You are on page 1of 43
1V.2.2.1, Phuong phap binh quan di déng Phuong phap nay thudng ding khi cdc sé liu trong day sé bién d6ng khong Idn lam. Cae s6 binh quan di déng duge tinh tir ce 86 liéu cia day s6 théi gian cé khoang céch déu nhau. Chang han c6 day sé thdi gian tinh theo thang bao gém cae 86 liéu yy.ygun¥3-Néu tinh s6 binh quan di dong theo timg nhom $ thang ta cé: yi ty2ty¥s ye 3 _ Yotys* ys mea t Muc dich cla viée léy binh quan di dng 1a dé san bang nhiing bién déng bat thudng trong day sé thoi gian. Sau do dua vao s6 liéu binh quan di déng ta sé dy bao duge nhu cau trong thoi ky ké tiép. Vidu 2-1 Mét doanh nghiép cé s@ ligu ban san pham A nhu trong bang 2-1. Hay tinh s6 binh quan di déng theo timg nhom 3 thang mét. Bang 2-1 Thang Lugng ban thyc té 6 binh quan di dang 3 thang i 57 2 60 3 T 60 a | 59 (87 + 60 + 60) /3 = 59 5 57 (60 + 60 + 69) /3 = 59,66 6 61 (60 + 59 + 87) /3 = 58,66 37 IV.2.2.2. Phuong phdp binh quan di dng cé trong sé Nhimg sé liéu mdi xuat hién trong cdc thdi ky cudi c6 gid tri 1én hon nhig sé liéu xudt hién da lau. Dé xét dén van dé nay ta su dung cdc trong sd dé nhan manh gia tri cia cdc sé liéu gan nhat, viia xay ra. Viée chon cdc trong sé phu thuéc vao kinh nghiém va su nhay cém ctia ngudi dy bao. Tinh todn theo céng thie: S6 binh quan di > (Trong sé thai ky n x Nhu cau thai ky n) dong cé trong sé dcee trong sé Vi du 2-2 Tinh cho vi dy 2-1 véi trong sé thang ké truéc la 3. cdch 2 thang 1a 2, cach 3 théng 1a 1. Tinh theo nhém 3 thang mit. Bang 2-2 Thang __| Lugng ban thyc 1é 1 57 2 60 | 3 60 4 59 {(60 x 3) + (60 x 2) + (57 x 1)]: 6 = 59,5, 5 57 [(59 x 3) + (60 x 2) + (60 x 1)]:6 = 59.5 6 61 {(S7 x 3) + (59 x 2) + (60 x 1)]: 6 = 58,17 Nhén thay ring trong sé ca thang gan nhat lay cang lén thi xu hudng cla cdc bién d6ng cang dé thay ro hon. Ca hai phuong phdp binh quan di déng gidn don va cé tong s6 déu cé uu diém 1a san bing duge cdc bién déng ngdu nhién trong day s6. Mac di vay ching déu cé cdc nhuge diém sau: - Cling do viée san bang cde bién dong ngdu nhién nén da lam gidm d6 nhay cam déi véi nhiing thay déi thuc da duge phan anh trong day 36. 38 - $6 binh quan di déng chua cho ta xu huéng phat trién cia day sé mét cach tét nhat. N6 chi thé hién su van déng trong qua khtt chit chua thé kéo dai sy van déng dé trong tuong lai nhat 1a déi vdi tuong lai xa. - Viée tinh sO binh quan di déng ddi héi mdt ngudn sé liéu déi dao trong qua khit. IV.2.2.3. Phuong phap san bang sé mi a, Noi dung phuong phap Phuong phap nay rat tién dung nhat 1a khi ding may tinh. Day cing 1a ky thuat tinh sé binh quén di déng nhung khong doi héi phai cé nhiéu sé liéu qué khe. Céng thc tinh nhu cdu tuong lai nhu sau: Fe = Fun + Any -Fe-nl Q-1) Trong do: F, - Nhu cau du bdo 6 thai ky t F,.1 - Nhu cdu theo dy bao 6 thai ky (t - 1) Aj.1 - SO liéu nhu cau thu té 6 thai ky (t - 1) oa - Hé sé san bang (0 < a < 1) Vi du 2-3 Mot dai ly ban 8té du bdo trong thang hai ¢é nhu cau 1a 142 xe Toyota. Nhung thue té trong thang hai da ban vdi 153 chiée. Hay dy bdo nhu edu thang ba véi hé s0 san bang sé mi 1a 0,2. Nhu cau thang ba 1a: Fy =F, +0,2(Ap-Fy) = 142 + 0,2 (153 - 142) = 144 chiée Hé sd 0 c6 thé thay déi dé xét dén trong sé ldn hon cua nhiing sé liéu 6 cdc théi gian gan hon. Lue nay cong thie du bao sé 1a: Fy =aAG 4) +a - G)A(y_g) + OL - Aus) tat +a(i-ajP +Auay (2-2) Qua (2-2) nhan thay khi o ting thi tam quan trong cia cdc 86 ligu qua khit cang xa cang nho dan. Quan sat bang 2-3 ta cing nhan ro diéu do. Bang 2-3 Tam quan trong cia cac thdi ky Héséa |") 2) 3) 4) 5) o ad-o) ] a(t-a)® | ad-e)® | ad—oo4 0,1 0,09 0,084 0,073 0,066 0,5 0,25 0,125 0,063 0,031 Khi a = 0,5 thi cdc thai ky 3, 4 van con tac dong, nhung théi ky 5 tac dong khong cdn dang ké nia. Nguoce lai khi a = 0,1 thi cae thoi ky 4, 5 van cdn tée dong, tham chi thai ky 6 cing van con tac dong, tite 1A lic nay ta phai xét dén nhiéu so liéu trong qua kh hon. b. Lua chon hé sé a Hé sé a anh hudng truc tiép dén két qua dy bao. Dé chon @ ta dua vao dé léch tuyét déi binh quan MAD (Mean Absolute Deviation). xF EB ¥.cae sai léch trong du bao MAD = n | __-Sé thai ky tinh toan (2-8) MAD cang nhé thi tri sé cang hgp ly vi né cho két qua du bao cang it sai léch. Vi du 2-4 Cang A da bic dé gao trong 8 quy qua. Cang da thuc hién trong quy dau tién la 180 tan, nhung con sé dy bdo ting vi quy nay la 175 tan. Hay chen mét trong hai gid tri o la 0,1 va 0,5 dé xem gia tri thich hop hon. Ta cén tinh dé léch tuyét doi AD (Absolute Deviation) va dé 40 léch tuyét déi bink quan MAD theo ting bé sé a. Hé sé nao cho MAD bé hon sé duge chon (bang 2-4). Bang 2-4 Lugng Véia=01 Voia= 0,5 Quy bée a6 . Lugng thuc té Lugng dy bao AD 1 AD (T) du bao 1} 180 [175 5 | 175 | 5 2 168 [176 =175 + 0,1 (180 - 175) =175,5 8 178 10 3 159 1175 =175,5 + 0,1 (168 - 175.5) = 174,75 16 | 173 14 4 475 |173 = 174,75 + 0,1 (159 - 174,75) = 173,18 | 2 166 9 5 190 1173 = 173,18 + 0,1 (175 - 173,18) = 173,36 | 17 | 170 | 20 6 205 /175 = 173,36 + 0,1 (190 - 173,36) = 175,02 | 30 | 180 | 25 7_| 180 [178 = 175,02 + 0,1 (205 - 175,02) = 178,02 | 2 | 193 | 13 8 182 |178 = 178,02 + 0,1 (180 - 178,02) = 178,22 | 4 | -186 4 9 2 Cong AD 84 100 Két qua: Vdi 100 «= 0,1 thi MAD = S = 10,5 o. = 0,5 thi MAD = 3 12,5 Vay a = 0,1 cho két qua du bdo chinh xac hon so véi a = 0,5. Do dé ta ding o = 0,1 dé du bdo cho quy 9 (tiép theo): 178,22 + 0,1 (182 - 178,22) = 176 tan ce. Phugng phap san bing sé mii cé diéu chinh xu huéng Phuong phap san bang sé ma gidn don khong thé hién ro xu huéng bién dong. Do dé edn phai stt dung thém ky thudt diéu chink xu huéng. Cach lam nhu sau: dau tiér. tién hanh du bdo theo phuong phap san bang sé ma gian don sau dé sé thém vao mét lugng diéu chinh (4m ho&e duong). Tinh todn theo cong thie: AL Du bao nhu cfu _ Dy béo nhu céu cho, Lugng diéu chinh theo xu huéng ~—Swth OE Ky mi theo xu huéng FIT, =F, +T, (2-4) FIT - Forecart inchiding trend F, - New forecart T, - Trend correction Dé xdc dinh phuong trinh xu hhuéng ding khi diéu chinh ta sii dung hé sé san bang sé mda B. Y nghia va c4ch su dung hé sé nay ciing giéng nhu hé sé a. . T, duge tinh nhu sau: T= Ty + BO, - Fa) (2-5) Trong dé: T,- Lugng diéu chinh theo xu huéng trong thoi ky t T,-1 - Luong diéu chinh theo xu huéng trong théi ky t - 1 B - Hé sé san bang xu huéng ma ta lva chon F, .