ემეტროპია, ან
ჰიპერმეტროპი. გამოსაკვლევად უკეთებენ +0.5 D შემკრებ მინას. ემეტროპში მხედველობა
გაუარესდება, რადგან გამოსახულება ბადურას წინ გადანაცვლდება. ხოლო ჰიპერმეტროპის
მხედველობა გაუმჯობდესდება, ან უცვლელი დარჩება, რადგან შემკრები ლინზა
გამოსახულებას წინ წამოწევს ბადურისკენ.
*თუ მხედველობის სიმახვილე ერთეულზე ნაკლებია, რეფრაქცია მიოპიური ან

ჰიპერმეტროპიულია. ამ დროს სინჯავენ 0.5 დიოპტრის შემკრებ და გამბნევ ლინზას,
მიოპიურში შემკრები ლინზა აუარესებს მხედველობას, ხოლო გამბნევი აუმჯობესებს,
ჰიპერმეტროპში - პირიქით.
რეფრაქციის ხარისხის გამომხატველია ის შემკრები(ჰიპერმეტროპში) ან

გამბნევი(მიოპში) მინა, რომელიც მაქსიმალურად აუმჯობესებს
მხედველობის სიმახვილეს.
ობიექტური - სკიასკოპია: ბნელ ოთახში ჯდება პაციენტი, სინათლის წყარო თავსდება მისგან
მარცხნივ და ოდნავ უკან. ექიმი ჯდება მისგან დაახლოებით ერთ მეტრის მანძილზე.
რეფრაქციის ზუსტი დადგენისთვის აუცილებელია აკომოდაციის მოდუნება, ამიტომ
პაციენტი უნდა იყურებოდეს სივრცეში, მარჯვენა თვალის გამოკვლევისას, ექიმის მარჯვენა
ყურის გასწვრივ, ხოლო მარცენისას- მარცხნივ.სკიასკოპის საშაულებით ჩვენ შეიძლება
დავინახოთ ბადურას ის ადგილი, რომელიც მხედველობის დისკოსა და ყვითელ ხალს
შორისაა. სკიასკოპია ტარდება როგორც ჩაზნექილი სარკით - ოფთალმოსკოპით, ისე
ბრტყელით - სკიასკოპით. (უკეთესიამ, რადგან თვალს შედარებით სუსტად ანათებს და
გუგას ნაკლებად ავიწროებს. ნათება იწვევს გუგის წითლად ნათებას. რეფრაქციის ხარისხის
დასადგენად თვალის წინ თავსდება სკიასკოპიური სახაზავები, სადაც ჩასმულია შემკრები
და გამბნევი ლინზები (0.5-20 დიოპტრამდე). მიოპიის ხარისხს ვადგენთ გამბნევი ლინზით,
ხოლო ჰიპერმეტროფის - შემკრებით.
*პირდაპირი ოფთალმოსკოპია - თვალის ფსკერის გამოკვლევისას ერთდროულად

განისაზღვრება რეფრაქციაც.
28.ჰიპერმეტროფია







კომბინაცია
30.ასტიგმატიზმი რეფრაქციის ისეთი სახეა, როდესაც თვალში აღინიშნება ორი სხვადასხვა

სახის რეფრაქციის ან ერთი სახის რეფრაქციის სხვადასხვა ხარისხით არსებობა.
ასტიგმატიზმის დროს რქოვანას ზედაპირს სფერული ფორმა არ აქვს და გარდატეხილი
სინათლის სხივები ბადურაზე ერთ წერტილში არ იკრიბება. მხედველობა დაბალია, როგორც
ახლო ისე შორ მანძილზე.
ასტიგმატიზმი შეიძლება იყოს თანდაყოლილი და შეძენილი.
ასტიგმატიზმის ძირითადი მიზეზია რქოვანას ზედაპირის თანდაყოლილი „უსწორობა“ ანუ

სფერულობის დარღვევა, რომელიც ცხოვრების მანძილზე არ იცვლება. იმ შემთხვევაში თუ
ასტიგმატიზმი მატულობს, ეჭვი უნდა მივიტანოთ რქოვანა გარსის დაავადებაზე -
კერატოკონუსზე.
სუსტი ხარისხის ასტიგმატიზმი თითქმის ყველა თვალში აღინიშნება, რადგან თვალი არ
წარმოადგენს სრულყოფილ ოპტიკურ აპარატს, ამდენად იგი შეიძლება ფიზიოლოგიურად
ჩაითვალოს თუ გავლენას არ ახდენს მხედველობის სიმახვილეზე. ასტიგმატიზმი მხოლოდ
მაშინ არის პათოლოგიური, როდესაც თვალის ოპტიკური არეების სინათლის გარდატეხა
იმდენად არასრულყოფილია, რომ სხივები ბადურაზე ნაცვლად ერთისა, რამდენიმე
წერტილში იკრიბება და საგნის გამოსახულება ბუნდოვანია.
შეძენილი ასტიგმატიზმის მიზეზებია რქოვანას ზედაპირის სფერულობის დარღვევა

შემღვრევის, ნაწიბურის, კერატოკონუსის, ტრავმის და ოპერაციის შედეგად.
ასტიგმატური თვალის მხედველობა ისე მახვილი და მკაფიო არ არის, როგორც ნორმალური

თვალისა. მხედველობის სიმახვილე მით უფრო დაქვეითებულია, რაც უფრო მაღალი
ხარისხისაა ასტიგმატიზმი. ახალგაზრდა ასაკში სუსტი ხარისხის ასტიგმატიზმის დროს
მხედველობის სიმახვილე შეიძლება დამაკმაყოფილებელი იყოს თვალშიგა, აკომოდაციის
კუნთი მუშაობის ხარჯზე. საშუალო და მაღალი ხარისხის ასტიგმატიზმის დროს კი
გამოხატულია აკომოდაციური ასთენოპიის მოვლენები: თვალების დაღლა, წვა, ტკივილი,
თვალებზე ზეწოლის შეგრძნება და თავის ტკივილი.
ბადურას მიმართ მთავარი მერიდიანების ფოკუუსის მდებარეობის მიხედვით არჩევენ

ასტიგმატიზმის 3 კლინიკურ ფორმას : მარტივს, რთულს და შერეულს.
მარტივი ასტიგმატიზმის დროს- ერთ მერიდიანში არი ემეტროპია, მეორეში-მიოპია
რთული ასტიგმატიზმი- მერიდიანებში არის სხვადასხვა ხარისხმის მიოპია.
შერეული ასტიგმატიზმი-ერთ მერიდიანში- მიოპია, მეორეში-ჰიპერმეტროპია.
დიაგნოსტირება: ასტიგმატიზმის დიაგნოსტირება ხდება თვალის კლინიკური რეფრაქციის

გამოკვლევის შედეგად. ბოლო ხანს ამ გამოკვლევის ჩასატარებლად იყენებენ სხვადასხვა
სახის რეფრაქტომეტრებსა და აუტორეფრაქტომეტრებს. არცთუ იშვიათად მიმართავენ
გამოკვლევას სარკიანი ან ელექტრონული სკიასკოპით (რეტინოსკოპით). მიღებული
მონაცემების მიხედვით ხდება ოპტიკური კორექციის საშუალების - სათვალის ან
კონტაქტური ლინზების შერჩევა. დანიშნული სათვალისა და კონტაქტური ლინზების
ტარება აუცილებელია.
მკურნალობა : ასტიგმატიზმის მკურნალობის თერაპიული მეთოდი არ არსებობს. ცნობილია

რეფრაქციული ოპერაციების რამდენიმე ნაირსახეობა. ოფთალმოქირურგი რომელიმე
მათგანს ინდივიდუალურად ურჩევს პაციენტს. ასტიგმატიზმის დროს ცილინდრული
ლინზები ინიშნება. გარეგნულად ისინი თითქმის არაფრით განსხვავდება სათვალის
ჩვეულებრივი ლინზებისგან, მაგრამ სინამდვილეში მათი ოპტიკური სტრუქტურა სრულიად
სხვაგვარია. სათვალის მოხსნა შეიძლება მხოლოდ ზრდასრულ ასაკში და მხოლოდ
ქირურგიული ჩარევის შემდეგ. თუ ბავშვს ერთდროულად აქვს ასტიგმატიზმი და ზარმაცი
თვალი - ამბლოპია, ამ შემთხვევაში ვმკურნალობთ ზარმაც თვალს ცნობილი,
აპრობირებული მეთოდებით, დადებითი შედეგის მიღებამდე.
31.ანიზომეტროპია, კორექციის თავისებურებანი.
თითოეულ თვალში განსხვავებული რეფრაქცია, რაც იწვევს არათანაზომიერ მხედველობას.

ანიზომეტროპიისას თვალებს შორის რეფრაქცია 2.0D ზე მეტია. როდესაც ანიზომეტროპიის
ხარისხი 2.0D ზე ნაკლებია ბინოკულარული მხედველობა ირღვევა.
არსებობს ანიზომეტროპიის რამდენიმე კომბინაცია. ერთ თვალში ემეტროპია, მეორეში

მიოპია, ჰიპერმეტროპია ან ასტიგმატიზმი, ორივე თვალში სხვადასხვა მიოპია და სხვ.
ანიზომეტროპიის კორექცია საკმაოდ რთულია. საკორექციო მინებს შორის 1,5-2.0 D- ზე მეტ

განსხვავებას თვალი ვერ ეგუება, რადგან ბინოკულარული მხედველობისას ბადურაზე
სხვადასხვა ზომის გამოსახულება მიიღება, თითოეული შემთხვევა ინდივიდუალურ
მიდგომას მოითხოვს.
მაღალი ხარისხის ანიზომეტროპიის დროს საჭიროა წამყვანი თვალის სრული კორექცია,

მეორე თვალისთვის კი უფრო სუსტი ძალის ან ბრტყელი მინის შერჩევა.
ბოლო ხანებში მაღალი ხარისხის ანიზომეტროპიას აკორეგირებან კონტაქტური ლინზით.
33.ქუთუთოების კიდის დაავადებანი ( ჯიბლიბო, ბლეფარიტი, კიდის პარაზიტები)
ქუთუთოების კიდის დაავადებს აკვს ქრონიკული მიმიდინაეობა და ახასიათებს რეციდივი
ჯიბლიბო-წამწამის ბოლქვის ან ქუთუთოს კიდის ცხიმის ჯირკვლის მწვავე ჩირქოვანი

ანთებაა. ქუთუთოს კიდეზე ჩნდება შემოსაზღვრული, მკვრივი, მტკიივნეული შესიება
რომლის გარშემო კანი ჰიპერემული და შესიებულია. შესიების მწვერვალზე ჩნდება
მოყვითალო ჩირქგროვა , რომელიც მალე იხსენბა და შესიება ქრება.ჯიბლიბოს ხშირად თან
ახლავს ტემპერატურა და რეგიონალუი ლიმფური კვანძების შესიება.
მკურნალობა- დაწყებით სტატიაში ინიშენაბა მშრალი სითბო. მე-3 4 დღეს ჩირქგროვა

შეიზლება გაიკვეთოს, უნიშნავენ ანტიბიოტიკის წვეთებს მალამოს სახით ზიოლიონკის 1%
სპირტიან ხსნარს ქუთუთოებში შესაზელად.
მარტივი ბლეფარიტი-ძალიან ხშირი დაავადებაა ბავშვებში და მოზრდილებში.

მიმდინარეოობს ქრონიკულად. მმარტივი ბლეფარიტის დროს ქუტუტოების კიდე
ჰიპერემულია, შეშუპებული. წამწამმების ძიები დაფარულია მორუხო ქერცლით. ქერცლს თუ
მოვაცლით დავინახავთ ჰიპერემულ და და შშუპებულ ქუთუთოს კიდეს. ამ დროს არ
წარმოიქმნება წყლულები და პაციენტს არ აღენიშნება წამწამების ცვენა. დამახასიათებელია
ქავილი (საღამოობით) სინათლე მტვერი კვამლი და ქარი ამ დროს თბალებს ძალიან
აღიზიანებს.
მკურნალობა-ქერცლის და ქერქის მოცილება და ქუთუთოების კიდეში შესაზელად

უნიშნავენ ანტობიოტიკის მალამმოს ან სინდიყის ყვიტელ ან ტეტრ მალამოს. ან
1%ზილიონკის სპირტიან ხსნარს.
წყლულოვანი ბლეფარიტი- ქუტუტოების კიდე ჰიპერემული შესიებული და გასქელებულია.

