Επεξεργασία και ανάλυση δεδομένων

στις Γεωεπιστήμες.

ΜΑΘΗΜΑ:
Συλλογή και επεξεργασία
Παλαιοντολογικών και
Στρωματογραφικών δεδομένων:
Στρωματογραφία
Στρωματογραφία: η επιστήμη που μελετά τη
διάταξη των γεωλογικών σχηματισμών, καθώς και τα
γεγονότα που την επηρεάζουν, με σκοπό την
ανασυγκρότηση της ιστορίας της γης, η οποία
καταγράφεται σε δυο συνιστώσες:
το χρόνο και το χώρο.

- Βασίζεται σε δεδομένα υπαίθρου

- Χρησιμοποιεί τις γνώσεις πολλών επιστημονικών
κλάδων και διάφορες μεθόδους ανάλυσης και
ερμηνείας
 Μελέτη σε 3 στάδια

1. ανάλυση των γεωμετρικών σχέσεων μεταξύ

των γεωλογικών στρωμάτων και
σχηματισμών (χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη
τον παράγοντα χρόνος)-εντοπισμός
χαρακτηριστικών οριζόντων
2. σχετική χρονολόγηση των ενοτήτων ή των
συμβάντων (χωρίς αριθμητική εκτίμηση του
χρόνου)
3. απόλυτη χρονολόγηση
 Στάδιο υπαίθριας έρευνας
• Καθορίζουμε τους σκοπούς της έρευνας και
τον χρόνο που απαιτείται
• Προσεγγίζουμε την περιοχή έρευνας με
συστηματικό τρόπο
• Καταγράφουμε τις πληροφορίες με
λεπτομέρεια
• Δεν επηρεαζόμαστε από τις επικρατούσες
θεωρίες (κριτική σκέψη…)
• Παρατήρηση της τομής από μακριά
• Σχεδίαση προκαταρκτικού σχεδίου της τομής με
απεικόνιση των βασικών ορατών ενοτήτων, την
διεύθυνση των επιμέρους τμημάτων, κατάσταση της
τομής και πιθανά κατεστραμμένα σημεία, πλευρικές
αλλαγές κλπ
• Καταγραφή και μέτρηση ρηγμάτων και διακλάσεων
• Σημείωση στρωματογραφικών κενών (hiatus)
 Σχέδιο μελέτης της τομής
Λαμβάνουμε υπόψη:
• την πολυπλοκότητα της τομής
• Τον όγκο του υλικού που πρέπει να αφαιρεθεί
ώστε να καθαριστεί η τομή
• Το μέγεθός της
• Τον διαθέσιμο χρόνο
• Τον σκοπό της μελέτης
• Μέτρηση των διαστάσεων
της τομής
• Προσδιορισμός θέσης της
τομής με βάση τις
συντεταγμένες ενός
σταθερού σημείου
• Προσδιορισμός
υψομέτρου ενός
σταθερού σημείου

Η καταγραφή ξεκινά πάντα

από τα χαμηλότερα
στρωματογραφικά επίπεδα
• Πάχος ενότητας ή στρώματος (πραγματικό ή
φαινόμενο?- μέτρηση της γωνίας κλίσης)

• Συνεκτικότητα ( χαρακτηρισμοί όπως

συμπαγές, συνεκτικό, μέτρια
συνεκτικοποιημένο, χαλαρό, πλαστικό κλπ)
• Χρώμα (χρωματόμετρο- Munsell colour chart system)

