Chương 5

Đọc sách để thành thạo ngôn ngữ

Việc học ngôn ngữ không phải là “Học tập” mà là “Kỹ
năng”
□ Ngôn ngữ học khác với các môn Quốc ngữ, Toán học, Vật lý, Xã hội học

Trong số những người Nhật đang học ngoại ngữ, có rất nhiều người gặp trở
ngại vì họ không thể giao tiếp tốt với người nước ngoài tại nơi làm việc. Một
trong những nguyên nhân chính đó là do người Nhật “hiểu sai” về ngoại ngữ.

Nhiều người Nhật xem việc học ngoại ngữ giống như việc “học” các môn Quốc
ngữ, Toán học, Khoa học, Xã hội học và cho rằng nếu tăng cường “kiến thức”
và “lý thuyết” thì có thể thành thạo ngoại ngữ. Tuy nhiên, suy nghĩ này không
đúng. Việc học ngôn ngữ không phải là “học tập” mà là “kỹ năng”. Chính vì vậy,
để thành thạo một ngôn ngữ, ngoài việc trau dồi kiến thức thì “khả năng phản
xạ” và “khả năng vận dụng” là rất cần thiết.

□ Nếu không có khả năng phản xạ và khả năng vận dụng thì bao nhiêu
kiến thức cũng vô ích

Tôi cho rằng trình độ ngoại ngữ của một người được xác định bởi (Kiến thức +
Lý thuyết) x (Khả năng phản xạ + Khả năng vận dụng.)

Ngay cả khi bạn có 1000 điểm kiến thức và lý thuyết ngoại ngữ, nếu khả năng
phản xạ và vận dụng của bạn là 0, thì 1000 x 0 sẽ bằng 0. Như vậy, tổng kỹ năng
ngôn ngữ của bạn bằng 0. Đây chính là kiểu người hay thắc mắc rằng “Tại sao
mình đã cố gắng nhiều như vậy nhưng vẫn không thể nói tốt ngoại ngữ?”

Mặt khác, nếu điểm kiến thức và lý thuyết của bạn là 5, khả năng phản xạ và
khả năng vận dụng là 5, thì 5 x 5 = 25, và tổng khả năng ngôn ngữ của bạn sẽ ở
một mức đáng kể.

Trong số những người Nhật học ngoại ngữ cũng có nhiều người đạt được một
trình độ kiến thức nhất định. Do đó, khả năng phản xạ và khả năng vận dụng
được cải thiện 1, 2... điểm thì khả năng ngoại ngữ của bạn sẽ tiến bộ vượt bậc.
Trong chương này, chúng ta hãy xem xét các phương pháp học ngôn ngữ để
rèn luyện khả năng phản xạ cũng như khả năng vận dụng.

Chép chính tả chính là cách để luyện nghe ngoại ngữ

□ Tìm ra “những âm không nghe được” bằng phương pháp chép chính tả

Kỹ năng nghe hiểu chỉ được thông thạo cho đến khi bạn biết chính xác từ nào
được phát âm như thế nào. Vì vậy, chừng nào mà bạn còn bỏ qua “những âm
không nghe được” thì bạn vẫn chưa thể phát huy hết năng lực của mình.

Do đó, cách luyện tập được đề xuất ở đây để cải thiện kỹ năng nghe chính là
phương pháp “Chép chính tả”. Đây là phương pháp học “Nghe một đoạn văn
bằng tiếng nước ngoài và chép nó xuống”. Tất cả những gì bạn cần làm là
chuẩn bị một đoạn văn được ghi âm và bản script của đoạn văn đó.

Đầu tiên, hãy nghe đi nghe lại đoạn văn đó và ghi lại những gì bạn nghe được.
Lúc viết bạn không cần quan tâm đến cách phát âm đúng hay sai.

Hãy trau dồi từ vựng để nghe hiểu tốt hơn

□ Không nghe được “những từ vựng không hiểu nghĩa”

Khả năng nghe không cải thiện chỉ bằng cách có thể nghe thấy "âm thanh".

Hãy lấy từ “Indictment” trong tiếng Anh làm ví dụ. Nếu bạn không biết từ đó có
nghĩa là “Bản cáo trạng” thì cho dù có nghe được phát âm đi chăng nữa thì
cũng không hiểu được nó là gì. Ngược lại, ngay cả khi bạn biết nghĩa mà cách
phát âm bạn nhớ lại sai thì cho dù trong hội thoại có xuất hiện từ đó thì bạn
cũng không thể nhận ra được.