საწამწამე კიდეზე ზედაპირული ჩირქგროვები და ქერქებია, წამწამები კონებადაა
შეწეპებულია. ქერქის მოცილების შემდეგ რჩება მცირე ზომის სისხლმდენი, ჩირქოვანი
ნადებით დაფარული წყლულები. წყლულების ადილლას წარმოქმნილი ნაწიბურები იწვევს
ქუთუთოს გადმობრუნებას. წამწამები ადვილად სცვივა. ჩივილები: წვა, ქავილი, თვალების
დაღლა, გამონადენი, დაავადება ქრონიკულად და ხანგრძლივად მიმიდინარეობას,
გამომოოწვევი ოქროსფერი სტაფილოკოკი და სტრეპტოკოკი.
მკურნალობა-ქერქების დალბობა დ ამოცილება. დაწყლულებილ ზედაპირზე უსვავენ 1%

ზილიონკის სპირტიან ხსნარს ან ევკალიპტის ნაყენს. ქუთუტებში შესაზილად უნიშნავენ
ჰიდროკორტიზონის მალამოს ან თევზის ქონს. მძიმე შემთხვევაში მიმართავენ
პენიცილინოთერაპიას ან ულტრაიისფერი სხივებით დასხივებას.
34.ქუთუთოს ფლეგმონა.-ვითარდება ჩირქმბადი ბაქტერიებით ინფიცირებული ტრავმის

შედეგად . ქუთუთოს ფლეგმონა შეიძლება იყოს შემოსაზღვული ან გავრცელებული.
შემოსაზღვრული ფლეგმონა აბცესის მსგავსია და ანთებითი მოვლენები უფრო მკვეთრადაა
გამოხატული. გავრცელებული ფლეგმონასტავის დამახასიათებელია ქუთუტოს კანის
ჰიპერემია, შეშუპება, გამკვრივება, სიცხე და ტკივილები.
მკურნალობა- ჩირქგროვის გაკვეთა ქუთუთობის ბოჭკოების მიმიართულებით და

თტამპონის ფაშარად ჩადება.უნიშენავენ ანტიბიოტიკს.
35.კონიუნქტივიტების კლასიფიკაცია. ეგზოგენური, ინფექციური

კონიუნქტივიტები (მწვავე ეპიდემიური, პნევმოკოკური, გონობლენორია,
დიფტერია, ალერგიული კონიუნქტივიტები) დიაგნოსტიკა, კლინიკა,
მკურნალობა,პრიფილაქტიკა.
36. კონიუნქტივიტები, კლასიფიკაცია, კლინიკა, მკურნალობა.
კონიუნქტივის დაავადებებიდან ყველაზე ხშირია მწვავე და ქრონიკული კონიუნქტივიტი.

ეტიოლოგიური ფაქტორების მიხედვით, კონიუნქტივიტები შეიძლება იყოს:ბაქტერიული,
ვირუსული და ალერგიული.
მწვავე კონიუნქტივიტი იწყება უეცრად,ავადმყოფი დილით თვალებს ვერ ახელს,
ლორწოვანის ჯირკვლების სეკრეტის გახმობის გამო. ანთების ხასიათის გამონადენი
შეიძლება იყოს ჩირქოვანი, ლორწოვანი და შერეული.კონიუნქტივიტის სიმპტომებია
• უცხო სხეულის შგრძნება თვალში,
• თვალების წვა,
• ქუთუთოების სიმძიმე,
• მჩხვლეტავი ტკივილი.
კონიუნქტივა ჰიპერემიული და შესქელებულია შეშუპებისა და ინფილტრატის დაგროვების

გამო და მეიბომის ჯირკვლის ზოლები არ ჩანს. სიწითლე ძირითადად თაღებთან და არა
რქოვანას კიდესთან. სკლერის ლორწოვანზე გამოხატულია კონიუნქტივალური ინიექცია -
სისხლძარღვების გაფართოება.
ძირითადად ვითარდება პირადი ჰიგიენის დაუცველობის გამო.
მწვავე კონიუნქტივიტი შეიძლება გართულდეს რქოვანას ზედაპირული ანთებით. რქოვანაზე

ჩნდება მორუხო წერტილოვანი ინფილტრატები, რომლების მდებარეობის მიხედვით ან
უკვალოდ გაქრება, ან დატოვებს ნაწიბურებს.
მწვავე ეპიდემიური კონიუნქტივიტი - საკმაოდ გარვრცელებული დაავადებაა, რომლის

გამომწვევია კოხ-უიკსის ჩხირი. ტროპიკულ და სუბტროპიკულ ქვეყნებში ატარებს
ეპიდემიის ხასიათს, განსაკუთრებით ადვილად ვრცელდება ბავშვებში. ინფექციის წყაროა
დაავადებული ადამიანი, დაავადებას ავრცელებენ ბუზებიც.
კონიუნქტივა ჰიპერემიულია, მალე გადადის გარდამავალ ნაოჭსა და სკლერის

კონიუნქტივაზე, ქუთუთოები შეშუპებულია, სკლერის კონიუნქტივაზე არის მორუხო-
მოთეთრო ფერის სამკუთხედით, რომლის ფუძე ლიმბისკენაა მიქცეული. ზოგჯერ ხრტილის
კონიუნქტივას ადვილად მოსაცილებელი თხელი აპკი ფარავს. გამონადენი დასაწყისში
ლორწოვანია, შემდეგ - ჩირქოვანი.
დიაგნოზის დასმისთვის საჭიროა ეპიდემიოლოგიური, კლინიკური და ბაქტერიული

გამოკვლევა.
მკურნალობა: ანტიბაქტერიული.
პნევმოკოკური კონიუნქტივიტი - გამომწვევია ბაქტერია პნევმოკოკი. დაავადებას სეზონური

ხასიათი აქვს- ძირითადად შემოდგომა- ზამთრის პერიოდშია, მეტწილად ავადდებიან
ბავშვები.
მას ხშირად თან ახლავს იმავე ეტიოლოგიის სურდო ან ბრონქიტი. ქუთუთები ძლიერ
შუშუპებულია და გამონადენი უხვი, ჩირქოვანი. სკლერის ლორწოვანზე ზოგჯერ
წერტილოვანი სისხლჩაქცევებია. გარდამავალი ნაოჭის კონიუნქტივაზე ჩნდება ნაზი აპკები,
რომლის მოცილება ადვილია.
მკურნალობა: ანტიბიოტიკოთერაპია.
გონობლენორეა - გამომწვევია ნეისერის გონოკოკი. არჩევენ ახალშობილთა, ბავშვთა და

მოზარდთა გონობლენორეას.
ახალშობილთა დასნებოვნება ხდება სამშობიარო გზების გავლისას ძირითადად, ან

მომვლელის დაბინძურებული ხელებით. დაავადების მიმდინარეობაში არჩევენ სამ სტადიას:
ინფილტრაციის , პიორეისა და პაპილარული ჰიპერტროფიის სტადიას.
ინფილტრაციის სტადია იწყება დაბადენიდან მე-2-3 დღეს. გამოხატულია ქუთუთოებისა და

კონიუნქტივის მკვეთრად გამოხატული ჰიპერემია, შეშუპება და ინფილტრაცია. ქუთუთოები
იმდენად შეშუპებულია, რომ მათი გადმობრუნება ვერ ხერხდება. დაზიანება ორმხრივია.
გამონადენი სეროზულ-სისხლიანია.
დაავადების მე-3-4 დღიდან იწყება ჩირქოვანი, ანუ პიორეის სტადია. გამონადენი ჩირქოვანი
ხდება, ქუთუთოები ერთმანეთზეა მიწებებული გამონადენის გახმობის გამო. შეშუპება
შედარებით ცხრება. ეს სტადია ყველაზე საშიშია რქოვანას გართულებების მხრივ.
პერიკორნეალურ სისხლძარღვოვან ქსელზე ზეწოლის გამო ირღვევა რქოვანას კვება და
ზიანდება ეპითელიუმი, წარმოიქმნება წყლული, რომელიც შეიძლება გაღრმავდეს და
რქოვანას პერფორაცია გამოიწვიოს.
პაპილარული ჰიპერტროფიის სტადიაში გამონადენი მცირდება, ლორწოვანის ჰიპერემიაც

იკლებს. თანდათანობით კონიუნქტივას ნორმალური სახე უბრუნდება. მასზე ძალიან
იშვიათად რჩება ნაწიბურები.
ბავშვთა გონობლენორეა კლინიკურად მსგავსად, საშუალო სიმძიმით მიმდინარეობს, ხოლო

მოზრდილთა გონობლენორეა მძიმე მიმდინარეობით ხასიათდება.
დიაგნოსტიკისთვის აუცილებელია ბაქტერიოლოგიური გამოკვლევა.
მკურნალობა: ანტიბიოტიკები.
დიფტერიული კონიუნქტივიტი - კონიუნქტივიტის დიფთერიით უფრო ხშირად ბავშვები

ავადდებიან . უფრო ხშირად თან სდევს ცხვირ-ხახისა და ხორხის დიფტერიას, თუმცა
დამოუკიდებელი ფორმითაც არსებობს.
არჩვევენ სამ სახეს: დიფტერიული, კრუპოზული და კატარული.
დიფტერიული ყველაზე მძიმე ფორმაა, მისთვის დამახასიათებელია ქუთუთოების

კონიუნქტივაზე მორუხო ფერის აპკები, რომლებიც მჭიდროდაა დაკავშირებული
ლორწოვანთან და მოცილება ძლიერ სისხლდენას იწვევს. ქუთუთოები მკვეთრად
შეშუპებულია და მათი გადმობრუნება რთულია. გამონადენი ლორწოვან-ჩირქოვანია. ერთი
კვირის შემდგე აპკები სცილდება და წამოირმნება გრანულაციები, შემდეგ კი უხვი ჩიქრდენა
იწყება. თუ პროცესში ჩართულია სკლერის კონიუნქტივა, ქუთუთოებისა და სკლერის
ლორწოვანი ერთმანეთს უხორცდება.
კრუპოზული ფორმის დროს ჩნდება ნაზი აპკები, რომლებიც შედარებით ადვილად

სცილდება კონიუნქტივას და მცირედ სისხლმდენია. რქოვანა იშვიათად ზიანდება და
ნაწიბურები არ ჩნდება.
კატარული ფორმა მიმდინარეობს კონიუნქტივის ჰიპერემიით და უხვი ჩირქოვანი

გამონადენით. აპკები არ ჩნდება.
დიაგნოსტიკა - ბაქტერიოლოგიური გამოკვლევა
მკურნალობა ანტიბაქტერიული.
37. ვირუსული კონიუქტივიტები - ადენოვირუსული კონიუქტივიტი,

კლინიკა, მკურნალობა, პროფილაქტიკა.
-ადენოვირუსული კონიუნქტივიტის 2 სახე არსებობს: ფარინგოკონიუნქტივალური ცხელება

და ეპიდემიური ვირუსული კერატოკონიუნქტივიტი.
ფარინგოკონიუნქტიურ ცხელებას ახასიათება ტრიადა: ფარინგიტი, კონიუნქტივიტი და

ცხელება. დაავადება იწყება მწვავედ, თავის ტკივილით, მაღალი ტემპერატურით 39-40
გრადუსით. მწვავე კონიუნქტივიტის სურათი: ქუთუთოების კონიუნქტივის ჰიპერემია,
დიდი რაოდენობით ფოლიკულები. რქოვანას ეპითელიუმზე ჩნდება წერტილოვანი
ინფილტრატები., რომელიც მოკლე ხანში უკვალოდ გაიწოვება. მიმდინარეობს 1-2 კვირის
განმავლობაში. გადამდებია ჰაერწვეთოვანი და კონტაქტური გზით.
ეპიდემიური ვირუსული კერატოკონიუნქტივიტი - იწყება ფოტოფობიით, ცრემლდენით,

უცხო სხეულის შეგრძნებით თვალში, ხრტილის და გარდამავალი ნაოჭის ჰიპერემიით,
რომელიც 2-3 დღეში სკლერაზეც გადადის. ზოგჯერ წარმოიქმნება მორუხო ფერის ძნელად
მოსაცილებელი აპკი. მე-5-10 დღეს რქოვანას სუბეპითელურ შრეში ჩნდება მომრგვალო
ინფილტრატები, რომელიც დროთა განმავლობაში გაიწოვება.
დაავადება გრძელდება 2-დან 7 კვირამდე, ძლიერ გადამდებია და ხშირად აქვს ეპიდემიის

ხასიათი. აუცილებელია ჰიგიენის, ასეპტიკისა და ანტისეპტიკის წესების დაცვა.
მკურნალობა: თუთიის სულფატის წვეთები ადრენალინით, ინტერფერონით, გამა-გლობუნის
წვეთები, 0,25%იანი ოქსილინის მალამოს, ვირუსსტატიკური პრეპარატები. ეპითელიუმის
ტროფიკის გასაუმჯობესებლად უნიშნავენ ნოვოკაინის ბლოკადას, დესენსიბილიზაციის
მიზნით ანტიჰისტამინებს... მწვავე პერიოდში საჭიროა ავადმყოფის იზოლაცია და
მომსახურე პერსონალის მიერ პირადი ჰიგიენის დაცვა.
38.პტერიგიუმი
ანუ ფრთისებრი აპკი არის სამკუთხა ფორმის ლორწოვანი, რომელიც ნაზალური ზონის
კონიუნქტივიდან ნელ-ნელა გადაეზრდება რქოვანას, ზოგჯერ იმდენად დიდ ზომას აღწევს,
რომ გუგას ფარავს და აქვეითებს მხედველობას. პრერიგიუმის თავი მჭიდროდაა შეზრდილი
რქოვანასთან და არღვევს ბოუმენის გარსს. უფრო ხშირია ხანშიშესულ ასაკში, მტვრის, ქარის,
მშრალი ჰაერის მუდმივი ზემოქმედების შედეგად. მკურნალობა ქირურგიულია. მაკ-
რეინოლდსის წესით: პტერიგიუმის შუა ნაწილიდან რქოვანას მიმართულებით ააშრევებენ.
კეთდება არხი, რომ ლორწოვანმა უკან განაგრძოს ზრდა, მხოლოდ მოჭრა არაა საკმარისი.
39. „მშრალი თვალის სინდრომი“
მშრალი თვალის სინდრომს იწვევს ცრემლის წარმოქმნის პროცესის რაიმე გზით