• Φύση των επαφών (απότομη, σταδιακή, ασαφής, επίπεδη,

οριζόντια, κεκλιμένη, κοίλη ή κυρτή, αλληλοεπικαλυπτόμενη,
κυματοειδής, με αυλακώσεις, ακανόνιστη, διαβρωσιγενής
κλπ
 Ασυμφωνίες & Διαστήματα
Σημείωση και σχεδίαση
ασυμφωνιών:
• Γωνιώδης ασυμφωνία Grand Canyon
(Angular Unconformity):
στρώματα που κλίνουν
ασύμφωνα
• Διαβρωσιγενής ασυμφωνία
(Disconformity):
διαβρωσιγενής επιφάνειες,
κυματοειδής επιφάνειες
επαφής, rip-up clasts, basal
lag conglomerates
• Παρασυμφωνία
(Paraconformity):
βιοστρωματογραφικές
αποδείξεις
• Συνεχής ασυμφωνία
(Nonconformity): παρουσία
μαγματικών ή
μεταμορφωμένων
πετρωμάτων
Υφή:
• Προσδιορισμός του ποσοστού κλαστών
μεγαλύτερων των 4mm
• Προσδιορισμός ποσοστού λεπτόκοκκου
υλικού (π.χ. κοκκοστηριζόμενο,
ιλυοστηριζόμενο κλπ)
• Χαρακτηρισμός του κοκκομετρικού μεγέθους
(αμμώδες, ιλυούχο, πηλούχο κλπ)
• Παρουσία φακών (συχνότητα, θέση, μέγεθος, σχήμα,
υφή, διεύθυνση)
• Περιγραφή ιδιαίτερων ιζηματογενών δομών (π.χ.
διάβρωση, εδαφικοί ορίζοντες, διαγενετικές αλλαγές)
• Παρουσία μεγάλων ογκόλιθων μέσα στην τομή
• Περιγραφή ορυκτολογικών χαρακτηριστικών (π.χ.
παρουσία φυλλογενετικών ορυκτών κλπ)
• Εκτίμηση ποσοστού οργανικού υλικού
• Παρουσία απολιθωμάτων (μέγεθος, περιγραφή,
διάταξή τους στο χώρο, κατάσταση διατήρησής τους)
• Φωτογράφιση όλης της τομής (απαραίτητη παρουσία
κλίμακας) και των ιδιαίτερων χαρακτηρισμών και
αντιστοίχηση των φωτογραφιών με τις σημειώσεις
 Δειγματοληψία
• Πραγματοποιείται αφού έχει ολοκληρωθεί η
παρατήρηση και καταγραφή της τομής
• Η πυκνότητα και το βάρος των δειγμάτων
καθορίζεται ανάλογα με το σκοπό της
έρευνας
• Τα δείγματα θα πρέπει να είναι
αντιπροσωπευτικά για κάθε ορίζοντα της
τομής τόσο κάθετα όσο και πλευρικά
• Καταγραφή της θέσης των δειγμάτων
 Φύλλα
καταγραφής
 ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
Subcommission on Quaternary Stratigraphy
• Λιθοστρωματογραφία (+ morphostratigraphy,
allostratigraphy)
• Βιοστρωματογραφία
• Χρονοστρωματογραφία
• Στρωματογραφία ακολουθιών
(+κυκλοστρωματογραφία)
• Χημειοστρωματοφραφία (+στρωματογραφία με
ισότοπα)
• Μαγνητοστρωματογραφία
• Climatostratigraphy & event stratigraphy
• Pedostratigraphy (soil stratigraphy)
• Cryostratigraphy
• Στρωματογραφία υψηλής ανάλυσης (holostratigraphy)
•
ΛΙΘΟΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ
Οι λιθοστρωματογραφικές ενότητες είναι
ιζηματογενής ή μαγματικές ενότητες οι
οποίες υπακούν στο νόμο της υπέρθεσης. Η
λιθοστρωματογραφία περιλαμβάνει την
περιγραφή, τον ορισμό και την ονομασία
αυτών των ενοτήτων καθώς επίσης και τον
συσχετισμό τους.
• Όταν περιγράφουμε μια νέα ενότητα
περιγράφονται όλα τα παραπάνω
χαρακτηριστικά καθώς επίσης και οι σχέσεις
της ενότητας με τις γειτονικές της.
• Οι λιθοστρωματογραφικές ενότητες
χωρίζονται ως εξής:
Υπερομάδα - Surergroup
Ομάδα - Group
Σχηματισμός - Formation (χαρτογραφείται σε
κλίμακα 1:50.000)
Μέλος - Member
Στρώμα - Bed
• Ο όρος division (λιθολογικός όρος)
χρησιμοποιείται ανεπίσημα και δεν μπαίνει
στη ιεραρχική σειρά
 Καθορισμός ονόματος νέας
λιθοστρωματογραφικής ενότητας
• Ονομάζεται με βάση την συγκεκριμένη
γεωγραφική περιοχή όπου εντοπίστηκε.
• Το όνομά της πρέπει να είναι μοναδικό
• Προτιμάται να υπάρχει και λιθολογικός
προσδιορισμός
• Περιλαμβάνει το ιεραρχικό επίπεδο
• Τα πρώτα γράμματα είναι κεφαλαία
• Οι όροι κατώτερο και ανώτερο είναι ανεπίσημοι
και δεν γράφονται με κεφαλαίο
• Π.χ. Robbins Group, lower Catfish Creek
Formation, Bryany sand Member, Aala Tephra κλπ.
 Μέθοδοι λιθολογικής συσχέτισης
1. Πλευρικός εντοπισμός μιας
λιθοστρωματογραφικής ενότητας
(άμεση συσχέτιση) in situ ή μέσω
χαρτών και αεροφωτογραφιών σε
τομές δρόμων, ορυχεία΄ή φυσικές
τομές.
Απαιτεί καλή έκθεση των στρωμάτων σε
μεγάλη περιοχή και απλές τεκτονικές
δομές, έλλειψη πλευρικών αλλαγών