Tóm lại, để nghe được từ “Indictment, bạn phải đáp ứng hai điều kiện: “ biết
nghĩa của nó (về mặt ngôn ngữ) “ và “có thể phát âm nó một cách chính xác (về
mặt ngữ âm)”.

□ Vận dụng “Ký hiệu ngữ âm” để nâng cao kỹ năng nghe

Điều quan trọng ở đây là cần trau dồi nhiều từ mới. Bạn cần phải nắm chắc cả
“ý nghĩa” và “phát âm”. Lúc này, ghi nhớ chính là trọng tâm. Về phương pháp,
vui lòng tham khảo kỹ thuật ghi nhớ của "phương pháp xoắn ốc" (từ trang 72)
và "phương pháp thẻ ghi nhớ" (từ trang 80) đã được giới thiệu trong Chương
2.

Hơn nữa, khi nói đến phát âm, học các ký hiệu ngữ âm sẽ rất hiệu quả. Ký hiệu
ngữ âm là một hệ thống cách phát âm cho mỗi từ.

Ví dụ, trong trường hợp của tiếng Anh, có những cặp từ cách đánh vần giống
nhau nhưng cách phát âm lại khác nhau, và bạn phải mất một thời gian dài để
nắm vững từng cách viết.

Để học các ký hiệu ngữ âm, bạn nên tìm mua một cuốn sách mà bạn cảm thấy
dễ hiểu và đọc kỹ nó.

Vận dụng vào hội thoại với 100-200 mẫu đơn giản
□ Đơn giản hóa tiếng Nhật

Để đạt đến trình độ “Trước hết tôi có thể giao tiếp”, điều cần thiết là phải "đơn
giản hóa tiếng Nhật” và “học 100 đến 200 mẫu mới”.

“Đơn giản hóa tiếng Nhật” có nghĩa là, ví dụ, khi bạn muốn uống nước, trong
tiếng Nhật, tôi có thể nghĩ ra nhiều cách diễn đạt khác nhau như “Tôi có thể có
chút nước không?” “Cho tôi xin một ít nước” “Tôi hơi khát” nhưng việc không
ấp úng mà nói ngay “Tôi muốn một chút nước” thì mới chính là đơn giản hóa.

Một “mẫu đơn giản” nghĩa là một công thức đơn giản. Trong tiếng Anh, <S + V
+ O> tương đương với <I’d like to+ động từ nguyên mẫu >.

Nếu bạn lặp đi lặp lại việc rèn luyện cho mình đơn giản hóa tiếng Nhật và áp
dụng các mẫu ngoại ngữ đơn giản vào nó, khả năng nói của bạn cũng sẽ dần
được cải thiện.

□ Nắm vững ngữ pháp cơ bản

Bạn có thể tăng vốn mẫu đơn giản bằng cách học "ngữ pháp cơ bản". Đối với
tiếng Anh, nếu bạn học ngữ pháp cho đến năm đầu tiên của cấp 2, bạn có thể
tích lũy khoảng 100-200 mẫu đơn giản. Đối với các ngôn ngữ khác, bạn nên tìm
đến các góc sách ngôn ngữ của nhà sách và chọn một bộ sưu tập hoặc sách
tham khảo về ngữ pháp mà bạn cảm thấy dễ tiếp thu nhất.
Sau khi đọc một cuốn sách tham khảo, để có thể áp dụng chúng vào hội thoại
thực tế, hãy đọc to các câu ví dụ và câu trả lời cho đến khi chúng có thể tự bật
ra từ miệng bạn mà cần không suy nghĩ. Ngoài ra, bạn có thể thay vài từ trong
một câu, tự viết câu của riêng bạn và hãy thử thực hành trò chuyện cùng người
nước ngoài, từ đó thực sự sử dụng những gì mà bạn đã học.

Bằng cách luyện tập những gì mà bạn đã học, bạn sẽ có thể phản xạ lại với các
mẫu đơn giản mà không cần phải suy nghĩ.

Hãy đáp trả rằng “Vì tôi là người nước ngoài nên
chuyện mắc lỗi cũng là chuyện bình thường.”
□ Đừng cảm thấy xấu hổ khi mắc lỗi trong lúc học ngoại ngữ

Tôi cho rằng nguyên nhân khiến người Nhật không nói được ngoại ngữ là do
tâm lý hơn là các kiến thức như là về từ vựng.