- Lugng dy bao nhu cdu @ thai ky t bang phuong phép san bing sé ma gidn don F,_1- Luong dy bdo nhu cau trong théi ky t - 1 Dé tinh todn FIT, ta tién hanh theo cdc bude sau: Buée 1: Tinh dy béo nhu cdu theo phuong phdp san bang so ma gidn don F, 6 thi ky t. Buée 2: Tinh xu huéng (vé mat lugng) bang cach st’ dung cong thifc (2-5), Dé tién hanh buée 2 cho lén tinh todn déu tién, gid tri xu huéng ban dau phai duge x4c dinh va dua vao céng thie. Gid tri nay cé thé duge dé xuat bing phan dodn hodc bang nhiing sé liéu da quan sat duge trong thdi giarn qua. Sau dé stt dung sé liéu nay aé tinh T,. 42 Buée 3: Tinh todn dy béo nhu cdu theo phuong phép san bang sé mii cd diéu chinh xu huéng theo cong thie (2-4). Vi du 2-5 Mét xi nghiép sén xudt xi mang st dung phuong phdép san bang s0 ma co diéu chinh theo xu huéng dé du bao nhu edu vé nhing thiét bi kiém sodt 6 nhiém. Cac nhu edu duge thé hién theo xu huéng qua céc thang nhu sau: Bang 2-5 Thang Nhu cdu Thang Nhu edu 1 12 6 26 2 47 7 31 3 20 8 32 4 19 9 36 5 24 I Hé sé san bang gid dinh 1a o = 0,2; B = 0,4. Déng thoi gia dinh du bao nhu cau trong thang 1 1a 11 don vi. Bude 1: Du bao nhu cau thang 2: Fy =11+0,202-11)=11.2 don vi Buée 2: Tinh luong diéu chinh xu huéng. Gid dinh lugng diéu chinh xu huéng ban dau la 0, tic 1A T, =0. Ta c6: Ty =) + BUR Fy) = 0 + 0,4 (11,2 - 11) = 0,08 Buée 3: Lugng dy béo nhu cau cé xét dén diéu chinh theo xu hudng: FITy = Fy + Tp = 11,240,08=11,28 don vi Tuong ty ta tinh cho FIT: Buée 1: Fy = Fa + (Ag - Fy) 211,240,217 - 11,2) = 12,36 Buéc 2: Ty = Ty +B(F3 - Fy) = 0,08 + 0,4 (12,36 - 11,2) = 0,54 Buée 3: FIT; =F3 +73 = 12,36 + 0,54 = 12,9 Bang cach tuong ty ta tinh duge tat cd cdc FIT, va lap duge bang 2-6. Bang 2-6 Thang A Fi i FIT 1 12 11,0 0 - 2 17 14,2 0,08 11,28 3 20 13,36 0,54 12,9 4 19 13,89 115 18,04 5 24 15,91 1,56 16,47 6 26 16,73 2,29 19,02 7 31 18,58 3,03 21,61 8 32 21,07 4,03 25,09 9 36 23,25 49 28,15 R6 rang d6 chinh xde cia phuong phap FIT phu thuée vao viéc chon hé sé B va gia tri gid dinh T,. Phuong phaép san bang s6 mi gian don goi 1a phuong phap san bing sé mi bac 1. Con phuong phdp san bang sé ma diéu chinh theo xu huéng goi 1a phuong phap san bang sé mii bac 2. Day 1A phuong ph4p chinh xdc hon cd trong cdc phugng phap san bang sé ma. Co thé thay ré diéu nay qua hinh 2-4. Nhucdu 35 Nhu cau hen ni “ FI, 26 FI 20 15 10 5 1 2 8 4 5 26 7 8 9 0 : a4 Hinh 2-4 me 1.2.3. Dut bdo theo dubng khuynh huéng Cée phuong phép dy bao nhu cdu theo dung khuynh huéng cing dya vao day sé thai gian. Day sé nay cho phép ta xdc dinh dutmg khuynh hudng ly thuyét trén co sé ky thuat binh phuong bé nhat, tte tA téng khoding cach tit cde diém thé hién nhu cau thuc té trong qué kh dén dung khuynh huéng lay theo true tung 1a nhé nh&t. Sau dé dya vao dutng khuynh hudng ly thuyét ta tién hanh du bdo nhu cau cho cdc nam trong luong lai. C6 thé sti dung cdc phuong phap dy bdo theo dutng khuynh huéng dé du béo ngdn han, trung han va dai han. Duong khuynh hudng cé thé Ja tuyén tinh hoac phi tuyén. Dé xde dinh duge dugng khuynh huéng ly thuyét, doi héi phai ¢6 nhiéu sé liéu trong qua khu. Dutng khuynh hung cdn cé tén goi 1a dung héi quy. Dé biét duge dugng khuynh hung 1a tuyén tinh hay phi tuyén trudc hét ta edn biéu dién cde nhu cdu thye té trong qua kht lén bigu dé vA phan tich xu huéng phat trién ctia cdc sé liéu dé. Qua phan tich néu thay rang cdc s ligu tang hode gidm twong déi déu dan theo mét chiéu huéng nhat dinh thi ta cé thé vach ra mét dung thing biéu hién chiéu hudng dd. Néu cde so liéu bién déng theo mot chiéu huéng dac biét hon, nhu tang gidm ngay cang tang nhanh ho&c ngay cang cham thi ta cé thé sit dung cdc dudng cong thich hop dé mé ta su bién dong do (duéng parabol, hyperbol, logarit...). Duéi day trinh bay chu yéu vé cdc dutng thang. 1V.2.3.1. Phuong phdp dudng thdng théng ké Su dung phuong trinh dung thang sau: Y, =aX+b Cac hé sé a va b tinh nhu sau: 45 DX obs XY ES 2 Trong cdc céng thtic trén: X - Thif tu thdi gian Y - S6 ligu nhu cau thuc té trong qua khtt n - S6 luong cde sé liéu cd duge trong qua kht Y, - Nhu cau dy bao trong tuong lai a= Chi y: . Hé sé a, b tinh nhu trén phai phi hop voi diéu kién yX=0. G day X Ja thet ty thoi gian (chdng han 1a nam) trong qua khd. Dé cho }'X=0 ta danh sé thi ty thai gian qué khit nhu sau: 1. Néu thé ty thdi gian ung voi day sé qua khi 1a sé /2, chang han 7 nam (Xj, Xo... X7) ta co thé danh sé tha ty bing each lay thai gian 6 gitta X4 =0, cdc thdi gian ding truée X4 lin lugt danh sé -1, -2, -3 va cde thoi gian ding sau X4 Jan luot dénh sO +1, +2, +3. Nhu vay cong lai })X =0. 2. Néu tht tw thdi gian 1A mot sd chdn, ching han 8 nam (Xy, Xg..Xg) ta ly hai thdi gian 6 gitia la X4=-l va X;= +1. Nhu vay cae thoi gian ding truée X4 sé lan lugt lay thi ty -8, -5, -7 va cde thai gian ding sau Xs sé lay thi tu +3, +5, +7. Cudi clng khi cong lai ta van cé vx =0. (Xem theo gido trinh Toan Thong Ké). Vi du 2-6 Mét xi nghiép théng ké duge sé lugng hang ban ra ttt 1984 dén 1992 nhu trong bang 2-7. Hay dimg phusng phap dudng thang théng ké dé du bdo nhu cdu cho 3 ndm tiép theo (1993, 1994 va 1995). 46 Bang 2-7 Lugng hang Cac cét tinh todn m | ba mo sewoe Te | ow | 1984 a7 4 16 -30,8 8,7 1985 94 3 9 -28,2 9.3 1986 11,2 2 4 “22,4 99 1987 10,9 a 1 -10,9 10,4 1988 O7 ° 0 0 14,0 1989 13,4 1 1 13,1 11,6 1990 +14 2 4 22,2 12,1 1991 12,2 3 9 36,6 12,8 1992 13.8 4 16 55,2 13,3 cong] >i¥=994 x0 Sx? = 60 Sixy 34.8 Tye = 99.1 1993 5 13,91 1994 6 14,49 1995 7 15,07 Tu bang trén tinh duge: a= 2XY 848.58 ‘ pet 4 i091 n 9 Phuong trinh duéng khuynh huéng ly thuyét la: Y, = 0,58K + 11,01 Tir dé dy bao tiép cho cdc nam 1993, 1994 va 1995 véi cdc X co thi tu ndi tiép véi cde X trong qua khu. 1993 - Y, = 0,58 x 5 + 11,01 = 18,91 ngan san pham 1994 - Y, = 0,58 x 6 + 11,01 = 14,49 ngan san pham 47 1995 - Y, = 0,58 x 7 + 11,01 = 15,07 ngan san phém Ghi chi: 1- Trong bang tinh, cét X da lay gée tai 1988 tite X4=0 vi s6 lugng s6 liéu la sé 1é (9 nam) (xem chi yD. 2- Trong bang cét Y, da tinh cho cd nhiing nam trong qué khu, dang dé tinh sai si tuyét doi gitia cae sé Héu dy bdo va cdc sé liéu thuc t& (Y - Y,). 