2. Λιθολογική ομοιότητα και

στρωματογραφική θέση (χρήση
χαρακτηριστικών στρωματογραφικών
οριζόντων)

3.Συσχέτιση με well logs (γεωτρήσεις,

στρ. στήλες, γεωφυσικά)
 Λιθοδεματική στρωματογραφία
• Πετρώματα τα οποία δεν υπακούν στο νόμο της υπέρθεσης (π.χ.
διεισδύσεις, παραμορφωμένα και μεταμορφωμένα πετρώματα)
• Χωρίζονται στα παρακάτω:
Υπερσειρά - Supersuite Υπερσύμπλεγμα - Supercomplex
Σειρά - Suite Σύμπλεγμα - Complex
Λιθώδεμα - Lithodeme (κύρια ενότητα)
• Χρησιμοποιείται κυρίως σε ηφαιστειακά συμπλέγματα
• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με την
λιθοστρωματογραφία π.χ. εξωθούμενα ηφαιστειακά και τα
ενδιάμεσα ιζηματογενή πετρώματα ονομάζονται με βαση την
λιθοστρωματογραφία ενώ οι σχετικές φλέβες, πλουτώνια
πετρώματα, μεταμορφωμένα πετρώματα σαν λιθοδεματικές.
 ΒΙΟΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ
• Διάρθρωση και ταξινόμηση στρωμάτων σε
ενότητες με βάση τα απολιθώματα που
περιέχουν
• Προσδιορισμός σχετικής ηλικίας και
συσχετισμός ισόχρονων στρωμάτων
• Θεμελιώδης ενότητα: βιοζώνη= στρώμα ή
σύνολο στρωμάτων που χαρακτηρίζεται από
τη παρουσία ενός ή περισσοτέρων
ταξινομικών ομάδων
 FAD/LAD
• FAD: First Appearance Datum: η παλαιότερη εμφάνιση ενός είδους
στο γεωλογικό χρόνο (δηλ. το γεωλογικά παλιότερο απολίθωμα
ενός συγκεκριμένου είδους που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα
• LAD: Last Appearence Datum:η νεώτερη η εμφάνιση ενός είδους
στο γεωλογικό χρόνο (δηλ. το γεωλογικά νεώτερο απολίθωμα ενός
συγκεκριμένου είδους που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα

• Χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό τμημάτων της κλίμακας

του γεωλογικού χρόνου π.χ. η αρχή του σταδίου Themadocian της
Ορδοβίσιας Περιόδου σηματοδοτείται από την πρώτη εμφάνιση
(FAD) του κωνόδοντου Lapetognathus fluctivagus το οποίο
βρέθηκε στο στρώμα 23 του σχηματισμού Green Point section
(western Newfoundland) καθώς επίσης και σε σχετιζόμενα
πετρώματα σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου
• Χρησιμοποιούνται πολύ στην εξόρυξη πετρελαίου
Διαφορές στην ηλικία μεταξύ των πρώτων τοπικών εμφανίσεων (FO)
και των παγκόσμιων FAD και των τελευταίων τοπικών εμφανίσεων
(LO) και παγκόσμιων LAD, για Νεογενή διάτομα (Smith et al., 2014)
 ΧΡΟΝΟΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ
Chronostratigraphy-time-rock stratigraphy)
• Ταξινόμηση στρωμάτων βάσει χρονικής σειράς
σχηματισμού τους
• Συσχετισμός πετρωμάτων διαφορετικών περιοχών
• 2 ειδών ενότητες: Χρονοστρωματογραφικές και
γεωχρονολογικές (η γεωχρονολογική ενότητα
αντιπροσωπεύει το χρονικό διάστημα που αποτέθηκε
η χρονοστρωματογραφική
 Global Boundary Stratotype Section
and Point (GSSP)
GSSP: διεθνές σημείο
αναφοράς σε μια
στρωματογραφική
τομή το οποίο ορίζει
το κατώτερο όριο ενός
σταδίου του
γεωλογικού χρόνου
(International
Commission on
Stratigraphy).
• Βασίζεται σε
παλαιοντολογικές
αλλαγές.
 Κανόνες ορισμού GSSP
• Θα πρέπει να ορίζει το κατώτερο όριο ενός γεωλογικού σταδίου
χρησιμοποιώντας ένα FAD ως δείκτη.
• Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται δευτερεύοντες δείκτες (χημικοί,
γεωμαγνητικοί κλπ)
• Το στρώμα θα πρέπει να μπορεί να χρονολογηθεί ραδιομετρικά
• Ο δείκτης θα πρέπει να μπορεί να συσχετιστεί τόσο τοπικά όσο και
παγκόσμια με άλλες ισόχρονες τομές
• Ο δείκτης θα πρέπει να είναι ανεξάρτητος από φάσεις
• Η τομή θα πρέπει να έχει αρκετό πάχος
• Η ιζηματογένεση θα πρέπει να είναι συνεχής χωρίς αλλαγές στις
φάσεις
• Η τομή δεν θα πρέπει να είναι τεκτονισμένη ή να παρουσιάζει
μεταμόρφωση
• Η τομή θα πρέπει να είναι μεγάλη, ελεύθερα και εύκολα
προσβάσιμη, καλά διατηρημένη (ιδανικά σε περιοχή
προστατευμένη από εθνικούς νόμους)
 Aalenian GSSP (Lower-Middle Jurassic
boundary). Golden spike ceremony: July, 28th
2016. Fuentelsaz, Guadalajara, Spain.
 Climatostratigraphy
• Ιζηματογενής ακολουθίες του
Τεταρτογενούς οι οποίες
υποδιαιρούνται με βάση
κλιματικές αλλαγές.
• Οι κύριες ενότητες είναι
(American Code 1961):
• Glaciation: ανάπτυξη και
υποχώρηση παγετώνων.
Χωρίζεται περισσότερο σε
Stadial =δευτερογενής
ανάπτυξη του παγετώνα και
Interstadial= δευτερογενής
υποχώρηση του παγετώνα
• Interglaciation: Climatostratigraphy and major stages in the evolution of zonal
types of vegetation on the Russian Plain (within the modern
μεσοδιάστημα μεταξύ των steppes and forest-steppes) over the last 200 thousand years.
(Bolikhovskaya, 2007)
παγετώνων
 Climatostratigraphy
• Ευρώπη: διαχωρισμός interglacial-interstadial με
βάση αλλαγές στην βλάστηση (ελλείψει
παγετώνων…)
• Interglacialήπιο κλίμα ανάπτυξη
φυλλοβόλων δένδρων
• Όρια μεταξύ ενοτήτων: στο μεσοδιάστημα
μεταξύ μεγίστων και ελαχίστων