Đó là tâm lý xấu hổ khi mình mắc lỗi. Tôi cho rằng người Nhật có một bản lĩnh
dân tộc có thể nói là “không thể thiếu trong nền văn hóa”. Nhưng hãy thử nghĩ
về nó mà xem. Vì là ngoại ngữ nên cho dù có mắc lỗi thì cũng là chuyện bình
thường thôi.

Ngay cả tiếng mẹ đẻ, tiếng Nhật, tôi cũng có lúc nhầm lẫn đấy thôi. Việc mắc lỗi
với ngoại ngữ mà bạn chưa quen thuộc là điều đương nhiên. Đừng xấu hổ nếu
bạn mắc lỗi lúc học ngoại ngữ. Hãy đáp trả rằng “Vì tôi là người nước ngoài nên
chuyện mắc lỗi cũng là chuyện bình thường.”

□ Đừng đánh giá tiếng Anh của người khác là “Tệ quá”

Trước hết, tôi cho rằng xu hướng bình luận về khả năng giao tiếp ngoại ngữ
của người khác ở Nhật có ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý xấu hổ khi mắc lỗi.

Nếu bị ai đó nói: “Tiếng Anh của bạn đúng là kiểu của người Nhật nhỉ” hay
“Bạn đừng dùng ngữ pháp kiểu này nữa”, cho dù là ai thì cũng mất hứng nói
ngoại ngữ ngay.

Tuy nhiên, nếu bạn né tránh nó thì bạn cũng sẽ không bao giờ có thể nói được
ngoại ngữ. Để vượt qua những lời chỉ trích này, trước hết, bản thân bạn đừng
bình luận về ngoại ngữ của người khác. Nếu bạn làm được điều đó, bạn sẽ
không bị những lời chỉ trích của những người xung quanh làm phiền, và bạn sẽ
có thể nói một ngoại ngữ mà không do dự. Ngay từ đầu, vì bản thân bạn đang
tranh cãi về ngoại ngữ của người khác, nên bạn sẽ nghĩ rằng bạn đang bị người
khác đánh giá về mình. Nếu bạn đang bình luận về ngoại ngữ của một ai đó,
bạn không thể thoát khỏi con mắt của những người xung quanh. Hãy ghi nhớ
điều đó.

Nắm vững cách đọc trực tiếp và diễn giải trực tiếp để
hiểu trong khi đọc
□ Không dịch sang tiếng Nhật, không quay lại đằng trước

Chìa khóa để cải thiện kỹ năng đọc của bạn là tăng tốc độ đọc của bạn. Vì lẽ đó,
việc tập cho mình thói quen “đọc hiểu trực tiếp”, nghĩa là hiểu trong lúc đọc.
Để làm được điều này cần loại bỏ hai “tật xấu” mà người Nhật mắc phải.

Đầu tiên là thói quen vừa đọc vừa dịch sang tiếng Nhật. Thay vì trình tự căn
bản là “ngoại ngữ ->hiểu” thì trình tự “ngoại ngữ ->tiếng Nhật ->hiểu” sẽ làm
tốc độ đọc chậm lại. Để tăng tốc độ đọc, giai đoạn “dịch sang tiếng Nhật” phải
được loại bỏ.

Một điểm đặc biệt khác trong các ngôn ngữ như tiếng Anh, các danh từ hoặc
đại từ quan hệ được theo sau bởi các bổ ngữ, chúng ta có xu hướng lướt đi
lướt lại để hiểu chúng. Nếu câu tiếng Anh là “I know the boy standing there.”
thì người ta sẽ cố gắng hiểu nó bằng cách sắp xếp lại nó với “cậu bé đứng đó”.

Để bỏ thói quen đó, cần hiểu theo cách “Tôi biết chàng trai đó, và chàng trai đó
đang đứng ở đó” từ trái sang phải.

□ Đọc thành để loại tiếng Nhật ra khỏi đầu bạn

Cách để sửa những thói quen xấu này của người Nhật đó chính là "đọc thành
tiếng". Khi bạn đọc thành tiếng, bạn phải hiểu văn bản tiếng Anh đồng thời với
lúc bạn đọc nó, vì vậy không có chỗ cho tiếng Nhật trong đầu bạn hoặc đọc đi
đọc lại, từ đó bạn sẽ có khả năng vừa đọc vừa hiểu.

Tuy nhiên, nếu bạn chỉ đọc to và không nghĩ về bất cứ điều gì, thì việc đọc to sẽ
không giúp ích được gì cho bạn. Cần đọc to với thái độ “hiểu nội dung” và
“không bao giờ dịch sang tiếng Nhật”. Nếu bạn lặp đi lặp lại việc đọc to hàng
chục, thậm chí hàng trăm lần với nhận thức kiểu này, những thói quen xấu sẽ
dần biến mất.