დარღვევა. ამის ბევრი სხვადასხვა მიზეზი არსებობს, თუმცა ხშირად მისი გამომწვევი
ერთი მიზეზის აღმოჩენაც კი ვერ ხდება ხოლმე.
ხშირი მიზეზი შეიძლება იყოს:
1.თვალის ნაკლებად დახამხამება
2.საცრემლე მილაკები დიდია და ცრემლი გაედინება
3.ცრემლის ხარისხია შეცვლილი, მისი ლიპიდური შრეა დარღვეული, მეიბომის
ჯირკვალი იხშობა, ცრემლი ხდება წყალწყალა და ადვილად ორთქლდება.
როგორ მკურნალობენ მშრალი თვალის სინდრომს

საჭიროა მუდმივი დატენიანება ხელოვნური ცრემლით, მეთილცელულოზა ან
ჰიალურონის მჟავა.
ასევე შეიძლება ხელოვნური საცობი ქვედა საცრემლე არში. ათავსებენ მცირე ზომის
ზონდს, რომელის სხეულის ტემპერატურაზე გაფართოვდება და ასევე გამოიყენება
ვიკრილის ზონდი, საცდელად, რამდენად კარგ შედეგს იძლევა ეს მეთოდი.
მშრალი თვალის სინდრომის სიმპტომები ჩვეულებრივ ორივე თვალზე ვლინდება და
ხშირად მოიცავს:
• სიმშრალის შეგრძნებას, თვალში ქვიშის მოხვედრის ან ტკივილის შეგრძნებებს
რომლებიც დღის განმავლობაში უარესდება
• წითელ თვალებს
• გაღვიძებისას ერთმანეთზე მიკრობილ ქუთუთოებს
• ხანგამოშვებით ბუნდოვან ხედვას, რაც თვალების დახამხამებისას
მომენტალურად უმჯობესდება
40.ცრემლგამტარი გზების პათოლოგია, დიაგნოსტიკა, კლინიკა,

საცრემლე გზების დაავადების ძირითადი ნიშანია ცრემლდენა. ეს შეიძლება გამოწვეული

იყოს
• საცრემლე წერტილის პათოლოგიით- საცრემლე წერტილის ატრეზია, მისი აპკით

დახურვა და დისლოკაცია.
• ცრემლ-გამტარი მილის პათოლოგიით- სტრიქტურა, ატონია, ანთება.
• ან ცხვირის ღრუს პათოლოგიით.
იმის გამოსაკვლევად, თუ როგორ მუშაობს საცრემლე აპარატი, არსებობს რამდენიმე ცდა:
შირმერის ცდა: ქვედა ქუთუთოს თაღში ათავსებენ ფილტრის ქაღალდს და თუ ცრემლის

წარმოქმნა ნორმალურია, ფილტრის ქაღალდი 1.5 სმ სიგრძეზე დასველდება.
ვესტის მილაკის და ცხვირის ცდები: თვალში ვაწვეთებთ 1-3%იან კოლარგოლის ერთ წვეთს.
მილაკის გამავლობის შესაფასებლად, 1-2 წთ-ში საცრემლე პარკს ვაწვებით ხელით და თუ
საცრემლე წერტილებიდან კოლარგოლი გამოდის, ესეიგი გამავლობა კარგია. ხოლო ცხვირის
ცდის შემთხვევაში, 5 წთ-ში ავადმყოფს ვთხოვთ ცხვირი მოიხოცოს, თუ ცხვირში
კოლარგოლი გადასულია, ესეიგი ცხვირის გამტარობაც ნორმალურია, ანუ ცდა დადებითია.
საცრემლე გზების ზონდირება- ესაა მეთოდი, რომლის საშუალებითაც ვადგენთ სადაა

შევიწროება და ასევე შევიწროების ხარისხი. წინასწარ თვალში აწვეთებენ 0.5%იან დიკაინის
ხსნარს. მარჯვენა თვალის ზონდირებისას ექიმის დგას პაციენტის უკან, ხოლო მარცხენა
თვალისას- წინ.
ასევე გამოიყენება რენტგენოგრაფია - პოლიპების, საცრემლე პარკში დივერტიკულების,
გრანულაციების აღმოსაჩენად. წინასწარ შეყავთ საკონტრასტო ნივთიერება ცრემლგამტარ
არხში (ბისმუტის ფაფა, იოდოპინი)
საცრემლე წერტილის ატრეზიის დროს- საჭიროა ქირურგიული მკურნალობა და

ხელოვნურად მისი შექმნა. მილაკის სანათურში ზონდს აჩერებენ რამდენიმე დღე, სანამ არ
მოხდება მისი ეპითელიზაცია. თუ წერტილი აპკითააა დაფარული აუცილებელია მისი
გახსნა და ასევე რამდენიმე დღით ზონდირება.
41.დაკრიოცისტიტი - (მწვავე , ქრონიკული, ახალშობილის) საცრემლე

პარკის ფლეგმონა, დიაგნოსტიკა, მკურნალობა
დაკრიოცისტიტი არის საცრემლე პარკის ანთება, ის ძირითადად ვითარდება ცხივირის

ღრუს ანთებითი პროცესების გამო. ქრონიკულ დაკრიოცისტიტს წინ უძღვის ცხვირ-
საცრემლე არხის ობლიტერაცია, ცრემლი ვეღარ გადადის საცრემლე პარკიდან ცხვირის
ღრუში და იხრწნება. რადგან ეს არე კარგი გარემოა ჩირქმბადი ბაქტერიების
გასამრავლებლად, შეიძლება მეორადად განვითარდეს საცრემლე პარკის ფლეგმონა.
ძირითადი ჩივილია ცრემლდენა, ჩირქდენა, საცრემლე პარკის არე შებერილია და მასზე

თითის დაჭერისას საცრემლე წერტილიდან გამოიყოფა სეროზული ან ჩირქოვანი
გამონადენი.
ფლეგმონას კი ახასიათებს მაღალი ტემპერატურა, ძლიერი ტკივილი, საცრემლე პარკი

გამკვრივებულია და სიმსივნური წარმონაქმნი ისინჯება მის პროექციაზე, რამდენიმე დღის
შემდეგ კი ჩირქგროვა კანზე ან ცხვირის ღრუში გამოდის და ანთება ცხრება.
მკურნალობა: ადრეულ სტადიაზე კონსერვატიული: ანტიბიოტიკები და

სულფანილამიდები, ანთების არეში თბილი კომპრესები , ასხივებენ ულტრაიისფერი
სხივებით. დაჩირქების შემვევაში აუცილებელია აბსცესის გახსნა და დრენირება, ხოლო
ანთების ჩაცხრომის შემდეგ აკეთებენ რადიკალურ ოპერაციას - დაკრიოცისტორინოსტომიას
( შერთულის დადება საცრემლე პარკსა და ცხვირის ლორწოვანს შორის). ამის გაკეთება არ
შეიძლება თუ არის საცრემლე პარკის ატრეზია, პარკის ტუბერკულოზური ანთება...
ახალშოვილთა დაკრიოცისტიტი ვითარდება ცხვირ - საცრემლე არხის ქვედა გასავლის

გაუხსნელობის გამო. ეს როგორც წესი, იხსნება პირველ შესუნქვაზე. ბავშვს აწუხებს ძლიერი
ცრემლდენა, კონიუნქტივის ჰიპერემია, ზოგჯერ ჩირქდენა თვალიდან. გამტარობის
აღსადგენად აკეთებენ მასაჟებს საცრემლე პარკის არეში ზემოდან ქვემოთ მიმართულებით,
საცრემლე პარკის შიგთავსმა წნევით იქნებ გაგლიჯოს აპკი.
42. კერატიტი. კლასიფიკაცია, სიმპტომები, კლინიკა, დიაგნოსტიკა, მკურნალობა,
გამოსავალი .
კერატიტი არის რქოვანას ანთება. კლასიფიკაცია:
ეგზოგენური
• მექანიკური, ქიმიური ან ფიზიკური ფაქტორებით განპირობებული
• ბაქტერიული,
• ვირუსული,
• სოკოვანი,
• ქუთუთოების ან კონიუნქტივის დაავადებებთი გამოწვეული.
ენდოგენური
• ინფექციური
• ნეიროგენური
• ავიტამინოზური
• უცნობი ეტიოლოგიის
ბაქტერიული კერატიტისთვის დამახასიათებელია რქოვანას ცენტრალურ ნაწილში

ინფლილტრატი, რომელსაც ნეკროზული რღვევა მოსდევს, დანეკროზებული მასების
მოცილების შემდეგ ჩნდება წყლული, ის მალე ფართოვდება და მალე შეიძლება
მთელ რქოვანას მოედოს. რღვევის პროცესი შეიძლება გავრცელდეს არა მხოლოდ
პერიფერიულად, არამედ სიღრმეშიც და რქოვანას პერფორაცია და ღრმა შრეების
ანთება გამოიწვიოს. ღრმა ანთების მიმანიშნებელია წინა საკანში დალექილი ჩირქი,
ჰიპოპიონი. თუ რქოვანას შრეებიდან მხოლოდ ეპითელიუმი დაზიანდა, ის მალევე
აღდგება , ხოლო ბოუმანის შრის დაზიანების შემთხვევაში ჩნდება ნაწიბურები.
სამკურნალოდ გამოიყენება ადგილობრივი და ზოგადად ფარტთო სპექტრის

ანტიბიოტიკები.
ვირუსული კერატისის 2 მაგალითი:
ადენოვირუსული რქოვანაზე თეთრი წერტილოვანი ლაქებია, ეპითელსა და

ბოუმანის შრეს შორის. გაიწოვება ნელა. პრევენციაა ჰიგიენა. მკურნალობა არ
არსებობს, მხოლოდ თვალის დამატენიანებლები, ზოგჯერ პრევენციის მიზნით,
ანტიობიოტიკებს.

43. სკლერის დაავადებები (ეპისკლერიტი, სკლერიტი) კლინიკა,

მკურნალობა, სკლერის სტაფილომა.
ეპისკლერიტი არის სკლერის ზედაპირული შრეებისა და აპისკლერალური ქსოვილის
ანთება. თავდაპირველად ჩნდება წითელი კრიალა ფერის შესიება, რომელიც თანდათან მუქ
იისფერ შეფერილობას იღებს. შეხებით მტკივნეულია. ზოგჯერ ანთებით პროცესში
ჩართულია ტენონის კაფსულა, რაც თვალის მოძრაობის დროს მწვავე ტკივილებს იწვევს.
დაავადება მიმდინარეობს ხანგრძლივად და ახასიათებს ხშირი რეციდივი. ინფილტრატის

შეწოვის შემდეგ მის მეზობლად ჩნდება ახალი კერა და ასე მანამ , სანამ პროცესი რქოვანას
ირგვლივ არ შემოუვლის.
პროგნოზი კარგია, ინფილტრატი არ წყლულდება, მხედველობა არ ქვეითდება.
სკლერიტი - ხასიათდება ღრმა შრეების ანთებით და ინფილტრატის წარმოქმნით.

გამოხატულია ტკივილი და გაღიზიანება.
მისი ეტიოლოგია მრავალფეროვანია, ძირითადად ემართებათ ქრონიკული დაავადების

მქონდე ავადმყოფებს : პოდაგრა, რევმატიზმი, შაქრიანი დიაბეტი, ტუბერკულოზი... დიდი
მნიშვნელობა ენიჭება ასევე, ალერგიულ ფაქტორს - სკლერაზე ზოგადი ინტოქსიკაციის
ზემოქმედებას. ამგვარი გართულებები ხშირად ვითარდება ისეთი დაავადებების დროს,
რომელიც აზიანებს კოლაგენურ ქსოვილს: ართრიტები, რევმატოიდული დაავადებები...
სკლერიტის ხშირი გართულებაა რქოვანა გარსისა და ფერადი გარსის წინა ნაწილის ანთება,
რასაც მოწმობს უკანა სინექიების წარმოქმნა, მინისებრი სხეულის შემღვრევები. წინა საკანის
კუთხის ობლიტერაციისა და პერიფერიული სინექიების წარმოქმნის გამო შესაძლებელია
მეორეული გლაუკომის განვითარება. ამგვარი პროცესები საგრძნობლად აქვეითებენ
მხედველობას.
დაავადება თვეებისა და წლების განმავლობაში მიმდინარეობს. ანთებითი ინფილტრატის

შეწოვის შემდეგ სკლერაზე ჩნდება ნაწიბურები, რომელიც თვალშიგა წნევის მოქმედებით
ამოიბურცება. მას სისხლის პიგმენტის გამო მუქი მოლურჯო ან მოშავო ფერი ყურძნის
მტევნის ფორმა აქვს, მას ს ტ ა ფ ი ლ ო მ ა ეწოდება.
სპეციფიკური მკურნალობა საჭიროა დაავადების გათვალისწინებით, გარდა ამისა, საჭიროა

მადესენსიბილიზებელი და ანთების საწინააღმდეგო მკურნალობა. დესენსიბილიზაციის
მიზნით ვენაში შეყავთ 10%იანი კალციუმის ქლორიდი, ანთების საწინააღმდეგოდ -
დექსაზონის ინექციები და პერორალურად - პრედნიზოლონი.
დიდი მნიშვნელობა აქვს ასევე დიეტას. ავადმყოფმა უნდა მიიღოს ვიტამინებით მდიდარი
საკვები, ნახშირწყლებისა და მარილის შეზღუდვით.
44. სისხლძარღვოვანი ტრაქტის დაავადებები, ჩივილები, კლინიკა,