1V.2.3.2. Phuong phép duéng thdng théng thuong Phuong phap nay con c6 ngudi goi la phuong phap dutng thang binh phuong bé nhat. Nhung cach goi nay khéng that chinh x4c vi ky thuat binh phuong bé nhat duge sti dung ca trong phuong ph4p dudng thang thong ké vA ca trong cae dudng phi tuyén khae. Phuong trinh dy bao: Y, = aX+b XY-Y XS Y ay x? -(S x) XS Y- YX SX »- IE EN-DE ay x? (Fx) Y, - Lugng nhu cau dit bdo X - Thi tu thai gian (nam) trong day sé, dénh theo thd ty tu nhién ti 1 tré lén, khong phan biét so lugng sé liéu 1a chan hay ke. Y - Lugng hang ban ra trong qua kh n - S6 lugng sd liéu c6 duge trong qué khtt Vi du 2-7 Tinh cho vi du 2-6 nhung ding phuong phap dudng thang 48 théng thuéng. Viéc tinh todn trinh bay trong bang 2-8. Bang 2-8 Nam YX x x? xy, Ye 1984 77 1 1 77 8,69, 1985 94 2 4 18,8 9,27 1986 14,2 3 9 33,6 9,85 1987 10,9 4 16 43,6 10,43 1988 9,7 5 25 48,5 11,01 1989 13,1 6 36 78,6 11,59 1990 WA 7 49 77,7 12,17 1991 12,2 8 64 87,6 12,75 1992 13,8 9 81 124,2 13,33 Cong TSy- 99,1 Tye Sx? =285 Sxy =530.3| 99,09 1993 10 13,91 1994 1" 14,49 1995 12 45,07 Qua bang trén tinh duge: _MDXY-DIXDY _9x530,3-45x991 _ 4 56 ¢ ay x?-(p x? pee ~YXDXY _ 285x99,1 -45x530,5 9x285-(45)" ny X"-(}) Xx)" Phuong trinh dung khuynh hudng sé 1a: Y, = 0,58X + 8,11 9x 285 -(45)" =81 1 Tu day ta tinh duge cot Y, ctia bang 2-8. Ddi vdi cdc nam tiép theo: 1993 — Y, = 0,58 x 10 + 8,11 = 13,91 1994 ~ Y, = 0,58 x 11 + 8,11 = 14,49 49 1995 — Y, = 0,58 x 12 + 8,11 = 15,07 Nhén xét: Nhan thay ring phuong phdp duéng thang théng ké va dutng thang thong thudng (bang 2-7 va bang 2-8) déu cho cdc két qua gan nhu giéng nhau. Nguyén nhan 1a do ca hai phuong phap déu sit dung ky thuat binh thugng bé nhat nén dutmg khuynh huong ly thuyét tim ra gan nhu tring nhau. Vi vay trong thuc té clu bae ¢4 the chi cén ding uct phuong phdép ma thoi. iy 3. Phuoux phdp du bao theo khuynh hiténg cé xét dén olen DSi leat ou Boi véi mét sé mat hang, nhu cdu thi trudng cé tinh chat bién dong theo théi vu trong nam. Nguyén nhan cé thé do didu kién thdi tiét, dia ly ho&e do tap quan cda ngudi tiéu ding é ting vung c6é khac nhau (tét, hoi, 1é...). Dé dy bao nhu cau déi voi cac mat hang nay ta cdn khdo sat mute dé bién déng cia nhu cdu theo thai vu bang céch tinh chi sé thoi vu trén co sé day sé thai gian da diéu tra duge. Chi sé thdi vu tinh theo céng thie sau: Trong dé: I, - Chi sé thoi vu yj - SO binh quan cua cdc thang cing tén Yo - 86 binh quan chung cia tét cA cdc thang trong day sé Vi du 2-8 M6t doanh nghiép théng ké duge doanh sé b4n hang cia 12 thang trong céc nam 1990, 1991 va 1992 nhu trong bang 2-9. Hay tinh chi sd thdi vy cho cdc thang. 50 Bang 2-9 Doanh sé ban hang (10° déng) Céngcac | $6 binh Chi sé Thang thang [quan thang thdi vu 1990(y) [1991 (4) | 19920) | cang ten cia cao | 2a - thang cung LH) Pen 09 1 y495 | 1500 | 1490 | 4485 1495 | 0,629 2 iat | 1490 | 1480 | 4431 1477 | 0,622 3 1633 1599 1604 4736 1578 0,664 4 i922 | 2210 | 2008 | 6137 2046 | 0,861 5 2746 | 2804 | 2745 | 8295 2765 «| 1,164 6 seeg | 3282 | 3250 | 9821 3274 1,978 7 3623 | 3620 | 3700 | 10.843 | 3614 | 1,524 8 3330 | 3300 | 3215 | 9845 3282 | 1,382 9 2597 | 2604 | 2690 | 7791 2597 | 1,093 | 10 | 2249 | 2205 | 2304 | 6758 2253 | 0,948 1" 2aiia | 2200 | 2190 | 8534 2i7e | 0,917 12 toaa_| 1ee9 | 1950 | 5922 1941 0,817 cong | 28.272 | 28.703 | 28,523 | 95.498 | ¥=2375 | 1.000 C4ch tinh y,: Chang han véi thang 1: 4485 = 1495 y= Cach tinh yg: dvi n Yor Trong dé: n - sé thang x sd nam trong day sd. Cu thé 6 day: n = 12 thang x 3 nam = 36 Do do: You a Céch tinh I,. Chang han déi vi thang 1: = 2375 51 l= x 0,629 hose 1a 62,9% C6 nghia 1a néu coi mtte binh quan chung cia t&t cd cdc thang 14 1 (hode 100%) thi mi tiéu tu thang giéng chi bang 0,629 (ho&e 62,9%). Cae thang khac cing tinh tuong tu. Qua bang 2-9 thay ré loai mat hang nay tiéu thu manh nhét la tir thang 5 dén thang 9. Nhu cu dy bao cé xét dén bién dong thdi vu tinh nhu sau: Y, =1, x Y, Nhu vay: - Truéc hét ta tinh sé dy bdo Y, theo phuong phdp dudng khuynh huéng binh thutng (tuyén tinh hoc phi tuyén). - Sau d6 tinh chi sé thai vu I,. - Cuéi cing lay tich s6 I,xY, sé c6 s& dy b4o theo khuynh huéng c6 xét dén bién dong thoi vu. Vi du 2-9 Mét ctia hang da sir dung day sé thdi gian dé du bdéo doanh s6 ban lé nhu sau: - Quy I: 100 trigu déng, chi sé thai vu i,1=13 - Quy II: 120 triéu déng, chi sé thai vu Ing =0.9 - Quy Til: 140 triéu déng, chi sé thai vu I,3 =0,7 - Quy IV: 160 triéu déng, chi sO thai vu I,4=1,15 Nhu vay néu dy béo theo khuynh hudng cé xét dén bién dng thdi vu sé la: Quy: -¥, = 1,3 x 100 = 180 trigu déng Quy TI: ¥,9 = 0,9 x 120 = 108 triéu déng Quy IIE Y,.3 = 0,7 x 140 = 98 triéu ding 52 Quy IV: Y,4 = 1,15 x 160 = 184 triéu déng Vi du 2-10 Tai m6t bénh vién qua 66 thang théng ké ngudi ta da xay dung duge ham khuynh huéng nhu sau: Y, = 21,5X + 8091 Trong do: Y, - SO ngay luu lai bénh vién trong thang eiia bénh nhan X - Thi ty thai gian tinh theo thang Dya vao mé hinh nay ta dy bdo duge sé ngay luu lai bénh vién trong thang thif 67 sé la: Ye_g7 = 21,5 x 67 + 8091 = 9530 ngay Tuy nhién sé ngay luu lai bénh vién con phy thudc theo mua. Ngudi ta da tinh duge chi sé thoi vu cua 66 thang da qua nhu trong bang 2-10 Bang 2-10 Thang Thang Thang 1 4,043 5 0,994 9 0,963 2 0,967 6 0,991 10 4,005 3 1,020 7 1,030 1 0,960 4 1,010 8 1041 | 12 0,981 Gia su thang thi 67 tring véi thang 1 cua nam. Nhu vay: Y,-67 = 1,043 x 9530 = 9940 ngay IV.2.3.4. Phuong phdp duéng parabol théng ké Néu sau khi phan tich cde s6 ligu qué khu trén dé thi ma ta thay ring xu hung bién déng khéng phdi theo dudng thang ma cé dang dutng parabol thi lic dé nén ding phuong phap dudng parabol. 