Thay vì đọc qua loa 100 thì hãy đọc kỹ 10

□ Đọc hiểu là “Chất lượng” hơn là “Số lượng”

Đối với những người mới bắt đầu, sau khi mua một quyển tài liệu để đọc thì
đừng cố gắng hiểu toàn bộ mà hãy chọn ra một ví dụ và hãy đọc to 10 lần,
thậm chí là 100 lần cho đến khi hiểu 100% về nó.

Ở trình độ sơ cấp thì điều trọng tâm là “chất lượng” hơn là “số lượng”.

Khả năng của bạn sẽ được cải thiện khi bạn luyện tập cho đến khi hiểu được
100% của 10 điều, hơn là chỉ hiểu được 30% của 100, 200 điều.

Ngoài ra, khi nói đến việc học ngôn ngữ, quá trình đọc hiểu sẽ làm bạn hiểu sâu
ngữ pháp cũng như giúp bạn nhớ các từ và thành ngữ.

Bốn kỹ năng "nghe," "nói", "đọc" và "viết" được liên kết hữu cơ với nhau.
Trong khi luyện "đọc", bạn cũng có thể cải thiện "nói" và "viết".

□ Lưu trữ những gì bạn đã đọc trong “Tệp đọc hiểu của tôi”

Bây giờ, hãy sao chép các tài liệu giảng dạy mà bạn đã đọc cho đến khi bạn ghi
nhớ chúng và tiếp tục lưu trữ chúng trong các tệp. Tạo một cái gì đó giống như
"Tệp đọc hiểu của tôi".

Trong vòng một năm kể từ khi bắt đầu phát hành, có nhiều loại tệp khác nhau
như là các tệp chứa lời bài hát bằng tiếng nước ngoài, bài phát biểu của những
người nổi tiếng, truyện cười, tài liệu đọc cho sở thích và các thể loại khác. Nó
chính xác là file đọc hiểu “tự chọn”. Tuy nhiên, đừng để nó dừng lại chỉ ở “công
việc”.

Hãy đơn giản hóa tiếng Nhật trước khi viết

□ Lời khuyên là minh họa sao cho cả học sinh tiểu học cũng có thể hiểu
được
1. Nâng cao kỹ năng đơn giản hóa tiếng Nhật
2. Tăng số lượng các mẫu đơn giản bằng tiếng nước ngoài
 3. Trau dồi vốn từ vựng (từ, thành ngữ, cụm từ).

1. “Đơn giản hóa tiếng Nhật” là thao tác sắp xếp, tổng hợp lại nội dung bạn
muốn truyền tải và làm rõ phần “cốt lõi” bạn muốn nói nhất. Ví dụ, tiếng Nhật
đơn giản hơn cho “Anh chàng đó đã khiến tôi ăn một cú” là “Anh ta đã lừa tôi."
Tất cả những gì bạn phải làm là áp dụng điều này cho các mẫu đơn giản bằng
tiếng nước ngoài.

Lúc này, nếu nghĩ rằng viết sao cho học sinh tiểu học dễ hiểu thì công việc đơn
giản hóa sẽ rất dễ dàng.

2. Đối với “các mẫu đơn giản”, điều quan trọng là phải tăng cường việc học ngữ
pháp cơ bản và lặp lại nó cho đến khi bạn có thể phản xạ một cách tự nhiên.

□ Sử dụng các bài kiểm tra trình độ để cải thiện vốn từ vựng

3. "Từ vựng" sẽ được tăng lên khi sử dụng phương pháp xoắn ốc (từ trang 72)
hoặc phương pháp thẻ ghi nhớ (từ trang 80) sử dụng sách từ vựng. Tuy nhiên,
vì về cơ bản đây là công việc theo tuần, nên nó sẽ không kéo dài lâu nếu bạn
chỉ làm một cách âm thầm.

Do đó, bạn nên làm bài kiểm tra trình độ ngoại ngữ. Vì lịch thi cố định, nên dễ
dàng đặt ra mục tiêu rõ ràng, chẳng hạn như "Tôi sẽ thành thạo một ngôn ngữ
trong 3 tháng", và nó cũng sẽ giúp cải thiện khả năng tập trung. Hãy sử dụng
bài kiểm tra như một cách để cải thiện vốn từ vựng của bạn.