მკურნალობა, გართულებები, ბეხჩეტის დაავადება.
სისხლძარღვოვანი ტრაქტის დაავადებები ძირითადად ანთებითი პროცესებით - უვეიტებით

გამოვლინდება . (უვეალური გარსი - თვალის კაკლის სისხლძარღვოვანი გარსი) სისხლის
მიმოქცევის საერთო სისტემის გამო, წინა ნაწილის- ფერადი გარსისა და ცილიარული
სხეულის ანთება უმეტესად ერთმანეთს ემთხვევა. უკანა ნაწილი ანუ ქორიოიდეა ხშირად
ზიანდება ზოგადი ინფექციური დაავადებების დროს. რადგან აქ კაპილარების უხვი ქსელია,
სადაც სისხლის ნაკადის შენელების გამო ინფექციური აგენტების გამრავლებისთვის
ხელსყრელი პირობები იქმნება.
უვეიტის ძირითადად ჰემატოგენური მეტასტაზირებით ვითარდება. მისი გამომწვევი

მიზეზი შეიძლება იყოს კეროვანი ინფექციები- ტონზილიტი, ცხვირის დანამატი ღრუების
ჩირქოვანი ანთება. ტოქსინები და მათით გამოწვეული ტოქსიკურ-ალერგიული რეაქცია.
ასევე იწვევს ნივთიერებათა ცვლის დარღვევა, ენდოკრინული დაავადებები და სხვ.
პათომორფოლოგიურად უვეიტები 2 სახისაა: გრანულომური , ანუ კეროვანი და

არაგრანულომური, ანუ დიფუზური. პირველი მათგანი ჰემატოგენური მეტასტაზირების
შედეგია, ხოლო მეორეს - ტოქსიკურ-ალერგიული ხასიათი აქვს. ხასიათდება შეშუპებითა
და ანთებითი ინფილტრაციით.
ლოკალიზაციის მიხედვით, უვეიტი სამ ჯგუფად იყოფა:
• წინა უვეიტი - ირიტი, ირიდოციკლიტი
• უკანა - ქორიოიდიტი
• უვეიტი - სისხლძარღვოვანი გარსის ყველა ნაწილის ანთება

(ორიდოციკლოქორიოიდიტი)
ფერადი გარსისა და ცილიარული სხეულის ანთებისთვის ირიდოციკლიტისთვის

დამახასიათებელია - თვალის ძლიერი ტკივილი, სიწითლე, მხედველობის დაქვეითება,
ტკივილი თვალზე თითის დაჭერისას, გუგა ვიწროა, რქოვანა გამჭვირვალე. ატროპინის
ჩაწვეთების შედეგად ვიღებთ არაწრიულად გაფართოებულ გუგას, რადგან გვაქვს უკანა
სინექიები ( შეხორცებები- ფერად გარსსა და ბროლის წინა ზედაპირს შორის) ანთებითი
პროცესის შედეგად.
ბეხჩეტის დაავადება - ხასიათდება ერთდროულად უვეალური გარსის, პირის ღრუს,
სასქესო ორგანოებისა და სახის კანის დაზიანებით. თვალის მხრივ გამოხატულია ჰიპოპიონი,
(წინა საკანში ჩირქი) და უკანა უვეიტი- ქორიოიდიტი. ვარაუდობენ , რომ ვირუსული
ეტიოლოგიისაა. ძირითადად ავადდებიან ახალგაზრდა და შუახნის მამაკაცები და აზიანებს
ორივე თვალს.
მკურნალობისთვის გამოიყენება ანტიბიოტიკები, სტეროიდები, სადესენსიბილიზაციო

საშუალებები.
45.მხედველობის სიმახვილის თანდათანობითი დაქვეითებით მიმდინარე

დაავადებები. სუბიექტური და ობიექტური მონაცემები.კლინიკა.
დაიგნოსტიკა. მკურნალობა.
46. კერატოკონუსი
47.კატარაქტა, თანდაყოლილი, შეძენილი, გართულებული.
ეს დაავადებებია: კერატოკონუსი, კატარაქტა, ქრონიკული, ანუ ღია-კთხოვანი გლაუკომა.

ახალგაზრდებს უმეტესად უვითარდებათ კერატოკონუსი, ხოლო მოხუცებს- კატარაქტა.
კერატოკონუსი - იშვიათად გვხვდება თანდაყოლილი ანომალიის სახით, ძირითადად

ვითარდება 15-20 წლის ასაკში. რქოვანას შრეებს შორის მიმდინარეობს დისტროფიული
ცვლილებები, მათ შორის კოლაგენური კავშირები ირღვევა და რქოვანა იღებს კონუსის
ფორმას. შესაბამისად, მისი გარდამტეხი ძალა იზრდება (თუ 47 დიოპტრიაა მისიგარდამტეხი
ძალა დიდი ალბათობით ეს პათოლოგიაა), და შესაბამისად, ავადმყოფს შორს ხედვა
თანდათან უჭირს. მეორადად ვითარდება ასტიგმატიმი. სანათით გასინჯვისას დესცემენტის
გარსში ნახეთქებია, ხოლო მწვერვალი გათხელებული. წინ წამოწეული რქოვანას გამო, მისი
კვება ირღვევა, რამაც შეიძლება მისი დაწყლულება და პერფორაცია გამოიწვიოს.

სხივებთამ ხანგრძლივი კონტაქტი... დიაგნოსტიკისთვის გამოიყენება კორნეოტოპოგრაფი,
რომელიც სუბკლინიკურ კერატოკონუსსაც გამოავლენს.


• ნაკერები რქოვანაზე
კატარაქტა ესაა ბროლის ან მისი კაფსული შემღვრევა. ის ძირითადად უვითარდებათ

ხანშიშესულ ადამიანებეს.
თუ შემღვრევა გუგის არეშია, მაშინ მისი ამოცნობა შესაძლებელია გარეგანი

დათვალიერებით ან გვერდითი განათებით. ამ დროს გუგა შავის ნაცვლად, მორუხო-
მოთეთრო ფერისაა. მაგრამ ხანდაზმულებში ბროლი გამკვრივებულია, რაც ისე ირეკლავს
სხივებს, რომ განათებისას ისეთივე რუხი ფერი აქვს და შეიძლება შეცდომაში შევიდეთ. მისი
ზუსტად დადგენა მხოლოდ გამავალი სხივებითაა შესაძლებელი. შემღვრეული ბროლი
თვალის ფსკერიდან ანარეკლ სხივებს არ ატარებს და გუგის წითელ ფონზე ჩანს შავი
წერტილები და ლაქები. მთლიანად შემღვრეული ბროლის დროს, ისეთივე მორუხო-
მოთეთრო ფერისაა, როგორც გვერდითი განათების დროს.
ვიწრო გუგა აძნელებს ბროლის გამოკვლევას, ამიტომ აუცილებელია მისი გაფართოება. თუ

პაციენტი მოხუცია, აუცილებელია შემოწმდეს წინასწარ თვალშიდა წნევა, რადგამ
გლაუკომისკენ მიდრეკი თვალში, გუგის გაფართოებისას წნევა გაიზრდება და შეიძლება
მწვავე შეტევა გამოიწვიოს.
ბროლის შესწავლის საუკეთესო მეთოდია ნაპრალიანი სანათით გამოკვლევა.
პერიფერიული ან ცენტრში წერტილოვანი შემღვრევები ნაკლებად ან საერთოდ არ აქვეითებს

მხედველობას. როცა ბროლი მთლიანად შემღვრეულია, პაციენტი არჩევს მხოლოდ სინათლეს
და ფერებს, რაც იმაზე მეტყველებს რომ ყვითელი ხალი და მხედველობის ნერვი ნორმაშია.
ამის შესამოწმებლად პაციენტს სვამენ ბნელ ოთახში და თვალზე სხივებს ანათებემ
სხვადასხვა მხრიდან. თუ პაციენტი სწროად ასახელებს მიმართულებებს, ეს ნიშნავს, რომ
სინთლის პროექცია სწორია. ასეთ შემთხვევაში კეთდება ოპერაცია.
გარდა მხედველობის დაქვეითებისა ავადმყოფი უჩივის დიპლოპიასა და პოლიოპიას (საგნებს
ორად ხედავს). ეს გამოწვეულია ასტიგმატიზმით (ბროლის არათანაბარი შემღვრევის გამო).
შეიძლება შეგვხვდეს ცრუ მიოპია, რადგან ბროლის ბირთვის გარდამტეხი ძალის გაზრდა
აძლიერებს რეფრაქციას, რაც ასეთ შედეგს იძლევა. *თუ ცენტრალური შემღვრევაა,
ავადმყოფი ბინდში კარგად ხედავს გუგების გაფართოების გამო. ამას ნიქტალოპია ეწოდება.
კატარაქტიან ავადმყოფებს მუდმივად უნდა ჩაუტარდეთ სკრინინგი , გლაუკომის

განვითარების შემთხვევაში ნაადრევი დიაგნოსტიკის მიზნით.
კატარაქტა შეიძლება იყოს თანდაყოლილი და შეძენილი. ლოკალიზაციის მიხედვით,

კაფსულური, ქერქოვანი , ბირთვოვანი და მთლიანი. კონსისტენციის მიხედვით, რბილი
(ახალგაზრდებში) და მაგარი (მოხუცებში).
თანდაყოლილი კატარაქტები: ფორმებია:

შეძენილი კატარაქტები - ახალგაზრდა ასაკში, როცა ბროლის ბირთვი ჩამოყალიბებული არაა,

ირღვევა მთლიანად ბროლი, ხოლო მოხუცებულობის ასაკში - მხოლოდ კორტიკალური
შრეები.











48. თვალშიდა სითხის ცირკულაცია, თვალშიდა წნევა, წინა საკანის კუთხე. მისი
გამოკვლევის მეთოდი. ჰიპერტენზია და ჰიპოტონია.
1) თვალშიდა სითხის ცირკულაცია - თვალშიდა სითხეებს მიეკუთვნება წყალწყალა ნამი და

მინისებური სხეული. წყალწყალა ნამი გამჭვირვალე, თავ-ზურგტვინის სითხის მსგავსია.
მდიდარია ქლორით, ნატრიუმით და ასკორბინმჟავათი. იგი ძირითადად გამომუშავდება
ცილიარულ სხეულში. ცილიარულ სხეულში გამომუშავებული წყალწყალა ნამი უკანა
საკნიდან გუგის გავლით წინა საკანში გადადის და წინა საკნის კუთხისკენ მიემართება,
სადაც კორნეოსკლერალური ტრაბეკულებით შლემის არხში იჟონება. აქედან კი წვრილი
კოლექტორული არხებით ინტრა და ეპისკლერალურ ვენურ ქსელში გაედინება.
2) თვალშიდა წნევა - თვალშიგა წნევას სხვაგვარად ოფთალმოტონუსს უწოდებენ. მას ქმნის

თვალის კაკლის შიგთავსი თავის გარეთა ფიბროზულ გარსზე. თვალშიგა წნევის სიდიდე
განისაზღვრება თვალის გარეთა ფიბროზული გარსის რიგიდულობით (რომელიც შეიძლება
სტაბილურ სიდიდედ მივიჩნიოთ) და თვალის კაკლის შიგთავსის მოცულობით. ამ
უკანასკნელის დონე დამოკიდებულია სისხლძარღვთა მომარაგებასა და თვალშიგა სითხის
მოცულობაზე. მისი ნორმის მაჩვენებელია 17-25 მმ Hg. ორივე თვალის წნევა თანაბარია,
ხოლო თუ მათ შორის სხვაობა 5მმ-ს აღემატება პათოლოგიად ითვლება. წნევა ყველაზე
მაღალია დილის საათბში(5-7სთ), რისი მიზეზიც ჰორიზონტალურ მდებარეობაში
გადასვლისას ორგანიზმში სისხლის გადანაწილებაა. თვალშიგა წნევა უმთავრესად იმატებს
წინა საკნის კუთხის არანორმალური ფუნქციობისას. მის მომატებას ხელს უწყობს ნამის
პროდუქციის გაზრდა ან განდევნის დაბრკოლება. პაციენტი უჩივის ცისარტყელასებრ
რგოლებს ნათურის ყურებისას, სიმძიმის შეგრძნებას, დისკომფორტს. დაავადების
პროგრესირებას თან სდევს მხედველობის ველის შეუქცევადი ცვლილებები და
მხედველობის დაკარგვა. თვალშიდა წნევის გაზომვა შეიძლება : პალპატორულად - პაციენტი
ქვევით იყურება, ექიმი ორივე ხელის საჩვენებელ თითს ადებს ქუთუთოს თვალბუდის ზემო
კიდესთან. ქუთუთოდან თვალზე თითის დადებისას არ უნდა იგრძნობოდეს დისკომფორტი
და ტკივილი. გარდა ამისა, თვალი უნდა იყოს რბილი. ტონომეტრით - კონტაქტური ამ დროს
წნევის გაზომვა მაკლაკოვის ტონომეტრით ხდება. რქოვანაზე იდება სპეციალური საღებავით
შეღებილი გირი და მისი და სახაზავის მეშვეობით ხდება წნევის მაჩვენებლის დადგენა. ეს
არის ერთ-ერთი ყველაზე უტყუარი მეთოდი, რომელსაც თითქმის ყველა იყენებს. არსებობს
წნევის გაზომვის უკონტაქტო მეთოდიც. ამ დროს თანამედროვე ტონომეტრი უშუალოდ
ქუთუთოზე იდება.
3) წინა საკანის კუთხე - ესაა ადგილი, სადაც ფერადი გარსი ცილიარულ სხეულში გადადის.
მას დიდი მნიშვნელობა აქვს თვალშიდა სითხის ცირკულაციაში. წინა საკანის კუთხეში
ფერადი გარსის სტრომა ექსოვება კორნეოსკლერულ ფირფიტებს, რომელიც
ეპითელიუმითაა დაფარული. კორნეოსლკერულ ტრაბეკულებს შორის მოთავსებულია ე.წ
ფონტანის სივრცეები, რომელთან მეშვეობითაც წინა საკანის ნამი შლემის არხში გადადის-
>წყალწყალა ვენებით წინა ცილიარულ ვენებში.
ჰიპოტონია - თვალშიდა წნევის პათოლოგიური დაქვეითებაა (ვწყ. სვ. 7-8მმ-ზე ნაკლებია).