Popescu et al., 2010

 Event stratigraphy
• Μελετά τα σημάδια «σύντομων» (στιγμιαίων έως
μερικών χιλιάδων χρόνων) γεγονότων μοναδικών ή
επαναλαμβανόμενων.
• Π.χ. κατολισθήσεων, αποτυπώματα βάδισης (τοπικά),
ηφαιστειακές αποθέσεις, τουρβιδίτες, τσουναμίτες,
ανοξικά γεγονότα που προκαλούν μαζικούς θανάτους,
παλαιοεδάφη, αναστροφές του μαγνητικού πεδίου,
πλημμύρες λόγω ευστατισμού (παγκόσμια) κλπ
• Χρησιμοποιούνται σαν βάση για συσχετισμούς
• Heinrich events: αποκοπή μεγάλων παγόβουνων στον Β.
Ατλαντικό που προκαλούν πτώση της θερμοκρασίας του
ωκεανού
• Sub-Milankovitch events: αλλαγές τη στάθμης της
θάλασσας, κλιματικές εναλλαγές,  υψηλής ανάλυσης
συσχέτιση στρωμ. Ακολουθιών.

Στρωματογραφία
Chronology of climatic events of importance for the Last Glacial Period ηφαιστειοκλαστικών (Belousov et
(~last 120,000 years) as recorded in polar ice cores, and approximate
relative position of Heinrich events, initially recorded in marine sediment al., 2010), Taiwan
cores from the North Atlantic Ocean. (Bazin et al., 2013; Veres et al.,
2013).
 Χημειοστρωματογραφία
Στρωματογραφία ισοτόπων
• Η Χημειοστρωματογραφία μελετά τα γεωχημικά χαρακτηριστικά
των ιζηματογενών πετρωμάτων επικεντρώνοντας κυρίως στις
μεταβολές αυτών στις διάφορες λιθολογικές ενότητες
• Προσδιορισμός σχετικών ηλικιών μέσω μετρήσεων ισοτοπικών
αναλογιών ενός συγκεκριμένου στοιχείου
• Αναλογίες ισοτόπων στα βιογενή υλικά (ασβεστίτης, αραγωνίτης,
φωσφορικά) αλλάζουν στο χρόνο ανάλογα με τις
παλαιοπεριβαλλοντικές και γεωλογικές συνθήκες.
• ΠΡΟΣΟΧΗ: Η αρχική τιμή αλλάζει με την διαγένεση!
• Κυρίως ισότοπα οξυγόνου, άνθρακα και στροντίου!