53 Lich trinh én dinh thuéng gidm chi phi san xuat hon cdc chién luge khac. Céng nhan c6 nhiéu kinh nghiém hon, cdc nha gidm sAt cong viée dé dang kiém tra diéu hanh hon, nhiing phi tén ctia viée thué muén, sa thai hoac lam vuot gid sé eye tiéu... Il. GAC PHUGNG PHAP HOACH BINH TONG HOP C6 3 phuong phdp hoach dinh téng hgp sdp xép theo thi tu nhu sau: IL1. Phuong phap true quan La phuong phaép khéng dinh lugng nhimg xung dot gitfa cdc bé phan trong cac td chite 1én it xay ra. Vi du: Trong céng ty nha quan tri thi trugng muén cé di san phém dé ban trén thi trudng, ho muén cé nhiéu hang dy tri dé c6é thé dap img ngay nhu cau cia ngudi tiéu thy. Trong khi dé nha quan tri tai chanh lai muén cue tiéu héa dy tro dé giam bet phi tén. Nha quan tri sdén xuat thi dé dang hon khi co it san pham duge san xudt. Do nhing mau thudn trén ké hoach va chinh séch ¢6 thé xem JA nhiing xung dét cd nhén hon 1a ké hoach tét nhat. Do d6 can cé hoach dinh téng hgp. Trong nhiing céng ty khong c6 ké ~ hoach téng hop chinh thtie thi viée quan ly duge thuc hién theo ké hoach tuong ty tif nam nay dén nam khéc va diéu chinh né lén xuéng tiy theo mite thay déi cia cdu. Néu mét ké hoach ci khong thich hap cng ty sé ty khéa minh vao nhiing quyét dinh lang phi. Ké hoach téng hop tuong tie tit ndm nay sang nam khae theo kinh nghiém goi la phuong phap true quan. IL2. Phuong phap biéu dé va dé thi Ky thuat bidu dé va dé thi thutng phé bién vi chting dé hiéu va dé sti dung. Viée thue hién ké hoach sé cé nhiing sy thay déi cia timg yéu té trong mot giai doan. Diéu dé cho phép ngudi lap ké hoach so sanh dy doan vé cu so véi kha nang sadn xuat. 191 Nhiing so sanh dé sé cho chung ta nhing phép thir ding sai trong viée diéu chinh, nhung khong dam bao mét ké hoach san xudt thich hgp, chung chi cho ta nhiing usc tinh co gidi han va co thé duge thue hién theo 5 bude nhu sau: 1) Quyét dinh cdu trong tiing giai doan. 2) Quyét dinh kha nang nao 1a 6n dinh, thdi gian phu tréi va hgp déng phu 6 mdi giai doan. 3) Tinh todn chi phi lao déng, thué muén sa thai va chi phi du trit sdn pham. 4) Xem xét chinh sAch céng ty cé thé ap dung cho mite du trit tén kho va d6i vdi cong nhan khong 5) Phat trién cdc ké hoach thay déi va xd¢ dinh chi phi ctia ching. Vi du: Mét nha san xudt da du dodn sén pham chi: yéu ctia minh qua bang sau. Nhu céu timg ngay duge ude tinh bing cach chia sd cdu mong dgi cho sé ngay trong méi thang. Thang Cau mong agi Mee meat Céu tiing ngay ot 900 22 at 02 700 18 39 03 800 2t 38 [ 04 1200 24 57 05 1500 22 68 06 1100 20 55 6200 124 Cong ty da xay dung biéu dé cdu ting thang va duéng cdu trung binh. 192 Nhu edu trung binh = Téng nhu cdu mong dgi trong 6 thang _ 6200 _ 50 S6 ngay sdn xudt trong 6 thang =—124 70 60 50 | ---- 2ueng cau Mung pint fener - 40 39 30 | 207 0 1 2 3 4 6 6 Thang Trong tinh hinh san xudt cua céng ty ngudi ta cho biét them cdc théng tin chi phi nhu sau: Cac loai chi phi Gia cA - Chi phi thyc hién di tra 5 déla/1 don vilthdng - Chi phi hop dang phy (chi phi bién.té trén 1 don|10 déla/t don vj) vi) - Mic tra Iuong trung binh 5 dola/gid (40 ddla/ngay) - Muc tra lueng ngoai gid 7 déla/gid (trén gid) |- S6 gid dé san xuat 1 don vi 1,6 gid/don vi - Chi phi khi mde san xuat tng (hudin luyén, thué|t0 déla/don vi mudn) - Chi phi khi mic san xuat gidm (sa thai) 16 déla/1 don vi Véi cde s6 liéu nhu trén ching ta cé thé cé 3 chién luge tong hgp khde nhau: a) Chién luge 1: Duy tri ké hoach san xuat cé dinh trong 6 thang Ching ta gid dinh cé 50 don vj sdn phdm duge san xuat 193 trong 1 ngay. Va céng viée cé dinh khéng té chtic san xuat vugt gid hoac diéu chinh théi gian nhan rdéi, khong su dung dy trit an toan va cimg khéng thué hop déng phu Céng ty tap trung vao viée du trit trong giai doan cau bién dong tir thang 1 - 3 va sé ban hét trong thang 4 - 6. Chung ta gia dinh bat dau khéi luong du tri bing 0 va dy tri cuéi cing ciing bang 0. Ching ta sé e6 mie du trit nhu sau: Trang [Nang tang. | ONS eAU Nanay ung. 1 4.100 900 + 200 200 2 900 700 +200 400 3 1.050 800 + 250 650 4 1.050 1.200 - 150 500 5 1.100 1.500 = 400 100 6 1.000 1,100 - 100 0 |__ 1.860 - Téng s@ don vi dy trif san phdm qua cc thang 1A 1.850 don vi. - Téng sé céng nhan dé Jam 50 don vi san pham/1 ngay = 10 céng nhan (vi méi cong nhan lam 1,6 gid/don vi, trong 8 gid sé lam duge 5 don vi nén can 10 céng nhan) Chi phi uéc tinh cho ké hoach 1 (chién luge 1) Chi phi Tinh toan - Thue hién du tra 1850 don vi» § déla/t don vi = 9250 déla - Chi phi iao déng 10 x 40 délaingay x 124 ngay = 49.600 déla ~ Chi phi khae (thué muén, ky|Téng chi phi $8.850 déla hep déng phu, sa thai) 194 w S 3 3 ae s \ _Nhu cau trung binh 3 & & + tich don vi edu 2 8 s S Lay =~ R 28 gs os 8 \ Thang b) Chién luge 2: Gid su céng viée duy tri nhu chién tuge 1 nhung lugng san xudt hang ngay giam di khong phai 50 don vi/ngay ma lay mde thap nhat 1a 38 don vi/ngay, do do cain 7, 6 céng nhan (bao gém 7 céng nhan lam thudng xuyén va 1 cong nhan lam thoi vu). Tat cd cdu-trong cic thang duge thea man bang hop déng phu do dé khéng e6 chi phi dy wit nhu chien fuge 1. San xuat theo mde dinh true 38 dun vi/ngay 38 don vingay x 124 ngay = 4.712 don vi San xuat bang hop déng phu: 6.200 - 4.712 = 1.488 don vi Ching ta cé chi phi theo chién luge 2: Chi phi Tinus toan [Chi phi lao deny 7.6 cong nhan « 40 ddlaingay » 124 agay = | 137.696 USD ' yr Chiphi hap déng pha [1488 don vi - 10 déla‘don vi = 14.880 USD jTéngshipri fz g76usD oo tw Chién fice 3: Dieu ehinh khéi lugng eong viee thy theo rue bien dong cua cau bang vie thué muén khi cin, Mae san strit lun bruu yeti mute cau Chi phi 19 dol) dun vi kiki gum san wudt 10 dull don vi khi tang sas Suet Chong qua thue nude Chang ta cé chi phi theo chién luge 3: oe 1 Ghi phi khi * Chi phi san xuat| Chi phi phy trai | ~ 4 2 hi Thang; P¥°& [chi phi lung | khi gia tang | 98 S4N | Téng chi nhu cau CN) (thua) xuat (sa phi thai) i 900 7200 7200 : 200 x 15 = 2 700 5600 s006 uso, 8600 100 x 10 = 1000 3 800 