მისი მიზეზია წყალწყალა ნამის პროდუქციის შემცირება ან მისი გაძლიერებული უკუდენაა.
49. გლაუკომა. მისი სახეები(თანდაყოლილი, პირველადი, მეორადი), კლინიკა,

დიაგნოსტიკა, მკურნალობა.
1) პირველადი გლაუკომა - ძირითადი კლინიკური ნიშნებია: თვალშიდა წნევის მომატება,

მხედველობის ნერვის გლაუკომატოზური ატროფია და მხედველობითი ფუნქციების
დაქვეითება. თვალშიდა წნევის მომატება და მისი პათოლოგიური მერყეობა გამოწვეულია
წყალწყალა ნამის უკუდენის გაუარესებით. მისთვის დამახასიათებელია მხედველობის
ნერვის დისკოს პათ. ჩაღრმავება ანუ ექსკავაცია, რომელიც ვითარდება ნერვულ ბოჭკოთა
ატროფიისა და დაცხრილული ფირფიტის უკან დაწევის შედეგად. ექსკავაციის დროს
მხედველობის ნერვის დისკო მორუხო-მოთეთრო ან მომწვანო ფერისაა, საზღვრები მკაფიოა.
დისკოს გარშემო ისინჯება მოვარდისფრო-მოთეთრო გლაუკომური ჰალო. მხედველობის
ველი და მხედველობის სიმახვილე დაქვეითებულია. მისი ფორმებია:

შეფერხებულია წყალწყალა ნამის მოძრაობა უკანა საკანიდან წინაში, რის გამოც უკანა
საკანში წნევა მატულობს და ხდება ფერადი გარსის ამობურცვა, განსაკუთრებით ფესვის
არეში (თხელია). მწვავე შეტევას ახასიტებს უეცარი დასაწყისი, საღამოს ან გამთენიისას,
თვალში აუტანელი ტკივილები, რომელიც ირადირებს: საფეთქელში, შუბლში, ყურში,
კბილებში. თავის ტკივილს თან სდევს რეფლექსური გულისრევა/ღებინება, მხედველობა
მკვეთრადაა დაქვეითებული, სინათლის წყაროს ირგვლივ ავადმყოფი ხედავს ცისარტყელას
რგოლებს, ქუთუთოები შეშუპებულია, წინა ცილიარული სისხლძარღვები გაფართოებული
და დაკლაკნილია და რქოვანას ირგვლივ ქმნის "მედუზას თავს". წინა საკანი შევიწროებულია
ან საერთოდ არ არსებობს, ფერადი გარსის ფერი წაშლილია, გუგა გაფართოებული
(სფინქტერის დამბლა), სინათლეზე არ რეაგირებს. ქვემწვავე შეტევისას - დილით ავადმყოფი
ამჩნევს მხედვ. უეცარ დაქვეითებას, საგნები თითქოს ნისლითაა დაფარული, ყრუ ტკივილი
წარბებს ზემოთ, საფეთქლის და თვალის არეში. მწვავეზე სუსტია. ქრონიკული შეტევისას -
სიმპტომები თანდათან ვიტარდება და ნელ-ნელა პროგრესირებს.

პირველადი გლაუკომის სტადიებია :
1) დაწყებითი - თვალსაჩინო ცვლილებების გარეშე.

2) მეორადი გლაუკომა - განვითარების მიზეზია თვალის სხვადასხვა დაავადებებით

გამოწვეული წყალწყალა ნამის უკუდენის შეფერხება. განსაკუთრებით ხშირია
სისხლძარღვოვანი გარსის ანთების დროს.
3) თანდაყოლილი გლაუკომა - დაავადების ნიშნები დაბადებისთანავე ან პირველი სამი
წლის განმავლობაში გამოვლინდება. მისი მიზეზია წინა საკანის კუთხეში ემბრიონული
მეზოდერმალური ქსოვილის შემორჩენაა, რომელიც გზას უღობავს წყალწყალა ნამს
ტრაბეკულისა და შლემის არხისკენ. მაღალი თვალშიდა წნევის ზემოქმედებით ბავშვის ნაზი
სკლერა და რქოვანა იჭიმება და ტხელდება, მოთეთრო-ცისფერია, თვალის კაკალი იზრდება
და ემსგავსება ხარის თვალს, რქოვანა სემღვრეულია, მგრძნობელობა დაქვეიტებული,
დესცემენტის გარსში ჩნდება ნახეთქები, საიდანაც რქოვანაში იჟონება საკანის ნამი და
ვითარდება შეშუპება და დეგენერაციული ცვლილებები. ფერადი გარსი ატროფირებულია,
გუგა გაფართოებული, ბროლი უკანაა გადანაცვლებული, ღრმა გლაუკომური ექსკავაციაა.
ერთი თვალი მეორეზე მეტადაა დაზიანებული.
გლაუკომის დიაგნოსტირებისთვის აუცილებელია ზოგადი და დამატებითი

(ოპტიკურკოჰერენტული ტომოგრაფია და კომპიუტერული პერიმეტრია)
ოფთალმოლოგიური გამოკვლევევის ჩატარება.
გლაუკომების მკურნალობის მთავარი მიზანია თშწის დაქვეითება და თვალშიგა სითხის

ნორმალური ცირკულაციის აღდგენა. გლაუკომების მკურნალობა შესაძლებელია
მედიკამენტოზური, ლაზერული და ქირურგიული მეთოდებით.
მედიკამენტოზური - თშწის დაქვეითების და შემდგომ რეგულირების მიზნით პაციენტმა

მუდმივად უნდა იწვეთოს პროსტაგლანდინების (აუმჯობესებენ წყალწყალა ნამის დინებას
სადრენაჟო სისტემაში) და β–ბლოკატორების (ამცირებენ წყალწყალა ნამის გამომუშავებას
ცილიარული სხეულის მიერ) შემცველი ანტიგლაუკომატოზური პრეპარატები.
ლაზერული მკურნალობა - სელექტიური ტრაბეკულოპლასტიკა - SLT , ირიდოტომია,

ირიდო-გონიოპლასტიკა.
ნტიგლაუკომატოზური წვეთების და ლაზერული მკურნალობის არასრული ეფექტის

შემთხვევაში, როდესაც თშწ მაინც მაღალია საჭიროა გლაუკომის ქირურგიული მკურნალობა
ტრაბეკულექტომია ირიდექტომიით.
50-51. გლაუკომის მწვავე შეტევა, კლინიკა, დიაგნოსტიკა, მკურნალობა. მწვავე

ირიტთან დიფ.დიაგნოზი - დევს ჯგუფში ^_^
52) ოფთალმოპათოლოგია ზოგადი დაავადებების დროს (ჰიპერტონული და შაქრიანი

დიაბეტი), კლინიკა, დიაგნოსტიკა,სტადიები, ოფთალმოსკოპიური სურათი,
მკურნალობის თანამედროვე მეთოდები.
ჰიპერტონული დაავადების დროს დიდი მნიშვნელობა აქვს ტვალის ფსკერის ცვლილებებს,

რათა განისაზღვროს დაავადების სტადია და ფაზა, კლინიკური მიმდინარეობა და
პროგნოზი. ჯანმოს მიერ გამოიყიფა შემდეგი კლასიფიკაცია:
პირველი სტადია - არტ. სისხლის მაღალი წნევა გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ორგანული
ცვლილებების გარეშე.
მეორე სტადია - არტ. წნევა მომატებულია + გულის ჰიპერტროფიის ნიშნები.
მესამე სტადია - არტ. წნევა მაღალია + ჰიპერტონული დაავადებისათვის დამახასიათებელი

სხვადასხვანაირი სიმპტომები.
თვალის ფსკერის პათ. ცვლილებები 3 სტადიად იყოფა:
1) ბადურას ჰიპერტონიული ანგიოპათია - ადრეული გამოვლინებაა და ხასიათდება

ბადურას სისხლძარღვების ფუნქციური ცვლილებებით : არტერიოლების შევიწროება,
ყვითელი ხალის არეში ვენულების გაფართოება( გვისტის ფენომენი), პაწაწინა
სისხლჩაქცევები და მხედ. ნერვის უმნიშვნელო ჰიპერემია. შექცევადია ყველა სიმპტომი.
2)ბადურას ჰიპერტონიული ანგიოსკლეროზი - არტერიები შევიწროებულია, სისხლძარღვთა

კედლები გასქელებული. სკლეროზული არტერია მღვრიე მოთეთრო ზოლივითაა. აწვება
ვენას, რომელიც ჩაიზნიქება და თითქოს იმალება ბადურას ქსოვილში. სისხლძარღვთა
სკლეროზი იწვევს ბადურას ქსოვილის დაზიანებას.
3) ჰიპერტონიული რეტინოპათია - ვიტარდება დაავადების მესამე სტადიაში. ბადურა

გარსის ნივთიერებათა ცვლის მოშლა იწვევს სისხლჩაქცევებს, შეშუპებას და დეგენერაციულ
ცვლილებებს.
ამ მდგომარეობის მკურნალობა გულისხმობს არტერიული წნევის სტაბილიზაციას,

თერაპევტის კონსულტაციას, სისხლის რეოლოგიური სურათის მოწესრიგებას,
კოაგულოგრამის ნორმალიზებას, ვიტამინების, სისხლძარღვოვანი პრეპარატების
გამოყენებას. რთული ჰიპერტონიული რეტინოპათიის დროსაც კეთდება ავასტინის ინექცია,
ტარდება ლაზერფოტოკოაგულაცია.
დიაბეტური რეტინოპათია - დიაბეტის ადრეული სტადიისთვის დამახასიატებელია

ბადურას ვენების გაფართოება, დაკლაკნა, არათანაბარი კალიბრი, მიკროანევრიზმები,
ვარიკოზული გაფართოება. შემდგომში ბადურას სისხლძარღვების, მხედვ. ნერვის და
ყვითელი ხალის არეში ისინჯება მოთეთრო დეგენერაციული კერები(ექსუდატები).
დიაბეტის მძიმე ფორმისას ბადურაში ვითარდება პროლიფერაციული ქსოვილი და
ახალწარმოქმნილი კაპილარების ქსელი, რომელიც ადვილად იგლიჯება და ცნდება ფართი
სისხლჩაქცევები ბადურასა და მინისებრ სხეულში. არჩევენ 3 სტადიას:
1) მარტივი რეტინოპათია - ვენების გაფართოება, მიკროანევრიზმები, წვრილი

სისხლჩაქცევები და ექსუდატები
2) გართულებული რეტინოპათია - ვენების უფრო მკვეთრი გაფართოება და დაკლაკნა,

მარყიჟების წარმოქმნა.
3) პროლიფერაციული რეტინოპათია
დაავადების 3 ფაზაა :
1) ნეოვასკულარიზაცია
2)ნეოვასკულარიზაციისა და მსხვილი სიხლძარღვების ზონაში შემაერთებელი ქსოვილის
ზრდა ან ბადურას კეროვანი ფიბროზი.
3) ბადურას გავრცელებული ფიბროზი, ბადურისა და მინისებური სხეულის ცამოცლა
მხედველობის დაკარგვით.
დიაგნოსტიკისთვის ტარდება თვალის ფლუორესცენტული ანგიოგრაფია, ოფთალმოსკოპია,

ექოსკანირება და სხვა. საჭიროა ენდოკრინოლოგთან მისვლა, სისხლში შაქრის დონის
მოწესრიგება. აუცილებელია სისხლძარღვოვანი პრეპარატების, ვიტამინების მიღება.
რთული დიაბეტური პროლიფერაციის დროს ტარდება ავასტინის (ბევაკუზამიბის) ინექცია
თვეში 1-ხელ (საშუალოდ 4-5 ინექცია ექსუდაციური ფორმის დროს), ნეოვასკულარიზაციის
დროს კი შემოფარგლული ლაზერფოტოკოაგულაცია.
53) ბადურას დეგენერაციული ცვლილებები - დისტროფიები.დიაგნოსტიკა და

1) ბადურას პიგმენტური დისტროფია. ადრეული დიაგნოსტიკა, მკურნალობა.
მძიმე დაავადებაა, რომლის დროსაც პროცესში ბადურას გარდა ჩართულია პიგმენტური