Chemostratigraphy of YN-2 cutting samples from the Nenjiang and Yaojia formations of
the Songliao Basin in northeastern China. The shaded intervals represent interpreted
water column environmental conditions (purple = euxinic/stratified, blue =
anoxic/stratified, and yellow = oxygenated). (Cao et al., 2016)
 ΙΣΟΤΟΠΑ 16O-18O
• Όταν η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας ελαττώνεται, ο λόγος 18Ο/16Ο στα νερά
των ωκεανών αυξάνεται, επειδή ευνοείται η συμπύκνωση. Αντίθετα, στον
χερσαίο πάγο, ο λόγος 18Ο/16Ο ελαττώνεται.
• Όταν η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας αυξάνεται, ο λόγος 18Ο/16Ο στα νερά των
ωκεανών ελαττώνεται, επειδή ευνοείται η εξάτμιση. Αντίθετα, στον χερσαίο
πάγο, ο λόγος 18Ο/16Ο αυξάνεται.
• Δύο πηγές δεδομένων : (α) Κομμάτια πάγου από τα έγκατα των αιώνιων πάγων
των πόλων. (β) Κελύφη θαλάσσιων οργανισμών που δημιουργήθηκαν στην
Τεταρτογενή Περίοδο και έχουν αποτεθεί στους βυθούς των θαλασσών.
• Ανακάλυψη των Oxygen isotope changes/Marine Isotope Stages
• Θερμοκρασία και πάγος επηρεάζονται από του κύκλους Milankovitch
παγκόσμιο φαινόμενο λεπτομερείς συγκρίσεις
• Οι καμπύλες Ο παρέχουν λεπτομερή χρονική κλίμακα (20 Ka) για το Τεταρτογενές
και το Νεογενές
• Παλιότερα δεν παρέχονται τόσο καλές πληροφορίες λόγω ανακρυστάλλωσης των
ανθρακικών
 Ισότοπα C
• Μέτρηση 12C-13C σε
ανθρακικά ορυκτά και
οργανικό υλικό
• Οι αυξομειώσεις
οφείλονται σε αλλαγές
στην ισορροπία του
κύκλου του άνθρακα πχ.
είσοδος χερσαίου
ανθρακικού υλικού και
οξείδωση της θαλάσσιας
οργανικής ύλης
• Καλή καταγραφή των
αλλαγών λόγω μικρού
residence time
• Ανθεκτικά στη διαγένεση. Sequence stratigraphic interpretation and carbon-isotope stratigraphy of the
Uchucchacua section for the upper Albian (Jumasha 1). Correlation with the
Tethyan composite curve of Herrle et al. (2015) is shown. Biostratigraphic
data for the late Albian have been obtained from Jaillard (1986, 1987 and
references therein). Ramirez et al., 2017
 Ισότοπα Sr
• Μέτρηση 87Sr/86Sr σε
θαλάσσια βιογενή
ανθρακικά ή
φωσφορικά
• Το 87Sr/86Sr του
θαλάσσιου νερού ίδιο
παγκόσμια αλλά αλλάζει
με το χρόνο
• Χρησιμοποιείται κυρίως
για το Τριτογενές
• Παράθυρο χρόνου 1Ma
Lithological, sedimentological log, biostratigraphy, isotope
stratigraphy and chronostratigraphy of the Mt. Coccovello section.
The thick curve represents the 3-point moving average of C-
isotope ratios. The chronostratigraphic calibration is constrained
by Sr isotope stratigraphy and carbon isotope correlation with the
well dated reference curve of Jarvis et al. (2006). Frijia et al., 2014
Μαγνητοστρωματογραφία

• Μέτρηση των μαγνητικών παραμέτρων

(μαγνητική επιδεκτικότητα) των
πετρωμάτων σαν βάση για την συσχέτιση
γεωλογικών σχηματισμών
• Σύγκριση των μετρήσεων με το
radiometrically-calibrated geomagnetic
polarity time scale (GPTS)
• Θερμικά ή χημικά γεγονότα στην ιστορία
του πετρώματος μπορούν να
επηρεάσουν τις μετρήσεις
• Βασική μαγνητοστρωματογραφική
μονάδα: magnetozone
• Magnetic chron: μεσοδιάστημα που
αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη
μαγνητική ζώνη
• Χωρίζεται σε cryptochron, subchron και
superchron

Magnetostratigraphy and lithology of the Xijigou section and

correlation to the geomagnetic polarity time scale, Yang et al., 2019
 Στρωματογραφία ακολουθιών
Σεισμοστρωματογραφία
• Ασχολείται με την μεγάλης κλίμακας τρισδιάστατη διευθέτηση των
στρωμάτων και τους παράγοντες που επηρεάζουν την γεωμετρία τους
όπως π.χ. οι αυξομειώσεις της στάθμης της θάλασσας
• Βασίζεται στην αναγνώριση ασυμφωνιών σε σεισμικά προφίλ που
αποτελούν τα όρια των αποθετικών ακολουθιών
• Η Σεισμοστρωματογραφία διακρίνει στρωματογραφικές ενότητες βάσει
της ανάκλασης των σεισμικών κυμάτων σε διαχωριστικές επιφάνειες
λιθολογικών ασυνεχειών. Απαιτεί συνυπολογισμό στοιχείων γεώτρησης.