6400 Jeo 7400 4 1200 9600 400 x 10 = 4000 13600 5 1500 12000 |300 x 10 = 3000 15000 400 x 15 = 6 1100 8800 sooo | 14800 49600 8000 USD_|9000 USD |sso00UsD Buse cudi cung trong phuong phap biéu dé la so sanh chi phi cia 3 chién luge dé chon chién luge 6 chi phi téi thiéu. Bang so saénh 3 chién luge KH 1 (06 dinh | KH 2 (cé dinh [KH 3 (thud them Chi phi céng viéc 10 | céng viec 7,6 | CN va giam CN céngnhan) | CN + HB phy) theo cau) = Thye hién dy tra 9.250 0 0 - Lao déng thudng xuyén 49.600 37.696 49,600 - Lao d6ng phy trdi 0 0 O - Thué lao déng ngoai 0 QO 8.000 - Sa thai 0 0 9.000 - Hop déng phy 0 14.800 0 58.850 52.376 66.600 yor Mac dt. phugng phap biéu dé 1a mét cong cu théng thutmg trong viée quan ly, no gitip cho viée danh gid cdc chién luge chit khong phai tao ra cae chién luge. Day chi JA mét phuong cach hé thong héa dé xem xét tat ca chi phi va san phadm 1a rat can thiét. IL3. Nhiing phuong ph4p toan ap dung cho ké hoach tong hop Dé lap ké hoach téng hop ngudi ta da tg dung cdc phuong phap todén nhu sau: a) Phuong phap bai todn van tai Phuong phap nay khéng phdi 1A phuong phap cho ta mét két qua ding hay sai ma phuong phép sé giup ta xay dung ké hoach kha thi vi chi phi eve tiéu. Phuong phap nay sé xét dén moi tinh hung san xudt: binh thudng, tang ho&c gidm cua mdi giai doan ké hoach déng thoi tinh toan cA khdi luong sn pham duge thué ngoai, sO gid san xudt phu trdi (tang thém ca tang thém gid san xudt) va long dy tri tén kho duge thy hién trong cdc giai doan san xuat. Ching ta cé thé nghién citu phuong phap nay thong qua vi du duéi day: Vi du: Mat cong ty xAy dung cde chi tiéu san xuat tuong (mg véi nhu cdu, kha nang thue té va chi phi sain xuét theo bang duéi day. 7 Cae thai ky oni tiew Ba Tu Nam Nhu cau 800 SF 1000 SF 750 SF Kha nang san xuat |- Binh thugng 700 SF 700 SF 700 SF - Vugt gid 50 SF 50 SF 50 SF - Hop déng phu 150 SF 150 SF 130 SF - Dy tris ban dau 100 SF 197 Chi phi: Néu san xuat binh thugng: 40 USD/SF Néu sadn xudt vuot gig: 50 USD/SP Néu san xudt theo hyp déng phu: 70 USD/SF Chi phi thuc hién (chi phi tén kho}: 2 USD/SF/thang Chu y: . 1) Néu nhiing san phéim duge san xudt trong cling mét giai doan thi chi phi thuc hién 1a 2 USD/SF cu thé ta trong cung mét thang. Chi phi thye hién nay eo thé hiéu 1a chi phi ed méi quan hé tuyén tinh véi thdi gian: néu san xudt trong 2 thang thi chi phi 4 USD/thang. 2) Gia su kha nang cung bang edu do d6 cé mét cét gid goi IA kha nang khéng si dung. Nhiing chi phi cba kha nang khéng st dung bang 0. 3) Khéi luong 6 méi cét IA mic dé du tri cdn thiet dé tiép can voi cau. Vi du; O thang 3 edn 800 san phdm duge giai quyét bang 700 san phdm san xudt binh thuéng va 100 san pham du trif ban dau, Trong bang dudi day nhiing sO bén goc phai la chi phi cia mot don vi san phém duge san xudt trong mot giai doan hoac san pham du trit trong giai doan truée dé. 198 Nhu cdu cho Téng kha Cung tu cae Kha nang nut (kha . ual (kha nguon 4 4 4 aA ~ a Thang | Thang4 | Thangs | khéng st | nang cung dung ung) . 0 2 4 0 Dy tri ban déu | 100 100 SX binh 40 42 44 0 thuéng | 7° 700 50 62 54 0 hans Vuot gid 50 50 Hap déng 70 72 74 0 50 1 1 pha 00 50 | 8X binh 40 42 0 thudng 700 700 4 50 52 0 Thang Vust gid 50 50 Hop déng 70 72 0 150 phy 150 SX binh 40 0 thuong 700 700 tha 50 0 nang Vuat gid 50 50 é 40 0 Hap dong 130 430 phy Téng cau 800 1000 750 230 2780 Téng chi phi cua phuong an: 0 150 x 70 + 700 x 40 + 50 x 50 + 28.000 + 2.500 = 105.700 USD 28,000 + 2.600 + 3.600 + 28.000 + 2.500 + 10.500 700 x 40 + 50 x 52 + 50 x 72 + 700 x 40 + 50 x 50 + 199 Nhan thay: - Céng viée A: MDHL > 1 ching té sé hoan thanh sém hon ky han. Khéng- can phai uu tién - xép uu tién 3. - Cong viée B: MDHL < 1 ching té sé bi cham - can xép wu tién 1 dé tap trung chi dao. - Céng viée C: MDHL = 1 chting té sé hoan thanh dung ky han. Xép ut tién 2. Cong dung eta chi tigu MDHL khi lp lich trinh: > Quyét dinh vi tri ctia cdc cong viée dac biét. - Lap quan hé uu tién cia cdc cong viéc. - Lap quan hé giita cde cong viée dude luu lai va ede céng viéc phai thuc hién. - Diéu chinh thi ty uu tién dé thay déi theo yéu edu trén co sé su tién trigén cia cdc cong vide. - Theo'déi chat ché sy tién trién va vi tri cla cdc cong viée. L3. Nguyén tac Johnson Nguyén t&c Johnson ding dé sap xép thit tu cde cong vide khi ta c6 hai may hodc 3 may. 1.3.1. Lép lich trinh N céng viée trén 2 may Muc tiéu bé tri céc céng viéc 1A phai 1Am sao cho téng thoi gian thue hién cde céng viéc dé la nhé nhét. Nhung thdi gian thuc hién mdi céng viée trén méi may 1a cd dinh (do khéi lugng cong viéc va nang sudt cla may quyét dinh). Do do dé cé téng théi gian thc hién nhé nhat ta phai sdp xép cdc céng viée sao cho téng thoi gian ngitng viée trén cdc may la nhé nhat. Nguyén t&c Johnson gém 4 bute sau day: Bude 1 - List ké tat c cdc cong viéc va thdi gian thuc hién ching trén méi may. Buse 2 - Chon ede céng viée c6 thai gian thuc hién nhé nhat. 1382 ~ Néu cong viée nay ndm trén mdy 1 thi dugc sdp xép true. - Néu cong viée nay lai ndm trén may 2 thi duge sdp xép eudi cung. Buée 3 - Khi mot céng viée da duge sép xép réi thi ta loai tri né di, chi xét nhiing cong viéc con lai. Bude 4 - Tré lai bude 2, buéc 8 cho dén khi tat ca cde cOng viée déu da sdp xép hét. Vi du: C6 5 céng viée duce sin xudt bing 2 may: may khoan va may tién. Thdi gian thuc hién mdi céng viée trén méi may cho nhu bang sau. Don vi tinh todn: gid. Héi nén sap xép thi ty cac cong viée nhu thé nao ? _ Thoi gian thy hién cac céng viée (h) Gong viée 1 - May khoan 2 - May tien A 5 2 B 3 6 c 8 4 D 10 7 E 7 12 - Nhin trong toan bang ta thay sé 2 la nhé nhét, tugng ing vi cong viée A trén may 2. Vay A duge bé tri cudi cing. Loai triv A vi da bé tri xong. - Trong bang cdn Jai thi sé 3 la nhé nhat, tng vdi cong viée Btrén may 1. Vay B duge bé tri dau tién. Loai tri B. - Tiép dén sé 4 la nhé nhat, ung véi cong viée C trén may 2. Vay C duge bod tri cudi (tic Ia truée A). - C6 hai sé 7, xét ting sd mét. Sé 7 ting vdi cong viée E trén may 1 duge bé tri truée. Sd 7 tng véi cong viéc D trén may 2 bé 233 tri sau. Tic la E dting trude D. Két qua ta cé duoc thi tu va thai gian sép xép trén cdc may nhu sau: B E D c A May 1 3 7 10 8 5 May 2 6 12 7 4 2 Trich téng thai gian thuc hién: - } ‘ Thai gian 8 E & cA Téng the: gian hoan thanh 4, B.C, O = 38 918 Qua hinh trén nhan thay: - Téng thdi gian thuc hién tét ca cdc céng viéc trén cd 2 may 1a 35 gid. : - May 2 duge huy dong sau may 1 ba gid. ~ May 1 duge gidi phéng sau 33 gis. - May 2 duge gidi phong sau 35 gid. - May 2 sau cng viée B phai cha mat 1 gid. 1.3.2. Lap trinh N céng viée cho 3 may Sap xép thi tu N cong viée cho 3 may cé thé sit dung nguyén tde Johnson néu cé di hai diéu kién sau: 1. Thdi gian ngiin nhat trén may 1 phai lén hon hoc bang thdi gian dai nhat trén may 2. 