ეპითელიუმი. იწყება ბავშვობიდან და ნელა პროგრესირებს. ავადმყოფი უჩივის:
ჰემერალოპიას, სივრცეში ორიენტაციის გაძნელებასა და ცენტრალური მხედველობის
დაქვეიტებას. დაწყებით სტადიაში ბადურაზე პიგმენტური შავი ლაქები ჩნდება, რომლებიც
მხედვ. ნერვის დისკოსკენ მიიწევენ. ვითარდება ბადურას და ქორიოიდეას სკლეროზი,
არტერიების ძლიერი შევიწროება, მოგვიანებით მხედვ. ნერვის ატროფია. ცენტრალური
მხედველობა თანდათან ქვეითდება და დაავადება ხშირად რთულდება კატარაქტით და
მეორეული გლაუკომით. მიზანშეწონილია მედიკამენტური მკურნალობა. იგი უნდა იყოს
ეფექტური და საკმარისი, რათა გაუმჯობესდეს თვალის მიკროცირკულაცია და ქსოვილთა
ტროფიკა, მოხდეს სწრაფი რეგენერაცია, მოწესრიგდეს თვალშიგა წნევა.
2) პიგმენტური დისტროფია უპიგმენტოდ
იშვიათია, მხედვ. ნერვის დისკო სანთლისფერია, არტერიები ძალიან შევიწროებული,

პიგმენტური კერები არ არის, მხოლოდ პერიფერიაზე შეიძლება იყოს ერთეული. მხედვ.
ველი კონცენტრულადაა შევიწროებული ან ბეჭდისებრი სკოტომაა. ცენტრალური
მხედველობა და სინათლისადმი ადაპტაცია ძლიერ დაქვეიტებულია.
3) ცენტრალური იუვენილური დისტროფია - ხასიათდება ბადურის პიგმენტური

ეპითელიუმის, ჩხირებისა და კოლბების დისტროფიით. ძირითადად 5-15წლის ასაკში
გვხვდება და აზიანებს ორივე თვალს. ახასიატებს მხედველობის სიმახვილის ნელი და
პროგრესული დაქვეიტება, ცენტრალური სკოტომა.
4) მოხუცებულობითი დისტროფიები : 1) ყვიტელი ხალის დისკოსებრი დისტროფია -

ავადდებიან 60+ ასაკის ადამიანები. უჩივიან: მხედველობის დაქვეითებას,
მეტამორფოფსიას,, მხედვ. ველში ცენტრალური სკოტომაა, სისხლჩაქცევები. ნეირო და
პიგმენტურ ეპითელიუმს შორის ტრანსუდატია.
2) ბადურას რგოლისებრი დეგენერაცია - არტერიოლების და კაპილარების სკლეროზითაა
გამოწვეული, ყვითელი ხალის გარშემო თეთრი სარტყელია, რომელიც შედგება მბრწყინავი
კერებისგან(სისხლძარღვების ქვეშაა), ცენტრ. მხედველობა დაქვეიტებულია, პერიფერიული-
შენაჩუნებული. 3) ყვითელი ხალის დისტროფია - ხშირია მოხუცებში. ავადმყოფი უჩივის
მხედვ. დაქვეითებას, მეტამორფოფსიას, ახასიათებს ცენტრალური სკოტომა და ფერებზე
მხედველობის მოშლა. ყვითელი ხალის არეში დისტროფიული კერებია. მხედვ. ნერვის
დისკოს ტემპორალური მხარე ატროფირებულია. ახასიატებს პირველი ნეირონის დაღუპვა,
სისხლძარღვთა სკლეროზი.
54-55-56 - მხედველობის სიმახვილის უეცარი დაქვეიტებით მიმდინარე დაავადებები.
1) ბადურის ცენტრალური არტერიის სისხლმიმოქცევის მოშლა.
შეიძლება იყოს გამოწვეული სპაზმით, თრომბოზით ან ემბოლით. არტერიები ძალიან

შევიწროებულია, მხედველობის ნერვის დისკო გაფერმკრთალებულია, დისკოს და ყვითელი
ხალის არეში ბადურა შეშუპებულია, აქვს მოთეთრო ფერი და ამ ფონზე ყვითელი ხალის
არეში ჩანს ალუბლისფერი ლაქა (ბადურა აქ თხელია და გამოსჭვივის წითელი ფერის
ქორიოიდეა). ბადურას ცენტრალური არტერიის სპაზმი ხშირია ფსიქოგენური
ფაქტორებისას, ხანშიშესულებში ჰიპერტონული დაავადებისას. ცენტრალური არტერიის
ობსტრუქციისას ყვითელ ხალს ვეღარ მიეწოდება სისხლი და პაციენტი უეცრად კარგავს
მხედველობას. პერიფერიული არტერიის ობსტრუქციისას - მხედველობის დარღვევა ხდება
იშემიის ლოკალიზაციის შესაბამისად. თრომბოზი ცენტრ. არტერიის დახშობის ხშირი
მიზეზია, რომლის დროსაც გამოხატულია არტერიების სკლეროზი. დამახასიათებელია
მხედველობის უეცარი დაკარგვა. (ცენტრ. არტერიის დაცობისას-მთლიანად იკარგება,
რომელიმე ტოტის დაცობისას- სექტორისებრი სკოტომა შესაბამის უბანში). ცენტრალური
ოკლუზიისას საჭიროა :
1) სისხლძარღვის გაფართოება და თრომბის გადაადგილება პერიფერიაზე - თვალშიდა

წნევის ვარირებით ხდება გაფართოება. 15წმ ვაწვებით თვალზე, შემდეგ ვუშვებთ ხელს და
ასე ვიმეორებთ 5წუთის განმავლობაში. თუ შედეგი ვერ მივიღეთ ვიღებთ ქაღალდის პარკს
და ვთხოვთ პაციენტს ისუნთქოს მასში(co2 იმატებს და ფართოვდება).
გასათვალისწინებელია ის, რომ დრო გვაქვს 1 საათი!
2) ცენტრალური ვენის სისხლმიმოქცევის მოშლა

საკმაოდ ხშირია საშუალო და ხანშიშესულ პირებში. თითქმის ყოველთვის ცალ თვალზე
ვითარდება. ხშირია ჰიპერტონული დაავადებისა და ატეროსკლეროზის დროს. თრომბი
ჩნდება არტერიულ-ვენური გადაჯვარედინების არეში. ვენის ძირიტადი ტოტის თრომბოზის
დროს მხედველობა მკვეთრად ქვეითდება( თითების თვლამდე სახის წინ). 0.05-0.07,
შეიძლება 0.1-მდე ჰქონდეს მხედველობა(მთლიანად არ იკარგება!). ერთ-ერთი ტოტის
თრომბოზისას- შესაბამისი უბანია გამოვარდნილი. ოფთალმოსკოპიისას - მხედველობის
ნერვის დისკო შეშუპებულია, საზღვრები მთლიანადაა წაშლილი, დისკო მუქი წითელი
ფერისაა(სისხლჩაქცევები), ვენები გაგანიერებული, დაკლაკნილი, არტერიები
შევიწროებული. სისხლი ბადურიდან არ გადის და საკომპენსაციოდ ხდება ახალი
სისხლძარღვების - კოლატერალების წარმოქმნა (არასრულფასოვანი და ჟონვადია). შემდეგ
ვიტარდება შემაერთებელი ქსოვილი, რომელიც გადადის ფერად გარსზე->ტრაბეკულურ
აპარატში და სრულდება პროცესი მხედველობის სრული დაკარგვით და ძლიერი
ტკივილებით. მკურნალობა ლაზერის სხივით ხდება ბადურას გარსის პერიფერიული
ნაწილის მოწვა და ვსპობთ პერიფერიულ მხედველობას. მოწვის ადგილზე ვაჩენთ
შემაერთებელ ქსოვილს, რომელზეც ახალი სისხლძარღვები აღარ წარმოიქმნება. პაციენტი
დაბალი განათების პირობებში ვეღარ ხედავს. სისხლზარღვების უკუგანვითარებისთვის -
ავასტინი.
57) ბადურას ანთებითი დაავადებები(რეტინიტი, ცენტრალური სეროზული

ქორიორეტინიტი). ოფთალმოსკოპიური სურათი, მკურნალობა.
რეტინიტი - თვალის ბადურა გარსის ანთებაა, რომელიც ინფექციების, ინტოქსიკაციების,

ალერგიული მდგომარეობების და ა.შ დროს ვითარდება. ტვალის ფსკერზე - თეთრი, რუხი ან
მოყვითალო ფერის კეროვანი ან დიფუზური შემღვრევაა, რომელშიც თითქოს ჩაძირულია
ბადურას სისხლძარღვები. მაკულარულ ზონაში კერების არსებობოსას ნერვული ბოჭკოების
გაყოლებაზე წარმოიქმნება ვარსკვლავისებური ფიგირები, სისხლჩაქცევები. სისხლძარღვები
შევიწროებული ან გაფართოებულია, ზოგჯერ ანევრიზმული წარმონაქმნებია. შესაძლოა
ბადურას პერიპაპილარული შეშუპება, მხედვ. ნერვის დისკოს ჰიპერემია, პროცესის ცენტრ.
ნაწილში არსებობისას მხედველობის მკვეტრი დაქვეიტება, სკოტომები. ფოტო-
მეტამორფოფსიები, ფერების აღქმის დარღვევა. პერიფერიული დაზიანებისას - მხედვ.
ველის კონცენტრული ან სექტორული შევიწროება. მძიმე შემთხვევაში ვითარდება
ენდოფთალმიტი/პანოფთალმიტი.
ცენტრალური სეროზული ქორიორეტინიტი - გამოწვეულია ინფექციურ-ალერგიული

პროცესებით, ინტოქსიკაციებითა და სისხლძარღვივანი პათოლოგიით. პირველ სტადიაში
ავადმყოფი უჩივის - მხედველობის დანისვლას, თვალწინ ბნელ ლაქას, ფოტო და
მეტამორფოფსიას. ხშირად გამოხატულია ტრანზიტორული ჰიპერმეტროპია და
ცენტრალური სკოტომა. ცენტრ. მხედველობა და ფერების შეგრძნება საგრძნობლად
დაქვეითებულია. მეორე სტადიაში - მაკულუს არეში მორუხო შემღვრევაა, რომელიც
რამოდენიმე დღის ან თვის შემდეგ ვიწროვდება და რჩება პრეციპიტატები. მხედველობა
გაუმჯობესებულია, მაგრამ შეფარდებითი სკოტომაა. მესამე სტადიაში - პრეციპიტატები
უკვალოდ ქრება ან რჩება დეპიგმენტირებული წინწკლები. მხედვ. სიმახვილე მეტწილად
ნორმას უბრუნდება. დიაგნოზი - ფლუორისცენციური ანგიოგრაფიით. მკურნალობა -
გამომწვევი მიზეზის ლიკვიდაცია, სისხლძარღვების გაფართოება.
58) ბადურას ჩამოცლა. მიზეზი, ოფთალმოსკოპიური სურათი, მკურნალობა.
ესაა ბადურის ნორმალური მდებარეობის დარღვევა, როდესაც იგი ამა თუ იმ მანძილზე

აშრევებულია პიგმენტური ეპითელისგან, რაც იწვევს მისი კვებისა და ფუნქციის მოშლას.
არჩევენ პირველად და მეორად ჩამოცლას(ტრავმა ანთება..). ბადურის ჩამოცლის
აუცილებელი პირობაა მისი გახლეჩა, რის ხელსაყრელ პირობას ქმნის ბადურისა და
მინისებრი სხეულის დეგენერაციული ცვლილებები. ეს ხშირია ხანშიშესულ ასაკში და
მაღალი მიოპიის დროს. დეგენერაციული უბნები ადვილად იგლიჯება დაძაბვით/ტრავმით.
გახლეჩის ადგილიდან ბადურის ქვეშ იჟონება მინისებრი სხეული. ჩამოცლილი ბადურას
მორუხო-მოთეთრო ფონზე მოსჭვივის წითელი ფერის ქორიოიდეა. მეორადი ჩამოცლისას
გახლეჩას ვერ პოულობენ. ჩივილები : ფოტო-მეტამორფოფსიები, ღრუბლისებრი
შემღვრევები, ბრჭყვიალა განათებები თვალებში. თვალშიდა წნევა დაბალი(ქორიოიდეა
იწოვს გაჟონილ მინისებრ სხეულს). ზედა ნაწილში ჩამოცლისას - წოლისას ნორმაშია
ყველაფერი, როცა დგება ავადმყოფი მხედველობა უარესდება და ისეთი გრძნობა აქვს
თითქოს ფარდა ჩამოეფარა თვალწინ. ქვედა ნაწილში - პირიქით, წოლისას თითქოს ფარდა
აქვს ცამოფარებული, ადგომისას ნორმაშია ყველაფერი. მხედვ. სიმახვილე მკვეთრადაა
დაქვეითებული, სრული ჩამოცლისას მხედველობა ქვეითდება სინათლის შეგრძნებამდე ან
სრულიად. დიაგნოზის დასმა რთული არაა : შეშუპების გამო ბადურა ჩამოცლის უბანში
კარგავს გამჭვირვალობას და ცანს არა წითელი, არამედ მორუხო-მოთეთრო რეფლექსი,
რომელიც თვალის კაკლის მოძრაობისას ირხევა. ბადურას ზედაპირი დანაოჭებულია,
სისხლძარღვები დაკლაკნილი. მკურნალობა - ვიტრექტომია -> გახლეჩილი კიდეების მოწვა
და მომწვარი ნაწილების ადჰეზია უნდა მოხდეს, რასა 2-3 კვირა სჭირდება. იმისათვის, რომ
პაციენტი 2-3 კვირა არ იწვეს შეჰყავთ სილიკონის ზეთი და 1-2 თვეში ხდება ამ ზეთის
ამოღება. გახლეჩილი ბადურა გარსის ადგილზე ვითარდება ნაწიბური და არ აძლევს გახსნის
საშუალებას.
62) შეშუპებული დვრილი. დიაგნოსტიკა, მკურნალობა.
შეშუპება ქალასშიდა წნევის მომატების უხშირესი და უმნიშვნელოვნესი გამოვლინებაა.