Kadima et al., 2015

Νόμος Walther για τον συσχετισμό των φάσεων
«Μόνο οι λιθοφάσεις οι οποίες
αποτελούν προϊόν διπλανών
ιζηματογενών περιβαλλόντων σε
σύγχρονα περιβάλλοντα μπορούν να
βρεθούν η μία πάνω από την άλλη σε
συνεχείς στρωματογραφικές
ακολουθίες»
 Κυκλοστρωματογραφία
• Μελετά τις μεταβολές της
ιζηματογένεσης σε σχέση με
τις τροχιακές μεταβολές της
γης ως πλανητικού σώματος.
• Χρησιμοποιεί το κυκλόθεμα:
ρυθμικά εναλλασσόμενες
ιζηματογενής ακολουθίες
μερικών μέτρων που ξεκινούν
με ψαμμίτη πάνω σε μια
διαβρωσιγενή επιφάνεια ο
οποίος μεταβαίνει προς τα
πάνω σε πηλίτη και η
ακολουθία τελειώνει με
οργανογενές ίζημα.
 Allostratigraphy
• Παρόμοια με την
στρωματογραφία ακολουθιών
• Allostratigraphic unit: σύνολο
ιζηματογενών πετρωμάτων που
ορίζεται και αναγνωρίζεται
μόνο από τις ασυνέχειες που
ορίζουν τα όριά του (δεν
συμπεριλαμβάνονται
τεκτονικές ασυνέχειες).π.χ.
River terrace deposits
• Καλύπτει την ειδική περίπτωση
όπου τα ιζηματογενή
πετρώματα που
συμπεριλαμβάνονται είναι
παρόμοια μεταξύ τους.
• Δεν χρησιμοποιείται συχνά
 Morphostratigraphy
• Ανεπίσημη και τοπικής σημασίας
• Χρησιμοποιεί την αναγνώριση και αποτύπωση
γεωμορφολογικών επιφανειών οι οποίες σχηματίζονται σε
ιζηματογενή πετρώματα ή σε πετρώματα υποβάθρου όπως
μοραίνες, απολιθωματοφόρες γραμμές παλαιοακτής
• Βασική μονάδα:morphostratigraphical unit=ιζήματα που
καθορίζονται από τις επιφανειακές μορφές εμφάνισής τους

Schematic reconstruction of the morpho-stratigraphic

and structural setting , Gori et al., 2016
 Pedostratigraphy/Soil stratigraphy
• Μελέτη των στρωματογραφικών και χωρικών σχέσεων των
επιφανειακών και ενταφιασμένων εδαφικών οριζόντων.
• Βασική μονάδα είναι το geosol
• Χρησιμοποιείται ευρέως σε χερσαίες ακολουθίες και στην
σύγκρισή τους με τις θαλάσσιες για την κατανόηση της παγκόσμιας
κλιματικής αλλαγής
• ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Τα παλαιοεδάφη δεν είναι χρονοστρωματογραφικές
ενότητες. Μπορούν να διακόπτουν ακολουθίες διαφορετικών
ηλικιών.
 Cryostratigraphy
• Δομές οι οποίες σχηματίζονται από τον όγκο και την διευθέτηση
του πάγου σε ιζήματα και πετρώματα ονομάζονται κρυοδομές.
• Οι κρυοφάσεις ορίζονται από δομές στα ιζήματα που
δημιουργούνται από πάγο όπως φακοί, στρώματα, κρύσταλλοι
πάγου κλπ
• Κρυοδομές Cryofacies assemblage