234 2, Thai gian ngéin nhat tren may 3 phdi lén hon hode bang thai gian dai nhat trén may 2. Vi du. C6 bang sau. Hay chuyén doi dé c6 thé ap dung nguyén tac Johnson. . . ‘Thai gian (h) Céng view May 1 (ty) May 2 ity) May 3 (ty) A 13 5 9 B 5 3 7 Cc 6 4 5 oO 7 2 6 Hai diéu kién ké trén déu théa man. Ta lap bang chuyén doi nhu sau: Céng viée titty ty thy A 18 14 B 8 10 c 10 9 D 9 8 Bay gid ta sit dung nguyén tac Johnson déi voi truing hop N/2 ya sé nhan duoe thi ty sau: BACD. Két qua nay 1a két qua gan ding, nhung duge ding t6t trong thuc té. 14. Trudng hop téng quat. Sip xép lich trinh cho N cong viéc trén M may Day 1A truéng hop phic tap. Ta can ap dung mot thuat todn khac, tuy hoi rudm ra nhung sé cho ta két qua chinh xac (tdi wu). 14.1. Co sé ctia thudt toan Thuat toan nay dam bao cho cac may (trong M may) déu lam viée lién tue véi cde céng viée khac nhau va tong théi gian thy hién tat cd ede céng viée trén tat cd ede may 1A nhéd nhat. Chang han xét trujng hop N = 8; M = 4. Khi thay déi N, M, 235 Vi du I: Xi nghiép Caric chuyén dong xa lan phai dimg tén 5mm véi nhu cau 1000 tdn/fnam. Chi phi dat hang méi ldn Ja 100.000 d/i don hang. Phi tri hang 5.000 @/1 don vi (tém)/nam. Hay xae dinh lugng mua vao téi uu mdi lan dat hang? Theo cong thtic trén ta tinh duoc san Ivong hang téi uu nhu: asp ~ [2i000.100006 -200 tm 5000 Chung ta cing co ‘he xdc dinh sé lugng don hang mong muén trong ném va thdi gian cach quang gitia 2 don dat hang nhu sau: Sé lugng don hang mong muén N=— n= 1000 _ =65 don hang/nam 200 Khoang cach thdi gian gitta 2 don hang cé thé tinh theo cong thite: - Sé ngay lam viéc trong nam Sé lugng den hang mong muén (N) Gia sui trong nam lam viée 300 ngay thi khodng cach thdi gian gita 2 don hang duge tinh nhu sau: T= = = 60 ngay Tong chi phi vé tén kho duoc tinh nhu sau: 310 Téng chi phi __——Chi phi dat hang Chi phi tén trix hang hang vé tén kho ~ trong nam * tén kho trong nam TC=Cay, + Cy Do,@ TC S++H Q 2 :V6i cde sé liu trén ching ta cé thé tinh duce téng chi phi hang nam vé tén kho: to — 199 190.0004 + 200 59904 = 1000.0004 200 2 G day chung ta can phan biét 2 thuat nga: - Téng chi phi evita hang tén kho bao gém: chi phi mua hang + chi phi dat hang + chi phi tén trot - Téng chi phi vé tén kho chi bao gém: chi phi dat hang + chi phi tén tri. M6 hinh EOQ cé mét dac diém vd citing co ban do 1a tinh thiét thue chaéc chan. Tinh thiét thuc biéu hién 6 ché né cé thé dap img mét két qué kha én dinh mac du c6 nhiing thay déi* trong moi tham sé trong khi xdc dinh téng chi phi vé tén kho. Co nghia téng chi vé tén kho bién déi nhé trong ving lan can cia diém cuc tiéu cho di chi phi dat hang va chi phi tén tra va nhu cau D cé nhiing bién déi do sai sét. Diéu nay c6 thé thay qua vi du 2 dui day. Vi du 2: Gid stt nha quan tri danh gid nhu cdu thaép hon khodng 50% (tide 1a nhu cdu thuc té cha xi nghiép Carit 1a 1500 tam thép 5mm, chit khéng phai 1000 tém nhu vi dy 1). Néu ta van si dung Q* =200 tém thi chi phi hang nam vé hang tén kho chi tang 25%. : D g,@y To=-—-S+™. Cc 8+>-H Néu lugng hang cia mét don hang gidm xudng 50% (ttc 1a — 1500 S00 -100.0008 + = = 50004 = 1.250, 000% 311 200 tém xu6éng cdn 100 tdm) thi téng chi phi vé tén kho cing chi tang 25%. D 1000 84.2 py = 1000 599.9004 +. S004 - 1.250.008 Qt 2 7" t00 2 TC= 2.1.2. Xae dinh thoi diém dat hang Ii (ROP) Trong mé hinh tén kho EOQ chung ta gia dinh ring sy tiép nhaén mét don hang la thye hién trong mét chuyén hang. Noi each khée chting ta gid dinh rang chting ta sé cho dén khi hang trong kho vé dén 0 thi mdi tién hanh dat hang va sé nhan duge hang ngay tute khac. Tuy nhién trong thuc té thdi gian gitta hic dat hang va nhan hang c6 thé ng&n trong vong vai gid hodc rat dai dén hang thang. Do dé quyét dinh khi nao sé dat hang sé duge x4e dinh nhu sau: . Diém dat hang lai (ROP) = Nhu cdu hang ngay x Thdi gian van chuyén don hang ROP =dxL C4ch tinh diém dat hang lai gid dinh nhu cdu luén déng nhat va khéng déi né cing khéng xét dén trutng hgp tén kho dif trv an toan. ‘ D (Nhu cau hang nam) So ngay lam viée trong ném Vi du 3: Mét cong ty ldp rap dién tut cé nhu cu vé loai day d4n TX512 1a 8000 don vi/nam. Thoi gian lam viée hang ndm ciia cong ty 1a 200 ngay. Thi gian van chuyén 1a 3 ngay. Diém dat hang lai (ROP) la: 800 200 Nhu cau hang ngay = ROP} x3=120 don vi. 312 San lugng dé lai noi cung ting: { B 100000 Pb" =Q"|1-——— |= 600) 1- Q-b=Q ia! 8 ( aatoo+ 100000 | = 100 mii khoan dé lai sau mdi chu ky cung tng. 2.4. M6 hinh khau tri theo sé lugng (Quantity Discount Models} Dé tang doanh thu ban hang nhiéu cong ty thudng dua ra nhting khodn khau triv theo s6 higng déi véi khach hang. Viée khau trit theo sé lugng thue chat la su gidm gia hang héa khi khach hang mua loai hang dé vdi mdt sé luong én. Viée thiét lap mot bang gid khau trv voi nhiéu mu khau trit cho nhing don hang lén 1a mét viéc lam. phd bién va thong thudéng. Nhung mtic khau trircé thé hinh dung sau bang sau: Bang khau tri theo s6 lugng: sTT Sdn lugng khdu tre TY l@ khdu tro (%) | Gi khdu tr 1 0 - 999 don vi ° | 5 USD 2 1000 - 1999 don vi 4 4,8 USD 3 2000 don vi 5 4,78 USD Voi tat cA nhing m6 hinh tén kho néu trén, muc tiéu tong quat ludn Ja téi thiéu héa téng chi phi tén kho. Néu ching ta mua véi san lugng 