შემთხვევათა 90%-ში იგი გამოწვეულია ტვინის სიმსივნეებით (შეშუპება ხშირია ისეთი
სიმსივნეების დროს, რომლებიც აფერხებენ ცერებროსპინური სითხის დინებას
პარკუჭებიდან ხერხემლის არხში), დანარჩენ შემთხვევაში კი თავის ტვინისა და მისი
გარსების ანთებით, ორგანიმის ოგადი დაავადებებით, ორბიტის სიმსივნით. შეშუპებული
დისკოსთვის დამახასიათებელია ხანგამოშვებითი მხედველობის უეცარი
დაბინდვა,განსაკუთრებით ფიზიკური დაძაბულობისას. დასაწყისში მხედველობის ნერვის
დისკო ჰიპერემიულია, საზღვრები წაშლილია, დისკოს ზემო და ქვემო კიდეებთან
პერიპაპილური შეშუპებაა, ვენები გაფართოებულია და თანდათანობით შეშუპების
მოვლენები მატულობს. დისკო გადიდებული, მღვრიე და მუქი წითელი ფერისაა. ხშირია
დისკოს გარშემო სისხლჩაქცევები და დეგენერაციული თეთრი კერები. დიაგნოსტირება
ხდება ოფთალმოსკოპიური გამოკვლევით, მხედველობის ფუნქციებისა და ზოგადი
გამოკვლევების საფუძველზე. დიფი - მხედვ. ნერვის ნევრიტთან (მხედველობის სიმახვილე
თავიდანვე ქვეითდება და იცვლება მხედველობის ველი). მკურნალობა - ქალასშიდა წნევის
დაქვეითება დეკომპრესიული ტრეპანაციით (წიგნში ეწერა ეს :D).
63) მხედველობის ნერვის ატროფია. ფორმები,ოფთალმოსკოპიური სურათი.
ვითარდება მრავალი პათოლოგიური პროცესის შედეგად( ანთება, შეშუპება,

დეგენერაციული ცვლილებები, სისხლმიმოქცევის მოშლა, ნერვზე ზეწოლა, ტრავმა). მისი
პათომორფოლოგიური საფუძველია ნერვული ბოჭკოების დაღუპვა და მათი შეცვლა
გლიოზური ქსოვილით. მხედვ. ნერვის ატროფია ხასიათდება ცენტრალური მხედველობის
დაქვეითებით და მხედვ. ველის ცვლილებებით. ძირითადი ოფთალმოსკოპიური ნიშანია
დისკოს ნაწილობრივი ან მთლიანი გაფერმკრთალება და არტერიების შევიწროება. არჩევენ :
პირველად ატროფიას - გენუინური ანუ მარტივი ატროფიაა. ვითარდება დამოუკიდებლად.
დისკო მოცისფრო-მოთეთრო ფერისაა, კონტურები მკაფიოდაა შემოსაზღვრული, არტერიები
ნორმ. ან შევიწროებულია.
მეორეული ატროფია - წინ უძღვის მხედველობის ნერვის ანთება, შეშუპება ან ბადურას
ანთება. ნევრიტული ატროფიისას დისკოს საზღვრები დაბინდულია, გლიური და
მეზოდერმალური ელემენტების სიჭარბის გამო ჭუჭყიანი, მორუხო ფერისაა. ბადურას
ანთებისთვის დამახასიათებელია ე.წ რეტინალური, ყვითელი ატროფია.
64) ბადურას პიგმენტური დისტროფია. ადრეული დიაგნოსტიკა, მკურნალობა.
მძიმე დაავადებაა, რომლის დროსაც პროცესში ბადურას გარდა ჩართულია პიგმენტური

ეპითელიუმი. იწყება ბავშვობიდან და ნელა პროგრესირებს. ავადმყოფი უჩივის:
ჰემერალოპიას, სივრცეში ორიენტაციის გაძნელებასა და ცენტრალური მხედველობის
დაქვეიტებას. დაწყებით სტადიაში ბადურაზე პიგმენტური შავი ლაქები ჩნდება, რომლებიც
მხედვ. ნერვის დისკოსკენ მიიწევენ. ვითარდება ბადურას და ქორიოიდეას სკლეროზი,
არტერიების ძლიერი შევიწროება, მოგვიანებით მხედვ. ნერვის ატროფია. ცენტრალური
მხედველობა თანდათან ქვეითდება და დაავადება ხშირად რთულდება კატარაქტით და
მეორეული გლაუკომით. მიზანშეწონილია მედიკამენტური მკურნალობა. იგი უნდა იყოს
ეფექტური და საკმარისი, რათა გაუმჯობესდეს თვალის მიკროცირკულაცია და ქსოვილთა
ტროფიკა, მოხდეს სწრაფი რეგენერაცია, მოწესრიგდეს თვალშიგა წნევა.
66. ამბლიოპია
ანუ მხედველობის დაქვეუთება.
ამავროზი- სრული სიბრამე სადაც ფსკერი და ოპტიკური ნაწილი უცვლელია.
• ისტერიული - ფსიქიკური ტრამვით
ფსკერი უცვლელია და გუგის რეფლექსიც ნორმალურია. მკურნალობა : ფქსიქოთერაპია,

ჰიპნოზი, გალვანიზაცია.
• ურემიული
ტვინის შეშუპება + ქერქული არქმის დარღვევა
• თანდაყოლილი
მხ. ნერვისა და ბადურას თანდაყოლილი ან გადატანილი პათოლოგია
67. ახალშობილთა რეტინოპათია ა.რ.
თვალი განვითარება იწყება მუცლადყოფნის 4-ე კვირაზე. მნიშვნელოვანია 28-40 კვირა.

მოზრდილთან შედარებით მოცულობაში ორჯერ პატრაა ახალშობილის თვალი. 4-ე თვითან
რეტინაში სისხლძარღვები იწყებენ ჩაზრდას მხედველობის ნერვის მხრიდან.
დაავ. ვითარდება დაბადებიდან რამოდენიმე დღეში.
ბადურას სისხლძარღვების განუვითარებლობა წინაპირობაა. +++
შესაძლოა სპონტანური რეგრესი.
I სტ. სადერმაკაციო ხაზი. (ვასკულარუს და ავასკულარულ ზონას შორის).
II საზღვრის ზრდა სიგანესა და სიმაღლესი (ნეოვასკულარული უბნის ხარჯზე).
III შემაერთებელი ქსოვილის ჩაზრდა თვალში
IV ბადურას ნაწილობრივი ჩამოშლა
V ტოტალური ჩამოშლა
32-38 კვირაზე ვლინდება მშობიარობიდან მე-3 სტადიაზე უკვე
მკურნალობა: კრიოთერაპია + ლაზეროთერაპია + ავასტინი ინტრავიტრეალურად
68. თვალბუდის ზედა ნაპრალის სინდრომი

თვალბუდის ზედა ნაპრალში შემოდის თვალის მამოძრავებელი ყველა ნერვი, სამწვერა
ნერვის მესამე ტოტი და გადის ზედა ორბიტალური ვენა.
მოცულობითი წარმონაქმნის ან სხვა პათოლოგიის დროს ხდება ზემოთხსენებულებზე

ზეწოლა რაც ვლიდება:
• ეგზოფტალმია, რეტრობულლბული შეშუპების გამო, თვალბუდის ზედა ვენის

ბლოკიერებიდს მერე
• ოფთალმოპლეგია, თვალის მამოძრავებელი ნერვების ბლოკადის გამო
• პტოზი, ზედა ქუთუთოს ამწევი ნერვის ბლოკადა, თვალის მამოძრავებელის ტოტია
• რქოვანას ანესთეზია, სამწვერა ნერვის ბლოკადის გამო
მიდრიაზი, სიმპატიკა ჭარბობს, თვალის მამოძრავებელი იბლოკება
69. თვალის ბლაგვი ტრამვები
რქოვანასა და სკლერაზე ბლაგვი დაზინების შედეგად შესაძლოა განვითარდეს ეროზია.

ეროზია რქოვანაზე მტკივნეულია და თან ერთვის უცხო საგნის შეგრძენბა თვალში,
ხასიათდება ასებე ცრემლდენით, სინათლის შიშით. ზედაპირული ეროზიები აღდგება
ნაწიბურის გარეშე, თუ დაზიანება ბოუმანის მემგრანას შეეხო მაშინ მოხდება დანაწიბურება.
ჰიპემა არის სისხლის წინა სანაკნში რომელიც შესაძლოა ბლაგვი ტრამვით განვითარდეს. თუ
მისმა ზომამ გუგის ხვრელამდე მიაღწია საჭიროა წინა საკნის გამორეცხვა. სისხლჩაქცევა
შესაძლოა განვითარდეს სკელაზეც, შემოფარგულულად, რომლეიც არ გადადის რქოვანაზე.
იგი საფრთხეს არ წარმოიადგენს და შესაძლებელია ავადმყოფის სახლში გაწერა.
თვითგაწოვადია.
კატარაქტა ბროლის შემგვრებაა რომლეის შესაძლებელია იყოს ასაკობრივი ან ტრამვით

გამოწვეული. ბროლის კაფსულის დაზიანება გამოიწვევს წყალყალა ნამის შესსვას ბროლში
და მის ამჭვრევას. თუ შემგვრევა ცენტრალურადაა განლაგებული მაშინ ის ხელს უშლის
მხედველობას და საჭირო ხდება ოპერაციულად ბროლის ამოღება და მისი ჩანაცვლება.
ბროლის გრძობა უძველესი დროიდან იყო ცნობილი. მას იყენებდნენ მწიფე ან

გადამწიფებული კატარაქტიანია ავადმყოფებისთვის. ამისთვის თვალის კაკალზე ახდენენ
ბლაგვ ტრამვას. სწორედ ასეთი მექანიზმით შესაძლებელია ბროლის გრძობა. ასევე
შესაძლებელია მარფანის სინდრომის დროს, ძვალ-მყესოვანი სისტემის მემკვიდრული
სისუსტიას მოხდეს ბროლის გრძობა. რა დროსაც იგი გადააიწევს მისი ჩვეული ადგილია რაც
შესაძელბელია ადვილი დასანახი იყოს გაფართოებული გუგით თვალის დათვალიერებისას.
ბადურა გარსის გახლეჩა ან ჩამოშლა ბლაგვი ტრამვის შედეგად ხდება როცა დიდი ენეგიით
მოხდება თვალის კაკალზე ზემოქმედება. თუ ჩამოშლა შეეხება ყვითელ ხალის მიდამოს
მაშინ ხდება ცენტრალური მხედველობის დაკარგა. რაც ხშირად შეუმჩნეველი ხდებ,
რადგანაც მეორე თვაით ხდება მისი კომპენსირება. დიაგნოსტირება შესაძლებელია
ოფთალმოსკოპით თვალის ფსკერის დათვალიერებისას. მკურნალოვისთვის ხდება ბადურის
მიმაგრება თავის ძველ ადგილზე და ფიქსირება. ასევე შესაძლებელია ლაზერით მოწვა
დაზიანებული არე რომ არ გაიწარდოს.
70. თვალის გამჭოლი დაზიენბა
თვალის გამჭოლი დაზინების დროს ჭრილობას აქვს ორი ხვრელი. ერთი თავლის წინა
ზედაპირზეა და მეორე უკანა ზედაპირზე. იმის მიხედვით თუ დამაზიანებელმა აგენტმა რა
სტრუქტურები გაიარა დაზიანებაც შესაძლებელია სხვადსხვა იყოს. მათი კლასიფიკაცია
შესაძლებელია მოვახდინოთ რქოვანას ჭრილობებეი, კონრეოსკლერული ჭრილობები და
სკერის ჭრილობები. თვალის ფსკერის დათვალიერებისას მოჩანს მოთეთრო ცისფერი
მრგვალი ან ოვალური კერა, რომლის გარშემოც დიდი ზომის სისხლჩაქცევებია. ამ ჭრილობას
ახასიათებს სწრაგი ეგზოგთალმითი, რეტრობულბური სისხჩაქცევის გამო. ღრმა წინა საკანი,
ტკივილი თვალის მოძრაობისას, ასევე გუგის წვეთოვანი ფორმა, სადაც წვეთის თავი
გამავალი ჭრილობისკენაა მიმართული. მხედველობის დაკარგვა მიგვნანიშნებს მხ. ნერვის
დაზიანებაზე. დიაგნოზისათვის მივმართავთ რენგენოგრაფიან ან კტ-ს. გართულების სახით
შესაძლებელია მივიგოთ ენდოფთალმიტი, პანოფთამლიტი.
71. ენდოფთალმიტი, პანოფთალმიტი
უვეიტი, სისხლძარღვოვანი ტრაქტის სამივე ნაწილის ანთება, რომელიც მიიღებს ჩირქოვანი

ანთების ხასაიათს ენდოფთალმიტი ეწოდება. თუ ჩირქოვანი პროცესი თვალის ყველა შრეს
მოედო მაშინ პანოფთალმიტი.
დაავადების დასაწყისში ავადმყოფი უეცრად, უმტივნეულოდ კარგავს მხედევლობას.