Cryofacies. (A) pore (Po) cryofacies. (B) layer

(La) cryofacies indicated by the white arrow;
(C) suspended (Su) cryofacies. Note the ice
appears black in the images, Gilbert et
al.,2017
 Αρχαιολογική στρωματογραφία
• H στρωματογραφία στην
αρχαιολογία είναι η μελέτη της
διάταξης των αποθέσεων ή
στρωμάτων, δηλαδή της
διαστρωμάτωσης μιας
αρχαιολογικής θέσης.
• Τα στρώματα σε μια
αρχαιολογική θέση είναι φυσικά
και πολιτισμικά, ή μόνον
γεωλογικά (σε περιόδους
εγκατάλειψης αρχαιολογικών
θέσεων).
• Ανάλογα με τις φυσικές ή
πολιτισμικές μεταβολές που
λαμβάνουν χώρα σε μια θέση
και τη διάρκειά τους, τα
στρώματα ποικίλλουν ως προς
το πάχος, τη σύσταση, το χρώμα
και το περιεχόμενο.
 Holostratigraphy
Στρωματογραφία υψηλής ανάλυσης
• Ολιστική στρωματογραφία: συνδυάζει όλες
τις πιθανές μεθόδους στρωματογραφίας για
να πετύχει καλύτερη ανάλυση
• Απαιτεί την εργασία σε ομάδες!
 Πρόβλημα
• Μόνο ένα μικρό μέρος του γεωλογικού
χρόνου καταγράφεται από τα γεωλογικά
στρώματα.
• Στρωματογραφικές σειρές, φαινομενικά
πλήρεις, εμπεριέχουν στρωματογραφικά
κενά, τα οποία αντιστοιχούν σε γεωλογικό
χρόνο ο οποίος στις συγκεκριμένες περιοχές
δεν έχει καταγραφεί, υπάρχει όμως στο
γεωλογικό αρχείο άλλων περιοχών.
 Παράδειγμα 1
• Ν. Αγγλία (William Smith): κατώτερος οολιθικός
σχηματισμός πάχους 5μ ηλικίας Ααλένιου-Βαγιώσιου
• Ιζηματολογική μελέτη: πολλές επιφάνειες διάβρωσης
• Βιοστρωματογραφική μελέτη: 13 τομές-56 πανιδικοί
ορίζοντες με αμμωνίτες
• Σε καμία τομή δεν περιέχονται όλοι οι ορίζοντες, ενώ
οι περισσότεροι από τους μισούς και μάλιστα
διαφορετικοί σε κάθε περίπτωση, απουσιάζουν από
κάθε τομή. Κανένας από τους ορίζοντες δεν είναι
παρών και στις δεκατρείς τομές οι οποίες είναι, κατά
μέσον όρο, μόνο κατά το 43% πλήρεις.
Callomon, 1995
 Παράδειγμα 2
• Castlecliff , λεκάνη Wanganui, Νέα Ζηλανδία
(GSSP Πλειοκαίνου-Πλειστοκαίνου σύμφωνα
με Kamp & Turner, 1990). Αλλά….
• Μελέτη ισοτόπων οξυγόνου πολλές
δισυμφωνίες περίπου 53% του γεωλογικού
χρόνου που αντιπροσωπεύεται από αυτήν την
τομή, δεν εκπροσωπείται από ιζήματα)
«Στην εποχή υψηλής τεχνολογίας και υπολογιστών, οι
σύγχρονοι γεωλόγοι δε θα πρέπει να αγνοούν ότι το
ύπαιθρο είναι η πηγή των δεδομένων στην υπηρεσία των
οποίων θα πρέπει να τίθεται η σύγχρονη τεχνολογία. Οι
γεωεπιστήμονες πρέπει να επιστρέψουν στο ύπαιθρο.»
Ζαμπετάκη-Λέκκα & Κεμερίδου, 2006
Η ανάλυση στρωματογραφικών δεδομένω πραγματοποιείται
με τη χρήση ειδικά σχεδιασμένων software όπως:GEO5,
GEOREKA, MatStrat, SedLog, Strater etc