2000 don vi chung ta sé duge huéng mie gid thdp nhat, tuy nhién néu mua véi mic san lugng lén thi chi phi tén tri sé tang, mac khac néu xét chi phi dat hang thi san lugng cang tang chi phi dat hang cang gidm. Do d6 van dé chi yéu khi chon Iva mc san luong téi uu la van dé xem xét gia chi phi mua hang va téng chi phi vé tén kho. Téng chi phi cia Chi phi , Chi phi Chi phi hang tén kho ~ dat hang tén tra * mua hang 318 TC= Ys, Qh +P.D Q 2 Bay gié chung ta phai tim cach xdc dinh san lugng téi uu ciia mét don hang. Do cé nhiéu mde khdu tri, nén qua trinh xdc dinh Q* sé tién hanh qua 4 bude. ~ Buée 1: X4c dinh Q" 6 timg mtic khau tri theo cong thtic. QV= Phi tén tén tri gis ddy 1A 1.P thay cho H bdi vi gid cd cla hang héa 14 mét bién sé trong téng chi phi tén tri. T la ty 1é % chi phi tén tri tinh theo gid mua 1 don vi hang P 1a gid mua mét don vi hang. . Buée 2: G bat ky mot mite khau triy nao, néu san lugng don hang @A tinh & bude 1 qua thap dén ndi khong du diéu kién dé huéng miic gid khau tri, ching ta diéu chinh san luong cia don hang lén dén mt san lugng téi thiéu dé duge huéng gid khau tri. Buée 3: Sit dung céng tht tinh téng chi phi néu trén dé tinh todn téng chi phi cho cde mtic san lugng da duge xac dinh 6 bude 1 va bude 2 (tie 1a Q* da duce diéu chinh lén mic hudng gid khau tru 6 bude 2) Buée 4; Chon Q* n&o cé téng chi phi cha hang tén kho thdp nhat da xAc dinh 6 buée 3. Dé chinh 1a san lugng téi uu cia don hang. Vi du 6: Mét c6ng ty buén ban xe hoi dua cho tré em. Gan day ho duge huéng ché dé khau tris theo san lugng don hang cu thé nhu sau: - Gia thong thudng 1 chiée xe hoi dua 1a 5 USD. - Véi sén lugng mua tir 1000 - 1999 gia 1a 4,8 USD - Véi san lugng mua trén 2000 gid 1a 4,75 USD. 319 Chi phi dat hang 14 49.USD 1 lan dat hang. Nhu c4u hang nam la 5000 xe hoi dua. Chi phi thuc Rien tén kho I = 20% gia mua 1.don vi hang. Vay san lugng hang tdi uu 1a bao nhiéu? Buéc 1: Xac dinh Q” theo cdc mic gid khau trit. Qi= eee = 700 xe hoi / 1 don hang Q= [2500048 og xe hoi / 1 don hang Q3= eee = 718 xe hai /'1 don hang Buse 2: Diéu chinh Q*, néu Q* tinh ra thap hon mut duge hudng gid khau tri. - Véi Q” tinh véi gid 5 USD n&m trong khoang 0 - 999 nén khong can diéu chinh. - Vi Q” tinh véi gid 4,8 USD la 714 thap hon day khau triv 1000 - 1999 do dé phai diéu chinh lén con sé téi thiéu 14 1000. - Véi Q* tinh véi gié 4,75 USD la 718 thaép hon day khau trit 2000 tré 1én, do dé phai didu chinh lén mc téi thiéu la 2000. Tom lai sau diéu chinh ching ta cé: Qj =700 Q) =1000 Q3 = 2000 Buée 3; XAc dinh téng chi phi cho hang tén kho Mite kha |. Gn vl Chiphi | Chi phi | Chi phi | Téng chi | tre mua hang] dat hang | t6n tri | phi (USD) 1 5 700 25.000 350 350 25.700 2 48 1000 | 24.000 245 “480 24.725 3 4,75 2000 | 23.750 | 122,5 950 | 24.822,5 320 Tuy nhién trong mot sé truéng hop khi chi phi thiét lap va tién hanh don hang Ién va bé phan quan ly khéng co kha nang *,sung hay thuc hién viée cung tng hang ding thi diém, phuong thite dua hang dén theo 16 img véi nhu cau 1a mét phuong thie tén kém. Trong trudng hgp do ngudi ta co thé chon céc mo hinh dat hang khde 44 duge trinh bay trong chuong “Quan tri tén kho”. Trong phan nay ching ta sé dn lugt khao sat, phan tich so sénh nhitng mo hinh dé. IIL.1. Mé hinh dua hang theo 16 tng véi nhu céu (Lot for lot) Theo mé hinh nay lugng vat liu sé duge dua dén dé st dung ngay (mg vi nhu cdu trong timg théi ky. Didu nay ¢6 thé hinh dung qua vi dy sau: Vi du 4: Mét cong ty mu6n x4c dinh chi phi dat hang, chi phi thuc hién, chi phi tén trit don hang theo tiéu chudn dua hang theo 16 ung véi nhu cau. Chi phi thiét lap (thye hién) don hang 1a 100 USD, chi phi tén tra 1a 1 USD/1 don vi san pham/1 théi ky. Lich nhu cau san xudt cling phan anh nhu cdu rong duge thé hién qua bang sau: Kich thudc lé hang trong hé théng hoach dinh nhu cau vat ligu “Lot for tot” Téng nhu cau (NC) 35] 30] 40 | 0 | 10/40/30] 0 | 30] 55 Lugng séncé (TK,) |35|0}0]/0]/o0]o]/o]o];/o{;0j;0 Lugng dua dén (N,,) 30140] 0 |10| 40] 30] 0 | 30] 56] 0 Théi ky (tudn 1) o}1|2 | 3/4;s5]6]7]8|9 | 10 Qua bang trén, ta nhan thay do khéng cin tén trit cho nén chi phf tén tri sé bang khéng, nhu cdu binh quan trong méi tuan 18 14 27. Thoi ky phan phdi cho san xuéit 1a 1 tudn. Séldn thiét 14p don hang 1a 7 cho nén chi phi thiét lap don hang 1a: 7x 100 USD = 700 USD 361 va tong chi phi sé 1a: 700 + 0 = 700 USD IlI,2. Ky thudt xac dinh kich thuéc 16 hang theo mé hinh san higng kinh té eda don hang (EOQ) an Voi nhiing néi dung cia mé hinh EOQ ma ching ta da nghién edu trong chuong “Quan tri tin kho” c6 thé duge sit dung nhu m6t ky thuat xée dinh kich thuée cla 16 hang. Nhung trong mo hinh EOQ chi thich hgp khi nhu cau ctia cac loai hang la déc lap véi'nhau va luén ¢6 dinh trong cae thai ky. Tuy nhién ching ta 06 thé 4p dung mé hinh EOQ trong hé théng hoach dinh nhu cdu vat ligu phy thuéc. Cach thtte 4p dung n6 trong hé théng hoach dinh nhu cdu vat liéu duge thé hién qua vi du 5. Vi du 5: Bang nhiing sé liéu da cho 6 vi du 4. Gia day ta can xac dinh chi phi t6n trit va chi phi thiét lap don hang trong mét chu ky kéo dai 10 tudn 1é cul hoat déng san xuat. V6i ky thuét EOQ nguti ta cé thé dinh ra kich thuée 1a hang. Binh kich thude 16 hang trong hé théng hoach dinh nhu cau vat liu bang ky thuat EOQ Thoi ky (tudn) 0 1 7 2 3 4 5 6 748 9 | 10 1. Téng nhu cdu 35 | 30] 40] 0 ; 10/40; 30] 0 | 30 | 55 2. Lugng tén kho san cb 35/0/43] 3] 3 | 66 | 26 | 69 | 39 | 57 3. Lugng vat ligu dua dén 73 73 73 73 ~ Chi phi tén tri: 1 USD/1 don vi/ 1 tudn - Chi phi thiét l4p don hang: 100 USD - Nhu cau trung binh mdi tudn 1a: 27 - Thi gian sit dung cho san xudt: 1 tudn. Xée dinh Q* theo mé hinh EOQ Téng nhu cdu vat liu trong 10 tudn 1é Ja: 270 don vi 362 Mut sit dung binh quan 1 tudn 1é la: 27 don vi Méi tudn lam viée 5 ngay Mai nam c6 52 tuan do dé mu si dung trong nam Ja: 52 x 27 = 1404 ._ 2DS_ [2x1404x100 = ,2D8 _ jee 73 Q H 1x52 Nhu vay 36 ldn thiét lap don hang 1a: (1404/73) = 19 lén/1 ndm Chi phi thiét lap don hang hang nam: 