მინისერი სხეული იჟღინთება ჩირქით, და გუგის არეში იძლევა მოყვითალო რეფლექს, რასაც
ფსევდოგლიომა ეწოდება. გლიომისაგან განსხავევით პაციენტს ანამეზში აქ ინფექცია, გარდა
ამისა ექსუდატზე არ არის სისხლძარრვები და თვალშიგა წნება ნორმაში ან დაბალია. მძიმე
შემთხვევაში შესაძლოა განვითარდეს პანოფთალმიტი. მკურნალობის მიზნით
შესაძლებელია მოხდეს ვიდრემექტომია და მინისებრი სხეული ამოღება თვალის
ვიზუალური შენარჩუნებისთვის.
პანოფთალმიტი იწყება ცხელებით, პირღებინებით, თავის და თვალის ტკივილით.

შესაძლებელია პირველივე დღესვე გადავიდეს ენდოფთალმიტი პანოფთალმიტში. ანთება
ორბიტაზე ვრცელდება, რის გამოც თვალი გადმოკარკლულია და მოძრაობაში
შეზღუდულია. საბოლოოდ ხდება რქოვანის და სკლერის ჩირქოვანი გალღობა და ანთების
ჩაცხრობა. პანოფთალმიტის დროს ენუკლეაცია(თვალის ამოღება) დაუშვებელია.
72. თვალის შემღწევი ჭრილობები
თვალის შემღწევის ჭრილობები შესაძლებელია იყოს რქოვანის, სქლერის ან

კორნიოსკრეკული. რქოვას ჭრილობების დროს ხდება პირველ რიგში იმის დადგენა
ჭრილობა წინა საკანში შემავალი არის თუ არა, რათა მოხეეს ოფთალმოლოგების შესაბამისი
ჯგუფის გამოძახება. ამისთვის ხდება რქოვანას ფლორესცენცინით შეღებვა, თუ მწვანე ფერმა
წვეთის სახე მიიღო და წინა საკანში მოხდა მისი გადასხვა ან დალექვა მაშინ ჭრილობა
შემვალია. შემდეგ ეტაპზე უნდა გაკეთდეს კტ ან რენტგენი, რათა განისაზღვეროს უცხო
სხეული მდებარება. რქოვანას გამჭოლმა ჭროლობას შესაძლოა დააზიანოს ცილიალური
სხეული, ფერადი გარსი ან ბროლი და ასევე ბადურა. ბროლი დაზიანება გამოიწვევს მის
შემღვრევას. ბადურის დაზიენბა შესაძლოა მხედველობის დაკარგვა ან მისი ჩამოშლა
მოჰყვეს. თუ ჭრილობა შემღწევია მაშინ ოფთალმოლოგმა შესაბამისი ინსტრუმენდებით
უნდა მოიახდინოს უცხო სხეული ამოღება, ჭრილობის დასუფტავება, და შემდეგ მისი
დახურვა.
73. თვალის დამწვრობა

მჟავეებით დამწვრობისას ხდება ცილების კოაგულაცია და დაზიებბა სიღმეში არ გადაის.

შესაძლებელია მოხეეს მისი განეიტრალება და/ან გამორეცხვა 30 წთ-ის განვავლობაში.
მკურნალობის დასაწყისშივე უნად მოხდეს ამ ნივთიერების მოშორება. მკუნრალობის შემდეგ
ეტაპზე ვიყენებთ ანტიბიოტიკებს, რათა ავირიდოთ მეორეული ინფექციის განვითარება.
ასევე სეგვყავს ანტიტეტანური შრატი. მკურნალობისთვის ასევე შესაძლებელია გამოვიყენოთ
დეფირინებული აუტოსისხლი სუბკონიუქტივალურაად, რომლელიც რქოვანას ამდიდერებს
ჟანგვადით, ვიტამინებით და საკვებით. ასევე ხდება მცირე რაოდენბოთი ნივთიერების
განსანეიტრალებლად პრეპარატების შეყვანა. მკურნალობის დანარჩენი ტაქტიკა ისეთია,
როგორც დამწვრობის დროს გადასხმები, ვიტამინებით, კარგი და ჯანსაღი კვება.
თვალისთერმური დამწვრობას როგორც წესი თან ახსლავს სხვეულის სხვა ნაწილების

დაზიენბებიც. დამწვრობისას ქუთუთოები რეფლექსურად იხუჭებბა, რის გამოც
შესაძლებელია გვქოდეს ქუთუთოების მძიმე დამწვრობა რქოვანა და კონოიიუქტივა კი
დაუზიანებელი იყოს. თუმცა შესაძლებელია თვალის კაკლის თერმული დაზინებაც, რაც
როგორც ზევით იყო ნახსენები ისე გმაოვლინდება. პირველი ხარისხისას საკმარისია კანის
სპირტით დამუშავება და სტრეილური თევის ქონის(ჯანდაბ ამათ ქონს), 5% სინტომიცის ან
30# სულფაცილის თვალში შეზელა. საშუალოს და მძიმეს დროს ბუშტუკებს კვეთენ და
ანტიბიოტიკური მალამოთი ამუშავენებ.
სხივური დამწვრობაში. ელლექტროოფთალმია- მძლავრი ელექტრო შუქი, მდიდარი

ულტრაიისფერი სხივებით კონიუქტივას და რქოვანას დაზიანება. (ელექტროშედუღება,
კინოგადაღება). ლატენტური პერიოდის 6-8 სთ-ის მერე ეწყებათ ცრემლდება, სინათლის
შიში, ტკივილი, ეცხო სხეულის შეგრზენბა, ჰიპერემია, გუგა შევიწროვებულია, რქვონაზე
ინფილრტრატებია. ასევე შესაძლებელია თოვლის ოფთალმია(უსათვალო მოთხილამურები,
პოლარული მკვლევარები), 2-3 დღეში გაივლის ყველაფერი. მზის დაბნელების უსათვალო
ყურება, შესაძლოა ყვითელი ხალის შეუქცევადი დაზინება მოგვცეს და ცენტრალური
სკროტომა მივიღოთ.

კონსპექტი ახალი საგამოცდო ბილეთების მიხედვით

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

კონსპექტი ახალი საგამოცდო ბილეთების მიხედვით

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ბილეთი N1

1. თვალის გამჭვირვალე სხეულები: რქოვანა, ბროლი, მინისებრი სხეული,

რქოვანა სრულიად გამჭირვალეა,მას აქვს 3 ძირითადი ფუნქცია: დაცვა, სინათლის გატარება

ის სკლერაში საათის მინის მსგავსადაა ჩასმული და წინა ზედაპირი ამოზნექილია. ანუ

მისი გარდამტეხი ძალა 40 დიოპტრია. რქოვანა თვალის ყველაზე წამოწეული და

ბროლი - გამჭირვალე, ელასტიური სხეულია. მოთავსებულია ბროლის კაფსულაში. ის

მინისებური სხეული - გამჭირვალე, ჟელესებრი მასაა, რომელიც თვალს უნარჩუნებს ფორმას.

რეფრაქცია - ესაა ნებისმიერი ოპტიკური სისტემის გარდამტეხი ძალა, რომელიც

 კლინიკური რეფრაქცია არის თვალის დიოპტრიული სისტემის გარდამტეხი ძალის

თუ მათი დამოკიდებულება ნორმალურია ანუ ნორმალურია შეფარდება მაშინ 5

ბადურაზე გამოსახულება მიიღება შებრუნებული, შემცირებული და ახლოს მდებარე

კლინიკური რეფრაქცია გულისხმობს თვალის დიოპტრიულ გარდამტეხ ძალას მხოლოდ

კლინიკური რეფრაქცია შეიძლება იყოს თანაზომიერი ანუ ემეტროპიული და

ემეტროპია - კლინიკური რეფრაქციის ისეთი სახეა, რომლის დროსაც გარდამტეხი ძალა

ამეტროპია 2 სახისაა: მიოპია და ჰიპერმეტროპია

*მიოპია - ისეთი რეფრაქციაა, როცა ოპტიკურ სისტემაში სხივები მძლავრად გარდატყდება

მიოპიური რეფრაქციის თვალს ბადურაზე შეუძლია შეკრიბოს მხოლოდ ისეთი სხივები

ხარისხის მიხედვით არის : სუსტი ხარისხის 3 დიოპტრიამდე

არის სტაციონარული, დროებით პროგრესული - წელიწადში 1 დიოპტრით მატება და

ნიშანს ანიჭებენ (-R). მაკორეგირებელია ჩაზნექილი მინა

მისი უშორესი წერტილი ფაქტრიურად არ არსებობს, ე.ი. უარყოფით სივრცეში მდებარეობს

სუსტი და სასუალო აკომოდაციის ხარჯზე კომპენსირდება. ახალგაზრდებში აკომოდაციის

მაკორეგირებელია ამოზნექილი მინა.

3. მხედველობის სიმახვილის უეცარი დაქვეიტებით მიმდინარე დაავადებები.

ბადურის ცენტრალური არტერიის ან მისი ტოტის სისხლის მიმოქცევის

1. არტერიები ძალიან შევიწროებულია

შეშუპების მიზეზია იშემია, ალუბლისფერი ლაქის მიზეზი კი ისაა, რომ

მხედველობის ნერვის ატროფიისა და არტერიების ობლიტერაციის გამო დაკარგული

ბადურის ცენტრალური არტერიის სპაზმი ხანდაზმულებში ვითარდება

ასევე თრომბოზებიც გვხვდება ჰიპერტონული დავადეების ათეროსკლეროზების

არტერიის ცენტრალური ტოტის დაცობისას მხედველობა უეცრად იკარგება, ერთ-

მკურნალობა : სპაზმოლიზური საშუალებები და სისხლძარღვთა გამაფართოებელი

ემბოლიით დაცობისას მიმართავენ სასწრაფო ოპერაციულ ჩარევას პარაცენტეზს ან

ბადურის ცენტრალური ვენის თრომბოზი

საკმაოდ ხშირია საშუალო და ხანშიშესულ პირებში. თითქმის ყოველთვის ცალ

ვენის ძირითადი ტოტის თრომბოზის დროს მხედველობა მკვეთრად

ერთ-ერთი ტოტის თრომბოზისას- შესაბამისი უბანია გამოვარდნილი.

დროთა განმავლობაში სისხლჩაქცევები შეიწოვება, წარმოიქმნება უხვი კაპილარული

მკურნალობა ნიკოტინის მჟავა ანტიკოაგულანტები, ჰეპარინი

თუმცა სისხლის უკუდენის შეფერხება ხშირად იწვევს მეორეულ გლაუკომას და

1. თვალის კაკლის სისხლძარღვოვანი გარსი, ნაწილები, შენება,

თვალის კაკლის სისხლძარღვოვანი გარსი შედგება 3 ნაწილისგან:

III ფერადი გარსი.

ქორიოიდეა იკვებება უკანა მოკლე ცილიარული არტერიებით. ეს შრე შედგება კიდევ 4

ცილიარული სხეული თავის მხრივ შედგება 3 ნაწილისგან: ცილიარული რგოლი,

მისი გვირგვინოვანი ნაწილი გამოიმუშავებს წყალწყალა ნამს, რომელიც თავიდან გროვდება

ცილიარული სხეული მონაწილეობს აკომოდაციის აქტში და გამოყოფს თვალშიდა სითხეს,

ცილიარული რგოლი შედგება გარეთა ნაწილისგან, რომელიც ცილიარული კუნთითაა

პოლუსური კატარაქტები მხედველობას არ აქვეითებს და მკურნალობას არ საჭიროებს.

მთლიანი რბილი კატარაქტა - წარმოადგენს შრეებრივი კატარაქტის განვითარებულ სტადიას

მკურნალობა: მხოლოდ ქირურგიული. კეთდება მწიფე კატარაქტაზე, რადგან ამ დროს

კატარაქტის ბროლის ექსტრაქციის უახლესი მეთოდია ულტრაბგერითი

მხედველობის ნერვის ნევრიტის დროს ანთებით პროცესში ჩართულია ნერვის ღერო,

უმრავლეს შემთხვევში დაავადება ერთბაშად იწყბა. ანთების დაწყებისთანავე

ოფთალმოსკოპიური ცვლილებები დამოკიდებულია ანთებითი პროცესის

მხედველობის ნერვის ანთება უმეტესად ორმხრივია. დიფ. დიაგნოზი ტარდება

მხედველობის ნერვის ნევრიტის დროს თუ დიაგნოზი მალე დაისვა და მკურნალობა

მხედველობის ნერვის ნევრიტი გამოწვეულია მწვავე და ქრონიკული ინფექციებით

პირველ რიგში ნევრიტის ეტიოლოგიას ვადგენთ რომ ძირითადი მიზეზის

მხედველობის ნერვში ანთებიტი პროცესი ლოკალიზდება თვალის კაკლიდან

არის მწვავე და ქრონიკული რეტრობულბური ნევრიტი :

მწვავეს ახასიათებს მხედველობის სწრაფი დაქვეითება შუქის შეგრძნებამდე.

ქრონუიკული რეტინობულბური ნევრიტი შედარებით ისვიათად გვხვდება. მას

მკურნალობა : იყენებენ ანტიბიოტიკებს, სულფანილამიდებს , ვტამინებს, ვენასი