19 x 100 = 1900 USD Chi phi tén trot hang nam Beaxs2) =1.898 USD Téng chi phi sé 1a: 1900 + 1898 = 3.798 USD Do d6 chi phi phai bé ra khi xdc dinh kich thude 16 hang theo phuong phép EOQ sé 1a: 3.798x 22. = 730 USD 52 Can cha y ring con sé tinh todn: 730USD/10 tudn néu trén 1a con s6 tinh trung binh trong diéu kién mé hinh EOQ Ja nhu cdu khéng thay déi, nhung trong thyc té thi né luén thay déi. Dinh kich thude 16 hang bang dp dung ky thuat EOQ Thai ky (tuan) oj1 213/4/[5|6),7|8) 9410 7. Téngnhucdu | | 35/30 | 40 | 0 | 10 | 40 | 30 | © | 30 | 55 2. Lung tén kho san cé 3. {yang iat eu I 73 73 73 73 Vi lé do néu dua vao biéu trén dé tinh ta thay téng chi phi cho viée thiét l4p don hang va tén trif trong dinh ky 10 tudn 16 sé c6 nhiing chénh léch nho. Cu thé: 35| 0/43] 3 | 3 | 66 | 26 | 69 | 69 | 39 | 57 363 - Chi phi dat va thiét lap don hang sé la: 4x 100 = 400 USD - Chi phi tén tra sé la: (43 +3 +3 + 66 + 26 + 69 + 69 + 39 + 57) x 1 USDAudn = 375 USD - Do do téng chi phi sé Ja: 400 + 375 = 775 USD > 730 va chi phi nay cing lén hon so véi ky thuat Lot for lot da néu trén diéu nay dién ra cing do sy tiéu dimg khong cé dinh trong ting thdi ky (¢ day 1A cdc tudn 18). NIL3. Xie dinh kich thuéc 16 hang theo ky thu4t cAn déi cae thdi ky bé phan (Part period balaneing technique) Ky thuat can déi cde thei ky bd phan 1a mét ky thuat tiép can rat nang déng va hitu hiéu trong viéc tim ra kich thuéc 16 hang kinh té nhét, lam gidm dugc tong chi phi (g6m chi phi thiét lap don hang va chi phi tén tri), Cach tiép can nay nhém muc dich xde dinh cho duge sin lugng don hang ma & dé chi phi thiét lap don hang bang vdi chi phi tén trit. Muén vay, ta sé lam phép thi vé quy mé 16 hang bang cach tang 36 lugng cia né lén dé dap tmg cho cae thei ky tuong lai vé nhu cau st dung (ma ta da biét) ti 46 xae dinh duge kich thuée cia 16 hang. O thoi ky bé phan ma 6 do chi phi tén trit ctia don hang bang véi chi phi thiét lap va thyc hién don hang duge xéc dinh bing ty 18 cia chi phi thiét lap va thuc hién don hang so v6i chi phi tén tri, San lugng tén trit 6 me t6i uu = Chi phi thiét lap don hang _ Chi phi tén triz 1 don vi hang Can xae dinh dé Ca, =Cy Néu str dyng nhitng vi du trén thi san lugng tén trit = 364 28-100 don vi. (Ro rang tai day chi phi tén trit la 100 x 1USD = 100 USD tute 1a bang véi chi phi thiét lap don hang). R6 rang trong thuc té kh tim duge mét sdn luong ma tai dé chi phi thiét ldp bang chi phi tén trit cho nén theo phuong phdp nay ching ta sé chdp nhén mét sdn lugng don hang ma tai do chi phi thiét lap va dat hang xdp xi bing chi phi tén tra. Cach 4p dung phuong phdép nay cé thé hinh dung qua vi du 6. Vi du 6: Chung ta si dung s6 liéu da cho @ vi du 4 ta sé tinh todn theo phugng phap k¥ thuat cAn déi bé phan: Ta c6: Cah - Chi phi thiét lap va thuc hién don hang Ct, - Chi phi tén trav TC=Cqgy +Cy, TC (Téng chi phi vé tén kho) Theo phuong phép tinh todn nay thi nhu edu cia thoi ky thit 1 (tudn 1) duge dap ting bang lugng tén kho sn c6, cho nén nhu c4u vat ligu ma don hang phai dap tng sé bat du tit phan ky thir 2 (tudn 2). Chung ta cé téng nhu edu theo thi du trén nhu sau: Thdiky(uan) | of t[2f3]4fs5]e6l7]e]e {ic — - Téng nhu cu 35 | 30 | 40] 0 | 10 | 40 | 30! © | 30 | 55 - Lugng tén kho} 35 -_—___1__ Chung ta cé thé tang lugng nhu cdu cia tudn nao dé dé c6 thé dy tri cho c4c tudn sau, bang cach ghép cdc nhu cau ctla tuan sau cung cap ngay cho tudn truéc. Ching ta sé cd lily ké nhu cau cla cdc thoi ky két hop. 365 Ky thuat tinh todn thee can déi cdc thdi ky b6 phan T Cae théi Ly ke Lay ké chi phi tén tra theo {Chi phi|Chi phi] Téng y ks an ky HC. |chi phi i ky két hop reng phan ky sc pl 2 30 ox1=0USD too | 0 | 100 23 70 40 x1 = 40 USD too | 40 | 140 2.3.4 70 40x 1 = 40 USD too | 40 | 140 23,45 80 40x14+10x3=70uUsD | 160 | 70 | 170 23.456! 120 [40x1+10x8+40x4-290! 100 | 230 | 330 a Qua cdc trudng hop trén ching ta thay rang: vdi san luong don hang 1a 80 don vj dé cung cép cho 4 tudn 2, 3, 4, 5 la san lugng don hang téi um vi vdi sdn Luong don hang 80 don vi ta co Cy gan bang Cy, nhdt. Tiép tuc két hop céc phan ky sau ta cé: 6 40 Oxt=0 100 0 100 6,7 70 1x30=30 400 30 130 6,7,8 70 1x30=30 100 30 430 (1x 80) + 6.7.8.9 100 (30 x 3) = 100 120 220 i 120 Nhu vay v6i san lugng don hang 100 d lon vi dé cung c&p cho cac tudn 6, 7, 8 1a san lugng don hang t0i uu vi Cy, x4p xi bing Cy (100 va 120) 10 55 | ox1=0 100 100 | Qua phuong phap phn tich trén ta thay trong mét dinh ky 10 tudn chung ta sé tién hanh thuc hién 3 don hang. Don hang 1: 80 don vi cung cp cho 4 tudn (2, 3, 4, 5) Don hang 2: 100 don vi cung cap cho 4 tuan (6, 7, 8,-9) Don hang 3: 55 don vi cung c&p cho 1 tudn (10) 366 Chung ta c6 thé biéu dién theo biéu sau: Binh kich thudc 16 hang ap dyng kj thuat can déi thdi ky bé phan Tuan o/1/2;,3/4/5;/6)7)]84}91)]10 Téng nhy céu 35 | 30/40] 0 | 10] 40/30] 0 ; 30/55 Lugng tén kho sAncé | 35] 0 | 50/10] 10] 0 | 60] 30/30] 0} 0 Lugng hang dua dén 80 100 55 Téng chi phi trong dinh ky nay sé la: TC=Cay +Cer = (100 + 100 + 100) + (70 +... + 120 + 0) = 490 M6 hinh nay cho ching ta mé6t téng chi phi nhé nhat. TiL4, Tém tat vé ky thuat xac dinh kich thudc 16 hang Trong 3 vi du xdc dinh kich thuéc 16 hang; ching ta da xac dinh duge chi phi thiét lap va tén tra theo cdc ky thuat xdc dinh kich thuée 16 hang nhu sau: - Theo ky thuat dua hang theo 10 tmg véi nhu cau (L.F.L) chi phi 14 700 USD - Theo ky thuat EOQ: chi phi 1a 775 USD Theo ky thuat cdn déi cdc thdi ky bd phan (P.P.B) chi phi 1a: 490 USD C&c két qua vé chi phi néu trén, khéng cho phép nh4n vién quan tri san xudt c6 mét két luan voi vang vé tinh uu viét cla ky thuat xéc dinh kich thuéc 16 hang vi hai ly do: 1) Chi phi cé thé thay déi mét khi lich nhu cau vé vat liu thay déi, do dé cdc két qua vé chi phi khéng phai luc nao cing dat mét thi ty cao thap nhu trén cho ba phuong phdp xc dinh kich thudc 16 hang. 2) Kich thuéc cba 1 16 hang méi phai duge tinh todn theo nhimg sy thay déi 6 bat ky ding cap nao trong hé théng hoach 367

You might also like